1
200
1
-
https://odyssee.univ-amu.fr/files/original/1/58/RES_34836_Statuta-aquensis.pdf
7b5a8af64741ea3ff179778c1df4fc30
PDF Text
Text
T
A
·
T
V
TAit,
8
~
~
.
S
.
AQVENSIS
CVRI -IE
,
.'
. S V B:M 1 S S ION V M, A ~
FORMA
.
IN
AGENDl
RA
.
.' coplosè tribus hbns
. ..
,
..
traétata.
..
v•.1.
.:lI:, in cance11ar ià Regia
.çll fi ConfilJario.
eA.
.,
,
'Jf
"
ateria fe90ens pagin~
ltbroru
, . apc:
~~-.J!'.: ,~"ab1t.
,
.J
SVRPASSE•
.
.
;)
cv M
,
P RI ViL E G:I 0
".
R
r
G IS.
Impre.lfum.'Auenionc 3~ud ' Mathl'urn Vin-.
~~nt,~1{~ ~y )ogral'h~lm~
.!" ~ .
..)
... ,
,.
•
1
•
••
'..
.
1.r~
'
••
.
..
4"#
i}'.~
•
... ..
"~
..
. .
#'-1":'"
..
. ,"_ '... :.1'..i' (.
"J
•
.. Ii
'",
.
l
• ,of
~
.
,,
.
'
ft'
...... , "
•
.
.,
0_ .
."
�•
2.
.~
- Td~nl fibrorum huius oriris
compendium:
Prinlus quidem liber ftatuta qu~ olim & qua:
ho·lù;rno dIe oblcf'llabantLH in lpfa cllfla & Hl
q uibus in ma rgine tp{orû per çdlclum reg111 "el
reg tas ordloanones derogatum tuent
fue
~~~ ~o[npleaitu~ él~ ~d~~l~e cxphcat~. ,
etno
..- '..
'.
~
AV '
,
•
CELlENT ET ILLVSTRE
Pdnce,Mon[eigneur le Comte de Tende
Cheualicr de rordre,grand SeneCchal,gou
uerpeur ~ Lieutenat general pour le Roy
en fan ,ys de ProlJence, & . AdmiraI des
mers de leueitt .) Clau e, Marga et [on ,/~/.S~(O~>~
- .l'c r uy. d,Olue
r: Co 1
tre Ch umbre {cru,
la U~..
\'..'\:,/..,l~". .\~. \,
....
...
.J- ,,/~ ,
-
""
.
•
Jiii~iiiii1 Onfeigneur~ce (O~~~J~in .Philo{ô
he --- on à u·{é·lënom de no
l;,Jclfe en quatre maniere$. Difant
1pour la premiere celuy là meritcr.
l~~~~,~Ile nom de noble la progenitu~,
re duquel eft noble de reputation grande &in.
dicible & incomprehenli le renommée. En fe ~
cond lieu s'il cft fort y de parfonnages qui font
ou furent . Princes & puiffans . Tiercement qui
pour larenomée de fes':!'1ce[t.:< 'S & gran~ per~~
& bonne femme d-iceux, ql1e furét en elhluatlo
grade honeurs & dignitez rot en bone renomee
de nobleffe.En dernier lieu le principal nom de
noble[fe eft a ceIuy Ç}. efr en vertu & magnani!l1!té e~~c!l~nt: p~~c.~ plus forte raifon meri[~
~~.
a Zr
&:
dOIt
.
.
...
.
_.- - ....
•
• •, . ,
.-.
•
•
....•.• ..
r
~ (
-.
:r I
.{ l, . ..J' fT"
"s
•
:"1 ~')
:.
~,
.
iO
�EPIS T R E~
& do:bt auoh le nom de noble excellent & jl1u~- ltre cduy a grJ! Dieu à don né routes lc~ quallCr:z
[uldlres vraiS tlIrre~ de nobleaè. Du nomble •def
tiuelles vous & mes [ei~neurs voz enfans (pour
Ce troLluer toutes les (ulèllél:es quaIJttz ton vou~)
tcnc-z le premier renc:dar"voilrc genea gie tant
generell[e detêenduë de Cang royàl &. de r@utcs
Vertus rc-(p'endjlr~nt ~ de vo.us &"VOZ predcce{!.
feurs ell pJuf(l ue notoyre .IX. dcfquelles dlgni.
tez (Olt de pere ou de mere .Iz ont cftcz. dccorcz
.& honor"ez paL la. coyalle maJeflé aux honneurs
gouu~rnemen[s charge ,a ûx données auRoyaume de France. Il nlc;(d -9if j.mpofsJbJe 'reulemorer & reciter leCplcndcur des gelles lÎ haulcz
,& vertus tant hc-ro'ques tant de mon trethonoré
Seigneur feu M6fïeur Votre pere de feue crefexc.elrére d,ame MJ.dame votre mere & la grand
la.plcnce d lceulx au gouuernement & char ges
:tUdIét Royallfme 6c .en leurs proplcs afaIres.
Certes (MonleJgneur) ~ .;!')uis afleurcment dire
que ne CJceron paf [on mleu!x dire ne Plutar<]~.: plr le pfu~ docl:e de: fa plulne entreprenent
(s Ilz ellCllnt en vIe) a r3cOmpter la louange que
la noblelf~ ~ VCI tu de y()z antecdfeUfs de vous
~ dcs,v~tre~ ~~~lten~ ~e pourroyét
atctndre au
. -;T"-"
__ _
q
!
.
(,
•
•
"........
. .
'
"
•
1
•
'
.
~
•
.
"..
.,
•• ,
.. ,.
•
,,
1
\
•
mOln
-,
-
Er 15 TR E.
moindre des louanges de:[quelles i1z merit("nt
.,;r
voibe S~gneur'Je & les votles vne inf:al1té. E , q
plu~ dt citaI:t j~elles augnh. ntc~s dt 10U r a ~~ lue pal la tre(grade mJgnaoln:lte vertu ,p fuuece
que reluit t In vou~ Idquelles cogneues de: laRuy
:lJje tllJle é vous a ITlaÎntenLl (nonobG:aot toU~
tes lOlp'ugnauons des éUieux) au dtg~é des haul
tes hOiineurs, & dlgnitez exeJICfntes audH R"ùyaume cfquelles {elo 5( pour Yb'l ment~~ vous
auoyt conHirué. Et en outue voulant latfser te[~
m 01 gnage de voldlétes .v ertus & me rites a v.o f•
Itre p()(lenrè Il a voulu durant ' vo~ an~ auec {ur ..
UJuence c<>nftitu
felgneur HONOR.AT
voil:re Fdz en la dignité &: offIce de grad Sencf..
chal de ce p ys de Pk ouence & de la,JCo(é cl' lce~
lUY'de Forqualguier & terres adlacercs. Et pour
c~ qLl' é ladite Senechaucé vous cfres le chef &
apres v~us nlond' t S~i~ . eur :,otre ftlz a YO~S e~
la puifsace ~c. auétoHtc de faue par votre C?n1a ..
d cment & e,nivnétion a toutz voz Itev.tenes des
fi ( <.Tes de 'c e pals ad nlindlret luftjce & iceux fa ile ~roccder Cdon les ordonaces fiatuez &i(ly~es
d(:~ counz re(p~c~Illc~ent en ~uad que au~dlétz
Ibuutz & Hylcs n a cac deroge par le drOIt no·
~~au ~Udl~~cign\;~r ~ les o~dônaces ahn que
, .
.,..'
a 3
ne
... . , . . . , . .
•
•
1
.....-
•
~
�EP l S TR E.'
ne (oit diuerlité de procedures &all lèuJagemtt
des [ubietz dudlét Seigneur,l~(que1z voz heute~
nents J cobien que deubcent garder & ob(erue~
Je(ditz l1:atuts & flyle &fornle de proceder,mef. mes en la court des ru bmifsios ioiA~ qu'é j,ceux
n'a dl:é derogé par lefdirs ordonnance ~oyaux
qu'en bien peu de chefz & que ce a q l~y n'a efié
derogé dl: fOlgneu[emét gardé & ob{erué en vo~
nre fiege genera l a la cité d'Aix. Toutesfois lef... .
dits ltatuts & fiyle ne [ont en dé oLferuez es au..:
tres fieges, a,ins pre(que d'iceux condamnez au
tre(grand dônlaige & . prdudice des poures plai~
dans en icelles. A cell:e ca,u(C'e(m.eu par de{ordre
& diuedi_té de plaider que ie vouies·commencét
petit à p~.tÎt ~ajgner place en iceHes coutts,ayanc
eu au parauat congnoiffan'cedel'ediél: nouueau
des {laruts flyles & manierè de proceder en icelles.Ay pen{é toucher à mon deuoir mlesforcer,"
pour le peu que Dieu' m'a vouJu donner en ceac
partie d'experience & Ïtltelhgéce, faire vn traité
contenant trois petitsliures,& par iceux mofirer
les fl:atuts faitlz p~r le pafsé concernant ladiél:e
courr,qu·on appelloit pour lors de la chambre'
:l preCent dié\:e la Court des [ubmifsjons, & aufsi
!~ fiyIe ~ray ~ for~~.~e pr~~ed_e! a 6n qullefiant
,
,.
_.. en Iumio
_
•...t
-t'
,
:
... _......A
EPIS T RE.
lum.ierë; & congneu par lefditz Gegés voO:re
Il:. utenent adu ocatz & procureurs plaidas audit
'en
7
~~ ,. -.-
lit ge)iach ant la manlere de proceder & que diuc:r1He de procedu,res ne [olent faiétesen tl(ha~
'court. Au lnoyé dequoy moGeur, ay prins la har
dlelTe vous addreŒer ce petit traité,tant pour tou
"I, her l~ m~tiere a vofi: re efbte & dignité de Senef
chat,qùe pour ne pquuGir eare-en plus (eu) e gar
de conne Jes enuieu, ',que {oubz rombre de V('~
'a:!les & tente mU~1ie de vofl:.re authorlté & lunidlCtlÔ. Yeu que.ft mefsi" urs les defun6l:s Prelidés
(9 u' on appellolt )de la charn.bre, faÙôiét pa r iOIl
commandementgat.cder & ob(èruer lefdltz fiaturs & itylc. Pdr plusforce rai[on par vofi:re COin
mâdemét qUl(urrnote le leur en puiŒance & authanté [trot gardez les preCèns llatuts en ce q.lle
n·a, elte derogé Et.ce pour la co[eruatlo du droit
. des particS' phidates en voltre court de {endchal
&iubnü{sJo Parquoy n10 tre(redoubté Seigneur
ictuplie ay hon1~lcn1ét vofir~ feigneull e q (o!t
fon bon p":nGr Itfdirz rt~tuts par vo!treconlmademe-nt & tÎonébon efi:re gardez par touS Vl)Z
fieg '..:s. Et prendre e~ gré ce mlcn P\;ut laï
beu r lequel [e dedie, prelènte ,& d01H le total-.
~~lllCll~ a V~US1 .& ~OU~ ~u pphe tn;shumblem en t
.
.
.
a
........
4
___ ...
le recc
...
~
_.~.
.J
�,
8
PROESME. '
autres Geges de ladiéte Senefchaulcee enre (elo
le chef & fieg~ generai dudit Âlx,reglez en leur
flyle Celle caufe rem ble eilre gra nden1ét profitable, faire en~ores en plus anlple fornle que
-deuant,mettre en forme le{dit natutz flyles &
pratique an~ienn{",&c,e qu'cft pour le iourd'_huy
en vCage,& a garder auCdtétz fieges: affin qu'apres e-ftre am pIe ment congnuz, llz [oient gardez au grand profir,& vtilité de la, chofe publi:
que,& fouJagemen't d_cs plaidans.
EPI ST RE.
Je rcct110yr auec la volonté que i'ay devousfairc
[Cl wce Jo rs qu'Il vpus plaira me conuTlander.
PR.O ES MEE 1~ FRA N COY S.
omhiel! qu e l? les ordonanccs ·RoyauJx fai[es [ur la retornlatÏnn de IufHee au pais de
prouence foyc trai6tee c~rtainc: for 111e de proceder aux cours des [ublni[Gons. Touce(fèis ne fo,t
'" en icduy dlcre comprins !,es natutz vraylhle &
1
C
praciqu'eau p~rauant ladiél:e reformari6 ob {er...
uee a laditl:e chambre rigoLl rcu[e par l'ediét du
Roy [uprimée au lieu d'icelle fubHituée la chi ..
bre des (ubrni{flos en IaJenechaucée dudjt prouence & a vn chacü Gc.ge {3( par IefqueJIes ordo
nâces ou de vilccoceres n" ~ efl:é derogé 0U en bîé
peu ..de ch~\z audlt~ aat~ls llyle &pratigue pour
la ~om.odJte &.abneuete de luilice & duquel a.
~elne sen ferolt vn plüs brief ou cônlode pour
l rxp'edl~jo des cau [es&comodHé des plaidas. Et
pOllrccq tout aîfi au Gege gneraJ a la clté d· aix
Je,rdiétz fl:atus {tyle & pratiq ~ ellé touG~urs gar
dee & o~reruée & (as efh~ derogée l? les ordona
ces& edJétz Royaux & n dl aifi aux autr<-s Geges au grad prejudice des p{;ures plaidas dlât la
f:~co~ de proce,der diuer (c. Pour obuier doques
a li gt and Lnai dl: b~ro/ ng ~ prolltu-~ble qu ' les
....., .. . .
'. ~-". ~. ~. ':.
q
1
1
""
~ .
, .,.
;.,
'
1·
.
S.
~~iij~~ On r '~pauci forran mirabuntur
beneuolé)quod ex ta multis!,doétjs,e~pertlfque vi ris nuladhuc de formula praxi, ac _; ayio (ecundum fiatuta, & obferuariones confuetudines ve, curi~ quondam
camerre,nuc [ubmifsionum l , aliquem iàtis am ..
plum librum defcripfer,i t,eunlque in lùcem emi
ferit. Magi[que etiam Ce admirari dicent, quod
egomet Catis imprudenter, quendam ante hac
breuifsimul)1 noftrumlibellum, conci[um,tan' r (leél:or
j
1
pus
\
qu~~ ~x~e~p~~~ & ~ap'~im ~onfeétum, inot-
a.u
'
,
c. Margaletus ad Leaorem.
,. ,
~
•,
.
.
1
•
.'
,./';:;'.~,
·1' •
1.' .
e
•
""'ttl_
. ... ,
4
e.
~
..
.
~
' t\ ', ",
'
1
•
•
b
dinaté
-..
-
.
_
_.,A
�II
10
dinaté cercè: & cangl1an) informem,alque im-·
perfedul1J,& in cotnpendiunl congeIllJr11) non
policuIT),negue limatU1l1.imprefsioni) arque in
mUlcOrUJ11 I1JlnUS incidere pernlilèri m. Quod
a ut ineprix,aur impudentix, afêribend unl mjl1i
eflè adfirnlabunt.Cun1 [atius nùhi fLllifer)luiu[,.
lnodi negotiunl Be prouincialTI,aliis rehnqucre;
aut prÜnô vt oportuÎt talcnl traé1:atum CG'111pO[uiilè in his rebu;"qualé elfe portuerar: lut nul"";
lum pror[usincepl[fe.Sedrogo quihac de re adJ
D1iratione ducentur hOlTIlnes) 1nétenl nofl:,jlû'
diligenter fpeélenr, & èxcu(atiollé accipiant no
fir~nl,Fatcor enÎln) mulcos ingenio~:loarina. &:
hUlus rei periüores ex~;e) à quibl1s hxc adtra ~
ltandum [~(cepra,Ionge mdius expofira" l3l pet
traétata fU1~[ent-. CauCa autem quç lUis iinpedi~·
Juen,to ~L1erItJquoml aus hçc agercl1t, mihï cogi':
tantl,alla nulla occurrere potuir,nHi quod clientu.l.or~m caulis, atque defènlïot11bus Impediti,;
alus ~lS ,rebus dar"e operam, per OtlUln no Jicuir.
Ha:.c 19ltUr Cun1 nlihi in nlcntem. venireÎlt, per..!
nlCI~lTI9~e Ot1l1~ fiyl1, lilbmifsiùnumque 'praxis
de.trt~etu ocuhs cerneren1: V IX me cotincre po-:
tUl,q~l t3~ liL1ellum,tanqua ptÏnlu fœtu, feréq ;'·
ab~n~u~~ln !u~§.~~!~~~~~~a!l~~ 154 6. ~amuis
, -'.- ,- id rolll!
j~ . ,.-
~
,
.,
id. m'ih(rclnpus,neque aptum Catis,& ad rem, &
ad btiurn, eHè videbatur. Idérue propter ciuita. tis ll1utationé:cull1 eo quidé tépore,Aque-nfi noUra ciuitatc reliéla, & ab ca pcfhlentix propter
feuitiâ, parlaméti {upretna curia expul[a,Pel tui
fiJ vrbem incoleremus: in quo quidem loco, nec
nùhi filfficîés \!rat librotù copia,ncc fratuta 013,
'lux a~d ipfum Hyi t~p'ertraétâdunl, prçcipué erac
necc{faria. Et ideo qu 'bus une poteraadiumentis,illum confecc.l"iHbellu,ea fretus Cpc,vt fi qua
.do per otillm nühiliceret',& adiDmenta no deeC
lent,in ampHorE rouIto tractaru redigeré. Cum
itaque mu~-:o poil ~/e iHius op~fcuJi breuit.a.te, ~
n on nu lI as, T'y r one! que prre [trtI m, co n qu erll nteHio-eré.Et illoru optatis,& corum qui multum
.apud· ~e atf oritate poiIllnt,iufHi laborem rl,~ne;
gare nüni me potui:vt [cilicet praxim han e , ~ a t~-:
gu(to volumine antea emiifam, in an1pliDre~
muJto,& dilucidiorem redigerem formam. Cu(lue ad id ·agendum eotu <jui hac in re flus me .
po{fc videbitur negligentia, acque deGdt.1.q~laG.
inipetleba,t.TumQye (vtdixi) me belhfsln1a
arque pr~cllrirsima, & breuifsinl1 ag~n~o ~or-;
ma, qua peti.r e videbam~in de[uetudu1C ablre~.
~t ne itenl, eum ip[a agen~~ fornl a, ex a~tUtlS
me
--
_
.-
w_
-
-
.
- _. _
--
-
.
.
b
"~;
2,
...
ofsi
p --'"
�u.
ma confcri{i galJJcé,cum res pofiularer: c~rera.
vero latinè . Quâ ob reln rogo atque oro (leétor
beneuoJé) vt erratis noll:ris venianl des, & qdf
à nobi5 faétum dt ~qui bonique eon(uJas, Non
enim hic glorj~ tludemus,fëd vt membra corpo
ri conueniant, operam damus, vt in qlHbuCcunque domlni SeneCchali tribunalibus,eaden1 ob~
fcruetttr agendi fon~a. Yale lettor beneuolé.
potifsim um pen deat:iIlorum ignad ,. praxis quO
que expertes elfent.ltaque pro~ Ingeni011 nofid,
a [ummo rerum opifice, facultatibu$ da rgitisJ
tentaui ;unplîori muIto quam antea volumlne,
& ltatura,& formam ipfam agendi , arque fiylii
confcribere: dj{crimenque antiqure " arque hodiern~ praxisnon prértermittere. Vnum fané
,fcio,li qua fortaife anobis inconfuJeo erran;cômilTa finr,carpendo potius clanculùm, qua çqui
bonJque confulendo,Inuidum leltorem accufâ
turum.Sed id mJli,mihicrit curn' lureconfu'ltis
commune,Q~} curn [e fuis acuminibus cornpu
gere(ve in panpeélis legirnus) videantur: hoc (c
~dagio tueri commodé polfunt. ~andoque
bonus dormitat Hornerus. Si quis vero miretur"
quare gaIh~o Idiomate,hic nofier traél:atus, po~ulo non cIrconferatur : eurn fermo iUe his po~
[~uS rcbus qua: in iudicio craétantur, quanl la:
tlnus conuenjat:lntelligat me hac in re aurores
habuiffe grauifsimos ,arque do61ifsimos viros,
Cha{fanelln~,Rebl1ffurn, ,Rupellanum, qui id
a~te ~e ~aébtarunt.Illi enim:& li in regJis con,":
ftu.utlonlbus gallico fermone ediélis,commentanos compo(uerint,g~lJicotamen no funt fer~
Dlone vfi:S~~ ipfe peticionum & libellotum for.'
_..
•
- .... -
.
-
- -
'
~ Ad eundell1
o
1,
j
!
"
Ire mei libri, fcriptis maior~bus auéH,
Eç magis infrruéb,legihus,atque modis:
Quçfuit hic quonda, qu~ nunc fic cuda dilta;
Panditis,& praxlm, Iuridïcunejue modum~
,Vos [cio permultis,(nui[os ire,nlalignis,
Perpetuus liu()r,quos cruciare (olet.
Inui~eant quamuü,~,fruaum, fï ferre potellis:
Sene tamen cuplcns V'OS volet,atque legct.
:ru bona pofieritas,his fis contçnta ltbe1Jis.
Sint tlbi grata pra:cor, qualiacunque docér:
~ô(ùle( quçfo )boni, ~cquîq dcfcripGmus 1fihic.
!~ ~~n~ Po~~!~~a~,~~ quoqu, encfira l(:g~nsd·
1
mam
---
pofleritaternquc ' .
C. Margaleti de [uisli:
bns. Verftts.
...
'
,
. ~.
.'
'
b 3
,
"
.
,
Qu~,_
�•
~od potl1i [eci, credens prodelfe iuuentx:
'
Qua:: frudeat caufas,hoe agitare foro.
Hxc ego fi facerem muItis prodelfe puraui:
Non cupidus laudis,non cupidl[(lue Jucri.'
1pre deus [unlmus,cui [unt incognita.nu Ha~
Qua mente ha?c feci,fcit Caqs,atque videt1
His alii fadant longé m~Iiora precalnur)
Atqi Cuis {èriptJs con1m9diora f~ranr ,
N. Reyl1audi ad lcél:orem.' .
,Non flic fubmilSé,fubmiJTa neg-oi:ia i:raétar~'
Res fubmiifa quidem eft,fed g ratns .' (le lIber~
Nonneetiam hune P9teris,dic (:nuide) cai~per~
librum?
-'
.
Credo, Sed virtus non èàret inui ia.
L
_
_
_
l'
Si q~Jis pragmaticam~videre legem~
Si quis principis ordioationes,
'
'. 51 quis vuh ficri, breui peritus:,
,Si quis direcre, vel doCcere iura.'
- Ifras pra: rl1anibus ferat tabelIas;
lfiuln pre tnanibus ferat IibelIum,
~ Ifia hxc continer,& docet hbellus~
Heu quid candidius receptiuftl;'
Sed quid gratius eruditiuCq;,
~xc fcripfic tuus ille MargaJetus~ '_,.
Hxc inquam,ruus ille Margaletus:. j
I-Içç vouet tibi,dedicatque (leétor)
~
~ grates ages (amice) [enl piternas~
•
•
. ...
DifHchon ad leé1:orem con~.'
. ". ,~, tra Inuidos.
- ~
:
.
.'
;0.
•
,
•
'J.
-,
"
,
~
,
.
~,'
'
•
.
-
'
,
.'•
...
6: '~./
• • ,r;;-
.... -..
,---
.
"
~
,..J
, Si quis!~g~~!~~~,~!~er~p~a~!m~'
'..J
:r
~iuCdenl N. Rey. in cOlnmendatio=
ne~ operis hendeca[ylab!. ___
Si q~is v.ule patri~ l1:udere Iegi:
. 51 9uts vult patl'Îum,tenere morem:
~1 'qUIs vule veterum,notare ritus':
~
Si,quis vult bené,nolfc fanétiones:
i
,\
, l,
•• • 1,
,
•
1
•
l J'
�P.Iani Rocani adhortatio ad {tudio(os le6l:ores,
de laudJ~uS C.M,ngaletJ V. I. D. conlt Itari i"
ac referendarii (acrarilf principis G allorum
Regis in ciuitate AquenG prouinci~;
'e oruro earu.m ué diuturnit;\tis memoriam in
. ~uumfèn)piternun, rehnquerct, tmpdhrq ue vt
hotninum ~œ t us & cclebrariinterCe,& fibl 0 ',) " ..
dtre vdiLlt,& ad orationis & ad vitl: (è)Cle.tat~1n
,excltltllir,etiam quan1 plurimos ad res prxclaras gerendas, vt r-L~tcuJcm louis filiun1, qui boucsèx Arinea abegit , Cerberunl expugnlluir,
T~urt ru qui Auicanl deuafl:abat opprdsit~tum
iHnsCcntaurosbimembrcs, vt Th.;::{eusH';l(.U-.
hSa!J.u ùtus atroc!i;,n1um ninotaurum, tunl Ale
~ ~- Rouidentia diuina '('eaores be~
;' neuoli) lllpremam regioné mortalium cauŒJ, in principio crea~
1.
fi' n.
i Ulr,qulgl po ea nOL-LUrnam cœ~~==~=.Jl,i formam CyderibusvndJque il~
lufrrauit. Humana'm nalnque naturam, iufiitia originali decorauit, quam quali quampiam mortalem déum fccit q~em operibus fuis
prœpoCuit, quenl principem rerum omnium
conll:ituit, ,culus poceltati ' vniuerfum {ubiccit
Orbelll,cui paret terra, cui c<;elunl feruir, ad cu";
ius v~um p~ocreata [unt,quz in terris gigniitur,
qUa! I.n cœ!ls p~ruagantur, quœ in mari degurit '
~mnla hUl~ vnl Deus opte max. extat animan.
t~,um generibus, atque n~auds non {olum ani.man,fed etiam ci immortalitatem concefsjt .. a~
nirnal prouidu~,fagax,muhiplex,acutum, ~e
mo:,plenulll rationis, & conlilij feci~ ingeneraultque illi appetuum procr~andl, & eerum
qUa! p~o~r~a~a (~~t ~~r~ln ~~~e~~~ , ~t ex pr~lc
carum
"
xandium ingentis (piritus terrarur.tl pririciprm
Darij opprcflorem qui c~u«a expugnand~ ,Parrum r.egcm·indlz, vltra Gangcm 6r bypallm Hu
uiUln perccrrinari d.:creuir, tum Tianeunl illum
pythagon~um qui c:tuca!Ï1m t(ankendlr,india
penitifs~lnam penetrault, bragmanas phl}o[a~
phlX con{ultU;imos adit, cum,qulbus ex tanta~l
phiala potauit:quiad luen1phlttcos vares acce(-
fit, œ,hiopum gyn1noCofhlil:as explorault, vt
cogtudonem '7iiS SC'P(a~ Jll~queretur. N èC non
hune pr~cIarHsimlJ ;. D',C-tu:ldiû Ma .g det um
V. 1. D. qui l iuuentute (u a in culcü bon aru m
11tera.tum rnaiorem paTtem x tat.i~ [uç c on !tH11plir,-tum legibl.~ OnYDl dlhgétiacl~r,J) ind u {h;i:t,
toUs deniqucviribus ope~a.~ dedt,r, vt Inter 1tl-
.f
...
..
.
;:.
,
•
-
-
-
- - --
t \ - ,
C
1:1
...
:;' ''1
con
__ _
�,i,
ac
·fritui ne ce iTa.riu. pervtile fuit)qüo natnra quo
rüdi ho~inii deprauata coerceretur, ne ~oua.s
,capt-iunculas ac {terHes nugas amplius excogita.
re., deproperaret:tu quod vnuCqui[ci; ius {uu pro.fequeretur adq.erCus huic pot-eftati fubmi!fum,
quiquidéiure ind.énitatis gaude~e no potefi,ni·fi eodé genere ·quo Golligatus eft dilfoluatur. Ni
ita ofSibus hominu inheret,vtnullo modo fepa-:
:r ari poCsit,nili folutloaè vera vel fiéla.Sed mira ...
:b itur forta(sé quirpja,cur per modii dialogi hoc
arduu & ,per~ificile negotiu pertraétare curauit,admonitu5 fQrtafsè ex.e plo diuini Plat.qui Cu
.p remas illa~ formas bonitatis, ent-iÇué [u prenli
J:lobis perqu~redas reliquit:vt hac forn1a ':0 .d/,a6o~
4eprehendeneulus, aut (u ~feruiret materire pro~
poGtz, ql1a:: potius oratione condfa': quam ah~
tOluta tràétari debet propter commoditaté iu-'
uenu (quiblls hoc 'totLlm potifsimum comltd..
.:tur)praxitnfubmifsionum adi(cere cupientium,'
~Ut eloqueiuifsuru Ctcero~is,qui fili~ filU arrern.
:qc-ne dicendi docere '\101uir,aut ,quorudam alto-:
r.um,quorurn breuitatÎs caulfa tacÏtus prxtermit
to, irPldeat;(']uis volet,n1inus moror, ,me tamen
~ecreat, & reficit Horatij poetx di6tum dicen-:
~ii. Inuidu5 ~l~erius rnacre{cit rebus. opimis
ri[cûfilI'cos faGiIé prrceps haheretur librtiq; hune
[Ubluifsionû,ppIl: Longa 'reru experientlJ) poItedtari rdinquere ctirauit:,exépJo tamé linearis fi..
gurx arrihcû adh6rtatus)~ priufqüam,eoloribus,
penicillo fuo ré ab[oluré depingant)ineas quafda ad vn1br~dedu:ere folent".quibusingenium
'fuu experiri,,& li quod erratiianim~dueItat,coi.~ ,
rig.ere atq; em.édare pofsint. Hac: de dequoddi
~rag~~tii ~ubmi[5ionii huperediderat~qtio ~d:
Jngenlll [uu poifct pr~ltare'lnobis aperte dilucideq;, patefaceret.Nuc eo.duétl!ls, quo experien·~ .
lia anis callet ah co exordiri voluit o1'axirné, q~'
& ~tf':tre1fct.aptifsi1nu,~ & autoritati. [ux graui~
limu.Nam.quid aptiuscouenientiufLlé çtati [ua:
hoc genere fubmilSionu, q,uo homines [ua {p5~.
te (ubm.jttun.t [ead:reddendumquod: ~ure intcr
eos patto [aIré mutuo. pro1l1ifcfunt?Q3idué (J'ra
uius.(uh1im~~[ué: modl~m d,efcribere,. quo ~m~
nes [u,a ma·hua perpefsl coerceantur in carceré:.
ué d~tr~.datur,corporeué punjitur~quod fi fièle; ,
homlflll ab omnihus inuie>labiliter fcruaretur,.
hoc tali genere fubmifsiono no,egeremus~Ât cii
fronti nuUa fit fides~& dealbMa G.t facies cuiul1i:
bet gétiii,ratione hdl:itia: origina.lis labefaétarat.
ta
(h~S ~~~4~,t!1~ g:,~~~~f!!b~~~~~§~uEeg~tiii jn~
1
..
I
.
-
llitUi
.
..... -.
....
--.J
,....
...._~
....
_
.-
- _ .... _ .
-. ,
_
,.
-
,
•
C2,'
,r
,
-~--
....
•
ne
t-"
IC.- #-f
~
1
�.
,.
: ~
<
10
nec complcxus quadam adn1iratione' ero pcrfpeét.l>& cohnita O:ltura quorundanl'J qu(pro(per J fortuna a li 0 rtllU Inerore ëOnhtiuntLH, eni
tuntarque oonixé rigrim il1ud aninlal uucuJétU -11 immitui,mordendo& c1ancult;Jmjrrtdcr~
do aliorum fcnpta, vt intel" bonarum hrCl'arUHl:
ignarosfuam impetiti~m detegant. ln Dume.. ,
rUIT!ué dotlifsimorum virorum fua caluicie jnfcribanrur, aue vt vidcanrür imitatores quorii~'
dan) prifcoru fapienrum quorii exemplis abUll-' "
damus(vt pote PlatonJs) qui pr~ceptoreJn[uum
Socratem,reprehendir,ArHl:. Plat~ Aucrrols, Arift, Varronis L~liiiJL~lij,Horatium, HoratiJ E~
nium,Auli Gellij Senecam" G:aleni Theifalunl"
Cicer,Hermagora,Hleronimi,Ofigené"Ru6ni"
Hieronimum &"qu-amplurÎ'mQruro ~ilJ, Laenl fa
rin~, Hune vero,q,uis,rcprehendet" nili Momo;
lit (tmi~~~us, aut~odum. in cirpo qu~rat. Nam~'
qUlS~ dluInam, vun, ;lcumenué ilhus, ingenij"
. " b d
j
eXlnanlre.o :un creue. pote rit , fubUmitace re~pletus,q~l edl negQt10tumfluébbus lirobJ2utus~~
1
mJgnatlllmpo.rtuni.t~tï~us & ~bfe-quijs. exagi:
tatus ~,ampJa:. rel ~am.llrar.lS" proUl,denc:a, im pedi~
t~!), ,a '1uamplurt~ls ch~ntulïs. expetltus, quos;
co~l~,ope>~uo:e ~w~:h.ec.t~!!!e:Jidi~!nft opus
naae;
' -.. _
...
'1
"
21
.
.
,,
hafrenus incognitii [uCi:iGiuis hods, tam v,tiTc!,
praxin1 {uhnlifsionu adi[cétibus' edere nob1s cu
1U lnmo iludiotétauit,vt proddlèt iuuentut; cup1d 1l.hus praxis, ~ vt ql1~p]"utinlorii pr~cibu~
'obkauercru f>nolneque filU Jnllnortale ln a'UU
felnptternû relinqucret, vt Pd1ù~' omeus qui 0;>'
HlldIii ero-a bonas lIteras nomen lnlmortûle cociliauit,t~ Alexander_magnus ob fœlici~até)Phi
h ppus ob vrbanitate,I ùlius cç[ar ob inuié~a ~Jani-.
mi Vlm, Aug. {ùauitaté" Traianus ob ma[uetudiné,: Alex ..Seucrus ob animi integritaté, Marc ..
Ant.pius oh doarina. Oés naque illi magnjtudi"
ne1reru gefraru nonlé immoltale" reIiqueruntw
Arripialuus ergo hoc tan; ~n.Ggne opus"ne p~.rl
meandros),& gyroslocaue Incuttl pror(us,Hen~
liaque" &.ptllé de(erta anlplius vagelnur" [e~ ,
:e
iél.i vulnere qaodam errori~, hLlnc lihrum' :O~:
fulamlls,cuius auxI!.io totifubmifsionfr Jnarena;
leuiorinegicio afI~qu etu r,potlllrquam" ex [c~i
pds cuiuslibet autol IS. Na ~n,. qllO'\~ l'ùngo.vfu l~
forocontentio{o ex vaIll:S·c;a.u ,t'l' u: genenbus d~ ·
difci.r,in hune tanquatn lt cÔllenient1â..,quand_a
redegir"\.luorundâ lCrJprorü:~ h~raéleje' {cnb~-:
dDrenuens,qui t'urru InanlfefHiin fcn~édls. ~U1S
~~is.~§:lII:l~t~n~,'lu~d ~i~j! ~humamus, ~~~
C }
i
_
....
,
1
~
'-. ,.
�- ,,"-
~
pot:
'd'e[cripGt, alter in alia Iege ~ aut in quodda~
capitula effudit, te fris eft IaCon de verh. ~bl~
gationibus~ & quampl~rimi ah; ~iu~dem fa.~l:
nx, {éd hoc non omnIbus conurJglt, nec vIn
noftra: ~tatÎ's cum ' prifèi~ fcriptorilius fortafsé
(unt conferendi, Coum ij-s mi(errïrnis 'temporibus viti ignari refulgeant, quemadmûdum'
ftdI~ , in brmamentO'
- cœh, do&i vero lati:.
tent, ignorantia. in' viridi obferuantia, minerua fuccuffa, ignorantia op'u lenta, famelica .Mi-:,
l1erua, ignorantia decorata auaa hononbu.s,
}ybnerua àbieéta·Y' cura virtu-s in tanto pre CIO
n'On habean~-r, quanto oHm), & fic abieého nla-:
gifiratuum reli~ionis Dei opt . max. negleélio;;
re'ru'm confufi;, proximi deceptio" clientulo~
ium ëxcorjatio, cum quibufdam amhagibu~
L abyrinti,illorum negoci<a perquofdall1 excoj
riatores pauperuln) infeliciori principio iO"cho.~
'cntur, vt m-t(errünum {i~ ius fuum perfequl~
N,arll perCequendb obolum iaétura aUfeief~
:c ietur ante litis longifsimu111 euentum, .&'trra~
ginibus chartularu.m & procuratoru~ quo~
fundam, €auiUationibus,quiin reddendls {ac~cu'
~is maiorem paitem 'd iei co.n(U'n~unt:) d~ ,aplc~
·.detel1abïIius; nihil homini in-deèentius elfe
,S~d ijs miferrimisl téporibus ,t'a.Iisabullls prçua~
ler~ vt ~uod fcripnl ell: a.b vno, i.n quodâ loco ab
alterofcré to~idem verbis, aut p~rltm luutatis
iflfcribatlir:& in farra~inem quandam redigatur, vt nofrri bpni patres pri(cis tem poribu~~
qui ,tor & tam varios Itbros rdiquerunt, vt nemo~edi Gcdon ille el1èt quelutri.corporem fuir
fe fabu ,lis pœtarum dicebant:a.ut ,Mitrld~ltes qui
viginti genera linguarum nouit loqui '; aut .C y ~
rus perfarum rex , qui nouit nominare ,omnes
.,.
"
1
(
,
milites Cui exer.citus : aut Iulius - C~[ar :; <:Iu~
tenacitate memorix onUles antec,"' lIit .: aut Si..:
monides, qui prxter cxteros m ernoria p.oI-'
leb~t , tot & tam varia illorum [cri pta reuolj
uere po{fet, etG in annos Nefloreos aut Ze-'
n,ophIleos v'iueret , Nam (qüzfo) quid prodeŒ
centum teges , & eentun1 confilja, ac deciJio";
nes cum alijsfitis appendicnHs pro vno negot.io·
refe.rre,a.cfi yna. n.on fufficeret?qUld edam tam'
varia & diuerfa {cripta IuriG:on[ultorum,;qui vt
fitum ~urtuln pofsint celare , in varijs & diuer ~
~~ 10CIS pertraél:ant fuas nugas, atq; fimhria-s'
dIlatant, vt videantur omnia iura in (crinjo'
p~~o~~~ t~~~re ~ ~ quo~ ~~us i~ quadam Jeg e
" ,
-
~:1l1 !~q~ ~1,ep, ~9~~~ gig~~nt. Faxl~ ~eUSj
~ ~,
.optb
. -- gefcri
.
~
..
,,
,"
4
•
{'
.f
1
..
} , : ~;
"
~J 'f
.,'
t"
: /
. ) .'
�,
,o pt. max. vt huic Icial( volneri ,Rdpub. Inedd ..
la refonuatlonis atferatur,~ne 'g rnus hurnanlltn
in xuum (enlp.irernl1m~ hoc canto graui rnorbo
aŒlIgaru r: opprimatutué-, f~lcitque vt inuiébtsi..
mus nolter Gillo! ûrn rex litOS abufu5 forcnfès
ab{{)rbcar,vt debttus honoI" mag.dl:ralibus defcratu r ., & c1ientulJs conlLllatl.lf,& [erie~ l'ecu ler~
uetur, iulque vnicui que breui reddatur; quod
nihIl gtatiu.s at~-]ue iucunctlus deo opt. Ulax. efTe
p~te.rit.Nam qui), cgnum conferuauerinr,adiuuerült,auxerinr, abu[uique corrcxcnnt certunl
ciTe in (œlo enlpireo, ac ddioitum JOCU111, vbï ~
be~[~ ,~uQ Cempiterno ft uuntur, faC'Îtque vt iUufinfi.nofter prctoprx(cs DA de T'ritis vu dluini
ingenij, cui multum confld .nUlS , cum auxilio
pra=cla~i1sin:.orum (e~atolum) qui [unt de pane
·c orpons regls,& conlthis,& conliHorio illJUS in
ter~u'ntanimum de~xum huic negocio h-aber~
veltt vCquead fœhclorcm exitum ~ ne in tanto
difcrimineac.iaéturaao1pliusvagemur. FacÎeque vt al~th?r Hl!us?perlsJ verbo pOlS1C prxllarc
<l;Jod fCnptls re1t~u1t, vc fuffuJn dupltc! rerne.
dlo totam mate.nam [ubmlfsiol-,um b(eui con1 ..pilrem US, freri :l,uxilio locirtenentis D . Brune.IJi
qui !~e~~~niu- fubmifsioDu
Col;s- nudls Î,ot«::fli..
- - in- -_..
---~-.,,-
, 1
1
~
'
glbll~
oibilibus habere videtur, lient doé1ifsilTIUS MaC..
fa cxtera ftatllta dlllci[silnx prouinci:r. Valetc.
1
P. IaniRocaniin Zoïlum.
Hic nïl quod carpas , hihil eG: ) quod rodcle
po{sis.
(Zolle)nil efl,quod dente notare queas.
l-Iic cil: Margaletl.ls', qui iuréll h~c callet abunde)
Cùius in hoc feclo,farna. perennis erir~
•
.;
,'.~
'l''~'.''
."to ".,...i
,
...
Il·'
\1"'
;4.
~.
\"
_ ..... "
...;;<
f(
••
",.
" ... .
''''/~ ~
7.
.,J,: 0(:'" ~ 1\ \ . 1
'.
,."~.~"'':'_,
~-...
......
~"
.~
~
.
, ...'" .
'..
,
"'.
,
.
..
t
<
.,
•
~/I·} \·.
.
1
. '-.
'*
. ".,
. ,
.. • ..
"
1 •
•
1
.
•
..
l
/.
.
.•
',1
'
...
,
1
.. 1.
.~.
..i
: • .'~',
,
•
•
.'
....
..
!
1
.(.~
.
,",
,.
•
1
.
d
~
�l. l BER. P R l Nf V S.
•
S T Arr, V ,T A
C V
1'-
l JP~
C l\.-
MER.JE (V T D 1..
uum fuit) cou..
•
tlnens ..
•
•
,,
..
.
•
..
"._,~
•
.J _
.
.....
.
--
--
.- --
. -.
~
'
-
-..
~~.~itatiQnibus & c~ ptionibus
re~[onar,u~..
.
_...... . .
,
,
..
.
~
..
•
.,
.
Adeant
-_....
.
t'
�LIB ER'
LIBER
J.
,
Adeant Prçlidé camerx rationii creditore~;
a An vatear Aa delidcrâtcs experiri contra obnoxios d ebjtor<~s
tUlUm quod pro
'
,
d~biro quis in. fidem faciant de obligatione, Oaanl ioCpeé1:a
carceretur. VIde r. r.
.
,.
-1
,
BaLia /.Tlrlo cê Il Ilt talJs ob 19atio, pretextl1 cujus, porsie hcd
~~~o~~i.~~:o~~ captïo per[onalis, a aétore .retente, vel alip pro
t~a~U~J~~~~~~ co legitimo inrcrceirüre, iuxta ritum camera:
. ~~ an muljel~ r~_
trlx non confent
confetl:im concedatur. Et ne curia defralIIJa_1
,: inuentaril:m ~of ri pofsie in 'acis gL1e eidclU curia: debcntur vi~
Gr )ficarCerafl.
!, VtJ~:Roma. c~(. gore c1amonlnl expofitorum, in ip{J. CUI ia caCXVII]. & an n1l'
fi' d. '
d
Mr.xxv. ânisp?f nlCrxratJOnutp Ult or Inacum, quù qu~cllnl~CC~~'t!~~O t~~~ que perrena cuiufcunq, conditlonis exi1l:at, aut
RO/l.ll{j(aco6. ~XlC. Ilatus,ou~ clamorem faciat in ipra regina1i cu ...
co 'J' :10 recor_.
1
m:;tlo lieri pofsit na calnerx de paél:is feruandis vel de aliquJ re'rtlam de [errata.
b' l'
'
)
Vrde hf:in /.qui me 1 l , aut itnmobili: ittcontinentÎ cl ttm tacit
fideiuffor. §. fin. 1
Il'
d
,1
,
, . fquifatifd.cog, C amorem, X
Imare ebeac clamorem Hliu's
ik de rrformatlo rei petit:> & f
r 'b' \
'r.
H'.Vide Ba:.c~,
. , X,
acere Icn
l per notarIum ;pUl1S
~~~i~I~I~I::~: cunx ln petitione valorem ipiius rei petit~) 'v t
l
J
0
i.colum.ij.
perfenur. .
_
Captudir~: Tamé+no detineatur in carcere li idoncé Catis
dd . - Œ
'
e cnt cu erreétu , arbitrio prxfidétis, rco prius
anar, non ideu. capto
.{ fi -'. -'
.
,
ecur in carcere.,
. ~ ve, 1 ql~atlta.te peCUl1Iç pet1[~ pnus d~po ..
(Uent.'lUla faufdatlone pr-xfiita, vcl pecunia depoliea hbi afsignetur.tP carcere,feu arrel1:o ciuit.as Aqueofis,donec\caufa fuerir finira,& eXeCll~
!!~ ~o~pl~~a: ~~ ~ eife~ debitor in malitia non
, lear aut pecunla
aurionis loco ~,e
- --
-~- ,
-- '
~~
foluen
.... .
~-..f
Tl
I.
[oIuendo,eo caht liceat prxiîdenti carcerCln rc, fi ringere,vd in carcerem redL1cerc pro vt fibi vi
'.1 e'Dl' t"'u 1· Caet·endu. Et t hoc ita [eruetur" niG fue- tCiues .A.que(es
G
G
' a u t habltato(es
rit oricrinarius
vdJ
ciuis vel habüatür diélp't ciui· tur.
non inc~rcetanb
'
tatis AquéGs: alioquin a[slgnetur fibi pro arre.
fio,aut carcerè vna pars ciuitatis Aquérl~ [ecudli
qdf ~ldé prçfidenti videbitur expedtre, vel(~l ma.
,luerit)cuetlH reus: & fi per[ollalncr fuerit trper-,
tus)per(onalts aprehéGo pro pcréptoria habeatUl: Si no/[ed ad don1um fuerircnatio tarunlo- a Citatusaddo
r.
d"
mum etiam per
do faéta,cltetur Iterun1, & lecun a cHatlo, pro reglas ordmal1o
,
h
b
E
r
.
d
'
.
nes & dl' iure
perem ptoua a eatur. t .11 a uenlente ter ml- valtt,gIo i~.I.Ii..
no, taHs citatus non compareat, j pro expeél:atQ cet. C.dc.Iepud.
per totam diem ipfius ternüni~ per nuncium J fi
in cillitatc,& per literas,G fuent extra, mandetur executlo heri,contra eum : citando per diaii
nunclunl, vel per dlél:as literas. V t fi .c ontra pr~-j
diétanl pig!1orationem, vel ex~cutlO?em., ah-,
'- quid opponere voluerit -: certo ,termino ln ca
fiatuendo, compareat, qui tennlnus pr<rfigatu~
etia m aétod.Et fi in tennino pr(,tnxo non curn ~
parear, aétore comparante, & elUS contunla~,
ciaJu accll[ante, lp[O expeél:ato per totam dlenl.!
iplius termini, in poll:erunl minlme audlltur,
nili cauCa rationabili pr~,edente.
1
•
•
,
r
-
'--- ~ -
--
-
-
..
J
__
~'
- ' -
•
' .
1
d ,
-
De
---
�,
,
De contumacia Ad:ôÏ'is;
Anlcu. 11.
_
.
,j
"
,
, tSt~d:ornoco_
pare<lt& reuspe
1
tit [c (ela X4ri •
'
,
,1
4--.... ~
~
E~ f~rtaife contingerer, reum ,ciC:tuo1 le~
b1tlme cOlnparere, & aétorcm e.ll~ contll-
1"
G1
[.
macem: lcenrietur feus, l lOC requï lCrit, t &
fi'
r.
b
d
~(';'1.or ln expeous omm us plngue c,o n emnc",,:
tur e?dem modo ~ ipfo tam~n expc6btto prius
vt in reo Cupra eft expre{[um. Vbi contingcrct
ip[um reum, in,termina libi aCslgnaro, ad opponenduln contra exccutionem ) concra eum
hed mandaram, COlnpal'ere. Si ihqtlid IegItirnum & rationabile {ecundum ritum, aH]; frylum c.an1era: opponere voluerit, audtatur rc(arCItlS pnus OInn.l~US expenGs propter eius coocu-:
~aCla~,:l~otJ Inl1:anti & [ans plOgUlbus, vt de
~nohedlentla puniatur.
...
__ Vetu,m quia pIérunque debitores'J~titant, iia
CJ~o~ ,c!tauo p.er[onalis ip(os a.pprehendere
mlnl,me potcfl: ln qUlbufda m locis, & cafrris
.cltar~o perfonalis, vd ad domum peT 111lnuln
publtcam fubfcriptlone dtbira muniri non po-.
tdt, vt deb"ret ad defc6tum notariorunl Quandogue ahorii officialium fouentium re~s debi~
t~re~~ (uffic!~t quod ü~ !i~e~j~ C!~~t~~iJs & alijs
1
•
•
...
q
.
l~
LI 13 ER
~o
•
)
'-4_~
~
ve2
fcribaiur 'quod latori prx[entiu in defcétum
ftrum dum [emel~ fucritis requHiti cirandi per~ - ."
fonaliter, vel ad dothum, vel relatione faclenda
euro iuramento~dabimus plcnam fidem. Et fic
detur fide~ ac fi alia~ folcnniter fuHfec citatus.'
. Tales officiales qui rrlandato Pra:fidentis neglexednt ohe~l\·e, & 9uicunque alij qUJ.cun~
que dlCUn<!tione notel!tur, puniantur arbitrio
ipfius lUS dicentis, & in1pcditores nunciorum:
qUa! executj~ fia~ in ~~~is, ~i~o an eg~ non
.obHante.
._ .
.
, -
•
De petitiol~bus in cu~ia
fubmilsionum.
-
J
[criba
,
Jl
,
.
Ani.
Ill:
tcr-rnino
6~~~~' l vero reus cÏtatusin
àGi~
~i"-~;:~;' y gnato cùn1pareat prout debet, pa-.
'-"'=-.r-___
. ratu s Gt aélor Încontinenti offcrr~
~~~~{J~\'e."",-,-" .: 'petitionem ,fine aIia dil~tione qu~
.
. cunque fub l~ac forma.
',
"1
Peto a tali,talem quantltatem, vel talenl fçm~ .
ex ca ura m~tui,vel depohti) vd alia quacunquc
fuç fuedtcôçentain publicoinftrumen~o, faélo
'-
-
Ir'
.. "'--;.
-_.-
.U
..---
d-anno;
-. _.
4
.....
-'
�LIBER
LIB ER
1.
anno & die tall, & Ggnato manu taIis norarij,'
quod exhibuic & produxit. Ad quam quantitatem [oluendam, petit ip[um condcnlnari:&
co.
•
4-
1 1
demnatum,ad {oluendum COfllpelli: iuxta. vires
& rieus prefentis camera:, & mcnren1 & nanua
taUs obligationis produétç.
.
.
Vel Gaaor non curauerÏt faeere petitlonem,
modofupra exprdfo, poreil: dicere vigore obli ...
gationis contenta: in hoc pu"bliço infrrunlento:
. Peta a tali,talem quanritatem, contentam in ip
fo in!humento,quod exhlbeo &produco. ~a!
quidem petitio,habeatur ac fi fuiifct fada, vt 1upra eil forma data.
.
Et quod i.n t~libu~ petitio~ib~s,~ qualiter ip~
fanlnl omnla Intelhgancur ln ludlclu.m deduél:a:qt~x ~eniuot i~xca nacuram obJigationis iu..:
r~,a,5bonlS, v~l ~rblcrio PrçGdétis}ac li particula~
nter.e~cn~ d1.lhnéta: vt Prçl1dens, ve1 Ïus dieens
pofs~t I.udlcare de omnik>us, licet non fuerinc
(peclalJCer petita~ non obi1ante quod [cntentia.
?on fit conforml,s petitioni; qux quidem petitio
ln procd[u defcribatur.
.
' ~ia ex muleiplicatione petitionum in )
eadem cau[a, & 'de adem 1 re in o.mnibus &
fup~ru~~uj~. ~xp~nGs !itjga~~e~ . pIerumque
gra
1.
grauantur:& lites plus iuH:o prorogantur, propter intricationcnl proCeifUU111, que p:opt('; ~C~
hcrÎ cotingit. Idcltco nlatura debberat10fl~ f-u It
prouifunl:ne d~ ~zctero in camer:~.ration~ ~q:Jé
fis petitioeadem ~t~rctur [cu dUpL1CC~....H: {c..i cLIn
tentus a-élor pennone vna (qt1.1 m tacen.: Cl.heC
intra formalu tl:atuti:ruper hoc edlti in di~<t ca
mera) illam nc'n multiplïcet quandocuq;: qllod
fi feccrit, !a.tant Coluat pro ,quahbet petirto?c
Jnultiplicata di'aus aaor principahs, il ea m fi! ~
cerit~& li eius procurator tan1 mu\ophcaucot,
.ipfe pl ocurator ~olult d~ [uo pro~rio: V l 1)1.:tU
huiurn10di Iatx,caute dl[cat cau(anl [Ut Chentuli agere: & caueat proce{lùs iterare, cu r:n dit:
, pendio partiuni:& Iabote prxGdentlUn1 ln ca~
nlera {ùpra dléta: non o?frantc qll~d proteftatus fuerit, nolle Ce duphcare, vcl trIplxcare, vd
~eincps petit~o,neln ahâs fàétam : ~u ln contra-
riun1 faciendo a protefiatlone [ua Ip[O fa.tto re
~l1,,&oprocu.
pe~ rat or ~~ t .
'c edere cen[eatur.
Et vbi non aétor, Ccd procurator aétode;
.teret debitunl, vel offerret tale 1'0 petitione in vna
cunl in{1:rument6 obliaationis, cujus vtgore a- ~ H~ .'ie nn nC
t"
"'..
IO(t>rtlO procura
·g irur a intlru mentu m Cux poteltatls 1n(cratuf, lit'nis;~ed procu
, .
, . ' c- .' rlCor le pra:ten.
petatur vel non cxpenhs agentis: ac etom CLl - rat. .
·c ·
ptu,ra:
~
1
�l4,
,
LIB E R
LIBER
J.
rturç o~nes q\.ixcunq; Gnt vigorc quaru petil10 porl1g~t~lf.It{'nl de ;t11jS ttHolum)aé1oru01Jo
CUrJfOrUm, itudioru m) Jconomortnn, &' aharu
GllJfUmCtHlJq; pt'IrOn~li u)J1ol'nine alJcno ;laen
tiunJ & defenJenrium.
b
7' ..
Dëinde oblata pcritione per ~éloreln fi feus.
~e~19 ~~::el'~~;:;: dl ilfe cJ'.1i prinClpalltcr conlraxtt dehi~û ~û non,
ft,m .
.J J ""
f
'
,o- . {'
..
.
tIC':»";}. t ,-l~vIiU (fi ~ nu m Ignor are pra' cd~ cogarur,~
3.
ead~nl dle vellequcnc.i refpondere. a
; a! Vic etur CM_
51 vero relis noncontraxerit debitl1m· Ccd cô'
.
dd
.
r
;;
: ~~:u~:r~:'·x..e ut"fltatur ta-~uanl~vniuenaJjs vel fi n ~lJbris llJc! o
V" &X ~',.
IL'efIO
u~~Ctnd"'l"
• '~JJ nLiU relis no
. r,VtJdlam il rner f)rOClHatolc"'1
n.
"TC · ~(,.
i Centr:lxü (e~. ci. & 'pre non (i(F)rç-kns!tunc in hisca{lbus 11r'o'
, t.a.U! td !1gUa- ha:
" .
.
' [
'"
; leSvelaL~s..
ptcnutt.1fll CJUfdm l'gnorantia-:-d t' tur ad ddlbe
IJndum & re(po.fldédu:,& exceptJonrs ~ti5. pro
ronen:du~l) dlbno·fecllndurn lJuod eidenl' Jjra:'
fi dentJ etl;] m vldebltur (' x ped ire,cl ttcn [..-\ oua htare negotij,,& Q.1u1tüudl,Q.C [cr; pturarurn loua;
!)prodocenlln.
.
.
.l
,' P~ c;u ,
eum. a n uam contlln1lcianl puro-are
~
- f
b
no porsit: ni~
.
-
Dies p~t~Jt~I)A
ad cot~fl:a,!u
niG ip(atn contuUlaClain ra Qlll0qUC d Ics Lub et lllt\ (\inr ,er
.
.
-l
Î.
.~
C
itatu t o clinOl.
lequeütcs purgauent lnc 1l11(JC : quam" 11 101 ra
ptcdiét'Os quinque dies,pu rgJ re liceat h voluerir:reCarcilis 0 m nibus CUlS exp.enGs,flc1:is ab ini
t-io caulx vrqlli: a A, dieo1 purgationis proprer
1
,
elUS contllnl ~lciam puniendunl.
" Et ft vi,c euer[aaétor'non cOlupareac,i n ~e r10
nlino Cupra dlfiinéto, 'finlili n10do Puni.1tur l n
,e xpenlîs ornnlbùs, prout reusJ ,ip[o. reo iicen liato à iudice {i ' requdieri~ .~ intdl'g~tur [crn-pel' caura , quod quxlibet ip[;lfuln partium_ .
fernper expettccur , de ~na hora ~d ahalu
ad rninus , antcqualu pohit . ad vltcnora pro-,
cedi'.
: San·è Gaétor& rcusin termina ~(sjgn<lto ad Il
comparendunl non fl.1erint contUnlaces, n.:: A6torh ca mpL
.
)
."
" .. re ,H,6.: reu s,. :le
. Clue etiam [rus in re [ponden cl 0 contu n1a ce Le bec reusre(PQn _
J .
r.
rî
G .' .~ dcre apert~ eX
oftenJcnt: {cd pa r atuln le ,onerat re p ond~- clare.
re' . R.efpondeat claro nl0do: ~l.~lqnJndo vel '
negando, dicendo debeo
non debc? vet
Et fi ln t~rm·ino' aGj gnlto reusnon com paf,CJ t & non c. ur a He rit ft'u recu fa uer it fe(pond c- '
rr. vel n011 cl-are reFponderir per vet bu nl debeo'
"'lel nün d.ebeo)"el nego.,.vel COf} ficC'o>r(vr ,ID fe~
11us. (Xt~nrnl.rll.r in ~:gt1entj Cil pitulo:quod inci
p 1t. S~nc an }Fl C0'11Unenti in eius contnmacialll
:rel
debet vel non debec : vd haule [c;j a:gmpol-,
lans:& [uam vel ruas e~c (' ptiones fi qu-ts
,
.- .-,
non
•
\
35
hon comparentis,vel non refpondentis,ob con
tumacianl1fiat pignoratio G:u executio CO J;1 tr a
J .
:: ~~~~OL~I:O=:
1.
..-'
e
2.
hl.
�LIB E"R
h;lhucrit)rroponat~ql1as fi n5 pl~opo{ilerit poIl
minime :ludiatur:obl-lante libi termino perem
.
1
Î. '
prono al~lgn;Ho. " '
' l A dor n10do fimili fi aliquid ad fundandutn
C('Olra aa()r~
, ,
,
'
1
li: ncl~J5o Lieur pet t]L10en1 ,& coptentJone01 {üanl proponere
C..
reU1ll.
J
vo 1uent,l1r. ml'1 ,' moClO
proponar:quo d li1 f accre
ntglcxcrir obllanre (Jbi prediéta exceptlone
i][l.a
pcrrfl1pcori1:pol1ea GCtit de reo dH~tum ell: no
audi:nur nifi {ufta caU ['1 & rarionabili interucnienrc iuxta arbüriùtn pradidenti~ [eu ius di- ,
centIS.
•
J
..j
De termino dando ad {oluendum.
..
,
ArtÏcu.
E peu?n
' J)d
T fi
J
'"
r
'
'
1 III.
.
c~ntrg~nt Ip1.Ull1 reum re(P0ndcndO
liJJlleudum,
t~ltU m conhtcri:a lsignentur fibi
d~cern, dle~ ad {olu.endt,H11 ~. tanlen petatur per
cu vd na vld eatur lUS dlCent1:~1ias fiat incontÎ.
1
nenri executio contra eunl.
a . Si~~.~~,,~na_
SI vcrO .debinl1n finl!)liciter--negJuerir aV 1
If!~' CI'·n~ltt'~rllr a IJ ' .
.
'
, '
,e
C'1l!:1:pœn;ifl ;L
qlHnl excC'pnonenl propoftlenr (1üa~ porc(}
tlltl i' U l' l e f'1 ' !. &. vtl porsit {(
d'
J ' -J ,
gl(iOI)::~ R,il. in
"
ecun LllTI lUS & Uy um adrnltti, deD<"cem
di!'! .ad
,1
<
l
1' ':';)1
ll 'J~ecvl. f; e. tur {lbl fl hoc Ottaturvna dil ,,'
C t.c coJ. mJeo.
l
•
I.
ernptotla ad probandum:vel.fi magis.voluerit)
dentur fibi dux: quarum v luma ·uc peremptoria ita quo(.tpoft (~nam v~l duas,fi non pr~c~~ra a Conuenit ~
uerit nOI1 audiatur. a N.fi lufta cauCa & ratlona fupla & hic dl
, .
b' .
r. C1~tJr Or~H}atlObili inceruernente,.(ecuudum ar ltrtum PrXl1 flLclxxYj.t1eviile
r
. cl
'd
d' \.
cottercs & (e(un
dentis leu lU lcantls entur tamen l atlones dii ftylum fi de
,
h
d
d
d
'
r..
maiorl famma
competentes:cum ~c ten 'J.~t.-a . ,eC.l110t\em florenorum cen.
;'
n egotiJ' quod non pO(SJt pr~Clpltar1ln lure [uo. tumag<'lturtid,
turm ('n!i~
Et dentùr [cmper prxddlx dilationes ad pro- nlino1i qninJe_
,
1
Clm dte~ 10 pri_
banduM,l per te!l:es vd Inftru menta ve per qu~ . madilatione.
uis probationum genera.
."
.
Et vbi lapfa dllatione vel dIlauonlbus f~pra
diéiis nihil fecerit videlicet nihil probauent [Cl
)jcet quia teft~ltor vd in (trunlent,a vd~ ~li~ probationun1 gencra non pl'Oduxertt &. h Iplos c::3"n1ina,re facere, non curauerit ve1 aliter quacu"<]ue via in probation_e neglig~_ns.fu~r~t,(uan1 ne
gligentiatl1 dal'nnolam Gb! atcr1?at Ita qnod vt
'diélum eft,po!team;n in1e audlatur, Ita ~uo~
contra eum fiat executio on1nibus obicébon1bus & cauillatioil;>us proclJJ pulfis 1 niG ilJfia ,cau
fa & rationabili interueniente iuxra ar,bltuum b C0UCmt
4.
()rdl
P fX (ide nti5Il.
f13tiomR.eg1a"ln
. , fi d'l . , 1 l'l'
dl'11'oés tlwlcd ('s appcL
:)1 vero ln ra 1 atloneve ~l3.t!ones , b btiom&inal'Js
fuerit & (t.. ~ (s examinan fecerit) Vbl füeflt per 'Ge VIII ~coterCl
)
1:' cl 3 tt~ilëS ln.$dxnc.
LIBER.
1. .
~
ad ( ",0 pet en s, perempto
•
Il.
�LIBER I.
tefles probandu 111,lap[a dilarione vd dilationi.
bus [u pradiébs aJ probandum afsjgnatüJinfl:.a~
tfbus adore & rco vel airera ip[orum: ttltC) lih
publicenrur:ita tamcn,quod pars cit~tur ad vi~
)
denJull1 fî~Ti ip[1nl publicacioncnl.
,
-
~a ohledu~ Vila
Fatta vero publicar i 0 ne :d,- {U r (fi pct~Hu r) v~ ri
d,iJuo (a mUlll.
'1 a 1ccri) cl l-l'
1b
J
[
que part1:ve
ano auj J ed
~ran~lun:} , u:
per publ1Cacis tdhbus:~~ ecia ad opponendû, il
<J uid opponere vol~lerint,contra lp(OI il rdhunl
perGnas:& diéb,1 tanlé dilauo ddur per en1pcoria,Aducrtat tan1en ius dicé~)guj plxdjEta Jd4r
·t ioné dedcnt:vc non li t faCllis ad repl Qbacicné
telliii adn1incnda:in1o dIlIgenter pcrqun at .; V- ,
trum Gnt adinÏttendi vd né):\.]l1X teHibus in. (cri~
pris objjciuntUl:& fi iufle vi'dcl ie adolitréda.) ea
ad 1111tt;u atiâs fi cauiIIofa & nl agis ad, dilar âdli
, . procefIlllll
q17a
v-critaté
prcponJ ca repeIlac.
Et
Conut'Dlt ordl. {'
.
,
,
.
n atl ox ix.allXOf ' 1 prxdlélx obleélloncs fiendz tell!bus, non
a
;~;~:::;;~ de darent~ll" in [criptis ius diéenri perinde fic habe~
turlacfllo probatione defeCiilèt pars qu~ op-:
poncl e concra. tc1tes intendit.
.
6
Si VCf();n [c:iptÎs i~s dicenti dede~it) & . ipfc
ca a~d prob.~ndu adl111ftnr,procuret lp[~ gui di•
la~Jo..(:s. 'p~( l}t,~n probarione cll e dIlrgés infra. ter
llunu fIb! datu, vd li neglige'us fuer.it J [,ruetllf
pcr
Il BER 1.
per om nia' vt ~n a liis ddatio n.i?us dilJ#to.rj'i~ eO:
expreffutn:& ln cafu.tfl quo cldlgens fueJa,& te
Cuper repr()bationit~us fone prod~x('r~r) hlt
fuperpt1b1icat,o~e te!bu ad replobat~one pro·
cluaorun-l,(icut fuper pubhcatlone ahoruIn tc-
n;s
fiillm tam fa diétuni·.
o LJ:l publicatione [.éta,.Galiu.d non 0ppona
tur ~ion1bjJe,quod obGaatjpG~ partlbus pa;rentibus: v el'ertanl aitera partè petente, &. habio. ddlber;ltion (:, p rim-itus, & cop:ta ip[arum attdl:.Hionum reprobatoriarum in tel n'un? p'~r
cmprono, ad prxditla a!sign:er:if ter.mlnus ft.
caura ex cgerir, & vldea~ur . P'j~(l dentl ad aIIef,an dUfl1\& alJe gatio~;cs iuns na~. endufn : '111<>
tl'pro ip{ls cria m pJ;fubus ~ni1:ant1.DtlS, ve'1 e;lJ.m
aI[e~~l earunderp atsignctuf terml'nus pet cpnorius ê'l~lc0gnjtion e n') fèl:l definiti~nem caurx la
diendam:ouo aoueniente ternl100 a(51gnato,
('xam- jnat~ & difcu[,fo pJcnè n~gôtio p: ~diaa
cocrn
ηti.o fJroferarur: & hc.et ternlinus perem
~
. . ~
ptorius afsJgn ctur: ad prœdlé1:am cogn lrJone:
inreIligarur percmptofltlS ql::load, plr.res. n~n
Ejuoad ipfllp:l ius dicenté ,l mnlo ft {lbt vl[un~ flle
rir,tir lictfum aJium & alnun yd allos rCIH11UOS
1
.-
feremptorie. ~s!g na re.
.l
'.
e -+
Dc
7
,- .
�,
.
~
.
no (i,jt
De exceutione rd iudiearç.
D d'Emum
. appelIatuOI poll
quinqIJediesren
,
LIBER.
1.
.
.
.
• • •
.
lata fententJa,{ine cognJtlone prçte!ltl:! 1111mbwr
rt.
r 1. 1:
. vcritatls,
'
. ~agis
executi oni & no
ll.la
attenta 1uo1
antla.
atten.Jitlu ni!!
• . r b '1'
& '~J"".
S·l feU~.. IueC
fuhlbrwa !l-Clln_ quam luns lU tliltate · 10 enJrate.
d(,jrnverIC~telt1. rit eondemnatus, lJphS quinque diebus, a tem~ Hdodjetarn~ pore IpGus Cententix, fiat incontinenti execudo
Re .
gi;/s conll!cut/(). contra eunl, in bonis (ui~ (ecundum ordinem
n es in pigno!';.. ) .
' cl c
~ .
bu! "00 ~(erut. IlrrIs=" & tn
e:re-éèum bOnOiU,ln per[ona fi fue~~~~~~lli~U;\ rit homo,ip[um incarcerando, li mulier,blp(am,
a dillo plO ~. (u
l
.d
& honelIl O·, ta 1Iter tamen
. quo d..
p~ r('bas if. d~ ln oeo l' one.o.
reiuqi.
non videarurdelulio
'
lecun IllIJ
b
An rnulier
•
p.o(\~t inc~rC:'ta
Et ft reus' fuerit ab{oluttls a,é lor cédem natus
vrdd af. n r. •
r.
bn. col ij If fi tn expenus,tiat pari modo contra eurn executio
~~r~:~~e adcu vt in reoft non fuerit infra dÏétos quinque dies:
n olm drcas clIm d d '
.
1és C Lupp JlcatUtn
co gnitlO ra6n a
.omlnosmagl'il: ros ratlona
~~;~~~,hOdre1it per 1 pras·partes vel alteram ca rundem. Et li ford Lic~t o'i_m te debitor volés carceren1 feu detentloncm eUI't.lm ce/.\10
•
'
Ii"retfine 'ireris tare, ad nllferabile refugiurn cefsionisd duxcrit
rrg'J~/am~1I ho
d
.,
. .
d,; a(J hoc ve c:{s reeurren llm, non per obliga.rionem bonorum
admnratur ad ae clerc"
. ' r
r
c~(~lonem bono
. ,~rJptlonem lplorurn, leu per dationcm
rurn nec:dfa rio fid"l'ldl )rL
G· J' l'
h abeat !lteraç re
( l m , po Slt a 19ua ner eui.~a,.re, veJ per
fa~cntl' ntja ru cefslo.nem bonorum niG crtditor per dies decé
perce{slonc bo~ ftetent, e quod vittum iuxta 1111Llm camer~ &
ordina . .
ri
T
1.
ordinationêm Pr~fldeotis de nebO"auerit trldere n.nftlua
e~tlmved,llJebfLet
detento debttori Et tune quia denegat alirréta, vim . ddillttfll~.
"'d
r
f:d
; h1.tnt~b.ff.d "
contra men data Prxh eotis iple P f Xll ens cu re lu. coJ. y. cClol,
rclaxare debet feu pofsit, debituln vlterius non
petirurus: nHi debjtor ad pinguiorem fortuna
venerit prius tamen faéla cefsione, in prxCentia
prxGdentls,& olnnia in procdfu Gc aéta deCcr ibantur,ad ~re[nam rci memoriam creditoriiq;
Il
Art. V.
QIJ~n {lo
1
LIBER
cautelalu.
r.
.
cd
'
.
~
. a b Ia(:in ~ . h.
a plngulorem [or tunalnavenent: deaétio. 10ft. &
E. t 11 forte
ex integro
ex prifHna obl'gatione:& ln camera ce(si~
faéta de_
per
.
pUl1clpalem
)cr credltorem vel creditores , porsit conuenin (orem
bitOrem ~deiuC
ID rde.
l
ceCsione fatta,dt'teoto rco, vel relaxato cogno U :l' pee ttX·!n §.
r.
d
.
Il.
.
.
. C
fi.inn:. de repli..
lcatur e propnetate ttl p0uenorttate Jnua pau C<lUO.
COS dies per Prxfidentem li for~e allj apareant
creditores & Colutio bat prout vldebitur fore iu
ftum:a:Jiélum
ante faétum de exeeutione f.aci,
cnda, datis fideiulforibus teQ.lciter obCeruetur
quod efi: [criptum infra.
'
hOIlO !
>
De fubhaH:atione pigoorum & eoru véJitione2
Artie.
V 1.
' .
V
..
Erum quia in exrcutionlhus fac:édis in bo~
nis debitoruro,fraudt's plerunque cort' mic-
----. , .
f
tllntUr
�LIBER I.'
tuntur:(~uJmobrern cmptorem bonorünl mo
bIlium & inlInbJ1iu m) per creditores a[ferentes
pori~s ius habere poH r('n~ vel rcs,ad inquantii
_ rrad.Jt~s & jJberat.as ab iplts rebus priuantur &
t Forma (erua_ fïpolltaur t Id
L
l'eques
- leruetur,
r
.'
r '1'
d.l in pC.irJOHi.
'. '
•
eo fOrma
ICI lC;<:t
b'l& proceŒIlÎ. quod qutiefcunque per Pi xlidentem vel ius di
cenrern,allqua pignora mobiIinm,vel in1mobi
Hum r~nl1l1 fL1en~1t .eius mandata capta & in~antannlandata ln tplis literis contineaturJ q dl"
I111s dtchus & hotis quibl.1s (olitum dl fubhafialJ,ancequaJll tra.tirur {ubhaitator dicat in fine
cumflibet (ubhaltationis diel,quod fi quaper{o
a Et ic1e tertl!JS n J. ad !C'u lè 1
h b .
d·.n.
.
debcr probare
, ~
US a cre ln pr~ .IL_la re qux expopr(' rl1~taié vel nltur vCllundanda debeat
.
pcdrerlionem & : .
.
)
corn pa 1.are coratn
alr. r um Jnff,cit: pl (lidente Infra certunl rerminum fc'ctdt
B:11.1/11.,)0 mdd 1
d"
.) C ] n 1III
tOlum.C.nevo .·( )cùrum
lfbntlanlllatuendulTI;aJiàsnlininle
ar
a ~ dIa tl] r alIegJtur a infra tenl pora {u bhailatiocar.pro.ll.l ·
.
DIS caufan1 rationabden1 {i euam hab cr . . .
t N '&' pr:>rl!be
Eod~
t
d - do J . .
"
racJOnt'll! ~p ~uis
.
1.: nl
me 0 ri a na & hberaLl ad ca uteel0 1l11tJ\l~ \:flld_ 1.1 ru ln fi ad' d
r .
.
tu~ hcccreuoca.
les ~cem)p01Slt caufanl ratlonabile
DI
&comr a al! c- o-;ltc: crane a' d n' d J
'
.
,
hoc fia tut ii ville. , d h
4 _ ; j ~lS
JvllS 1 lnOOlbus,rcSlpfa
Iur Cil/lOi fupre_ a
!nauanru tradH.1 & fubh .1 1 . . rr
.lna tenCle.
.
.1
,
auata emptons CrrI~~alttH d0i111nlUm iIr llbi acqL1ifitllm: niG C:lU[1.
lU(r;) ?)rOplrre
- d' . r
Jt
..
Cte Itons lel1 .credltO(UnJ allegarnur & probarctur.
-.
.
.
<>
LIBER 1.
Ett ifrud Cané intellio'endum,quod
intellilla.
tp<.me,Hes
' ~!~ndol_'•.:~
b
' '
n.
vel
t lu de his qux effent in dlétO 1aco [ubh~ül:;ltiO elUfcemioCl
VICliUa:.
nis, v.el in dléta vicari~L~Si autem dfent: abrentcs
ex cauCa probabifi vel neceffaria, in integrum
. refiituantur. a & per Prxfidentem in iurc eo- a Hoc ca(u nue
.
. teLll tgl a:: re.
l'um audtantur.
lqUtllllt ,. f quo.
. Item t in pupillis vel minoribus,tut?rem vd ::i1~~f~[~:i~~t~
curatorem
non habentibus,quod
poHint in ln- lrtalcagatur
n1ô
,
.
r eq1.Jlrt.11tur
tegrüm rdHtui:&
fi habent
tutore!:) vcl curatorrbl~: {(d
.
•
rI'.
adut rte~
~es;ipG.. ten~antur reru~u ~re dalununl pallum ~~l~~r~~llllll.'!fi "p
Ipfis 1111nonbus velpuptlhs prxdlétts:cum con- t Qyi I,dli.
~ra iuraUlentum derelinquerint ' indefcn Cos : :'~:;~~,li~~uer,
qux quidem xdiétis non intelligatu,r in mi[er.a
. bllJbus per[onis, monafb:rijs vel ahjs perfonls
rcligio{is~ .
~
1_
tC1a:
nUIlC
t
. De fupplicationibus~
Anicu.
VII.
plications ad ma
gdb os ration ates recurrcbatur
J
1
.'
~St contlngere~t t
'(Cr
~
.
, .
. .,
Olim te tioe
fi.uuto Don lied
bat a~ aliquos fil
pt:'nore~ appelia
re (cd tanrum
pcr modurn Ill?
",
...
~
"
••
,
(,
.
.
;..
. -. " "
.
. . ... ...,' ... : .
~
.~ :r ' '.'
.
;. . . '
~.
" : ,.... . :'.' .
' "
~
Et
.
,
. ...~ ~ •.
.
.
,
."
.
~ ...••. ... ,'"
Io
d
itiua
a lententla ta 1 enHl
.) &:
, r
.
r('.
JO
ra qualita_
P
Gu p'pll'care
ad
magHhos
t~habtbaoc
cu~
.
. ra.tionales,cu ad allo~
r
l'lam
ecur('"
f1uo[cunque prohlbitum Gt app,~ lLue [cu lllp t.,udureIOl,b()
1
'"l
.
'
.
11
pU
1
.
dIe vero ad
CIIl.
plicarc: & qUI contra ftcetlt,
ar~)l~ lia péld~ll1en:ir: d '
trio pca:u
cntls coran1 pr~~.~r: cl ente vc l el.uS 10 CU eü att'ellaad.\1.
- ----- .
~ - -"
f 2.
tcnçn
Ja t Ur
-_.
-
�LIB ER
LIB E R 1.
a Forma appel. tenentc:teneatur reus fupplicare infra qûinquè
'a'ld~ t ad Q}:l g l _
file,' ntionales dies dumtaxat in diffinitiua & in fcripcis viddi
<Juond:i hocher _
,
J
,
,
110 dit" per re_ cet füb cah forma.
44
glas ordm:itUo_
ne~, debet q !Jis
3i'pellal e iIJ,cè,
Ego a ta l'lS,l'rLententla
. 1ara. per vos prxIl
r Jendie~
(fi vdi~) po tes fupplico ad map"ill:ros rationalcs' oux ftlpreil: renUflClare.
œ
•J
Iean,hoc fta~u plicatio in procelTu continuando Ccribatur: ae
tum /Jeec cIell_
~Of fluia oli~ dj~s afsignetur per ius dicentem, ad pr4tfenancra x. dle~ qllÎs
d
fc
'
.
'
"
.
'
pote,ratappeIla- tan um e coram dlélts dOmlnJS maglflusr2.'
re vide Phi lipp.·
l'h
r·
'
Frsn, ift.C. ',duo n,ona Il US qUI reus leU CIUS procurator coram
~~;·c~'I.:~j:~: d,ais ma giftris rationalibus infra diCto5 tres
:lPP~l. ~ui tenet dies prx[enlare lè renea.tur & cau[am fup~ no Cu de con_
,
•
fl~:tudine totra pllCaUOnJS profequl ac [cribi in chartulario fu'p
nu obfe! uetur.
l
'
.
E,thodiequr ap P lcatlonum ln auditorio dittorunl domino . .
pell.a r, vt fupra
. l'tum propterea fac!léWmfllit{in~ rum :magl. Ilrorum _ratIona
,etat fel'teJltla é+ t '
~
''''d
r
·~
C';etfdéaél;!$fen • ~oamc~ ~au am contInua 0 prOl.cqul.prout
terla ~u~dJtur Ij){i dOlnJnl ordinabuot & iuxta flylum l'n 111'''PexecutlOnt d:ua
Il
l' ~
catlti.,~e q,:ado,fenti camera (criptum teneantur.
& iAt/'
"
1
1
1
ôlaor JO
d~CeU1
(Zll;{a
lIoré o~nl!\tJt:f e
:b;~~J;~~~:' t~
~i vero t -aliquis reorum fuerit negJigens in
JcdmD fuit ar_ obfc
cl'
.r ' r d ' .
'
Jf:1to:Yri,:tI~14
. eruan, JS prxrnlUlS Hue pr<t léhs,Supplica;~Ib~:\~:=;~~~ t~Q defer~aiiat:& lie hab.eatur~ Ipfiq; maglfiri ra
t ~I~ftrt) 'r,! tlonales,& quilibet jpforunl poffint CuppJicatio
lIpp CLLdtlO cl..fer
d'
\
t~ dintl1r'p('r.re nes e.cldere,a qUJbus (eualteroip[orumno fit
l
g"lS ord1ll3tlO_
no uintra -40.
Leltum
. appe Il a~~ leu
r
•
[upph~a~e:
D~ compenCationibus Aon
admittendis.
illico appellaue,
ri&.
Anieu.
VI1l.
Et quia der compenCationibus t dubitatur) t Comp"nra..
Î.'
'.
fi r.
h b flO fit " U ndO.iD
nu11 a compenlano
a dmlttatur,nl
1n feus a e promptu de1um
ret incontinenti prompt'ln1 infl:rumentum,
!i'lulrlallAIal~ppa
.
. in\ Rlôl
ret nen
quo -eiret quantit1s fpecificatJ,vel afror lIquIde
fatèretur.Tuncprxfidensvel ills-dicens, heri fa
ciat compenfationé,in alijs vero cafi.bus omnibus J
reus
conueniat
aétorem
fi maiuent
ante aA~rtRdebet
t"conumtio
.
..
. •
•
q \lW
fententlam quadocunq; fibl placuent vel poil: do Bon contbt
t
. .'
.
'
ex eoè", mftna
licet fuoullta s luns alIter dlcat_
Jl1et1to,.el ~lte, Eo dcm mO d0 b&.erorma proce datur· contra." ropeT lifluide
vtl
confersioa~
··
d d d ff ... partis 1/,( reCOll
aé\:orem,ac CO dcm or dtne~m ce en 0, t lnle uenno 6~ri po:
do,
exequendo
teftan!e,v~lpoft
)& {llf'I)ltcando obferuetur qué- fcnteuttalil.
1
admodum füpradiétum eG: in aaore~ ~Q1
.. Aétor ~econ
d lia in blIetus
per Ip(ufIl
hoc Teus faétCtus eft aélor : excepto qtiO a ter rcum iIJCJucera
).
cl
l'
ri nan ptlt e/t ni
non Incarceretur. Nec euneatur ta 1S recoU, 4j G.Ji". al\1S dl:
. r.
.
bl '
t & hoc loco rtilS
uentus: nJU repenretur 0 19atuS camerç,prou aélor diciUlr.
fupra dl: expreffum.
Q
De exceptioni~us.
Articu.
•
De
œ es Qf'\r:I :lppd ,
L uellr !J.. Inlu • •
n fecel 1t .:tla il
'-
I X.
f
Et
�LIB E R
4'';
1.
LIBER
Anie.
a Ad hoc llalutum de excep. vide Rom.con(.1.44-.col.2. &. conr.76.'~oI.fi,v9i ponit qued poten:
".
1.
op JP nI exceprÎ l qne V~ll1t &: na(citur ex l1atura cO.lltïaél:us.
....
•
.. . 'en"ia? indic ij non Cien/ eru r ex:! u(a. Bal.l11 1./. co!.rJ. C. fi H'll'lt:l copet.
b 1.
.J ~ lCC::,ptiï.> e:ra~nt1r·'oIC~I'lila1î~; n~tl h~be~ aétionem. Impe,~iat liris IIIgl effum die quod fic VI p er
I i' Ci.c t vtr ulne XcLp
,
..
d
c_
ltm.rn I.1'i plJpiP o §. Vulcanil!~ if de uesot.seft. tol.l2,l.. & quo lUramentum noa OOIlru met COLt_
.... ,;lcHt
D~ nIJI ,u.
" v 1· _
V" r
ob Ko.
r·
t
·
.
.
§ curar :: i~ll.deCxCeptJO a. 110 rumenu.
attl~.LÎlùirar){UI
Coo1pen[ationis per modu·m ftlpradiétum.
no [lgllldo an
reexeeutLOllë.Vl ~XCt'DriO incœotl !UdiciJ' V
ante iententiam• qUa!
de Uifm ( 0 1: '72.
_f
~
l
.' ,
& Bal. in /.lj §.
DO nanftult ln rem ludlcatam non audtatur.
& pan.ij de hd.
1
' 1
t
l
ln
tnti.l1U .lnllullatl~ int1:rurnentum cerl(etur annullare obri17lltionem C'ontrntam in flo Ita Ro. conŒl.
57 ln tln.qued tàcit vt ante lllem CO i1 tdhtam pefT: t OP~O!Ji,COIHl a irlil:IUmcnrum faél:uln per 110_
. t a /lU lU apollolicum,fLmte conitttlltioue annult,nte .olltul1;I rntum tale 11'1 hac patria.ltenl
ceo_
(ft ur e",;lu(a excepun vc:mens ex n~.tura COllfrJct:us. Ro.pofi Bdl.<JlIem al legat conC76 co n. vbi
Illt po lf! 0PPO:llll\[r. umentllm dlè mu aldum &. eum qui confecit notari,um non fudI~ br. 10 1. Ii
'1 tlln Jo wi .Lil) . C. vilde VI. Vide d~ IhJC fiatuto per 1\ 1~J(.lj. yol.conC 7 2. co 1. fi.:f t exct'ptio qll~ non
pOtei!: o pp Ont per fia(lItnlll porelt t.lm~n oPPOnt 111 executione A oge. Ln §.appeHanrur coI.IS.infi-.
de aét. Lt an p ülslt oppùni de !.hac edlétal1 C.de lè'lUld. oup, vide Corn j. voLcon['44~.i R fi , • E.r
no
fi fUlo
0'-
··
J~"
rpr~cura?,
,
t 1" vel an étus "atenti~ 8<
h ~c 11tlgetur:an
lIt
mlnor Jete
.
mamfrfii&lra_
rit clerlcus vel miles: & fic de ùnboults tallbus. xim;:' (Jl.H~,.con11
,
-1'lat&O;lël"eTft
Nam fibi jmputet) qui talem elegit ad Jgen- habet abinfirll.
î'
mento Soc. co n.
dun1 lie aétoT vel ad defendendutn,n
reus fiue-· iij.ad
fi. &'vide
~' ,. . .~.
)
1
. r.
ft
i Bar. & ihi A 1cx.
rit: tuthclatque vo untas IpUUS con h~en~ s'in I.j. §. & parui
rd
'
1
. r. m vel e & le - ff,cl:1r;~.Vld~
o~J()d vi .1lIt
& lecun
um elUS VO unt3te'ln lptU
omni
. . , con u:
l1.itutunl elfe: . lieet in D[. i .:cdlt1:1S & no
Sah':Jn J. Ha
gnln1e
nobls C de adn.
aliis fimihbus) iuris (ubüIitas vld ~atur cb Vi le. Guid.Pap.
10
Ulare & ROll conueoue , confbtllt10ni pra:- q. 9.
t
I{~ ·
Adele- quod ita-
P/ ~fl' l m f Cl ve 1
(/l'x potefl:
pom de pr~t 0
~
~, ~~;[j~l{i~j':~~:~~ Exceptio (O!UriOlS. Eexceptio paél:i de 'no petéd~
V:de A0"el 111 L
ti fuit al.~hlm a 1
1
V IDE LI C t. T
col.
. 47
E
[ct~r.el
;r,l rL~bd' eut ln quocunqüe ludlC10 poGInt exceptlones
Il aJUer ve .
Il E , Y::-linl p O!SLt 0 ~~l)oni : n nad in prefenti.auduorio opponan1;,/ e )Î"' 1'1 eliCt pilO - !
~
',", li;n,u'aijoOl~ vi. Lu·r lUX tal1~um, qux tangunt non dIllationem,
1., de el ln C. CllIll
_.
1'
· • î' cl [' bEl _ .
'.
" !oannescoI.xbj. &. ftufira.ch)Oe lüUJC1)aC
u (lnam ventatls ~
. d eli<i.lnftr·Bal. d
-'.n. d
cl n '
.
'b
,1 in 1. fi §. in COll 1 <: 0 vt CUL-liS
e pr~ !l-dS eXCt ptlOnt US pateac:
l', :~~~~~I~~.1;e:~ & nullornoJo ablguitas onatur, exceptiôes qUa!
1 ~~:~~~lOo;~~7,: _ in pret (end iu~icl0 {lue ~~~i~orio. opponé,tll! fcu
" ~:llIS pt[{Ol~Ç Iar, OPPO\,)1 poteau UnmedlJte InftIlL1S de{cnbutur:
• ln J. 1 § fI q :JlS
. '"
11. l' il'"
; , ir acol fin fr'~e & Lunt hxc qux OppOnUlUr POLL He contelLata~
.
x.
.
."j
Xceptionés etia legitimâtes nerfonas,!le ta':' MA ft)IU(~ -,'j(
mé Intelligédo:vtl0 po!l:erfr vlla d11bitatio ~:sl~e~l~~~ld~l~:
.
.
,. ~
-. .
' q. 4. C. de ~M4)
Onatur:(Clltcet qllod ft procurat.or copaleât ln en pl. pair!'( tiL
illdicio ex parte aétoris vel rei, volé~ litigare,Gue ~~:nÎl~1~;~:1(~~6
<]\JO'iel
ag édo ) Gue defendendo: quod teneatur fidé ~fa. - virle~icet
carrt Jolel tmta_
cere de potefl:atr,& idé in tutore, cu rat arr , hn- tibu~ ~ J.ex . ,v.t>!.
..
1
h b b 1). ('011 . 1, ) CO •.llJ.
dico,& adore, & de allJs potei a tcm a et! us, poreiT WalD op
.. 10 lU
. d'lelo
. 1"Jugan d'1: non tamen fiuper poni
ex cef'uo
pro altp
ll ullitalis côtra~
. ~~'1~;1;~a;~d~~~~. Er quia de exceptionibu!a opponendis,a in (u1 !1i ~~ ~:~~(~~~ peri,onbus taéla dt,n1enno: ~l r~tionâlHle ~fi, Si
l
I.
.
diélx.
. Itenl
fi compareat
dominus) inde ptopte- ..
Fldelulror com-
rea tacitè 11rocurator non vi deatur reuocatus: plll(~lS ~tltt"ft:
, •
fuum pllnerpas
nili aopareat de exprell.a. reUOC.ltlOne.
le ln (onu <'mr .
!
1
.n
fid .
ci li.
Œ>res
ante l'on
ke rpe,dlte
Et'quia
a p erunque al"lOreS,
'
tùc~il cblL
.
debendl
gatus '1ued r~er
con uenlunr
) quam -r"'os
~
f 1)[111 Cl pales: pJu(;i
ad~ertut.
4quam ..
~
1
t
1
�II B ER 1.
qUlmuis tint {oluendo : raits fidei:.tlfor pou 1~ ,
quandocunque vo!uerit, dUln primum tuerie cl
catus principalem fùum debitoré conuenire coranl pl çlidentc,& licet {pecialiter no t-.1erit obli
gatus camerx de {eruando idemné ~ Nihjlomi~
nus po{[it cooueniri, iuxta ritum, & ll:ylum (u":
prà defcriptum ,Nam Catis ioiquum dt, quod in
duriorem cau(am obIigetur, quam reus principalis.
Item inrellicutionibus Jotium f.lciendis·,
agcndLlm.
detentores bonorum conuenJantur in camera,
vbi hœl edes non exiLlunt,bonis principalis [unl
NuUa fimt ho mariè di[cufsis prius.
'
dic patrOClO1a
1
d
l
'
(rdper o~di"acern quo procuratores &a IJ,caufas lèquen.
tjO[)eHegla~ (u_
' . C:
r.
r..
,r
bI 3r~;1~aljâs6t teslnlp acamera non untauIl reclpere proJla
falisf0l6Üo.
lario eorU,Ol, nili duodecim denarios pro hbra,
monetx quç petetur vfque ad quantitatenl een
Hnc l'tia m dl: tum Jibrarum ~ a centum libris fupra,fex den.1
tureprohibetur. rios,nec Gnt auh emere credita, nec patta face. .' re de quot3 parte litis : quod fi faccret vel face~
rent,ipfo faLlo fine a Cuo ofncio priuati: & aH.;:
ter ettam pugnantur prout al bitriu m iudican~
$1I"t hodie qlt05 tis duxerit eligendn lU.
nos<;e,gen~,djIt em quo'd.Ol"lO
n
ciPJud(i~oqU(ld
nunc'l' .ln d't1.
lL-la camera ve- '
hic d,cÎtur non nianrur'per dauanunl camera:: de orouentibus
(eruatur.,
~ talis,
uid inrt'fllfll
9
tlOfllbU5 donum
LIBER I.
& lat is, prout taxabunrur per ipf\H11 prxfidentem:& inobedtentes condcn1nabunt~jr per eutl
delu, Et quihbtt ipCorum nuncwm portet Ggnu
càmer~ en(cm,& vCque ad quantitJtem (üludo
ru rn quad raginta pro rJuba cllill~llbct nu nCi j,
CU1US florellus valet [olidos ftxdccim: cl.1U21'i !'.s
n1andat\.1 prxfidentis: qUOi um punitio (p~aat
,ad 1Dladidenten1.
~
Hodie pafsim
quod
.1h uttl l1ru
q.t
. cartularl'a non extrahant de di
_ . hquoql1'ltll',do
camera ) floe lIcentia dtdi t)r~!idenris
. Et V()! !Il~.ex tJ..anûe
.
[
q'10dwle a]lI fu
fub nœna viginti {otidonln1 pro quolibet: & a- non e!rd clIm
~
~
f,'3ndes 1'111run..:
lIas li dolo fierer, arbuno pr~hdentls punt:1tur: han c, .
.
fl
d'
'b
l I N o n ftat!m eX3.
& fi at regHlfum e omnl US cartl1 ~UllS: ne at~ ét.aribnslm exi
curi~ d~bitx iuraq ue (ubditorum perdanrur: & glp~rmlttltljr.
Guohbe~ menfe vnus ex notariis dictx canléTa': . . . . . .
cuH:odiat chues arrnariorurn) & de cl[tula rlls
.. e.ddat rationem, prout & ficut Juetit dc:.:.lus
per dlttU1l1 Pla:Gdt:.ntcm.
r
Vot
.t elTI
aa
•
f
.
••
l,
'
.
••.
hen1 \f aliquis cuil1rcunql1econd ItJon.~s [cu
prx ..: rnln~ ntix t: xiftat)non a,udeat ~tl plx!ulnaC
a.hquo CarL! , quacunque ~l[bn~bon~ vocct,ur.,
permiŒo vd non perrnifld) d.e .conJuetudl ne
vel de iure, fuppticare a cogl;l1tIOI1_~bus , prx, ceptis i11lndanlèlhis) pœnis in1pohtls vcl J111-
g
poneu
•
,
-
·De âppelloltiôe.
�,_.
-
LIB E R.
.' ~
'
LIBER.
I.
(0
.
.Statuimus vt quicunq; fec~rit reclamatiOn.é EXpO'.1~l1' ch .
in curia rçi petitx ,çfl:imationem fa cere tcnea- ~~;:~~e~~~ ~!~ i
tur:& cam aélor <]ùâm reus den'r pignora, aut fi ~~p;~~~rl~l~a c_
Jeiuffores
curi~ a.d rationen'l
trium ColidO'tU a no\\em
ex d~:; or e
.
.
ro 11bra.Et {ir.reus confcratl1 r debitum,G.1Je aH- rpr~
, Vl~O'-luoq;
011
~
() (l,.1~ <1_ .
P
qua cotrouerll:l,. vi6l:us duodecim denarios pro lant chefcurrois
1;
C1p :!
~. reg .
'i'
.,-b
r
1
:u ra 10 uere teneatur.
. \ .' ~. .
.
c..
S1 vero a ptlOl.-1plO Inco ntlnentl n o n CO:l n
u rs.
R eus Î1:rn!eren
t cniam cOlnp ')
rlJ ~r!t'1,d fo' _
,t eatur debitum relIS. Et anteq ua rn ti cet conte-
uere t!n~lt~r.
j
fieru~,colnpoDataaor & reus vte~q; [olu at [ex
dcnari~s
pro hbra. . · .
. .'
"
,
. SI vero [·iris cotdlationem expe&luerit reus:
,
& ante n1and ~Hunl vel [enteritül', comporuerit
cum aétore, vterq; decern & 0.;2;0 del1 ~lrio3 pro Si (cntentft lat;!
'libra prxO:are curix teneâtur. _
' .
' ~l~~r!~;~l~û~~'~~
,. :Slnautem mandan1entu ln vel [ententia iudi. re teneatur• .
Getu r, vterq; de co in quo viétus fu erit, det tres fo~id'os proltbra,de eo autenl in quo vixe rir nihil der . T ~H11en viétor expenL--ts q lJ aS f~cer2t in (oluendo incuda, fi cas petierit llbi b R'!u ~ CO'1dê
à viéto ren:itui , officio iüd ids fthi rea icua- ~~tl;;~l:~,t~~:~:l~:
tur ac reddatur à viReo , & [u p ~rat6 h :tbita d i a;l~~,:e~~~r~,i :~
,
.' ~
.'
,
.
"
.
'Ii
.;
.
,)r- -.";:.
"De-lads.'
'\'
).
60 '
.l i"
,' '
"
1';'
",',
} ••1"
.. . ""
Ardcu..
. "'.-:':
Il _
.
:~' l
•
.,'" .... .
~
"
" >()~
. '
.
~
•
.
~
'. t
Statoi
.
,
.
t
J.io-cnti
confideratione ) in quo
'leI in quan' faét.'iab
dt ;r hfil ltionê
t~
"
_
a:t:N e
tum aGtor "el reU3 viétol' cxtiterit Gue vié},ns: aut rem petitâ.
~o~ .3: 'l jj~i~ndo
Xf:
'
.
,
b
prœdiél:is,quod reus .foluédo
g 2. \ (H
�LIB E R
p.
• LIBER
1.
e,xtimationen1 qualn aétorin.redamatione fa~
é1 4 polLlerir;/iheretur..It:.a quod -fic: in deLbone
rei \Tel x (tim ationenl filétam ab aétore [olue.
fe ~ vel reaituere rcm petica.nl~
.
.
53
1.
prxfcr;ptlones opponi po{fe per ciue's
Aquen{es in curia [ubnlÎfsionum. Et
quod muher pr9 debito ciuili non ln-.
carcerctur.
,
D~
laris.
XI
Articl1.
Articu;
\
\'
ru
r..
ltenl quod in camera rationum AguenGs.
. per pra![cripClone debitorum guor unc~ng ;. JUS
ob[cruetur corn mune, {latuto dl6tÇ cunç came
, rx n~n obfiante quod,ciues Aqueo[es .. ~a quo.d..
exceptio prxCcriprionis per ciues & ha.bltator~s
Statuimus.,'"a quàd li (lUiS
feccrit Glam, ql1t-rl·~
-1
- "t '
mi!ll,lnii~!'l1rIJC mon la{cribi in chanu hrio curi~ & oo.fl:ea no-
a S !"' qll~Jor llbY'
l u m Cll ll a" r·u _
i
I tldl'l {'mq;ln~
l'
,
j( {ua n1 quçnmont;.t m ln caufa profegui deli-
q'l:? btaI101p!e(
...
vd l' enrlere op ft .
,~
r .
: poli~.i () ne .,ante , .. clt nu la componuone
, -2 nllu per- I."O p<.l ~ l
. 11. .. •
,: ttft, a ut J ehet ~ OiU:1t proluluoa llO
d
:
I
•
c
.
Latta cum aduerfarJo,
Aquenfes opponi pofsit in eadem cU~la cxtens-
deClm
. d enanos
. pro lb
1 ra
2!1Ual(Ofmnar:o.
ê \((ûJ~' fi aduerC1rjum filum fecit adcuriam ~enire a1l~!. L lld0Ui:CH.C' l'ius vc rq ta oru nl (ex d en a ri OIS p"ro fihra. Si non
g,no!, anre- tn
.
d -.
nl e.flre 0\ ("ziam venenr a uer(anus nec fêcer, t (crihi in cha rtu
d e C~I j a pa r U i. ; . (( . ,.
'Il .
'
figili- Monürpd ;J-rIO: cnptu Vero.lnte l'gunllsquando. hbeUus
fuia i1f 11I cmÎ!Hr porreau$. ft
t r I:
' . F."
.
Ft Dort q{lilK1tl t .
• .
.
e. v tO u m pctltl 0 te npta J n c ar'tuJ1i li p{'r,a~uQI {t a b no.·de aétis.fueritv-el in chart ul arïoJaIce'" claua. .
tUl om ' Hl/ra .a t~
~
,
.
exib~ i'l é"p(,~.1ri ri; ll.l petitionem,falcem co.nquerenris..
fam ln /ar'J fim,
1
. 't'
p'tCiqu;IH!~tt~l .tCX11 qUlJd poJl: curiam appeHationis.incon:
el( .1 l'tore5 hm t1 ne
" d'
rd
' . 1-1
.'
.
(umJ}r.J !l'I ~ r("m!
nu e m.1ne prXIl cns ver ocumtenés t'lUS.
~I't(>~ (' r"nc-Mtlr r e ne t
.
&
ÎU Yl'a.or d·, diéti
a C'UfJam· procuratorcs tencantur v.eniTe g " l~
1
.
1
l wdt>. ord'. exv•.
le.
Contrarium ht..
,.
.
•
1
- .
."
'
Pr~
?
Xlii.
•
fiatutls,& fiyla dl[tx curia; camera: ln [ùQ robore duraturis.
. Et quod aliqua roulier prçtextu cuiu(uis.obli
gatiools per[onalis faéta,&. fienJ~ fuper .cauCa.
ciuili non obfl:ante camerx vd a 110, non Incarceretur [eu arrefietor quouis modo.
DJt~m Aguis ftlb figilisno.ttris proprij.s : di~e
decima oQ:aua méfis Iuntj:anno locarnattonts
domjni 14 35'& tredeclma Idu~ P. G auada. n~i.
Hxc [cribi fcci mandato quo [upra ego Ioanes d~ htera Vicenora! ij ptx[enüs curi-ç cameI-.t &. in tclltmoniu pra:nüfià ru hic propria m.a .
g 3.
nu ,
'
�53
LIBER 1.
nu më (ubrcrib.A1s.Signo diél:ce curix lignatJi
anno ,dOluini. 1 43 5.Ai~ certa menhs Iulij.
•
.'
R èn~tus dei gratia l eruL'llem ec Cicili~ .Rex
ducatLtln andegauia; e-(. Barri dux: ciuitarÛ"que
prouinci~, :te Forc41q~~r.i~ ~c pedemonti: Co-
rnes nobdlbus & egregus VIns . A rnulpho I .... om ..
hardi iudsvtriu{(lue doétorum prxGdentes eide'lnq; iudicJj cluict noih'x camera: rationum
AquenGs: nec non 01yuario haJored cJauario
ipflus no.!hx curiç can~erx rationuln Aquenlis,
&'c amerç denJriorum no!l:ri horpitii rnagil1:ro
& C?orum fucce{lonhus in diéhs ofnci is,ac ipforU,m locatoru Conliliariis lècret~rio & fidelibu5
noftris ddeé1:is gratia,& bona voluntas ad audiel~tiam nofiram nuper peruenit nonnl.1 Ilos abtl
fils in eade.m nofira.cuda f~pe heri in ipG.us· frau
dem ,CX noltraln non paruanl jaéturam'& detri-:
Inentua debitoribus conuentis in ipfa' curü. qui
vtlata Gmplicé pro peririonîbus ncgatis çljétz cu
rix nO'fh~ é'xè.Iui folitâ fugiat,&: euadar re(pondere petitionibus in tennll10 eis a,(signato per
vos,fubter.fugiunr, &, conturn'aces fè rcddun~,.
arbi.• .
I
l
..
. ,.
'
LIB ER
s-"
J.
arbitr~nres:qtlia contra cos vt incéfcll~s ex cl i(:
. politioric fratllti ipfius came rx ~é'Cetnltl:r. ex:cutio; edam fi pon: aliquot die~ 'lpfis p etltlorll bus reCpondeant ad hUÎufn10di laram non ten~
ri, nec ad îllam [oluendâ debere compel!i: alle ..
uantes terminum circunduétum non cis noc(re
quod tanqua remcalumniofam;& malicla l:on
,vacanté admonere,& penitus eradicare vo]~tes
hoc noltro prxlenti, & Inuiolabili de:creto 1~~':'
ximus,facin1us,dicimus; & declaran1tls: vobIiq;
& cuilibet 'vefl::rum de certa no!1:ra [cieritia\&
nofiri nabis afsHlent'is con"GI1j de1jberatione rna
tura,& donlini~a poteltate expre{fe,precipim~
&. 111andamus quatenus ' fi reùol.é hs tempor~~
bus hat1enus c~ntigit, aut deinceps inpoHe ru "
contizetit huiutln.odi debitores COl1uentos, &
cOntL~Jm4ces, aut atioqu'in éx tislicet, vt inc'on- _
feifum contra éofdem in eadem curia'conuen- .
tos ad refpOl~de'fldunl petiti~nibusad~erfus ip[os oblatis infra térrrdnul1:f lpl1us CLInx per vos
ordï netur, & inhibeatut heri exccutio ant~, vel
pofr 'di61am ordinatioii~ rri:) ~ exccut1a~~s
fadas in propria Ce per pro~t~rator~~n legln-,
, mum, aut per cedulalu petlt1o.nes Jpfas negare &-' lirclu negatiue contdtare aut non
- --
- -- _..
g" 4-
~o~t~i1~: .
'"',;/ '.,
~ ~
.
't.
;
�LIB ER
1.
contdtare debirores ip(os fic conuentos., & con
tumaces iuxta ritun1, & difpoGrioneo1 (tJtuco- .
runllpfius camera: arccatls: & compellatls Icalttfr,& eum dE::étu ped~luere dictœ noH:r a: camera: clauano lacanl trlplicem pro p.::tttiôl1ibus.
PrxCltpoGta) & habita pro repeeira ex vocatione nomJois Chrifb: & dus virgini~ Marja:
marris gloriofx de qUlbus habetur .('xprefIè in
c.j .flatutoru n1 prx[cntis carnera: quÎJ. in i 1)[0 ca
pituJo plÏmo dicitur officiUlTI pr adiJenris in iplà camera Jarj(sinl11tn ex!fl:it:& quod cidem pia!
lidenti hcet noua ordina te in cau fa principali
& interpretatio dOffilnis olagdlris rauonaltbus
in callia fLl pplicationis rdinquatur: iJeo propul
(anribus :lllquibus quxrelis fuper abuGonibus
per praébcos)& comn1J[farios , & notanos did~ cu ~ ix call1erx contra. Inenten1 diétoru Hatutorunl a Jam long 0 tem pore citra lnU\'lHis.
~an)obrem, nos hugo Audurini legum Jo~
ttür PrxGdcns,& iudex diLla: camera: no difèe.
denào aliqualiter à mente fl:.ltutorun1 ip!lus ca
rner(f)[ed [oJUI11 pro rieu, Hylo, & conlu(t~di ..
ne' ,a~~)ono (tatu ipGus conL'èruando, & quan1
po{slblle flobis exliht augendo,decLuamus, &
'Ûrdlna-
LIB E R 1.
ordjnamus qux fèquutUf, éum CGrenUt tamen~
& beneplacito egregicrum dorninorum loanis
Martini legum eximiorLll1'l doctorum, & IoanDis Refèilleur, vlriu (que iuris profdforUll1 , magiO:rOrLHn rationaliun1. Aquis Prouincia; reÜ~
dentiun1.
57
Tangentia NotariOSa
mprimis"ordinamus,quod notarij dia~x camera: per[onallter de[eruiant,Îlcut Prçhdens
per[onahter de[eruit,exceptis ijs QUlbus rex dedit priull~gjl1n1 per alium deferutre,de quo fidé
.faciant Infra decelu diesJ.a ten1pore publicationis hUÎÙ(111-odi,& i~lb pœn~ ,quod aliàs prouide':
bitur de idon~is notanis,qui in ip[a camera deferuiant,& reGdentianl faciant.
Iteu1, guod iUi gUI habent exprdranl1iccntia
per alios de[eruiendl prx[entent infra d.iét~~de
. cern dies eidé pr~Gd enti N otarios Reglos Ido:
neos J & bene fcribentes, gui fcribant aéta cora
. ip[o prxftdente fideliter, & Gne reniten[~a~Gne
murmuratione quacunque ad pofhilatlonem
principalinnl per(()narU111, feu aduo~ato~llnl
eorl1ndem,&{ub oœnJ, vel procuratorlx pnua- -.-'
J.
h
tionii
I
.
�. -_--..
LIB ER 1. '
uationis' commodicatis offlCij pro
vel amifs~onis priuilcgi j ru pra di~i.
vna ln cnre,'
. Item quod diG1:i notarij ten~a.tùur CCI ibere'
falcem terminos [ubi1:antLalium proceffuut'n
eri'lm {i in prolnptu eis non Coluatur: produébt
Vé. ·;) poflea non teneantur facere, nec attd1: l tiol1~s [criberc niG eis exohtatur,vel tantu m fiJ.t
de corum labore habédo in hnem titis per principales,vd procuratores eorum:cum plerl_lllque accidat, quod litigantes non fint foIucn.
do) vel co nuenÎunt lite pendente.
_ ..
.J
t
"
Item quod di6ti notarij prout cuilibet jnc~~
bit,vel eorum Cubllituti de quorum defeébbus
ipli principales. tene~ntur)debeant fidditer latare,lèn regill:rare clamores fÎcndos in carnera
prxditl:a antcquam literx cit21tori~ poft accu:'"
[atam contumacia,vel pignorationé [eu captio
nales principlhbus principalibus expcdiuutur:& fub pœna exoluendi de proprio diébwla-'
tas, & etiam negaras petitiones i,n continenti
dunl negabuntur deCcribere curn die, & anno
& per quem fuerunt negatx,& C]u;uulibet ipfa
rum kIb propria ~ic~~ia [eu banili~ de qua dcbito
'--
-"'"
LIBER
bit
1.'
ores rëperientur elfe prout apparebit ex obli~
gationibus Vlgo~e quar~~ cl~mor expo.net~r.
Icaque non fi.lt lotermtxtlo dl6tarum vIca~·la
tutU vel banlhariun1 & fuh pœnaexoluendl de
-'proprio dié1:as latas fi p~opte~ e~rum ne,g1ige.?~
tianl,vel defeLl:um,feu unn11xttonem,hLle ,traCponu !n d,e vno ad ahum I\di~a latx)v~l ahqua:
ipfarum perdantur.: & alias ~l co.mpe~la~ur eos
dolofe omifilfe ventent punlendl arbltno pra:fidentis, ita tamen quod ft ditl:i [ubûituti non
fi nt [oluendo)notarios principales qui eos pr~
fentauerunt, de dcfeétibus eorum teneantur• .
. Et qui à plerunque contj~it ~au_f~s iudicialiter
ventitacas infra annutn a dIe hus conteflata!
terminari q~andoque contra. aétorem ~ ide~
ordinamauoo notari) 11: aci tn bta [entenna decifionem ~au[a! in laterio [llO 10co deCcribere
teneantur.
1
Item quod .diéti notarij qllando proclama-,'
@unt llteras à ca.mera cmanatas a~ Inftantlam
partis.aèe~l[abjtur reüTU111 cotumaci~ debeant
. dIligenter in(oicere ft pa:na ~hqua Impo{it~,
vel conuenta fllerit deCcupta 10 Cupra defcr~
pnoibus diétaru ltteraru qua fi rrperierillt,not.l";
. ficét clauario)ve!proc.uratori!i[cah aut notano
- --
_. -----
.~
-
h:L
....
ad
~
�LIBER I.
ad criminalia deputato , nec diél:as literas, veI
vlteriores expediant,niu ipGs pœna libus literis
prius in crin1inali in [ertis Cub pœn a ex(oIuédi
de proprio pœnas occultandas ignorantia, vd .
dolo,& alijs de dolo)& laca culpa puniantur arbitrio Pradidentis.
Item,quod dié1:i notarij d modo faciant per
(u 'f{cie~te,s fcriptores, & ~bene (c~ibédo niG prod uccndlS ln cau G~:& Jpfts de[cnpris f:'lciant dlli
gcntem collationem itaque proprer dié1:.am lite
ram, vel fylaban1 ius partis non ledatur. Et (ub
[œna quod condemnabuntur parti le[ç & alias
a lbitno Prxudentis punÎuntur.
!rem,in Cequendo ll:atutum dié1a:: camerœ or
d~n~l11us, quod di6ti notariJ diligenter cu{l:o..;
~lant procc{flls taro eiùiIes,quam crinl10ales:'&
11 aligui perdatur carum incLl mbat hum eribus. /
Et partibus propterea l~lis,pra::Gd.ens contra di
~o; natarios lninHlret iuihtiam 6,& qu ido fue
nt a parte heC'l requiGtus.
.
Et vt premiHç rrxdlttiones chatula"riorum
cauti~s eüircntur,ordinatur SL10d di~h natar'),
& qmllbet COl u m quando crit opus perfonali- .
ter .p~rtel:t,& reportent chartulariu m,Gue char
tulauJ. dléto PrxGdenti, pro deliberando, [eu
LIBER
61
1.
.[ententias defin itluas, ve1interlocut0rias feren~
do cuo} fa::pe notanus [oleat d1è oecul~s i~~ (H:
ClS,& iudex pro vcritate habenda nccdle a hquJ.
do habeat cenferre eo,ante G~ntétl~ calcu li:i.
lteln,quod quando concedeturvifio procc[
fus alicui
aduocatis iuratls diéli:r cam er x,q,
ditli notarij debeant,feu alter ipforum ad gué
fpeétabit, debeat ip[.J lU ~ort,ar~ ad diétu.rn aduoc,atum,&·manu prOptll dlétl aduocatl faeere
fcribi in matricula diéti notarij, quod habeat
pro viGone diélun1 ch~HtL1briunl defignando _
cau[arn ,& habeat di&l1s notarius pro labare
(uo (jualibet vice, gr Offil ID vnum. .
.
Iteln,quod [upplicatus ad d~rrnnos ma~l
fixos rationales à ddinitl 11a vellnterlocutona;
q.}od notarius magi(trorunl teneatur .[cribere
in n1atricula notarîOrUlTI camer~, quod pro rl li fupplic:.uione habet procdrun~ in camera fa - étutn ddlgnando i p[utl1,~ çaufa~. .
.
ltem,ne dures c ~uf:re 1.n vno C11a.rtubno camer~ GInnl defcr3prx propter VIJ;1tn [ll ppl ic~~.
tionenl~teu vifioncn1 alicui conc effan1 rtt ar datur:feu aliJs perd-entur ordin ~Hu C1; de Gngnl is
cau1.ls à modo in c::unera inchoandls fiant (ingulariter procdfus:cau[x vero retro agitanctx
cu
ex
,
[enccn
h
cu
3
•
,
�,
6~
LIBE R J.
curént marte (uo,nili conlmodè fine ladione 3-:"
lianHl1 per quaternos [ep;uari poLfenr,quo ca,u'
[eparenCUf ne v~a impediat pl ures vt [upra di.
élum e{t.
. Ircnl quod diéli notarii & eoru Îuhlhturi fint
p:om pti J & parati expedireliteras commiffariis
~lélx camerz & aliis per(onis confluentJbus ad
lpr:1 m pro clamonbus exponendis J & ahis literis
habendis & [ub pœna quod fi proprer eOI um ne
gHg:entia~l feu dcfcaii per[onx pr~dJa'x p~us
debtto pauantur expenfis in Ll:abulis feu hallala
rjjs ipfi notari~ fic remHsi, vel negligentes exoluent de propuo ad cognirioncJTI prxGd~ntis &.
alii~ G. lna!~tio[e h?c fecerint ahter punicntur
arbuuo tp/lUS Prxhdentis.
Jum quod caufx crÎlnjnales plus debito diffe
ruot~r, & vnus notarius Ce excufat pr~ alio ad
proUldendum negotiis fi[êi, Regi. Ordulatur'
q.uod quiIihet notariorunl fuum habeatcartula
num ~rinli~ale .in quo fideliter {cribat pœnas
CJuas tlnU~nlet In [uprarcriptione literarum
quas publtcabunt & .{ub pœna exoJutndi di~'
cras p~n~s de propno & ~militcr inquilitiones clImlnales ad denunClationem quoruncLIngue vc! ~~a~dato ipGus domlni PIx[ïden":
-
•
'
---- -------
-- - -
•
Us
LI BER
t·
tis deCcribêndas.
Item quia caufx crimtnales GInt b '~eue5 &
~lurcs [cribuntur ln eodern chartulario & etianl
fummarix ponuntur ibi atteLtationes.
, Ordinatur quod de ipfis non dentur viGones
'nilÏ infra cameral11 prediétam & in manibus
notarii ne pl ures caufç perdantur, protelentur
detega ntur, [eu percuné1:entur per ad.uoc2.tos &
orocuratores fed attenta breuitate ipfarum
habeat vnu[qui[que c0piam cau[x ipfunl tangentem eum qua valeat ddiberare fi [ua puta ..
uerit intereIfe.
Item quia. (;rpê contigit mutari [ubnitu~os
n.otarios & recedentes dimittunt proceLfus Incompletos ordinatur quod mo d.~ oulIus fub- fiitutus mutetur donee conl pteueu t procef!llm
a
per eun, inchoatum fi per exten(u~ po[uer.1t e~
qu~ breuiter forGt.1n in [ua matncula (cnpferit & fuh Fœna librar~m~ viginti qu.inqu.e
quod ille qui eurn propoCuerit & defbtlleut
cun') de eis defeébbus teneatur & condem ..
nabitur partim in interdrc & cxpe~G$ ft fuerit
poflul:ltum atque petitlln1. Vlternts dc.claratUlil abinde mutationcm,feu tran[mutanooe.m
--~
--- - -- --
-- --
h 4
di6to...
_, - l
�LIBER.
1.
an1)o fratuta di6l:x camerx obCeruara,& contra
eatn non venire: videlicet prin1a iuriCdica poft
fdl:um Canéti Michaelis Archangeli.
Item,quod diéti procuratores no opprobriis:
fed verb~s hone1l:is ruas corn parationes d iéten t,
& a clamoribus & vociferationibus prorhls abftineat, & maxime quando contun1acia accu (1.buntur, & puhlicabunturlitcrx per notarios &
fub .pœna librarum decem.
'
Item,quod quando dominus prxGdens decre
tabit rententias pro111ulgabit in cauG~ nul1us ipforum audeat di61:are,vel contendere in ipfi5 vd
aliis cau{is & fub pœna hbrarum deccln.
~ Item quod nulIus procurator audeat reccdete aiudicio prxGdétis pro tribunali Cedente : nifi de licentia Cpeciali ipGus prxCt dentis' petita,&
obtenta:rub pœnalibrarum dece~.
Item:quod nullus procurator audeatlitigare
in canlera fine Cu ffici éti madato Cuh pœna quod
aliâs condét1abitur in proprio ~xpenG~ , & in
~ntere1fe partis li per cam petatur.
LI B ER
1.
di6torUl11 fuhl1it~rorum ficri non pOITe ariter~
(juanl de confen! u ipfius Pl adidentis, & licentia
qui tlllJe prouidebit ante tradirioncm cornpletos·procdfus,qLlatn ailenfllm accolTIodet ln hac
pane [LIb pœna librarum vigiI1tÏ quinque.
.
, IrCln quod in proce{sibus Jiteratorij's dléti no
tarij)& eOfllrn {ùb/btutÎ dcbeanr fcribere ad Ion
gunl, terminos tentos per parres curn decreto
domiln~ Pr~fldentis antequam litérx kg uentes
expeoratllI: {lib pœna, guod fi hoc faccre olnittant,& propterça procdlùs annullentur)condéfi Jbuntur in propria,partil~(x: {i per eam pofiu
INnf {llb pœna l1brarum deccn1.
Item,guod diéti notarij, & eorum {uhfiituti
qu~ nunc.hlnt,& pro rel11 pore recipiet;1tur"iuiét
fratura dtaç camerç o6{eruare & tidelirer fcri' be,re in ~auGs)requi~ti eti~H~ (jn~ (ulllpru pro
n11[erabdlbus per[onI$ v{que in hnenl titis quibus tune prouidebitur de eonIn1 bLore.
,.
Tangentia procuratores.
XVIII.
in
r
,
. Irem,qf1od omnes procuratores,&' aduocati
dlélam call1eram !rcque'nt~~te~ iuret {ème! in
anno
1
!~ngentia commiffarios,& [cru,ientcs.
XI ..X. I .
i
lten1
�LIBER.
1.
an1)o fratuta di6l:x camerx obCeruara,& contra
eatn non venire: videlicet prin1a iuriCdica poft
fdl:um Canéti Michaelis Archangeli.
Item,quod diéti procuratores no opprobriis:
fed verb~s hone1l:is ruas corn parationes d iéten t,
& a clamoribus & vociferationibus prorhls abftineat, & maxime quando contun1acia accu (1.buntur, & puhlicabunturlitcrx per notarios &
fub .pœna librarum decem.
'
Item,quod quando dominus prxGdens decre
tabit rententias pro111ulgabit in cauG~ nul1us ipforum audeat di61:are,vel contendere in ipfi5 vd
aliis cau{is & fub pœna hbrarum deccln.
~ Item quod nulIus procurator audeat reccdete aiudicio prxGdétis pro tribunali Cedente : nifi de licentia Cpeciali ipGus prxCt dentis' petita,&
obtenta:rub pœnalibrarum dece~.
Item:quod nullus procurator audeatlitigare
in canlera fine Cu ffici éti madato Cuh pœna quod
aliâs condét1abitur in proprio ~xpenG~ , & in
~ntere1fe partis li per cam petatur.
LI B ER
1.
di6torUl11 fuhl1it~rorum ficri non pOITe ariter~
(juanl de confen! u ipfius Pl adidentis, & licentia
qui tlllJe prouidebit ante tradirioncm cornpletos·procdfus,qLlatn ailenfllm accolTIodet ln hac
pane [LIb pœna librarum vigiI1tÏ quinque.
.
, IrCln quod in proce{sibus Jiteratorij's dléti no
tarij)& eOfllrn {ùb/btutÎ dcbeanr fcribere ad Ion
gunl, terminos tentos per parres curn decreto
domiln~ Pr~fldentis antequam litérx kg uentes
expeoratllI: {lib pœna, guod fi hoc faccre olnittant,& propterça procdlùs annullentur)condéfi Jbuntur in propria,partil~(x: {i per eam pofiu
INnf {llb pœna l1brarum deccn1.
Item,guod diéti notarij, & eorum {uhfiituti
qu~ nunc.hlnt,& pro rel11 pore recipiet;1tur"iuiét
fratura dtaç camerç o6{eruare & tidelirer fcri' be,re in ~auGs)requi~ti eti~H~ (jn~ (ulllpru pro
n11[erabdlbus per[onI$ v{que in hnenl titis quibus tune prouidebitur de eonIn1 bLore.
,.
Tangentia procuratores.
XVIII.
in
r
,
. Irem,qf1od omnes procuratores,&' aduocati
dlélam call1eram !rcque'nt~~te~ iuret {ème! in
anno
1
!~ngentia commiffarios,& [cru,ientcs.
XI ..X. I .
i
lten1
�66
LIBER
Je'
Item quod omnes commi[fariJ,& feruientes
iur~nt feolcI in anl10 bene,& Iegaliter fuas com
Ini {siones exercere ,& pœnas im ponendas: vel
gratis promlfIas fidditer reueIare notario crinli
naIi dcputa.to idem faciat (ubuicarius Aquén:
& flli focij, qui plus cxreris corrimifsionibus
.
vtuntu r,ftl b pœna librarum quinqu.aginra.
lten1)quod di[ti comHfarii teneatur fiipuIari
vel fiipulari fa cere pœnas couentionales per rio
rariu111,feu ofticiales qui Cupra [criprioneslicera~
rUil1 ditlce
carnerx
facient.) & {lIb pœna lib ra.
.
Jum gUlnquagJl1ta.
. Item)quod nu!~us cOlnmiiTariusaudeat prus
agere, ve1 recipere a debiroribus pro [uo (alarioquanl fuerit taxatum in literis quas porta:bunt~
Ircll1,QL10d diéli commiifarii férpe conruetle~
runt pro eorUln lahrio facere obligaIi debito..
res)icct a credi.toriblls [uum f..11ariurn conCcgui
debc.renr, & rehéta cainera rigore iuraméti, [eu
a!tcnus prolnirsionis faciunr conueniri,ex com-'
Inl1nicari per cllrias ecc1e.GaHicas diétos debico
res.} deo probibctur eis,ne abinde in antea obli~
g atio11rs aliquas ni duntaxat ad~u vtres curix ca~
nlCr~,~)ro c?ru n~ [~lario a debitoribus recipiât,'
Cli nI IlLe qUI ponlC ~eos ~n ope~e ~eb~~~ e?Coluere
cisde
LIBElt
I~
•
éis,de labore:aliàs obligatio Gt ca!fa,& nulla (ub
pœna libraru~ quinquaginta: ..
..
. :Et illud qUlden1 pro patroclnus & faLullS lduocatorum, procurat'Ofum, & norariorun1, tamen poflhac volumus obCeruari) & [ub pœna
,. .
..
,
prxdiéta.
.
Item,ordinatur quod nUnC111UraU dlétcr ca . .
men, interdrc. QE.odlibet de iuridico in cam cra. prxdiéta hora curiçcon[u~ta, vt l nd~ vaL:ant
· p.rxcepta 6enda r~cipere~ & l~de fi~eltter ~~rer:
r.efatisfaéto eis de condecentt Lîlano) & aL.as co
[ueto: l3{ hoc fub pœna pro qualibet vice in quibus defi.ci~ntin pr~nlifsis pro quinque Colidis .
Statuta nouiter dié1:a per Magni6cum,& egre~
gium viru m, D ...,R olinu,rn ~arthol?m~i l u~iû
profeilàré,regiu conGhanu, Ma~dhn rat!~-.
nalé ac diétx curix canlerx r.eglx pH;:(enns
,€iuitat.Ïs Aque~. Pr~~?ent.é,a~ ~ud~cé ~i~ni~
limu,ac inge1110 fClcna &luihtla dlgndsln1u.
Superintitnatiol1ibus ficndis.
CG reéta ratione coueniat cuihbet pradidi lites
coparare,gèfiaq in~ffic~tiJ,&robo.re co(eruid~
~.
._..'
-
12.
nulil
.
�68
LIB E R
LIB ER 1.
nullitatibus po{fe tcnlls maximè veritatÏ oblla~'
tc oblJiare atq; pro bono vtilitate reipub.ac Regioru {ubditorum nc in futuru proccLTus:obtiné
di à prx(enti curia dcfcétu intimationis & fia~
tutorum pr~fcntis curix dtfpofirx iuxta'cxigé-'
[ian1 caufarum vicia nl1llicatis corruat D1agnin
cus dominus Rolinus Bar.tolom~i iurium liccn
tiatus ~egius canGliarius & diélx "curix came~
IX prxiIdens pd manutentionem diétorum fia",:'
,tutoru m pridiGl:orllm. ._.
.....
Statuir & ordinauit ae notarijs & (cribis diétx curix prxfentibus & futuris iniuxit ad pœ:",'·
nanl.arbitrariamdiéb magnifici do.mini prxft-~
denos & fi.rorum fuccefforum quod executio-
.
~_. . ..
§upér n~llitatibus éuit~ndis~
Articu:
XXI.
Cl uJ>ni~m interefi boni pradidis në 'froêeG.
[us vicio nullitatiscorruant <:p f~pe accldere [0
let falic defeau poteftatu dominorii procurato
runl & in cauGs irtterccdentium Heet ,fanél:è &
. iuJ1é iudicatum fuerit volens prœterea magni .
ficus dominus PrxGdens & iudex huic modo
fubùenuc & indciut1ÏtatÏ partium qu~ ptopte~
ea [ub[equi polfent. '
..
_ .,
Statult &ordinauit quod abinde' in antea
notarij prœ{e~tis 'curja;:qui D.l~t ~peculum iudicis vbi de p6,te!l:atlbus pr~dléhs 1. aut aitera
ip[aru co!l:abic ante quancuquéprolatiorié
fententiaru vel ordirtationé fignificare habeic
di6to lnagnifièo D.Pra?cedenti pencülo ipCaru
de proprio cxoluédaru G[ecus f~ce~ii1t. {ic .quo~
abCq; illi~ ni carum ~upplicati~nl~ pr~ceUu,s no
mandetur magnificis D.maglfins rauonahbus: ,
nec his vcI~ibi illarum defedu proceifus' ac di...'
-- -- -. --' ! 3
no
no
deantur & hac ordinacionem defcribi in librocathcnx di~;r ~ur!~ ~.i~ ~ec~Jlla quinta mentis
n1;11J.
-
H.Sylui notarium~
.
----
nes qlla~unc~que Jiteraçum pignoratorum pal
parc ohlndc ln antea in termino illarii habeant
ante quacunq; cxpeoitidné fecundani lireraru
liberata,riarum & li ex i plis executionibus inti
matio fa'êta legitin1e iuxta métem ipforuu1 fiatlltorum non camper Îatur illam man·dato di-"
lb Magnifici dominiprxfidences fie ri faciât an
te exp~dl:io,~é literar~ eria [umptibus proprijs
exequctJu G.In exequedo debiteculpa carere
••
-
maij anil'o incarnati~nis d~mini 14- 89. pet me
J
."- -
1.
~
)
are
�LIB ER 1.1 . '
ttr fententix,& ordinationes annullentur :feü'
de nullirate dari poGit pr~mi[fum fratutllin per
me litbllgnatu notariu hîc appoGcu & [criptu
~xtitit die quarta nlenGs Martij,an. dO.I4 8.,9.ma
data uJpra n0111inati domini. Pradidentis. H.
Sylui Notar.
. -- .
-' .. ,
De non (cribendo in dorCo proceffuum,vel
in cedularum, aue aHegationum.alio.rumq;
de duétionunl aliqua honoré iudicis,Ceu ad~
uocatl procuratoris,aut partium tangenria.
..
.
_
1
1
Articu. XXII.
ErG certantibus maxime dominis aduocatis pa.
trocinia pra:il:antibus né liceat inter [e(iure pro
~~bente).vltra quaiurili vtil.itas expo[eattn licea
tla conulncendi & maJedicédi voluntaté prOfU
pere Ced [e téperare à quibu[uis contumelijs,&
procac.ibu.s verbis muIto magis erga magifi:ra"':
tus & Judlees quos honorare & Venerari iutis
vtriu[q~ la~aio~."e .iu.b:tur
•
no abs ~'e pro omni
futuro IncoUentetl vltado & ne re1iélo neo-otio
~n contun:e1i~ paIa pe.ragat a~trub dolo ~l!od
H1terell ~ulu[hbet bonI prxGdls con1putare.
Statulmus)& ordinatl1Us id àcxtero no heri
in caIce Inargine pr()c~H~u~. ceduI~ru allega- .
. .,
. tlonu
•
,•
•,.
LIBER 1.
& quibuCuü deduétionibus lninufq; aH-' ,
quas exhiberi per quêpii ~gregiu dominu aduocatii,procuratoré aut alIos quorcunq;,ex qui
bus contumeli~ 3liquales,ac cocentus cuiu[uis
iionu
direaé vel obliquiiaut fuh dolo infern pofsitad
pœna quoad ~gregios dominos aduocatos & .tP
curatores {üCpenuonis, aduoeationis,& procurationis ad patrocinioru & vnius n1arcç argéti
• & quoad alios vnius l1Ja.rch~ argéti' quarn ipfo
fa61:o incurrant: fi [ecus fecerint abfq; vltetior~
declaratione;aliàs puniantur arbicrio.
~ Itcln,dum iurifcon[ultus:difponat jus dicen
tenl Ge agere, vt non patiendo fe conten111Ï au
' u:oritaté dignitatis ingenio [uoaugeat,Statuirnus,& ordinamus abinde in anrea fieri nec
exhiberi iniudicio vel extra cedulas, deduébo
, l1~S, vel allegationes p'ra:termilfo honore ~~lito
pr~lidialis dignitatis minu[q! ab ho.nor.ablh~u~
graffariJs & nctanjs ac eoru (ubfl:!tutls reclpl
ad pœna,quoad çgregiçs dominos aduocat~s
aliofué donlinos patrocinia prc;frates,ac pra~l
cates fu(péuonis [ex n1éGu,& quoad aHos vnlUS
Jlbrç cerç applicandç noH:rx dilx diélç d el,chap
pellet:qu am itaq; iplÛ' fa 8:0 i.r:.currit ~b~q;yl.te-.
.1
no
!~o~i dcc!a~~t!.o~ ~ ali~s P~~~.~~ur ~rbltno dl6tl
.
1 4
ma
.
.
'-
•
,
�LI BER
1.
marchç fini & [u[penhonis ,aduocation=s & patrocinorum.~am pœnam ipfo fafro fi contra
uenerint incurrat de mandato H. S.luii notarii.
LIBER 1:
magnifici domini pr;rtidentis publièitum ipfo
magnifico iudicia1icer (edente in coulpeau &
prefentia. egregiorum , ~ circonfpeél:orum dominorum praéti~antjum' I ac no~arii in maiore
parte ibi exifientiuln die decima mentis Oétobris, anno domini 1510.0liuarii;
Fiais fratutorum curi~ camerx regix ciuira ..
tis AquenGs ad litium anfraétus euirendû
&, concuife obferuatolum antea im pl ci:
J
ferunn.
AIiud Ltaturum nouiter editum perdiél:um ma~
giHrum dominum prxlidentem.
vJGtatlone l110ru en a dor(o, veI in calce de(cribe
r~ aliqua, hQnorenl iudicis,aut partium.fuagillâ
r~a., & con~emptu non carentia: & vlcf(\ quam
I1tlum expo(cat vtilit~s)in conuiciandi,& malediccn?i temer~ta.temprorumpunt. Itaque in
cedlll1s,a.1legatl0~ibl1s,,& deduébs qux iure lied
prohibe.ntur, .minuCque honell:ati . & graui~ati
conueQl!:lnt:ex quibus inconueniétia n1uIca [ucccdi po[f~t:ideo magnificqs dOlninus prxGdens
~u.m ~ua InterGt quofcunque in iudicio filO ab
lOlun.ls cem per.~re, & non permittere fe contemol ordlnaul1d non heri per quempiam duo
rum aduOcatorllm procuratorum ve aue aliorum proceffus viGtantiunl ad pœnam vnius
marce
.
•
. OE,~a l-:epe contigit dominos procuratQres,&
73
SubHciuntur. cùrix camerx fi:atuta, quç
. non
inueniuntur alias fuiff e i m preflà: quanluis reîp. interlit ea ediéta eae velut perIn~ltum nece{faria, quorum ~ aliguod ex
indul1:ria occultatum & celatun1 fuerat}ti
cet in archiuis illud [CriptU1U Gt ex·quibus .
habui.
D'ètogation de refiatut de la chambre
fur la prefcription.
XXIII!.
Rancoys par la grace de Dieu R?y de Fla. ce,Cotrite de P~ouence)Forcalquler ) &. tcrres adiacentes. A noz trefchers & bien ayl11cz
".. - .'.- - _... - _.. -_ . - " lz
con1mif-
F
.
�74
LIBER I:
comn1Ïffitires qui (eroientcommis & deleguei
a. tenir les prochains efiatz a noIl:redic pays &
CODl ré f:t :ur & d deéHon comme fut certains ar..!
j
rides & regudlcs a nous prefentees pa.r no!1:re
cher & bien aImé Anthoine d'oralfon e[cuyer
& feigneur dudit lleu, maifl::re Anthoine couat
licencier es droitz, & lehan E;lbri conCui de la
ville de Draguignan enuoycz par dcuers n~us
& paT no[düz pays, & pour les affaires d'iceux
a yt CIté par nous ordonné & pourueu [don &
ainG qu'il dt contenu apres chaclln d'iceux arir:.:
des & requefies, & qLl~il eft plus a plain contenu
en icef les cy attachces [oubz le contre!èd de no
ftre chancellerie.Nous pour ces ciuCes vous
dons;cotnmandons,& enioingllO.t1S que le contenu en nofdites ordonnances, eaans a 13. lin
d' vn ch:1fcun defditz articles, vous lnettez en
execurron en ce quSil vous dl mandé dé le faire
.& qu'c Iles font a vous addrefI:'1ns [elo ladite for~
n1C i~ teoêur:car ainG nous plain: il cUre faiét,de
ce ~aire t'allons donné en tant que be[oin cCl
pLl1n pouuoir) pllÎIfance. authorité) & mande~ent fp.ecial par cefdites pre rentes:don né a Pa_
ljs.le ~1n{neufic[me iour de tnay lan de grlce
f1111 CInq cer:ts di~[ept, & de noltre regne le
ma
1
.- .-..
. ..._.
.(,
t"OldCC-
LIBER I~
troifiefme ~ p'ar le Roy Comte de Proucnce.
Rob~rtt:r.
Item qu'attendu que ledit pays fe gouuerne
& regifi: par droiélefcripr,.& quetoutes a0 ions
font pre[criptes de p O l1rfuyurededans le ten1pS
ordonné de droiét.plat[e au Roy ladite prefcription auoir lieu, me[mement contre gen~) con ...
tre Jefquelz. doit de droit auo~r licence {~ns. ce
que les parties ayant acquis ladt6l:e prcfcnptlon
par eux ou\lcurs predece(feurs en puiffent ne d?i
uét efl:re priués. Sinon toutesfois e~\c~.s de chott,.
&. d{)nt les parties [eroient par ledIt felgneur releuees auec cognoHfance decau(e. E~ par (es let
tres patentes e~ bonnes, iufres, . .& radonnables
. . . cauCes.Etencasde droit commu euit.Et Cansce
qu·aurrement les parties qu' auroi~nt acquis la~
dite prefcrîption deuement en pudrent efire pn
_uees foit par puillance abfolue)ou autremen t,[~
Ion Îes {latutz & rigueur de la ch,ambre d'Aix.
-'
Refponee·
.
'
_
les Commi!Taires defdltz {latutz foy Jnfor, meront [ur le cotenu aufditz articles & y pouruoycront. .
.
. ..
,-,
SV R L E neufiefine~& dernIer art1cle [ufant mention de pre{cripü?n,a cité cômu nigu.é
1
.
_.
--
-
-
lz
2,
,.
& nus
ï5
�LIBER
LIB E R J.
&' lnis en aduis & canfeH de mcfsieurs ëènans
la ·court de pa~lemant en Prouéce,I~(que1z ont
eaé tous en commun aduis,que le contenu audia: article foit ou~royè, & accourdé aux ~gés
des trois eff:atz dudit païs.A(çauoir Ci l'exceptio
de rre[cription cy appres,& pour l'aduen,i raye
lieu fdola fonne,&difpohon du dro.iél: efcript: '
fclon lequel ledit païs cft regi,& gouuerné. Et
noz ComiLTaires l'au ons accordé, lX ordonné,
en (uiuant la conlifsio, &pouuoir anous donné
par leditfeigneur:& [ans preiudièe du paGé & '
des caufes, & proces pendantz :tant feulement
de Matz lieutenant Debeaulmond prefidenr, ,
boyer general balthezar grentet preGdent des '
compus)Françoys de pou.
'
Extrattllnl à,RegJjs prouincix archiuis à
Regifho magnes in Jei(dem rarchiuis cü[eruato
!LlO folio cc.& vj. per me rationalem Architla~ , .
rium. A. Borrillj. j
• Statut de ne exiger lates iappres
les cinq ans paifez, faïél: par le
1,
,
feu Roy Rene.r 4- 5t.3·AuO"ufte
.
efcript auHure fol.
0
l
Reqni{itO~
i
.- ' ,-
xxv-
"'-- -
.. _
..
.
77
"
Iz
'" '.. -··f,;.,
,
_ 1...oiIII
Item
,
. Item car Ious c~mmHraris) que exigi[fon las
latos,& lous patrocins commetton de grandz
deffalharnentz,quand van par lor païs par exigîI las diél:as latas, & patrocins: '& fi fan pagar·
patrocins .portans cafarmetz que non fon fe- ,
gnas ) nc dec,r etas: & donon a entendre alas
pouras gens, que Jous canceloo, & non ho fan
ni el ~ f.-~~ rai[on al clauari de la cabra, ny alhsdigs p~ocura4ores, & s'eftalua que lou balhan·
puis ::. vng aultre.Loqual [emblablement 10 vol
,cxïgir. Ainfinya prou que fi pagan.douas vou ,
tas ou plus en grand i nterefr, & dan daIs fuh ~
ieazldel ;::y:& pertit per ~olrç tel abus,& mala
couO:uma:,fupphcan a ladicha màgefrat que ly
piatre de faire ordonnar & commandar que
tais latas, ou patrocinis fe deian regir, & leuar
denfra dous ans dei temps que [ont fachas, ou
aultrament non pu(can e.xigit, ni leuar:& non
ren mens que taIs .com müfaris Gan tengus de
farpodixasas aquellos, que la leur demandatan fenferen pren~re:atten :lus que [ont pagas
de
lu r trabailh. ,
......
'
,
1.
'
.-.,.
"
,
",
, ~~. ... ....
t
\
"
". t ;
•
Plas
1
�LIBER 1.'
Plas a.l rey,que non li puCean dèmandar ,p af
fat cinq ans:En tant que tocara los Cubiez de aquefr païsincolas,& habitansdaq~el:& que los
collarors Lian tengus de en far qUlél:an(a en :li
<:Iuellos,que las demal~d~ran fe~ ~en prendre~ ~
cauCa
daquell~s~
---
:fxtraiél: des archifz du ltoy êii p~o
uence & du Regiftre potentia en
icelles cô[crue feuill. ccxxx. aU.-'
. qud en regefrré le preeedat fia-'
tut,Auecque pluGcurs aultrs {la
tutz R:oyaulx ,& prou~nçauJx,'
faitz & pa{fcz ala 'requeftc,& du
•
..
•,
"
,
~
\
'C
"
1
"
,.
~,
,
.
,
,·,
\
i
,
.
J
côfentement des g'cns des trois
'cfl:atz dudit p3Ïs,par feu de bon
ne me~oire le Roy René, Roy
de 'Sicile) comte de prouéce,en .
la mil quatre cens [oixate deux,.
& le trozie(me iour daoufi, en "
•,
•
,
ic~Ile eollatio ne
.
tional.
-
par- moy
ra...:
---,
--~
H. Clari.
Statut de fubmifsions [ur la lelioR
des executions. - --- --
.
,,- -
__
__
_w
Lê
LIB ER
1.'
79
Rënifus Dei gratia H let u[alem vtriufque Si
'Cilia:, Aragonum,Valentiœ, maioricarum,Sardlni~ & coracx rex,andegaux baro,dux barci-
nonia: prouincia: foreai querij)ac ped.enlods co
mes.Et Li ae~(aribus nofiris & legum retrocon
ditoribus ample non minus,quam dlUlUitus oc
currentem humanls caGbus prouifum extiterit:
contingunttamé ex téporû varietate, aut loco-
1
rum'diuerutare, caCus quibus declarationes, li..
mjtationes, [eu exceptiones ipfarum legurn edi
tarum hed nece{fario opporteat per allas leges
nouas,aut ediél:a ea igitur de re,cum ex difi:ra-,
élionipus neceffarijs per hallam nendis in exe~
cl1tioibus iudicatoru,{iue per frylti curix came":
r~,qu\ executiué procedit,fa:pius cotingit IçGo:
& ad illius executionîs eneruationé no infra té
pus iuris,11no poil: logii,ad talé annuhttioné exe
cutionis proG.liût,& emptores putates fe téporc
tutos,iteru inquietat & litibus inuoluunt, plu ri
bus, volentes &. intendentes .huic morbo adhiheri medel1am. Confiituimus,& dicin1us, &
. pr~!ênti lege in perpepetuu valirura decerni-mus , &"4ordinamus quod abinde taWiure,
& fa~
'
cultate veniendi contra (in1iles alienationes
nçccffarias fu,,", halla faél:as per quecunGu e
~-- ------ _
. ' ---'- ---~ - -' Il., 4- iudl
_.
..- -
�..
LI BER
u" .....
.
,
~
LIBER
1. '
. '
. : d •.' ~ ..
1.
,
i .;
. ." ''."
pallatio,
.
8r
pJ.1atio, d~e nona. ll1enGs lani j; ann~ do~~~i
In,tleGnlo cccc.lxxx. per regcll1, ad LUI conflit},
ddiberationem: in quo fpeé1abili & lnagndici
domini magnus Cene[challus honoratus g ;! U ho
ni ma,gni ration:llis prçGdés can1erx,iudex cnn:lInum .ad,uocati fifcal15:& parnpe. pugeti m .l gHl:ri reque:larum: & al ~j quamplures regij
iudicem,etianl per curianl camera: prçlèribatu r
omnino Cpado decem annorunl. Icaque lap[o
ipfo rempore nuIlus amplius audjatur~nili tamé
caGbus inferius exceptis. luri vero, & faculrati
p·crendi fruétus talium alienatarum reru,m ne-,
cdfario venditarum deduéli de [orte, [eu exfol-,
ui(cognita lxfione Cn0r111Î) prxCcdhantur tempore quinque a.unorunl.1taque Japfo quinquen
nic IIi am plius liceat,Gue' corn petat ius, fimiles fruétus petere compurari in [ortem, aut verù ,'
deduci:{ed tantum reman~at ius ad rem ipfam
iufto precio aIienatam, infra alios quinque an ..
nos, vt fuperills dVdiétum. Tempora vero przmilfa,& prxfcriprioncin detern1iriatam', non in
telligimus currerc contra pupillos, neque C011~ra ca priuos,aut abfèntes, [eu alios IprobabiIicer
J~norantes ql1anldiu ah>funt, & ignorant captiut Gnt, aut véro pupilli exiflLlnt: propterea ad
futura, prxCentiaque, & pr~terita volumus hac
noa~an1.Ieg~m exrcndi, & ternpus currere a die
pubhcatlonlS prcrfentis, & non ante decen1 ann.orut? ten}~1llS ad rem ipram luinus iuf1:o pre~
CIO al1cnatanl,fx tempus quinque annorum ad
re.m, &: frué1:us rd iuxta prœmiflàm declaratio ..
nem diétunl ~ &: publicatum in, nofiro Aqucn.
conGliarjj inter erant.
nu
.
1.
~
. Extraaum a Regijs prouinci~ Archi ..
uis, & a regifrro tauri in eitdé archi
uis con[eruato GtO folio cc.lxv. per
me rationalé Cecretaxiu & archiua.·
·.fillnl
regium [ubGgnatum,Borrilli.
Statutum quando quinta pars de~
trahatur.
~od in cuda Camera!
quinta
pars de trahatur in cxecutio
nibus ciullbus.
' Requefia
, '
XXVII.
Item,G.lpplicaln à la dkha ~ageIl:at, que :n
las executions aue Cc ~uran a far daiG en auat)
. - _. - '. -
,
' J..
1
a pre n
�-.
,
~
LIBER J.'
i 'pren ~!re de nrgun debltour, en exdët1ti'~n
iudlcat, ou autrament que ça,lB gagenes Cc pre-,
8t.
,
de
,
non a cfbinc de dous)ou de cres hon1cs 'n on 'lid, p::cho f<;'s, d·~tlahent la quintë pan dal pres dd's
beos in1a10bIes ~ voHirat deI credii'our~ ~and
raI ftra en Iuoe que nonhabitarà 10 creditour: &
, f~lChà il llberation
pollèfsion des ,im'n1obles .
,fegond t'ordre de iu[Htia) qué lou dcbitour nOll
bet puis en apres anGc.
' " ' -- --
de
-'
Rc[ponuo'.'
,;,
-
Placet' vt petitnt, & quod {alubds pro-uiGo
11xc ln curia catnera; , & a captibus vicariarunl'
[ëu b?~~ill, arn Ln publicerur & ad memoriam in
charttlladô di~lo rnaiot li [enor (è de [crib:uur"
vt ita in execration~m litium [erueturpcrpetuG
in futUfUUl..
'
Extraétum è regdlro potenti'f fof. 355''~~atut de racl1aprcJ les biens pl ins
,
XXVIII.,
--
ltém~
COptt d'Aix aio [on (l:ltutz, & H:atL1t per tous
lo~s Pnnce5 pa{[1tzordet;1n~s J. tenir ,ec [eruar
per vigor des tlualz) ou ~ l'Vtl, des quatres Jas
execut;ons, liberati,o ns, irrHuifsiol1s depo[l~r
fion fion fachs iuH:es, & fecond ,la. fonna defditz ftJ.ttttZ, & aqud a qui [ont liorJ..J.es hs ,
caufàs paflàr 10u tenlpS de la oppofition ftatut ad aqueUos que .fi v~ulie~ venir OppoCl r,
que clenfra aquel nqn fèriot1 vengu5 a, la di'- .
cha oppoGtion ,[ on vrays feigneurs de la-s .
caufas a. cJz' liollrades " & degun en apprcs ;
non deu. elfer ~hGt: & non portant la court
maiour a inO:antia daquelz contra lequàll. ..
fopagudes, faches la.s execllt~ons: & que- pre ..,
tepdon y .aue'I; ,dreél ou interc(fe venant
-par' m'an.iera dedecep,tion , vitra _d~midianl
iutH ,pre-cii , ou autrement de lchon en las
.caufas lieuradas confentir 1ett.r as, & mapda alz
ordenans aue leur fa[on iu{btia, & enavrs-ins
les exeCl1t10ns de la. cambra non COLl [ermJs J f~
, los ftatutz de lacanl.brJ fi rôpon, en grand prciudice de ladite court de la ca rnbra facho cn
fauor clefs dichs ' feignors, ' & {ubictz en(~ ln
blas de 'las cours de Montpellier, & autres
,
en
gagerie)& dans quel temps.
,
con
LIBER: 1.
10 Ge c:lu[a, que la cambra Je :ia
-' .--- .
l
'
'
'
1 1..
cou rs
,
�LIB ER
l.
cours rigorofcs que vf~n de pJrdz (lattlts & f1:iIs"
Et per [0 [upplic:l~ al Rey, que Iy plaira, fat tenir)& léruar, 8~ lU,r rigors loLl[ditz el1atutCl:, &
Ibfz: & gue lettras non, Cc puefcon interinar en
co ntran tOllt empo fi auque1z contra lo[qùe1z
ta lz executions [crian 3g11dasfachas, oautrasa
qui,porrio toucar l'interelfe que {crion dînfra.
P,lYS deduis ternle d'vn an. Et aqudz gue krion
ab!entz dei p:lys denfJ·o dos ans, contadours
deI terme que Cede paifada la oppofition venian
a la grand court allegal1t effet" lefditz vItra dimi
diJnl iullj precii,ou autrament autres mOl"lll:refb n auer intere{fe [ur las cau ras liuradas dz auer
melhor dreét: Adonc la dicha grand court leur
[1{fa lettra de iuf1.itia,lafquêJz pucfi~an demanclar.Et {i los pre[entz en 10 pays dcnfra hJu ter":
me d'vn an, & 10us quatre abfcntz d~nh"a. dos
anscont~~~ors comrnedeifus non venian l ny
c~mp"arells1an, a ren delnandar, ou dire depuis
no delan ny pu(c~n dlcr anhtz en quelque myfi en deguCla manIera, & la dicha ordcn an{a aia
ll.lech, tant en las cxecutions Faches 10. temps
a{fat ~ qUAnt :J<juellos que fi faran per ten1ps
ue n~Jr c,n reuoc~nt ~outes
lettras) queferion
Hades.facnes, lU il fa.flan al contrari..
Placet
LIBER
1.
placet regi in pre(entibus a tempore fcientix, qui (exHlent/e IxGone cnoTmi) audiantur
infr2 duos annos, in ab[èntibus vero, non ncc.cf
Caria, & non probabili cauCa a tempore fcicntia! v{que ad tnennium, pofsit peti rcuocatio,
.1icet 'hoc captum iuri, (X equitati n?n~onue ...,
•
Dlat.
Extraétum a Regiis prouindœ archiuis & a.
regefiro potcntix fol.cclix.& de eodenl debité
collatio per me .regium fecretarium rationaléqi
le archittariu~ regiulu (ùbGgnatùm.
'
B. Alberti.
Autre fiatut de ra chapter les biens
•
•
pnns en g~gcne.
ArtÎ.
-
XXI X.
Statuin1US; quod fi parti "aétrici, ad cujusin ~
fiantiam fit eXfcuti~ res ipC-e diftratbe;. ueri nt liberatx,quod pars ipf..1 h.lC de cJufa appe
Jans offerendo integrè Îudicatum cun) cx-
. · -
l
j
p:Ilf~
�86
-
-
LIB E ·R.
.
r:
LIBER
penlis mode,ratis,res ipfa fic dif1:raû:a reèupera~
ri·poCsu,& va.leat infra vnius an ni rpatiunl, &
non vlcra. Si v·c ra res ipf.â: fuerint diaraa~, &,
Jiberar~ tertio, i~ quod non ipli parti vineenti
a j cuins in!tantia.nl hC executio,Tune fi de eof.tHl1Ieflone,(cu filinus lê'gitin1o precio confiet
offerendo precium eum moderatis expc:n{is res
_ ipfas recufare po{sir, & vaIe~t omn~ contr adi:
dione cdlante..
.
& vingtneuf, conçernant
le nif viculx des [UblUi[-
fions:qllod in hbratorij fiat
c:xHl:imatio.
'
rctao1 .dt Antella relliru endo, rcinregrandoq;
hos,&"quos adc.lu~gue in didorUlTI procdfeu,
~'
Extractl1m à Regijs prouinci~ Archiuis & à
regil1:ro tauri folio Ixx. & cum eodem debitê
coHato.per me fecretariun1 rationalem & archi
uarium regium [ublignatuJn~
~
B.Alberti~
,
Arrefl: donne md cinq ëens
.,
.
\
. Tenor diéti Arrert.
Cau fis exprefsis huius,& preccdentis infian-=
tlarum re[ultantibuscuria,hoc (uo arreHo pro-,
nuntiat & declarat execütiones, ac diŒraébones,) cun1 inde fequutis cam prinu .) fecundi,
<]uam tertij clamorîs, & proceHum litterato.
rium inŒaotla nobiIis Antonij quondam de
vallatoria conrra Antonium quondam de an~
teIla in curia canlerx emanatorum nuHas in..,
uallidas, & abu(lllas, & .allas iniquas)cxcefsi. ua~ , nmmenfas,& tanquam tales re!cinden ..
das: lx. quas to1ii~, lt rirat, & ca:f[~t, reuocat ,ac
rc[clndit: eundemglJe :Antoniun1 de AntelIa,
feu eius hxredes videIlcer,pironam ,& marga ..
.'
.
J
1.
ria in êaufa huiuCmodl deliberata,ad Glum
procefsit arrefi.nm, guod iU{Slt parC1bu~ p~.~
\L ,bJica-rj.
cuius
tenor·talis
cft.
_.' - - . - :.
& clamo u m capta & dd1:raéta rtfbruit,rei
Die iO~lÎs decin11 o6taua mcnfts m:.1rtij
4
,
cu:
•
na
grat, refii~uiq;, reinttgrari hoc c;odeln arre
.ubet . eum flUaibus, & èlpen{is talTI nuius,
'-- -
~
- ---
~
-
~
l
~
qli a~~
�LIBER
eu
qu~m pendentiarum infi:lntiarum ad quos
dé de vallatoria & eius h~redes condemnauit
condemn"at , ta.xa eidcm curix [eu dcpu-
lx
rando falua,coolpen[atis fruébbus cum quanti
tatjbus trium c1amorum de quibus agitur: Gc
fententias dominorum mediati imn'1cdiatoru
refpeébué rehrmando a6l:ione preten[a quanti
taus doris quondam ca~harin~ de an cella lnatris quondalTI Antonij de vallatoria quatenus
jure comperitur {alua,& re[eruata in!llper eadé
cu da prouidcndovtilitati,& indemnitat'i fubd.i
toru fral.1dibus,lubet dein fçpe di{lraél:~oes pe~'
ha1l:am hendas à curia calne,r x, & quarumq;
aliaruin regiarunl,& (ubdicorum aua6ritate~ ,
heri,prcrcedente crilimatione iuridica,în ei[j é
tamen lireris,& line literarum vel Ggiloru lnul
tiplicaiione pœ na irritationis, & a:muJatÎonis
eorundenl hanc prouIlÏonem publicari ,R,c~
,
gium)iubendo.
11
,
Articu.
XXXI.
Neugun no~ deo dler pres au cors a fa.
nlaifon,ou autra,per deote ciuil.
y
Itcm,fuppIica que per nengun d~oute ciuil
de
LIBER 1.
de qua1quacourt qu'e Ga,o~ fi que fons priuilegiada di.reétement, ou indireéb:ment neguna
pe, [onaden~ra lous di~~ éotats de prouen[a, &
lX Forcalquier, non delae[er ~re[a de la pet[~
na ny autrement empenada d entre ~a proprta.
' m~i[on,ny en autre ho {laI, ben que_tala perfo ..
na fo{[a
la perrona obligada.. Per ,euitar -diuer. f~s inconueniés que pourrian eftaurre, à cau
fa de votcr tirar per forfa cauque home de ben
de
de Con hof1:al,ou d'autre.
R~fpon!io.
;"
, I~fi:um, & œqum videtur , quod ~e doma;
l'ropria, vel , condu6\:~) vel gratIs ~oncdra vll~
tem pore, aut diuer[ono, aut ,ho[p1tan~o .defi:tnato durante decem dierum [patio,a dIe Ingre(
fus c~mputando,aJiquls debito,r: h~et pe,r[onaJiter obligatus non extrahat~r ~n~l~us: nlG .hoc
effet occalione deliéb (eu cnrnInts ~ncldentJs,&
placet quod rerpeau cxtratl:ionis fi,e nd: a domibus huiuCmodi abfiineatur a qUlbufcun
prçceptis pœnalibus & pœnaru de'clara
& hoc quantum ad {ùbdltos ,ta~~u,~ ,p~efc
parrIx.
Conce(fum
m
,
..
�!JO
LIB ER
1.'
~o~ceffi.lm 1 ~ (; 9 dlC 1..7. lanu3rij, Extra~ ':,
.(lum,e Reg l11:ro potentia: folio 34 6..
,Les conftitutions des notaires
..
-
apofrolicques.,
_ ..J
-,
'
Debitors non Ceran prefes'de la perfona '
tern ps de Fiero. '
.
',. Renatus Deigratia, IheruCalé &. Sicili~ Rex~
Andegauia!.baro,& Lothoringi;;e àux, cornita.
f:Uuq; prouinciç forcalquerij, Sc peàemontis co
Item)car te~ent' las fieres dal PaÏs da! dichs
~omtas de Prouuenfa & de forcalquier cliuer-
1es abufes (e commettont, empachant aquelles
/tres, de la cambra, ou autres contra los debi·
ours., fa[ent aguellos prendre de la perrona
Perrant los luochs .en fouffer'ton grand' cl .~1
mao-e'S
l'
om
.
b · upp lc.an que rres .iours dauant "tres
:~urs_apre~ las dichas fieras,fi an prohibidas ;ou
s execuuons:Tant per[onalas,comme aubes"
per deouccs & autras caufas ciuilas.
\ - ~
1
mes,v1)iuedis. & Gngulis offlcalibus,tam maioribus" quam minoribus in comltatibus nofiris
p~Q~incix,& forcalquerij,& tc,:ris' Hiis.adiac en
tlbus vbilibet conO:itutis prç[entlbus ) videlicet
&:. futuri~ adquos fpe?"tat, prefentes p,erueneir,nt cuilibet vel lacatenétibus ip[orun1 fidelibu,s ; ~o{lris gratiam,~ bonam voluntaten1. ",
; '. ~4au~es noftri in' prouincia refidétis coGHj,
~o~itc:r peru~,nit::~ 'nonulli ~ot~rij authori~at~
l~egla",vel r~glnab non con{htutl, & 'ft plttru;nu
to.n[uramclericalenl deferenies contra .nlen=
,tem",& tenorenl edi6torum per retro principes
faétorum,exerçerenon verentur officia nota. ..
.' .
.'
'.
~ia~\lum; f~rtar~m noilrarum & ~lia~ii tem;po'
,
Refponûo.
,
-
1
.-
Contcntatur'
Dominus''::r
0, 6<'1 '[" v
' c·, p.
..J'
:
a
eUfur' pel~ ""UOS"Ules, vnum
ante
nundinas
al m po ft- ,1'1 .
.
.
~
,&
lU
oc pro venlendo ad nundinas ipfas non .
<
14 60
die'
2.,., 1
'.
oncdfum
E
l
anuanJ.
_~!I~a:~m ~ ~egi~ro potentiz.
- ._-
r~~iu di~x pat~ia!.nonr~ & cu delinqu;
lçgio~cleficali f.;audétes, ad foru eccleiia
currentes iudiciu Ceculare euadere cona-···
grande datunutn,prxiudicium & inter
~:~~ ~~~r~) ~ ~oti~~ Ieipu,b!~cx patd~ no
.)
Les..
-_
r~l1i
•
•
•
-,1"
nl
1
�. LIBER I.
,
Et Propterea fupcr his de [alubri re111edio proui
dere intendeous, & indemnitati eUlia: noilra!
patriz occurrcre liTpplicanonibus faétis per no
{hum proc~ratorem fifcalem, coram noIlro in
prouincix rcGdenti confilio,benigné vt (ub[e '
quitur annuente,de cerra nol1:ra f~ientja, &.
pra:fati conlllij.deliberatione matura fiatucndUln, &. ordinandii duximus: prout & harum
ferie fiaruinlus:&: ordinamus: Quod abinde in
3?~ea,null.L1~ notarius quacullq; auéloritate coRnutus (nlh lie notarius regius vd re'O'inalts)
'0
audea[,fe~ prefum.:lt.in curijs, aut aIl js tempo-~
r~lJbus qUlbu(cunque in temporalibus prouinCl~~, fo.rcalquerij, ternfqueilhs adiaccntibus
vblhber-conftitùtis excrèere officium notida ..
tus jpf~r,u. c~riarum temporaJium::nec 'not:nif
au~orJta' te ImperialJ [olum,& dontaxàt' con:lti
tut! ~ontr;ta~s aliqu9s TccipecC", Cub pœna pro
quolIbet .& Vlce qualibet centum marcharum
arge~ti fioi,& fidelitatis infraél:re. SU'b~/iti' verà'
oft
eo[dcm nqta:ios auétodr~t,e ~mperia-:
poH:9Lca-conll:uutos J pro contraéb'bus
ndls infra di~os noChos comitatus pro
,ac forcalquefJJ,& terris illis adiacenti_
recurrcrc n?n ~u~-~ant)fub 11œna 'pro quo-!
cu'
.
hbec
,
'";--
LIB ER
1.
93
lib et , & vice qualibet viginti quinq; marcharum .argenti fini,cum comminatione,quod om
nesproceIfus COtltI~a.us)not~)in{hum~n~a, .~
a6ta. talium notanorum crunt prout eXlffilC,
protunc)& econtta elfe volumus, deccrnimu~,
& declaramus DullIus dficacix) feu mqmentl,
ac eis nullam fidem adhiberiin iudicio,liue extra:& vt prxmi(fa ad cun~orum ~otitiam Fe.
lint peruenire,nullus de ~lS valcat Ign~rant1am . '
all~gare, vol uqlll s ~ VC~lS ten.o~e pr~tJumJcum , .
d~hber~tione qua {~pt~a pra:CJplmllS, & n1~nda
mus quatenus illico vlfIs prcfentibus, vo.ce t~b~
alta' & intèlliglbili in capîta cuiuflibetvlcanaru
(eu baiularu huius noftr~ patri~'JPuil:l, ciç .~ for ..
è~ki;rij) 8f: tér~~rû:.inis ~~i~~erfli~: pr<?~t, vobi.~.
r~~fLlnt pra:~~ffa onlnla l~tl~an . ~i ~.!u~.]g~r~: !
in'ande'tis, & faciatis,fu~iurigènets CXP!~~!flUS ln '
ri1andatis voce tube; notarijs qtllbufcunq;,ne hu
iuCmodi not~riatus offl,iurn contra mentetpJ&
t~n~'rem pri~rept)~n~ -~x'~~~~el~~~ ~pb.ilt~ü e~ .
l? p:~latÎi~,~'~r~91~us ~~}~(~~yt,p~~e.~~~
. lcrh babenubu.s ne: Ofhç:lU m .IpG.1 rn.~,n ~oru
ri ;s,& al111 feu alios notar.iu n:, feu not;nos
auél:oritate regia,feu reglnah conH:nutos c" . . . .
~eri facere, [eu promittere audeant,{eu prreft~-
-
---. -. ~
,
m
..
.
~
Ul41,t
,
'--=-"_-U
�'. LIB E,R
mant fuh pcena lidelitatis infraébr: Et èêntu.
marcha[um argenti fini con1modis no!tra: curia! ~pplicanda & a tranfgrelforibus ordjnatio~
nis huiU[~~di irremifibili~er exhibenda: prout
& .ea?" eXIgl volunl~s, & lubemus, in quorum
~,mllium fidem tellimo~ium prrerente s nollras
literas fi.eri iufsimu$, & ,oncem mus li~illo no
Cho impendenti · debicé ~ommuniri ~ Qgas
P.?ft earum dt:~ltam .executIÇ)nem, Be in chanu..
lado litterarum m~iorum cuiushbet diél:otùm"
locoru~ capitis vicariu~, & baiularium rerna.'
ne~.e. de~~iptionem 'vblurrius pr<1:feruari. DaJ
tum 1~ cluJtat~ noJl:ra Aquen. per nobilenl) ad'
çgreglU,m, ~~n(u(que iuris" doétorem hieroni.
de m~raqa~isde Neaeoli , cûria: noflrx
;?Ulll
uf~ema!!.1~apDlt. pr~;~dent1s maicre~lque, ,~
fecundanum,appelfatlonum iudlcem comita~"
j~um noO:rorum prouincia:, Be Forcalqucrij prç ·
. ~û:or~~ cC,))nGli~[iu!1l " &,fidelem noftr,um diurn ..dle
l eêt
-nlènusSep'rc
:. anno
. d0-""
,
, auarta
J
"
, ,
, m hIlS,
. ~~
. 4,3 ~.) R.eg,norû~V.. ~bll:rorum1 a~no~' ~~
egem
de'
p.rçfati
con'
l
îlii
Cu
i'
de'
l
'~":
,
,,
,
'1'
:
.f h'
" '.
, ' IO,eratio,.
Ip nI.__
Pro
A."yman,.
.,,' " . .1 . .
.__ cuda
_.r.emigrata
:'
. . .. ". Aliua
"
'i:;
,
":
.•
1
,
,
f
• .!
.
j
.
,
(
,
I.~
' .
....
~
t .'·
-
,
'
.
LIBER t'
Aliud fl:atutum a libro potentHe
cxt~aaum~ol. J5~
.
Rcquefta:
,' .
. "
.,
Item) fupplican a l~ clicha Real n1aieftat'
qùe Go comluendat a monfieur le piefident .
de la cambra, que non deia c'onfentir, dengu~
ne capdon perfonala ,perviguoI de apodixa ou
aultra e[cntUI~: Sinon que tala e[criptura fio
premiereme~t rc~onegudo legitimamcnr. .
Hoc ftatutunl cûnuenit ordinationi Regire;
per quam dicitur. Q~e aulcune cedule naura
ypotheca linon du iour quelle Ceran !econegudes, ou fi bien cft dCIfyé, & puis prouué par le
creacier, quelles auront hypotheque: C'cH a dire vertu dt obligation comme appert aux ordon
" '.
nancesRoyaulx de VilleCcoteresarticle lx
laquelle ordonnance faut entédre a co
fen[u,9 uc fi cft adueree la,dite cedule)qu'lnc
tinent a hypotlîeca.& vertu detclle cedule.
a obligation de la courC des fuhmifsios)Oll gen
!~11.~ ~!lg~ti?~. p~~:ra cfi:E~ ~xpo~ce.( ~lameur:
-Ca"..
1
�, LIBER
C:a.r ;tUant efire recogneue, ne peut le êreancier
expofer clameur ny autre, sil n'y a obliCTarion
commeddfus eft dit •
0
Et de his videacur Iatius auffred. & bened'é}
Rdati a Rcb\,llf.i~ tiudo de chirograph. & ~e~
dur. rccogn.o. ~rt~c~Io j.~u~.xIvj,& xlvif &. de
h.IS fit m.en,rIO,~? OrdlnatlOnlhus Regiis Peouin ..
Cfœ,~rtJcu~o XJ). Al1'tilcfre des (ub1ntfsio'ns, & d~
VlI~lersççHçr~s.,Articulo.lxv. & xl vj.
97
LIBER SECVN
DVS, ET PRIMO
•
•
:
F~ES
GENER.ALES QVIBVS o Nlnis fubmifsionum m~teria. conlpta:. henditnr,& gallico{cnnonc
ad faciliorent intellc'"
dum prxmitfa.
1-
Fin du prenlier liure~'
•
Eujdentiaulx•
~
' ' l' . . , ,
.. "
l
)
.
,
•
,
..
1
•
-
~
.
)
••
..
•..
,
t •
•
~
.,
.,
,
• ,
•
.".. •
~
•
,
•.
A
.
•
,
.,
•
.,
,
,
1
'\
1•
l
~ "
l
J
.
,
\
,
J
;
c
J
J
..•
,
•
".
,
1 •
"
- i·.
•-
,
1,
•
.
•
t
l
,
:
,
,
Vacqu·cntreren I~ matiereprincipale dont-en: faiéle mention au
principe de'ce traité des [uhlni[.
lions, Cemble ùefcxpediét &
~=~~~j htable declairer & tnettre par ma ·
Dicre d'vn fommaire certains preuidcnciaulx &
annotations en langage ~f-ancoys qu' eH: bd()in
,& necdfaire: Ccauoir dl n1él.tieres·& Cl
f:.ubn1iG,ions pour plus facile intdfi
ttatuts, frylc, & manicrc de procede
Court des fublnifSions. Affin que ceux
nenr nouuclJemtnr,& veulent pratique
iluler)&aduocJifer en ladire,coult puiffe
•
pro .
-' .-
n
faclle-
,
,
�, LIBER
C:a.r ;tUant efire recogneue, ne peut le êreancier
expofer clameur ny autre, sil n'y a obliCTarion
commeddfus eft dit •
0
Et de his videacur Iatius auffred. & bened'é}
Rdati a Rcb\,llf.i~ tiudo de chirograph. & ~e~
dur. rccogn.o. ~rt~c~Io j.~u~.xIvj,& xlvif &. de
h.IS fit m.en,rIO,~? OrdlnatlOnlhus Regiis Peouin ..
Cfœ,~rtJcu~o XJ). Al1'tilcfre des (ub1ntfsio'ns, & d~
VlI~lersççHçr~s.,Articulo.lxv. & xl vj.
97
LIBER SECVN
DVS, ET PRIMO
•
•
:
F~ES
GENER.ALES QVIBVS o Nlnis fubmifsionum m~teria. conlpta:. henditnr,& gallico{cnnonc
ad faciliorent intellc'"
dum prxmitfa.
1-
Fin du prenlier liure~'
•
Eujdentiaulx•
~
' ' l' . . , ,
.. "
l
)
.
,
•
,
..
1
•
-
~
.
)
••
..
•..
,
t •
•
~
.,
.,
,
• ,
•
.".. •
~
•
,
•.
A
.
•
,
.,
•
.,
,
,
1
'\
1•
l
~ "
l
J
.
,
\
,
J
;
c
J
J
..•
,
•
".
,
1 •
"
- i·.
•-
,
1,
•
.
•
t
l
,
:
,
,
Vacqu·cntreren I~ matiereprincipale dont-en: faiéle mention au
principe de'ce traité des [uhlni[.
lions, Cemble ùefcxpediét &
~=~~~j htable declairer & tnettre par ma ·
Dicre d'vn fommaire certains preuidcnciaulx &
annotations en langage ~f-ancoys qu' eH: bd()in
,& necdfaire: Ccauoir dl n1él.tieres·& Cl
f:.ubn1iG,ions pour plus facile intdfi
ttatuts, frylc, & manicrc de procede
Court des fublnifSions. Affin que ceux
nenr nouuclJemtnr,& veulent pratique
iluler)&aduocJifer en ladire,coult puiffe
•
pro .
-' .-
n
faclle-
,
,
�'c
LIB E R II;
fH~ilemêt coprédre,&entédre le vray lHle,&prà
tig des [ubmifsiôs qu·au parauatl'edi6t du Roy
en ce ' païs de prouéce apdloyt la court de la chi
hrç dgqureufc, moyenadelguelz preuidétiauls:
& reg~es gcnerales en apres pourrôt facileméc
auoyr intelt1gencedes cholès COntenues en ce
traité:& pri~çiparcment au fecôd).& tiers 11lHe;
. C~H Je premier cécieqt les Hatu[s concernant2.
la lnariere des {llbmibions:-'jaçoyt qu'aucun d'i
ceux ftatuz (oyt repeté, & inferé en ces liures.
.. E~ premie~e~lent,efi à prefi.lpofer ) & noter
J
(]. qllad le creaczer, veule cxpo[er clameur cotre .
le dt'htet1rJ~lult qU~Jl aduertllTe, li le dehteul' cft.
obligé de payer lônle,Ii-<;),de, & 5"11 ell ob~cré [eu
lcnlér par obl'igation '& hypotheque de [e~ biÈs
ou vrayt11éc s·,ll eft, obqgé d~ fa per!ôn'ne & blés:
Et s JI'eft oblIge de CCS Dlens tant feulemenr
lors i-t aura letres pa.r cxoofirion de 'cbm·e der;
fommes Hqu!des,que lo~ appelle pignorarion.
.~ E
cun n efl:oppof~nt aptes le terme tentl
~':'L
I~OS defdiéècsletresjou au pied des
, <1.1c~He foyent nnfes ces paroles)tend
Inuu. ft aura [econdes letrcs,diétes hbe_ a~/ec ei1in1e. Et tenu l~dit terme apres:
oy' eL.e. deuement, ~:ecu!~) appellee
deue,-...ment
_--- -
ex;
'
LIBER '
II~
99
ment partie~3.ura tierces letres appellées in1 mit
.ft·o n de poffefsion,auec citation à voyr taxer les
de[pcns,& taxant les vouges ne doibt eftreta-
xé,qu'a deux [oh~ pourliuresCo~taAtl'a'ler &. ~e
retour le{queUes taxes par Monheur te lieutenet
(ai6tes.{Combien,que pour euiter deCpcns, d1:o
fene pa.r le pafsè faiétes pat le greffier) &-tenu 1e
ccerme,pourra.ohtcnyr quatrierme Jetres appel-.
~ees de collocatio,-cant: pour le principal,que der
;pens taxes, & fera colloqué ila piece prinre en
gagerie pour les eftirnateu rs de~ liell,s) appe1,lée
,.deuement partie. Et ft le creanCier n dl du ltell
fuiuant le ll:atutdeduyrôt quinte part du debte
fçauoyrque fi bien la piece vault cent florins,
.n.efera el1:in~ée audit cre. ln.cler que pour la (om '
de qùatrev,ulgt llorins,& porteront lcCdites
~etres prohlbitioh,& defcnce de ne.troubler te
-creacier. Et par ainh ne faut'q qua.tre 1etres a aco
pUrvn proces à la cour~~es [llbm..i(;iôs, (ça~.?y(
.{ come cft dit~ pignorauo Cculemet,?u ca
&
pignoratio en VneSi11eGllc letr~)G ~ ce
-gé le ctebteur,liberatiô auec e!hme,lm.
polfefsio auccC'it~tio à voir taxer le: d~
.collatio.Et liaucu troubloyt les creaCl
me.coll0<lué, d~n~~ r.equeHe, obtiendra a
,
'-- -- -- - n 1..
letres
me
1
~ -:.~,~\!~;\
.
l
,/
' \. .
':0
,,"':;
~
"' \ t::'.J
/'.,. . ',';'V
--... ,
i "j
--::"
.1
,..., \.Tf,
\.. ~ /
.,
01,
"i-." '....;.,-~J.<
.,,~.... ;...-' " ~ ,. /
l
-"t\'
· .o~cù7
~
�.00
LIB ER II.
Jetres pour care fù~st cO~lmandement Citr-gran .
des peines Pourra toutesfois auCdiéles letres de
collation ohtenlr care f:liél: conlmatldement
n'dIre ttoublé,ou' [ans requclle ,lctres, de non
turbando.
"
'
Vray dl: que en la cité dJ;x Ion fait par tHaz
v[ans de ,n;lieur nôbre de letres, cn faifant Jes
e:x~cutions en vertu des lubmifsjons contre les
citoyens:&' hlbicarz dudje ajx:Mais~'luand aux
, aulcres,ll ny faulc que quatre letics,deffus men ..
. fioneés ou la cil\.'1Ulef~e, pour eare [-üa corn.
" mandement de l)C troubler les creanciers colla
ques. '
,
Et fi. bien lede~teur eG: oblige d~ la perfonn(t~
& blCnS!~ ne le Co.yt 0pp0(e aux executions,ny
fauf auCsl que Jefd.aes qua,tre lenes de-lftlS pour
par a~~euer VQ proces~ Mais 'a premlere Ietre
en tel cas pourtera ca prion hue prin fe de corps
conrre le debtcur enfemble gagerie. Et aufdit'
c
dcbteur eil: pris de la perfonne,& noe rendre en prinfon,la creancier peuJt
'Jetres, que Ion ar.pelle vbicun'lue fans
e al1~un aulcre delay.Et feront â tlflanonf~eur Je procuc~ur du Roy (com'bien
parue,les obtienne; &~ fautt not.cr ~, que
Ion
lot
•
,
.Ion po.!1tr~ ohte~yr aufsi letres én premier )jeu~
pe prinre de corps [eparement quand le creancier vouldroyt proceder feulement contre la
per~onne du debteur;~ais{i fault il qU~ll exp6fe clameur,fuyuant l ellatllt &. ordonnances
Royaulx, & peuuent eitre lefdiétes letres au~c
commifsl0n fxprefiè,ou generale aulx fergens,
pu officiers.Et par les premieres letres ~ourront
faire traduyre en prifon le dc:bteur.Mals ne fera
pasC.ltlsfai~ du v~yage s'11 fai[oit pJus de. defpens que n eft porte par .le ~yle;& 1l:atut:& faule
, aufsi)que le dcbte fOlt ~lqulde : car fi e{t la cl a:
meut: par pa,c~,es prottus'& non obferlJ es) & no
)jquide~: oü b~en en brief à liquider" & le debtcur prins obeyifoit fe ·metant en pu[on, au-'
'dia casferoyt relaxé de l'Infr.lnce.
.'
Er ce que dclfus à lieu en aétion perfonnel.
Je & reale: Mais li Ion vouloyt agir contré'vng
h~mme d'EgliCe par a6lion .pe((onnd~e,fault
"obtenyr le:tres.In vim interdléliS~Juianl: ria
pérfonne eccleuafliq.ue cf! e~empte p
. fptél de fa pedonne de iuge ièclllier
âfc:s biens,lon peult proceder fuyua
& au{sl difpofiti<?n de dl'oit.
Et quand Ion veult proceder pa~a~~__~
i
,
-
n}
•
,
-
�.
IO%'
LIBER Il.
petbeèairè; 'l~ creancier ne" peulc' âgir
a:ù
p-~e~Jable n-ayeCliiëuté la perfonne, &. biens du
debteur s·il e~ .obligé dé J.a per{onne, & ou tes
bles du debte_ur s~ll u- dl: ~igé~ ou des her~tiers
d'iceluy debteur.
--.
._,
què
7
.: Et Jors, ledit -'creancier obtiendra (s7il veult'
linlpJement letres'de plgnor~tion, & li par l'exe
codon apertqU'iI nefetreulJe au'cuns biens du ..
dît debt'eur ne heritiers, obtiendra autres tetres
contre les tiers poffeifeu rs. pour ellre adJoutn~z
a venir dire ou iudiquer herifiers, ou biens non
aHenez. ' Er fi 'le .debteur principàl obHgé lde la
per~onne eIt en vie, f~ltt nécdfairement qu'il '/fa.
ce dl~uter la per[onne du debteur, le faiCant fai
re rrifennier, & detenir en priron iufquesa ce
qu 11 aye payé, eu face ceGion de biens'.Ou bien
p'0u~ra bbtenir'par vnes ietres mefmes pignora.
.~_' t.o
adiournement contrè les tiers poiret:'
. s·Judit dcbteur.
.J.J
•
'.
,l
.!
,
.-....
,
auoir obferué les chores (ùfdites
•
peurra venir C0fl'tre les tiers poLfc:!fluy fera Iaxé regres contre. iceuIx tiers
. t,
'"
poG
LIBER tt
poIfeifeurs du bien du debteur', & fi tes a-aieur-'.
nez, par aduentu.re ~an~ le t~m~s a ,eux er~on~.
né ne diroient 'ou 1udiquolent a ItCur penl , &
fortune, les biens feront tenuz peur bien difcu-.
lez: &. fera laxé regres contre des tiersadiour-:
nez.Et féra farisfait du principal debte)& d'efpens des fruitz defdite~ pr~pri~tez ,..~ icelle~
pourra tenir iufgues a ce qu Il (Olt enuerement
fatjsfait des oppofitions, & autres chores.:: & eft
amplemét audit traité au fecod'li~re, & tIers.. Et
lors oy faudra que lesletrcs premIeres en,la ma.,
niere fufdite,& les lettes de iudicat de la fenten~
~e paffee cn force de cauLe iu gce~
•
,
Combien que (fdonIe ftyle)' li le de~teur eft
11rins de la pereonne en donna.nt cautIon, ou·
en confignaot le pris au lieu de.cau~,ion, peul,
enre eslargy de la. pri,[on, ~ nllS ~ l arrefrd~ la
ville~tout'esfoys pour-ce qu il eft faIél:e
n
icy de ludicat ,6 aucun eUoyt detenu tn
en vertu dela [entence pafsée cnfoIce
fe iugee) que Ion dia. iudicat ~ [don 1
&: ftyle ne pellit eftre lelaxé a caution
f.au!~ qu~~l paye ~ o~ a~t~~m,nt ('u:e ceGi b.
.. ·
n 4
fens,.
-
�LIBER II.
biens)fi.le creancier ne veult qu'il foie rel2xé. Et
fi ledit creancier veule detenir ledit debteur Cll
vertlol dudie iudicar,& faire Ces executions fin le,
biés dudit debteu ,le peuJt faire:& n' y fau le pour
paracheuer le procc$, que quatre letres (,corn"!'
Ole ddlt.lS ea dia) fcauoir pignoration, liberat illn auec dbnle, immifsion de polfcfsion, auec
citation a voir tlxer IC$ dc(pens dudit proces ,&
collation. Et ne fault point fairecommandementau condamné de payer dans trois iours,
comme en abuCenc auc_un~ fergens : combien
qu'aux autres cours quand s·agilt de iudicat,olJ
arrell de la court Ion face tdz cOlnmandemens,
& procedures.
JO
. Et fi le crc:lociera a~cune proprieté a luy Cpc
clalem(!nr hypothequee, :luec la clauCulc de pre
caire, ou autre choCe par foy mouuens, conlmc
font bdlailz:(ors (ans di{èuter le principal, pout
ra obtenir tetres cie reuocation de precàire, cô.
poŒeŒeur de telle proprieté, ou beftail, &
5 po~e{f~ur n'aiufte caure d'oppofition,
.... ,.clertlendra la piece, ou beLlail iuCce :qu'jJ [oit fatisfait des fruitz de ladite
é, ou bdl:ail polfede par le tiers. Er 5'.1 a
pour Coy, le creancier ne lcuera aunes
/
le tees
IL 1 B ER II.'
lctres que cxccut~rialcs de: iudi~3t~
Et fi aucun auoit achepté quelque propritté,
ou fait pcrmutation,ou luy foit faide donation
d'aucuns biens fpecifiez auditt aa:e de donatiô,
2ue~les claufules translatiues. Prxcarij & coofiituti Grout Si lcdid: achcptGur permutant, ou
donataire na encores prins pofi~fsion reale ) &
cffc8:uelle,pourra obtenir lctres que Ion appelle in vim claufularum translanuaruln dominij,
& poffefsionis.que porterot, tel impeuant dIre
maintenu cxpo[ant clame d' vn, ou deux florins
com'me Ion a acoufrumé de faire, affin que par
cxpofition de clame, la congnoiflànce en ~ partfenne audia monfieur le licutenat: Et en tcllcs
Jetres Dy a aucune oppofitiùn fpeciale) & en tel
cas eft,maintcnu l'impetrant, concre le con~ra
hant &. fcs heJitiers, &, ayant caufe de luy ,11 ce
~:cft que: par ratte de nullité foit 2pparantc.
Et pareillement a lacourt des lllbmifsions ,
Ion le ftatut, &. ftylc le debteur en vn tiers
.con prc,tendu intercftz, pourra obtenÏl
'lue Ion appelle ad_exhibédum. c'cil a la
Jl · ,"-" a
~~e s~c~Cuyt~ -.
,
o
AI"
n\
II
•
�106
~
•
.
!
........
'
;'
..
..' ..
'.
'
. ~.
, 1
.' IL 1 B E'R
LIBER
_ ._
A 1'ln!1ance d'vn ret,foyent ('lÏttesletres co~
He vn ce! à exhIber certain l>races literaroyre,'
~ uec flnû ru(nent en veau auquel àf.aiét pren...
'cire lefdittes proprietes. .
.
..J
~o lnbicnque aux autres courtz on .ne peule
ycnyr p~r exhibiti6, ains,par appel des expjoit.~
, de telles gag~ries. .
4ufsi.q. ~andle d.ebteur,ou 'ces heritiers pre;.
t~n d.c~t le creancier e[he paié de la [0 m01e, .01'1
{ol11 Ines c~ntenues aux .obliges pourra Iedi6t
, l l
'
h
(lel) te~r, ou [es . eretieq obtcn.i r letres par r.~
, qudlc,poul~ citre faitt cOlnmandement audiél:
.creancle~ ~u.i. rc~~lè çanceJler raac d' obligè.:,
ou [es h(:ïItlerS, faue canceller lediét aét.c .Et en
"cas d' oppofition fera adiournè: Et en tel cas no
faut ;lllcune expoGtion de clameur. Et combiéque la iurifdiétion de monGeur Je lieur.e ncnt
foyt fo!)dée par expoilrton de darne en vertu
des fubmifslons:toutesfoys à c.ongnoyffance en
tel cas,Cônime en luatiere de exhlbiùon'.
Er aufsi li -la fenl me prete.nel [on matY' .venir
uretc, & m~l vfer de [cs blens, auquel. c~s
ut repeter to.n,dot Cuyuant droit comm4,
.
. ~ra req,~e11:e pour ;enr~ ir~formè [urcequç,
Con mary VIent en pourete, ou v[e mald.e (es
.
'
.
.
'-. '
~
'.
~
..biens~1
-
lI.
"
(ft
•
1°7
biens,&-'en apres s'11 apert du éonte'n u aladiébe'
. reque(te,-donnera [ccüde requcfre aux,~ns' qUe
fon' mary Coit.c ond'a mné iluy,rendï'e l'On dot;
Et côb ienque aucu ngs dirent, fe peüt faire fans
exp'oGtion de clanlc!tout~sfoys dlplus reur,:1-"
pres a'uoir eu ' permirsio~ par l~ a p-oi ntcmét faïél:
par ledia monG.eur le heuten~nt, proce~er par
expoGtion de clameur,que aglr-par manlere ~c
action Gnlple,quoy que aucun aycnt 'yolu ,t enlr
•
au,c- qntnnre.
,
, Et au Gi,eG: àn.otér, que quand aucu.ns ·creau
éden vculent'c xpo[erclameur pour pach es pr,o .
mis,
&no obferues, liquides;
& que en bnef
.
.
,
,Re Ce peuuét liquider. Côbien que aU~llnsayc:
voulu tenir)quc: Ion fc doibt,retirer au luge ord{
maire pour .(·tire liquiaer.:to~tesf0'Ys la·vrayc pra..
tique efi,queloridoibt'doriner requ e fr~ ~ar deu3nt m.onficur lc ' !ieutcnent,narrant qu Il veut
expo{er clal'neu r pa~ pach/es"'pr6niis,~ n~n obferues.Eca.fin que l oblIge Le trcune liqUIde de
la [otnme qù'Il veult demander contr~ .. ':uy
qui cR: ohhgè·, [oyt de la perfonne, & )l~ns
requerantefrre co m ~l1is ( appeUee pa: le)
faire dlimation .des precedus domn1 zuge~ ;)
- -'--- _._.- . .
2..
& ln
li
no
~
~o
.
1
i
J
. 1
.~
. ,•
,
'
,
,
,
•
•
�LIB ER II.
&. interel1z, & faiéle ladié}c ell:imè , le ërearÎcicr
,
pourra aclamer le: debteur de la Comme conte! •
,
1
nue à laditle cagn oillànce deCditz ell:imateurs~
f!l expertz:combien que le debteur Ce voullia rc
courrir:car Ce pendét la Comme Cc treuue liquidèc,ou que en brief Ce peult liquidel" J Be faiélc
p.tr autoritate de juge coperant,k teIlc maniere de procedèr Ce doibt garder' pour cuiter plu,
gr .tndz fraiétz, & defpens aufx'parties, lX aufsi
pource que le iuge de la caure preparée,eŒiugc
,6 de la caufe preparante.
"
Et 2u(si faule notcr,que li aucun caoit prins
de la pedonne a rlnll:ance dun creancier, & à
flnfiance dun autre creancier (oyt eaegage,&
non point ~ri,~s de la perfonn~, ou encore ~,",uc
ne fi.ll oblIge de)a per(onne artel creancier:
Toucesfoys li c!e~cier fai~ ~paroyr que fon
dcbteu~ eft prtns a lInLlance d autre creancier
& qu·tf n· a obey, pourra demander. Ces executions e{lre continuees, -" ne (era our IcdIa 4c ..
bteur que au prealable naye obey &oy Ccia re~
eeu omparoyr par procureur. .
Item que quand vn procesliteratoire ell: co~
plet. \ la ~olloca~ion,fclut aduertyr que fi le creancIer n dud1él)ieu du ~debtcurJquc 16 .faiét
detra
lIBER. Il.
dcttaé\ion de ta quinte part du dcbte. au proue
fia du creancier, ca colloquant ledlél creancier en la picce prinCe cn gagerie comme dia:
cft
d~{fus.
Fin des cuidcndaulx.
.'e
l
,
en
\
,
.
..
�,
"
LIBER
,s
II.
,
•
~d quo~ianl p~im.o,hbro flatùta fa~él:x a? '~p'.taIn CUrIam 01 ~m' camerx, l1unc{ub1l11fslO:"
lHlfn appeHatanlpertinentia. prxpofica, arque
pra::millà. fuerunt, cu,ru quidem ex illis n1aiori
iàrtem ex pat~e {ùbn,ilsionum !tyIus pendeat.
Non :si bCurdum, & inutile videbitur qu~da in
di :dogi genus prxminere, aorequa ad ipfànl ré,
de qu Cl ;J,crurl {U111 us propius accectamus, vide~
licet. ad iplùm pOL1:uL~ndi n10dun1 arque Vlanl
in ip[à fi.lbmi Csionu m cuda dccbrandunl. Verum in tali àialogo per[onç non magis idone.œ
introduci poffe videntur,qoanl patris & filii {ùb
nlifsionunl fiyli adhuc imperiti, ~yi ta111en in
co a paIre {ané~& v;erfato erudiri cllpriat:vt apud
gr~cos excluplo nobis {llnt Ccriptores fcré omnes;(altem qui res facilius, & fuGus pertraélare
voluerunt.Et apud latinos .0 ohis allthor efi.ipfe
pater elooquentix cÎcero il' cu~n in' pa.rdtionihl"/:,~jV"
fi r c'l>(eris dCirb cne d'lcen d"
.
l'1b'ns: t.u.,
t ratione
.etiam quo~ de philorophia) & kgibus CCrip.Ge.
I:aql1~ p:·Gpofit~.m no[trum vicio verti non pof
{e puta:UI,G ha~ In,re tam grauem atque d-OéHi
.
1
<À,.
!
A
.
a.utxoren1 fint Imltatus.
,
liber
t
1 B E.R. ' 'SE ,C VN'D 'V S. '
.'
\
1
.
SVMM'AR . ., C·AP. 1.
'. .
,
,
i 'A.duocati praélicam·docere lucri cupiditare:
recurant·.
· ,
Procuratores conc1am·arionihus luel um '
~,
comparant. ,',
~"
"
, .'
Stilus curia;,fubmifsionum pa-uds cognitlls.
Ptocl1ratorcs quantoim'peritiorés, tanto {ù- '
3'
4
>,
'
pctbJoreg.
l
5" ParcntU111 finis·in liberos,quisht.
,
. l;N TE R L O'C V TOR. E S, Filins·, & Pater.
,. ~ : C ·A p.y. T. 1.
' , ,~
,
.~-~- -_..,- \J L.· P'utaoa01 iam (aris Juditoris
! efficio me funélunl fui1fe, pofè- ;
' F " . ' . \~q.uam'ex[cholis ' ,legurnad (ll.laS,
t,lI~~ . . " ! me legibus~initiandufn Hliieras)
! furnreucrfusJdc'o huc'ad tevcni
~rfi~io-f~'~-aùs it} 'quibus .no ornnino fri1llr~ té~ , . .
~~~,
pus lahorcsq; tneos,ttla~él; pecunia's 'vidcor con- ,
IJJ·mp{i{fe. Quod fi acctdliE,r, vti'magis dolen~'
dun1 fuiLlèt tihl ,cuil;lS {ene6l:ûs in .adoldêenda ~
" - ,.
0 4
dcbet
j
�LIB E R Il.
dcbet conqujcfcer~, aut mihi qui przfidium vi.
ta: tux,ac me-a: ex literis debeo comparalfc.ltaq;
vt repoliram (pern tu~ [enea:utis in me conq~ic
fceres,& meis vcl exigüis fruébbus(quos ex [cho
lis retuli) omnem (umptum quem pro me fcci.
(lli coùlpenfarenl.In hac noŒra academia legcs
'pub!ice docerc incœpi.Nam hzc ca patrum na
t~ra, ve cos non pœnieeat fiIiis ~ qua: funt ad au:
dIa alenda neceLIaria fuppeditaife, fi indcjn~
.anesac jmperiti~d Cenon re1eant,quod non:fe. cjtre videor. Ponum cnim hoc apud te line arro
g;anria: nota pr~dicare. Sed vt ad'rem mihi pro",:
polle;! m redeam, mihi ea pcr molcllum J curn
mlhr lit auditoris & Tyronis officio fungendii
- proptereanl, quam voc~ne[ubmifsionum curiam,cuius tammihi funt ignota vocabula lk
fiylus, vt njhil , 'auc parum videantur.labores '
prxtcriti. ad eu m di{cend um proficerc J atque i"
uar~: Ita VJ. quadam defperatione, tludialcguni
cogJ~cm a,bJjccr.e: Vna item·cauCa eft) qu~ me
~agJ5 ad Id fa:lcndum impuJic 1 qui lij.eum ve ..
Il m cd. {<::ere nO.ln~~niam qui me doceat. Nam
aut ab.aduocaus,au~ a.procuratoribus expeterc
mccelle ell, li adeam luucnes aduocatos rcdcâ
incnior multè q~am antea, cum in cadem ver-
-
.- .....
fcntur
LIBER. II.
1
Il}
teRtur naui:G ad [eniores , muIti (unt qui liben'.ter fac:rent,fed ita ru nt i j in caulis agendis impeditt,&'pecllOlx querendœ cupidi, vt conueni·..
ri nolint propter auri famem , qua: monaha [0let cogere peaora. De proculatonbus q~id di.
ca.m?SI confugiam ad Tyrones, vt (unt aharum
rerumJ.ira "lfectff.cv~ imperitlfsimi, quos tamen non
paruunl Jucrum ~idemu'l ~ac.~r~. Caufa~ tffe
plito, qua mex ' CIcerone dadllCl. Sunt enl,m ad
cl~Hnandunl valentifsimi: ad quos hornlnum
vuJgus (olct confugere. Qui tune cau~dicum
viC1{fe putant curn Lené clamarint.. Senlores pu
ta fiylum intelligcrt") [cd non omnlno: .Nam ex
(juo hic (um a ITlutris perqui~tJi) .an qUid h~be
retcommùne hic llylus eum léglbus. SenJor~s
& peritlorès re[ponderunt: quemadmod.um ' 1~
c~teris cauGs, a legibus pendere vt qUi reac:,
"J'f:C~Nl<~p didicerittTe~}trR't1p nullo Iabor~ ca.lleat.
'Adde CJuod ft a p r ocuraton?u~alJquld peta:,
aliqui ira hipelbiunr, vt prx [e altos contemnac
& prefertin1 aduncatos: quo~ deplorandutn & .
mi'hi &. altiseO:: vt qUla:tarem & operam. ho-
na'mque fortunarunl partem;n I.eglbus ~O:l [um
pferimus, ab h1s irrideanlur ~ ~Ul non dlCa p·· xcalluerintJed ne qUldcln lnitIa, leguln deg111~a. '" -- p
nnt
1
�LIBER II..
rint Ab,s te itague (ob[eruande parer) pête at:
'lue rogo, vt me totum hune fubmUsionis fiy.JlHn (q uod credidi te non recufaturum) doceas
vt q ui me hue vfque produxeris, longius ptouc-,
has,in eumque locum perducas, vc pofs.inl qu~
adnl0dum c~teri, in curia fubmifsionum breui
à te inilruétus cauL'ls agere) quod te facere .&
ego [cio, & omnes optimi [unt telles. NaIn li
quid aecidat in eo dJficile ad te itur,. vt nodos
[oluas, quod optitne pot~~) duabus de caufis,pro
J
pter {unlmam in legibus!cientiam, & longua.m
rerunl experientianJ, qux duoad hanc rem explieandam video per nece{faria. Pat. Grata (mi
fi~j) Iila nlihi oratio, & petitio tua, quod [cilicet:
dIcas velle mealn [eneéturem in ainore & adolc[c('n tia tua conquiefcere. En: cnim hic hnis.
omnium patrum, vt fuos filtos.alant.\ erudiant)
& ad honores prouthant: V t ipfi adole[çcntes
(cge5!.utc111 paré!Un1 tueantur infirnlalll ataue
. h -'1
.
" l
1111v e el! cm & ad labores ineptan1 tuean'ur) ac
{~[bncant guod facies fi te filio dignunl ofrende
1'1s. Pcrplacet item quod fryli camerx (ci;.:ndi
I1s pereupidus, alterl1m quod dixiH:i non agnofco.vr po~sim cllm.fi:ylum perrrattare tanquam
~enc pentu~ ~eonces. It~ praéticcs. Seclin te
--. --- -
filto
-
LIB ER II.
II
6lio fere~dum ef\:, vt qui plus pani t ribuas ; qua
prç!lare po[sit: quelnadmodulu. contra [olent
pures quod forta{felaudandum non dl. N arll
Colent adolefcentes laudati a parentibus ita lè
dferre) vt paulo vItro literas agg rdsi (vt ait
Qg,iutilianus) falCan1 Gbl [cientlx per[ua{lo né
indu cere.: in quo genere nolem te pecca re.Nam
'1t dieam quia de te [ent i~m non omnino mihi
videris fru1tra legibu.~ operam dediife. Ica ~camé,
vt ft non pergas diHgentius, mihi pecunias, übi
la:bores perü{[e cxiilünem ,Fll. Faciam quantum
il1me ent, vt tu, aut alii qui me amant de me ( 0<jueri .n1inÎlne po(sitis neque eil: in n1e, de q>VÀIXû/[~
dubitandurrl.Nan1 proprer legun1 diticultatem
,
& earum hofiroru.m que interpretum prolixitatem vrx vi deor initia at-tigilre ) Confiitui itaque
totanl rcliquant vitau1 in kgun1 bonarumque
Hteraru m., qujbus 11\aXin1é deleétor, fiud iis con-,
1
lùmere ae via qua cœpi aut, fi heri pofsit, diligencius pergere. Verum dialogi m ore digrdsi,
:ad caIU de[eendo pa~~en1 vnde nofi ra iniriulu
duxit oratio.
.
P 2. SUn"tn1a.
...... _
_
.
_._
" '
-""' .J
•
�LIB E R
S V M!vi A_
lIB ER
f~~-vt pote doétis [criptus, poteilque de dici
ql10d ait varro apud Ciceronam in qu~!Honi
II.
eo
CAP. 1 r.
Libellus fubn,ifsionurn'antea in lucemedi...
,1
rUs. inutilis pror[us dl,
~
Ll bri huius vnlitas.
3 ~atllor quxlliollcshoc Iibro traétari~
4 LIber hic praxim pra;cipué contine -:.
'
5 Curia,Gm pliciter quid lignificec.
6 Hodierna c.uriarum genera.
7 Curix Scnc{chahs in Cedes diuilio..
'.-
•
_
~f
~
_
_ ._
_
'. _w" _ _
~
_,
..
" _ __
CAP..
Il.
Nci!1C ergo(,mi parer)explicare fi.lbmifsionis
l fl:ylu.Par,Mlror quod co me laboreonerare
.
1l
vehs,Nâ mulrisante annis pradl:iti qtlodnucde
fideras Fil. ~oJJé ifia.l? tui xtaté lab~ribus rr~
~ere: Nam ln eo expltcando patiustibi ddcéla
tJoenr,quam labor: Quoniam, non erit tjbiin
edifcendo: lèd ta.tum in eXplicando.elaborâdu ..
. . ~od d'i~is te pr~ft~ti1fe qucd dcGdero pau- .
eJs. re~pon~ebo. Ped~gl ego pugll1arcs q.ui in tuo
nomlne elrcunferuntur ~ VCnln11l0n inde ahco
doélior proptcf CQfUm ninlÎam hreuita.tê·. Ita~
quc( quod pace tua dixcrin).Inutilis cft lHe hbel
.
-
-..
-
-
'- -
---
lus.,
. vt
...
bus acadctnicis,qui refugit gra;ca in latinu ver..
tere, prc'pterea quod ei inutile videbatur. Si~
paruulus tuus Ille hbellus: ant [criptus. cR tyro-:
nibus" aut diutius, vcr[atis in praxi:: fi tyronibus"
_cft inutilis ': quia non intelligunt ( quantum de
·me faeio conieéturam) Si perids, negligunt :. vt
qui magne rerum v[u~ & aisiduo ca u{arunl con
·eur[u,dtdlCerint.1ntrodu6tiones.verà, ad praxim
Ccribuntur.vtiuniolcs in hisadl[cant" quod te~
pus & v[us [u ppeditaret vt ait Arifiot. ad Tht:ù .. .
· deétem înquiens"iuuenem poiTe ex, hbrorum le..
· élione res gdl:as, & .exempIa didicHfc) quod [enioribus vlus & experientia adminiftrauit. Pat.
Vera videntur qua: dicis. N'lm (, .' t ait Hor:..tit~ ~l
dum lludeo brcuis fie ri" ohlcurior fio. Pau.lo dl;
oblcurior libellu& ille" vt no,n ouUofu n1 qua:rc:~
las audiui.. t Traétab.o igitur rem pluribus l v:
<Juemadluodum haétenus.non defui in futur u
deelTe nolle exillinlcs.Ira vt in his qu~ ad theo...
·l"Îcam & pra6ticam;pertinebunt cQn1prehe~da·tur,fic vt iunioribus Gt vtibs) (enionbus. 'tero (vt
reor) non vituperandus omnino. FIl.. Vt ergo.
or.~l~e pro~e~at er~~~o~ill1primis 01 igincrnd:.,Vhllp'
e çc,
. ,. , ~.
.'
"
,
•
�Ils
H·.
''':,..
.
:t~ '
-
',-:
.,
"
.,
.
~
.
";..1 ' .
LIB ER
de h~c curiatraxerit [cire cupio: vt nihil anti~
quitatis penitus jgnor·etur. vt ait Julli. in tit.de
.teft.& in 1. j.de lat.lib. tol. C.Secudo quid fit [ub-,
rnHsio,& an in aliquo ab infirun1ento garenti~
giato dIftèrat. Tertio quibus detur:Ql1arto eo?(ra quos.Vlcimo qualiter Gngula 1tnt ad praxJm
redigenda, eum ea de re hoc tibi nllxime propoGtum Gt.Pat.Quatuor a me qL1œris: Primum
originem curia: eanlerç qux nunc fubmifsionu
appellatur. Secundum quid Gc fubn1ifsio) & an
in aliqua differat ab lnftrumenco garentigiato;
Terti~ quibus hdtc fubrni[sio datur.Quartll con
tra quos.Et vt ad praxim lingula ret:1rantur. In
tùa prima quxfi:ione potuHH melius , & aptius
petere:fed quia(vt dicitur) tanquam tyre pol1:u~
las, tibi ignoreo. Nam ' & porell: ~requirj quœ~
nam eratolün curia camerx,qua:: nunc fubmi~
fiOnUITI dicitur.
,
Quid quondanl În'eadem & quid hodierno
die obferuatur {cquendo verllm Hyll1m, & in
CJu.1bus fuit, aue derrogatulTI, aut abrogatum..
, Ne tu poilhac, & pouialii tyrones & cauGdiei,
it~ parsi,m aberrare pofsint in maXlmam perni ...
Clen1 rel pub. Vtque vna Gt curia,ac llylus ob!cr-
~a~~~~neque ~!f:oI~~ ~~ t~~a l~ac n~~r.a prou~n~
.
Cla,
- -~
...
II.
cia~meïnbra cnim capiti debcnt elfe conformia:
,V t igitur in hoc prin';lo men1bro fatisfaciam &.
cxteris (meo iudicio) cla rius, ac pau 101 a mpli us
quàm pofl:ulas: non inutile altius)arque a capi ce
Cvt aiunt)fore putaui, curiCC originem repetere..
quamque curia dnaio Gmpliciter prolata Ggnibcationé habeat.ltem antiquitus qtiot fuerint,
. quotque hodie fint curix genera. Curia ergo a
(ura dicitur feu a curando gerundio,quod a ver
bo euro curas deriuatur eo diaunl,quod les hon1inum & negotiain cunis curétl1( ,id dl: expe~
diantur . Et veluti curiarum genera duo aplld
Romanos olim erant.Vnunl videlicet;, in quo
res diuinas & eeremonias J deorumque cuÏtum
facerdotes curarent.Alteru 01 vbi [enatus hom i~
nes de-publicis rebus,& ad populun1~pertinenti. bus cOl1fulerent (vt de his copi osè & perbellè
Alex.ab AlexJuriCNeapoli.hb. geniaLdieruln ~
. c.xvj.Ita. noftris ternporibus curiarum duo genera cxtant, vnum
fUffiini pontif. ql~anl
curianl H. omanam nuncupamus, in qua, q {J~
diuinitatis ac religionis aliquid habere viden.
tur, & ad qu~ eum eccleiia. aliquld comn1 u-;
!;le habere videntur, n~gotia omnia decid un!U~~ A!~~~um ~~r~ ge~~~~ft ~uri ~ Regix,
-ea
:.
....
~-.
.
r
~qu ti
6
1
.;.-: -
ï
,
-,
" i ;.~
'\ ~:\'1
.
I~
,
"
,
,
. -"'.
';l
.
, ,~:
.
�1.1.0
LIB E R It.
LIB E R It
qux vbi Regis per(on~ dl: ibi elfe intelligitur;
quamque nos vernacu b lingua, gallicoq ne [crmone dferimus. La Court. Cçrc.- ru m vbi Gm pfici proJatione curianl dicimus vidd(cet in curia
re~ agirur Gde rpirituali re habç:atur fermo, de
Romana euria fieri verba. intell'gendum dl:, li
vero laica res & popularis traétetur de regl41 cu~
ria,irr qua & à qua nec ip!à regls per(ona abeŒ nec adefl: e1l:~ inte11ig~ndum .) vt exemplo nobis,
cft diétiollla,ius, nudé proLaa non addHo vide:Heet nOlnine ciuiratis. Per excd létiaill enitn ad
ciuicatis Ronlan~ ius (apud IuriC) rcfèrtur:flcut
poëtâ dicimus Vergdius apud latinos, apud '
grxcos I-fomerus exponitu r§,red ius quidenl ciuil.lnfi:de Îur.nat. Ex I111S autem duobus' curix '
gene ribus lpirituali videhcet vcl tempordH cxt~r~ quç ~d a Sum oPont.fl:atutç vel a Reniç cur~~ eondux [unt, ab ilHstanquan1 a mari (catu~
nentes rÎnliJi fluxere, nomenque (uum accepere.Earum eOlm '1uœdam {uprclna: curjx {unt a
, Gu~rum videhc~t lêntentiis appe/lare non 1ic~r.
Cums generis Cunt omnes parlamentoflllU totlus Regni F ranci~, curi~, quarum curiatunl'
oncs .lrrel1:a vocantur. Etea ratione (m eo
ludJClO) quia arrelbs hu~ufc.emodi [opiuntur
lites:
cu
?ec,10
~
121
lites:.E~ ~uamui~ h~e1.li oblatione , i~ e(1: requeftaclulll,recurn po[slt:ld tamen finc executio.
nis retardattone etiam contra minorem fit., Vt
l
' ~ulius (uo 10co dicemus. Et inter ip(as (eclllares
curtas, inferiores ali~,&, alia= Cubarterna:(vt barbaro vocablllo dicirous) funt. Nam efl:curia do.nlini SeneCchali qux in diuc[[as fedes-diCperfà.,
diuerGs locuntenentihus curatur. Icaque in hac
poO:ra prouincia, curia d~mini Sene{chalt in
Cex, aut [e pte ln Cedes diuifa él1:, ex quib~lS ramé
vnus generalis efi,in ciuitate AquenG, qui vt de
czrerÎs cauGs in prima infiantia cognorde : &
item de cauGs appellatibnum a fententiis iodic:unl ordinariorum fui refortl1s, tanl regioru !TI,
quam aliortun vt vide~e dl: in edit10 Regio.No
ira talnen de aliis C'mnibuscognofcunt '. aut Îudicant, De cauGs vero fubmifsionum xque omnes cognorcunt in fuis fcdibus & foro, &: hxc cu
ria qllondam c1merx,ita a principe nominata
oicchatur, de qua n~bls eG dicendum, non autfUl dt:curia iudicis ordinarii:·v'n de autem hxc
ct1ria,camtr~ olim nuncupata originem habuc
lit fcire a me pofiulas.
'
~
"
.
•
,
,q
Summa.
•
..
�'~ SVM~fA.
1
LI BER
ficiat ad fimilitudinem parui Ggili Motifpdfuli,
ni lX. S. Marfelini in delphinatu de qua G,uid.
Pap.in fuis quefi:. fxpc loquitur.ltaque a [enren:-
II.
LIB EIt
ll.t
CAP. : III.-~'··
Qg,id o~im curia camer~1& quid hodié:
Ongo tubn1ifsionum non inuenÏtur.
Cuda camer~ in fauorenl creditOl:li inuéta~'
4 Olün a curia camerx a.d mao-jltros ratiôales '
hodie.ad fupremam curia~n appe11atur~ .)
SentCl'ltla locuntenétis etianl fi ab ea appe1-'
lerur quando(data. cautione) executioni
.
' mandetur. ' ,
. CAP.
III.
.
,
SCiendllm cil: itaquc,ante edù1um regiii no ::"
,;~um 111 I~ac noftra prouincia publicatunl"die
d~l..ilma ~ertla mentis lànnuarii 1 53' 5. vc eil üire'. 1'b"
gUS ordl natlon
us Infertuln vIrra alias Cl1l'1as .
vnanl çuperioren1 fm1fe in hac cillitacc A qtlc-G' ",
qua' ,
.
'
)
cl m!c~merx cunam non1inabant, &'illius iu'~
~x,pr~le~ can1erx a ppellabltur,aut aliâs iudcx
c 1af[ulanu~ qui nili ex vi obligationis eXflrelra":
4 19 U1S eorû ip[o litigare non coo-ebatbr. A q' llO'
t.nlpore
..
" 'II aluuentafitldholnÜlll
'
b ,
.m
. .-aut emcunal
'
, ~lnofl,a,profeéto [uperat"neque ln' archiuis're'
" perclui {~ltUl"1l fùit
'
b° us ve "dll l gen[~t
iuueniri pôt
Quocuc
,,., 'l''''
d' ,.,
•
,'
"
a CU~l~~
l~ ~re" HOtU fauorc iuucnra {uf
..... _
_
••
_
_
4
ficiac
,
tia ipGus pra:lidis ad magHlros rationales olim
appellabatur, & in hac cognitionecuria illa, refcreus c,uria fuit nuncupat.a , &. nili qtüs peteret
coram iplis magHl:ris rattonahbus ex ei[dé ~étis
fertcntiam,ipfa Cenuntia pladidis cament exe .. ·
c-utiooi iuxta llyIll t'D (data caution,e~mandaba
tur, &,ab illis ad filpremam curiam a ppdlandii
crat.' Nllocvero ex regio ,e,diéto ab jpfis tctj~s P!ouinci~ locumtenentibus domini fenefchali
~.d ip[;lm [uprelll-a m curiam appellatur. Et filnilit.ejr ,c oram ipfa,{i ex eiCdem aétis [ententii non
petat condeU1nittls,fecundum antiquum fiylii .
ip(a Cen,~enti.1 (d~~a caudone) executioni man- '
datur.N,a m hodieill~lcuriaql1~vna erat inhac ,
c~uitate Aquenli, infedes c,onfHturas Iocumte~
nent(s don1ini
CeneCchali diuiCa fùit,vt omnibus
.
id p~tet & ab, jpGs ad [u prenlam parlalnenti cl!
r~aln appellatur.
',
.'
S VM,M ,Â-.. cAP'. 1111", .
. 'S
1 •. . Clamer exponi'quare dicatur.
2.. , C~edltor ariJc clamoris expoGtionem; de'
- ,', 9bJigaçion~ fid\;.n1 f:1ccre teoetur. . .
q ~
3 Pra.
,
j
1
.
"
_
_
•
_
~
_
__
__
-; '.
".
~
•
--
__ " t'J'
. '.
'.
"
�LIB E (R~
11,4
II.
; . Praxis (ubmi{sionum ex ftatutis der~mpta. ~
.. Coralu quibus fiat exhlbitib obJigationum~ :
C A p~
lIII.
F
IL I. Vnumitem(mi patcr)declamorisex- '
. poiitione a te [circ ddidero , quarc viddi:.. .~
Cd clamar exponi dicatur in obtentionc: 11tera~ ;
rum,an a clam ore, id eO: qUa!re1a dchitoris: ~n '
clcdHoris. Pat~' Clamor exponitur a creditore . .
COntra debitorem fuum, Clam or autem dicicur .'
querimonia, Gue querela credltoris.contra debi :
torcl~n, co quia quod facerc promiferat minime ,'
adj o1pJcllir, cuius verbi lignific'ationet11 conti '. .
~~.nt (buuta ipfius curire art.xij.in prin. ved:Sta'- :
tUlmùsquodftquis. VCfumantcquam damor
c~ponàtur, crcdicor tenetur de oblig'a uone fi- :.
d..;:,n faeere, cumq; hxc ohm qucrll:io fa6la in cu ':
LIBER II.
' cni~m quia de forma ln curia (ubmifsio~um .a~
.
gendi tratl:abimus,qux dicen~a er~t no 0:n 1t. "
tam; & jpfa fl:atuta eum praxl clanus conJl1n·
g:am:'vt leaor intelligat c~ ipfisftatutis fiylum,
&praxim origlnem traxtlre. Atque pcndere~
quamuis cqm iure é:iuili a~iqu~d' comn1une haOeat ipfe fiylus camerœ) huic etiam ll:a~uto coheret ordinatio renia in tit. des fubmi[slons. Et
quamuis tam O:atutum, quam Regia ordi~ati,o ,
\ifi:~ pr/~cipiat: De aylo tamen antiquo CUI no~
eH: hac in parte deiogatum :de obl~g~tione 6dc facere apud ip[os fcribas, feu {ubmlfslonum g~a :
p~arios fufficit,qui (obhgatione vlfa) literas co...
c'ë'd unt,dercripro tamen prius in hbro,quelu latarium appeHant,di~ cl~~oris expofld,d.C[umma pro qua fuit claluol.expoGtu,s) & ad Infran-:
tlam cuius.
rt~canlera: fui{fct, A [ene{chalo ita re{p~nrUln '
fuit. A leant Pra! (idem
Vtin primo articul.,·
' SV 'MMA~
ace.
fiaru :orum latills dicjt~r.Et l~ulc quidem fl:ltÙ~ '
~o
. connéxum dl fequens. Secundum in ordine,
lmo & tertium Jll ip{o ordine) quç ab hoc laco
reftcanda breuicatis 'cau(a cenfèo ( Sed [amen
de his in declaratiolle pl axis ~ùljlls 1getur :' tune
(Wum
j'
ëAP.
Vnde làta dicatur..
v.
'.
tata aut" Gtriplex, a'ut negati.
. '
3. .' Quantuill Colui'debeat i~ lata {impliciin lo~.
2.
. ~is jplàrum ceGionum . .
CAP. Y.
~ .-
..
.....
q
J.
FIL 1.
n·s
r
�--- .
I L I. Sed qua:ro (cUJn clI de rata' ~erba .fa~,
cias) Ynde Jata dicitur. Et (quonl-am lataS
~xigi audiujlfc recordor) intraq ure tem pora a~·
iplislararum e.xaétoribus exigi pofsinc.. Cçt~n~
, quia. o~im patrocinia fuilfe & debetl mem~nl
me audiui{fe: expJic.a (qua:[O) qurenam fiJennt
& quibus debel1.1ntur, cumetianl in ipGs Regbs ordinationi~us de illjs patrociniis verba.~
hat Par.Iam de 9rigine curia: eam~rée quam à
flle d~Gderab ashabudli, guare item eI~mor ex-,
p'oni dicatur,a?, aétore, an a rco deb;to~e". Nunc. .
(cire dcGderas, vnde Jaca diéla Gr, & Jnna qua:
tempora exigi debeat, & item depatrociniis a~
liqua qux(iuH1:i quç ordine tibi cxponam fingu..:
la. V nde itaque lata diéla Gt hoc dicere mihi
qu6dammodo puerile videtur c~e ) euro Jata ~,
fero,tu.lt,latun\ originem traxilfe no~ Gt dub~~.
tandum. Quamuic; tan1en multa ptopria Jaca'
bt, quanJ ideo fl:atin1 incurrit debitor eum die
[olutioni diél:a ercdirori rion {oIùit ;-'qui periurus elfe videtur, & fide~ datam non pr~aitit:
qUér quidcln n1uI~a)qui,a principi & ~[co apli-:
eatur, lata nurieupaùi 'dl:, !quafi~ ad principem
la ra pecunia. V crull1 · quonialll vd minima
- -._ .. ..
- .. ... ... . .. [circ
F
1
,
fcire cupis;
8:am etiam nuncupan valen1us) aut fimphcem
elfe) aut negatam. Sin1pÏicem ~ppella~us,
eum debitor paiTus eft clamore~ a crednorc
cxponi, quia die lolutioni eo~ f1:ituta non [,Jl-,
uit, & expqlÏto clamore e,onunuatur pr~cef
fus debitore nihil opponente, qu~ qUldc:nl
lata fimplex xij. denanoruln eft pro v,no quo~
que Horeno. ~al~nuis ex eonfuetudlne ante ..
rlouum edjaum lat'arum exaétores decenl dun
taxat denanos pro vno q~oque flo.reno ex~-,.
gere poterallt: ~inimo iernel ab Ipfis debl-:
toribus petere tene~antur a~tequam pro çx- ,
penfis aliquid 'petcre potui1Ient. J~ü ~amen,
ex'aétores' 'e oàtra laudabllem & a.ntlquam
xquitatem pafsim ab o~ni?us,) qu~ e~s Vlàentur;' extorqueht : prx{ernm a p.aupenb~s.
Lata autem nea-ata. dicitur eum :(cxpol.lto .
danl0re ' a credfcère J 'débitor debitu~. :)n- :
hciatur ) & tune fi deberi [urrl~1~m. p,etltam
tandei~ · créditor prob'a uerit, lara r;f1pltcat.ur,
hoc eft pro vno ; guoque floren~:~ .decem &;
061:0 denarii. Aut lata negJta , dlCltur J c~m
(a crcditore expofito claniore) '- , d cbaor ;
--
,
.
.
LIBER IL
fciendu~ ea latam (qu~m ~1ul-! ·
~'
-
.'
.
-----
-
~
--
j
,q
4-
'
~~11tC-
3
,
�\
contefi:arur negltiué, &. de his laris duo habcs
HatuCl, vc pritno hbro vidcrc: eft, articul. xJ. in:
C'plcnte.
..'
St.1tUln1US, vt quicunque fecerit &c.•,
Ee articul.xlj.tncipitncc.
Scacuimus,quod fi quis fecerit. &c~
SVMMA.
' CAP~
YI.
An ltatim lata
Gmplex, auc negata
exigi .
.
.
poesie.
"
J. : ~ando olinl exaél:ores l3otan1 exigcre de ..
bebant.
.
3 De hodierno exaélorum abulh.
4- ,T cm pus, & for ma ob(eruandaln exjgendis
'ads.
S ~fodus exigendi latas.ordinationc regia cô-:
hrmarus,
6 eue ~a: MontiCpdfulani, limilis
cur,ia eub ..,
mifsionl.lo,.
1 ~ata poll ~linql}enium exigi non potelle
1
,'
LI BER II.
bunt.Quod requiris quo tempore)
-
ea
- '
,
CAP.
VI.
L ~. ~ iraque duo l1:at~ta abinqe ,tibi lata:-liJn .
., phClS, &. negata! lignlflcationem [uppcdita-.
J
bUlle.
Il.'
1
1
&
vrque ad
qU9d tenlpUs exigi lata porsit & ante non de~
beat. Ante edid.um regium [cu nl0di procedédi refornlationel11,fa6tum,ita femper obferuatUIU fuit, vt aliguis ex latarum cxaéloribus, Gue
publicanis ante exigere latam non poffet inuitis
aclamatis.debitoribus:nHi prius quaternum extraél:um,non quidcm ip[oruln exaétorunl manu:.fed eoru ln qui a'pradide"camerx conlmifsi
cranc. Vt latas & patrocinia fidditer a lihro (qué
lacal~ium nuncupabant) tranfduGta, & extra6ta
~ni.queex graffariis iplius curix tradlta manu ip
lius,domini Pr~fidis [uhlignarentur,& ante annumnon exigerentur. Si vero quis ante ~nnum
latam Gmpliceol foluere vellet; decem dunta~
xa.t dcnarios pro quolibetfloreno Coluebat:. ~t
no!l:ro répore iplt exaélorcs ~ontra laudata. .p~ '
[cam con(uetudinenl, nulla nec conrUc:tu~Hj:-lS,
nec tl:yli,nec iuris regula [eruata,ex [ua ~r~in·i~,
etiam per captioncm per(onalem .aperte eXIgunt,difl:rahut & ,eri piqn~ a .pau per~bus CO'1tra
ea,qua:: dicuntur I~ I.~ Inluor.C .d~ III tife ltb x.
Conten1nentes: qUln Ipfimet per interpoGtlm,
perfonam, (~ ,"e extorta pignora (ibi a(· qllirll~t.
Et (~pius viliori precio quam par fit nulla que Jn
,
r
proce
t
..,
,
�LJB'ER . Il.'
procedendo iuris forma fcruata. V no etënim
feré monlento {vt i,ta dixer~m)pignora capt~ di
Itra hunt contra ilylun1 annquum, & tex. ad .lite
r~nl in l.fi qu.is C.de reCc. védi. immo & freql1étIus execlltonales literas oltendere recu{ant ,c o~ra tex.in J. prohlbitû de iur.fi[c.Iib.x.ç. fxpiuCq;
. nec exemplum (uarumexecùtionum, & llCcrarum concedun~)Iic~t teneantur tam de iure,qui
de fiyl~, ac ordlnauone regia, quod nunguam
antea vI{un1 fult,ctiam pec captionem per[~na. .J~m conera CeX.ln 1. li quis fi[co. C. de conuenie~d. h{c.~~b.hb~. Verûnl &cu m rep~b. & .R e.
gus [ubdJClS bene agcreeur, fi taHbus abufibus
{ubuenir.etur, & talia non toleranda corrig~rcn
tur.Etentm p~a;t~r xqu~fsimi nofiti principis vo
- ]unt~tenl, & luflum {UIS {ubditis iniuria tnferturJ~t ipfi.us.ordinationibus paret euidenter.. Sed
. ~e dIgïedI vldeanlur, non dtbcnt latarum .exa_
~ores ant~ '~cas agcre J quam quaterni In:a.nu
Jpfius domu~l loc~lmtenentis {ubCcripti lint: no
au.te.m(vt ht a plonfque)quoridie [ua n1anu .~râf
cr~berc. Ne~ tranlêripti quaterni ante an~unl
~xlgere p~f!unt .. ~.inimo-hodierna die c(1 per
Jpfas Reglas ordl?auones,tul11 fecundunl ~ylû
pen~en~e 0PP<>.~C10~e l~ta~ ~~lgere n~n pollùnt
.-
au~
. LIBER 11.
.
intt debent falteln ante claphtm trime!tre .Et fa~
I}l
éta oppinione doneccauCa Copita Gt, cxigi non
poteH::ve cauetür ordinatione Regia, Regis Lu- '
douici,xij.nunl .xlvj. vbi de Montifpelfulani Cllrja Inentio fit, de qua etiam mcminit ordinatio
Ren-ia
arricul.J".au tiltre des [ubmH'Sions, ad Cllt~
ius Gql1litudinem cl1ria camer~ olim hac in patria fuit exe8:a. Et vt [u pra diximus pernlulti inuen~t1ntur procdrus faéli vigore lpfius parui SigUi [\,1on tifp dfu la ni in hac patria:& illius generis nonnullos legi, 'obiterque [ôré te volo ante
elap[um qüinquenium latlln exigi non debere.
V crU1U e~aaores quaG Andebatarum lUOre (vt
dixerim) eruptis iufti eX. xqui carceribus per Fas,
aut nefas, 'lel pofteriore die quo lata fa6l:a dt,
e.xigunt.Neque pra:-Ccriptionis qUÎllquénalis ratio'nern habent, quandoquidem vclelapGs' fex
annis contra preceprionem regio ediélo. c?ncef
fan1 emnlu<Yunt,& eradicant:, atgue ertplunt a
.
b
...
1
r
.
quibu(uiS Scatutum au.te ,quo el ~ l}to qUl?quen;:
nio latas exigi prohibetur ,dl: hUlu[modl~
;U'
:
:ReguHitio~ '
,
--
.lté,car tous coumiffaris que exegHf6n la Iatas;
lX patrocinis cometton de gr~ndos defaillenfos
.
r
2
quand
,
�. LIB E R
quand van par lou r.ays pe~ ('xigir la{dichas la::
tas,& patr('cinis,& il fan pagar patrocinis pourtant carers qU~'llon [on fegnas ny dectetas dona
a entendre a poures gens que 10U5 cancellon, &
non ho t:ln,ny en fan rairon al cIauari d~ Ja caU1
bra,ny aIs dichs procuradors: Et li eltauua que
los bailon puis a vn autre louque1 Cemblahlamec
lous vol puis exigir, anGns nya pron ·que fi paga
douas voutas, ou plus en grand interefrz, & des
fH~iets,& da1 Rey.Et pertant pcr coire talz abl:1s,
r& mauuaifa couH:uma. Sl1ppIican a la dicha m'a,
geflar)qu'e 'ly pIaCe de far ordennar , & comman
dar que taly latas, ou patrocinis Ce deian exegir,
& Ieuar d'cnfre dous ans deI tempsquè -[on fachas,ou autrament non puCcoo,exegir,ou leuàr:
Et non ren mens quetalscon1ml{[aris han tehgus de fa.r poudiifas'a aquellous quc·las leur demandaran [enro fen prendi-e que (on pagas d~
lur trabaIs.
.
LIB ER II.
,l eaours Gan tengus de en far quitan(a en aqudlous que la derrJandaran fcns rem 'prendre a cau
-
fà d~aq.Ucllas.
Fatlum hoc !l:atutum J 4 51: 3, augu n.per regem
Renatum in[ertum in libro potentix. 2.3 0 .,
-
-
,..
~
SVMMA.
i ,' Lata negata,ante annum exigi nond-ebet.'
P·atrocinia ho die fublata . '
.
OHm nifi per Cex menfes in praxi verfato~ licitum erat pofiulare.
'
.;
4- 'Stylus canle.lx ex i~r.e ' p~ndet. ' .. ,
5 Qui ,contra fiylum .1udlcat:, contr~ legem
iudicat.
,6 "Qux crant quondam pa:trocinia~
:i.
3
--
.
-"
•
." ,"'~' J ,
,
\
.'
,
Rcfp1)!la . .
Va!~aaerius di~a [unt i~ latafimplici, 10:
PI_~s al Rey que nonfi p~rcan demandar pal:
fat. cl.nq ans gue tOl~quara,lous fubierz d'aquefl:
pays ll~colas,& ~~b~l~n~A aqu~!:& que Jous col,
.
, ,
1éél:ours
-
/
Qeum habeantquoad lata negatam de-qu;a.
m-cntlo fic Cupra anièulo. xj. ,quxrendum dl,
num contefiatio riegatiua de'{umma petlta,fe~
cuta fit: Tune coiro ante annum exigi nOJl de ..
L.
-
.
-
- -..... -
.-
' ~~- " "" , '
. ...
.
J,
b-er,
...
.. f
�. LIB E R
quand van par lou r.ays pe~ ('xigir la{dichas la::
tas,& patr('cinis,& il fan pagar patrocinis pourtant carers qU~'llon [on fegnas ny dectetas dona
a entendre a poures gens que 10U5 cancellon, &
non ho t:ln,ny en fan rairon al cIauari d~ Ja caU1
bra,ny aIs dichs procuradors: Et li eltauua que
los bailon puis a vn autre louque1 Cemblahlamec
lous vol puis exigir, anGns nya pron ·que fi paga
douas voutas, ou plus en grand interefrz, & des
fH~iets,& da1 Rey.Et pertant pcr coire talz abl:1s,
r& mauuaifa couH:uma. Sl1ppIican a la dicha m'a,
geflar)qu'e 'ly pIaCe de far ordennar , & comman
dar que taly latas, ou patrocinis Ce deian exegir,
& Ieuar d'cnfre dous ans deI tempsquè -[on fachas,ou autrament non puCcoo,exegir,ou leuàr:
Et non ren mens quetalscon1ml{[aris han tehgus de fa.r poudiifas'a aquellous quc·las leur demandaran [enro fen prendi-e que (on pagas d~
lur trabaIs.
.
LIB ER II.
,l eaours Gan tengus de en far quitan(a en aqudlous que la derrJandaran fcns rem 'prendre a cau
-
fà d~aq.Ucllas.
Fatlum hoc !l:atutum J 4 51: 3, augu n.per regem
Renatum in[ertum in libro potentix. 2.3 0 .,
-
-
,..
~
SVMMA.
i ,' Lata negata,ante annum exigi nond-ebet.'
P·atrocinia ho die fublata . '
.
OHm nifi per Cex menfes in praxi verfato~ licitum erat pofiulare.
'
.;
4- 'Stylus canle.lx ex i~r.e ' p~ndet. ' .. ,
5 Qui ,contra fiylum .1udlcat:, contr~ legem
iudicat.
,6 "Qux crant quondam pa:trocinia~
:i.
3
--
.
-"
•
." ,"'~' J ,
,
\
.'
,
Rcfp1)!la . .
Va!~aaerius di~a [unt i~ latafimplici, 10:
PI_~s al Rey que nonfi p~rcan demandar pal:
fat. cl.nq ans gue tOl~quara,lous fubierz d'aquefl:
pays ll~colas,& ~~b~l~n~A aqu~!:& que Jous col,
.
, ,
1éél:ours
-
/
Qeum habeantquoad lata negatam de-qu;a.
m-cntlo fic Cupra anièulo. xj. ,quxrendum dl,
num contefiatio riegatiua de'{umma petlta,fe~
cuta fit: Tune coiro ante annum exigi nOJl de ..
L.
-
.
-
- -..... -
.-
' ~~- " "" , '
. ...
.
J,
b-er,
...
.. f
�13+
.
LIB ER
II.
b:t,G vero intra annuni caufa"terminara nô rue::
ritipfllls laca: negarx, media p~rs ab vrra9~e
pane exio-i pote fi: anno dapfo: il n vero [entctla.
{eeuta {i~ ièruanduln eH quod in ip!o fl:atuto
datur verfi. Sin autem mandanlentum. Q,gia'
qui habuit [ententÏan1 in fauorE f m,:nihil de~:
bec Înterea foluere, guonia in illius fa.uoré {empel' [cntentiam prellt111Îtur.
. Qu"oad vero patlocinia olim ante ediélum re~
giu111,& ordinationes ha,c in patria nemo ad po
fiulandum admittebacllr,nill & togatus efièt&
leg iblls OperalTI dedj1fer,necdun1 in (u1i!nirsio-: ..
l1LllTI eu ria. [cd nc<in ipià ql10que p.lrJaméti çu':"
ria. IlIa n~ mque tem pc\re·du pJici of11cio iHoru
capaces fungebantur,aduocati fcilicet,& procu.
rataris: quamuis inlperiti praxis ab jpGs repelle .'
bantur,& eo fcilicet Vt (èciidii flyIii procederét.
~od hodierna·die [ecus obreruatur & repéte~ ,
arque fubita, vbi ~d doétoratl:1s gradii peruenerunt ad pofiulandum admittutur, vnde mirum '
noefl lt adeo corrupctls fît canl :rç; tûbmi(sionu '
'flylus & in1ea agédi forma antiquitusl ob(eruaca
pauci bonaru literarû,& latinœ lingua; peri. :
tirsirni in numeru po!lulantiii recipiantur. Cum '
t~men fiylus.:came~~ luaxirtla ex parte ~x vtroqi
•
lure
uu
.,
.i.
"
.~
..
, .
.
( .....:r;; ...,; ,
. _.....'"
".
p-
...
o
.
cu
/
..,
LIB E R 1 I.
J3S
jure ori ginem traxerit. V nde non im merito di. ,', S
dtur. ,Qui contra H:ylum-iudicar) ipCa [ent~'.lt~a '
, nulla efr,pariter ac fi contra legem fuiffet l~d!:
catum. Vt per-Cyn.in LU j.C.ql1ando prouoc:no
cft necdf. Et hxc eO: [ententia Guido.Papa;, in
proœ.(uar.quellionun1. Sed ad ré redea~usPa
trocinia qùx ad ipfos pofi:ulantes pertlnebant
(de quibus fuit fuprà diétum , in ipfo naturo de
temporibus'exigendi) erant ad rationem de~a-,
riorum decem pro quolibet Boren?, & expone-,
baturclamor nomine expreifo ip(orum ponu,:
, lahtium,hoc modo.
"I!1:ante dom'Îno tali N. procuratore t~lis. ~c.
Et hoc vt poihnodum inte.1ltgereturad quos ip ...
. bus patro~inii quantltls cffent referenda , &: cenebatur ip{e.aduocatus qui &ivna procuratoris
officio fungebatur:,licet interdum peritiores ad
" uocatos con{uleret nulla.alia accepta me~cede,
v[que ad f~ntencilm incluliué Cui clientuli cau~
fam agere. Et fi clamatus ad ~ip(llm procurarorem"animo'fub
manu foluendi rnodico prec.io H
..
beratus erat a.b ipfo adL1ocato, (eu procuratore,
it~1motunc mediocri [umptu cauCa: agebantur
~~~nl ~~die ~ ~~C ~L1~~m patrociUlar.. hbo1die
, -r ±
lU lta
.;
'~.- -~
6
•
t.'
.
.
,
'
�LIB ER II.
fubhta funt ordinafione Regia in ha.c patria pu
blicara decima . quarradecembris 1535. Au tilcre
des Suh.mifsions art.x . Sed de hjs h.atl:enus:ad [c
cundam t!larum quadhonull1 acceda.mus.
.
,
l
•
.SYMMA.
,
~id fit CubmiCSio,& vnd.e diéta:
.
Qualtcer agendum contra {ac~rdotes:
,r
Saluianunl in"terdi6tum.
An mulier qUa! non fecit inuentarium de
bonts pupilli poJsit incarcerari, & minore
4
sDi~feriara.quis·r~for1llari potell.!
6. Su[pcél:usdefU:5~an ca pi PQfsic.
,
;'.
"
.CAP.
VI .II.
.
QVo~ Ce~undoqua:risquid lit (ubmiCsi~, &
.. an tn ahquo dIfferat ab}n!l:rument~garert..
ttrJaro (vt,a do~orjbus nuncupatur) qu~
001-'
,nta vr facl,ltus InteJligas ,originem dlétionis.:
Submifsio, inuell:igandam ,p uto-. Verbum jr~":
qùe SubmHsio ab aétiuo verho Cllbmitto:deri:.,;'
, lJatio~em habere arbltr.or. Jdque verQum pa'. '
rem Vlnl J & ligni.f icationé habcre quod obligo
non
LIB ER
II.
Il7
non ambigitur. Indiff~H~nter enin1 arque pro ..
mif~ ué di~ill1us,ille
obligarus ,aut [ubnldfus.
Eceninl obbgarionumfubtlantia in eo côLl(l or,
vt ahum nobis a!hingat ad dandunl allqlud,
VCI pra!!lal1dUnll. obiIgarionunl fub1l:aotll,de
aébonib . & obb,gatio.tf. Ocriuarioné ltaque ha.ber (v[ grammatlcum agaf!Ju~) ab vluffio [UpIno G.lbmiiru.
v. io,io. n)dtato. N. une vero [cien.
.
dum dt ab initi~ elfe contr~éll1s voluntarios' ex
poll faao ncc.c{farios.l.ucut ab lnitlo de aa 1{i
Guis argenlum)~edonatio . C. hoc 10co conuno
dé agltari poflet qu:rtho illa, an vaHcdt Ltatl1fll
vrpro deblto ciu~li quis incaJceretur: q.u:r cum
a doétonbus terminctur huius quz{honi~ cu rid
[os relj-:lan1 in Bar.io 1 tltio ccntum §~ j J. de côd.
& demoflra. Et in authé,imo C.d,e aét.& obl igé
intetea tamen efl: antmaduenendum in lacer ..
d~tc obltg ,l(ionem per(onalenl10cum non .hl.ber e , ratlonalem maximé. Etconttaip(um {alul~. nu'm loterdHum Inrentando ~gl poiTe, ahâs
nullictr agerctur: vtarrdtocurix men(e Olcébri Iato.anno . J 556. fuit 01dinatll1111arum inter ~
Ioannem vailàlum plcsbytcrulu de vilacrofa
appella'1~('m ab ordinatjpne ~ocuntenentis DaIJ
guignani, qui oldulauerat vt (e(ponderet peri.
,
f
uoni
ca
"
,
,
�t.ioni ,ê um effet per{ona!rcC'[ cohU:: lHU S) '& Ivan;:
nem Ca Ildant MaGtllcnh m:qux 01 dlnaHu fU i t
·.annuJla(~, & otdinatum proccdl S:aluJ no Inter
,dlélo videhcet vt non conuc.:nlJtur·a~Î1one me~
re pcrfonali, q-ualnllls execuno ln boni.s LUiS ficd
poisit, co qUia cleri-cus 'luoad per[onanl (u;-un
in iudicem lalcum iU llfJiébonen1 'non potdl
p~orogare per tex.in c.li d.lligentj,&c.{ignJfica~
lh,de fOf9 compet Slcue a contrarIO dC.flCtlS né
porea trahere 1alcu111 coram iudlce eccleliathco) vt dlcitur in ordo de ViHefcoueres pubJICà-'
ris 2.3· luenCoéto. 153!>. ·in anictll j , eum qua~
tuor fequenub, de hoc euam mcnûo he. in (n"':'
din.2.6 , in primls ordination.QuahtJcr autem'in
hac aéhQne pro'cc:darur,infra fuo 10(0 d:ic('tur~
?~ nl~do procedcndl intentando SaJulanu~
Jnterdté1:unl agelllus .. Vode IoannesF."!ber., ·i n
§'. ftequens d'lul'fi10. dc 'aLbo. in vere lté:m Hitel"-.
?lél:um <Juo~que quod appeHatur SeluiaFltlm'~
JO q,uo : .~edlcu. glolfadifcritncn a.tfert ~ inter
Salulant loterdiélunl , & aA.onem
' . .
~L
. ScrUla~
na ru & fUhUS benedi6t;· in c~ Raynllt~us de te!all)entl fol. 77' .Et [cquentium quoad tes.
po1f~fslo~:m jp[or.~n1 clencorum> & an in '
--
- -- -.- -
a~ione..
~-
,-_
13'
.i 4ibriè
reali, aut poifdforia ~ 'aut' rei vendi-,
.caClone: poterunt traht coram iudice tC111po-,
. raIL, ouenl vide omnlno• .Et Innocent. in è.
non n1Înus. de lmmuni. ecclef. Quonianl r~s
lp(ct regl~ eiTe dicuntur. Et loqultur bene de
conCuetud. regni Francix l11a 6eri, tamen e-ttatn 10 curia (ilbnüfsiooum fuit (eJu per ita 01:ferllatum,vt .ip[orum clericorum debitorum res
di!lrahi POfslot. Additiones plures po{ui Cupra
,in margine pdmj fratuti;in prima imprefsione.,
CJuas breuitasis cauCa hic in!erere nolui. Vbi
~tJam quaditum fuit, an nlulier tutrix qUa! non
confecit nec inuent_ariu n1 inaituit, poesie in car~
,cerem deduci,de qua recon[ule Rornanû. con
.Jilio centeiinto decinio oétauo.Et an.minor vi..t:-'
gtoti quinque al1ni~ capi .poCsIE pro deblto Cilli~
}i virtute & vi obligatlonis perfonalis, vide eun ..
clc:m.ROluanum. conliUo cente.lin1o . vigdin10
ç0l.prj~a & . deClet.coniugato, vide:Fdinum
inc.ecc1 c. G:lcol. quadrag~Gma Ceptima de Co ..
fbrutiolllbus vbi dtcit quod non pofslt incarce..:
rari:tanlen de fiylo & v{it:tta praxi CUtj~ came
rx,vfus dl & obicrl1a.tur in contralÏum, & cotra
nllnOfen1 & clericurn coniugatum. Er Li captqs fu~tit ~.~Jn eO: perfonaliter C?bligarlls ~
i .z.
tua.
m
-'
•
j
4
--'
.'
. . . ':.
.~
1
�LIB E R
edam die ferÏat.t interdum r\.formariipordl, li. .
euc etiaol captio ea-dé die hëri valet.Er an (u{pe ..
l'tus de fuga ante dié (olu6onis porsir de(ln(~ri)
vide~Iaf.in 1. li fideiu (§.G faClfJatü qui dl: 6. coL
iij. ffqui (anfdar.cogant,Et de his latll1s per do ..
étoles JnuenJre facile
ea.
SVMMA.
.
CAP.
.orx.
' SubmitSio, ah infirumenris 'garentigiatïs
quid djff~rat.
.
2.
Garenrigia quid.
.
3 Tabdliones regii,non PO.llllot facere infhu .
menrum garentigiarum.
.
~ Ex conrra41u {un1pro a norario, non f('gio:
.
- clamor exponi non potelle
5 Dc contraél,i bus il notariis' inlpertahbus
l
(umpris,
6
Hodte quid Gnt infirumenta garentJgiat~,
f
FIL. AAte'quam ad declarationem 'fecundâ:!
•
1
huius pa rci~ venia n1, {cire vellem diLCrimen
lot fi b ' r. .
.
cr u mllS1~nenl, & In!l:ru .ment~m garenuglat~~.~on~am fi'pia- did:unl
fuit etiam du . .
_ 0_ ... __ .
.
....blunl
.
,
1
II.
bium dfe ~p~d aliquos do61ores J vtrum vaJeat
{latU[U1TI vt quh obhget non rantum bana: {ed
edam corpus, & qualiter formabitur hbellus da
moris contra talem, aut qualiter obhgabJt.ur.
Pat. priukl11am ad huiu[modl dill.lcidationem
veniatur, quoniam congruentius hxc [uo 10eo
dicentllr, abfo}uatur illa tllJ eonnrxa ql'x{Ho,
de differentia Cubmifsionis (ft qua Gr) ab inttrumentis garentigiatis Q.lid Gt garentigia licet ta
li diétione Cicero farCan v(us non fuiilèt) difeutiamus. Eft igitur garenrigia, vel, dicitur garentigia contrdétus habens executionem paratam
iulfu notadi }1abentis iutifd:étionetn ex forn1a
{LHutl, vt dj~cit Bal.în 1. iubemus, §. fané vj. qua:.
{lione C.de {acroranét.cccle. verum hodie talcs
notarios,(eu tabellioncs non haben1us in no{ha
patr i a.Ecenin1 nofirç xt. ~tis huiu(modi authoritatis non é~tant tabe IIariÏ RegJi ,onl nique iu rt[~
diél:ione carent, vt ord inatio nlbus Regi is con-,
fiat, qlubus corum officlum plané defcriptulu
eo ti~.u 10. Des notaires Royaulx. fuit,1 n gLltrn '
lacum cunoros illius rei reiJcio. Vnurn ta men
minime cen(e~ p(xtereUndtHTI, quod conrraa:usa notario apoftolJeo Cumptus quo cbbga- '
,io conunctur.. non ciTe huiuCmodi obligationc
"- - -
- -
- ---
-
~-
' .
-
, _o '
[
j
tffica
' .... 1
1
�.
LIBER
LIBER
eŒcâcêm adclan10rem exponendum: pèrjnd~
a'c obligatio,aut contraétu~ nullus e1rct.J mo 'lui
j . A'(1 exp~nendum clamore~, filfficit coflare
raH inftrumento lLlInpto a notario apollolaco
vti vellet"tariquam faHari~s puniendus eiTet: vt
coftat ordiriattone regla regisRenati,edita quar
ta menlls Ceptembris 1 .. ; 8. fol.
oràinationi~
{ubfignatum per notari~nl. ,
~,. , .
:.. Et hodie
videtur quereda.., dlffereCla lnt~~
obhgHloné,& in'firumentu ~arent1gtatu.
$" Vt qUIs detineatur , oportet confrarc de de-
ln
. ..
"
II.
busipGSJ19 qurconhtmatafuitin p,ç~iél:is or7
àJnationibus,tn tit.des Notaires Royaulx Artie.
xi.quxvidentuçin notarils imperiafibus Jocum
~aberc,& regis Renari côltttutio de iBis videtur
intelligenda,lbi guod nullus notarips regius,aut
rrgiuali authorüare pr~ditus &c ..Vnde rempore noaro inltrunlenta garentigiata dici polfunt
(ecun,dum Bar.in 1. voica C.de çoofc{f in prin1:l
col.nu. iiJ. vbi ait c00fefsionem faétam coram
notario, videri faélom coram iudice.Et ideo(yt
ait)xquipal'atur fente.nti~:vnde merito talia ino,
Itrumenta garentigt3ta vocantur, & exeçutio.l'. ,
nenl contInent, perinde ae fi elfent Cententia:
qux in rem iuclicatam tranGujlfenr.-" .
'
S y M ly1 A. CAP. X.
.
J
Qgo~ exceptiones admittantur poil: IlCem
cooteltatam.
\
.a. . I.o(lrumenra garentigiata,habe~t exe,cutiontrn pa~'atam:
.
3
Ad
~
.. de ipfa obligatione pel' til~tu~ (vt alu~t~.
no
., . hito lIquido.
.
.. .
6 ~1l pedonaliter eU obligatus qUlbus llt~us
'.~ ; '
·caplatur.
__
"'., Ca:ptus de p'erfona fi caueat;. carcere n() de,!
7
' " .-
1_
-
i
•
,
•
.
C-A P. X
Vo~icca (vr Ï-t'1fra ple~ius dicettir)e~ ~3~tutis
Qd.lilCî fubmifsionu no admll~untur,nihqu~
'''')\ . 1
'.
'
,
, .,,
.
... . tlnetur.
.~
_
'
ruor exceptionc·s: Qllemadmodu " fc~ten~~a de-.
bet mandari executloni 'qua: non fuIt ru IpenCa .
. pec appelhuionein:lta huius genéris inib uméta
qui hodie a notariis regiis [un1untur habe,n t ~x~
ectltÎoné paratâ, & incipimus ab .cxe~utto.?~. ~
pignoratione,qund regü~ or4:natlOnl?LlS t~pr~~
nils apud nos pl'omulg~[Js'9L1a (ec,undl:, D~ VIl .
lecotrcres;aparet.l n prtnils,ln ordlnatlOC xl1.a~ :
tifcre des a ppellauons:in nouis i~ 65'& 66.ex ql.ll
bus filpradiébs facile per~;'pete..,hce~" quç hodle
dItfcrentia fit inte:rfubmilslonc,& Infhumenta
-.-' . .
-- ..- ' . . .- -- ,- _. (
gareR
~
........ -'\......... .. - ._
-- _....
-~
,
-- ~ . -
-
•
•
�LIB ER
LIBER.
glrentigÏlta' : & qua: crant fecundl1m llatuta
lu 'i~ a ligua IpCa inihuméta garétigiata,t\: qu'id
crac ga rentigù.N'olho autenl rempore (ufficlC
conLtare de InO:ru rnenro confeCiù n is debuoris,
'fum pro a Reglo notario: quod C]uidcm InIt u rnentum CUlla: (ubnlj~jonem obl'gatione,m cô
tÎncat )& nl.1xime iura"Olcnto fil maranl : tunc cnim vallddslmum in!l:rumentum cft ad clèlmo~
relU txponendu,n 'qUJ.n1uis etiam [uffic'lac de
obhgJrione n1Jnu~ foféniter fcripta~ att'amé 1)0tado (ùbGgnata fidem facere quamuls ad con ~ .
demnarionem id non iilficict, vt( deo dJ.nt.e) dicemus {uo laco Infrl.
,
,
Quamobrem nulla hodie dlffcrenria inter irt- '1
fl:rumcntum garentigiatunl,& contraéhl obli~ '
gationis que-réda ell,quia. paria funr,aut omnl~
no non dJffcrunr,im n1'0 eandem vün habent.
S~d & hic aduercendum tibl fucdt, qu.ia ante~
CJllarnhuiuCmodi contraé1:us, feu infhumenra
ha beanr execLltÎonem paratam, aut (vt ira dica)
..cffetlualem maxifT)e contra pcdonam,id en, vt
C]llis,detineri poLitJn carcere, feu a.rrdlo carceris oporté't; vt d g :1tur de de bito liqu JÔo) vt edam
,j,
s
".
hoc tend Ba rt. ln I.proinde j,~ [~cullda. ff.;ad 1.
Aqud. vdutl UtluS conftifus eH atbi..:fC [enl pro.
•
010
Il.
pronio aureos decem cauCa emptionis tatis pre':
'du, quod exotuere promlGt tait d,Je curn Juramento:propterea Ce ip[um re~liter,(eu, per[üul.liter obligault(licet ipie non dicat) & ad tenen dum(quod do.nüni Al()brog~s exprimi volunt)
calcerenl.A pud nos tamen {ufficit quod Gt realiter,& perLonaliter obligatus ad hoc, vt capl de
perrena pofs jt,& detineri:&.tunc i.n pede .o~li
gationis fu (cribitur Gat captlo,& plgnoratlo lnfiantia tJHs &c.contra talem. Et tune laxantur
literz captionaJes,. & pignoratit.i~ tam contra
per{onam debitoris)q~lam bon.a Iplius ~t pote~
in primis literis adduc~ per [erulen(~s,e.llntrudJJ
nUi caueat. Et licauertt,tllnccon{h~ultur pro ar
reao locus ciuitatis, vbi eft cefsio do 01 ini locU.
tenentis.Et {i ab arrefi:o di[ce.dat Gne confen[u
, ', partis, allt vi gener~lis relaxationis,. potefi:~ t aHs
debitor captus per lIteras qu~s de vtJ~llnCJu~ 3 ppdlamus,extra arre~tJ~ c~pt . Et fi fo rfan n~ flle
'.rit adduélus in primls lnens & carn:s fuent, &
veltt aliquis ptocur:ttor pro jpfc)lCapto aliquid
opponere, non l.udietur tanquam contumax:
fcd proce(slls contÏnuabitur, ac fient executlo•
neslntegr~.
'- SVMM,A.
7
,
/
X.
CAP.
t
J
~lan
...
�-L, lB f · R.
,1
Il.
~ando~ debin.lfrlflO1'l eH liql1idunl; vt hi-
LIBER
. pbl~gant~~ bO,na rua ~d ahgu~~ f:1c.iendu. Etpr~
'obLer~Uatloe taits faéb prouu{sl obIlgau1t [C rea'lirer:;l & corporaliter ln curia (tlbn1ÜS10nU111, &
'qu.ia p:?t.éla .no~~ o;btcruaLHt ipfu m ch~moré pro
patlts non obterHans·conibtult, & vup[e att us
bcat executionem pararan1. qUld agendü.
Zo ' Vt-paétaJiqlli'den[~lr~. datur pctiuo ·domin:i
loc lIun t eJl'Cn CÏ's.
'.
.
3' Si capnJs pro·pa-ébs·non obrertiatis,caueae"
4: ~id neccffc cŒ, vt infhul1H:nta· habe~Hr.t
excclt-tlOnen1 p-arata111.
5: \ Rclts C.1ptus pro p-a6tis non Iiq,tüchraüs "rc:
laxatu,f.,
.
. .' '
:übligationls habeat executionem pdr.J.tâ contra
ip[urn debitorem vellet ~ authoI1rare ipiJus dominilocl1ntenenti~zibmator(.s, & CG opus Gt}
exp~rtes a;fhn1areÜl u.d p rxten!Î.lffi inrerdlè ad
id (P i ~ corn n1Î-tti qt10r.d~ m~ pofluLtt . l~uncq; i,pfe .
"dom-ll1us tocu ntenen.s l,pllS xH:in1atO [;ibu~ (voca
1
,
6
?
"
V't cl).itentu-rtor expenfx quid' ag-endum'.' .
CauüadHocatÏ-ante cLnnorls cxpoGtioncm .
" quid f a c i a . n t . -
ta p ;Htc~ -interdre p r ~téfllm commiuet
adhnl,a-
·du.,ô~ I.iGjuidandurn,& ref(: cend.unl . Et QUlIUuis
CAP·~ ·. XI~
.p ars rca rêcurr~revd~t.tan1 en illtc.:rea proiLlmU11x[l:in1:lta iufIu dom iùi locl1nt~nentis) exno'n etur clarnor J&' execu·tio f1et'tJ~n contr.l lJe:rù~
nam debitoris (li per(6n~1iter Gbllgacl.ls dt) <1Ùa.
cotrabonaeius.Etenlm hcet reus (ecur.rat.,fi:~at
tamé paéla de' prOxt t'no hq~ùdanda in recurren.1
A Fr
l r. ~ . ! . "
l
·
nO.~t Il l1eret 1UJUllTIOut · tqUloano autnont3te
iud ie15 in COHl pctf'n tis) puta ordln.l ri 1 iudlCis.,a ut
rcgi 1,:1 nt a lteri us no fé~gii~tlJ t1C e'xècu ri; m j ;11 nlC
Jleri debet)n1 ' Xlm:= quoadper((,na) aut fi for(an
tune C;1ptUS Gt debitor ~'xirn !3tur aC:lrcere ip[.e
de~.i~()r captus~~ ip[l pignorata tes teflitua;ul".
\
1
, '
_
.
t ~
1.
.
,
Cau~at
,l
.. 1
�.
II.
. lIB ER
C 2 ~ leat auiem tune debicol fO ,11(1do C:lptus
(u :(dare:qui fi [atiCJederÏt'vt re1axetür, tun" 6bj nocet: ea enÎln rarione renl1ncÎat tait UyIo) &
im j, & renetur manere hlb arreHo vrblS Ipc.,vi'Î
. . .- ..-.
t 1 BER II.
,
,
elliedes d01nini Sene[ehalis, donee ahud fuent
çrdinatum.
Ex quibus aparet, ql1o~d hoc, vt in(humcnta
qux vinl if!lhumcntorum garentigiaroruln his
ternporibus obtincnt, habeant executionem pa.
ratam opuseife,vt debitum clarum,2.tl}Ue hqujdum (it: aliter Vlln fubmifs,lonis qUa! exeeutlonen1r.pa raranl habet) non obtint t. In ha.e fcntcl1
tia dl: BJf. in 1. in exec:urione C. de exccutlo.rei
jllc1.& Barth.in I.fi.§.j. quod vi, 411t clam & ln 1.
fi .de L:g.iij.per illuln tex. & in l.ij. C. de fent(n.
qure fine cere. ql1a,nt. ideo dicit B,tl.in l.apeni[.
fi rn.é in fine C.de iud.capturaol.) aut aHan1 exeCUrJonern pro debito non Iiquido concedi non ·
poLf:,& idcnl Bal. in l. cun1 t~ttamento. in fi. c.
de re(l;inlenr. & copioCe per ellndcJ1\Bal. in 1.
ij. co!.ij. C.de exc'cütio. rei.iud. Sed quod Bal.di~
Clt hreras CxcclHoriales 111inÏlne concedi po!Iè
qU:lndo non confiat de dcbito liquido : ramen
contr~ fuît antea f.attull1 & fit quia (ve diétum
Ca) eUa111 cxecut~riale~ li~cr,~ con~~~untur pro
.... Paé.lis
,
./-_
pallis 110n obferuatis,& non liquidatir,at de pro
)qno hquidandis,Gne ahquo dl{crimine. Et fi
leus tune C:lptus eompareat, & incarceratus Gt,
relaxatur fi ip{a paéta non fint hguida, aut de
proximo hquidanda ~ Nam velut [ententia qUa!
Dtinime continer rem certam n1andari executloni non porefi,ni(i. faaa liquidatione rci debi..
tx,& celtre. ha & huiufmodi fubnlifsiones , 'vt
ab executioneincipere,debent'rem claranl, & li
quidanl continere, vnde valde (meo iudide)
vnicuique cond1..1ceret fi [ubn11(sionum graffa'
lio prohiberetur;aut aéEaurio vt huius generis li
teras mjnime concederent. Hae enim racione
regio xtario on1nino nihl1deperirc:t. Immo &
regi,& eius [ubdiüs & reioub. vtilius confulere.
tu r ad euita11das tales exp~nras ad probanda. ta ...
lia damna,& intercffe. Nam eth per cllriam in
arcicuJ.32" du reglemcl1t par eHe f.lia publié Jet
14-, Fcbruarii. 1 5 41..5.<tncitu n1 fit qued fequirur.
. ~e es execut0ircs des decretz, c·cft a dire des
i~tres taxées en vertu des (ilbnüfsions de faire 1er
diaes executions & gagerie [don' fordre de
droit" fans faire aueu ne gagerie fainte) c' dl: a
dyrecum diétum c{l,fdon l'ordre de droit que
aucune chorce ne [oit .mentionee a rexploit que
_! 3 ~ ayc
_ . _-
~
......- . - - - - .
- ~ -...
JI
s
,
\
,
�.
_
LIB ER IL
n'aye efré pritl(e realem~nt,&aprehcnde~.~eJ
Hus tan1 ':11 quod per curtJ m dlcrunl efl:oD(e[ 11~
r
retur {i ante execu,t ionen1 hqllid;H10 fieret [eC 1:
do iu ris dlfpoGtionem, ~uen:adln.odum d.télu
7 . ~fl:. Q~lo. ci rca c:1m:i a duocau hùd1e.antequa.su
fUIs cheOtllhs confiila nr, clanl0rç:m exponcle,
vt executio fit cun1 t ffeétu, ~a nl ad per(onatn,
quam,bpna debiforis vtl~n t ur .ho~ doc~]mento:
& doét n na, vt [1cütnt p r HTI.o Il qutdarl. Et fane
idiure ht (ln~o iudicio).·CUBl hae radone mino/ r~sfia nt expenfx, & melws en: con{LJ~(ur:n ipqs
-creditoribus in .fàuo r.eru,quorun:11TI axtme cuna
camerx,allt (vr l1Qdie dicltu r) [ubmHsionu, fuit .
•
i.nuen.ta.Sed
de , his ha?tenu.s~.
.
. .,
.,
f
~
,
.r
Quibns conceditur damore'm expGnere. ",
~ibu~ atl iooibus agi poCsit in exponendo~Jamorem a pdncipah dcbitor("~
'.
Cefsion:) rius pl inClpalls debitods,. qualiter '
_ Ip[Hfll damoren1 exponet. .
- .
<4 Creditor ,& debitor quis dici vno refpetlu
. .. '
1
potdt: & ~uod fideiufror .compulG.ls cl~--:
fl10rCln po!5it.expon.ere.
~
Cap~
. L l- BER- 'Il.
CAP':
XIL
',l'T 'Ertium
~fi (li ~ene reêord~r? quo!! tu,
me
hcec aého expoendl
a
(titi),
cla-
petls: qUlbus
·mo.t"m ~ virtute ip[orum infirt1mentorum qu ~
' obligationem' continent) concedatur. Et fan é
, ~ illa aého· creditonbus di tur, aut eor um fucce f-.
fOribus,aut ce{sionariis.Sed vt res dilncidior ' a~
pareat,efr pcr[ona'rl:lnl facienda diuiGo. Agitur
itaque,aut a principali dcbitore,aut ce[sionario~
auc a cefsion ario cds.iona rii.· Si ltaque ag at~lr ~
, principali~ aut aaione p er(o~ali Jgitu r~aut. rea .
Jl, aut ffilxta vel hyporh€cana ,. aut vero & lnter
..
.
diéto de precar.io tantum ,aut de prec ario& ( 0fritutü GrrIll l, aut claufuIa uânsJatitH donùn i &
poiTefsionis) proyt l'pfx obHgationes i r> Ï. 1GS in~
- firUll1eritis obhgationu,m 'ddèripl X fi.lc rinr, aut
jn aliis quibu[cunque inft ruln éc:"', qu'arucûq ue
r
,
alienationu, permutation u,donationii;, l1nülhi
cOlraétuu ets darurf~tnifsiQ; êX [iJ~ i?((~n;l ag~re.
Si veràJiccc[~iôJ.r) us" aut ha~rcs:'t,Uc' o110rt('t qua
luaté exprimere hoc rn odo(agédo aétione,. pcr. fonah)fi at captio, & pignotatio ad intb~htiam
ta!is.NQaut.,ad ill.!lantiam talis.N. hXf,'3dis ra!l ~.~ .
t 4:
aut
t... ..... _
w'---'
~
.......
&..0
_
_
-
___
~
_~
.
..
_ .... .
..-
•
J
--..
... f
�LIB E R
Il.
clut cefsionarii talis centra talem debitorêm ~ Et
tune hunt 11t~rx continentes ca ptionem per(onalem,& pignorationem realem, &. dfeétuaJé.
Sciendun1 ramen en quod vno re{peau quj~ de
biror,& creditor dici potd1) vcluti fi fiddu{for
fuerir compulrus a creditol'c fui prindpalis tune
erilnl Gnondum Coluerit, pot~rit ilium pro quo
fideiuLTetit clamare pro eadem {ulnma pro qua
fuit c1am~tus,& pro tJaéhs non obkruaris, vt dicitur ~in ll:at~to art. x. loquente de~ exceptioni..
bus,in verbis.Et quia pleru'nque aGton"s fidtiuffores ant~ conueniunt &c. Scd gualiter in a His
aélionibus & his fit procedendum commodius,
",& plenius fuis locis dicetur :infra. Ideo c~tera
omittenda hie n1ihi videntur,ne caufœ ob(cur~
[cd clarx ex ordine congruo trad:entur, & ~lecl~
rentur Cllm de ipfa praxi, aut modo procedendi
& agendi,a uridefendendi,traélahitl.lr .()ua proprer ad quartanl tuam quxaionem breuiter de-
kendo.
.J
SVM ~1 A.
, J
2.
CAP.
XI II.
Contra quos coo'petat aél-io hypothecaria:
Creditor contra 6deiullorenl oml(fo princi..
paU
paIi agere potdl:.
4-
.
FideiuHor c"onu~ntus P?tdl: clamare princi~
pale m,euam il nondum Coluerie.
Quando. agitur aétione hypothecaria, aut
precano tantum.
~ndo agit~r in vim precarii & conlhtuti.
Donec vendltori Gt fatisfaétum, erri ptor r~l
pignorat~ non eft manutenendus". "
~ando tertius Ce oppanit.
"
5
~
o
,
CÀP ~
xlII.
QVarto queris contr:!. quos detur.Hxc qua:~
. ftio ~idctur quaG fupedlua: qUOOJan1 du:. blum clIe non videtur, quod dctllf co~tra debitores: tan1cn.ne "quidem fupcrflua e.fr om.~ino,.
N1m elfe pocc.(1: quod debitor lit, elenc"u s, "&. attione meré:petlonali nlinimé 'conueniri pofsit
· a creditore, vt {ù p~a declaraui: aut ipfe debitor
eft princi palis,aut adieaus, vt eft fideiu{for; vel
qUIa ç_reditor vuJe agcre hypothe~aria, vd COlltra duos reos !l:ipulandi fccundù rit.C de çuob.
reis ftipuI. Nam fi vclit agere contra elericum
aél:ione merè perConali, credic0r non potcft
quoad pedonalu [uam, vt Cupra intelligere pou
tuiili:
J
,
�LI BER
LI BER
Il.
tuiili: fed intentanduln dl: interdiélum
Saluia~
nLirl1}dè cuius materia fatis [upra diéb.lm vide~
tur.Aut agcndulu contra principalcm cui fi de.'
ll'lifor adiunél:us dl:: & tUlle àubium argue ineer
tum eJr~ poterat co~tr: qUtlU attio detur, vr per
~?tllnl ttt.C.defIdelufIo .. tam per j. J~ QUJll1 J ij. &:
l/)-&per auth.pr~fente co tit. Nam quis hodrc
& (ecunrtum ftyIunl potefl: venire cred;tor con.tra 6deiu{forem, vel vnunl ex ' fideiuiforibus.
(oluiifo principaIi debitore 2 fi & vi(um fuerÏt:
nlJximé quando in ipfo contraétu renunciatu
c{~ leg_
Î de principali vt in auch. hoe ita C. 'de
du ob. rei.llipuI.lttunc ipfe creditor tenetul' ~e- .
der~ aétio.nes ipli fideiuifori Lfideiuifori jj. C. de
fid~luffanb~s).& n:.a~dator. Er vbi pl'ené ipfe fi'del~Œ~r fausfecent JpÎl creditori cui fidciu{slc
P~OIp{O pr~ncipali debitore,onlnino potell: pl'cn,e [lIas acbones ~xp~riri contra fUtlm principa~
lem pro <iu~ fidelufSlt. · ~amuis (v·t tam dixi)r
~U?;leS ~del'u[forcolnputfus cft, etiam ft nondil.
f:tlrecerlt~potea ilIunl cl'amare pro"quo fideiuf-
Üt,per rattonetu Hatun fupra deduéti in!> titulo '
Desexceptions ~rtjcuL x. ~on tanlé potêa pro:
ce~ere ad txa.,~honell1, nil} faéta folurioue, alti
~bl fa~a ~cf~l~nc ~b ipf9 p~illcj.pali.:~~dito:te'·
{y~
--
,~(vt diél:um
eCl) lut vero qùis agere 'vuIt vel altoe
hypothecaria, aut reuocatiôe precarii & côf1:itu
ti limlll,& claufillaru rra~latiuaru dOlninii, po[fefsionis. Et hz acStiones datur cotI a teniu bono
ru poflèfforé ipfius debitoris,di[Cll[f0utâtü princi
pàli debitore qlload mera aéhoné hypothecari i
&de perfona & bonis,vt copioLius inf(adice~ur..
:Aut' agitur reuo~a,tione precarii tarti, & agi tue
pot coua tertiu etia principali non di[cu{fo, necetia aliis bonis ip{ius:.debitoriis;& tuc ipli debiro
ri (atishet tantü.ln fruttiblls de [umnla fibi debita,& expeniis. Aut agitur invim precarii &
fiitl1ti fimul:& virtute harü clau[ularu domlniu
-transfenur,,& tunc fi vel virtute donationis vel,
.
.
. .,.,.
empuooIs) aut pern1utattonlS agatur carra prIn
cipaIé eotrahenté,aut h~redes eius.Aut habétes
c.au[am ab eo,donatoris)véditoris, aut pern1utâ
t,is"Ïnterea noobLlante opinione'l? modfi prouifian's donee aIiud n1anu tenetur in poifefsione
predü de quo agitur,etia .il opponeretur exce.
ptie faIG ioarumétl,dulll0do de ipfa Edfi[~te in
proptu no appareat l.ij.Ç.de ediéLdiui adr. toUe
pôt Ul prü1clpaliter opponere quoa,l' véditioné
fihl nô fuja~ plené,aut nihil Cuisfaétü:.& tue cric
. !ocu.~ l.Iul. §,offerri.ff.de aaio,en1p.~ia donee
- " ',
"
-"
.
, ~U 2.
füerit
co
-
-
•
,
,
,. 1
�LIBER
7
II.
fuerit [atisfaéèunl venditori) tune non efi: ipfe .
emptor manutenendus in polfdsione Ipfius rei
alienarc;. Si vero hlC terrius Ce opponat qui de
{uo inrerelfc fidem faciar, :tuditur. Sed opus efi:
dicat in rua oppolitione hoc modo. Dico quo
rem pore executionum,ego tenebam & pofsidebarn bono,& legidmo tttulo.Er ad id probadfi,
,petat Ce adnlitri, & dantur clux diJatÏones tatû~
.
-
,
SVMMA.
..
J
QJX ~nt aéliones perro,oales Inixtx.
Quare dicantur aéliones mixta:.
Qua: d~cantur aaiones i~ renl, Ccriptx.
4 Attiones perConales [ecundurn ilylum.
S Defun6to co (}ui er~t, camen perfonaliter
oblig.lt,US contra h~redcs fit tanlen pignor.ltlo.
2.
3
CAP.
1
XIII.
,p I.L. optarem ll:udiole v~ etia(exemplis ma':
. xlme) e~pll~are~ qux Gnt aétiones mixtç, &
aJJ~: & qua~lter ln hts agatur. Pat. Paucis volui
tux ,vltim~ , quç{li~~~ r~[p~~~erc: Nec exempta.
propo
LIB ER II.
proponc.re,q~~, deinde oportunius [u~ Ioeo ~~
cieinus: J..deo tIlte referuo. Q30ad vero ,requJrls
tibi explicari qu~ Gnt aéliones mixtç,qua: per[o
nales,etii h~c te a doaoribus legü q~os aud~ui
fti,Catis intelligere aut Intellexifiè potui{H& forfitahçe no ignoras: tamé vt cxteri percipiât, cre
,d o te a me ha:c expo!l:ulare. Sed quia quanlbreuifsime fieri pot eH, vellem hxc demonfirare, fuf
liciet hoc loco definitionem capçre, quam laC
facitiri§. omnium de a61:.colun.ij.nu.s ·& 6~ vbi
ita definit prinlo a6l:iones nlixtas" Dicit ~nim)
mixtx vero aalones dicuntur iHa: qux non [unt
Dleré' perConales,ne,c meré reales:[ed habéc ~au
(am mixtam) vt [unt ill~ qua: p'o nuntur ln §.
quxdanl deaétio. vbi fe pronlittit diéturum in
eod.§.,~~re dicantur mixta:: (cd ne diuerCe agarous. Ideo dicuntur mixt~ vt dicit ipfe laC
Ioan.Fab.in eod.§. duplici refpeau: quia interdonl [unt rci perfecutorix tantum & pœnales fi
muI: vt pot~fi: dici in attione funi, & aliorum
fxemplorum de <]uibus in §. exmaleficis & in
di61:o§.quxdam. Vcl etiam mixt~. Ideo dicantur in famtliç ,herfciCcu ndx: quia a~lor & rens
permixté dlCl po{funt Logum effet referre q~l~
~i:,~t ip[c la~: ~ ~d. i~ ~i §.quçdam. Et qUIC ,
'
U 3
qUi d
r"-~"
'U~~(
~
, ï- ,..' ,.,.
.1\11 .;. ::.t' , .
...
~;. ~:.
. -,
. t--. ", .. .
":,Î,
,
"
•
,
�LIBER
LIBER Il.
v~1 etiam'(vt dixi) cUlncitatÏone contra tertios!
Et tuc veniemus~d caCus de quibus fupra..Qgia
ÜI~ obligatio per[ona}is, fuit extina:a curn per,;.·
{ona. Quç autem a6tiones mixt~ qu~ ~erfonates.
fint,feu aliam definitio~em, aut~ diuihonis fila ..
gis am pI~ velit intellige.re, vi~eat la[o. in §.om:
nium coI,ij.nu'5'&
6.vb! ~reu.~te~ ha~ ~edarat~
-
qllid dicant ib~ doél:a~es, (raI~a paée ta~~~;ii~ .
,
.....
,
viro runl dixenm)a.ébones lTIlxtx prop~le ln re
.rcriprz ex~lica'~i po~unt & aaione~ in ~em fcr~-;
ptœ propne dicl poiIunt q,u~ lilapte natura Ortgirie [unt per[o11ale$:~la na[cuntur ~ contra
, élu, vel quafi:Sed qUIa fenlper pro{equucur poC[dlorenl rei veIuti aaiones rcaIes,nlC:~rito dicun
lur aaiooes in rem [criptç. Tanlé lafin d.§.om~
nium in d.iJ.co1.nu.6.appellat huiu[modi aélio
nes perfonalcs rem fcriptas. idem dicit ad e~~
hibendum,& omnibus interditl.is.
Et(meo iudicio) fecundutn (haura fubmifsionii
&. ilylum veré dicen~lls per(onaIes aÇliones illas,qua: creditoribus, autcefsionariis conlpet~t
,contra debitorem ip[um pcr[onaliter obIJgatû.
Qt::ia inluaxima parte obHgationunl non tan~
tum debitores o~ligant bona [ua:[ed etiam per_
fanas ad detétionem carceris. Et ita etian1 fit in
~,
. SVMMA.'
in
1
v~nditionibus, pernlurationibus, tranfaaioni~
bus,& aliis Gmilibus contraélibus. Et ha: aaio~
nes)quibus partes ip[x obligant per[onam, veré
?
. 1 ( Aé1:iones ilIç quomodo ad praxin referatur:
2.
In aaion~per(onali agédo(ecudu {biû qua.
- . liter eft procedendu,& qu~ litera; po~unt.
obtineri riulla interueniente oppo{it1on~~
3 Modus exponendi clan10rem. ·
... ,
Si debitor captus non ~bedîat.
.
5 Si per literas de vbicun q; ca ptus fit debitor:
6 Etiam fi debitor cauent, poterit extra Arre;~
fl:u~ ~api per liter~s de vbicunque~ '
...
.
,
,
CAP.
perG~nal<;s dicuntllr. Et ideo (çpe hunt tantl~m
.
5
Heel;.e captionales conrra. obligatum per[onali":
ter:Si vero talis obligatus de per[ona Gt âefunétus,potelt titu fieri pignoratjo contra' hçredes~
_.
.- .-
ve
1
XV.·.. .
..
IL.ratis vidétur ?Ç~ princi~ia ~te .,mihi decla
rata: {cd vt horu olim praXlffi agedo {eruare
Dofsilll vcllê ~~ ipf~~ ~e~iédo exemplis, iu.a~s
, "-- - ~ - -.u
fiatutls.
F
t
......
4-
~-
_~
. . ... .
•
..
;"
�LIBER ·11.
l1:atutis neceifariis, vt opus fuerit ' meipfum d~~ ,
ccas: vc & cxteri panter intdIigant. & obfe~uet
ne u-é corrUlnpant, lacerenr, vc' plerIque. fa~lUnt
in omnibus fcré dominl Sene[chah cefsl.on~bus,
in maximam rcipub. & regiorum fubdItorum,
v[ a te fepius ita heri accepL Pat.Non molell:um
mlhi erit quod nunc pofiul~s a flle, ~ ~uo~d h.e
ri poterie & dilu~ide, &,ordlne pacefie~J,~ ln hls
vdim aninlum Intcntum habeas ne tlbl for[an
videatur aut obfcuru m, aut fuperfluum demo~
fl:rari,{e nonnuHa ex his qua:: (upra diél:a ,~unt,i~ ..
terdum repetanl. Na m & id faci~nduln cnt, vt
facdiusles ipe1. percipi porsic.
.
, Vt igitur ad modum. procedendl fecundum
1
verum fiyluln fubini(;lonum veniendo ~ecla
raremus, quia qiétum de aétione pet fonah,rea}i,mixta,& yporhecaria; aut quis vult exponer,c
clamorem vi obligationis per[ona}is,& realis fi.
rnu-I:quia (vt vifum fuit) aliquand~ quis ?bliga:
tur & rcaliter, & per[onaliter Gmu}, autlnterdu
rcalicel;tantum, non obItgando 'per[onam [ua.
Si ergo crediror,aut cefsionarius ten.etur P?frea
docere de ce{sionc non frallduIo{a, ve.magls vexet [uum dcbitorem, (p9terit obune're htteras
captionales tantum.,ponen~~ in fine obligati~.
nlS
LIB ER. :11.
)"nis [ummre Iiqttidr.
, 161
.
,
FLat captio ad infl:a.ntiam'talis, contra tale 11,
de tat.i fumma. ,
Et Gille debirorfuerit captus,ez 'n onfe intn1clat aut caueat: TUlle crii non expeél:ato a!iquo
.+
'terminofaé\:a ip[a ~xecutioe'Übtinehat) propter
contumaciam debitoris capti, lieerJs, qUJS de
vbicunque dicimus: quia captionales non irn~
ponant cerCnin terminum in quo dl::bitor tene'.tur parere.
' , '
. '.' '.
Et fi virtute ipCan-.m literaruttl de vbicunqll:
:captl1~& intru(~s, fllerit ,non rd:lx1bitùr nJ.lt
,prima infl:ant~ dom'i no regio procu rat o re,..a lhii
;tusfderit, Aiti laluerie exp\!nras) aut li vult te op. ~ponere,taL1eat,& faIuac expen[a's pingut, & ~ra.
no fi[co Colet · tllis aliqt1is, altqua mulaa 111ul..
\étari pro rehetllone, & contuma,CIà.. .
. .
!'
. ,E t Li [o'l\lcret expen (as, aUt {olacre noluertc,
:âuttaucri~, aut (utnmam pro qua 'd-a.tnàtUsfùerit Ioeo cautione)& aninlo~ ltclgandi depo[L1erir;
{uh arrefiovrhis~vbi fuit tncarëeratus'conl1itue- '
rit, & durailtc lite poterit cari extra. arre,O:U111
per ' vhicunque:~ni{i d~ çonfe'?~'û cr.editoris f~lCflC
-l'd axatus. A uc·ll credItor petttlone'ln dedenr, &
Jitis c.onteItatio î'legatiut faélafuer:it, & Qcb;itor
5
,
j
1.
x
'cxce
•
�i6%.
LI BER
LIB E:R' Il.
éxceptionem oppo[üe~it) dantur di1atiories ad
pr.obandum du~'. Et an'tune debitor relaxari debeat,& v[que ad quod tempus,infl"~ di~etur qui
'do de dilationibus fiet mentio.
.
.
- -.
-
~
"
.
. SV~fMA .
.l
,
•
},' 'QEando clamor exponitur contra ohHgatii ,
.,: .' r'ea.liter,& perfonaHter.
'.
2.
Quatuor literx extra vrbem àd conliciendit.:
. bonun1 procdfum. '.
".
3 Quando bona mobiliaJ,aur pet fe mouentia
.'
.
capta:runr. .
4- .'Procdfus literatorius,& ~xequ,àtoriù·s. q'ù an
'. ·doperfeél:use.fr.
,.. ' ,
S An in aliis c~lfiis l?cus fit' exhibic~rio.proce~ ,.
(Ul,qua·m ln cuna (ubmiif. .'
. . .
~ Litt.er~ etiam po[funt primre obti~:eii çum· .
1 ' .'
'. •
" 0
. comn1ifsione.
t
.
.
..
•
CA,P.
.
.XVI.
A pe~[~nal~ter
Vt ëredi~or cIa~at debitorem .reaTiter Si
ob:~lgatum) hoc modo:1iat ca,- - ~--
._---
pt~~
pdo,& pigrioratio pr.o decem,J.d inl1antiam' ta~
lis,eontra ta:em debitorelu:ant dus fideiuifqré .'
Ita quod vno (oluente attediberetur:Si flle rit hd.du~or datus, & quod ille 6deiu!foï~qlTe pnnclpallterrenun,c ianti lcgî de principali fuertt 0bligatus,& tune per literas pignoratorias çonti~
.nentes e~iam cartion~m per[?na·iem faciet jp~
fum dcblCorem,feu etHln1hdclulforem capi de;
per[ona,. & nihiJominus pignorari cUln dfeéht .
e.xtrah~ndo ipfa pignora" [equdl:rai1do apud ter'
tlum, lt mobilis aut per fe mouentia in pignu.s .
c~pta lint;SÏveroÎn1mobiIia,[ecus erit:quia non
ht [eqtidter aliquis. ,
.. '
EtVelLltÏ diximus,in curia (ubmtCsionü, [unt
tantum nece{fari.~ extra vrbelu a~ bOnU111 proçeffu~, quatu,or hterç:pignoratio CHm , captioe, 'e
vd pignoratiotantum .. Et polt.tant~nl tern1inu
liheratio,Gue literx.liberationiscu m ~ftünation.e rd .immohilis immifsio poifefsionis rei.im- .
rnobilis cumcitatione., a4 videndunl expenfas ·
taxari. QÈ,ar.tçliterx collocatiois in r<f nlobil.i pi,
gnorata,c'û cÎtatiôe'côrra debitoié a.ut dus h~re
des,G pédéte téporé procdfus, principalis debitor vita defun&us Gr, G ta-lis debitor no coparue
r~~, ÎIi ,primis .~iteris tento t~rnlino lax~buntur . ,
.~. > :' ----- , ~,- -_......
X 2.
'
litera:
.,~
.
'
-~~
~
--
•
~
..
,
1
�.
3
LIBER II.
,
• •
Hterx hb~rationis nl0dp prçdiélo. Pol1:ea liter~
i 01 (11 1fsionis·p'oa~fsionjsJPcmJ.lm coUationis,fc:r..
UHa fJ·r m:1 quJ. ftlpra. .
·
. . . ..
Et poifunt obtioeri ·poŒcoIlocationem . lite.
rx:contra debitorem pignoratum,quas appdla
mus p r~ceptum de non turbando in poLfeCslon~ rei vhi fuitcollocatus" ~lx.. no!l habent ali~
q~am clau{l>l}amoppofitionis.,
'.
, A~ li mpbilia~; bop~, . auep'et Ce'moué~ia .c.àpta ,.
fûerint,non·necefFarium etlex aylo cuda! fub-_
nl'ifsionum adHnlationem 6eri~ tamenin .ex,pe-didone xllimarentur,cpofl:l}tius hetcJ (mçQ iu~
d icio) vt euitetur c:xc~ptio enOJO):tfsimada:(io ..
n Îs. Q tli;t![-r pius tal~m ·excr:.ptione. 01-.0 p poni.vi~
d,i.,Tenoremautem ipfa-rumJitç:rà,rum rlonplit9 {cribendum,.hk, .c umÎpfç; Inerx, pateant',-' &: '
ydtomate gaHfco"nunçcon·ced~ntur. Veru.,qtli~
do pj~nor')'lofaa,a dl'in iis ::, Tunc.vel1ibcr~n- .
tU,r ipll ctedhori, ~tlt plus vltimo cAfçrenti , Er1i .
fcqudlèr.recufctexpc:dire, tunç'crediror obtine
bit ljteras . qua~unlvtrtute fi~tpr<t~~ptum [eq,ne-,
fl:ro,~e expedlcndo Plgn'ora ipli,cxç:çutori vt ,vé .
da'otur)aut ip,Gcredttori cxpedi.lntur. At {i"for=
(1'n fequell:er obe,dire neglexerit, contumax f~ie . :
ritj(e~.tlon ,d.çataJiq.uid, potcriç Incaxc,çr1d ,_ &,~
.
.
,
,. -.
àetinc:d
-
J
-
.
.
LIB E R. II.
dct.ifleri done.c paruc.rit.,
'
J6S
" Et cum hls hteris,,,de quibus fupra." p ~ r feébl s
crit procdfus qiJi appellalur li~e r ato~ ius, & executorius, qui ,cepit ab exccutione. vinute' ob IL·
gationis:[ed caueat creditor, vt executor rilé ·&
,tc:été.ex.ecutiones faélç .Gnt:quia aLâs, (velutlln \
materia, exhibitionis, ofrendilnus.J talis proceff~s ·n()n\debité.faa.u~nuHus diceretur, neque c-
rit.appeUandum,ahillis executionibus arreHorii ~
fupremz, curia:),~ut aliarum liexec.utorex( edat, .
2ut.nulliter procedat. Q?oniam hodie non tene
tut,quis cxhibere prOc.el[um" [eu executiones fa .
tl:as virtute arrelH,~ut cci iudlcat~. aliarum cu-·'·
riatrum) qui.a non habet locun1,exhtbitio),o16 in .
·C"uria fubmifsionum, propter fiylu~ CUI per re giélS ordinàtiones omnino nîhil fuit derogatii. ,
~otruntetiamliterx prim~ caprionaJes, & pi .
gnoratori;t·obtinèri CU ln corn m lGione exprdlà .
qua,Jo officialt'sfunt (u[pethvt dixi [UCCI0él:~ in ,
prima imprefsiQne in p.rinclp.ipfius fiyl .& pra~ .
x-is [ubn1ifsiontlm~ô _ ;
.
, Eodem n19Jo r,toCedltur fi iantli m fu-erÎt p'i- ..
gnoratio f~aa,& debitot nihd opponit:ql;1ia di~
lbs quatuor IlterÏs fcilicet pigDofatic'nis, llbera~i9nis.J~ imm~fsionis polfefstoniscum citation c
- .
,,- 4..-.,,- - -x.~ ,
a~
6
�--
- ~
L lB ER II.'
ad videndu raxari expenCls,& eoUocationes', ~t
tune prQcc[fus crit completus &. pe:rfedus,Ggn~
bcatÎonibus debité
fa6bs" Cecundum
.
--._- f.l:y1uml. di]
LIBER - II.
illicoëôinp'areat,. & c'aueat, aut deponat fum':
'm am,peticam animo litigandi aut vult in .carc~
fe Ce penere ,tunc id facore poteit. Si vero ht
~ap,tus de perrena,. & id per executionem apparet & velit per procuratorem Ce opponere, non
poteIl, vt fupra .dixi.I mmo dencgatur audientia
donee p~ruerit.Etiam fi ad inflam~alicuills tertii fuiffet captus,quod & in pr~fationibus iaiu
fuit,enucleatum,& execlttiones tunc eontinuabuntur,perirtde ae ft non eompartlHfet,.p.roprcr
ttxcuri~.
,
SVMMA.
!
3
4-
.
-.
Pr'(tdiéta locum habent, quall~o debitor nô.'
ÏIllpediuoc:executionem.
'. _ . . '
Edam creditor poreil: opponere,quod deb~~ i
tor .d t captus ad infrantia.m alterius~ ' ' j :
~ando debitor paruir,quod a.él:ori ag·édil.' :
Quado aélor non fadt 6dem d.e obligatioe.
6
~arido
ea
..' .'
.
....
tantum ab:Î'n!1:antia re lax~~'us~l-,
"
'"
CAP.
,.
.'
XVI!'
. • .,
'.
.
; Il.:.
. f''' "
>.
-
•
v ~ Cupra diximu~,ir~tell.i~endum. en ,J()·c~ni
Qhabere quando debltor,aut debltorJs):ide-· .
iu[for nihil oppo[uerunt,autcolUp.lfUerunt: fed
eius eontumacia executiones pe(att~ · fuerun~,
& proedfus percontun1a~iaf)1 fuit perfeétus..
':
Sed ft r~u~ deb,!t~r( ~b,i d.~ ,P~~,Çolla ~apt~sl:.'d1:
.
l lIeo
., , .~'
niales leo-itimé faétas,& teilihus.fu.ffultas, qUI a...
lias niG pr,;mo poll: inear'cerationem fidé f.lciat
de fubmifsjone, fi pe~atur,rela.~abjtur ..Non ta~
~~n .debet rrlaxari eum.expenGs, .n ee in itlis a.:
-ao('c'ondemrlari debct,niG cauCa ht Copita., [eu
, bnlta:Aut pars rèa a ,tota cauCa, &. infiantia1Î~
relaxata:quia tune atl:or c.o ndenlnanclus' eH ~o
tantum in expenGs faais': fed .&dam.n e, &;ln~·
terelfe. E~ ita de fiyIo [~mpor fuerat obf~r~atu, b
,cet hodierno die in 'm ultis Cedibus domlnl Cene(
cali- côtra. -fÎat)&
ineo ~ dé.iudicio. ~onia
.
._- -male
.....
,
1
;
.,,,
~
.
.
,
:-. t:t
,eu~us eOntllmaciâ per tex.in 1: (ed ~ fi §.alt pra::
tor If. ex quil?us ·cauf.
.' . '. .
3
?i ergo'parult debitor; aduertat aélor '~llod
prolnptu:m.habeat inflrumentum, (eu tefh~o;, _
S ~ando reus dl: relaxa'ndus curn dlmnis,
& expenhs.
167
"
"-
-~~-
.
. ,i
x 4-
-- .. .
-'
cuna
-~
,
�--
- ~
L lB ER II.'
ad videndu raxari expenCls,& eoUocationes', ~t
tune prQcc[fus crit completus &. pe:rfedus,Ggn~
bcatÎonibus debité
fa6bs" Cecundum
.
--._- f.l:y1uml. di]
LIBER - II.
illicoëôinp'areat,. & c'aueat, aut deponat fum':
'm am,peticam animo litigandi aut vult in .carc~
fe Ce penere ,tunc id facore poteit. Si vero ht
~ap,tus de perrena,. & id per executionem apparet & velit per procuratorem Ce opponere, non
poteIl, vt fupra .dixi.I mmo dencgatur audientia
donee p~ruerit.Etiam fi ad inflam~alicuills tertii fuiffet captus,quod & in pr~fationibus iaiu
fuit,enucleatum,& execlttiones tunc eontinuabuntur,perirtde ae ft non eompartlHfet,.p.roprcr
ttxcuri~.
,
SVMMA.
!
3
4-
.
-.
Pr'(tdiéta locum habent, quall~o debitor nô.'
ÏIllpediuoc:executionem.
'. _ . . '
Edam creditor poreil: opponere,quod deb~~ i
tor .d t captus ad infrantia.m alterius~ ' ' j :
~ando debitor paruir,quod a.él:ori ag·édil.' :
Quado aélor non fadt 6dem d.e obligatioe.
6
~arido
ea
..' .'
.
....
tantum ab:Î'n!1:antia re lax~~'us~l-,
"
'"
CAP.
,.
.'
XVI!'
. • .,
'.
.
; Il.:.
. f''' "
>.
-
•
v ~ Cupra diximu~,ir~tell.i~endum. en ,J()·c~ni
Qhabere quando debltor,aut debltorJs):ide-· .
iu[for nihil oppo[uerunt,autcolUp.lfUerunt: fed
eius eontumacia executiones pe(att~ · fuerun~,
& proedfus percontun1a~iaf)1 fuit perfeétus..
':
Sed ft r~u~ deb,!t~r( ~b,i d.~ ,P~~,Çolla ~apt~sl:.'d1:
.
l lIeo
., , .~'
niales leo-itimé faétas,& teilihus.fu.ffultas, qUI a...
lias niG pr,;mo poll: inear'cerationem fidé f.lciat
de fubmifsjone, fi pe~atur,rela.~abjtur ..Non ta~
~~n .debet rrlaxari eum.expenGs, .n ee in itlis a.:
-ao('c'ondemrlari debct,niG cauCa ht Copita., [eu
, bnlta:Aut pars rèa a ,tota cauCa, &. infiantia1Î~
relaxata:quia tune atl:or c.o ndenlnanclus' eH ~o
tantum in expenGs faais': fed .&dam.n e, &;ln~·
terelfe. E~ ita de fiyIo [~mpor fuerat obf~r~atu, b
,cet hodierno die in 'm ultis Cedibus domlnl Cene(
cali- côtra. -fÎat)&
ineo ~ dé.iudicio. ~onia
.
._- -male
.....
,
1
;
.,,,
~
.
.
,
:-. t:t
,eu~us eOntllmaciâ per tex.in 1: (ed ~ fi §.alt pra::
tor If. ex quil?us ·cauf.
.' . '. .
3
?i ergo'parult debitor; aduertat aélor '~llod
prolnptu:m.habeat inflrumentum, (eu tefh~o;, _
S ~ando reus dl: relaxa'ndus curn dlmnis,
& expenhs.
167
"
"-
-~~-
.
. ,i
x 4-
-- .. .
-'
cuna
-~
,
�'L 1 B ER
II.
curiafubmiCslonlflu Înuenta fuit jn fauoré cre ..
ditorum;quia, l1:atutum dicit reo prius .capto~ )ft
,declaratur in primo.fraru['O,dicittamen fecu.n"';
dum fiaruruo1,[upr.1loqtiebdodereo incipien~
!do.Et viceuer[a, quod 'l1reus de perfon.l c;aptus
-co-mpareat,& fucritador expcétatus, & inter..
'mino Ron.cO'mparuent:runc reus eft rdaxandus
"cum-omo;lbus expe,n:lis pingué, vt dicit fta;turu.
" Et icte{) quod diximus filpra quan'd o Teus Captus,de~per(ona compareat., ita-intdfigere'Üpor~
- ~tetJquanao'[ecundum fl:ylum non 'omnin'Ore.
Jaxatur,reo id petentc,cum expenfis. Sed ab inf iairtia 'r.antu'm quâdo reus non fuitexpeêtanrs J
i& .ita ,fty~uscb[eruauit & ob[c-ruari -dc:be·t. '
.,
SV ,M~1A.
..
,
,
'
"~ando agrtur\rea1itertantum.
1
.'z.
'
.A n obhgatlQne'generali, curia '{ùbmifsionü
.. 'com,pre:henditur) nili fit {peciaHter exce-
,pta.
,
,
·3 . iJ>etiti~ qualis'eratante ediétum., & niicqU3~
\
.' . :: 'J,teJ'faClcnda. ·
.
'--4! ~~ndù feus non efi,princ~pa1iS:,quid inpe
, ',' :uuone . agendum.
. .. .. . ,
,
.,
'S fQU;àfi'
.~
,
. .
f
LIB ER
-S
II.
Q3a.ndo in!lrumenta [unt iuramento con;
firmat3, poteO: iu dex etiam fi (ententia no
(tt conformis libello,iudicare.
Forma p~titionis, gallico [ermoe qualis fic.'
CAP.
.
, 'QY
XVIII.,
.
ando a~te~ agitur rèaliter
'tant,~m cotra
tpCum pnnclpa~em, aut co~tra hxredes ip-
Gus,o!Jligati,etiam ex obligatione gene.ralt corn
. prehenditur curia camer~, [eu fubmifsionum,
. 'fi& ~ti~m per ordin~tion.es regias,: 'vt'[upra cliélii
., Ult.
.,
'
.
~a [en1p.c:r incuria ,obligationis, com.pre ..
hen4iturcuria i pra: ~iJi exprefsé diétum tuerie
cuda camer~, feu [ubm~fsionum,excepta~ lnaxi~e quando in,tali obligatione iuramenrum in~
teruener~t, &.talis q~lig.~~ui~ habec- vim expreGé
& executionem paratam, {i tune reus compareat: & ft opponat ip{e principalis debitor, aue
h~redes ilI,ius debet.aél:or [umn1ariarn' pctltioné
offerre,iuxtà mentem ftatuti tereii Curra incipi. codo. \ , .
. , ' Si vero reus poteritque libeTlus,Cell petitio ta':
.l~s effè:~r~curator N~agend~ 'cotra N. extau~s
'.';
y
conten
.
~.
)
1
�. 17 0
4-
LIB E R
LIB E R. Il.
II.'
·contentis in knlhumcnto, feu rèrHn1oniafibu.s
fumptlls anno.,& die' &c~ per EabeHionem talem
regÎlim/i uod infrrumétun1 producit, [cu exhibd cina gen1inationem clamoris e~poG~i, petit
·ab ip(o N, rco florenos 8cc Ad quam [ummam
foluendatn pcÜt ipfunl rcum condemnari intra
terminutn l1atut i. Terminus autcm fraturi __ fr,.
decem dieru.m"v( ~ inipfis fiatutis aparet, cum
on'1nibus expenGs.
'
. .
Et bœc forma ob[eruarur, qua.nd'o Jpfe reus
efr principalis.: SiM verO. Lit dus hœres, in ipCo Iit~
bdlO-ponatur)quod petit ip.fUffi' ,tangu·am ha!'..
rcdenl tdlis condemnari & in fine libelli pon~
'ur !la:cclaufuta,petés ipfum reum Jn-terfoga.ri~
an Ùt ~aHes,an non diéti tahs quiobligau,it Ce, &
bona {ua aut cbHgau,e-rat bona tantun:l).aliâs haberi pro.rdpon[o, 1i~et regiâ! ordinatio videattl'r
contr-ari.lHll dicere q,uod interro<ra-ttoriii habea-c
b
Qur f',r oconrdro quitenearurprobare d1è hçredern,h r~us negau.erit~ & v'c l a&or pot'eft plen~
narr~~e JrfaL11 obltgatlonem~,& ex-qui-bus,cJuGs
J
fuerHHp(a oblagatiofaéla,tamen.non rC(luiritur
~tt~l~~, exaété & lhiété,.& in fpecic fiat,vt in aliis,
lud;.cas,qu:od & dcclarat tertlùm fl:atutum inci-'
pIens_
oç curia
. --_Si..-__~\irQ.rcus~Et
0._ - _._",111 h_
___ .__ fubmiGiontl .
~
vi.(:letu~
v.iJetur habere quoddam fpecia!e, 'Contra difpo
Gtionenl iuris COlnlTIUnis.Scd aduertat afror, vt
[cmper ponat illa'm claufularo, non gerninando
o1atrior~n1, (eu cirra gemin~Hion.:nl cb n1or;s.
Quia ~Ii.is venîret repellendus., aut-in e:xpéfts
d-en10adus vt dicit ftatuttl ipfunl tertiu)ibI.~!a
(X multipl-icauone.in caden1 caura eüam, & no
refert {j petitio.flon Gc omnino conformi", & co
tinens Olnnes fiJecies,[eu qualitates. .
, Q3,ia ·in his-petitionihus, maximé quando in
Rrunlentl llH'lt iuramento conhrmata, [eu obli
gationcs:tunc po(cfl:iudc~ ludlcare de omnibus
l,cet no fuerint {pecia.liter petita, ob!tante <;p
_fententia non llt éoformis petitioni,quod de iure comuni rClluirctur: &.fi velit aétor potefl Îtm
co
•
S
no
1
.FHciterdiccre daudo petitionem, peto talé reu
condemn.ari ad [oJ'l1cndam (Ulnlnam contenta.
ifl expofitionc ,c1amoris expoGxi cÎtra geminat{OnêlTI. Et gH-ià nofiro tépore in iudiciis fermo~ .
·lle ga,Hico vtllUUf ,e x ordinatÏ'one r·c gia potct:it
petitio hecDlodo heri. ,
Lç pliOCIJreuJ de N çlitt,qu: é li tt:S6. & le xx. may
yn rel.N. Ce Cerolt obligé pat caufe;j dc'vray prdl-,
ou autremér plyer Glu,dIa' dem5,dtur la {omnle
q..e ~{{"-:a la fe~~t ~e la Magdeleine prochainetn.ét
y
2.
6
!e~ant~
~--
,.1
�L 113 ER If.
ven:lnt. Et pour ce f.lire & obferuer auroit obIiaé Ca per(oune &. biens, auec fe ment comme
b
ap~rt par aétc pubhcquc , prins lan & iour que
ddlus; p'ar td &c. P arquoy, & pour I,e,s' cau(es
contenues audit obligé denlande lediét defendeur dhe condamné a payer au demandeurdans le terme de l'dlatut,& aux de[pens, d6ma-:
ges,& interdh:,& autrement pertlnemment.
Et hxc conclu(o fiat contra principalem debitorem,u Gt obligatus realuerJ & etian1 perro ..
nalirer: Si verô non Gt principalis, [ed hxres,
vel donatarÏus vnlucr[ahs qui heredi çquiparatur nullo exifleote herede
vniuerf:1IJ: Tûc codu
.
dat,& dicat. Qu'vn tel [e {eroit obligé en la (orn
ln!:', ou quantité de bled,ou laine, ou autres'cho
fes,lequcl debreur [~roit decedé, laHfant vn tel,
ou tdz [es fi lz,ou filles heritiers,ou autre par [on
td1:amér,IeCqudz apres le trerpas dudit debteur,
auroient accepté ledit hel'Ïtage, & faïa a6le de
I:eritier 4emandant iceux eUre interrogez s'iJz
iont heritiers, & pour quelle partie. Et ièeux e';
fire contraintz a re[podre audit interrogatoire:
SVMMA.
J ~an
t r BER l'l.
Q!.:.a'ndo reus dt prefens tenetur,refpondere
.
1.
%,'
-
4
.
173
hodie,vel Clas.
Dux 'dila'tiones ad refpondendum petitioni
& a. exceptiones admiCsüniles exponen~;
dum.
Dies purgatorii qui funt,&'quinque dandos
fecundun1 ilylum.. 1
Olim quando reus non reCpondebat intra
dillationes, hbellus pro retpon[o habcba:tur.
Reus refpodere debet cIaré P~[ verbum ~e
beo,aut. non debeo.
~
CA P.
XXI.
,
.
T tune reus,feu debitor li prefens fic in' iu=
'
E dicio,cogitur re(pondere, contel1:a
& litem
ri hodte, vd cra!\, vt dicitur ln ipfo tertio fiaruto,
jn verf. deinde oblata petitione. Sin autem nori
fit pre[ens, aut non Gt principalis concrahens,
feu obftgatus,& conueniatur tanquam vniuerfalts,vellingularisftJccdfor: & ft ipfe pri~cipa
lis obligatus non fuerit pre[ens, {cd conHiruerit
procuratorem.
Tune dominus iudex fuomifsionlln1, dabit
... .
-- - - -- - _. y 3
d!l~ti~
1
�_.. -....
r- '
,
II BER' Il.:
dilatioriès duas ad reCpol1dendum, & ëxceinio'..
nes proponédu.m',~rout cidenl videbitur, ifl e~,~
denl tlatl,lco..Ibl.Sl1p[ereus. At ob[erua~um fUit ..
vt dilatio prima ·fit de·cern dierum~& {ecunda t~
tide~n, & poft.fa era,nt qUlnque dies purg~ton~
[q.luendo expefas. Et adhuc apud nos A qUI (.fex-·
tiis obferuatur talis fi:iIus obCeruando antiquum
!1:.ylum:C um in hoc per ordinatiqncs regias qe":',
rogatum fuil1è nô v~detur, licet in ordinationi-'
bus faélis a Villecotteres,in ordjnatjon~ xvij, di
catur quod qUlnd.o li~ellu'5 eft artkulus, tenea...;
tUt prÏlna die re(pondc~e rc.us.
,"
Et hic -aduertendl1rn,ql1od olim quando reus.
non reCpondebat in~ra dilati~Jles c.oncdras, habebaruf pro confe{fo ipfe reus. Et ordinabatur.
executiones corinuari,tanquall} in fiéhllm 'con~
fc{fum:Hodie verô hoc fuit abfogatum~) quia ô~
portet adoré petitionelTl (u i pr<?bare licet reus ' .
negau~rit, & dilationcs curr~re pctn\i[erit~ ,
E,t it:t correau hqc fuît ordinatione regia xxviF
de ViHecotteres.
. Tenetur autem refpondere reus terq1ino affignaro,& refpondere claré per verbum debeo,'
aut non debeo:vel nego. 've dicirur in . prçdiélo
ftatuto ibi, & fi in [erm~in() a4tgna.co ;eu..~ non ~
•
compa.
,
.1. 1 B' E R
11.;
&c.Poterit tamen reus ante litê conteaatam opponere aliquas exceptlones, de qui.
, bus Cupra am'pliusdicitur: Maxinlé quoà not:!
conltat de fltbn1ifsione. At de titis exceptÎol1ibus qure non poffunt opponiante litetn conte
ftara m ,dicctur Infra veluti dlcetur in fi:~tuto nQ"
~o,i~cipiet~te~Et quia de exceptiQ~bu~ ,
.
con1parë'at
SVMMA.
•
.
,
Exceptiones adm:iGihites:
Olim ante ediél:um regium èxeëtttiones fie':
bant~& incip ieadç· erant in n1QbiliblJs h~,
diefecus.
3
Suntquxdam mohilia,.quç nUi in defeétum
Calp,i POl1l} nt.
' .
Si debitor,autei:us tideiuffor (è opponat etiâ
" ante petitionem, pignus captum ex ordinatione vendiruî.
.
Q.ujd diŒeratpetcre fa main garnie', velin,
4
no
.'
175
j
oppofi,t ione , ve) polt litemcontefia:tam~
,Lalllain garnie pofi litis' conteftationem
petita"quando datur.
"
'
" . ~ado agitu'r perfonaHter cÔl!ra d'ebitoré~
, SI deb~,tQr condçmna-tus, non àppellauerif •
~
....
, - ... .",--- -
..'
~
y' 1
~
4 . . . .. _ .
.
.
Deten
,
�LIBER
.
~
10
Il
Detentus vi iudicati.
, "
Si condemnatus appellaueriè.' ,~
" ,
An fideiulfor:conucniri,yel d~tineri ppfsi~;
•
CAP.
,
xx.
'
,
J
"
L.
1 Si tibin?n fic: molell.um (pater). vell eni
mo expliCate!doceres,quld pendentlb~s dtllationtbus ad ~refpondend,unl, aut exceptlones
, adn)i[siblles ad opponendum, fiat de ipfa re i?ptgnore capita:Et qui Ce opponere .po~lnt: ~at.
ha'c tibi explicare mihi gratuln ent, hIC dJ!bn~
guendum dl: " ~quo~d pignorationçm ,r ei, &
-F
·
quoad perConas opponente~. 1
.: •
•
• ,
Nam fc~rete opporter, quod ohm an~e, edl~
étum regiulu nece{fe erat incipere pignoratio ..
nemrecundum dirpolitionem~iuris comfl}.unis:,'
{ccundum tex.inl.a diuo pio §. fi fuperrebus ff~
de re. iudicat. Idefi~quod executor (& ita litera!
iubebant:) primum caperet2iiqua'mobilia, &
per (c 'mouentia: Et ilIis deficientibus capiebac
bona imn10bilia.Etita ob[cruatum fuilfe vide___
mus in infinitis antiquis procefsibus , vbi execu..;
tor dicit Ce cçpiffe vnum 'tr{coJli , vcl cacabum!
Et in defeétun1 mobi1iii c~pj{re tale pra:diii: &c~
,
' -- ,
-'Se d
,
."
J
II.
,
171
Sed',hodie'talis ordo,aut di(cutio in 'cxC"cutio
, nibus etiar!l curi~ fûbmifsionulu non (eru atll r.
Inlmo Cecund,ulu or din ationem regiarl1 74. de Villecotteres.huiuCmodi perquiGtio dt Cublac;.
, Etpotefrex~cutorcaperevel rn obilia, vd per Ce
Inouentia. etfeétualiter , vt di6tuOl eH: fù pra. Et
fequeftrare aut nonlen debiti,leu im"nl0blli a i 11 differenter nullo feruato in hoc ordine Iu ris
•
communlS.
Scd quia de pignoribus diximus J & quia exe,cutor indjfferenter pignorare potdl,raUlen no ,
tandum en: quod nonnuIla mobilia ,aut per Ce
mouétia 'capi non polfunt,de his toto tit. C . qU a!
les pigno.oblig.non polfunc.Nam armatnilitis)
lib ri do6toris proprié capi non PoIru nt, \Tt res Cacra! l.j. & tii) :eo~tit.neque 'eti~tfi bona aratoris,
aut edam ara't oriaaninlaha L-execUtbres eO.ncque ipfa in1l:rumenta fauore reip.auth.pignorii:
neque etiani proprié debercc'capi quîeftinagri
.cultura, Qlâximé 'quando fuper.(unt ,bona. Et
quoad animalia :aratoria îta vidi obfcruari f fi
aHa bona debitoris inueniancur. Aliàs ex rigore
fubmifsionis euain C'apiuntur, & .diflrahuntur~
curn curia hxc,fitin fauorem Ct'-editorum.Ec liéet eCiam 'd oétor de ,perfona 'capi non:debear)
.J':
,)
,
1
.... _.
...
_....
..
...4 ' _
..... _
_
".
•
__ _
_ ..
z
-
a
..
nec,
. f
�;, LI. BER " II.
nec eÎlls hbri: T<lOlell capitlJr~ & dcrinettti; niû
,
(qui
caueri, (')(. in defeaum aliorum bOllorum etiatn
libri pignorantur.Etita vidï Ca:pi($in)é 'fierj:~(vt
dixi)VlxobCeruaturquod dicirur 1111. agricult~ ..
res.C."o tit.Sed adiddequo digrcfsj fumus,reuc~tamur.
Si igitur reus prin cip ,1 lis dici potdl: hçres de..:
h.itor~s~[eu fide~uiIor qu~ ren~ciauü:.l~gi de pri~ .
clpah le opponlt, hodic ex ordinatione reÛ'ia e ..
tÎam, ante datum libellum, vel ahquamc~nte~:
ftacionenl tlétalu: re pignorata. {lntdligîtur de
mobih,au~ per.Ce lnouenri) li aétor peçat,& aga",;
tur de debtto hquidQ, vendecur ad Jicjtation~n, .
\&. pecunia qux i-nde
prouenerit
ex venditione
r~i pignolat~,.per mo.du~.· (vtdiq}nt) pr~uj{io;
llU~ trad.erut Ipfi credlton tanquarn ·iufiitix de~ ,
poGrano,data peripfum cautione de refrituendo:G polèea ira fuerit,iudicaCUll1 , ita cauetur ex "
ordination,e Regia.. De VIUec9tteres Jxix. Et ita
,n une ohfeJi~attlr.Ante veJ ' ~ edi6tum" & [upr\~f.J. ,
~.Qnem cune; :camerre qua?do'rcus [eu debitor
~eopponebat~ & d~t~ c~utlone petebat rem pi~
gnoratam {lbl re!htul cldem refiituebatur ho.'
di.e(vt dix1) [ecus.,
'
.
. , _.
f
'J
E.t qu~a v~di ~liqu~~ e~~a~ antiquos d'uhitare
.
- . .' -,-, . ~q~i
tamen
LIBER ' lt
dubitare no dèbuerunt) de ilHus or~
~inatiois, & alterius teno.re~qu~ dicit Q\-lod poil:
, Inem co~te{1:atam negatlue, pendente dilatio ..
ne,& artlculan~u111,~.probadüm. Si ipCe aétor
p~t~t{vt vulganter dlCltUr) la 111lin garnie obRIxe Cenere qu~d ~11a ordina~i~ de qua Cupra,lo
curn non habeat nIli data petlC10ne.In hoc(meo
'llfidelu ~u.dicio)valde aberanttales: ~oniam
clara efr dIa ?rdinatio qü~ dicJt per hxc verba.
~t li c<?Btr~ l exception deCdiétes ob l!gations,y
ha oppofitJon &c.,Etcredo ordinatIon.cm iILlm
elfe fa6tam quia(vt dixi)curia fubmifsionum fa
, uer iplis cr.editoribus,. &claré, & ap.erté dixit
quod taH~ prou:itio' fiat ante aIigllam ' petitio"né
obJaram nec-conreftatÏo·hern faclam. Et huic to
'ûe'n'i t ordinatio jn aliis huius prouinèix xij.alter.a vero ordinatio colhgitur ordinatiooe xvii.'
&.in r'egiis ordüia~jonihus hac in prouincia fa-'
lb~. A u dICte des ~ppdlatiôs~ Et ita <]llotidié obferuarur,{ciItcet, quod qu,i do fuit' oblattts libellus,& contéftatio negatiuéfaéta per reum debit?ré opponéd6 Colutum, aut ~liam -c xceptioné..
" Sc.cl1ndu·m ftatutümadmiisibilé, li iétor pet~t .cùmmaln petitam Gbi tradidatacautione~&
in
1~ mai~ l~y e[!~e ,garn~~. :r~l1c·vifoinfrru~.ento
,.
t
.1..
~~!ig~
�180
•
LIBER
II. '
/
obljcradonis,. dominus loc,umtenens aifumptis
({'cu~ quatuor aduocatis antiquis , aut paulo
m .ai0ri numero,G videat debitum liquidum,or.
dinabic [ummam in pctitione eontcntam diéto
-crcditori expedire data eautionc: & eurn prouihune,& obligatione de reilitLlendo, fi dl6l:um
fuerit.
Et tune (um.mam illam fibi adiudicata
.
per talem interloeutoriam [ententiam eidë tra ...,
detur.non in b<?nis mobilibus,autimmobilibus,
nifi creditar acceptauerit:rcd in pecun·ia,aut [o.
lutionibus.li quas in promptu pofiea.ofiende....
rie. V nde bené. debet aduercere tune adUoccltllS.:
creditoris,vt bené.proeedat [ecundum has. duas :
ordinationes,v,tG qua res m-obilis" aut pc:r Cc mo
uéspignorata fuit,& ipfe reus (e opponat',.petat
t.une la gagerie dl:revendue.Tunc.enim .line âligua aliaviGone inlhumenti (nifi reusnegaret .
<Je fubmifsioneconltare) ordînabit pignora védi,& (ummam conte~tamin .clam ore. dari ipfi .
~reditori, vt [upra diélum efi~
, '.
Siverôjd inprincipio,no.O'eetat., ;féd poll: I.i-:- .
lem contellatam vellee petere ip{a.'bona pigno~ ,
r:~ta\ve~d.i,tun·c non p~te~)(ed.âebet ~petere (vt .
(upra dIXI) pendente·dl1anone;Ia main Iuy'dl:re
g~\Jnye:Ft.fi~ !l!~"~.r.d~~a~i~nc~, d~bentinteIligj; j'
",,'
- --
~.it~~
--- ....
".
LIBER
II.
&, itaeR: procedendum.
Et quia hic traétamus,quando in:.aâione pero
{onali agitur,dl: aduertendum fiue reus fit pnn(ipalis debitor,aut hcrresipfius debitoris: quod,
Ji fummam petitam negauerit oppone.ndo ali~.
quam exccptionem, ex exceptionibus adtnittédis in cu ria fubmifsionum,.& intra duas dilatio-nes non probauerit vel Colutum ,. vd alias exce,ptiones admifsibiles, de quibus inillo fratuto
&x.tunc. condemnabittir ad foluendam fum~'
mam petitam cum expenhs intra terminum fia.
tuti,fcilieet intra decem dies"vt in fiatuto conti:
netur:licet de iure amplior terminus ad.foluendum dar~tut: tamen quia curia fubmifsionum.
cft execCltoria ad fimilitudinern fententix ,1on -:
giorterminus,non datur, &.etiam poftoppofi~.
tionem {ieonflteatur debitum.
.
. Et Gdebitor,auteius procuratbr a taliCênten!",
ria non appellauerit, & inhiberi non fe.c.erit Intra q.':la,draginta dies {ecundu rn. or.dinationes,
regias:talis.lèn'Centia executionj mandatur,Jam.
pro fUll1ma principali,quam,expenGs ràxatis ..
~t fiforfan crat d~ pedona.obligatus, & .vi il-lius·f ententix incarcerctur, non· relaxabitur e-
ix..
~!am>datd
cau~ionc:fedJecundumJl:atu[li:quin~
.
. -_ . ..-.. .-),..
- - - .... ....
z.- ~ ,
·tum,
""'--
.~ -
~
-
p .
�LIBER
. - ,
~.
' ,~ "
LIB ETt II.'
3 Tertius' Ce opponens affirmanfque alia n~n ' .
: fupereffe bona, quanl pro pignorecapta,
-~",
tum in ordine, oportet vt Colüat Intc?re , aut ce~
'clat bonis: nec ofterendo de bon~s ~UlS, a~t ~OJl~
ccdendo quod execuçion~s fieret ln m~ ell0nbu.~
bonis [uis,audiretur.
.' ,
, ·Et fi a dié1:a Cententia appelIaueric ad cunam
'(vt hodie faciendun1 ea) & ,non .pet~t {entenJl.a
"ex eifdem·atbs,(çntentia executlonl mandaqltur data cautione per creditoren1, fi ira dç:bitor
JO
•
•
.
.
r
id probare tel1etur.
'
.
4~ando [wnt plures tenii oppone~~es)quid
~gendum.
'
~
f
.
CAl?
~
,
,
1
SV ·M~1A.
,.
,
1
antê latam Certtentiamtertius Ce
termino ip[ahim· literaru~ . pi~...
gnorationis,tertia perrona di ci poc,~R'...Qu'icu.n~ "
que enin1, vel quxcunque,~ qua: ve no eH: pnn- '
cipafis,tertius dici pote!t,Guc vxor,Gue 6lius de-,
bitods modo non fit hœres,frat<:r) vd quiciique·
aHus guiinon hr.proprius debi[or~Et tune in ç~r- .
rio-locum nonhabet,vtresin pigriuscapt'a ven';
' à~tur,qui ipfe Ce opponendo aut prçtetidit~x~- .
chltionem
, . fuille faélam 111 bonis fuis. ' aut 11 fIc ';
vx.or , vef alius creditor, ' dicat non fuperelfe ·
-1 ali,a bona ipGus' dehiroris', quam-:prà .pign:
o:
J
re ' capta, debenr audid : & ille ~ertlus qUI
fc: .9ppônit !dicendo pignGrationenl e[f~ fa
étam in boni~ fuis, debet facere {idem ln~l'a
, J~as, di~ationes ,; quarum prima eri~ 'decen1
, .di,rum. : It{;m &. !ècunda: çum . exdl1{ipn.e~ "
J
z' 4 - ~-<' ~ a
"
.
1
~a-ndo tenius Ce opponit, &~ qu~s dièarur
l'
-
.)
. tertius oppo1iens~& tune res ln pJgnore ca
pta npn ahenatur.
,
':
2,' ' Terrrus Ce opponens ,debet intra Qtias dlla.:
. ·tiones fidcm facere d'e [uo~interdre,& 'Jlix,
non dalltur,nili de c9nfenfù partiuni. .
i '
~- .... .. . -'
-..
2 Te rU us
~
./
.
,
,S, ,·opponatin
IN, autem
'"
.peUeflt~
. ' . ' . ' . " . :''1
. Ellque etian1 (clendum, vt fi fit fideluIf9r Ip-{
:Gus debiroris,[ententia poteft executîoni man ...·
. \
d,ari:contra ip[um 6deiuŒorenl,& ~on~ra pnn:-'
'cipalem:quia renunciauit Iegi de p~lnc~paJ.I, ve,!
edam fi non in ipfo .c~ntraétu ~b.lJgan.onl~ ca~)
"oerir,fcd quando fUIt relaxatus InJ.p(ls l~terts e~~
'ptionalibus,& pjgnorationis~ .
'
"
Il
..
XXt" ,
\
o
t
----- -,--.~
... '"-- : .'
--.
r
.
--..
-
-
.r '"
-
c'
~
--
�LIBER II~
'QE.oniam in curi~ filbmifsionum non dantür;
nec dari debent'(niG de conCen{u partiuRl) nili
dux dilationes.In hoc conuenit ordinationi regia: de Vi llecotteres 34.Ec de hoc etiam diximus
[upra.Et Gnon probaueric intra illas dilat~ones
res ip(1.S pigl10ratas fuas dre,repelletur a,fua op~
'poGtione,condemnabitur in.cxpeniis,: & execu:
'tiones continuabuntur.
,Aue tertius Ce opponit, non ea raçione q~od
'respignO{ala! ad fe pertinent: Lëd quia dicit Ce
priorem dfe,Ïn obligatione,affirmans n6 Cuper":
elfe aHa hona qllam pro pignore capta,' & tene-,
'tur probareex fiylo Cupra obCeruato, ,& fidtm fa
,'Cere de prioritate qblig~tionis, & non fuperelfe
aHa hona, 'quanl propignore ,capta~licet nônul."
li [equentes opinion:em Bar. 't eneant, quod 'cre~
ditor qui pritnusdamorem exporuit, teneatur
~pr6bare Çuperdfe alia bona: quod e{fcC'contra.
regu'lam 1uris,qua dicitur quod alferentj,~ncum
'bit Ol~US probadi,etiaUl in exce' ptionjb~s.Q!!,o
niam in exttptione agere etia,pars videturJ qui
exceptione vtitur l. j .de except. vl?i.'t~x.~it, in êx:ceyt~one reUill a6torem eŒe,& quia partibu~' a ~
~onsfungitur,ipranl ~xceptionem)l[eu oppof! .
tloncm velutiintent!onçll1 f~am implere, ideLl:
proba
lIBER
II.
probare,dcbet 1. ln e~ceptionibus if. de probat~
Et {lcet ln hac oppoluione ln Gt ncO'atio : 'rainé
qUia taJis negatio habet affÎrmatio~é Inciufàm
vel impltcatam, qui negar, probare dcbet'fLlal1~
,!eg~t1Uanl habentern affirmationenl ioclu(am,
_ veJ Imphc~ta.tn.~.tita declarat tex . .i111. ij. per gL.
~agnaln)ln verLin hiS ergb qUI negant affinna
tlonem &c.Et1l1ah intelbgitur quod ci incumbit on~s pro?andi qui dicit, nô qui negat: quia
_negatJo.eL1 hmplex negauua facb, ita yCque lA.
-hnenl dtCputat d. glo. Et tande;rn hanc opinionem tener in hne ffde probatio.per c. ex tenore
,deteLhb.Etna vidioh>!eruari {en1per: Quamuis
voluerinc al!qul dicere Cecundum Bar,q110~ debçc dicere opponens ~af.1·tum hxc verba, nego
ftJpereff~ alla bona . Et quî volueri,t dicere, vel af
, hrmare piura. e{fe, probtt quiJ. 'effet in odiutn
principalts creditoris, qui fùlt dllIgeneior in r.xpolitione clamoris:& tamen vt fçpe diél:um fuit
(Iibet (amen ex caufa repete.rc-). h.rc curia inué ...
ta fuit in fauorein crcditoru & iHorunllnaximé
. .
qu'! ~)t"Jn10 agu,?t.
Bt ft plures hnt opponences, non radotle prior ltatis pignorata:: {cd ratlon~ ptiori{a~ is nbligatÎ?num,& fine duo,aut ues Ct edltores oppo:..
aa
nentes·
,
'
,
�' LIBER:
186
•
LIBER
II.'
poteriè
ne-ntes de prioritate modo~ pr~diél:ô;
tue fieri di[eutl,o bonorum ipfius prin~ipalis ' ~e~
bitoris,& cog~o[citur de prioritate, & pofieri...
'tate ip[a-ru~ obligationum; & qUi priores inue.:.'
niuntur,temp0r'e potiores erunt in il1r~ ,,"& exe~
t ,utionibus faciendis. '
'
, Hic Catis commodé dici po[fet de ipfis pignô
ribus, & difputare qlli patiores in pignorehabeantur. Sed (meo', iudlcio.) commodius infra
dicetur,cutnpignoratio faél:a ent contra d~bi~
torem;& nulla bo~~jp(ius' non alicnata reperi:'"
untur, v~niendum eric 'conrra ' tertios'bonorum
, ' po[feffores ipGus debitoris,qui {cire cupiunt,qui
, potiores [unt ratione obligatienis, vel generalis
, tantum,vel fpecialis, vel gencralis cum' fpecia~:
Ji, videant ea qux dicuntur a dd. in l. Quamuis
in ij.C.de pignorib. vbi claré per Birtho. Bald.'
& S~dyeet. & generaliter & l.licet. & fermé toto tit.C·qui potio.In pigno. Et haétenus vifum: ~fi:
dç reo principali. ,
''
, S VMMA.
1
Creditor intra quod tempus debet petitiené
(uam dare, & li non infi:ec vt [U~ petitioni
' refpondeatur~
.
:z. Si defc:n[~r docuerit de foluto,venit relaxan
II: '
dus curn damnis,intere{[e,& expenG~:
5 , Debiter,fi nuHu5 tertius Ce opponat, confi-
:+
teatur debitum.
'
~ando qui,nta pars in collocatione ad vtilitatenl creditoris detrahatur.
,-
CAP.
XXII.
'
,
, -- -
-,-~ ~
'
----
-- -- - '-
' ~
dus
~
, _..JJ
Ed quia diél,li {blt~tum pr~cipit a'a ori quid
S, agere debeat,in ip(o fiat ute tertio, vere Et G
~iceuerfa aétor nÇ>n
compareat, vt det petÏtü>né
-ln contumaClam illius proceditur, vt lupra de ..
claratum extitit: quando l'eus e~ captlls de per-:
fana" & comparet ~ openct quod att.orcermino afsignato,feu cofrituto det potitionem) aliâs
reus r~laxabitur, & in omnibus expenfis cond é ..
nabitur: ACtor qucmadmodunl feus, debet re[pondere çlare per verbum debeo.
, Et li aél:~r fit; debet intra t~rmi,~~um prcfixu
dare,[uaqt ,petiticneln,illam clare proponere, vc
~ialJm e~1.Et fi ,aéler,data [ua petltione noluerit illt rcfponderc,nec infl:a~e qued ea crnia eidé
re[pondeatur:Tunciudex [ubmifsionunl ordi .,
naqit,quad pril1)a curja declaiah>it an iuil:e, & ,
refpodeatur fu~ petitioni, alias re~s relaxabitur
c~m ~xp~nfi~~ ,. - ~''' ,
"
"
_J
2.
E~
loF....
'.
aa
•
�"
1 J BER II.
Et li fuerar reus ca ptllS J etÏlm cun1 darnnis,&
interdlè: eodemque Inodo fi aliquis relis do'cue,
rit de Coluto,& pJgnor~, velut animalia, capta
fueTÎnr, rel41xabuntur curn darnois, interdre &
expenlis:& ira in opponéte tertio,qui de [ua op,,:
pofitionë repulfus fu'Ît.
Et fi contigerit quod in iplis primis literis t?ul
lus tertius (é oppooat:fèd tantum reus proprius,
aut cius ha:rc:s) & vl(a petitiol1le i.'c onhteatur debt
lum,cond en1nandus dl: ad {bluendam fumm i '
petttam intra decem dies, {ecundum flatutuln '
quartllm {up~a in principjo, vc:l etiam polftt 10-'
cumrencns condénlnando ordinare executio- '
n~ln heri pro'ip[a (ur~1ttJa', vt dlCitur in ipfo ' fia-:~
tuto,lbidem in princlpio.
'
-"
Et hic aduertendum,quod quando proceff'us, ,
fuerit faétus nullis oppcnentibus;aut fucdt con
tra debitoreni. eiuidêm vrbis,aut oppidi,aut debitorem alteriuC\ vrbis:aut oppidi: exempli.caufa~~reditor cil: ciuis, aut incola Aquen. debitor'
eO: pertuGenlis, vel fanai Pauli prope druenria,
vb. ego natl1S film,vel alterius loci: Tune in vltimis Hteris,idcO: in literis collatiéis, quinta" pars
debiti ad cOlumodii c.reditoris detrahirur, hoc
cH,fi dcbltlUU erat 80.florcnorum vna cumex...
-
-- -----
. -. pen(ls,
LIB E R Il.
penlis,~! predium pro pignore captum, longe
pluris lit.coUocabitur a.d fummanl Borenorunl
centum,fecundum -frylum euda! fubmi(sionii,
&.l1atutum.Cupra num.17. incipiens. Item,fupphcam la dlch~ magdl:at. Et hoc iruelligen d u m
vtdedaratdlétum fratutum in ,bonis immobi .-..
libus,aut per Ce mouentibus.
., ,,
SVMMA.
'
.;;: ,'.
>
;.r,
.l '
. ' '7 . """
~~
.
~ ,..~
..,:
Intra quod tempus Jebitor porsit rem in pigoore ca pt~un redlmerc {ecundum fratu-:
•
tunl,lntra annUID.
.
2. An auous incipiat a die liberatio~is)aut coI~
locationis.
'
.
~ .. Si debüor (oluat l~udimjum ioua iannum,
.
libi imputer.
-4 An dominus direaus dapCo an no quando
~reditor p~tit inuefiituram,pofsit retinere.
J '
,
"' •• ' ...J, ..
CAP. ' XXIII.
J
·
F
L:'
Scd OUi3
audiui interdum debitorem
,
j
po{fe 1l1Cra aliquod ten1pUS rediinere rem
~aptam a ,r~dito~~~, pr~c~r ~~c mihi dedarari.
aa 3
Pat.
--
�~
r.
..
LIBER
Pat. Certum eil, qUOft ltatuttHn
feu fubmifsionuffi de quo fupra num. loS. inci:;':'
piens.ltem cum 10 fia qwe la c~n:bra: ' Et e~ialn
per ~Iilld fiatutum fequens.lnclplen,s,}ratulmus
<Juod li parti &C,~9d ptitn.um llatu~t~m l~qui .
tur de pr<t(entibus, vd ab[enubus, vel J1115 qUI poC
funt intercfTc pretend~re, vC vcniant contra exe~ ~.
cutlones, & proprié non fadc illud fl:atutum ad
hanc quadHonenl :Ced bené' fequens, :quia hoc
<}ueritur intra quod fequens iple dehitQr contra
quenl,Gue eiùs bona executiones fàél:x funr,pof
fit rem ipCa m captam redimere, & d!c~~ quo~!n
[ra annU111 .
cui-içcimera:
annus
1
<
,
Sed dubium fuit ~ an numeretur
a diè
liberationis poft terminu m:an vero a die cdll~
carionis.Et re vera illa fiatuta fi verba ponderé~
tur immo videantur,declarant quod a die Ijbe~.
rationis,no a die collocationis. Quià dicit 'Juod
fi res fuerint liberata::non enim dicit, & colloca
tio faéta fueric. Etira [cmper fuit ob[eruatum ·
ante aliquod arreHum curiç fuper hoc Iatum in
ter quofdam dç ,e nttauenos vider:anl ',ob[eruari:
quia debitor talis veniens poft annulU a die li~
bcr~~ionis, non audiebat.ur, & crego. jta oqferf)
..
-'-.' -_.. . uaba
LIBER
uabatur propier illa verba fiatucÎ nihil
dicentis
de coIIocatione,etiam quia de iure ex [ecundo
decrcto quis efficitur dominus: V nde curia alio
prccedenti arreCl:o ordinauit, qtlod œfi:imatio
fÏatin 1iteris liberatoriis, alias procelfus effet nul
Ius:tamen curia in diéto arrell:o voluit annutn
a<l.redimendulu res ipfas libératas comput'ari,'
non a die libcrationis: [ed collocationis. muId
(cd fi-andum eft arrefto) do",
.de hoc di[putanc:
,
nec al!ud pl~ouerit. '
';
Et ideo veniens debitor intra anoumG cre.
ditor CoIuerie Iaudimium,G res lit [erllihs inlpu~
tcrur ei: quia non recuperabit ab ipfo dcbitore~
quia no deh.cbat .l~udinlia ante annu.m & diem •.
Et quia ' quem~drnodlim de venditione condiJ
tîonalis rci feruilis laudimiutn non debetur, nili
adueniente conditione. ira de hac alienarione.
nece1fada pendel1teanQo,qu~ eil conditiona:
lis laudilniun1 non debetur.
-- .
••
.
Sed quçrere, polfes, an dapfo anna dori1inus di~6\:U$ r0Csit retit:tere iure pradationis. li'èct hoc
extra'r.é videatur:tamen nô eft, nec rnc.p iudicio
inlpe~tinéter hic dicetur. Et dic quod ile. Et ft di
,~cau~ ll~lg~ ~~t!~ere;pot JPxinlior~iuxta fiatlltû.
,".""
~
<
.,
3
.
... .
•
II.'
aa 4-
~OUl1m,
'-- - -
4,
�1"
.....
LIB E R Ir.nouum;retinere. Et ira curia Cuo arreR:o j'néèr _
l chan Berenti de Arelate 'Xxj j. Septenlbre J~ 41..
decla'-3u it Sed quia d!xi quintam p ~Jrte~ de ..
trah.:nJam ad cledltoris vnlitatenl,& quod ,de":'
bitor intra annum poteft rem dHlraétam red.'
nere,ln hoc aducrcendum,quod eo ca ru debitor
non teoeatur veniens Întra ip(um annum folvere tpei cr~dit()ri ipfJ, m quintam p::l,rtem: quia '
ipfa qU1nta pars'flOn con6derarurtunc in tefi:i ~
tutlone r.d dlfl:raéta:, Et fiylus [cmper ,obfeluauir,& ob[eruandum eft.
,
J
Ail probandum folutum duç dantur . dila-
2.
nones.
Pend ente diltatione ad probandum debitor
.
-
,
ca rdaxa udus vCque ad diem; rcceptionis
3ttefl:ationum.
,
•
Si quis opponat aliâs exceptiones quam fo.
luti admiGibiles.
Si opponatur exceptio cœpti alieni iudjcii,
,
.n:
" J:imus.qttaliter agendum;~ pro.cedëdli~
Üt, quando exec~Jtiones completa! fuenn t
- ,
ipfo dcbitorc nO,nopponcnte vel ettltn oppa.:.>
j
n~ntcJ& polle:l condemnato non obfi:ante ne-i,
.g ation·c-per ipru.m debitorem fada ,1 fi nOl"l ~p~
pc~lal1erit: .velli appdlauerit, ac .e tiam quandu'J
~prtius·vnusJ vel 'plurc5 Ce oppofiJerunt. Nunc'
adhuç pau.ca repctcnda ad darius irueUigenduI;
\tid:entur vitra ia~ diél~[cilicet, quando debi:.,:
torjn debito liquipp negat debitum opponen ';',
dpahqu~m e~ceptionem admiCs'bil·cnl. lllanl f '
de qUlbus in Œatuto xJ. s.fcilicer) vd foluri ,.v,el
paéb denonpetédo exc~ptio.fa1li iolhumenti,
, inceptiiudjcii ante Cententiam, qux~non tn~nli--(
uit inrem iudicata.m ~ tUllC dpminu~ '1ocumtc-;,
ocn,~ .conlHtuet,tem.pus: ipfi debttori, Ina:xin~é\
.à.
," .
quoad prQband~ m folullJm,,& ,pa«um de nOl1\
petendo fccundum quantitatem (ummç pecirç:
~ia li agatur de tJ1a.io.ri,fU,trlma. Aorenorum
centum,datur cx llylo CUfla! camerç men fis pro
prima dilatione, /ft{ pro fccunda, per {inùle tcnl. .' s:N"ec ;~,antur atix-~.I~tjbtl~s, v( (upr.a:a.tlum'
cdl;J,:~ il1.; ~~.cvtodiautt1 cIll ~pnuenit regijt;·o rdi ..
quid lit agendum.
•
Ilatlo.
CAP.
,
.
X--XIIII.
-
,
.
Dixi
•
. .
'.
i
".
'
' •
.-~, ~i ~~r~è.e ~lipprifu~l~ ag~t,~,r)qlli'9d"cjfTh,
~"
. :.;
.~ f/' ;. .~~.
, '.'
,"
bb
-
' aut
1,.1
�, " IBER:
:lut dari deb('~1t fe'cun'd um j p(utrt
I1Y:Ütfl', 'ft d~
tis articulis,. & pend ente l)fub.4tlon~ ~i d\~~lLQ~
cauîtJdtbct rc1axari vfque àd r~cel)!: ion:l:in al f' e~ {
fi~tlonu,cum prolnIlslone de te' repi efèot ~' n'd' tX'~
•
•
. Si au[~m Oppo1tatc · exë(~p[Jont\1it:t.Hi, ~~' n'otî~
ex atbs.,& dJt~relltiJ" prOthocéli 6t .·In(bum,cw-i~· ~',
ve-1teLbmoni.llium 'prC03.r e v'e ~jÙ f~,I ' per'ttilc~';:
, tales d.lationcs [unt ,'onced(r1d~: 'f.'f. jfoppon~r:.
prç{c:ripriunes. etia in 'interciuc-s 'A'q utoi l:o:P, veFa...r
ho~ :Et !~ ~).pu'~ lll: probauone ,. 'puta de 'mOl te:de~ ~
(untb,lbldem ièrUândum: ahas 1i pcr'd<x'ul'n<:~
~;.&; ii J'e:paétqde non Ftendo. ' , '~ ' ., 1 ~
,'.S !vero-qu,oadexeepUO!lem.Iudicii aHtni ,0:.;
pt.i:1opP/(')r~tt v[ U\ promptu,&ptt atl'a fidtnlta ;t
c;;ur,alJas' repeUetur,.&·,,6:ndc:nlnablHlL~ , Et 'h~c'
{uffic~reN.deaniur quoad ludlcta 1irig'~lLana:.i,tè:·ut
pa[ucÙJ~lÎa:.v' ~nien.dum ad genc~~l,~ ~ .. '-"
en
,
.
•
J
,
'
.
..,
:
"
.
SVMMA~
... . .
.
~
.
•
,
,
r
~.
.~
.'
~
,
1
•
•
'
,
:
..
,
,
l
,:~ An lit differentl~inrèt·,ùdicia generafia . ,:
.- tingular~a:& quod ab,'er JudicI0:geneta!):,
.
~o~clud1tur~quanl' flngu'llan..
~rQPt~r non ~C'6id1tam rauoocm
oZ ·
,
.
---
._---- ----
. '"' , '
adm.ni-
:J.tLata
' . ., ftr~x,.tutet1a: ~,larnor exponi pot'd1:. . ..
• . ,~ando ,t~tor.,vela~ius3dminillrar~r cere:'
" . r~tlu.d~~tto~. de allqua CumJ}1a liquida, de
, g~.ncraltaa.lonc ht particularis. . ,
:. . QU.alii p~utio eIrç debeat. vbi rëmcomp1~
. ;' rUlt,& 11 nO(l tom paruitJqualis eflè debcat.
S" . An r3.t&On~ adminliuatQlum impugo.1ci
. ' polfu nt. , .
:- .' : . : _, ' , '.' ,
~ - Qgando,con~ra fid~iu{f'orem t~toris~ vel curatolls.t aut al~çrlu$ a;dm,ulÏilratoris obligau agltur. .
:"
.. ',
'
.~
l ' _ Si c.o.ndemnatu~ ad (qlueftdum' app~Utt> an
(~ntentja ia.cêtu~ [ummis execLiuonl,n li., ';'! '.' ~~ri l'ofsit.. · " '\ .' . ;' . .
.~, ' . - .~
.;.
"
?,,"
...
~,~
.-
...
.
.. J
'
•
>
\
" .::.> .:
p~i~~~gcL1erai,bu~'
,
:,
.
" i
4
'.:,
-
. ÇAP.,. ,. :~XV.
·i
" .
..
, i. . JL.~i~ ~pat~r) menti~"emfacis de~::;
~. , , , ~c;f.~,~~t~S l.,u"diè IS,,&ét'~ ~uida dl!b,ntboné
' ~n~ fat1:â lcgi in aHo opulèulo thJü camerç,feu
tI
Y.
1· ,
.'
~
A.
•
-.I ~ .
••
1.
, ~.
~
,
. - .,'
..
,
,.
~~n1.-lEton~cxpli,ql.(,Q~lCl(:ro)dIfrcl étiam inter
,ge.~er,:, U .~) :&~ingu]aria iudic,l~ Pa[~ jn lnodo
,l.asend~,l~uH~ p," ~itl'(s .diifer~!lt.ia ett:(èd in modo
- --
.
- - .'
.-
bb
2.
.- -
,on
�:lJBtl(:-'I't." ,
f!)U '
'lIB E;R '11.':
):'7
(.'
conclLiilcdi, 'v rdicltur in nofi.'o ' oplifcul~~Jio!
{Jâtutum Cupra l1um.:xj. ~ia tenetur 4{lîm~tîo'
Q.L1oniam in ~nerahbusjudjdjs veluti-inrcdd'
tionC'fltionum, vt quia tueor adminifir'auit, &
promifit fe qure obligauit l;>onum inuentarium,
.l eu rcpertorium fatturum beneque" &. deèent:' ,
ter pupHli pcrfonam)&"bona gübernar~, & defcodere: tuncconduditur ad redderidum rati~
nC5,& (vt facilius intdligas) cxempll)·Ytar'.
,':,. VCJ b. gratia)Caiu$ fuit tutor) veJ curator Sé~
fiémJa~,ert~ v't dicitur ln prjnèipi~dJai fi:at.'uti.
j
1.
3t
J
•
•
, -pronjjl.l1otH>ium bnita tlttda'~ratjonem reddidit
adlnioHhationis tutdç: Sempronius'vu)t
(tbi ra
rioneS reddi)Ye~q,uicunquealitlserjarri admini,l lrator .r dpüb, vcl',aJ·terius1li ,lit obligatusreddc,- re' rationes)<} forfàn olim tutor, tel admittillr2tor, vel altus ad id obligat~s, 'recuf~t faccrc.Tiic
quia adminifira:tor fuit~;generali5 Tforum J ho-
norum, o:c fciri potell quid, Be quantunl abip-,
fo tutore hr deb,ütm,dc:bet ipfeoolim pupillusin
calce inltrumenti. rubfcriberel~atcaptiol:, & ,pigno,f.àttoad'ihflâtiam Semprdnii (o.ntra Ca'r# 1
pro patbs,non uhferuatis. in, nOfl teddendo r .;.
iones~& rdiqua. '
:..a
~xr'onendo clam~rem;~ p.u ta 'vel Horenôrum
~:~!i' m)autcenfunl, pro.y,t: rcs c'tit de magnaiauc
,
<
p'4':U~ (au{a in cutia
J_~; "_
"
<
.. '
4
'
f..binifiionLUll fctundum
ftalJ.1
..
-
• .;.,
--'
-
Et Hlo tafu fem'per ht pro pattIs,non obfcniaris:,
Nec'aliter potea clamor,~~ponj pro reliquida~
nili poft reddit3m 1"3tÏoncm.
'
, ' ..
~, ' Et li'tutor debitor de aliqva fumm:_ rcperia-;'"
'3
~·tir,eo cafu redit in aéHontm paitic~laretn) feu
iudicium'(vt melius dicamus-) paniculare. Et fi
'èxpofico clamore pro paélis 110obleruatis, quii
bodie per ordination~m regiam prohibctur au!.'
ge.ri clamor in titu~o. d,es f~bmifsion~ ~rtjcÙ 1. x~.
"Ideat aélor quodvc:nfimthter potet! ipfc (utOf
licbcrt ob rationenifu.r admindlrationis! ta,mi
'bônum cfi,ti quodallgment~tur poflca, in pcti~
done ponatur ,Iaterio, ne ius rcgium depereat .
'\Jt & hoccafu augmentari que~lt ,c lanlor. Et id
::fc~cundum Gylumtoleratur adhuc,quia nec:cô:
~mod'é potuit intclligiquàntum dcbcbatur.'
.
. -: ' ,Si '~utem rèus compartat) augmcntun16~rl
;~ , o~ ' potett: réd pro Curflma"clan10ds:, expol1~~.1
.procetfus quatuo'r hierÎs,{~t' Cu pra d-eclaratii fuJtt
·fin~ctur., SlD2utem r~us c'on1parea[,~ petar otttt
.'
in
' rjretitioném)p~ti~i-o calis~~èàebtt', \lclcontra:
'ipfum tutorrrb,h viriat,vd cc3t~a eiu~ ha:-rcde m:.:
ua!ll!uJgarifct:'11on~" [a_cirnb-ubs vt t'cmp~ritc:r.!
... .
,, 1
UlamUs.
f.
\
._
1
1
�LIB ER.
.....
,
"
.
,'
'\.1.. .. \.
..
. " . ...
'" .. ', \:',
. 'Le procureur de N:d m,3?deur CA 9h1i g é(9
f
",8
_.- .
•.....
,..
,
...
"
.
"'ml~
~
r-l'
..
tre N.defe:ndeur,d,Ct'qu:tn jan ,1 S,So. ~ )cAt~
%iel,nc iour du 01015 d~ Mars Jcdiâ t~l {eroJt~
ni! d'ecretb &. c~n{htué , tu~eur dud~"l: ~e,~~nt
4e~fJ lf,qud ~f.fcndtur ·~~,r~. lt o~ltg~ l~, ~~,~n.,
ne,~ bl.çns aux. coij.rs .des fub~lf~l,on~,~.ueç ter,,!,
ment 4c{a}r~bon.&. ~o,y~I,inucntalrc.E~ de,blf
&. deue~lelJ~\adJllinj{lrer )a;per(on~e ,1 k bi~~
dud.J~t deman&eur,&.icndr.e~ Coml)~e,,~ ~c~,1qu .
dèl~d t~~ admlni~r~tiol1Jc~~nle ap.pert·pat ~~
pe p,ubJu:que printS rap ,~ i9Ur. fufdld:" pn.~s par
M.. t91..J~be~lqq roy~~ " ~, aqllel~e , ,hoLe f.. ,rc;. &;
, ~b[~r!ler, ledt,él: defen.delJ~, auu}!t. , p~~mi~ de f.èli;
,~ef~ca4re dequoy .1ediél dç~3:,jç~r aUl~~ ~~l~
.Çon~l;alna vqy.aqtço~ rçfus ~ ;ç~PQfe{ cl.lm,~ur
f::ontr,\! lediél defendeur,de la (o~.m~ de ,~,a,~ ~ ,1;t
pou~ 'p~c~,es p~~1)11s, . &, no~ o\>fçn.l~z,':lc ~<?ul~
:> ,
:;léd 1e c5pte &.1 c:li,ql13,dont P:P~~ les ~a~Cê~ (~(d~
Ja~s .&rç~lrites dudJt In{hum~~,~~~ g~fll11)at' ,
, ~e l~~~tcJ:I~.me:DeJl} ide Ic:Q.a ; p,fcp;~ ,~Uf~nr~
.c.ondançar~ndre, cop~e& re1~qtl~, .p.~yc~d.a.n~ i
terme deJ' dlatutaudl~ Qemad(:~r, ladla.e~OJ~ ,
~o~enu~ a 1"~l,re cla~ ;u.'~, qLU~~ qP, !ç, ircwt},~f
J~deuip,lc 4ç.1~d~Çtç ~4~~n~Ll'~Holl ,d,Ç {ij~e.l :
-.
-- -
"
.
-~-
_ ..0.1_ '
t.I ~BER ·;tlt,:
1.
-
...---"
-.Jo
~-~-
'r-'
,
'auèç
....
~;; '
:n.;~'è d~ftlb~s,.dôn1af.'cs', ~fintertfll) conéI-uand :
~!c·e,;&Gll[r~· ment ,pèrfin:enirh e nt. '" ' ,' '.
,t (;Et ho. tu tmoJ.t pctito hcridebc:t contra· p-rinci'\'.
m debit01tfn li v iuat:SÜl ~utern v,i tadcfun.;.:,
J*ik
,~
vn
a ,u'sïir,diccndinne{t,conue rd ou Idz~:côm ,~
JJlt ,h<:t\uer de tel )adlsluteur. Et qtlamuis tutor.'·
mo~tup5 {ir ,fidej.l.lH~r tamen adhtlc'Gr fupétiles7 ' \
cdritr. aip' \ltll 'agt pô~d} :,
fi à6torÎ j-ta ytfùln 1it~:',
& :threr agendu rr ~tl,vt 1~ p~ti-tionc itldicii 'G~,.' ,:
~tiiartS ' {\Jpr-a abl1hdé \~ittum ~ulcl " .,' ~ " ; .
\ ...
~.
,
','
~
"
).
. J-.. jr...' ,
.
.
.
"
l
.
:-~
.~
\
: "
• •. •
'
;
..
"
' . '
,)
,' .
\,
~ •
'.
"Erltri-pug'na're pm,erit ri on 'èffë': i pfas'ratiotie~ ;
f&fficl'e o'tes POllf ~ts)vt 'pot~ 'qnz non ''C,ori~lnen~ :
a'nnùw-,;& dtfnl, née vefurh In~fbÜ':rrila'Ut,(x:t{:ff~,:
'i
&i {'è " p(rrf~t &' fufticièritl's Iduent~ntt1r '; '& ', aüdl~ .
tdres
il' L1'Ùlm 'ra tlthl fl M'rel âti6riè'111-f~ t,trin f) a!':
pai~, tctbu'r'r~t '.
p(;ie'n,(:r'rirClcipttcre atb,>r C(~,1i ,
cau; ' -
tAh'l ftùn'ma·m libi expediri,.,'ùttétri dafldô
,Wtlcm:'C.ttl : 'fHtÛClidb)lii~a 'ditlhihfuérir. > ', : '
.
., .....
,
.
,
-
)
~
\
r;~ G\~t~ c~ntr'a' fid, eiù,ddrerlT,ini(o ~fa~~
citationc
CUln
expofitièrie 'clJmoris,pütdllp(e;
&_ieitHlor' ,tamàre hJüm pt1n(~pat('m ~ ' vd (n~~~.
ti3!r 'd'~ c-x verbit tfatùtffllpra' tiüm x.,in, llll!,
- Clbl5': • .Et ' ohiar,' IC1~tlmqt1e ' ;, vlriuf\ de alio ~
~,
'-
..
p'
, ':.- -
-
'j--
-
.... -
pb ..
- --
~d~
-" ".~.
'~1; '
">cJl:: .;'.4-
•
1
�tr00
L,lB ER. · II. .' fi~4ei4.lf.ore.n iudiçio. part~c~I,ari. fuit:4~çlar~~~.,::"
Et qu.a de'aéllonc r~a.11 fupr~ «iQ;LJ,m cft., ~t jQ~
aHo.noll:ro ~p~(cuIQ traa:atu'm fuit, dircél:c n,on
proçcd,tu.r,y~, jpf~nl: re~ habeamus. [~.;un,dullJ ,;
tic C~de cei. vendl. ~. Leum rcs,cum d~l notat.G.'.1
d~ prob.l.~.Se4 pec i~(:Hr~~u~ly~ cljcit~l)in,jl\~~~,
tçrdid:o d~ pre~~rJ9 cl~",(ult:i t,an~~a.uul_s .-~~~j\
tpinii polfefs,onJs~~ alii5,q~ç (~ltn~ OP~OQl.JlI:->
ftcumento. .
";',,
: !~
LIB E RIt.
.'&infecunda infrantia coram -curia;G .pars 'Con,demnata non petat [ententiarn.,;ex eifdemaébs
'mada'tur ,executioni.,.d.a:tacautione"vt<liébi fuît
;Cu pra.
'1
"2.
>'
?
Ell:que'~otandlJm;ti q~Ji~ 4, ç~~tp~ f~e~i.ç ~QIt;;(
d-emnmdus id loluendunl penpfum locumtc..
J)e-ncem hodk pend,e~te appel~at.,on~I:~ ~ ag~ru[
de fU01Qla quadraginta hbr~r~m partiI1. & l~t~
~ueri~çum quatuoraduoc~ti~ " qlla! {u,rp~açll
;
4.
appd n~~Qrcnofum 8J,.,.ç~a;~ eum c~P,~Qr.s:.
nlandc1tu r~ecu,tjorü,da~~ cau~io~ç,. fi pcc~.t,ur.,'
,~ , . t~e~ liag2.ruç ~c [~m~a , viginti quj,nqu~, J~0;
ht:~iuJXI')pc~folum d.,locumtcQ.cfJtis. & ,apa(cç ·
in ord,~ati~Qipqs ~v. ~ .~vr ;.l,l, p,~~~~i.3$)o:r,dj~ ,
nationibus.
: {lte,m,li peç~odutJ1,qu~-I:qlld~t4.: , . .ai;n' g~r:
I)Je'r.ue~qu.atr~~4lJoca~~., .: , :.' ',_ ," . ' , ; : ~
~ -:~i verq a'p.pelI3u~nt. cqnd)~m~~ç~,,& ~gatut:\~
de h1~iori fflnla 4~ qu~.rupra) v~l.~oJuit r.r~ditQ.r~.
interea~ip priD)a infJity.. cxc~ui,. ,~~a' .ç.aqrW.nç,tf
~
~J" n
. ' .. .;
".,..
, ~~
's
,2, 0-2
Hypotbeca quid lit, acan pignus, & :hypotheca di{ferant.
)
" ~id 'agendumlit antequam ve:niatur .:rd
.attionem hypothe~ariam.
In "vnis'Iiteris potë{1; creditor ~pignorationé
rCum citat'ione 'c ontra tenias obtinere ad
dicendum, ve'l iUdicandu'm.
'Si crediror11teras 'tantu captionis, &pigno-rationis obtineat, & re'ferat :executot non
inuenitfe h~rcdes,a utbona,,;alü~ tune liter~ laxabu'n tur contra tertios.
....
co.
:Si tertii citati diétu;ri, vd iudicarur( non
:pareant, vel.li c<>m;pare'a nt, ~uid agendii.
:Fin du deuxiefme liure:
,
,
.
,
: ~ :#
,
,
.. f
�-
LIBER
2.0')
TER T'lVS.
C A·P.
.
,_ ~'
-
:
1
..
i.
;
,
~
.
1.
Vperiore libro nonnullas <]U~
lim obfèruabatur, CJuid hodiein
curia fubmifsionuitl ob[eruan-
~~.~ .~., ~ :~- dum Îlt.,ac de aétione per(ona:li
.in iudiciis panicularibus,ac generah~us & vniuerCalibus iudiciis.Ntlnc autem de aétione l1y'pothecariaell: primo cHfcutiendum.
.
FIL. Sed fcirc optarem <Juid agendum {jt
antequam v'eniatur ad aéti-onem hypothecana:
,Er quando locum ,habeat! Et quid proprié Gt
hr
potheca.
Pat. Vltirn~ tu.a: quzfiioni primo,quaaIiis rèfpo
deba:[ciiicec quidlit hypotheca propdé'hypo' ..,
" theca greca diétio efi,& perinde cil ac pignus la.
tine. Pignus autem elfe patell: vel in renlobili,
autimmobili: qu'amuis nonnulli dicant hypo,thecam c,{feln rehnmobili,puta inaliqno prx,dio rufiico,vel vrbano:pignus in fe ~6bili)vt in
velte, codice & Gmilibus. Et pro ,HIis qui fl,clUnt ditfcrentiam inter pignus;& hypothecam
. ~.-::_._- -- - - .
cc Jo
videtur
...
.... .. _-,
1
~-
,
•
1 .
�LI B ER. lIt.
.ta.4.
r
,
fifc:Œ'.': .
wid~tur 2p~rte ficere·diilinilio"Gue codnuatio)
Rub ..C.de pig,.,& uypoth..vbi vid~n1us. qLJaliter ·
rub.dicic de pignor.& hypoth.Ergo videtur elfe.
dHferenIia).quamuis.aliq.u iexponant hic. d,iétio.;
nem",& pro,d1,. & re vera 'pignus, & hYPQthe~a .
prO'.eod:cmlndiffcrenter ponuntur f.. jj,; in prin ..
Ibi credit or qt71ja pr~,dium, pjg.,norj . .Et c}ariusin,
1. . creditor qllÎ'J'ut1dos· dDmülq~e pî-gnori vd hy'
potheça! c: d'c pigJl.0r.a:._ aél:-io~ vnde poiret. dici
<]~10d. hx.di6lion~s, pignus:& hypotheca, fx}?ius,.
c:onfundUnGur::ver.u.m . djcfpoteft~quod (prôpné:
fe<]Hendolpignus eil in re mDbili:~ & hYRothec~
in re. j m nl:obi1i~.
At in Vêl bls,nou:cilvisJac.i:enàa·.. Venumus' acl;
kc.undanl<quçflionemY.-qua qu(élisq1-lid' a~ndti
fit antequanl·, v.eriianllls.ad.hypodiecam V,l obli~
g.a tionisJntdHgp,aut,em;quia pote!lelfe pignusM
conuenrional'e,autfpfa!torium & conuennona..
le,.& per obhg.~ati.on-cm. faélmn1:' lcb:o.antcquam:
creditor ag~fc poiSit by-potliecaria oponee. vt:
prio:1o:diftuti-at 1?tindpalern:debitoré:, .& quod:
pedonam,~ b.ona,tIfic ad,eaoblig;ttus. Et:opoc
t'e.~ dircutere bon~upGus: dfBitoris,;lu~eius-bçre
dis,Cc:ruata fbrma..iurisfecl1ndumautlien~ hoc fil
debi~.or.de pignor.C~I~ ~~r~his.: qu~dam .de lm....
i
.
.
\
.
fifC.,;.
1
.
.
Et h~. c di (cutio poteil: q:eri.vn~s.lit!eris h~c ~~ 3
d:o,Fiat capdo, & pignorati(); contra talcm.,debitorem,;lu~ dus-hzredçs.. cun1:' citatÎ.one. contra
tertios,hQnoru.m~ p,oŒ:1f6fes.E.Gq.u.e caru. ~once-.
duntur lite,rœ:quibus .d.ebitores.mandantur capi,
& Fignorari:,. Gad.hoc fint obligati:: In cafu. in
qr-0"non.Ï-nueniantur debitores,nec dus hçrede,s .
~utl),Qna,jDqp,U)US ficri· poG.it, e~ecu~jo, fi mul ip
~~i~JiJ!e:d& (v:.t d~iau'm dl:) 'mandabuntu.r cj~al~
ter.&ii·poifèIfores(vt,diélunl dl:) dehitoris,,; d~auri ·
auriudic~.turi bona· debitods non aHenata" in.
qüibus fieri 'pofsit exccutio,;lut: hœred'cs,cun1:cg'
minatione"quod pronunciabüntur bona ipfius
debito.risfuHfe,& dfe legitimé~ dirc.ulfa,_: &lax4,:,·
puntur,regJe{fus:conr.ra eo[dem~ .
.'
~ A~L1t veroJiùn(:vn~Jiterx 'tantu~~. q~jbus pre ,
cipitut:·d·cbit.ores,feu-,clus"hxtedes·pigJlürali; Et ·
ii de0i tor~ a dll:U C ve ni at,:& fi cet ia ll1'ipe
a1i t ~J:.
obI igatœ, jh: ei~:l em;Jiteris-. ma n<labirur de hitor '
ca pi, & Gin ul': pign ora r. kJtl ~q li a ru-m \exe cuti~Hl~, ,
fio ffièia l"es,a ur·fe r ui'C ns'eXt' CD tor re ftt ra t'11 on ·r.x
,periife d-ebjtoren1;~ut het.rcd-es ,:, aur' aU'qu?"'Dona:
in·' <luibus.fieri 'po[sit exeçutio, vifa·tali exèclJ[io~
m .o.b.tineri:p'offunt .ahaditerç . contra rcttfo~'poC:..
cc. 3.
(cito.)
"Of)
�2.06
. ,,
s
LIBER 1112
felfores bonorum debicoris) dléluros~ a.tlt iudièâ
turos bona debitoris no alienata, aut dus hçre...
dis cltm cotnminatiolleopporcuna'vt dicluit. . .
. .In quarum ter~lind aut comparebunt citati~
:lut 'Qon:E'c fi non com'pàre'ant,pècatur heri iuxta coritlu'lionem licerarum}n contum3ciam ci2 '
ratorum 'no cQnlparentium,& nîhil dicentium;
'a ut iudicantium Iaxari ~egre{[um c~ntratal(s
ciratos,auc cit3Cam'.Si 'autem '·corn pareant legi.
tima procuratore interuenience, concludat çtia
-ql1od cales citati teneantur·dicere,. aut itidicarè
intra certum terminum ~ puta decem dierti'm,.
aIHls laxari regrdfum c,Ontra eofdem citatos.· :\
SV·MMA.
Executores literanull obtentarum 'contri
J
tèrtios bonorum poLfe{fores debicoris,!de~'
bene e.xprimere pra:dium poffdfum 'ab iPt,
·fo tertIo. .
.,
Si teriii citati nihil dixerint, laxabuntùr rè~
· g[e{[u,s.'
" " .
.'.:'.
, ~,
~.. Qtiitlopponere,feu dicere ipfi t.e rtü po«unr~
:4 Si Vbcatu~ tertÎus aliquisexce-ptiones qè ru ..
. pradtéhs & vd iudicare tenetur id fiterc
·"periculo,& fortuna fui:
.~
fuerit
debité
faébi tenetur cre~
s .~~ iudicatio
~.+_.-- ~
~
,,
dicor
L_
.. ,
-0
,
;.
_. -
•
-
- '
,
t
1 BER
IIJ~
~
(litor agere fecundum iudicationê contra.
perfonam,,vel rem iudic~\tam..
-.
~ .. ~9r~~a ~bcl1i regreŒus.
,
,< ',.
•
CAP.
It .
iE'T,hic aduçrtendumquod(vt,execucores,
(~piusmonui)
_.
. fUIt
"
#'
&
in exc-·
obferuatqm,
,
cutione Jiteraru,m dePcncexprimere hoc nlod.o.
le tel confelfe auoir adiourné tel ~ c~mme crers ,'
poffe{fcur des biens de tel debteur: fca~oir d' vne.'
propdet~, litue,e en tel lieu, confrontans &c. Et
ponea po{[et aptius libellus regre{fus lien. Et hoc .
antea obCeruà:tum fuit, & bonuln e,(fe omni,bus
•
, ~xec~torihu~ ita precipi: [ed o,eléio-qualiteJ; [\:l.a
lneptla, aut negtigent~a id exe.cutoresc5mittût.~, , .
Sed ad propoGtum redeanlus- Siipre cita'c us,.. li
aut citati intra priolam d~lationejn nlhil dix~~ ,
rint,aut iudicallerint,l'axabicnr,regre{fus, & da;~,
~icur regreifus,liue petitio, vt inf(a' videbimus~
.. :. ,F 1 L. Scd vellcm,[cjre quid ipfe citatus aut ci , ' i
lati dicere poCsint,nc côrr~ cos regrdfus laxetur. ;· ~
Pa~.polfunt h~c prçCerti dici ab tpfis y.ocath,P~i , nlU faéta. ed"ciôe.fçu (vt ,dixi)cqmunicatioe iH:rll
;nétJ~~e~.~~r~m~~~:ii.Qbljg~r~?is,ips~l a~?"é.~eo, ;
.
cc""'" -4
leu
--"
~
•
�'11 B ER 111.'
feu reis dicere poterit:lIle tertius oppones ,priai
acqu'jl1uHfe proprietatem a debicore, quam,ipfc
debltor 'effet oh>'ligatU's,aut dus bona.~E( hxc per
jpra inltrumenea partiUJ11 faciléj'erunt 'probata,
aut qUia agitvi cuiüfdarri ,:ôhligationis cancella
,txip'Gus debiti: 'E t de 110c oportee ln promptu
:ndem ficiat,per tex.inLj. Et ibi -glo;C. fi °aâlJerfus cred.Et -ita ,etianlcr.edo perillum ' tex~ C uda
'pailame~tj:Entre Houor,a t :B ernaid cr Aix 'appellànt .confre ;FrancoysGautierllotaire &c.
fu-o a-rreHo deda-rault,ta1Iem exceptione'm-locii
hihere,die quartam,enGs Oétohris 'J 5 f"
,:' Sed&Ji reus vocatus ad ,d icendum,vd iudi'candu-m nihi't a:Jjud de [upra ~ïél:is excepdoni", 'hus.ôp,ponat.,tunctenetur iudicare l,ericu'lo" Be
fortlln a fuis,i pfu m debitorèm,1Î :p er(0 na'l iterlit
,obligatU's, & aél:ortenetur ·difcutcre perfon,am
j pGus~hoc c'll: ipfl:J m facere incarcerari)& 'detine
ri <1uou(queaut foluerit, -aut c e{[e rit bonis ': nec,
'a'n'te lax,ahiturregre1fus.Sed-linon eU per(o~a1iter[uhmiâus)<lebet iudicare -ipfetenius 'hona
'n{)n alienat~ debitoris in quihus 'fie ri poffetexecmio.Etli mortuusfueriteiusheres, vd bonai(vt
d>ixi Cu pra) non aHenata, -tenetur eocaru aétor
,:agete contra bona iudicata) aut hçredes : :Et fi
LIB E R
, 2.08
,
,
-- " -
~
- ---- '
bona
III.
bona iudlcata n6n inucniantur vacantia,aut iu
dicatÏ non fint hxredes,condemnantur:ludicâs
in expenGs ca decau{a faébs, & laxabltur regreC
fus,fi faétum id non fucrit.
, F~rma a.utelll 11beHi" huiuCmodi elfe potde.
C dl: le ltbel,& dem l.de en matiere de regres,
que met & baille par deue.rs'volls monGeur le lieutenal)t des [ublnifsiôs,le procu reUI de td &c.
denlan-deur en oblibé,-conrrç tel, tiers pcifdlèur
de te.lle piecc
[ouloit efhe dcrel debteur du
dia demandeu_r,diran~,& mettant en faId, <],ue
de la'n oùl cinq cens cinquante {lx, & le [econd
de h1inledlŒ rel s~obligea
payer audit}: demat1deur,par caure de vray prc-fi,Gu par achept
,de telle cho[e &c. la [onln1e ,de trente floiÎns,
:payeralafeficdeJaMagddeine, ou teltenlpS,
,obJigeant,& ypothequant tons; & ch3cuns (ès
bie'ns prèfens,& aduenu a ladide (ourt des fub'mifSions, corrJTI1e ~ ppert p~1Y aéte publJc{ prins
.-lan;& iOtlt: que deflùs par M. N~no(aire) : & rabçllion Roya1.
..
'
.: 'l!tem'di&,que du'diét temps dudi61.obIigé Ou
qüeqüe ce [oit apres lediét dehteur', tenoit, pour
henRe,& C0m meJlenne .ladiéle proprier,é defi·,gnee aux exploiélz de{diélçs lerres(ou bien telle
-"
_
dd
propl~
sue
de
I
�210
LI BER Il r.
propricté Gruee en tellieu,delignant les cofios~
a tout le n'loins deux conb'ons)
"
Tt : ~11 dltl , <]ue ladiél..e proprieté (fi auiol1rdh:Jy tenuc)& polfédee par Jediét tel tiers p0C:
fdl::ur.
Ireln, que ledi.:1: demandeur autoit exposé
clan1t'ur contre lcdiél: debtcur, de ladié~c 10111rnC-,1uec citatlo côcre les tiers, ad l r~) ou i nd i qr.~
Ité,qu'a falifte que ledJét defendcur n'a dict,
ne [ufhfenlme~t indi~\1é, que les,biens dudJet
debteur ont elles [enuz pour,legl Imement cllCcutes.
Iren1 diél,que les ChOkS (ufdiétes font vraies,
& notoYrcs.
. Parquoy conc1ud, que lediét defendeut [oit
condamné & contrai na a def~mparer la vacuë
poŒeCsiùn de Jadiéte propricté, audJét dClnandeur,pour eftre par leditl: demandeur tenue, &
po~edee iu[ques a ce qU'Il foie [aci~faia des
fruitlz d'icelle, de la (olnlllc, auec dommlges,
intereltz,& defpens,fuyuant la n1J.tlcre d'hypo
theque.dcmadét au{si que Jeditt d(f,;nd~ul lolt
interrogé s'll tient, ou paiftde )adi6te propriete
en tour,ou cn panic,ou par quelle partk:& à ce
,cUre contrainél: relpondre,& at1~t~~r.ne~t peIli-,
1
nem
,
L"I;BER
III.
.
III
~
Oemment.
Cui labello reus refpondere tenetur inter duas
4i1ationes, quamadnlodü in aliis petitionibus
particulanbus) vniuerfahbus ., feu generalibus.
A,t hodie non poteŒ libellus haberi pro conf(;[.
{o,fecundum ft'gls conftitutiones, {èd probari
oponet contenta in ltbella, vt Cupra dictum cft.
,
SVMMA.
•
Si tertiuscontra qucfu laxatl1s fuerir regref{us velu negare 1ibeIl1l111 regrdfus, vno
modo lata n('gata non debetur.
Faél:a !iris coteltatione nega.tiuè, ql1id actor
facere dcbeat.
Condenlnatus ad aJlnittendam po.lfeGio ..
,
-4-
neln, vt aél:ori (atisfiat:an pOfslt {oluere
mercedenl tanquam aliuscondll6tor.
Sicondemnatus o1ferat precium.
S SI tertius creditor melloraciones f,;:cit in fun
do,qualicer fati(hac.
.
6 An condelnnatus pro parte pofsit off.:rre
Colutioncm.
\
CAP.
f
III.
dJ
'--
2.
Aduer
-
�,
LIB ER
A
111.
Duelté'l1dun1 tamen dt,quod li reus veUt
. conrdhui negat.iué,tamen non pordl: dici
dcberi l ~ ta 1'legat2: quonial~ reus nIfi vdlet op_
ponc re 1tli11nla nl pctitanl fuiffe [o}utam"nô ncgat)& ncg:.tl e non debtr,nili quod ille principa_
lis d("bicOr non tttlcbat, aue pofsidebar proprretarêln polIeiIàI11 per Î_p[um reum tcnlpore obIi.
gadonis, nec pote!t)neceratde bonisipGus deb itoris, vel quod caIn proprietatem ipCe feus no
poCslder:Et eo caCu aétor tenetut" probare coutenta JO (ùo llbello, inaximé iIJa duo, [dhcct <f if1 a proprictas erac de bonis ilhus debitoris ternE.ore Dbl:gatio.tbis~aut poU: & quod ipfe.reus pre
tenti tè~n1pore tener,& pofsidct jp[aln proprieta
rem . Et hoc inter ~uas dllationes,Cecundum ay ~
Iun1 cùrix (ubülÎ{sionum.
•
"
Ideo flaa negaeiué conteCbttione,dicat. Et ie
b aiile pour article, les f:.u [tl. contenuz en nlon
libd des regre ~ :& fi partie a',duelfe veule ariicu.:..
Jer au contra~r~,le peut faire, & procederau de"
meuranr {tH la fa,cSture du proces,& eqquc'lle CeJon les ordonnances ~ Et in hoc, eil derog'a tum
antiquo ay 10 in nlodo procedendi: Et,Gfdncen(!J.lata fuerit,& a? ca ad quiam a ppeHatum, 11
non petat f{:ntendaln ex eJ.fd,~m aébs) executio.
nlman
.
. Il BER III.
ni mandatur ipra Cententia data cautione' (ecu...
du~ ' ll:a:tutl1m,ac ll:ylllm,quemadmodum :in alüs {ententiis a quibus fuit appdlaeum, vt diétii
fuit.
"
FIL. Sed quia interdum de hoc in fotf) ' audiui dfe controuerlia·m ,quia non fuj[ appdlatii
,ab ipfa [ententia;aut ft appcllatum fuerit, dein- '
de c.onhrmata a fuperiore, fi condemnatus veht offerre pretium 'luo iplê aétor locaret ipfam
proprietateJTI Ce obljga'ndo in [orn1l , & caucndo edam de arbirrio boni viri,ipfa re .vtel1do: an
audiri debet.Pat. Licct qu~dam xql1Îtas incife
videatur,tamenconcrarium [cm pet' fuit ob[er':'
uatum; quiaiIl~ fcntentla fuitipfe côd~mnatus"
ad rellnquendam vacuam poifefsionem ipli 3·
t'tori,.donec ipli aétorifuerit fatisf:laum, ta'n1 .
pro principa1i:, quam expenlis. Et ideo inuito aaore non potelt condemnatus retinerc illa proprietatem,quia edam for[an'ip(eador non Ioca.
bit ipfam rc.m , -quia fruébbus i,llius ip[emet vule
vti,&frui. .
,
','
Si tam'e n ipfe condemnarus vdlctüfferre pre
Hu m,& .Centiat alios poih:,riores bonorunl .poC-.
[effores t.ertios diéh 8ebitoris,poteî1: eodem mo~
610 agere conera ip[Qs, quem.adm odufil aau~,
'- - - , - '
.
dd 3
fùit
3
l
.lit
t .
�t
LIB EK-- 1Il.
fuit ah ipfo credicore,eontra ip(um eondénatu:
vel etianl potctl: permittere ip{Ùll1 primum aélo
rem pofsldere,& agere~contra poileriores: ec
ipfe condemnatus pucauerit tanquam tertlus .
Po{[eiIor , ereditori fitilfc fatisfaél:umïn fruél:ibus,poterit petere çtl:imationé fieri, voeata par....
te,de frué1:ibus per eundem perceptis:& fruélus,
1 BER III.
ft~tus faaa,quam fuerat t~mpore, quolpfe qui
!UIC condcmnatus, acquihuerat) quod tantum
tpLe ad:or haber, & pere.pit fruétus iuxta valorc~ Ipliu~r~l (e~pore,ptJta, proprietas ipfa té- ,
pore acqulhnonls valebat communi precio Ho. ·
renos ct:ntllm,tales reparatlone~ faétç funr,qu~
cu
~.
s
l
intelltgededuais impen{is, & inueniatur fuilfc
fatisfaélum pro fumma petira, &expenfis, cogc
tUf ipfe a6tor qui Cententiam obdnet, reibtuero
propriecaté ipii condemnaco,Gne n10ra aliqua~
. FIL. Vlte.rius querro: Ponamus_quod ille ter
t~us condemnaclls tanquam poifdlor proprieta
tlS,qux olim fuerac debitoris; l11eliorauit fundu,
feu ip(am proprietatem reparatlonibus necdfariis,[eu vtilibus.an ipfe ereditor qui [ententia~
~btjnuit,('tjam pctrcipiet fruau~ ip[anun melio
rationum,an cantunl jpfius fund.,habito re(pe~
t'tu valons,& ç~imationis,ac tl:atus quibus çiH-'
mari poterat ante ipras meliorationes. Pat. In
ho, ca(u là!pifsimé fuit iudicatum etiam per Cu":
premam curiam, ira quod le~es., aut iura addu~
cere fuperBûum videcur:Std hQC taorum habs;
quod fi r~~oprietJ.s ipfa, pona fide
fucrit
melioris
. . \- ..
_
'.
fiatui
-
\
accedunt ~? Ce~l[llm,& vltra.tune non accipier
fruétus, ndt refpeélu cenwm, vt ita de iure dl
. proccd:odum,& (ecundurn .plu:a arrdl:a Cupre
, mœ cun~. Et co eafu,G commode illa res n5 pott_fi Uadtlpfi adori,dice~~m habere locu, quod
cade~na(us po~sit offerre, quod Cupra dlximus.
,~l_(~nu~ dIco efIe notandum, <Juod creditor qui
agere vult hypathecaria, & [ciat mullas tertÎ0S
,
bonorum poHdfores dia. debltoris, poteIl age-
le contra quo[cunque Jimu1, vt c1dem citÎus fa.
ti~fiat, & . 1i~ <:!bferuacum fuit, & de iure pro.~eIr.
d
J
1nli'per alia quxiHo fi]boriri potefl:,li ipfe de~
bito.r egerit contra omnes, vd plurf~ _ bonorum
polIe[fol~~s:an vnus ex illis cltatis pofsit offerre,
& foluerè1:ancu precd) quato precio emÎt rpfam
proprietaté)& pro fila porrioneliberetu.f?In hoc
~af~ n~~û ~u~ica,~ Xu~!fc, ceui quicqua habeo,
,
dd "1'amen,
,
•
~
,
...
1
�%.16
LIB E R III.
tamen (meo iudicio) Gcreditor noluetit talern
obligarjonen1 acceptare,non video q~~d porsie
-cagi, obilante [cntentia quod [upra. dt,X1 f!lus.
Notandun1 dl: etialU) (Iuod donl1nus locum ..
rcncns,non eH: niG iudex cha rtularÎll's (vt dicut)
id dl: virtute fubrnifsionis;guod ipfe citacus tan ..
Guam tenius bonorum po{for .pocdl: pctere fidé
heri de {ùbrnl{slone,Gcut & debicor conuentus
aétione per(cl'lali:,~ia li non con!l:aret d~ obli
gatione,meriro pofler forul11 dechnare. Et hoc
n~n
obligationi dandum, verü quiain principio,cum cœpimusde a6bonibus dicere, aGi.
gpando .cpecies ip[arum a6l:ionU111diximus, vt
,ea
LIBER
carium confi:ituturn.
J.
Qgaliter fiat precarium,& cui competat.
J Confi:itutu quam vim haber, & cui côpetat.
4- Qua~iter Gt procedendum rcuocando precanum·, & contra quem.
5' Petitio & conclu Go in reuocatione precarii.
6 Si agatur in vim clau{ùlarum, qualiter a .. .
gatur.
9
10.
JI
Hodie per regias con!l!tutiones , qualis de. lignatio fieri debeat in contradibus.
Retentio fruéluum rei donant transfert pof
, fefsionem,& dominium, lieut çonfiitum.
Quando res efi: duobus alicnata, veer pra:fe~ .
. rendus.
aélione de precario tJotum, aut in vim pr~ca ,rii,& conf1:iruti. De alüs autem aé\:ionlbus ài~:i ..
lllUs)qu.oad p.ot,uirnus. ; ,
.,,
,.
,
.
5 'V ' l'v1 MA.
,
-
1
•
\
-.
'\
•
.
Differenti~ intel: precarium {olun1,& preca~
,
1
•
num
."
-.
7 Si principalis,au[ hœres aut tertius Ce oppo.
nat.
8 An agi' pofsit,quando res eA: on10ino inccrt,a-,in vim clau[ularum.
"
quis agere potd! aétiOtle per[onali,aut realj, aut
rri ixta, 'lel hypothecaria ,Ceu .pignoratitia, aut e.x
interdlél:o de. precario, aut altis clauiillis tranClatiui.s dominjj, & polfefsi.onls. Dlcendü ~ref1:at
qualiter procedendum Gc,quando quis nec' agit
III.
t
. ' .
CAP.
IIII. ·
I I... Antequam ad rem ipfa veniamus . (pa':
tCt) (cire vellem, qUa! dl: differcntia intet
precarium (olum,& precarium Gmulcum con~i~uto,pofimodum praxim,feu (vt di~unt) pra- '
,
ce
aicanl
F
-
-
--
,
�.3
LIBER III.
élicanl procedend.l [ecundum llyJum ctlri~ ca ...
l11crç,v d (llbnl i{;,ionunl,Pat. ha:c dl: diffcréntia
inter precarium CoJuln.,& precarium & conll:itucUm G-rnul.,ql1od fi quis relJocet tantum Colunl
precànun1,fÎJt {àtisfaélioin fruébb~ pro.·Cum ..
Ina débIta., plo~t in aébone pignorauria, auc
hYl'0theearia feeüdum tex. inljntcrdiélun1,C'l~
ibl notac. if. d.e preear. SI vero quis agat in yün
,laulubrunl cransbtiu;1cum dOJnlnii, & poikC-'
(,~ O !l1s,recu~s eH::quia addicat ad iè vcranl po!fd~~ .
llo.ncnl ip{lUS. rel cum ip[o dominio.
Scd v( hxc eLu ius parcanc l ·. ponamus exépla:
J":ltius vendHltt ClIO predium VAun1" aut aninLd J.llq,u.ùJ pr~C10 eétUtn fl.J~·enorum, p1iomit
t,cns !.olu.erc cl léturn prec.i.ulll intradecern cnenle~: Et pro prc:dJétis ob[eruanchs,.obligant onl ..
nia bonJ [ua prx(entia,.& futnra curi~ fubmifsionü, .c~· illrari1t{~in f~eC1e,obligauit~& hypothe
C1ll1t lllud predlu m,hue animal, promittens ipiu rn, tC'nerc preea rio,. nornine ipfius v\!ndirorîs)
& il. pron1iuac non ahenarc, hoc ea[u non cilj
nttl oblit:aüo expre{J'J cum prccario.
.
~~d U1 alus cbululis,lèilieet precarii, & côfHtud
Innu!Jlt aliter:in alio diuer[o calu, fcilicet per
v , dlti~né ifGusrei pâllcipa!~~emptorJcutra.nC-
latione.
Ll B ER
Z f.9
latione domin!i,& poffefsionis, per cJall[ulaco
Jlituti,de quo late dec.in 1. contraétus if. de reg_
~ur. Exêpli cau(a:Titil1~ védidit mihi prediü {li tt
vrbanu, vd ru (heu precio centû florenoru ,lluOS
confe!fus recepi{f~ retinens per jpC'ln1 dié fr u
l.tllS,& confHtuens [e tenere n1eo nomine inue-
ca
fiiens,certe eo caru {î empto.r tirnrat ne pof~it
propria authoritare, vtt polfdsione ta lis pred \1,
aut incafu,quod in vjnl c1au{ularii lpfa!llm .erit
miffl1s in poifefsionem realé rei empt~)&. foIurç,
& tune non fatisf1.at ci in frn(Sbbus~{èd obrinebit
p-01fefsionem,& don1inlum ipGus pred1i vend,.
ti .Ghi.[cell11du nI l.ex liberis C.de acqtiir. polfeŒ.
& [ecundum doéto.& Bar. ibi.
. FIL.QUÇ)niam maximé in praxi crudiri cupio.,me doce gUJliter lit procedend·u m agenda
ptccario, [eu ex claufulaprecarii. Et po(le~ ex
clau Cu la precarii, & con {Hturi . Pa t :Ex daufula.
[olius preearii, agit vendi~or alieuius rci , faéta
ohli~atione modo·quo fllpta,Cjù.1ndo quis tune
vu lt agere prccario contra debitorcn1, fi vidcat
debirorenl (\lUm nihil aIjud pofsidere, poreil ob
tinere literas huiufi110dt Fiat reuocatio precarii
profllmmacentunl,& hoeeaet! nô di[c~lTo prin
cipali, veniet cot(a tertiu m r0!f~ fioré ll!ius rci pi
gnoracz in vinl claufulç pca~ii,(i.eidé yidcatur.
ce
2.
Et
4
�LIBER
s
III.
Et fi conl1:ee elfe 111ud1pre~ium ipli venditori efCe in fpecîc obIigatum cum il1a claufula confii[uti, vc etianlli cffet iliu d animal' non obllante
oDpolitione,condemnabitur iIle,tertius, ;ld reJj~quenda Ql vacuaÎn poifefsion'é~ diéti ,predii
ipli debicor(tenendüm,quourque fuerie eidem
fatisfactum de diéta [umma~nec tenetur (vulixi) dj(cut~re principalem debitorem per glo.lin
guJarem in J. eum creditor ff.de furt.Et Bal.in 1.
j. de' commu. [er.manu. & petItio talis elfe po. tdt,& condullo.
,
, Le procureur derel &c.diél-, qu'en ran 155''& le xij May auroit vendu a tel N.certaine fienne proprieté , licuee au terroir de cefle ville
d' Aix,lieu dlét N. confrontant aueè la terre de
tel N.& vigne de teIN. & autres confrons plus
veritables, pour le pris de florins ciriquante,lcfquel~ auroiç promis payer 'a la fefie de Toue.
{ainaz Iorsprochaine. Et pour obCerllarion de
ce,auroit obligé tous, & vns chacuns Ces biens
prc[ens, &: aduenir a la court des Cubmifsjons,
auce (cr ~cn[. Et li auroit obligé rpecialement &
(xpr~{fenlent ladiéte proprieté, com,me.appert
par aéte prins par tel, tabeIlIQn Roya), ran al
iQ~tr que defiùs,auec pr omifsion de non aliener
-
~
--. ,-
. r
!UlqUC~
LIB ER III.
1.1t
iufquès a ce,que le demandeur feroie fatisfaiél-,
laquelle piece lediiél: debteur auroit aliené a tel,
oppofant [ans auoir fatisfaiél: audiét dcmadeur.
Parquoy conclud. que lediél: tiers oppo[ant foit
~ondemné a delailfer la vacuë polfefsion audiLl: '
demandeur de ladid:e piece, iufques a ce , qu'il
foit fatisfait des fruitz en lad.él:e proprieté, de
ladiél:e Comme deue: par le debteur ,auec les
defpens.
Sic etiam proceditur, quando quis vendidiffet res aHquas per fe mouentes,puta equum, mu
Jurn, vel oues,& alia animalia eius generis. Sed
éfr adueitendum,quod opportet tune, vt con,fiet illam rem immobilem, aut per fe mouét~m
elfe exprelfe pignoretam,cum claufula pre'cârii.
.Sed quando agitur in vim clauCularum, fciliéetprçcarii'fimul,& conlHtud feciidum! ea qux
dieu rit ur in 1.&-habet.§·cum qui. ff. de prec.: Et
per Bar.in I.iluerdum ff.de ~cquir:polfEr poteil:
ipfeempror, vel donatarius,vel permutator pe ...
tere libi literas in vim clau{ularum c,oncedi, ex ..
ponendo clamorem de floreno vno: & ,virtuce
ip[arunlliterarum_,f~ciet fe immitti i~potr~fsjo
nem realem,& aétualem (nullis vocltis) dl6l:a!
Ici:Poterit ta~ne,n notifacio ~fieri, vel.venditori,
. ......
- -' - .- ..- --ce }
~ut
"'"' ~....
-""
\
.
�L TB·E R
aut donatod, aut permutatori. Na~ (vt der:n5.
frr.ltum fuit) hxc clauCula conl!itutl, oppont fo ..
let in. cocraétu
véditionis, petmutationis1 aut d~
.
nauonlS.
8
Ec ft'ipre prin ci palis,a. .ut dus h~res feopponit
interca contra ip[um corrabenrem,aur elUS ~ç~
~'edes:d1: ipfe aétor thanutenend~s in po{fe0 1o:
ne:immo contra habentem caubm pofrcnorcr
'ab illo.Sic etiam contra don-antem, aut permutantem,niG in promptu de ipro inO:rllluento ex
n~lIjtate aétus cont1aret, velutÎ fi inltrumentum
rtlmptun1 effet a notario nô rcgi?,oon e{fet ma:
'nurenendus,vel alta euidente nullitate labora.;
rer,& huiu [modi litera! [u nt obtirienda:, quamuis 'i~ ip[o contraétu diél:um eIrer,quod ipre em
pror vel donatarÎus, vel peflTl utans proprta al)~
,~horitate ip[am polfeGionen1. poIret aplehende
rc, vt per Barth.in 1. creditores de pignor. C; .
Efr etian1 aduertendull1, quod anrequa qUIs
,~g:uin vimcl.1urularNadL1erta,t h res védiç'a ,lut
dO~ ,at;l,aut perh1utata fitccrta, no luté inc~rr~
,Ornni Ït'lCertitll cl i ne ,certa, vt quiavendldit talem
fl.lodum, aut don:1utr, aut pennuta,uir, lut [11.
tenl rerpeau cerro lO~I:Jliâs enim J v~ ~nuJti di",
cunt
. ,.
.'
.
\
LIBER
III.
cunt,frufrr:l ageretur pec tex. in 1. iij. §. inccrti
de acquir. po~e1r. [amen CeItus fundu>~·dici ...
tUf, vel rat10ne loci vel qUOta! 1. locus certus
ff. cod. & ibi Barth. de ifl:a certicudine, aut ln . .
certitudine vide latius laCo, conGlio 83. Dcc.
conCilio 119. volumine prin1o.Ec eundem D~c.
inl. contraétus ff. de reg. iur . Et ideo (i quis in
genere donauerlt on1nia bona Gia, non expri-,
lllando vbi fint fita, vel vcndiderit, aut per _ .
mutauerit ,dicunt non pof1è ;lgi in vfm c1aufularum, ratione incertit-udtnis generahs. Tutius ea, vt videatur li res fit CCHa , faltem ratione loci, veJ quotç; & tune bene agit, vidi
tamen olim ob(eruari, ttilm G. dona{fet quis
1->on.a [ua per libd!uln., quenl dicunt par~d ..
IaIn, quod donatarius. aut emptor expnmetet bona donata ! quia iuran1entum habec
vim exprefsi. Et Ccils, quod etialU tune liter<e "
concedebantur ) &. in cafiul1 oppil1Îvuis ad, nlÏttebatur aLlor ad prt)bandunl Iilabonacon~
tentl in tali parcella 1 fui1fe de bonis jp{j~s
venditoris, vel donatoris tctl1poie contraélus: Id autem non eCl: obtinendum,qùod fi
' q~is tempore n011:ro 'emerit aliqllod predi~m
!~l p~rm~t~uer~~. ~um al~quo alto predlO'l
.'
ee..
_
L'
ve
'-
/
,
,J
.,..
'
1
t.
...
1
�'L 1 BER . III.
Il
LIBER.
vel eidem donatum fuerit,G prediuln illud lèr~
uile fit,&: lèruitus,~ & quantitas cenCus non fue~
rit defignata in ipfo contraélu,& Cub direét~ do
mino cujus Gt taliscontraétus nullus erit. Vt p~r
ordinationem regiam d,e villecotteres 180. Et de
donatione non inGnuata etiam 13J.. & tune ob.;
obfrante tali.nulhtate,credo non elfe conCerui. ,
du min poffefsione.
'
Et li ille qU1 vendidiC:, permutauit non erit
polfdfor rei venditç,vel perlnl1tat~, & claufula. ,
confrituti locum non habet, quia nemo plus iu ~
ris in alium transferre potell: quam habet, & ea
neeelfe ad hoc vt potfeCsionem transferre pofiit,'
C}uod ip(am potfefsionem habeat tempore con-;
traétusl.quamuis pupillusin princ.ff.de acquir~
pofièfsio.
'
Scias etiam quod li donator retineat in ipfo,
contraél:u donationis frué\:us rei donatfi, per ta~
lem retendonenl transfert potfe(sionem, & dominiunl lisut confl:itutum,l.. quifquis rem aHquam C.de donatio.vnde Heet i~ aliquo inl1:ru.
nlenro cxprelfe non effet illa claufula eonfi:ituti~
& precarii,G tamen inGt illa ftué\:uum retentio,
Inerœ, in vim clauCuJarum debent eoncedi, Be
ita'obfcruatur.
:,
Scd
- -
III.
Sed ponamus res emphiteutiearia, vel alia
11
fuit vendita,,pe.rmutata,veld'onata duobus,yccr
eorl1m pl çferendus,an ille qui dt peioe titulo,an
Hie ctlamG lit pol1:eriorcui res ip[~ fuit ,rcahtcf
tradtta: hoc puto. cum didinfrione inreIHgen4um.Nam aut ipfa rcs,dl: allodialis hhera, l\ullt
feruiens: Et tue, fi alicnans tempore donatioh,tspo{sldebat, dicerem quod virtuteconfututi,ilfe
qui pnor acquiliuit lit pr~ferendus . .Et hoc videtur'dec. tenere in 1. contratlus de ~egul. iur.
Aut velO re~ (erullis, & emphyteutlcaria , &
tune,illc qui habet inuetl:ituram a domino dlreé1:o(licet lit pollerior in tirulo) prctfertur. Et ita
fa:pifsimefuit iudicatum, tam Cecundurn iuris "
di(poGtionern,quam llylunl diç.ta: curia:.
'
ea
-
S,YMMA. '
1
Q!tando principaHs,aut dus hxres, :tut ha- "
, bcnscauCa·m ab co. Ce opponit"vcl tertius,
quid faciendu m'.
·
..
~x potcH: ceriius opponere,1icere,autex-.
'. clpere.
.
.
' .
Quare in primo op~rclllonon Ica dl11:tnéte;
l
.'
}
&: amp!é,vthic aUl~~rddcri~}erit. 4
'
,
,
Re
.. l '
l
'
�~lTBER '
LIB ER," l I.I. -.
/ 4, ' R-.ep.~eti,r.io qll~dam cunl cl H1:inétione) dereis
[e opponé'tiLt15 in executioni.bu s,.&, captus
, 'te n't'tur pare'r~.' ,
' ,
,
III.
,-.
.
'.
quatenus opus eft immifsionem poŒefsionis
realcln.
, valet.',.
1 Si poa~rior creditor offerat priori '. colIoca~
,ro",an al1diatur.
'"
8 'A n p~fierior creditor habens Cpecialcm liy ..
potheC~nl;reaé [eopponat,~ontrah~bc~
tei11 gct>l.Cralenlo
'.
,
+
•,
:F IL.
,
•
-
~
_ ...i
i
'
.. ,
"
, ",
.'
.:.
q~a~e
_
_
22)
.
1
"
'.
cxecutionenl paratim contra con ~r aht.ntcn1 &
,
,,
pIura cerre [men ludiciel. noratud:ign<l
in forma ptocedendi)Ccll inchoandi proce,f
f{Jm i,n vim claufubrhlrn translatiuarutn dou1iinii, & pofièfsi~nisab ip[o,a6torc"dixHH : [cd de
reo. vdlern fClrc>atlt in opp-o~,ente qua;,~ Gt fOVO'l<h
oppoGtioni~) ;u~.t defet) Gonis. Pacquandoaétor
obunuic literas Î11 vim clau(ù,l;;UUtuj. 'aut in exe~
cutlonc iliarüm
fuitin rea)em l & a' inln1iiI~ls
.
..
{tualerri pollèfsionelTI rci acquilic(e petc,ns nla~
nt~ tclleri, C}uonia m liter~ in VÜ~ clau[ulaFurn:
proprie,:continerc:
dcbeni
m~nutentionell1 ,. &;
..
_.. - ,
... - , . - -- - 1 -'- '
·
-
, '.Si ~'ero quis (c opp onit,aut ille opponens dt
pTlnclpalis,::tut Il1,x resI.:lhus, aut habens caufanl
ab.ipf? alienatorc,aut vero cCl: tertius,.G. ,ergô fit
pnntlpahs aut h~res)quoniam HU virrutc îltra. ~
n 1 cnti(vr diftuln cfi)& vi obligation is.) hab enct'
~i -ex tep:iis op'ponentibus Gat potiores.
Venditià> [cu alieiiàtio rci pignoratx ,noIl
V.
.
~
,
C 'A P.
"
'
cius hXI~cdés)inlmoI1abentèn1 cauf~rn poLlerio.-'
rem ab Ip[O gui alienaui~)intere& cil: manutenédus ,aéror, ndi in pr0111ptu appareat de nuUitate
contraç1:u~) vel qlliaopponitur, & il1 pron1pru
çonHac ipiutn' a{,t:or'errl ex pane [ila non adl n1~
pleuiile contraaUll1,l~ ipîo:contraétu, non debe~ tune manuteneri i~ poifeEione l. illlIan'us §.
offerri de aaio ..empt.S~n auten1 ter.tiu,s (coppo.
nit antea1iquam ordinàtionem de manuten,e ndo,~dl audiéndLis~quia Heer hxc inih:unlel),ta 'hol
bean~executiorieln par.ata contra ' pcrfOllas con '
,tr'ahenres,& allas de ql1ibus fùpr~:r no~ t'an1en
<ontrarertiuil1 y-e1uri de Centéüa, , &~àuditur pro
Îure,& interdre rua vt dicit Bal. in 1.1). vër[ Sed
'itIid ,d-icls C.' de e·xeéutiôe, reiiud.1i.c.etrio poJIte
,opponerc ·d edinarorii (ecundun1 Angel.ln I.G
qUis' hber,taCen1 cüc~ fiüE principii ffde pe~Jier.
. : - -'.. - --. - -- ..f f .z.
& pc r
~~
,
,
1
�l1B
11 BER 1J 1.
& per ,. li (u(peéta de inoff.tefia.Pet.de Anchar;
conf 2.19. indpiens. Ad dubia.,Oc quo per Hal. in
J.j. C.de excep.ln hne-.Er i9"m quoad allas clau..
Culas translatiuJs domi.rjîj, /5{ potfefsionls, vfuft.~ ,;tI,!S perv~lm diem rantum,vt ctiam perre~
. tentiurH:m vltca prçdi6l:arnLquifquisC de donar. & lacÎus fi videre .cupias;.confufe .traétatum
in L tradirionibns de paél. C.Pot~rit Ideo 'hic ter
tluspe,rere admittl ad do.cédum defuo interec'
Ce)&' l]uod ceJnpore executionum jp[c tenebar,
& po{sidebat bono'& .legüimo titulo rem ipfam
in qlllm lnlffus fuie ipfc attor; &. fi in 'promp.tu
non poIlèe probare,petet dj~ationem ad probolR
dLuu,por.eri,rque n~gare ipfe reus ~ quod illé qui
vend!dir,y,d donauir jpli agenti-ifl vim ,claufu ..
Jarun1 <
cenerc!,aut pofsideret rem ipCam tempore c.ontratlus vd venditionis,vd.dQoationis; &,
tunc.parces adluittentur .ad probandum,G:djcct
i.p{e oppotlen~ ad probandum iUum a 'quo ha..
buit·tempore conrra6tus(ùum allthor\cm teouif
f(! dldarn pr.o.pr~{a.cenl proçua,& t?nquam {ua
inrra du as dda.tlones~vt Hl 'aftis -cauils.
F j L. 1 uum ·cgo.op,u[QlJum (mi pater) perle~
gi) in quo pau·cis 'haue prax-im [ubn1i[Slonum
l
'
[um pt.arn !am ex {l:~t..l1tis,quam c'x frylo olim cu .
113:
. ,-
LlBER
lIt
. .
tire c~~er~ c'Cplicafti,vbi primo docuH1:i partes
2aor~s ln om~ibu.s a":l.ionib.us, vel aébone per-
J19
fonalJ,lut reall,aut rnbeta, aut cxinterdid:o de
preçar'lo, &é-allls;daufùlis ItranlJ;l'tiuis<domjniiJ
& poifeCsionis;~ec camen ~ta ainp!é, ira coplosé,
.:ac cum exemphs, & apertls modls & fOI mis a-
gendi,aüt -defenJ-endi,& opponendi, vthic Ilatlenusfecj{li ad vtilitatem iuuenum caufidicorum bonorum,qui adhuc hoc in foro ,lùbm,{sio
num'nonfunr experd~aut ex~rcitaci (vt ita dl ca)
& ,de (pecialibus j.udjcijs,fingutaribu~) vnîuerlà ...
lîbus,ac generalibus promIlcué (vr mlhi vi{um
fui~)contraaando ,docuifri partes aélohs, & rei
in ipfis iudjciis.In'ruo autenl .p rxdJéto altoopu ..
feu 10) poflDmnia pofiüfti parre~) le mQdû pro...
:c edcndi perjp[uol reum,lbi. Q!!.oad vero ad r,e
incipiédo a,ttendit, flue lit Jn a:èbone per1ônaJj~ .
Et vbi rcpetere ,etiatn breuiter yjdens omnÎ.a,
~uz ~d dcfenJÎ.onem rei .vd pi incipafjs ~ veJ fertiipernnent in omnlbus-iarn ,h"sbs iudlçiis. 'S~d
-quiarepetica, faltem 'n~ç~{Eu ia, etiam placerc
Colent,ve fi quidonldfurn 1ir;&;4}uonian1 ,n.o'o m
Ilia poJ1ùmusJimwl djcer.e~}d addatur ahs 't e, J'i
pfa;ccr, ~c Ji ,ita f~ciédu m Gr, repe.ta's qua: (unt'lè-.
. ~~nd'L!~ .~a!~t~~& ipfll~~ Jly'lllf~fl curi~ ~bmlf...
, "
j
uonum
-
,
1
\
1
�LIB ER ' 1'1I.
ftonulll qux deheant, vd po[[uüt vl~ra iam ·d'i~
a,l opponere,.qul [C opponu ut.· .
'
"
.
.
. J?at,opu(eqlunl :n Qll:nlln de qU'o dicis a ' nob~
rap~inl,nec (à,tis qrdinaté,nee diHinêté tune fuit
coHet1:u,& repenté,guafitœtlls i mmaturus ,Iper
aélun1 eum pertuGj 154 9·. pdle hIc aguis [exttis
vrgente)vbi ~ee otiurn erat) vt ex anÏlno & vacuo[ciUcet cupic:;baJu cunéta eollig['rc, & dHhn ,
élé Cltis) el: ordlnaté·atnpléque den1oirrarc) ric'Ci:
librorunl fatis mi hl tune erar~ fJ.ti[ql1e tune 'df~
iJludquantuncunque e{lèt putaui). ad; aliquaIll
~ognitioocnl ipfius pr·axis ila.tutorumque .a li:..,
quorun1,& fl:ylL {ubn1ifSionurn : vt ex iHo etüuu .
tyton~s, [cu nOl:Ht-ii cau{idici paflent nonniht{ ,
ed1fcerc in poflu~,ando,At (lu.ia tamen :m~ ro'ga ...
fli;plure[que alii) yt copioGL1s,& ~plel1ius)atq~ctii'
exernplis ip[am praxinl,ac fiylutn de!eriberem '
hx~negare non potu', nec vo.lui.Ideo pluribus~
&. ve,rbisy& c;xenl.phs., & doéttinl,5 hic {ùm. vfùs:
vtap-pert,ius & facibus olunes perc;iperevalcant\ .
Necordlnc.nl ex toto prin1UJll Gun {ecutus, ric·C
pen!tus-a toto dl[cefsi: [ed his )ocis) tjuibus a p~
_pcrçius, & commodius. l'es tra&-anda vira fuir, .,
[uo 10'0 traC:L~~l1 vt çLl vid.ere illprx~ed~nti--: .
ca, -,,
',-'
- _.
.
~. ~
- --- . "
bus.
-
bus~ " ~are
LIBER Ill.'
nequeomnia,immofiecn1axln1a
e~ parte dittorurn, gux tangunt reum) [eu reos
fuht repetenda,&aha addenda. Sed vt tibi [atisf~cial~1J~H.qua repetam-& addam qUJ;·[orC1 l1.
9ffi. 1lfa Ubl vlderi poi!llnt. '- -, ' .
.
. ..
, . Diximus igitur,de aélore,feu ~aotihus, & ali
qua etlam iun~iln de·reis . Redeatnus ' cr 0'0 ad
cal1fas i proru m .r~.oru·m, aut defên:G~JUm ': b Etvt
_ dariu~, & expltcatius quam heri poterit rés ip..
, fls.attlngan1u~, vtque paucis .aliqua repetita rur
. . .~_us exponamus~
"
'
\
.
~
.,
... Q:.load opponentes Ge 'difl:inguen'dl1th ell~
:tut ipCe princlpalis fe opponir,at.lt ha;res eius, vel
donacarius vniuerfûlis; ' aut:tettius ' vc1 ttrtli Fe
'opponlll1t.in ip(à attione perfonali, {tu re~h fi
iplc debitor pIJncipalis (e oppcnar-& -fit de"per~'
fana obligatus, &. ca ptus, vt âiét'um eHinon aùJ
Gitur: nec alills eius nomine, nifi pa r..èa t etià1n li.
.'4
;
,;
1"
l'
.
CaptLls t'tian\
a~ ln ll:~ntlaa leuIqs') a lU" ca prllS e1fet~ Âtlt' ~ertf ad iflfianti5cer.
, J '
fI.
.
. .'
,. fi: bl'Jgants l? tona·
r
l'Iter,aut "eflnhl!1êt.res
l "J,.
d Cb'l'tO..!. ·lutenetur
pate...
re aIJ ,hnon alÎ.ris, vel dQatoris vniuçrh1.J.is nu lIo alto h~redc cxl'dltur.
{(éte;~tüc aut Ce opponit in ipfiq?rinl-is tkeris.pi
g'~ol,"at~~n!~n~Jlas ~~Iu6d~ · çxpenrasJJ& rCYteritEO e.l,· 0
~.
'j
ff
'4
p~ter~
�LIB ER.
LIBI;.R
Ill.
perere fidem 6eri de fubm,ifiione.Er li aétor fidé
feccrir,pccac illum a61:orem·cogi ad dandum p=
titioneln ad prilu;lcucuriam:ahas Cc, relaxari
expcnGs.
,
, ' ,
Si vero non veniatin primis lice,ris' Ce' oppo..
nendo,lèd in literatodjs,
& tic in fecundis bte.
ris.Jut lIl:,leniis hCCflS qux:.continent ,itau~ncnl
ad vidéridum taxatÏ expenfas,,&' ip(u m aétorelU
immiuiin po.Hd~iotlefn rci plgnorata:, teneeur
foluere in ptlntis CXpEt1[as cOllluma<:ialcs: intra
breue tempus,ahâs non audletur,,& ~xe~utiones
,
' continuabuntur pel'inde,ac li nulla futtlet~op~. o.
Tenetvr dehL {itio. Et fi cxpen{as foluc:iit), ~ 11~dlus datus ht
for refpondt"r; (enelur contiteri aut neL~ are lib-dlum , & ref.pô«are per verbu
' •
p
,
~,.be() .el nolt dereclare pec ve(bum debeo, vel nOH debeo. Et
ccbee.
'
li debita liquido.agatur, & velic n~gare" debet
poU; ip(am negJtioné opponer'~ aliquanl ex Ip~
fi$ excep.rionibu~,de qUlbl1~~dit.ment1Q. iriip(ulfa .
tu.t~nltm.ix.& x.quonia~ ~lia: exceptioneC\ rc'.
, , gu.la~itcr no admlltuntur de 'quibus.{ùplia dixi...
'mus,n~:nnullx t~men de q~ibus in glotà, [eu ad
.. d,icioRihu.s ilhus,.<:ciam interdum veniuntadmit "
cu
'
tend.,ç.,& etiam e»c:\ptioprçfcdptionis,n13ximé
~nter c,ues.aq~uc8fcs vt in arti~ul. xiiiJ.. & poile ..
pcra-liudfratutü Cupra arti~.xxiijj. ~~fi ~on PbfO, et
III.
bet talem èxceptionem,debet condemnari. Sc,d
·d e his quia de ip[a praxi ptcllius au4iuHH ex hi5
fu pr a narratiS"fatis lit dixiife..
Si vero a'11qui5tertius,ve duo,vel :plures fe opponan~J 'a~tfeoppontJ~'t in i,pfis lite.ris primis pi
gnoratlon1S,C? caCu audtuntur ,ad' 'Cc opponen.dum pro filO 1ure,& interdre ': nec tenentur ad
.aliquas
expenfas. Et ft venJant in fecun.dislite- '
.
ris anteterminll'lU tentum,etiâ adexpenfas non
te.nootur;>licet,principat is ,t eneatur. Sin auté ve.
nlat,aut veniant in ipIls tertiis literis .citationis
ad videndum t~xari expenfa's, & immdsionem
'poffefsionis '~ed,tenetur {oluere expenCas:,)qu!s
fi non {oluent -' non auâi.etur~ Et eodem. modo
intelligas elfe proce,dendu11l. , '
. ,Si verô tertÎus aliquis fcopponat in aliis titerts'9uo~:d 1nèras r,~gTeIfLJs re,uoca:tlonis precarii,
,a ut InVlm c1aufularum)G non 'cQmpa,reat in fecundisl1teris, ip(e tertiu5 tenetllr expenfas fol-:
uere.
FIL. 'q ux poterunt iptl tertii opponere În ,jp~
, fis aél:iof!uhus 'i amdiais, v~nem tdetiam ex'emplis,fi 'opus lir, explicares; Et qui p0tiores ex
jais tertj~s in eorum oppoGt.ionibus.Pat. Ante<Ju~m tu~ :qua;a~o~! refpondeatur,opere preciii
ggcft
. !
�' LI BER - III. .
.
,- heafdrè~ quod antequ~m ipfe tertiu~ ~ alii rèJ!t.ii
134
,in oppo{irionibus audlantufJ n~cel1~_efi"vt pn~
" mo fidem facia'~ ; Cah,e nl tallter quahter de [11?
' lntei e{fe dicendo, & op-ponendo cxecutione.s.el
fe fJ.él:asin bon is [ùis; pecans illas tanq,uan:l t~tes
toll!, & rcuocari,.· feu ren10ueü, .& ·p anema,d-:
uedam in expenfàs condemnar,i ~ 'Et,in hoc i~ ..:
dicio quod lUluluarium dici p~tefr: hcet {uf.f.i~
cere .vldeatu~, probare linlphcitèr potfefs~o~
ne·m rd pro pignore captx, tClnpore çxecuno..
nu'ru fui{[e aF ud ip (unl opponentenl .. Et quod
(:o·tempore per {e, vd p~r alium Hlam, rem· te~,
l1ehâr,& pofsidebar. Ex quo dic} pote!i,quod;de
fliO intereiTe conll:et pei ·g lor~m, .qu~nl ~d.icynti
!lngubrem in 1. Gcuti. " fèd qucratur if. fi ,fer. uitus vend. & . per tex, 'in 1. non ignor~t , iuna~
0-10. fin .C. quiaccu[at. non poffunt. Et per ang~:
i n L{i titjo, de pIgnor. ff. "1 amen ;ad plenédo~
€endum de fu o Întere{[e . non [u~ficeret id di-'
cer'o.- : oporteret enlnl quoà dicat eum', rem pore ,
eXÇcuüonum tenuilI:"";& potiedilfe bono; & le~
gi tüno dtu):o.Et.talis exceprio m axilne hoc'mo.J :
do f,a d cnda eŒ, ah (' 0 qui [e op'p onitcotltra ~~
él orenl in vim clau{ularum. Nam poffe{slo
'-
'---
~--
' .-.-
-
- - - - ... ---
__
""'--.-0-- _. _ _
•
·c uam
.... ..... - . - _ .-.JI
.
,
J
'
•••
_ _
' ...: _
,
·-JIJi ....
__, • __ _
LIBER IIr~
etiam quœ dicitur fine titulo, iusnon tribuic
1. diutIna poifeGio c. de pra:!Cnp. long. te mpor~" decem, vd , vig oanno. nlfi opponat talenl
exceptionem qux vim tituh haberet . Et.ha:c dicerelU fù i fIè in pri mo nofho opuCculo J 'errare
calcographt, omifiJ.. Etcontra, ipfe aét or potell:,. prob. re,li petar ,ad ld probandun1 Cea dn1it-'
ti. Hœc aute.'m luaxlme vera (ont, & !le eft pI()-'
2.
3
cedend 'lm qu ando tc;rüus (e opponit 'ratione
domln ù)lue q'uia p r a:tend~t Ce ius babere in ip-'
fa re p igOora.raj puta Lquia dicir [e emi{fe a tati,
aut alio quam d,e bnore, vel quod antf qUJ!ll
bona dèhïtods e{fent ~idem creditori ob ligat.t, '
v.eI q~ia Ii'èefe.~1 .erit ab ip(o dehltore,ra men an- , .
tequam' ipfe ador pro. pignorecœpllfec .1lLlm ,
~em~ Ip(e pofsidebat..
' ,
E,t Gc ' aduertas, quod li talis tertius emerit ' 6,'
l'olt plgn~rationem' fa élam ,& Gein prxiudiçul
cxecutionisiarri inchoatç,tu nc effet fa taU exce- '
ptione ipfe'fe,rt~jûs' ~pponen s r ~pel ~endus,)m.;.; '
mo edam fi in prx itj.~icl U n) f.'xecntlonis .prx . .~
parata: güid..o p'oie~ fraus~.~ ut dolusÎpr'efi.loù ve ·:.
rHimihter etiam Ven it re pellendu s, veJ ut f:e~ :
pIUS per ~ur~~m fu.pi·~m;m iudicatum fUir ., " ,,'
E7 t : '
. . .gg
. ,.,' .
.. .
. ' .2,
;
.
'-'
.
,.'
,
~
.~
"--
�L36.:
LIB E R tIl.
Et iure Îtaeaü,ecur"vd dicar,.quod antequâ crè . .
ditor debitoris contra q,uemJlle aétor agit ratio_.
ne~" & cauCa fui debiti [cruatis.· fcruandis fuerac,:!'ote pig,l1orationcm" vel: l'àlt.emJiherationé.
colL0eatus in ip[a re ,: pro·pignore' capta:. & Îlc.
iuxtarationcm dom.inii fe.opponit; ,Et fi ipfe a.
étoc veUetagere lieetefièc pcior in. oblig~tione"
a,lia via- \lenÏl;e debet>- {eilicct vel hypotheearia.
aébone,auE FrouE meHus. eid,ernvidcbitur., Et.
t.une, ctiant. dIa cabs. execptio' racione' d'ominiil
gRPQ{i.ta"boni dicetur.:maximé li proce1llis rite,:,
& [CaC tuerie fa61us. Et li emphiteutica.ria. ipfa.
r~s, [jr". det operam ille: qui prius; fuitcol1oeatu~.
(ec u:a,ris.. Ceruan dis, vt:inue.frituranl habeat a do,..,
mino dire&ol.& hoc. mod oJtutior, erit.,
Sed ponanlu~,.~lîqpis-inuenitur poŒc.rialt cre: .
àîflor ipGu~debicoris,. & tamenprior, fuit collo"....
catusjn ipfa re quam. vltimus, c.reditor,Jëu\po~
ilerior 111.0 pro pig.nore cari fecit:~ an. offèrendol
& . conf.tgnando. precium. p'rOtc..p.t~ fl1it.eolloca~
tuscum'cxpcn11s 1pofsitiplamFcm'habere?:vide":.
ba~ur rucéndltm,qu.od non.!' quia, iuris,c{l: quod~ .
p'rior :tem'PDu~"potiofeft.il1re :.& etiam. fuit ie(c:
primus,cre.d itot vJ:gjlantior. V. erum; tamenq~a~
uis.q~i i?rio~ eŒ~ t~mro~c reg~la~~t~r rotiar,fit, .
.
;
l'
'
UlIe.~
- - ..
LIB E R III.'
2.37
,jure: tamé hoc cafu li po!l:erior creditor off(rar,
ve~ 'cc. ipf~ eon~gne~ preciUnl\cu:m: cxpenfis ipli
pnoncred.l ton..,fic·vt dtétum.efi" co11ocato, eH:
~udie~dus, & tune fucçedit in locum prioris , &
lusfibl confirmac t.p'rior' q,u~d·em' & 1. j.. vbi glol:
C~qu.j-pot.in pign-of.habea.nt . Tamen fauore do
tj~inter aliquas perConas, fuit aliter iudicatum '
percuriam(~uprem3m: 'S5()·. .inter vxorem LoboJJÏ.s:de. TritiS').& agpilhencum' ciuem AquêCem.
Et hç.e qbferuanda filot quandotenius fe opfonit ratione dominj~ rci pignorat~, verum li Cc
opponat, non ratione dominji)Cedpriori~ debitij; veJ ob1î.gationis,vi quia: dicit Cc priorcm cre-·
ditarenl cITe & priorem cern pore, ~ Gc potioré
iure,,& perjnftrumenta id'docuerit).h?Cln ,a[u
,diŒing~nd~utll.C.rit~quia aut .d.ebitor principa'j
J~, h;bet aliabona>: quam pro pigrior::capta) &
certe .eo·caCu iitaha.bona q~~ (uperlunr "fuffi~
~iant)talis . exceptio ipfrustertÏJ. opponentis· r_
e...
peUenda en,at li nuII;t alia·(uperfunt bona ipfius·
. d~cbitoris) . deber ipfe terrius .cpponens,dicere"nô,
fùp.ereJfe alia hona q~l.am p.r.o pignore capta "vç,
[upfa oLten[u.m:fuit. Ipfè .enim·cum vice .a étoris hoc cafù fungatur" tenetur prob.a.r..e hoç,incra
~~~dj!a~j~n:,,: N~~~dunlq~e fit q~od:nunl c
i
gg-
,
J.
pau , ~1
•
1
�LIBER
. pau Jo ante dixlmus,quod pofrerior creditor
teft offerre primo crediton pofsidenti,an ira pri. n1US creditof pofsit fecuodo cre41tori off~ ne?
glü.in dJ j.qui podores in plgnor habeanc.dlCÎt
<Jùod fi ve1it, potéfl: pel' tex. ln L·p.lulus §. qui pi~ .
goor.fE qulb . lno~: pig. v~1 hypo. [olult. Non ta~
men cogitur id facere per lliam gJo Alti corot,ra
tenent, (cl!icet ql\od'iècundus credit~r~on po~ .
te ft: e:xpclli, ; '
'
LIBER III. . .
t~rbon' an:' caufam oppolitjois habe'r~, L g~·~'~l .
'UIS C. de pigno. & hypot. Et hoc verum eH:, vd
,ft debitor pofsideât, vel extrane'us liùlul~édi
re'm,'" & ~~ ifi~s .hyporhecis fi quis plenlUsf~~ re
'c upla VICleat S'aIy. in d.l. quarnuis qui opclme
hxc- cu pukhns dHhncbonibus edocet ' ac etia
'Bal. Et fic 1~ t~li di[putatÏone p'rolixi~~ 'infifiere
. n 0:10; quonlarti n)ens nofira dl, nlagls formam
&niodl1tn procedendi, & poflulandi docere
lecundunl fl:atuta, & fiy,lum Cubmjfsionum,
po-
8
7
, Nun'c d~ml;'m ali~d ' d~bjum offerre pot~I1:,1 "
exèmpJi cau[a:Sunt' duo Cl edlto~e~ q,uonJ vnU$'
fuum debitorem pigno,ra! i f~c.,it ~ln bonts Jp.lltJ's.
de.bitoris;;l.lter [e ()pponir ,l~icens guod i pre cre-,
àitor'càpJ ferit rem,·fibi l,xprdlt-? ,& {~?f,c~aftter
obliéat.1m, vnd t> (:tiamlJcer Gr (eèunpuscredi- ,
tor,èc po{lcdor:Tamen qUla(tlfficiùo;(,alia t;~ \:"
na ipflos dehitoris,.dlclt [e iufta.1n opipi~né ha:' { ,
bere:Jfro cafl, repel1etur a fua op tlofldone)CJ lia .
,qua~~ taIrbu~ dï[putationibus·vei.
•
•
,
.'
,
.'
.'
"
•
1
,
-
_.
. ..
_-
-:-_~ --:
.' --
.
-~
,
:,
,
SVMMA.'
'
- ' - --- .
,...
..
-
t
" '-,
'
.
"
;. ,
.
.....
~
,
.
.
•
,
.,,
,.
•
',
"'. In reu6cati~ne 'precarii; quœ ,t,~rtiü~ ,oppç~
, net'.
'
,
Q uz.dJfferentia fit in aget!d? hyp.o~h,~'ça ri.J;
~
:!"
iJJagl" nrralis obbgatio,~. hypotheca , prxfertu t ,~ ..
fpeciali { fi generall~e~ bon~ . C,.- q,~i p,-0t. in pi~ ,
g-nor. ,habeanr. Si vero ipre prîrhus cre9itor ha-.,,
bc-at fpecialen1 hY11'otheca,m in qUlbll(d~n) , & "
in aliis , gen~r,alr.rri li a~ debi"tqm f~fhciar~J bo~ ;
na obIigata, t~n~ ip(~§cu,nd~s ~~e~I~O! ~ide- Y,"
.
, tur
. _
" ,
,
..•
,
.
.
.
..
.'
...-.-
-
y
-
(eu a.étiQnc.pignoratuiâ~ aqc r.e.uocation ~
, p-recarii.
"
.
') ~ Principalis debitor, veletiatntertlus oppo~
nens'pOt~~ pet~re fi~em heri de obl.lga-: .
.
tiOllC.
1
gg
.
•
.. .
:
.'"
', " L: ~
,
~:"
' .
-. ,.- . ~ .. "
~/;JIJ"J"'J..~ !.~. ~
..
,.
)<.
•• ~': T
4-
. ....... '- ~::. . _ ~ ... , _. :O . l. . . -_}_
~
•
•.
~~. ~.....
'_ '
;
,...
.
04
;' ~." . .
"
.
_'
~
, '" i' ''
,
f
"
'\;
- ':
'"
~
. ". ;. .. , ~ !i ...' "
.
~
"
~ ,'
.
, -~ ;.
~
' .
."
:
.
_, '
•
•
1
�LIB ER
,C AP,.
LIBER
t? ?bligationis, q~ia ~ n~~ confi:aret de obliga-
VL
quo~d
(une explicata,~ati.s tibi~ &. cUlcunquec,~.(1aablt
-panens etlam peteee potentfidem fieri de fub.111Ifsione, ad rationes iam diél:as : Et iî tll e aéto r
fidem non faceret ad prihlam, vel ad [ec uu'.. danJ,ipfe reus opponens relaxabitu~ . .
1L. Docu'ifH qUa! polfunt opponi ~ terdo
in cçteri's aiiis aétionibus,prxcer qua
reuocati.onem prccarii. 'QUf~ ~rgo ~opponet l~e
terti.us in reuocatione pre,carJJ,~e~ten~o eel~mlno congru.o?P.at.SI bene perc~pd1:t quç lam am,C'
quç potefitertlus ln reu()cat,~one preCatif o~po
nere. Nam parum.dl~eru,n.c ,1 0 tlfc,éllJ ~ q~:ln~o
,
s
III.
tlone, CClam G. fulifet ln lprO inO:r,umento cl aufula prec:~ni) non poiret agere credit or contra
ipfiutl debitorem corain domino lociitenentc)
& mento polIèt declinare forum)terti u[gue op-
F
1
III.
Cluis agit hypot'~ecana ~cIIJcet v~ c.reclIton ~at1f
fiat in fruéllbus Ipfius rel, reuocado prcca.nom.
Nam poffunt opponi onl0e,s brnlx excep~_~onesJ
quœ atertiopolfun~ oppon! contr~ ~geotetn , a ..
,él:i?ne hypothecana) (cu, plgn~ratIt1a,Quas ç,x,-~ ,
ceptionc5 repetere{meo ludlCJO) ~on oportet4 .:'. ,
- Sed in hoc maximé dltferunt loter Ce" aého .l,,'
nypothecaria Ïntentata c,otra. aliquem:i5çrtlun:~ .
vt non prius competat, ntli dt(cufI"o pnu~.-,debl..
tore, & de per{onà fi per[onahter fit obhga.tus,
&debonisllltus. Reuocatur auteul precanum
contra tertium non di [cu{fo pri~cipalj, (eu eius
bonis. Et h~c ex prediais intelligere potuilli.
Poterie edam
,pre princip~lis ' ,. ft c~ntra eu~.
dcmagatur,petere6dem ~en de IpCO tnfrrumc. .
<
tO
SVMMA.
"1
Exhibitio proce{fuum, ad dandum.de rÜ1Iri.
tate, ad Ic((iGonem rcfpettu enornllS Iç,liouls.
An de Î'1re fit flyllls curi.ç fubmifsionum ex,
,
i
. hibitio ipCorunl proceffilum.
~ .Stylus pro Iege obieruandus,tdco in (u brniC4
liotlc obtêruandus.
In aJns cu riis qualTI 1ubmifsionis, q uis non
poteil agere ad,exlbendum procdlù rn)h- Ll
exccutl ones.
. S . ExhibltiO procdfus nondu.n1 comp1ed, vel
"
p ofrqu am COOl pletu ~,& pCif eél: us edr, po[cft peri p et\: l1s procdfu rn ex hiberi, gu 0
,- '
hh
~
. -_.
ll10d o
�LIB ER Jrr.
modo procedit ad .fitera's obtinéiidùm; "
tiQ.!!on1~~o prC?cdfus PQ~e~ p~t1 e~h~e!!~'
1
r
1
CAP;
,
F
,
LIBER
or'dîne procedamus. Primo de primo membro;
"
'v l 1,.' ,
,
'
'.
1 L..Quhi non femelpofi iëd'ittllU né>llruili '
,
,
ab fc:holis legalibus., in~ ha, praxi incidett-'
tes vari~s qua:fl:iQnes hoc in. f0r0 audiui, vt in:
(,)pponendonullitatescontra ip(UIU proceLfum,',
v~l executiones,,8cpetilpfas executiones annul~
lari"aut refdndi,re(cit'ionenl edam contJaétuûi .
~bligltionibus fuffuIcoru peti per literas regias,l.
lireralque moratortas, ~'el annuates" vel quiD~
quennales~& dCluunl cefsiones bonorum fxpif-:
111né dfe exortas,[eu obtétas ab ipfo rege,Ceu e~
ÏhJS cancellaria, &. in d:ifcudone earum m_
ultas;
& varias oriri qna:ftiones). de quibus neCcio, an
fonnaahqua dari pafsit.Ex his igi tur tam v.arii~
9uç{li6ibus(G placet) me extricabis f.i fieripofsir:
l
Pat. Plurünx qtlidenl (iiH) quadhones, & va..:
riçe incidunr "aut ïncidere po{[unt hac in curia
ftJbmifsiot1Un1 pendente proce{fu, 311tip[o fini. to,& conlpleto·, qua~uor hteris debitis & reéti~ ·
cxccurioni.bus perlais) de quibus fupra intelIe':
xlai,,& v,t difl:in6tius,
& dilucidius procedatU'r,.
..,. _.- - -- _. , - ,- ..
J:
~-
~
orwne
_.- -
1 II:
:'43
{cilicet de exhibitione ip(oruin proceffuum, cii'
,executionibus ad dandum de nullitate ipfarum
executionum, aut ad reCcindendum 'ipfasexecutiones refpeél:u exceffl1s , & enormis IxGonis
faél:z in re pro pignore capta, petimus proce[(am exhiberi, aut'a,d dJ:dum de nuHitate execu ..
•
t.tonum.
~
,
,," Sed quia nonnuHi forfall ignorantes ~vtilitatenl exhibitionum ipforuni proce{fuum , talem
ftyIum exhibitionis impugnant. Videamus) an
fit hic fry'lus d'e iure ptoband uS.,Et cerré puté ira
cife,cum Gt perquànl ne'c dfaria n1ltcria exhihitionis,vt dicitur in I.j ft. ad exhibend. Nec rcfett quod dlcu'llt, debere tales qui Ce putant l~ . :
fo~ appdlare)etiamfi de nullitate dare velint. ..
.
'
,
. Sed eO:o~ quod ~ti~m de hùe non dTet/amen
quia talis ' llylùs fuit [épe,r 'obfcruatus [ufficit ta-
12·fryJii adducere,quÎ per rc-gi:.1s, ordinatio,,- s no '
efi: quoad hocfub)atus,& frylus,de.ïure Iex cl ici.
tur,vt per Panoi:,inc.ex Iiteris de co{bt ..~ cano.
in c.quoad grautde crim.f~)~i.~' mo adeo eft lly
lus ob[eruandus, quod CènteCla Jara contra rtyfun1, 'd l nulla.Cumilylus\11cen1 legis obrineat
~(~ .~
-
.
.
~
,
- .--_.-
..
h~
:
·V! p~~
�LI B ER
IIf~
.
vt per Cyn,in l. ij. C. CJuando .prouoc,ar._ non : o:
nccelT Guid, pap. qU~(l:· 72.Idco qUlludlcar co.
t! a frylum, iudlcat contra legen1. Vid~) jgl~l~r.ill
.CLIna [ubn1i!slonun1Iocu.m dre,vt9ul~ po{Slt a;gere ad eXlbendû aliqu eru Froc(.1fL1!'~1 . vna tUtu
in llruGlenrü, vit;0re cuius faétus extIut. .'
10 aliis autem cu rij'1 fateor )quis non poifc:t a,..
gere ad exhlbc::ndun1:ièd debtt Jppdlare ab ex ... ,
eClltore,lî exc.edat) ·ve! a çomnlltlarto habentc
cau(;r ~ognitionem, hocque rnagis ex cOJ:lfuctudule r.egni
. .. fr.anciœ,cuius confuetudine,in mo
~ ~Jo procedenà;, nunc vtimur -in plcrifque cafihus) quanl itne cDmmuni. .~ia Jicct iudex qui
iu(h~auit d~ iure c()mmuni~
pafsie de nullitatc
[uç Cententix·c.ogno[cerc! IalTICn de aylo fran .. '
cia: non p':JleH: Sed .quia llylus (ubmilsionum irt._
hoc nDn fuit [ub1atus,e.o fiyia vtimur 11er ilatutun', xJCvj. fupra videatur .dici, ')l1od in.aJijsiudi,c üs exhibitio pcrmiuatur. P.fofequamur igitur'
rcde.undo ad 1p(am materiarn .exhibitionis rem '
cœp.tarn ,de exhlbirionc prc',ellùum Jiteratorio ,
rum fallorum in curia [ubmifsionum.j Adhanc ;
r~ rr\ dar1l1:s percipiend;lIn l dilliné1:iolle a1iqu~ .
opus dl:vt Cupra dicerecœpinlus.
-Nan1 p()r,,-~t.e.x ·hibjüo p,et(.anteqQam proçeC.. ~.
fus
L'I- BER
.
III •
fus lit perfeétus,feu completus:Jicetin primis, &
fecl1ndis Iiteris quis fé oppon~re poGit ~ Auc vero pofiqu.a procdll.ls fuerit in~egré .fa.élus, idell
Fort collocatiùnê fa6tarn, Et qllando non dl: co
pletus, CHam Jn primis literis pote!l: 'adiooe ex- ,
_hi :)i~ionj!i vei, & liOn tenetur 'a étor ad e,xhiben- '
.à Lltn ad ahguas e~pen(as)ta1i(que exhibitio ob.tinerï poteR., vel ab ipfop'rinciplli debirore, vel
,3 tenio,qui ius,vel intcrdre pH~t,endjt. Yerum fi
, .jp[e,principaHs effet caprus de per[on~, non au ..
,diretur:vt [~pius repeti,t um fuit,niG pa.r~ret. Si
.ergo fit pr~ncjpalis ad e;xhibendl~m ~getli velit,
&. etia,n poft comple.tom procdfum, & c0J11ple
.t o procdfu fi ue lit pd nc.lpal,is,li ue teufus, propné ad expen(as non tenetllr, luaxiQîé quando
pro debito petito integre faérus .fuit 'p r'ucdfus,
~ çOJl,1pie.tus~
\
.
Vicet ergo qui vu!t agere ad e~{hjbitj0ne ln,
k. pete~ hoc fnodo. Fiarlt litent ad in ftaonanl
talis,pro i~re IX incerdrc,fuis.ad exhibendiî prù,ce[fum faétum InllantJJ fJli.S .~ ynJ eum ini h umento.o'bHgatio,nis, Y.ig.ore cuius ç;,tpi f~cit raIe
pred1ii,Gtum in tali~erfJtono lqco dAétry&c. cô-'
frôtat,c .&c.Et de.Ggnatio le! dehuis lil)11tationi~
pus Jiat:l:iicq; litC1Ç in forma lolita çonçedentur. ~
'---_~.- - .1111 ,
SU lnn1 a,
6
,
•
1
�III)
S·YMMA.
LI BER
.
..
,
c-'
• •>
~ando[q.uis dicit Ce non iènêri ed eipeii~ .
1
[as, allt venit in:priIDJS,aut fecundis literis,'
aut eft principalis,aut cil: tertius.
.
Q ua: pareil: oppqneJe pdncipaHs,aut tertiu$
dicens Ce (lon teneri ad expen[as. " '
3 Si intimatio legitune fa6la fucdt, quod ipfe
priQcipalis pofsie opponcre. '
,'
"
4- .~ando proceifus eO: copletus,an ipCe prin~
cipalîs tc;:neatur ad expe,nfas, &. quid pof~
fic opponere.
. .
,
.Quando,executiones [unt nuIlx declaratx,
. aut'veniunt pro rata.,re[cind.e11:d~.
'-
quod
pus
l L. Sed ,& [cire cupèrell1 intra
rem
quis poterit huiuGnodi procdrus ex~ibitio~
nen1 petere, an ne Ut aliqua.in ~alibus ca4bus
pr~fcriptio.Pat~ OiléfiHn fuit" quod qU,is vti po~ ·
[erit a6tione ad exhibendu.m,vel in primis' lIte ....
lis pi gnoratoriis, vel in [ecundIs liberatoriis, vel
i~ tert~i~ imn1iCsionis poifefsionis c~m- citatiôe
! ..
1
..
_-.
"'" -( ~ ---
--' -. - --
..
~
_
LIBER IIt
•
ad vldendum expe~[astaxari,aut l'ofl completu~ proce~um:Antequan1 Venialn. Igitur ex~
pltca.tun1~~ntra qu~d tempus hxc exhibitio peri
valeat, notadun1 enr,auod fi ptindpalis vcniat
in termino [ecundaru]m,vel tertiarum Iiterarü
ten~tur expcn[as .t~rarcire.1G crcll!tor proceffum "
exhlbe~t,& petat Ipfas expen(as tanqualu contU'lna~lales~~~~ ft no~ exhiberet, peter et ipfe
~aor ~n eXlllbltlOne Cc l~mitti tedialiter per c.
quonlam frequc'nter vt ht. non conçdl:a. Et tue
ip[e creditor reus fattus in exh!hitione ,.non tenet~r in.fl:ru~entum e~hibere. Donee expen(x
fueuAt r~farclt~, atH dlétum cur non (dtheat refarcire, & li dica-t non teneri ad expenfas ordi~
nabitur quod dicat contra expenCas in manibus
notarii ad prinlam, ahâs procdfus rela xabitur.
Et ira fit tam de iUl'e, quam ex mêre fi:atutorum
fiyli cu ria:, di[poGrionc quibus daudjtur iudi..·
ciumcontum-acibus vulgat l fancimus C. deiudico veldonec paruerjt,G aliquid füerir perceptii
vi arrefii fOI fan faéH,& .petConaIis. RcfHtuciüis
fruétuum per ipfum debitoré perceprorun1;vet·
,per alium quencnnque"aut alias [ccù,odum textum inlfed & fi.§,.fed ~ Ct,f:tex quih.cauf. .
hh 4.
Con
l
VIII~
:F
•
)
,.
CAP.
~47
1
. ,•
...
_ _ ou
.,-.-. -
- .-
-
-
.-
. - --.-
,
.-
- ad
......
t .._' .-
~ . ~
l.. . ... _., . _~ .
•
•
�Ill.
Contra expenfJ.s autem dicere,poterit ipre ' a~
ltor fn CXhlbltlOne, quod illas. rdatcîre non lC-
, LIBER. 1 II~
LIB E R
nebacur;quia intimatio non fuit legicio1e fada
[cdlcet p~r(onaliter '1 vel ad d~~u~ fecundurn
rncntcIU llJtutolunl, & iuns difpoÜtiont:m: ve '
per glo.in l.hccc C. de repud . Et ohm regreHus
habeb.ltu( contra {cnbaIn j {eu notariunl~ & fer ...
uad debcret hodicj vt haélenus obleruari"vidi.
Qgla d (; bet notarius inlpicere in fll!geilro(vc di ... )
cunç) procurauonum, fi quis Gt ex aducrfo pret'"
3
.
"
\
fCIi caf us.
Ee fi Încimatio fit Iegitimé faél:a,etiam contra
tlinorenl J vel etiam pupillum minorem xitij.a nnis fi Ge ma(culus, aue minorem xij. annis fi fic
fœnlJoa, vt Gefièt 'lui, vel qux h.lberet curatoré
nlaior xiiij.annis,vd fœmloa tnaior xij.dum ta . .
n1ell ip[e rna{èulus: ve1 fœnlina quibustuteribus, vél curatoribus fuiffet fatla legitimé inti"
maClO [ecl1ndum m'enrenl ip(orum HatuEorunl
(Ca luo regrefiu COlltra tutorem" vel cluatoren1).
teneur tu nc ad ~xpenfâs, quas (oluere tcncbitur
intra terrninum !l:atutj,altas relaxabitur procef{us, Et li non Gr corn pletus, ordlnabitur execu-
tiûncscontinua.rj: li vero lit completlls & nih!l
aliud opponatur, ielaxa~~tul pro~,c~ùs :Ell1i co-
p (tus
:pleius n'on lit,ordinahitur 'exe'cutiones continu":'
'1·4:9
ad: Si ~~r~ fit compl,etus, re'laxabitur, & po'(crIt dlCllp[u'mcredrtorem dfe manutenendû
in ipC'l .po[re.0i?n~.Si.vero ipCe .principalis fe op ..
,po?atl.n. prurus htens, au~ potell Ce opponere:
,qUIa dlClt [e non effe obltgatum, aut quia fuie
-clamor ante tépus cxpofitus.. Et fic nulliter pro..
"cdfum, 'velfirnilc:s exceptiones concernentes
'nul~ttates,& f'erindc eric ae fi inprincipio [e op_
'pofulifer,vt diximus:& petet Ce refaxari eum ex:
'pcnGsEt tales èxecutiones nu lias dic1 & deda ...
''lari, allt in feeundis li'teris vel tertii-spetit :ex'hi:
;bicio.rièn11ieri Et eo,ca[u fa,étislegirin1é execl1-~
Itionibus;tenetur ,o mnino expenfas pe-rCo'Juere~
rantequ~m ,; audiatur intra. tenninum l1atut-j',qui ~
'bus exolurispoterit vd de11ullitate daIe. Verhi
·g ratiJ, -quia dieet non 'confl:are de [ubmif~ione
'vel vt fupra diétum ea fuit fa6tus c1alTI Or antê
.diem,al1t .pl-us dehito fuit clanl at ti S~ vd allas nul
Jitat~s·huiuçn1od .i ,. vel de (olu,to ln prom ptu 6<dCiTI faciendo.N am {i puttt {o'I uia e, ~i n prom~
ptu Jidcn1 n'on'fac_iat,nori tanl·e n debet rebxari
ip[c debitor ,prineipahs, verum pot'erü pétcre
,a:fferri petionem, -& quatn crcdito r d are ttnebi~
r
debitor re!pondere lllxta ltatut.a ~:iC
- ~- -' -, - ii
itylum
- -
tULEt dB
.-. -
t
�,
LIBER
.
. . tl BER . III.'
flytum ip.Gus curi~ fubmtfsjonu~' : Non alite!
GU.lm fi in primis,literis (e oppo{uJ.lIer.,. . . '~
. At fiprocelfusfitcompletus,,& Jpfe pnll~/1Pa:
Ils perae cxhibitionem)ereditor tl~nc pl'opnc ~~
. roteri~. exp~nfas.petere,~eclar~.b1furque ~~m lp
le credit o,r, poifc {forJ d-onec allas. fueutdh.,tum.
Et li per proce1fum exlubitum appar.~at exeeu..
t'iones lcg.itimé.faélas),runc. eidem a.lJas non dl:
ruccurrendu-m,quamper Jadionem l.f?[arum eXj
c.cl1tionum,cnornlen" vdut.i f,a~larum·, non \ {er~
uata form·a de ql.\djn.l. (iquos C.~e re~ind.v:é.d.
Etin LJrC.de iur. all:.fi(c.hb.:x:.. 51 v.ero ngnJunt
legitimé. faax ',: aut alias de nullitatibus pù~;;.
d'iébs,appareat ~ tune petat.nullas pronunciari"
&; alias [,ales.excutiones reCcindl ,..ilJafque toJJi).
aut reuocari ,,& ineund~n1. fraturum . reduci in
.qu.oerant..allte illaruminchoationem ",.& ip[um
d~bitor(Zm,:aa.o,em velà:În ipfa aétione ex.hibi
tjonis,reintegrari in po!Ièfsionen1 ni pignorata!
~um. rdlitutlone frutluum.Et rartcm in eX.p en:
fU.c.ond.emnari. .
)Veruntanlen hic attcndendum,erir,.quod li,,:
o lt:ll'lJo.. ej(çiU...
••
a
Î
1 '·
fi ' .n
ti~les.(um'l~lllf# cct' Inpruno nouro OpUICU 0 ln. quo UCCln~Le~
ac breuitcr (propter anguflias IJlius temporj~) ,
klibcl.e c.oa~~Jui~US)d~ p'l~r!~a ~~~a~ corre?
1
tu)
.. ....
r
Qla vel Oini1f~ calcographo·rum culpa-cÛmperiuntur, vbidlétum fuit executiones continen ..
tescnormen la:-ftcnem elfe tantum ·re(cindeD.:d.as vCque adconcurrentem fummanl 'Vcri de},iti, & fic non -omnino': lêd (v( dica'm~ proportionabdttcr'adducendo .doéhinam Bal. in l. j.
alias fin~C.de bon. au~h.il1d. :potf. & v-idcbatuc
edam te,X. ln l..hna. vert. [cd fiqllide.m , & (equent C . de iur.d(). tmp. :tam·en 'eontrarium
vldetur diciin I.G n~n {arteln. §.li centum. C.'
de cod . .indeb. vbi dkltur quodtales executioes'
in [OrUm funt ·annullandœ.Sed vc ·c lariusintdli.:
gas,nihtl dlffeFuot)oec [unt illœ leges, & doél:ri.
Da! 'c ontrartre;quoniam vt(morefuo) clarilSimé
declarac domlnU'~ laC ind.l. fi non {ortem §.li
cêtum col.j & ij:nu.j. & ij . .difl:il1guendum <:n,
aut in {olurum da:tio faéla a patte) vel a iudke'
fblit pro minorifumma quam deberetur, vel,uri
debebam cefltum , dedi pro centum ~ & vno
. tloreno . .& .ra men non cra·m dc:bitornHi in een.
tum,tuc omnes exe.cuttones procetrusv1tio nulllullita,tis corruent., & omnia nu11a 'dedara.hun't ur, & condcmnabitur -creditor ad rc·
Uiu!lendam ipfam rem cum frliél:ibus per.'
~c~~~s !anqll~mJ dolo{u~: Et !r~ etia~~~!
~51
•
1
�LIBER
III..
fingutaritcr tcne! OIdra. conez.,. BaJ.conf..9o'
l nef piente,proponitut lib.j & in.eadem [eoren-,
lia dt RacAn d.§. li cêntum in j;colum . .oum .. 6~
Salyp,{~ Pau l,de Ca!1. & hç~ ell: çommunis [en-,
!enrÏ a dd ..Aut vero debitum· er.at.verum) quia,
d ·~·bitoreratde centum,.& vno floreno;(ed frr.a~
l.um fu it. in zfiimationc;1velJiberationis,.vel po.
«ins coHocationis,& tune vaJét executiollé'S pro
rata E.t ira .di!hnguendo intellrgamus fry lum.
cu ria:. iùbnli~ionum&. ex,tali difiin8:ionc dilbe.le.g.csJ10nJunt'.c.ontraria::.lmmo.bcJ1é· con",
:ucniunt" fa él:.a.debita diflin&ionc' fupra. decla.~
rata;~aprQPterli cx:procelfu exhiblt? cônac,.
flon exdudo ·ramen: alias nuflit'ates :de quibus .
~lt.ùspotefr.()pp()nere cianlorenlfllHfe 0E po.li tu, ,
. ,
,iém pro
debito clamor fu,rjt.e~po{i[uS ~ ~
in çfi:irnatione fuit errarun1i'puta res pro pigno.
te çapta·tempor~. ~~ecutionum,communl pre""
.cio valebat duçento.s),{Xcollocatio fuit fa~a tâ'"'
tum proquinqlJaginta demp,to 'tiam4vnpdel1 a rio,r e[cindcptu!. e;xecutiones · v(q~c ad 4:on~
~urrentemquantitatenldcbiti"aliis·exeçutioni ...
busfirmis manentibus,hoc itaferuatjJr ).& h~c
ivt di;xi): tam ,culp,a calçographi .quanl propter
itemporis.breuiratcm,eo rempore tal'll.~lnJ?l.~)~.
non pro v.ero dehi;to,{ed pro maiorifumma y-e~
aTa.cbiti;tunc Belet ir!à~ ; execut~ones ,nuUas,~ /$t .
louahdas deçiarari 0 & reinte&r.ari.j~ poifefsio . .
dumprO.ceifumratione ·ladionis·· exeçutio~
"
l
J>
•
~cîi, re,l propig!.1.ore,(.~pt;e_'cum~dhUltionefr~~
lhRH11,s & c.x, )cnfi:s" & 11ceo c,au{ain c11: decI.ar.a.,.
.cintu.50 .c(·~ta!men~{iJpr.en~a curra {çpirstm, é :com~
6
penfaüouem..facere,velcum [umma principa..:
!;.,yd:li fit lU er.c.at or cumfumm,a lX. intereffe CU'.
~p{is fruLhhus per,ccptis per ip(um crenitorem"
~uDd'ill[e m.J.gp.aril. ~q~.~ca~e.~l .ç~tincE.. ~Sln au
--
" if;eml
.
vero
d~~naé.~~p1içate.non. v.aluil"
S~V· .MMA~ .
.
r,
1
••
,
,
.:. lntra'.quQd.:tempus·(v,enire:debet~~d-t"hlb~.,
. ' J1itm)ivtft.uaus :.'tjam . le,Lip'eI~t q~inq~c .
..
annoss,
,
~.; Veniens',pol1quinquennüHu:frudus ' p,ettr~ .
non potei1 e:x. cau[al~1ioni$,. . " .
3: ~ Contra·qu'em cùrrittalis preCcriptio.. . .
-+,' ~~ndo petitur cxhibitjo a4·dandum~ de
,nuUitatc~
.s
,.
;Si.tert:iuspetadEJuid ,dicet li 'neget creditor '
..
jnu;;:ciJçP '
J-_
---
...
1S
_
_ _ .. __
.'
,
.
~j l ~~
••••,
', .
S.iter
�ç
.,
.8
,
11,0
LIBER. ;lIt
Si ,tertius petat exhibitionem ·a d dandum
. .de nullicate.
l 'ertius an ·t.e aeatur ad e~penfas ;fi.n!ln fit
eiu'cdclllvicarix,aut baüllut:.
SiJapfi triginta anni" an quis teneatu~ pro;
. .cdfun) e:xhlbere patti.
,
~~,oties q,uis pro.celfum cJ,hibete tenctur~.
.& quid .pe,teodum dl: ab ~rfo, r.eo in ~X:
lübitign,e.
_.
ln colltumlç·ia non exbibentis proeeffum; .
petet aél:or in exhlbitione le mltti ,rçrua....
liter,& qualis debeat elfe talis iminiaIo.
An im,m.nllS in p()lfe~fsjooem tçdlalem fa~
ciat fcu.élus Cuos,vel quando.
Qutd agcr,e debet milfus in po1feCsi(i)ne~
tçdialem..
.
:
. Exhibitto procclfusta lisetiam potet1: peti.'
Citatus ad exhtbendum, fi in termino di..:
cat nullunl habere ,proçetfum ,e xhiberi.
peritu ru,quid,6ft.
Si aétor ad exhtbcndum ,.,u.Ic probarc<1:.lfe
1
1,1
.11.
13
Jf
JS
pr~c,~{[um,quid fiet. 4
. CAP.
:.
t
lX.
-- -
'
. .
.' ..:-'
1
" , . ~FIL:
iF
i
tlBER II J.
lH
J 1. Se d' quia- adhl1c hic rrada'ri videtur
quoad langit ipfum debltorCnl, vel dus hç-
·rcdes ~ontlra quos procdfusfult faétus,& corn •
rletus! ve1 aébone pcrlGnah fin?ul'Jritcr vd vni
f 1" d
~,
uer a 1:& .iaum ~f~ ~nterdum ipfufll credito.
r-cm rcum 1Q exhlbJtlone eondemnari'dum ad
.e-Ibtutionem fiuétuum,aut ratione nullitatis
aut eno,rmis J~fionjs )'. ofl:cnde fqu~{o) quibu;
teml'{lnbus,.& I-n tra;flua!tempora hçc fiant. An
ve,rô fint aliqua tempora confiituta,auc prç[cri..
p.'lu.Pat. ~a! a m.t quçns·ca.declarantur pel' fla
IUtum Cupra XXV}) Inceptum.Renatus<dei gratia~
Ixe. Ex quo ll:at-uto.;J pp:uer elfe opus djflinétio.
~e tcmpons,.intra quod aliquis agit ad, exhibi;.
UO~C~l' alic.wi~s procelfus literat<Jrii faéti in ipfa.
cuna lubmlfslonum. Nam aut quis venir inna
quinque annos'prretextu non nulJitatis':' fed J~ ..
.'onjse~ormis .exe.,utionum;pete1ls.frlJa:us prç;..'
Jex,tU>dla~. ladionls . . Et:eo'cafu ntli-veniat intra.
quinquc:annGs,non-auditur. ~~d fl:atutunl ln
llJis verbis af)ertédici~,exhibitionem-Iocum ha~
Lere edam in aliis curiis, etiam fupreo1is. Il1ud
~erum,erat ante cdiétunl rc:gium hac ·in prou-incja falium: {cd id exoleuit tam ex regiis·con,
!!~t~~n~~l.:Is ~ . qu~m .~x ,~nfuetudjne R~gni
; 1
. :. ,
Ü. of:
.'.
flan
•
�LIBER
II BER III..
francix.Et edam de iure effet lP'p·eJlandurtt
Ctl ria (ubmif~ionum,ni{i ,quia :ptr'{lylu-m curi~
...
, rl~. aut con.trapr(jbablliter ignorAntes quam-
În
dJ.~ abrunt,lgnor;ant: aut Cunt.-captiuÎ, & pupilli
, CXI,O:U ~t,vt ln ·eodenl ,!l:aturohç c exceptio poni_tur deilu~e com~ni, edam procedere ~quü crac.
CubrnHsionum(cui in hoc fuit der<?r,o gatum) ira
e~tiam .poa ipfum ediaunl . re.giu~ ,obfetuatum
fuir,,& obfer,u.ac,ur.
"
Scd ad remreu-ertamur.Po1l: erg'Ù ' ql1jtl 'quen~
nÎum ad exhibenduJ11 .aél:or ex cauCa I~fi.oniS'
frllétusperere non poteil, vt dic itl1arurumin il.lis verbis.Itaela.p[o ,q uinquennio "nuHi am-p~1Uis
ncear &ç Et.Li veniat ,ioua. ,C]uinquenniurtl f[u~us, Gfuerit l~fia, ' În [orccm com:p utabunt'tlt;
\ ~utcompenfabuntur ,cum i'Pfa principalt forte..
, S1 ven) veniat iplè aétor,ad exhiibendum pan:
Ja,pfum quinquenuiurn fruél:ns Jzllonisip{arum
~xecudonüm peteee :11 on patefl4Sed tantum retinet ius ad re.m,. id,eJI refcindentur·exec-utione
cxce.fsi.ué, vfque ad .con·currenteln 'quanritatcm
de
1
n
,de-biti, Cfuan-do alias .de'bi-tomodo faélz fuerue
,~xecutiones, <j,ua'n tqm
ea -:ad verum debitum:e
iux~aC-lilinél. j?l'le-m lùpra faébt,m deintcUcétu
ditlarum l.fi 'non fOrU!fl1.§'. fi centum :lX t fi. · C~
d.e iure dCl)-njm-p. , ' ,
.. ,
, SU,rt.t r'anlen aliquœ perfo'nœ"contra guas nart
C\l rr,i.t t a li s p r:c fc ri pti 0 vel uri contr a pII pi Il os, (e-u
pUp 1I1 a. S, aut ah[e~~~~ longaa:b~entia
&. necelfa~
.
- ..- ,_.--~-
-.
..
..,.
•
ua,
Aut "C}uis agit: ad e:xhlbendum, non ratio.
. 'ne )~fionis '~1îarum executionum, de nullita.
·tis ipfarum execu.tion,um .q uocafu non Colutn
·jntra, 'quinql1~nni4m, aut dcccnnium veni~e potdl;fedvfqucadtrig1;nta annCL)S~ licetordi •
._,nat,i-o ·~egi:\-3o. aUl~ltre la maoiere de proc-c der au iparlement.Videatur quûdammodo co,tradi-cere. '~oniam de contraétu adiudiciurn
bDna videtitr~omparatio.I iudidu enim qtJ.a,
.'li ·c.ontrahi~ur~[ed. {amen ira Hylus (e ha.behar,&
,. ~eiure ~a,io d~rat vfque ad trigintaannos.
, . E~ eum tales Ijter~s o~tinere voluerit ipfe'dehitor, 3'llthzres dll~., feu ce-Cs1onarius,dJCet .non
i p~rfufpljc~tio'ne'~!red {~fcrip_tisin modica 'pa.
p.iro)tl .yu~t~~oc -nl,o~o ;~~nrljterx ad jn'fiantiam
ta.lis, ~.c. :cort~a · t:a'cm { a,~ exhibe~du~ proce-ffutn~y'n;a ~Ü O1,inlhumento, V'~rtu(e cuiusc:lpi fc ..
, ~:~ :t{l[e prediunl littlnl jo'tali tenirori'o ,confron
ta ote B{c.':ad dand-um de flullùateiltilis,aut 'exe.
cutlonum.
,
-
~
•• f-
-' ' .
...
.
, -' F' l~. ;qui~ ~ic.~m~s 'de'tertlo" l~nl p~terit e~Ei
z
. .-
Z
.,
-
.
pete·
& -
....
6
�1
LIB E R III.'
petere ('xh.beri pr()cdru~ pro.jure & int,eretfé
ftto? P·at. poterit qu-klenl>G c~edltor neg~t Inte~~
eflè fua ip{iu~ pete,.otis> potent ~larn,-vr Ipfe p~In,' ,
e,iP.lfJS,d'lcere,quod pere~eCUt10neln de CUQ 1?~
tcidre conflabir, vel adm.uretur,ft non .pateft 1~
prom plU docereÎntra .duas .d.d atlones Id oa~n~ .
. furus,& quantum ad e.xhl~ltl.onem procclfu~rn
faélorum aébone per(onab, idem fcrmeob.fcruandunl eft. Et in exhibitione ahorum procet:
fuum faétO[Uln2;v.et .. n vim cfauCuTarum,. vet re.:
uocationis precarii;quod nullitaces-" non autc~
quoad fcfpeéium eUOEmis la:lionls). d~. q~la. dt:
tlum fuit prius~
_
Ellinfuper notandum)~ quod edam. fi t,ertius.
iD tertÎÎs fitcds, aut1ëcundis poil tcrmlfl.Um [en
tum maltquo proceLfu k opponat "te.ne~u.r e~_.
penfaslegltime raétas. per~olu~re~ ~ld fa?c'.lnte}:
Jiga'mus fi iHe,~u,erj.:t ClUIS VICanfr~a4t ba~~lt(t ..~(I
clldum cft; en'tfil ante ,executlones cehlonum,
{CN trIDU1lalium t;omini S'cnelèbali~' hac ln Pf~~
uin(:1a .Îurifd'Jdi:Ones. fiABle difbn'él:as per VICa.~
rias v'el bàiutias~'vt in archiuis legiturJ..& de qUL..,
bus 'dominus~de Arena im'prc&loni · mand:~uit,.
3.d quem fcire vo.t~ntes r~mitt.o. ~t hodié riç,~t~
lia fu.cdt di!iindio fa~a iunfdlttlollum fp€u•
. ---. --_.- .-
"0'.
. --
LIBER. lIt.
iêiièiii:iùrii aomini
Sene{chali:t2mé adhiK Gylusobferuacu r,vt qui non ,fuerit eiufdcm baiulire,autvicariz non teneatur ~d cxpenfas, (tiam
. legitimé faél:a~~red longunî & laboriofum effet
. --hic velle ipfas vicarias, & baiul~as infcribere. ,
,
,
•
. Sed ponequod ,elapfi funt triginta anni, -&
fCUS ad exhibcndum dicat Ce non ~eneri obfi:an~
~C prrefcriptione triginta annorum, an debe~t
epere parti pet.enti?certé n~n, [ed ta men repon.et in nlanlbus graphariiad eum '6nem tantu m
vt.cloceat prçdiél:am prç(criptionem inelfe,& alias non tenetur cdere, aut ofiendere, vt dicunt
cpmmu.nicare, vd li talts procenil~ fuiffet faél:us
vifudicati,fufficiet de ipfa [ententia fide.m face
t-etantum.tProlixior<erté vItra mod~m effem li
\ p~rCequi veHem quod reu~ ~n exhibiti?ne alforumprocelfuum fa6l:orum, .puca in vim claufu":
larum,traslatiuatum dOfllinii J aut poifefsion;'s~
aut reuocatiunis precari.i. ~~tis itaq~e crit (meo
iudièio)mcmorfa tenet"e eiceptjo~~, d~ quibtls.
.qixi Cu pra , quas non ·e:lfe repet~n~~s ~cenfeo.
,
Nam Ù1jttunen~m p3gi.na. tu.rg~1feret.. . . '
lzlz l.
Fl
.A--. _ _ •
•-'.
.
, . 1
_
.
-
.
~- . _, ..
,
.
..
~
,1
..,
.-" .
. '
•
"
�,
LIBER III.
'F 1.L. Sed' quoties ali.quis tcnl e~tur procetrum'
cxhibere"Vlderetur dicendum'cu·m·(emel fuefit
e~hibicus,& rel'axatu ç,.& a rali rel.axatione·no:n
fueri~ ~ppdLüllm œ01 vÏln obtinerè videatur,:
non debcre.vheriu's treditoren1-cogi ad~ exhlbé~
~~.jn~ Pact. ngÇ>t'c iuris)quod àicis- v.erum; ~lfe.fa~
.
teor' réd nylus qpi (vt d~xi)pro.lege obfetu:a,ndu~ .
ell,.contra.r iuut o?tin ui~. Et tenetllJi q,uis. non bi~,
tâ:.cuffi" (edtcc .aut quater exllibere eum ipfO'in"::
{trù nl,enco,_oifi Jp[ecredüof & teus ine:x..~jbitjo~.
!tlie inipfa Cecundaexh-ibitione p'ctierit (eomni~
no reJax.ari,.& ln~anl1tcneri)& vlteri6rem:[eu'aliâ.
(lX hi bit ion é:p r'O~j beri~ t u nc li hçc petita;fueru nt
& ord'ina.tufll fueric aJt~m cxhib1tionem~ prolii~
qerin.on tenchit'.l·r in,l tantia illju9~au~ eius ha:re:.
d-l S,,:1 ut ceG:lonarij; veh.tol1'atarij:am plius exhi~,e
re: & GUIS, cric' oItcn~dere hac de cauCa ·jp(am.
ordin.ationem~feu. kntend,am>
"qt1od & notan.~ ·
dun1' & n,~emori;). tenendumdl Nam qu .ando.~
que non pau€.os,,& fxpius hoc" catu:"d~c~tos "
~ cognoui:ideo
in liis nltaxi mé:ca.uendum,cri t'. Ed .
.
~5ro:·Si.cr'editor citatus-ad. exhibendutn pro--.
cel!um' in ipfotefmi:no,quid turtc. ipfd a:d:dt adJ
1.60
"\.
.
...
> .
•
'
in·
e~h"bendlHn. petet;
.
P:~t~ Pc(et>.a,u~. eins- p'l'~~ur~~r~ !l!i~s· n:ominc•
;Ji;Ql
LIBER lIT.
.
in contumaciam lllius, vt verbo praxis gallico
vt~r(en fon dcfaulrJdlétunl procdfil1l1 nuHum,
& Jouahdum declaran. aut falrem ln tedialem
.potrefsiorlem. rej.~aptx (c' iinmittï' iuxta di&um:
capùt. Quoniànl freq:uenter ext. vt ht. non cont~1t..vt tand:em. tçdio a1feé1:us ip(iHll proceflùm'
exhiheat),
& dehct fied. talis unmifsio rea[ner,&
. .
c1feaua.tlte~:quamujs, nonnuHi cont~arium VO.
IbC'fiint.a1fercre. Quonia aluer vClhalts in1miCbo inu~l~iselfet.N"aln li aliquis lit conru~ax'l~o
lendo· èathegodce.re(pon.d~ere articulis~ li ad id
t~erit Cltatus)Q ebet r~ Ipfa pignorari vt tçdio aff~él:us. veniat ) fic debec taJis itnmilSlo ditla' 'e~
d.~talis & po~idt~it rn~ffils i~ poiletsio'n~. r~ j~fa~
non vt ahqul fallo,putant,tul bando Ip!unl. ,~t.l
~un~: tantum intrancio in di~am proprietatein, _
& exequendo,quod effet. contra di{poiiridncm
j~urisJ.a!qujfsimum de v(ufruti. if. & contr3..ca-
(um fupra adduétum,& fi i1'!tra.dilàtionès 'ipli
~eo'3~: exhibédunl datas, exti-lbuerit procefium,
i~Œituit':lf. in potfefsioncem.Hfius pr'oprict·atïs . .,
. " 'Sit~meo:' interea' jpfc atlor' ~.d, exhibeodum
fruélLls': perceperir, dedüétis.im·pènfis!lp(OS fru.
aus.rell:iruere tenetur. Nanl li. nô cff mi.tfds tlHi
e.~·fdm,od~crct~,.non facit ftuél:ùs fuos ':.[edt'~
~I
-
,
-
-
.
-
!~ Iz
,
•
qUâm
!'
�L&~
1Jo
ai.
,
. quam cullos inpo1feCsionem mirsus fuera~t;_.àè .'
tanquam [çquel1:er per tex. in l. fulcinius in ij.
iu n8:a ibi glo. ff. qUlbusex cau fis i':1 polfeff. cac.
Et li n1a.giscontumax fuerir in non exhibend,!
pr.ocdlum,exhlberi petitum,etiam noo. expc6ta.
to-alto tune decreto, vt plerique [une decepti: Et
ex Cecundo decreto faciet ip(e aétor ad exhlben .
dum fiuétUS[~OSI cumex .magna contumacia
quis faci.at fruÇ-tus (uos etiam ex primo decreto,.
perrex.tn eadem J.fulcinius .§. hnal. Et per (pcc.
in ij. lib.in tit.de pd mo decreco _§.r~tl:;u verficul.
hoc autem, notandli dl:. E~ ,credo per ilium tex.
a~refrunl curi~ iudlcatum fuit anno ,15 47· dic
decima nouembris" inter Audream Rebolli ap", pellanté " Ioannem maximi de MaCsilia ap~
pellatum.
.
. .
. .
' . Sed quandoquismittetur in po{fe~nem"ta:
dialçm eo cafu _quo Cu pra ,li con [ulté àgêre velir,
faciatqefcriptionem frué\:uum fie ri, VQcata par
te. ~oniamG ,ante [ecu nd'll m decrctum Ip(C
reus exhibcret, eidem fruétus .re{litucntur dedu
~is impenfis'concumacialtbus, [sc rcintegrabitur in polTeCsioné rei.côtétiorx ..Et ita obCeruatuF
In(uper cCl: fciendu1l1,quod ficut debitor, a,uç
~lius pra!t~nden~i~~ ~~~cre~~p~t~fi peterc exlli. -" - bitio
-~
~ ~
.
,...
~
LIBE1\.
Jlt
16~
birionem jpfiu~ pr~cc[us principalisJ de quo di..
6tum efi:.lt~ ctla;'lllpfe .credltor qui primo 10co
no~ ex.h lbuu prQ,~etfum exhlberi pctitum, . 0lefl t cllam petcr~ 1pru m proceJfum tçdiale!ex
.hlb~re) lX lcnc;bltuc qui Îlnmiffus fuit tçdialncr
cxhlbere:teneturtaméipfeaAorl'n
eXl'b"
.
d" .
fr,.,..
11 nlonc
. _létl pr,oceffus (œdialis foluere cxpen(as in codé
frocçnu~fafra5,. nC(:. fruttu/~ tamen recuperabit .
. li ex [(cudo decr~to fini percepn.Fd. Reftat ad- :'
hu~,& quod bac ln m.atcu!1l~ire èupio;an li ali~
qUIs fit cltatus.ad. eX~lbe~àu.m ali4]ucm rro~et: fum,& aduerHe~te termlno .pfe cÎlatus"aut dùs.
proc~rat~r n~get ~uHum habe,re p-rocetlùm e1C~
~lbert petJtum,quld ageRdu'm ht.
";. Pat.S~ adol' ad,(:'xhibendu~ 01htl: alitld"dixd":
fft,: IHc.clt~tu: rela~a n~us cn:'tun e~penlis: de~
clarabtt ta~e domr~u$. lo€utu.Cricns talem prO~t~um .fi ln ~uturum d·e lUO appareat fluHum
~! Inuaildum~lde().qutin futurum (ciHo iuuarc
velJet,non pOtent. .' ."
l
0"
•
,
.
'
•
Si vè!à a~or ad 'cx~ibe~d'ü di~at te'veUe prd-'
Lare. noo~flate ne~~u~.ne.fad.a"fei: tell pro~(€.
(um per eu e:xhlben petJ.tum fudle faBt:ü)raudlê-
~us ctl:-& a~ id ~erï6cidu itraduas dtl.uÎoes qui
~$,e!ar~ ft!\! ,,l.!~~S) .~~ ,nuUa A'batibl falIJ lir, :
.,
b.
1'1.
.~-
...
. .
J,Jaxa
._--
t
1
�LIBER lIT.
.
rel2xbiturCun1 expenfis omnibus fJais. Si verô
probatum fueric procelfum f~li1fe f41ttuln, ~
ramen non vult jp(e cit~,tus exhlbere, cognofces
"forlan ip(um proceifum nu:Uum : l)~te-r:it ,c ùgi
exhi~ere,. & in atiquo caCu etlam ·captls plgnor~
bus vt :) pparea~ a quo tem pore Gt .condemna~ ...
dus ipfe citatus ad fru61.uum percep-corum refittutÎonenl, & in hoc prodell: yt exhibeat. pr~ceC.
fllS,~ut poterit d.ec!ara(j·J;luHuscum(e!l:~t~uuone
fruéltlunl ,&,coo,derpoari in exp,cmfi.s.
. ':
. Et li foç(an (vt (Tpins euenit) atiquis femel
.fuum .procdfumparri exhibuerir, poae~ ~ua~s
penirentia re~ra6lare velit1.& non vltertus exhlbere poterie, vç (up,ra ~qgi .~apt~s pign.o ribusad
(xhibendll~, vt ,de~I~.retl1~ n\l~lus ,fi t,al~s. . appareat,po{fe.~q:ue t11,i ç~~p q~~lus. d,e~fara.~iin çontumaciam non exhlbentls,nlÎt dolo{e faceret:
quia tune ct11nino potefi: ~Og'l a,d exhibendum~
PfL1rin1a poifent dici,& colhgi de bac t11ater~a
cxhibitionis:Cedquia facHé (l11~o quid é:iu~ic.jc>;)
çx ~~q1 diélis ~J.1~ .~n ct.tria;(ubn,illi~plHl~ 'f~rua
LIBER
..
"
.
..
1
".
.
~
,
diana
s') ~
, diana~ &~digna [citu, ac perquam necetf., ria.
. F IL ..Ob.~e~rp, quemadmodum Cxtera hatle~USdlll1Cld~, ac ddbnél:é enuclea{li: 1ta de rdi~
qUJsfacias. Et gux (iotitla tam ouofJdlaol. &
.nece{faria nobis intdligenda,pat~facias.
'
. Pat, DoeuiJnus qu ibus modis inter ·~ lia creditor ~gat con~ra Cuu.m debj[ore~n aéhone perron~IJ) vel .-ealt: & q.uld a~endunl quando reus
.9t',b~to~)vel debitum çonhtetur vel negJ.t & ta, .
.~en .conuia:us eflcondemnatlls, & {i appellaue
rUtamen rec.utu~ Gt iudiciunl per ~pfàm (u~; pren:am cunam" tta guod res il1dicata dicatl1r.
.Sed ft per flpp~llacionetn reo conden~ O.1to non
..Eui~ (uccur[urn, quoniam (vt dixÎt'Dus)reQ condemnato p~r appellati~nem Cuccurrirur ft gralJat~m C~ dlC~t~,qUq remedto poteriç ipre reus CG
-.demnarus vtl,n9nd,u m ,h üt o~en(umJ~ut etiam
"iidehitor n()n cxHlens (oluendo tÎmenS;l .cre ch -
totihu:s.vef'ari, quid face~e pofsj~) ~
Quo 'reme
-
o
dio vtetur, & quid eidern faci~ndun/ fl,èrit. Fd.
- ,Verge( qua:rq)dj~in,él:é 8f da~é h~.c den1ôîtrare.
t:u.rtam. r~cufldtl~ {l:atuta qui fiyl~m intelligi
po(funt &n~ diCfu(iusquam deceat procedatur,
;çztera'prçterrnittamus, venientes,ad ,alia,q ux e\,iam no (ijnt omittenda. Qlonia1l1 f~nt quo~i
III.
.
.
.
, ,
SV rvi MA,
,.In d~ob~s ca{jbu~ olim tâ~u~ ~ppeÙabatl1(r
., .
.
Il
' fceua
, 1.
J
.
-
�,
lIB E R
rlI~
-
Cecundum fiatura.
Arrello curire drclatatum vidctur; qtlÎs.
pofsit indttferenter appeHare ! Quod' cft
vt
contra fl:atutum .
Debitorcondemnatus,.& in vinl iud'jc;1djn~
carceratus per cautionem non eafelaxa~
•
dus..
.
- .
,.. ..
FtHml qua ofim bonis cedebatur~'
Hùd le licet q'u is debitor anoalcm ,'vcl' quin::
qu,énalé dil'ationé obünuerit forcit cedere
bonis,.fuG ahç obJlét excepuones itJridjcç~
6 O·lim.donlinUs Senelchalli.5 tanquâ vice rex '
ornn.es annatés, vel 'luülquenn a l'es llteras.
(onced~bat)& aba.s quas, hodié c'ancellana coneedit.
.
.~
7 Im.penans.literas rnoratorias vnius anni te~
netur fècllndu;rn ius cau/c re" non [eruata
,
s
confuetudt ne gaHia!·.
_ .
8, In quibus caufis,.quis h~eri!l moratoriis vnius:
a-nnl non ga.udeat" vel g-a.u.dear-. . ,
., . 'In l'u:~ris rn:orato~~iS' vnius anbi fufhci~ quod:
111·;}10r pars credt-toruU1 confentiaro.
to Ad quem ludlcern c.ognitioHpfaruol. lirera-.
rum".vd etiam·rc.fh~utJonjs, fpettec.
~n p.cn~~pt~· l~u; ~tJpe'~ '~ognl~~o~~ ipfarum
J,
•
Il
--
J
~~~~
LIBER lIT.'
%
,67
" ._.~ ,
1lter~rum an~lalium, & qu·inqüennalium
,..
cr~dtror pOfSlt ~lamo ;, 'n1 exponere.
~2. ~ld, pendcnte lud1Cio annahum,& quin~
quen~J.lium lIterai um ftcri d;.,beat.
.J
CAP.
X.'
AT ~oniâ pol1iciti fuimus pat~facere
P
. cantuln .qua: hodierno
no
dic obferua,mus 1 tam
{ecun~hltn fiylunl dié1:x curix {ubmdsionum:
St d & qua: pri[co tempore obCeruabantur ante
(
cd ·dum regium in notl:ra prouincia faébJln do
Ipi f"lO igneo,ad hoc legato regio in hoc, & aliis
ahqua fiHH notanda. Sed antequam vlterius
progrediarnur Ine!nOr (um forCan omififfe me, .
eum de appelfattonibur loguebanlur explÏmerc '
inter aJia,qu~ olün appellaciones' reciplebant.ur,
& ·i n quot cafi~us 'lurs {e<:undum tlatuta poteft
~p'pella reJ dt"o f.ciendum e.fI:, quod lècund um
Ranna diél~ curia: [uhmHsionunl, vt appa ret
per fl-atunHll fupra num 'x. incipiens. Exception~s ett:\m verf. ,ltenl quod ahcluls ~utiJG: unque
condir.;on;·s {ir, . non fuir JiCltUn1 3.1i"ui per~
,(onre a {ententiis, (eu ordin:1.tJoll1bus ~Jlm
rradidentis . nunc locuntenentjs appeilare,
L
·
.' -..
., ,
-
,
~-
... -
Il
~
.
t"nJU
. ,
1
�,
lIB E R
rlI~
-
Cecundum fiatura.
Arrello curire drclatatum vidctur; qtlÎs.
pofsit indttferenter appeHare ! Quod' cft
vt
contra fl:atutum .
Debitorcondemnatus,.& in vinl iud'jc;1djn~
carceratus per cautionem non eafelaxa~
•
dus..
.
- .
,.. ..
FtHml qua ofim bonis cedebatur~'
Hùd le licet q'u is debitor anoalcm ,'vcl' quin::
qu,énalé dil'ationé obünuerit forcit cedere
bonis,.fuG ahç obJlét excepuones itJridjcç~
6 O·lim.donlinUs Senelchalli.5 tanquâ vice rex '
ornn.es annatés, vel 'luülquenn a l'es llteras.
(onced~bat)& aba.s quas, hodié c'ancellana coneedit.
.
.~
7 Im.penans.literas rnoratorias vnius anni te~
netur fècllndu;rn ius cau/c re" non [eruata
,
s
confuetudt ne gaHia!·.
_ .
8, In quibus caufis,.quis h~eri!l moratoriis vnius:
a-nnl non ga.udeat" vel g-a.u.dear-. . ,
., . 'In l'u:~ris rn:orato~~iS' vnius anbi fufhci~ quod:
111·;}10r pars credt-toruU1 confentiaro.
to Ad quem ludlcern c.ognitioHpfaruol. lirera-.
rum".vd etiam·rc.fh~utJonjs, fpettec.
~n p.cn~~pt~· l~u; ~tJpe'~ '~ognl~~o~~ ipfarum
J,
•
Il
--
J
~~~~
LIBER lIT.'
%
,67
" ._.~ ,
1lter~rum an~lalium, & qu·inqüennalium
,..
cr~dtror pOfSlt ~lamo ;, 'n1 exponere.
~2. ~ld, pendcnte lud1Cio annahum,& quin~
quen~J.lium lIterai um ftcri d;.,beat.
.J
CAP.
X.'
AT ~oniâ pol1iciti fuimus pat~facere
P
. cantuln .qua: hodierno
no
dic obferua,mus 1 tam
{ecun~hltn fiylunl dié1:x curix {ubmdsionum:
St d & qua: pri[co tempore obCeruabantur ante
(
cd ·dum regium in notl:ra prouincia faébJln do
Ipi f"lO igneo,ad hoc legato regio in hoc, & aliis
ahqua fiHH notanda. Sed antequam vlterius
progrediarnur Ine!nOr (um forCan omififfe me, .
eum de appelfattonibur loguebanlur explÏmerc '
inter aJia,qu~ olün appellaciones' reciplebant.ur,
& ·i n quot cafi~us 'lurs {e<:undum tlatuta poteft
~p'pella reJ dt"o f.ciendum e.fI:, quod lècund um
Ranna diél~ curia: [uhmHsionunl, vt appa ret
per fl-atunHll fupra num 'x. incipiens. Exception~s ett:\m verf. ,ltenl quod ahcluls ~utiJG: unque
condir.;on;·s {ir, . non fuir JiCltUn1 3.1i"ui per~
,(onre a {ententiis, (eu ordin:1.tJoll1bus ~Jlm
rradidentis . nunc locuntenentjs appeilare,
L
·
.' -..
., ,
-
,
~-
... -
Il
~
.
t"nJU
. ,
1
�·L 1 B ER III.
•
ni!Ï i~l duobus c.1libos. vidclicet, a definiti'ua, vt
d en)on {trac aperte dlél:_Ul1\ fi:atutum. Ec li in a~
}üs HlterJùcutionibus veluti ad reCpondendum
llbello inrra cernpusab ltaruto, & ayIo conihtuco, vd de re(btuendo procclfum appellalfec,
raits appe Ilario tanquanl friuola non re,cjp.leb~ ...
rur,& fi pedifterec ln tait formula appedau~nI~J
per tprum iudicé ordinabatur ip{um procurato..,
rem de{cribi in libro remerariarum. QE.,od n01\
llne maxima dehberacione, & rtaO conGlio fa~
dUrrl elfe vldebatur. Nam curia fuhmifsionunl
adlouenta fllit, pta:[ertim fJ,uore creditorurh
(vt dlétu m fuit) vt èj-(dem 'veris creditoribus
qLl ambreuifsÏlne Catisheri pofsit, & [atlsfiat ab
i pGs debitoiibusahasper pauci vellent ruas pe . .
cunias,aur res alias çrcdere, & fidem de pretio
exoJLlcl'ldo habere.Et quia reorum,lut debitorN.
mos eft,vc ddferant ql1antunl'po[funfa;ris alieni
foIunonen1, vt his·calumniis, & malitiis (vt it~
d'lcam) oblraculum fieret) Inento tales temera.rix appdJ~ùiones non redpiebantur, "& hoc
ctjaol per cdittum regium non vidébatur der 0gatuol ideoque fi:atutum lllud,& fiylusfuitCeirl
per obferuatus , maxime in Cede, leu tribunali
generah domini Sencfchali,feu domini
locuntc.
-- ..
in
•
•
nçntl~
-
LIB ER Ill.
i12ntis·in noll:ra ciuitare A qucnll, v{quc ad. pre .
fèncerri annUIn 1)6. &. dte \. Noutnlh. qUd dico
in caufa inter domloum Thonla(sinurn V. 1.-~
r
'\
- ',,;
-
doélorcm, & aduocauun in f~Jprerna ~una a~ 'pellantcln, & dominum Anthoniutn B'l·un. l·~~m l6cuntencnteln {ubml[s.i ooum : ·(luon'J rn
fuerac diétunl iplûm·Thomafsinum lPr \:l!a nte
dcCcribenduln cire in hbro ccmènarunl,cum l: tmeraria elllS prçtenderetur appdlatio. ArreHâ
curia: prohibHx fuerunt talc~ dcCcriptiones Ofdinan. Et per COl1(cguens llcÎtLlm dlè (non db~
frite ie(o itatLlt(),& Hylo) lndlfferérerappellare:
qU0d il vtiJe, vel dâno{uln Gc parr i~J rrl:·û no e1t
di(putarc,nec cogno(çere. credo curtam
non fUlife motam Gne cJUra. & an(~ Jl . .tufn
arrcftum)fi ta lis procur ator vellet in alll~ cau lis·
poihilare non audlebatur. Sed repeta.mus ml-'
.tedam per jritermi[slonem reLét.lm) & videamus qualiter [ubuenlatu [ creditori ·conde,nn.lio,aut quando dubitat a credicoribus vexan coa
;lnte ahquem clalnoreln expolitutn.
. Sed & adhu,ç pl iuCquâ d~ bis difcutÏanl11s)
Cciendum quodfi quisetl condelnn~ltU~, & incarcerarus vu tute (ubmifsÎorns C.OiUf.]. op. niD ·
)lem ahquo~um~~on potefi·) nec,debct rcLu~ari
II oS
quando
•
nue
3
�LIBER lIt
qu~ndo eft dcttnr,us in viln iudiëati, fiue fente~
tix,qux trinlluit in rem iudicatarn, per cau(Jo~
aem edam opulen ti{sin1am , li cred1tOI nollu,
nec etÏan1 oft'.:rendo de bonis fUIs.
.
/'
Interdum ramen aliq!.1i contrariu.tri t~nerè
voluerunt, fèllic'e t: quod pet~t vendi de bonis
fLlI~qlJod nec approbo: lm n10 contrarÎum vid~
ob(er uJ.rJ.H'-?cqu c percipitu i ex velbis & intellcétu 11at,Jti quinti Incipientis demum lata (ene,
Centla Sill ein verL Et fi forcé dcbieor .volés car-'
cerem &cJn quo q lidem llatuto de jpfa ceC;jo~
ne breuiter fit mcntio: {cd [amen clare docC'r,\
quod debiror non Iiberatur acarcere, nec per
oblationen1 bonorum , nec per de{criptionem
, ipforum feu per fidelu{fùfU111 datio~en1. Sed
debec aue cogirur fûluere,aur fi nolit folLJere,aut
non porsit" eius erit remedium ad Ce JJ~eran~
dum vt non tandiu detineatur cefsionem hono~
rum ftlorum facere, alias liberari non polfer per
ditl:um fiatutum. FIL Recordor (mi p3~
ter) in ·primo alio opufcuJo vbi de fiatutis &
fiyJo
fubmiCsionum
breuiter traéblui!l:i n0n
.
.
falum de materia cefsionum de qua hic Jg:i..:
tur) Ccd etÎam quandam fecHfc mentionem
.'
-.-.-.. , - ---..
.
de
LIBER III.'
(Je li'teris quinquennaIlbus, & ahis literismoraradis quas literas gallica hngua(n:fpi6l: de cInq
·ans',ou dt. vn a.n )appeltant: Et .hi. non Catis an't pIé
de Hia materta dixillJ, & qualiter olim, & quali~
ter notl:ns tem ~' oribu,), vJamur ,& in hlS proce.' damus.~areJqula de cefsione naétandum dt)
'hoc abs te requiro,vt ha:c [ati'i copiofc) & dl1ucidé,arque dJlbntté expltcari vellls. Pat. Cau{as
brcuitatJs in alto oputcuto den1onlhaui. Nunc
ergo, vt tibi fatisfaClam, conabor quantum in
erù l &_ample & exphcatè dicere qux Jn ~~5
cefsio nibus; & qujnqueonahbus olln1 ante edt ..
ltum reglum, 1eglafqueco:nΟutiones, feu ,or-~
· dinationes noftrate~ f f{)uïnciales tanl de iu.re,
,
me
quaul ilylo obferuabant:~idué hodierno die
obfcruetur maxime in Clultatc noflra A quenli"
vbi generate en: tribuna domini fencfchah.
· ~1mobrem" vtexordi.nrpl ocedamus,. & an-.
-Itequam ad ipfàm meram, & propri~nl ma[~~,
1lam
c:elslonis vcniamÛSA
•
1
." '
"
Scir.e côuenit"quod o-tim volé:s a.tiquis, debitor.
·cedere bOll ~, {i ue e:llè( cal ceratus"Jlue non.1ft ei a~:
Q~l~~C~a~ n~, v~ m~~,o siph~lter,.t~d af·tcfllauué
Cvp
.IJ 4
- '
t
.
�Ill.
c0j)cli.ld c nte~, (clhcer" quod admitterctut", vel
J d JI Li [J n (; 01 qU j L1 gué n ~ 1C Il' /i Ql ai 0 r par Si cr e:Cl l {or" m , :ld Jd con ueniret, a ut con (eo {u VOIl1.S,
-creditol1~ , Clni rdpeélu al'orunl ~ebitoruln m~
lO f dL tin lunlmlsdebins: Auc (1 nolIcrn cOQ-,
,
Irnrire ipli cr('djtores~ Ce adlnirti ad rni{erabile
'l t fi 1glum cefslonls bonorunl (tlorum, & , fenn~
,P' oc(-debatul {cçundum do(,lrinam textLJS ln {:
hn. c. '-11.1; hon. ccd.palsle. Er li ,{cmel qUIs hcc,rasqulf>quénalcsobu('\uerat (ect)n~~ gfo ,ihi;~
verbügent rando, debiror pofl:ea non debchat recipl~Hl cdsiooc:m bonorum, no~ c1nl r n~o~ ..
_Qlno (lblciU;lbatur quod lne-a glo(a (?!citur.
l-Iodie tamen qu.\muis qUIS: & ann,aI.er1J,
ol dtlJtl "n c-m, &quIO(plCnnalem oblinuent, ~
' fucdt vCus:T anlen ad ceLSlo nenl bonorum [uoOrum rtc'p ; rur,dum~odo no repelbtq f ob alJ~s
cauf;1s)d c qUl~ ': US inf, a dic~~lJr; tlua: (unt n1uh~
,cau f ~, & exc('ptiones. Sed l,atius de hlS dl~etulr
in forrn <
l',& -Hylo procedendi. Et tempore pr~
{co f! quis hm r,Jjciter tAles literas, de qUlbus ru ..
. pl a [ccllndu m (0rmamiurÎs ln dléla l.~. non ha
,h!Ca jura men ri dl (pen (atione,obti nehit prC)pt~r
LIBER
lIB, E R
t)
,
s'
j
,
•
1
: jllram~ntunl ~ !ll1ia rt'ntlndauerat,r.epeJ/ebat~r
,
...
'
fecundu n-j Bal.& SaJ icet-Ïn I.j.C, Co Ol1110da.
..
~
'
"""
,
,
Et
III.
Et olim quando quis crat obligatus cum renunciadone iurata,-vel dilationis anna:ls vel
quinqucnnalis vt pofi~t vti>& ftui tahbus literJ5:
coas obcincbac a domino Inagno Îenefchalo non
in qualitate [ententiali~[ed ab ip[o tanqua a vite
rtge, & bubernatore & non tantumodo tales litera: fnoratorix:[ed & omnes alta: etiam rernlCGonis de aliquo hon1icidio, & fernlé onines <'lU~
hodiein cancellaria regia concedl1ntur, ip[e olim dominus fenefchalu~,tanqUanl gubernator,
& vice rex)concedebat-vt in antiquis proce(~ibus vGt tales in[ert~ funt IHer\) vldere POifU111US.
Nunc autem per regis ordinati6ries in noHra
prouincia, omnes litera; moratoria: annales, aut
~ujnquennales impetrandx (unt in ipfa cancel
laria:vr dicirur in ord inatione 32.. & debenr tales
ira obt·cnt~ inera men[em decidi v( in ordJnatione Cequenti,in titulo:de la ITlaniere de proce ,.
der &c. altas non audietur talis im petrans.lquod
cft intelligendum, fi negligens fuerit~ ad id pn-(e
quédii. Si vero per ip(ii impetrété no lleterit)t-d
vd per iudicem,vel faélo 'pJ.rtis aduerCc non re-
, peHuur l.~uamdju) C. q\.1Î admirci ad bonorum
p<?ife[sicrlem porr. Nec pord} mod 0 don1În us
[e~~~c~al~~ ~~~~m ~anqu:a111 generalis gllberna '
,
n1J11
tor
-'
2.7;
6
�LIBER:
2.74tor ; ,& vice rex,tale '. literas coiicedere~;'aut 'aliâs '.
qux ab eo cOflcedebantur: Immo cft eidem pro
hlhicun1 .per ipfum ediélum regium faéb.lffl in
refonllatione iuftitiœ publicatum xijj. Ianuariji ._
1)35. vr conHat in ipfoediao ·articu10·x;v.xvj.xvjj~
Immo tales- Iiterç funt obtinend~ in ipfa.c an.
Gellaria vc ibidenl dicitucl, ardculo xviij. Nec
po[funt.hodie tales·.l irera\. vd p'lures ali~concedi ab ,aliquibus ali,is· magifiraribus, .etia-nl [upre~.
mis,yt"eti-am darius,"_& amplius-apparet:in 'e·d i...
ais a,rege pofiea conLlitut,is·in:''pfà Gancdlaria:
ta,ab inCo bûn~:men1ori~ olim franciko ·rcge,·_.
quia noll:ro Henrico. Q.l1\: edia~ in ·lucé,& in}
prelfacompcriutur quçvider10 poteri tqui vole-t~'
. l~ic non ,tacendum .vldetur '(quotüam_<)ure"(,unt,djgua.fci·tu'·p reteririnondebent) ; quôd in. .
7j
litetis, moràt:oriis annalibus ·. ex: con{uetudine
ga.llia!.conceduntur.eUm ita,claufula:"
don..:
nant caution telle que potarra. Et taHs forma clt
in prothocotoip!itl,~ cancenaria:~ veruni oilla:,cIàti··
{ulanon fuit re.cepta apud .nos prouinciaJe-s,qud
nianl ',yti mur inplurihu.s 111.agis il1recommuni; '
qua.ru gallica .c on[uctudîne.Ide.o .llia h~cclal1tu
la, ponüur,fciiicet(en donnant caution telle <lue·
en.
f
~~:.dr0i~~. ff~..u~~u.m-tex~ !. v,!:!~~~[a,C! ~e P~.eC.jJl
. __.__._
~ f~
--
11S
irnp:off.Non ·tamcn obferuatur quod dicii ibi
gIo.vltima;hoC:c!l: qu ad impetr ans tales.literas
3'flnales .ante"qua.m i fil petret., teneatur ,cauere:
quia fufficit.quod .pofrea,cauea-t intra·cterminum
eidem datUl11 a. iudice.
.
. ,At in quibu&caGbus:hisliteris quis:non ga u~'
deat recitare Ion gu n1 e{fct,;hoc -ca men .te d oc~ . ·
,bq, quod his Iiccris conqü61orcontra [u~m loca .
Itore,m vti non potefr,nec edam quando<debitor .
nan,&precium habet., vt li cuiquam vendidli
equum,& de.precio fidem'habui,& rem., &tpre- .
.dom debiror habeat,gandere non debet .
. Item)i non ,cogno(cat,& ·Co.nhteatur. de-bita.,
v.t ç.j cetur de~c-efsione bonorum" vel quando iI. le.conera queln.:tales liter~}nl.petrantl1 r:, ,ob·etia
.p4upertatem [Uà.tu ni} pot.e ll ditferre {olutioné. .
Et ideo hoc in ca[u fxpe lirerx -decont~a ,(refpit) .'
. o.btinentur ..Nec~;}10c etia'm Gle·ndum ea~Quod Ji
cet in literis :jfiis foleJnt more galHco .apponi ~! ta.
. lia verba,a caure 4es infortues de guerre depuis
. tJix ans en ca-,talia verha-no elfe co.ndcranda, du '
1 ~~d a.1iqua inf0rtiiia pa{fù:; fit qui literas ipeti auir-,
. ~ creditores ·no {unt adeo p4p.pe~es, aut etiam
,ege~is!, y,t 't alem ciila.tioRcm G.Jfferre nô poilint. · '.
~~nc ipf~ impe.trans ga~debi~jpGsliteris .. .- .
mm 2.
Satis
.'
-
/
1
1
.
..,.. ..t."t '
~
.....
�~ 76
;;
JO
LIB E R .III.
Satis itaque~. & de annaliQus, & quinguen':
n clfibus liceris,qu~ diéta ru nt inteHext1Tc fit. ":
Nam in ~uinqueÎlnalibus {ufficit quod maior '
pirs credicorum confentiat, & proprié comparere dchenr iuratun de vericate debaj; & (vt ditlunl efr)fi V,:,! us ex creditoribus maior fic in <]ua
ritale dèblCi,qU.lffi cxteri onl0es, dicîtur major
pars coo(en[um prell:itilfe per illum tex. i~ L fin. '
C. qui bon.ced.polr
;.
Er ne aliam digrei5ionem fadamuscum de
cefsione bonorum infra. dicetur: Ahud edam
~dhuc nô iOlportuné videtur -demofirandil,an
ad. quem,Îudicé tales Ii[erz,mo~atoriç veJ cefslo
nishonoru: An addominû lücuntenentenl fub
m4t5iotlum didgat~r, quonia nl nunc dillinélç .
fi'lut in J1Ucr{as per(onas, iu rifdiéliones: Ec-etia ·
antea vnus ex dominis tocun~enentib~lS fepara..:
tltn certü diebus illdicabat, [ciIicet, die.nlartis, '
& veneris tiquam iudex- appcllationu01,& cau ..
~arum in prima io1tantja, aHarum .pc:rfon.arum, .
.
"
- ----
177
.
graphatiun1 prin1.a= inftlOtiér,& appelJationunl
coram [cnatu hlllU.s proulncia=,Ceu parlan1ento.
Et non t;,tntum ob tueras annales, & .ql1in9uennale~;f.ed etianl ob literas re{cdionis & annula ..
lioOIS contr.aéluum, vel oblig.uionufil, vend lt jO
nu m,d on Jl i On111n, pe rfi Ul atiu n Um)t ran 1aéll 0 ..
num,& altorum GU11liunl contraduum . El tan .
.dem roll: multa6'hinc jnde iurium ratione:s 'ad- .
.duttas perJoéti[sinlos ipfarum rar~jllm aquo- .
.catos)quorum alter er al d~éb(sln)us lHe gUl1hi.c lmus iequir;amu5) alter .domlnus honoratus .
f("r~porta,i·ntèr altos qui hac in-cau~a, & licc {cri
pferunt~curia [uo interJocut.orÎo .a.ndlo deda.ratlit: vt donce aliud iudicatuol eflèt.tales litel'ç,
.& rcf.ctfionis,fi iud,icium.c,œp(um non élltt ~ .vi
flJbnlif;ionis iudJca·r.entür ptr dODlinurn I.o.ciileaenlem, tanq.l1am iud!FCO? frim<L Infiantia-,
lx fi caula ' tra.aar~tùr.,&
de[crJheretuf_.in tJbu.
Jario grapharii prima: l~fianu~ . Sin autCtll cœ ..
P[U~ effet îudu::iunl v.i (ubrnJfsJonis, & per ,cl a,:
mûris e~po1itioJ)em ln tabdla.rio graphanoru
fubtùilsionum,ex quo arrdlo Huer locu.t orio falis ctJ:ru01 ctl~cum -bis dlilîn6honlbus,.ad '1 uem
iudlcètncognitio,(eu lve vutgus~it)jnterinatjo.,
~c! ~t'pU![~ ,~l~um lit~r~r~~n reninè':" Et quodt~-
lI,l t(r gU~5 . po,teratcogn()[cere. ll~e .expofi~ioll~J \
damon:s. Et quantum ad fubm.Ifslon.esdtehus ~
ill.er-cUn1.,& (ahati &eraor, ve1uû (unt fcriba!,& '.'
~raphadi clJ!iindi & fepal'ati. Et olim fuit di.
lcordiaillcer ipfosgrapharios fubmifsionum,&
.
LIBER III.
grar~~~
mm
_.- . ;
1
,
le
�LI B ER
III.'
•
_o. . ..
di~ peticur ,& adhuc-oL[eruatum Vldctt:tr ,
• •
LIB ER
-obligationis c~ncellare)poterÎt creditor debit:o!.
"1
'vI.de-: :
jicet,quod cog~~tio hllÎufinodi ad don1i~um!~
cuntcnentem fubmitsionu.ul [peae.t, fi ,ln alJIN
- .contra6l:ious-inGt .obligatio i-u ramcnto firmata., .
vJ.videmus firm~ in obnibus:quia iudex contra ..
&us .iudex ditlraél:us e.ffevidetur Lexigere doté. .
ffde ludiciis,& ln aliis'locis, lieut qui eft iudex
C:1HrX preparatiiJquod ru.pra declarauimus. i Ee ~
lé Gontrar.Ïo, quia credico.r pote!1: ager.e carra (il.U .
.deGitorem etia~ obligatum" per aétionem,non
,p~rexecutionenl expone.ndo cIamorem, vt . dicuur in ordinatione 4.9.de Villecotteres:Et quia
.cela.ru dirjguntur litera: re{cHionis adiudices ~e-.
,g~os .6rdi na rios+
, videtuLprùcedere vera deciiIo•.
&;con(llctudo probanda,vt ~i[er~ reCci;Gonum, ",
&.iimiIes quinquennales,& annales fi .c.œptum
·non fueric iudiciLi ad locuntenenté in ,priIT).a. in.~fra>ntia dirigan·tur:(edii eXf>olicus Gt clamor, & .
. !c~pt& iudiciunl, ad Jp[un1 iudicé fuhmifsionü
funt dirigendx,iuxta.teK.in 1. vbi;cœpt,u, cil: iudi~
.ci0,de iudic.ff.In·hac aucé difputat.lone moran..i
du'm non,:e!1"quodhucufque (eruatû fuir,quoad .
'h çc,& adbuc Ceruandun1 puto donec,ahud regi ..
pl.a~itllm fuerit ordinare. Non autem ignores
.ql,lod Gdebitor ~o.Iued~~nt~gré)~ cupiata~tUnl .
>
ob1i
.:
.-
lI'!.:
.
,
%7?
r-e recufante petere pel' fuplicarionem a,doll11no,
Iocuntenente,yt d.ebuum cancdletur:Et fifolu'tiim lit,coget.ur id fJeere. Ethoc cafi,J veré dlci~
tur iudex di!traitus, & hic fivlus
fuit.fèruatus'
•
femper,pec eil: opus danlorÎs expofitione. Fil.
Quia nihil min-i adhue reeu[a[H,&docere '& ex";
plicare quçe.pollub l1j~, n.~c quid edam q~od ad,
ipfasfobulil51GUes .facit ~', re1inquas), die. t]uxCo.
lnrcrdum cnin1 de his dlfputare audiui,.pofiqua.;
ab HudiÎ$ aduentum meü properauÎ" an lite pédentein .c ognitione harii)iteralu,Anahu quine;
quennaliu,& re(ci{ionumqujs creditor c1amo,~
rem valeat eXfonere contra. [ùum debiton:m" .
~,a1es lit'eras iIl?petrantcm·~ ,
.
•
p:at.~ibufdani for[an digreŒo11ofrra vide~.-·
bitur,non folum longa,feda.b re faéla.,Tamen fi bené ·in[picüttur non iudicabitut. Immo ira
lieri opportuit, qui h~c a-cl ipfam rem {ubrnifs!o '
num 'dedatrandam rnaximé Ce conferunt. Sei...
endu'm:cft igül1r quod aut abquis.' obtinet Ijter~s régi-ss re{ciGDojs, vel aliculus ob!igatio-nis' " re{oifionis ); tranC'lél:ionis vd{imjIiunl
~.ontraaul1m :eo çalil . non prohibètur , vd ,
~e~~~r, er~ ~cb~!~ · liquido, vd ' 'abus ~.~ .
,
~~m~ ,
p,~",d~
u:
�1.80
LIB ER nT.
. paais rion ob[eruaeÎs, quando vna pars contrauen it tr;tnfàé1ioni,vd permutatiooi,. vel tr~nf·
aéboni,{j obligatio interroiÎta fUIt: qui p·c ndéte lice luper receptione, vel r~.ietbone ip(arum I~
terarum :bmoremexponere: quia pendéte rc-: ,
ièilione hoc fieri potclt,euam ii for (an in non-.
n ullIs j pfàrum lireLu um 1egiarum effet claufula
ilb,qu :.:> d nJhd Inoou~rur pendcnte fwte [uperrc
l.t
fClliùllc,quia tUa claufi.da ,nte1hgjtur,qtlodi~-.
petran~ lub dluer hS)JudlClbus pro cadem Ulate ...
n~ rc(ci(ionls, vcxare nequeat iplùm rcum ~ &
hoc modo ü1ccdigere debelnus, quanluis 000-"
l1uIlHyroo~s,reli nOUl & Jnc:pj(otes poltl.1Êare,\
& qoi in huiufmodi non (f)nt exercitati aliter pu,
tent,qlll valdé aberrant, Et li reCcindés & re{èi;..
Corium fi ~nul intentari porsie, hic non eU infifiendunl hoc igitur mcmona teneas,quod pendére lite Cuper harum ltteraruln re(ci{ione, quis
poterü ~rHpetrantem obhg.ltum clamare, ~nec
ob hoc attentar~ dicetur. Et!ta per fupremam
curÏJm nô [crnel hl!C iudicatum,& merito:quia ,
fi [ecus heret , effet nlodus manus claudenda!
.
.
creditorihus, & ln preiudicil1[l~ iuris regii, plO- .
pter cJamorem.
.
,
Aut vero agitul" lis quo,ld li~eras annalas ,.vel.;
.
q~ln
. LIB E R III.
quinquennales:Et tune non Colum pendente li-
.. .1. 81
te Cuper illis) [ed etiam poft citationem faél:an\
in vim illarum
ahquis c.reditor non pocdB cIa.
rno'rem exponere: quia tune attentaret, & taUs
executio,&clamoris,expolitio tâquam aliquod
attentatum reuocaretur, nec poffi~t proddre [ub
·tilitatibus(G dici poesit) aliquorum creditont '11,
·q ui [endentes aliquem debitorem tales IJteras
impetraJfe,qu.a ndam ccfsionen1 Gmulatam fJ. '( Junt :tlicui, vt ex perrona illius ce{sionarii clamor-exponaturcontra ip(ùm dehitocem, & no ·
ruine cefsionario, cefsionarii clamorem exponUflt contra debüorern) qui .ta.tes lireras n1oratorias obt,nuit, qui hoc agendo ~ttentare dicu tur',qui ad h~c, vt talis eefsio pro·fit i ph creditori
cedenti,oportet vt llgnificetur dtbirori, ra nQu a
ft nouatio faCta effet, feçundum tex in 1. fi delegatio,q·uœ dt tertia C. de n.ouatio. l!r · dde~a rio.
Si tamen aliquÎs debitor captüs 'elIèr a.d in!1:an 'tiatn talis cefsionari, <juonialn captus parcere,
tenetur,& parendo poteIl: percre atrentata tolli,
&reuocari,& Ce curn damnis intere{fé.", (~ otnnibusexpenlis relaxari,quod & cafu taIi cueniente6c.ri deber, idqueobferuatur.AudiuHli in h;'lc
no1l:ia
digreiIiuncuJa
e3) qux neccl1ària , & vri-_._.
. ._- ..
.
l'
nn
la
~
1
~
--
~
�L.I. BER- Ill.'
2.82;,
lia (unt ad ·cognitioncIl1 eorum, qu~[~pifsime
euenifit hac in coria filbnlifsiont:lnl: 'qux- ideo~e~
nudeare fLLnl conatLls,ne._ gu·i d,ob H;a cu li, aut im
.pedirtlenti 'afferreturad-, d edar'ation-cmeor.wIll.;
:.Gu,;r·dicédafunt,j n·· maccria. cdsionù bo.n~rum) ,
(& qua: o-bferuandar, [unt tam'~ex-)tylo Jpfarum
fubmifsionum, quam exfiatuto ipfarum. Nun~ .
:his,.dJ[cu(sÎs faciJius ad rc!Bl ipfàm cefsiQnis pro~
, ccdetur.Sed quialla:t utum quitlttlm, de q'Uof~:
pr"a,p-aucis verbis"ma~imum [enfu~u,& mater~a \
c.efsionis centinet).plur~~~s &.>- 'lel~~ & .e:x,:~:p~l~·L
t
-
-·~endunl mlhLerie
.
.'
.
1
.
,
..
J.,1.
.
.
,
,
.,
~
~
.,
-.
.
D.e iure commcuni-fùlo verbo,. h01'ù)l~unl · ëof:·
.
. ' fic fied p.o.fret. _ ' .
,_., .
~
Cefsio bonoFum {ècundBffi.'cOfuetlldinem ,
.Io~,6.eri debet~ ·
3~' Q~omodo'&'quand-ç,& (1; quibus .fiéri"p~~
.
fit cefsio honoruln.
..
.
4. ~omodo ).. & qua f~rtlla. 'hat<ccbio bonoJ
2.--.
.' 1
J:'
urn .
Faè1:a·cefsione·bOflorum creclitor ·dêbet
per;
. d'.'. -----'.eln die.s
---_ relntIudi,:
_. _-.. ,niiicreditores
r_. _ _ .-_ :om.:.
~
,
-
,
n"s.--:~
----~.
·iiès contentiant. .
2. 8;
..
Sialiquisereditorcontradkat ,&·.vdit alere
clebitotet11.;quid f~cerc deabeat.
'7 'Creditor offerens folutionem alit~r 'lu·am
, ordinatutnG.~, non wditun In1mo .fi non
_ .Dora ordinata;,-quotidie.(oluat debitor, re-:
.1;
·laxatur.
·
,
.
.•
t
,Ce(Sione-faéta debitom.odo" datur<èuratot
,. . -, - .: l?onjs,quiinuen~arillm .facere tenetur ; Et
~.quid. t.u nc.creG-Îtores facer.c;dehea-n t~
.~ i- Qgomodo ceCsio heri pofs-it.
ë! 'O
Volés cedere b_onls,~~ihtJ.sJiteris "vti-dèheto
. -1'1 ·, Cedens bonis fafra er.:ecllt-lOne lirerarum in
·,termino ipGus exé~cutionis) ingredi--carce-··
renl deba: alias non audittlr. · ' .
..
,....,.."
. ' 1~ ' :Pèraéto 'teJ;qüno hteraru1!l., --cedens 'bonis
.":' .. i~car-ceratl1rd&·li ~i:us pî:ocqra'to~ debet-da.
·te libeHum confitendo,dehita, -& inq·ican. . .. ·. d~ bona fuaGne fraude.. '~ ,. '
.
.
.
-ii· C~dens bpnis edam de iUf~teneturagn(}:'
,.. ". .fcere dçbit~.,& etia-~ finefraude :booa [ua.
,. -iudicare:.a lias.riollauditnr.· . .
.
~ Forll1a .Iibelli cefsion~is)quaHs e-ife debet{er-'
.:'
mone g~ll-LCO. ", . ' ' ., .' .
,~J..ibellus ,c-cfsionis .quibus ·c01'llmtlnÏCandus.
:<8
r~
.
"
'
, ' .
- ' --- - -
'.
'
,,~--_.
.
... ' .
'"
,
-
pn
.2.
'C re
f
_
"""--
....-
1
�LIB ER lIt.
Credicores intra quod tempus, & dilatioes;
& qux contra libdlutn ~biÎç~re POfflll1C.
17 Si çeisio non Gc fraudulenr:.t , & adnlirtatl1r:
. an /lt fente'ntla deffiniriLla 1 &
habeat
vim defhniriux? '
18 Cedens bonis non potefi conueniri, ~i6 in '
qu.:tnrum. fJccre porell ab. ir li.screditori~
. bus,,<}ui ,erant telupOrc. ce(sjQ.nis~.
. :
J~ . NOlli çrcduoresla,éli p.oil: ce fsio.nem:bonoruÎn, qu.od lu(01tdum. CQn~. cnU'e poifunt,
dcbitorem.. . . .
LIB ER
l'
...
'-,
I Lw Perge(mi~ p,~t~'flte v~hetn~nte-r r~g,o ' " ~:.
quantull1 pro vlubllS.tuls,hen potent ,. nlhtl, .
offiltcas.eOlll m qll~ recu ndu.ol fiy-I u m,.&. Hatu,,:
ta ficri, & obieruan deberit ha, materia ceC.
fionis,P'at. S.tylus qui haéleous- fuit ob[eru,atlls 1.
& ad hue ob(eruat.ur.,d.betque Qh[eruari )., fum~.
plUS feré toeus fuie.ex illo.quintofiaturo) de quo
iaol rnentÏ0nem fcd: 1ncipiente" Demu.m.lata"
[cnrentia &c. Er JO illis verbis,& G.fo:lt~, dcbJto[
v~)lclls carcerenl euitare.;.Nam hce(de iure r::onl.
muni cc4u;lucm b~norûm 'lu~po!cr~~ fà~ç~
F
-
)
in
2. 8
5
. folc)verbo,& fine aliqua alia fonna, al1t folennitate (eruataldicendo cedo bonis.meis I.in orUni C~ql1i bon ccd.po1f& l.vlt. ff. eo: tamen lê- .
€undum BaL. in 1.). col. jij. vere ql1~ro qualittr
fiat ccfsio bonorUlU C ..eo.dicic quod rccundum
,ou[uctudinem loci) &. etia01 hoc;: vid.etu·r dic.ete glo. penult..in.·§ fin.ina.d.e ·a étîo. Nam variis
modJ.~,& fecundum varias prouinciarum coofuetudjn("~~~ fiatuta 6unt.I deoque non feruata
iu .. isdJrpo(~tione {ecunduo'. {tatuta, & conCue ...
tudinem antiqua.m (ptoad [olênni(~tenl,& mo~
~um. procedendi antiquum lied debet~
3
V. ideamus ergOt & paucis verbis illius fiatutu
ti hauriamus, & extraha mus quomodo, & qui
do, & '1uibllsceGiohonoru. c.oceditur (ecundû
nQ!lra.n1. ,onfuetlldinCln ltyluln,& ll:atutll Ul Ce.
qu~ndo in quibu[dam, & pluribus: caGbus luris .
dilpQlitio.oeîTI..
'
1·· Q;!,oad id quod efrabsrequ~titum)quo mo- '4
do fiat"id omnib.us fa~js cil: cognitum. Nanl JiI;e~ glo.peo.ulc.S':àd-duaa in~§:.6·.c-Îl CJ h.nem diClt"quod. a.1iq:ui façiun~ ce{sionClll (uper lapi- '
cem nudis.oanb.us t.ahs:fo'rma. apud nos ncç co .
fuetudincohfc-ruatur. S.ed iHJ. forma de oua me~: .
~~.~t !~!.~n d.§.€:c~!. v: v~~f. nUD'quld crgo hçc
,
--nn > (onfue
,-- -.
an
.
III.
r
~
,l.OJ(;)
......
~
,
1
�LTB ER II r:
'
\,.
,
c"o,~le~ucloiNo ~ nudis~natîbus.,lapidé. rerau~i~i~,.
[cd ex no!lra eonfùetudine." .eogituI (edere[ll~ ,
.p<;r.làp.idem.in.auditor.Ïq., iUdice fede-tltC, & pc~
Iflteruala,tcr)p[uullapidc-m .na,ti.bt:l s pefeutere:,
I;.t inNn~qqaque, pet.cutionc, dic.ere talia.ver~a.
lO.,~aL &c. de tal LuDe, &c. cefsitfe,mes,bens a nlO~
~re,djtours.:Et hanc formam"dicÎc ipfe Ia,( neci':
qllm per !latuta Papi~ .', {ed ,pe~ . tO[a.n1 "It~a1iam ,
\ta.ob(eru,ad~,Et'~is peraébs & diéHs ipfe ce~e~~ '
're qbligat diais ~crc~ditorib~s.,q~o~ ca[q,quo a4,
J?ipguioremJo.r~unam ~enel~it {.uis·ç.r~dit9rihus.·
:fati[facietiu.xt~ tex,inJ. is qui bonis cefsié. ff de '
, çe{f.bonQ~Etiça e;~al11'intell~gatj.lrt~x. in d~. §.: fi.:
.in ft. d,.e a&io. '
- ,.
.. - ..f ; .
~.
.
.' -.
.
~
.
.
'..
. ,Et dd?et.reÏntru<li ~pfe, ceâen~,&,ret.ineri . pe~',
decem, di~s [e~U~9u1U ip[unl :ll;~[l1çql1l" aq hocj
vt fciatur fi aliquibusex creditoriqu.s ,;velHt.ip(w.'
dqb.itore.m defineri,& alcre fuis (~mptibus" qu6 '
ca[u dominus .IocuQ.t-etiéQs . tax~bit quod .quo-'
'jue qie,&·hora{G qu.is:4tçreditqr, .qui ~um d~
tjQeri volue;i~) ,debeat de.bitod ~~,{,epti ,çontri~
.
,
huere. .
'.
" ,
'.
.
'~ ~
. :,Et. tcnetur icreditor omnj d.ie,, & ~k(}ra..c;on(.bi~,
&uta idprecii, pro a.Hrnentis pr~b~H~,quod fuit
, .
r
_.
,afsi.gnatum;aJÜ'ts.b
·a!Sjgn.ata:m~J.icet
- ...... poft
"- hpra.m
_.,
'.
-- :' 'Il
,~ .-
i
Q
-_.--
LIRE It Ill.
il1o'die veliet purgare m~~am , fecundum n1en~em diéti 1tatüti, & ftylum " & confuetùdlnem
, non potcfr~reditdrmoram purgareylm'm o ve~
nit ipf~ d'ebitoF, det~ntus incarcel'~; rela·xandus.
. N,ec audketu·r ipfe cr(tdito.· ,fi··ante dIes, .&
noras-confHi.tltas vc.llet pro aJi'men~ls fohji, vel
·jpli ,d ebitoti,vel e-nlentauenfi.4 ·Sed,fi;nciHit m'oprçdlél:o foI-uerc,ipfe dt"',tentlls en: liberandus,
3; deteu·t ione bocque ita fait ob,ferüatum,& ob..
, feruatur. & fi adirnpleat{upradiéla , pot,eH: ipfe .
ereditor nort pe'r an-num rQntum, detin~ri_Eace;.
di0:u,m deb"itdrenl,fed tandiu quandi-u eidem
, p.lacuerit;vt tçdio,. afFe8:us'mod@ aliquo coetur
foluere.Ethic eil'cafus,in 'quo eriam cedens bo~
Dis non hberatur a c-arcere,·allâ.s Ct nulli fint
tradicenre·s Jlberatur etiam.- ante.dec'cm djes ~d c> '
~on(enŒl ipforum creditorulU ; , .... .
.
.. Et faéta'ee(~i-o~e n1odo prxdi6l:o,datur cura . .
tor'or-d·inatione:d'omini Iocuntenentis; bonis Îu")
dicatis pel'. ipfulu dcbitorem in ruo-libello ~ ·q ui .
curatoI.tenetur de,jpfis bonis .iudiç·a,ti's .reperto
'xium,Ccu inuentarinm f'âcere:qu·@peraêl6 credi '
tor-cs- tenentur dare. ipfi ·curatori·· pct·'itioncm '
do
. re
-co . .
4
!ùm' m~ fibi debita: ,qtJenladrl1odum' ded.iffet
~ tE~: d-~ito~~ ?~' & :!~ , çon~!~fione .petere~ ipftim·
,,
.' 'un , .,,*,. :
-,u~a ,·
. _-- ... .- l
'.
--
7
�188
LIBER III~
curatortm non1ine quo interuenk cotlden1narÎ
CUln expen{is, quibuspetitionibus di~us cura~
[or refpondebir , & faéta cond.em.natl.on? ,..fic!
dl{CUriO ip{orii bonorum, & ad.lu~lC~U~ fc-,udu
gradus prioritatis J aut poil:enontaus Jpfarum
oblip'atlollum. Et primO' gradu curator & grapha ~llS: deio de c(ed itores :x ordi.n~; ipra~u: ?bIi
gatiol1um collocabtlntur, Ir quotlc!te lien .vld~..
~Llr. Dlcet forran aliquis Ine non (eruare verum
ord-inern in his declarandis, <J uia primo debuï
oftcndere <]u~ adnlÎttantur ad bonorum cefsio.
nem. Secundo quando lied debcar,vhim o quo~
modo,fed his (ie n:fponlÎ.lm, me non abs re hoc
ahoordine quaffi vd laC vel alii de ceCsione in
ipfis titulis iêribente-s, ve1uiffe obferuare. Nam
hic rn~xilné trado{vt dixi) de modo procedendi;- & de fiyto obCeruando & ne pofiea berce a~
ligua pertubatio ad rem intelligendam ~ Ita volui procedere vlterius niliil refert quo'a d ordiné
liter(r,dun1nl0do qux dlcenda funt non omittantur ~d cognitionem praxis,. fiyli, ac f1:aturorllm~prxter("a malui hune ordinec1 fequi, vt ab
ip{is verbis fiatlltÎ non recederem. ~;antum ergo ad (ecundl1m, fcificet quando quis admitcatur ad ~cfsi~nem .bonorum Œa~
·
tutum
lIB ER
III.
iutum ~ videtur dicete, -qufld ;pqfi: [enten·dam:
Tamen & aRte fententia-mcefslo:fi.ed potefr, -ve
per.dd. & ibi glo.fuper,iud,C. -qu:i hon. -ced.poŒ.
& I.,e_
enu.lt. ff..eo. ,& t~·hs frylus,& ·confue-t udote...
r
ne~ur.
Sed non 'omittendum ·en: quid agtt ,dehitor
-volens cedercbonis, anfola ~petitiooe,& vi hte-rarum àomini '}ocl1ntenentis pofsit ad ,cefsioné
bon-onrmcontra .[uos .ercditorcs ., anteneatur
ohlt;inere1itcras r~gtas .a 'ca'O'cellaria-: -lACet -n on.
~nulb.v4 \ta:ntum 'l iterarum -ip{ius -d omini I-ocun'tcnentis faciant.,autf~cere ~conenturip(am ceC'l ionem- bOtlOrUln~ tamen tutius, & conCultius
'3gnn't qud4ter4slfegias;ohtinenr.. 'Q uoniam ho-Qle,'(}fficiumnobile 'nuUi iudiCi,um "concedit ex
iurc'c ommuoi,fed iperfl1asHtei~a-s -j.pGs petenti-bus concedi) -vt videmus in ,a'lii:s ca'{ihus ex J lia
'c1aulûtl. Si qu.a miniutll:lcJuCa &c. in rd1:üurionemin-orum,refcifione côtraél,uum & alio-
rum lin1i1ium,prx(ertim 1 qua in Jp'lis contraai'bus Jpfi debitores iurau.efunt fe debita,{olutu rosfuis :creditonbus.Nam etÛ üloratûrix literç,
an n a:ks,& ~uin gu en n ales h od·ie -d eben t 'i n ,C ;\ ncellana 'o bttn'e ddca& !1f[;(T.Z cefsionis honoru.
PotcLl:ergo · debÎtor,vcla~tc'lua ht c-ondemna.
~ ---
.- ---
-
-
00
tus
10
�•
i •
. LIB ER" 1rr~~
t~s~· v·(' r p~.flq:uam dl çonden:111atus~ hbtinerè'!iJ}'"
tuas c-reditores.
.," : r ~ " .. ~ n' -: '
. _ : Et fi nc:n fît derét~tu's ad'lJ~hientc terrrl'Îho IF ~ ;
tCi.1l,caq.I! I'a
II
d.a·arun1- h~ed'l'rlan; dcbéè":'"
C,l fcet,crn iog. redi:quod Gnon fccerit & credi':'"
~
' .
v ,
'.
'
{arUJ11.exeCt:lt1ûl1w·m
t~:es,. {cu e"ontfn' procurarore's contumac.Îam .
a~~cll(ènt~ a ce[Slon.e bonorU'f fi erit; rep~H~ ndus~ Et cfcd1t0re:; con-rraip·(unl·debnorem ·a-gere po:
t~nH:tJE.t .{ic 'lidemus 9u~d ad ;h oc ius comm~...::
ne no'n {erü~t:l,r;quR". q'Ui~ in. iudiCi6)yett~tra ~u,.i\·
dici HIUI PO-Gl t'cedere bo:nls.. .:.: .,
fi' ; ', : . .
: ~ePJ·ir.;nte all·te.~1 ter~l1ino, &'{1 in carcere {ir~.
curet eius prOcurator
dâre libeIIllm
ce[sion Sln: _.
.
...
C] uo·V't .pD [gi.t .c~ {Sio r.üs b~n efuti O.fi~U.}}Jf tl ,~t l ·~ . :o~
pqrtec·lm,p nll1,ls vt ~>gnvrcat, . & côhtèarur fum""
Inas~0ne dlf3 1n1~~~.~iÔe a:hqu'J i'Phs c(cd.Jtoribui
qLJlL~U's. eCt. obJigatus};allt aliâs tenetür J/ & cH de':"
•
A
.'
,
.
bitor.
,
.
)
.
~
"'Et iü e:od~m'. Kbcll'o-G'ne fraude indicet ta m'
hO,O.f1 ~ua n'lob [liaJ"1(l'~-11il:i mm-obili~ & pet- Ce me;,
11
~:.'.'
-
,
uentia; eda~ nOll1ina (uO-funl debiroHlm;& â~
·liail1ra.~onüm G.hxc non facercr, repellete~
tIlLEr q-llod t~ûea~ur agnofcere, & conJîtéri:de~
bita:altas non aà11èittarur"fic
de iure dt conHi;,:
.
,
.
!~ t~~ll pt~ ~e~~ 111; L renuIt.1ft de c'tif. bono. & .
___
_ _ 01 .
•
..,....- • •
___ _
F~!
1>
.:
. LIB ER. 1 Ii.'
'" 1'~rg1~:pti.ml. in in 1. j " C ~ eo~ ~ Ge omns.èd.jn
~s locts tenent. Debe,t necnon indicar.e on1nia -
ïp
1
: .. . ~ona, 'vt dJximus , . ~tian1 ,vfqueadnüferabdes
vdl:es arg. l).icentia & ibi' oot. C ; de rure ddeb.
' . . 'ELper g<
lo ..notab. in !d,. L 'QL11 ccdii.fI'. co. net: fibi
'. .vrl'Un1 de~arium [ecundllm' aliquo~ in fraude ·m
cr-edito(ùt:n retitiere potetl. ,. ' - . _ .r.
.
.
4
.'
. ,
.
' .
.
.. .
..
'
.
Forma·ctcfsionisl;belli taUs erfe poterit: ~c' ert
,Je IHbeLde çefsioO's de biens,q\-t~rne() ba·dIe par
"<leua'o t,voUS,fll{Hl·{ iètlde hetiten:atlt'. des Cubmif- !ions,le.procu't-eQ'r ,d e' N. dïfa'n t 'qt/ rle1t'tenu a
v,n,tel N. fon creanci~r el:) tafon1tn c,·,JecÏ11.quarc
_ fl;>dns~pot1t ca;u[c' de p,·(eft,-ou.&ç. &:atel N . de
t:etJlorins 8{..a t.el N .(fe ·~,ç, l~[guell dth(e; il n' cl,
J ne, peut.ptl-yct a [e~ çi,:~. ~pciei's,a 'c aufe des iù fox,,,tl~ nes: tel fè.n: eil t q t:lil e ~ C0'~t ra rô ct fa i [~ ·~ efs i on
~ ;de [es biens,. tous :&. Vl1S
chafcuns' 'a {e{CtÎ(;l:z'cre.
.
•
J . .
.
: i:f lnçÎepi, allCqu.Çr~-~t~ iOP.Î!<}llé ~tous [e(ditz biens,'
; le{queIi. s' cn(u'yuent; " . '
'. ", . .;
,
. .' f~ :pre'mi~(emét Jl1yjl,~i'l\tJeNne hCIlf}é m ai-fon fi 1 ,uée~A, .rel h~.u. ,. codfrQnree, &c: "dans l-a~
, queHeJont telz n1e~l:it~l~s" &:c" .(fpeci6j ..:it le,s':t:ùcu,.
~ ~Jes P4r.J~ fl~equ) I!.~rn, ind,~qp~v~1.e.t~rié~. 'G& vi- ·
g~~ ~tu.~e B(~~.~~n~~{)J1~~ç ~ ç~ :. _"
1'; .
.. '. '
<
'k "
•
.
,
'.
. '.
';00 "2
'--'-- ---
~
'.
,
,
' Item
~ -_ ---...
�'1 1 BE R III.
Irem,teldebte" quc:Juy doibr vn tel de la rom
me de &c. notre prinfe,par tel notaire ~c lan &
jour &.c. (Etdolbt exprim-er:au,Jucs, debtcs en ...
coresqu;il~ n'yr euft d'lcculx obligé.)
.
C.oocluanc.-e.fire.reau,a celSiDDs.de biens) Be
efrre a :e.snns.am;ené".& aulx. de{pens en cas de
con tJcdid::& aul.trem.cnt pert.inemment_. . .
~L libdhJs.talis creditor 1bus), {eu.~e. o[um crc:
cl i t.a,Il bu s.rcCpcdiué.cd etu r,{we(yt'.dlCi [u r). co t,n
munica.nituIl.& ilJirefpondere tene.ntur ad.pd..
mam,flutcontradic("xc,ycl qtilod non· venitad.::mîttendus·, ~el;q,ood.non ,bcnç_ confelfus" feu:, aga ouit debiea,ye t non.fü.ffi.cient~( j udic,auit1 . v,el:
opponat:a.li.quas alias . exceptiones:de quious"in-.
~a:dlcet:lln. Etlaté"i1cr-la( in.d. i~ 6._~e aél;iQ~ Et.:
(d pfi c.r.edieollesjn Rrima"al:'t.faIr cmJèc.u nda dl.
hlt~ione' n01)xe(pond.eant,,au[ cotradicant :_ quia..:
~gjcllr de detento;adduc.e tur) & adhlit[ctur~ ad.,
ce Gione m,p'e~ c'un(lem.,.~ vel.cius.,ero~uratorcnl1
re qtufie urnf.
Si ~.e ro,c.o n,t raLlie a·n t. ta ItliiSellb',.;di céii~~ '(ltJ ia:t
non,{ufhclen.t eriudica.uie,:,aut non:agpouit ·, . vt :
dt:buir'J.debira:tune: adinittüntur credüor.e.s,.a.dJid' p'~roba..dl1nl'in!rad:uas, dlJatio.nes,q~ibus·, clâR~
~",tin~hil:pt'ohauc:rint '." admittitur,jlle ,cdens~~
-- " .
--.....- -- - '
a~
LIBER III.
~d cefsion~m. S.unt tamen aliqua: alire exceptio.
Iles (vllatJus d,cctl"ü) qUa! peraéta in pi" om ptù
ploLari poffunt,~aut 'quia aajo erat crimioalis,
. aut defcendit ex delll}o, ve1 quia agit ur ~ontra
fi(èum~ . Et in his ex aéli5 appareoubus".& li fr aU5
proba~a fuerir,vd talis (it pcrfona volens cedere
. bon is),cui bonorunl cefsio permifla ex iure nco
bt"rep,dJtiur,&: d~t..inebitur.
At fi non fraudulenta jnllenta fit, ex ordina. .
,ione,.& [eotcnti. domlni locunceoécis admit .
liIur ad coCsioncnl bonbrurn, fcruata fo rma de
'i~aJüiidjél:um Cupra. Sunt quidam qu;rrentes,
antalis. ordin-atio" [eu [entt:ntia fup er cefslonc
bonor.um·, {it ddlnidua: an Vlm dc6.niriu;r ha ,:
beat. Fd. hoc decidit lU tub. ff.de rc iud col. pe~
nultdicens habçre.vim,(entcnrÎéC definitiux.
Et~qf1iadiçitur"in , ipfo ,']uinto llatuto,
quod
niliad pinguiorem fortunam debitor ptruenerjt,.,nonpot~fr molell:ari.v.ltcrius, & te nctur lpfc
~.edc.ns;fc info.rma.obtigare id faélurum , &. a-
tlis,pmnia:hxc. ad per'pe,[uam:rci men1priam
defcribi.:vtfuturo tempore,G .;td pjnguior.ê fortunam'ipCedcbitor venerit, c:ogi e0fsit. ~eri
i
pofiît,,~n in fohdum ca-ouentrip,o!slt, .&. cldeln
_.:Cl'c:.ditorihUfLaufcni:omn:ia .bona,. ita vt nlhd
,
!;oI
-
. .- . . . . . .
---
-
_
.-
-
-
-
po 3
-
J
el ,m
•
17
13 .
�,
t
2. 9
,L 1 BER
4-
"'. '
. ' __ ,
, reide.m reIln (l~atur, videbacur 4ic~ndum .qUO 1
, f- {je, quia ('His eJdem gr,lti~ creditores ,feciffe v.i-
. den(llr)eund~m. relàxa,ndo. ,qua~ad11lo?u~ In
~ qiLtiotl:e qujnquellL1 a) i~ tp m .de 1.ur ç, ~ ço.tl (ue-'
,{ Hldii1c çQr.Jtrariu ,rn {ert~;arur:qll~a ~ahs : d~~Htor
. :_Gui G.ne, f(audehonJsc!~(sjt,& a,AnljtIu,sf~ür,t)on
po.rdl çQn ue.olri,loj{i ln gUJllturq fac~re: 'po!dl:,
& dcduélo neegeat_;licerg!o.penulc..1f1 d,§ .. fin.
.' in[I:.de a6tio:in princ~pioJ in inteIJigc,l,1t1~ dlius
9~~1iqnis( Ç::X jnteg~p )Poc :dub~·p. m.f~cit';)l1~ l~ hçc
<iux fti o rol~i~l1r if} Lqul.boni,s c~rsit.,; tf. de ceff,
,h ono, ~ bidicitur".quod -irj exig.endp". vd ~Qnp~
!lien do aliqueln "in qu'anturt) .fac~r~ pqte/l jh(pi
çi \',iJ.dum' e-fr qua.n~,l~m eF .fru,5t ib ll& .p,airim9nii
ré'd j {Ô pore a, H àn ,a u ~,e 111 9~.l,a n ~ü ?:e'x,~ el!çl i,ti ~- .
>
n e.ipGus pa.trjmoni·i.'Qu,ad~'\ f~ÇII,~ :,~~,ç ~;~~rnQ..
, , J1:rJ.t,~ e~ illotex, (.acIVus pû!ifum,l,1§, }1~tfH~gere
.' q t!Ç dicuot,t uf in § (llnt: pl ~tef;ea.h,é,4 d~ dote.
-,. :$ccl.ç,cG quis, §: ç:oml')~n(-lti~f:1~S~ & ' ~l §,6.in!l:.
. .cl c.a(}io.l cl eo a cl mif1l1s ad ,çe~iC;)1'ien~ . p.onpru ru,
, : Jct)?,tnj'i ad pi.l1g:uioreln(oft~ll!~, l?eru çq~JiJ) nOj1
"', pôf,d l a lLlis c.redJ,to,-~i,Pll.s.c9t;l1l.en'r,;: ni4 ii!" qU4~
:, lnJI11Jac,ere polSic ,& pe.cge/~t,re~ul1;dJll1?, p.L qUI
, . >,: c
hon'Îs c~,0ir l & ~e'ql~du 111 l.ijj C" 4~ ~1'9tg" ,:~ l1d~.
judo pof[ NgnnuIIi p9,n~\lF~ic ~q,~~1J~~l:n: ~xceft ! "
tion__ em
,
\
l"
,
',,"
'p'
LIBER 1 I~I.
29 ) i~
ption'ènl 'ad rt~gula m)gu od ipe:: cë:dcns n'onpo f. ',
lltconu etllrt"tùtllnqua1Hll nlf,l cere ~) o{s il :d i ~! :
ceodo quo'd iirct:fs!tdi t~pœ'n a ! ls eti arQ d, Ci pof "
fet· quahdo· Jgni.>mînio sé' EtEta' 'ca ,.V t 1ptttruS-Pœ; a 4ltqua to,;po'rûli affetl:l1s frùtrer, ~ ,?tiarn ,.
fi turpner nudis-n'ahbus b pi d,tfl1 perc\J ùlk t ce-,;
, dendo boo'is'! quod êÙ cafu et,jan) fi debüor per"
uenerlt ad plngui6'rem ' f~)[rll ~1arn ,n ullo I110d o
cooi..1enu,l ·poHct~ Et hue tenet cl- glo. vir. in ~ . §. '
vhinlO ~ de atho. Er Ïtà Cn ~Hl1 . cid. ln gIo. C. ÜCll P
dio-nunl, de homicid . Et ln c. peccat U 111 de rc ..
. gSt lULin 6 . qux qu'rdem gio:\[uanl oplnionem
iu,ribus confit
mat
.,
. .
,
.,
\-
,
.~
.~
.
,
.
.
'.
..
i
.':.
, . f
.
•
j
" •
,
' P-l [ }5êd 'ad hu'c quxr'6,)an <jhx d'!,xi:{l;i,intd-
19
lig~' mus tâfu;dè cle.Ql.(t.JNbtlS qUl erant,tt~{n t,()r ~'
cefSlonis,quJ m de polter fonbu s !' & 'éff) l~tl neu t
éreàit'ores' 'èuhl qUlbus 'Jpre debitàr cbùtr;l~~Jr)l ,
poU : cdslonem ëonU'~nlre jplthn ; &e.l)1Î 0 rel'~~?
Par:. Ott'endi'; 'vt Ille qui '~t ~(sitb : nis:; tl01Y p O[' l t .,
conuen :11 "n11i Jn guat~l m [ l cere p{l.,{si~ de~{'ué~ 0
n-e' èg'eatJ~d ta~eo intelhgend'.rm de c-it ,dJt onbus qui ' eran·t temp.ore ~ ~.. fsio~ts,. ?OB a Ut'C1'1~~e
his'credaoribus, qn1- pàfi ce[sloDe con~l axe.lt~~. '
~u o~~a~ ~Ui ~l':~~,o~~s: f'?te run t " tlm ln {~} 11 d li
. - -.; ,
'
00, 4
cGn~~
,
•
'10
'.
•
"
l,
�LIB E R III.
conuenire, per texJn I.ilj. C. de boni:aurh. iud
polI: A concrario lènCu : IX ira intelllgi[ Ioann.
F,lb. per quem declaratur, quod ex pr.r~cde~~i
bus debitls,non patel! debieor qUI bonlscl::{stt,
ndi in quantum facerc .pocdl,conuenid. Ergo a
contra no (en(u eX ,pol1:enor1hu~, in fofldum pordt conueniri., & de :hac ql1~Hjo. traélatur per
Jafd §. fin.nunl. 4An:fl:.de:all-io. & Bald . & Cy. in
d 1. c'x contradu':C ..de boni. auth. jud.quos vi:
~:lear) qui rcm'vlceriusfcire wult.
SVM 'M A.
'Cedentem"allfu-œ cefSion,is faaœ 'ante 'ven~
;ditionc:m-fuarum 'ferum .pœniterc r~fsit.
-i "Dèbttor.,ec,iam :li nih.l cr «{,it OfCS pecant:,po. .
·telt:bonis codere.
, 'Bene~fic'io cêfSjonis-qttisreRunciare 'poteL1}&
ideo 'literis,tegiis;Qpu$ ell:. ..... ;Cefsio princtpalis debit<i>tis ,:non pr,odeL11il
y
')
,
deiuffori.
:ln ca.n~elJaria non,conc·e duotur litera! 'cef:lionis,debicori, vt prO'fsint 6de'iuffori.
'Fid eittIforesipro fe/ip,"'sf 'ta n qu am ·d t:bitotÎ-.
'bus .p<9lfLlnt :banis 'ce,derc in :calibas non
excC
LIBER
III.
•
excepus.
7
8
Ce(5io bonorlin11egitimé fada, in duobl1s
caGbus maxim.é proddl cedeoti.
Fa~a cc(sione ~c.-edlrorcs ctutho ritatc pro pria, non pol1unt bana diuldere.
CAP.
XI I.
•
It. ~ed adhu.t [cire cupio, an debitorem
pœnltcre pofslt poil ce[sionem faél:aln, ante camen fuarum rerum venditionem, & talem
cefsionem reuocari: & an fic per fiatlltum , auc
Ilylum hoc facere prohibitum. Pat. Llcet cuda!
{ubn1ifsionum in pluribus cauIis,& cafiblls Canl
per fiarutum,quam ftylum non ob[eruet Ïus conlune,tamen ius commune in quibus non fuic
derogatum,(olita fuit obCeruare, & adhuc obferuat.Idco quoad tuam quxfl:ionem, nihiJ pcr
{tatutl." nec nylunl ctiriœ camerœ derogatulU
comperiui.Nam licct, vt dicit Cy.in d.J.j. C.qui
bonLced. polI videa~ur dicendum conrrariutn.
ld efi,quod non pofsit eundem debirorem pœ.
nitereJper ratJonem per eundem adduétam : Et
quod etlam primodebuit cogitare,ne(uoscredi
to~~s expé{i~ ,~e~~re~~ Ta:~~ in iuris dj[poGtione
F
pp
;
~~1!
1 \
1
�...
LIB ER III.
. contrarlU111 deciditur per tcx. in 1. fi quando c.
eo.per Lqui bonis ccfsit,&'1.guClTI pœnitct ffeo.
& in hac [entétia fllnt Cyn.Bal& aliiin d.l.j. qui
bon. ced.poIr.tamen co ca~l}fi debitor non {01uat intra terminum decenl dierUlTI, {ecundum
fiatutum (ortem principalem cum expenfis, di~erem ipfum creditorem non dIe audiendum.'
FIL. Alia [uborirur ouadlio,an dcbitor credi
toribus non petentibus, debitum poesie cedere
bonis.Pat. vt iam [~pifsîmé dixi,multis in rcbus,
& cafibus curia filbmifsionlun non [equitur ius
cûmIllunc:vnde lieet Cyn.in d.l.j.nu. 8. tenear,
,quod illo cafu, quando creditores nihil petunt,
quod non pofsit creditor cedere bonis~& hoc vi
detur tenere IaCin d. §.fl.in 8.falétia nu.17~ ~i~
bus declarat, quando quis n'on adnlittitur ad
,cefsionem bonorum &Bal.in d.l.j.iniij.coI.Ta~
men feeundum con[uetudinem, feu fiatuta, &
fiylum dia~ euri~ contrarium ohferuari vide~
mus quotidié:Ec quamuis h<tc dici potuiffent in~
fra,quando dicetur quibus ex caufis quis ad
honé bonoru a-dmittatur : tamen (meo iudi_1 '
cio)ex rei connexitate no incômodé hic applic~
re mihi vilu fuit,& quia magis hic comodé heri
~~d~~~t~r)'!.t ~n~~ll~gat~E qu~~ i!!a. f~!~~i~, in c~
•
..
...na
-.....
%.58
-
2-
-
,
~
no
cer;
LIBER III.'
da. Cubmifsionü nOQ dl: recepta.Immo auotid;!..
de?itor e.tia ~nte aligaam petitionen1 f~él:am
fUIS cred1tonbus, po.uunt literas cefsionis bonorum obei.oere, ve1~ti obtinent. Et illa exceptio,
~e q~a hIC opp...onl non potefr.
_ F!l.. A.o v~ru eft, vt benehcio cefsionis pofsit
renUClan?Pat. Qgctfl:io h~c multis aro-Uluentis a
~al:C~n.& muh:ü aliis difpucatur inod.I.j ,eo. &
téJ,de .coclu!t~ e1l:,quod quis potefr benencio ceC_fi?nlS r.en~clare,& t~tné l? ipL1S literas regias de
b:tot ~l(pe[atur, vt .dlcl~~r,l1~eriC~ a pr~n~ipeJ [eu
elUS cacellarta obtIoen debec:altas etiait iuramé
to elfent difpcnfati, ûlne repeIIédi tali cl ebitores '
vo.lentes bo~is ceclere:I deo aduertant fi quand~
fUIt ~enunclatum,quod feré femper fit. - ---_ Fll.Ponamus,debitor principalis cefsit bonis'
. an eius iideiu1Tor iuuetur : illa principaIi ceC-,
fi~ne?quod ex confuetudine gaHia! ,obfèruatur;
Pat. principalis debitoris cefsio, 6deiulTorem,mi
nime iuua.t per te~. apert.in d.§, inl1:.de repli~
ca. per ratlonem ln d. tex. reddltam, qui alios'
pro debitore ~bIigat hoc maxime pro[picit, vt
cum facultaubos lap(us fuerit debitor, pofsit
ab hi~
· , quos pro co.- obligauit,
---- - ,- [unlmam con- .
ft~ql~~~
1:
fi.
~-
_
pp ~
--"'"
.. -
p
Ri~~
3
['
�300
5
7
Ill.
Qgam ob cau(am in literis;'~giis in cancel-
1 lB ER
LIB E R
latia huÎus prouincix, non ponitur clauluJa iJIa)
pro 6Jeiullàribus.~1~as_literx .;dren~ in~juj ~es. E~
poifenc impugnau ta lecundu ordlnaoone, qua
{ccundu ius,vt Lquories & l.rercriptu. C. de pre- .
cib.imp.off.quen1adlnodum aliç eria llterç tam
fecundli regias ordinationes, guaiure de obreptione,& [ubreptionequemadmod& de inciuilitate opugnari po{fLind. puniri & L & ft cognitio.e,G contr.ius. vel vuL pub. & in eancdlaria
tales liter~ non coneeduntur.
Poffet tfi 6deiu{for pro Ce ip,ro, tales literas.ob
tinereeontra ipCum creditorem J, quia tune tanquam pro fe fip[Ol' & quia fi printipaJis agit & te
netur tê i~ earcer~ iniicere, & ptoeedere nl0do
quo Cupra fuie dié1:ii,deprincipali debitore.Idin
teI1ige Jn eafibus non exceptis ..
FIL. ~id prodefl: cefsio legitimé faé1:a, &,
in quot calibus:Pat ln duobus nlaximé. Primo"
vt pro. debiris propter c]u~ eefsionem fecît non
poesie rcduci in carceré,nec alias vexari edam in
bonis filÎs.Seclidû,& in ipGs.bonis pofiea acguifitis,G non fufficiantad ip(otii debitoru fatisfaéhonem,&' ad fUfl:entationé ipfius debieoris, &
f~x !a?1~!~a!~ , q~~a n~~ p~t~~ ~~.5:~u~n!ri nifi in
qu~n
III.
3°1
quaru fJcere poteO: dedut1:o ne egcat, vt fuit Cu-
pra den1ôl1ratii.~1~ quidé [upra di6l:a qua:fbo
ponitur,& deciditur per glo.poGtiin verbo cre
ditoribus in d. §.fi.infr.dc aétionib. & ibi dottor.
Et ft alii non tanganr, fa1cem in 41ecie,nec
qu~rant)ponalnus:Aliquis debitor fccit cefsio~
nem bonoru ftloru . an creditores rua authoritate, & propria po{funt inter {e bona ipfadiuide
re:certe non.Si vero ante ce[si0flem in [olutum
dedj1fer,tunc fané dominium aequirlu) vt probatur pertex.in I.Jegis Iulia.C.eo.Ideo fœpe eue
nit, vt volentes cedere bonis, vocat etiam eos,
quibus faCla fllie in {olutu datio, vd for [an rune
ex procelTu collocati, & mcrito tales citati petiic
fe reJaxari:Et relaxandi [unt, quod cil: memoria
tenendum.
1
SVMMA.
Cur rub. ff. de cdf. bonor. in[cribatur in ~ c;
,
autem qui boni.ceder. po{(
Cuilibet licitum dl: bonis ccdere.'
<
Perfona eccleGall:icl,coram iudiee eccldiafiico bonis cedere deber" & in quibus hoc
locum non habeat~
,
4 Debitor qui (oluédo el1,bonis cedere nô poc
S pep~~at~s§c~!u~ bo~~ ~Cco fuerant~ applipp "
c.ata),
8
�LIB E R 11 I~
cata) pofrea refiitutus, & ei ~~~~~. bo~~s'
cedere non poteit.
CAP. XIII.'
,
IL. lam L'ttis vari~ in hac fubmifsionum
; " maieria quadl:iOnes a nobis/,~xcirat~ ~Jn~,
illi{que on1nibus plené,& abund~ a te mlhl fUIt,
farisfaétüm, vt fuperelfe nuUa Vldeam en~cI:-,
anda in hac fubmifsionu materia ~ Verum qUIa
rub.in pandeébs de cefsione b~n.oru~, ~fl: di:
F
1
uerfis in{cdpta verbis ab ea COdlClS, qux el! q~ll
bonis cedere polfllut, in q~ibus tamen non dI~~
fimilem materiam traétan puto: Et tamen dlüerfa illa inferiptio non paruam ihi a.ffert du·...
bitationem,an omnibus, & cUlhbet bonorum
'cefsio permilfa fit & quot modls,& an exceptt~:
nibus bonis ceffuri repellantur ,quorum omnlU
explieationem afferas, vehe~1éter.rogo: Pat.Ad
praxis, fiyli, & fi:~tutorum Int~lltgent~am non
pauez qu~fi:iones.difcuffx [U1:t, ~u antIqUct n~e4
thodi , tue hodiernx obCeru1tlonlS, & (u pereffe..
'a dhu: a:liqux viderentur li [eribétiu argu~néto'
'a d amufsim verbo (e & redundantet omnla per
feq~i velle~~s,vt dd.in l.j.C.qui bon,Lced. poi~\
faClunt Cane ImmenCum volumen ahorum ver~~ ~ _c~"
borulu'
.n:
"
..
~
- --
".
-
-
.... - "' -
•
-_ ..... _-_
-:0-1
.,
.-..c._. . ..-.. . . -
III.
LIB ER
boruJn répetitione potius,quam rei vrilitate co~
fraren1. ~ocirca c,urioCos hœc [cire de.Gderan~
tcs reiicio in Bal.Cyn. Salyc. comentarios vber~
rimos in d.Lj ff.qui boni.ccd.poŒ & [cité laC: in
,d. §. fi,hxe copiosé traétat. ~oclrca quia'non
olunia aliorunl hbris complexa [unt, qua: n1ihi'
tum ex Iafonis, tlt111 ôliOl Uln [entenuis vtilifsi'::
ma ad hane quxilionem reeitanda videbuntur~
yt finé operi noftro impona,paucis pertraétabe.
\ IQuan1obrenlIaf.exemplo, generalenl prœmit;
.t o regulam:Cefsionenl bonorum nenlini dene~
gari,quamuis non eo ordine, quo dod:ores di~
.fputant in dJ.j.attaluen ne quid omittam, qua~
tum attÏl1et ad rubricarull1 di[crimen, nihil dif-;.'
ferentix ineife arbitror,neque vim ,in verbis fa~
Eiendam puto:quinimo (vt ad renl accedamus) '
.
-4
1
'prçmiifa iamdiéta generali regula,oraninus ièi~
,ficet bonis eedere,lieere:vt toto tÎt.1f.& C.qui bo.
.ni,ced.poŒex Iaf.doél:rina addédii efl:regula in
.patrefa. & filiofa.locu fiLi védicare.Et de vtroq;
fexu intelligédu) vt tex.eft in l.penultim.a. C. qui
ho.ced. poif.Et ibi dod:or.comunis ea~opinio.E~
'nota.a Salyc.in 1.j.ff.eo.. Veru quicquid de mu~
liere a do&orib.diétum .G.t:nunquanl tamen ad_
hue inno1b:a fubmifsionum curia mulier bonjS'~
~
~-~".~---~ ~ pp 1'" ~-~ !=ef:i!~
l
... u _
~--
...
,"
.. -
-- -
.....
1·
•..
-i
~ sP
l 'j
-
":l
.. .. "
�LIBER lIT.
cdl~r. Id cninl apud nos ~oul~ln quid & ~,~:tu.
1
ditu vldc'rrtur. Eo maxime qUIa ex Ltatllto S.XH J.
pro debito clutli in carcerel:l int!l1d~ r:rlullcr it)~
ciaJ i ture no potctt vc eH Sal~c~t.tc~l:-etla ilatutll
conhnnans in d.1. j.cuius Opl111é» nltltll r au th. vc
iudic. fui quoquo [uff. fiant §.G qUIs.Et li ci d~
mus honeHa carceris 10co côttitueretur & quauis allas nonnul1x detenta: {inr tanquam iudlCi
rebdlis non vi fubn11[sionurn detenebantur: fi
tamen ca[u id accideret vt carcere effent ind LI ...
dédz hon~i1:ius agendunl effet quam cun1 viro. '
Quantunl vero ad pcr{onarU111 eccleG-libcacdsjoné pertiner,hoc vnicuique ex c~ . oIdra~
dus.DIIucidum fit attamen qUIa Antonll maifa!
Ron1ani vüi fane omni htcerarum genere prediti lIber formulx cancellarix obligatjonis redis
apo!l:olic<i diebus filperionbus in lu.:em elni{fus
in manus incidit, in cuius libri leébone curiam
fubmifsionis ROlnanam nulltnu camune cum
hac noltra habereinuen:)ea autem omnia pcr..,
doél:é &copiosé ab eo in eo lib. traétantur apte'
ex co libr'Oinperfonis eccleGalhcis obligaris vC
procedendu'm lit fcire potes,hoc tamen no.,o tacitus pteteribo 'co.ram iudice t~ntum ecdeflafii;
Co ccfsionem bonorum ecclcGafhcz perfooa!
fi.
.
erl
ru
-
-
-
11 ·· -
-
--
-"-
- _. _ - _ .... .. _ -
LIB ER Ill.
ficri debere. Vt ergo ad Iafonis reguli reuertar
omifsis hi:i,quÇ ab eo) devniueditatis artincum
& minoru ce(slonc dlciit~r.Ité de illius poll:
fi~né refiituti0n.e:a.itJr~gula generalé [upra pr~
~l[fam multas hmItauones recipere~qLl~ qUldé
regula meI.ius ab co a co~trario . [en{u pofira videretur, ve [cilicet nullus debitor ad bonoru cef
honé recipiendus e!Ièr,prçter huius gene ris &c.
Attamen ne in eu hifcere videar, & eo plus tape
re velleJillius refera xxiij.exceptiones. Prima eH,
debitor qui cogno(cere debitû,& id fateri recufat, ad bonoru cefsioné non admittatur. Se.
cudJ vtdebitor non indicans bona {ua, (cd aliqua tacens,ad ceGioné non adnüttatur. Tenia
quando debitor ad fadtu tenetur,ratio Iimitatjo
nis efl:,quia in illius faculcate e[fe videtur faéti1
ad quod obligatus eHJpreHare. In hac tamen ex
ceptioRc exeat dbétoru difiinéhones, aut enim
.
cei
vt
cu
(aiunt) credlt'Or agtt ad intere[[e, & tun~ in.terelfe lltceedat loce prcc.ii,ceGioni locus dt, li,cec'qui ad faébl teneatur id fad:u,aut opera [ecu
dû Cyn. In ceCSione non coprehendatur ) tamé
fi facultaté faéb promifsi non habeat) ad interef
fe tenctur.Exempligratia. ~i domum facer~
p~~nlÎg~ ~~~~~~ pa~ p~r!~t~ ~aborans) ca con-
"
qq
ft1"Lle~e
�r 1IJ
'0'
~ , '.
. -- frnlcre mhiimé p(}teŒ) tune bot~;s ~ede're potefl:
.
LIB E R'
vt Ioani Fabroibidé villan fiüt.Et (une de ~ac cc
mulcx doé[ortdifijndioes, Qgarra C'xceptio e.fr,1
fi debitor ex de1iél:o)2ut quati, bonis cedere ve~
lit,quia pœna ilI.:l pecuniaria in corporalé Iefol~'
,uitur,vt ait 1. gene:raliter de pœn. icilicet vt qui
non habet in ~re,Iuat in corpore. Volult ta,m en
~updl. in fuis inibtutionibus forenfibus cotrariii
'vel'u elfe,cllius tamcn authodtas a nobis,hac in
r,r,recepta non fuit, vt fi quis ex dclt6to,puta a~
élione iniuriaru,in mul6l:a condénatus fit bonis
non cedat. Nos tamen de varia obHgatione ex'
ipCocotra&u partiu Ioquimur. Quinta excc~ti~
Iaf.de fi [ci debitore ett~ vt a.d cefsioné ,no Gt ad...;
mittendus,hinc dl: vt dehacre fpecialiter Iiterr$
regiis cefsionis boftorum cenru lit, hac cfaufuJa.
(Pourueu que ne Coit pour n~z debtes &c.}B.ald~
;tamé in I.jJf.qui bofti.ced.poIf. ait claufuJam in
~o cui pœnitus omniAo nihil fit, non proced-ero
,mHèram eairn paupcttaté cau(am dicunt effe~
Fallentia fexta cfi~ vt fi denegetur bonora, qui il
bus vigon: a publiclS muneribus vult excnfari
tex.in Lii i.. & ihi Bar.& Bald.qut bon. cede Q!!~
'amen faHentia in Jlofrra (ubmifsionum curia
~!~ ,qu~ e~ c~~t~a,~~ 9,b!ig~~~~ !n(pl~~tlU J in vfu
~
f.l
IlO"
"""'- .] "'19
LIBeR
-
nÔ:i!fi,G t~m~'n
•
1-
vt
,x ad~i~tfh~ltione
~bJigatus
t-eneretor" lu~d,,- [[et dlCcdllm. 5~ptima lalonis
excepuv eH',Ü debJ(ot veru negault debltu de.:
mil conulèhJs lit: kd pace ilhus dlxerim c~hac
,C]uIJlta CÔp fehédat,(llpe1 flua dIe vldetnl. Oéla~
,ua, ' ft vr no aliter delntou bonl5 cedere éoncedi
dcbeat)nifl vbJ à ctedll,o tibus ad folllt10né com
pelluur,v,( ~pfe laC lunbus ptobat: veru cluauis
thçc~ c,xct.puo lure procC'd~a ,H:y 10 tanîé , & natu~
to (obrnifstonis,
vd creduonbus compeUét1bus",~
,
~
:lUt ,h onJuue ante tentenna,aut poLl: ad ccfsIoné
bnnutû admHtitur debuor .haquein cu da {ub~
Dlilslonuol h~c f~Hc-nCla reprobatur. NOt')a fal~
lentia ea) vt ad bonoi û ce{sioné no ~d mntatur~
,Vbl in cr\djtoru f, aud é bona [ua -ahenaife vIdc~
~'ur, vt c-ft~~x"n t~n .§6.ff.CJux in fr aud. Dtlapi~
dal[ aUl.e ln crcdltoru fraudé prrÛlmnur, fi (. li
b()ni~ abûdaret,paucis pofrtoullo aduedo ca{u~
in n1axlrn,a, vergat paupettaté l,1onoTu~ altc:na;
t,jone., Oe~lma t'xceptlo dl, 01 totraét u~ tépote
debuor [cuer le cOflaétu cdebrato non haherc
,vnde il lis -{àt1~f.-lcel et.,rHh domlnus ta mé j Il fiau
- ~~m contraxit, vt eH tt'X in 1. peoult 'n tin d~:
JUle dot.BaL in LabJ § eJegl.our Ul 6.0. ff {~) ...
I~t! ~a~I~~:~~~ t!m,~il ~al~ pUlO p obation tU
Sq ~
~!f~
�LIBER. III.
elfe necelfaria vt debitoris conrrahentis frauda ...
di animu fuiife [ci.anlus,& credit ores illius [ub-:
frant~am ignoraffe,,& bonafide ranqua cu fufficiente contraxiife,(ecus cefsionis beneficiu de--:
bitoru non eric denegandum, quauis hçc a IaCo.
aue ca:teris non fit in medium allata difbnGlio.
V ndecima falIència dl, fi [pe cefsionis debitor
contraxerit, vt j pre probat c. peccatum de regul~
iur.in 6.qu~ tamen fallentia difficilis probati o -,
nis ell,nec nofiris temporibus accidiire fum me~
more Duodecima fallencia cil:, vbi ad creditora .
fatisfaétioné debitoris,fufficiunt facultates Bat
probat in d.l.j.in ij.ool.cui repugnat Cyn~ ibi i~
iij.qua:fl:ione cum & diuiti bonorum cefsio pe~-;
miHà Gt 1. illud §. quod tamen fr.ad treb.Et qua.
uis eo locia laro. nonnulla! fiant dilHnéHones:
Tamen in fubmifsionis curia ) cum 11a:c adhuc
fallentia recepta non Gt (li foné accederet )in iu
dicis arbitrio refideret. Prçter duodecima qUa!":
ftioné,quam vltima dicit ipfe laCo. (ubdir tamé
a lia, vt puta,fi deportatus cuius bona fifco appli~
cata fUl1t,principis beneficio in prefiinu Gt ftatu.
refiirutlls,eique bona reddua,poftmodu ad cef-,
fioné bonoru non admittetur, vt tcx.ell: expre~
fu~i~!.ij:C:4~r~~!e!l.p~a; Et~~~n. nO~A~ i~
lUIS
LI B ER III.
fuis {ingll~aribus.Hx [unt ab illa generali regu .
la) vt onlnl~us dc~1toribus bonoru cefsio copetat.FalIenna: 111alores, & quamuis alia: adduci
po{sint,cum tamen his [atiffaélli ribi e{fe videa
,t~r,dehis/ha~el1us. FIl. ~a:ro denjque,vt mi:
hl abunde {atlsfiat,fi credit or a debitore petat in
iudicio centum vi obligationis, petatque vt {ua:
icrpondeat petitioni: an debitoris admittenda
,exceptio ante litem conteftatem fit :<quia ~it Ce
ex eo non teneri,quia bonis cefsit.PatJafo.in d.·
§.co·5·nu·2.4.leaoré ad Bar.remittitin 1. penulr.
deceŒ.bono.ff.quo loci Bar. op,pofitionibus, &
folutÎonibus quxfl:ion~nl foluit. Ille tamen cui
crane ignora Hatuta noil:ra,Cecundurn ius cornu
ne loquitur:attanlen ex mente fratuti ix. incipjé.
lis.Et quia de exceptionibus & x.[equentis, vide
tur diceadum hanc exceptionem Jid contefiationi impedimento non e{[c, niG. for[an de i!l:a.
bonorum ce[sione ftatim fidé facerct, quia qui-'
dé cefsioné o.p ortet creditoré tune r etenté corn
preheenfum eLfe,nan1 non comprehenCo in·cefGone [anè refpondere tcnetur. Et quoniam hic
de exceptionibus habctu~ ferm o ;
inanis eife
videbitur repecitio excepdo nîi,qu ~ in fu bmifsio
~u~ c~r!~ ne~~1fari~ [un~ r~~iplend x, v ~de Hcet
no
, ~q ~
~~~~
l
�L JBER 1 IT~
fx-c~pdo 'Fa~ti dt !l0~ petend~~,
~ -~
S ») u ti.
lIBER
.. ---- .
,"
ëum eov~) rquçro
"
;- hj
" ',1'
F.1 fli inl1:n.,menti. ., .__
_, .
.,.__ ,
',',
Compen[ationis,per modun1 pr~~pt% 1idel~ . _~
Excepdo fentenria: in .l,~10 ludu.:'lO f..la~, q~a: 1~
~ .. rem ludlcatam
trflnhuit. ,
,
.
Qu~ quidem, ha demum admjtt~fldre fun~
"bl hi contdl:ata
Elcepdo (a.m~n JnC0mp~
,t entiz ludicls,vr ft qUIs lin!": iùbmihione &:; ~l,,~
rilons expolÏuone,puma. fro1lte coram domino;
locunten(llte agere vellet,oppoO' exceptlo CO~
g(ué ante bris contel1:1uonem pottU non con-.
ta.
fraIe de (uhmIGione,immo hac (xccptione mu.~
nRUS el~,vtdlçat ei non .e opetcre aétionem , per
,verba dtéti ltatutÎ x.Q!:amUJS ,ôuari.ii nonnutli
'2f6rment,in quorû nu , S.nt. clt in 1fi puplllo §.
tYufcanus de negor.g.c{l.Et de h~c (ùpra d l ~;) &
Jnc:.oto quia eua x alits fratutls Ccmper f,)ullit .... s
,! u tlêhébonis,& pet fonarum re(eruafur.
Fll. V num ;l me pr~termllfum fffe Yidctur
:abs te quçrere,num qUl @oniscefsJt .vJdearur t_e~
netl ad célutÎonem Pl ~f\:a ed ~lm,(e clcdttOrl {a-i
't lsfattu t Û vb; ad pin~uioré forruna pernenet ,r~!
I
f~!.:~~ ~~c ~~~~~!~~~ ~~m~~~l ~~!:~~. ~:iJ.C.quod
CUfII '
--~
1J 1.
pO!tC.dS 10lïé~ fFfe t~.métl
pâucis re[pond~<:o ex HyIo,& c nfltt lud,ne ad la,
tH.datum bO~J1S ctedentem no u~uèri, tanru n;
:~nim fe ~d id obligat, v .fupra "uit declara" U. Et
'quauis.nonnulh quccrant,quid bonl~ cedenti re~
Jinquendii fit:quâ quadhoné a Bart.excit atâ ICCTj
!~ J.penult. de ccff.. bono.in vltima qua:fiione)~
,~n ~efiibus priuandus fir,quét tamcn ei ex coCue
Itudlne funt reljnqu~nd~) ,:t ob,fcluatum fllit~ &
obfcru atur hodie. ."
' . . .- . -".
)I~
Vi
. . -.1
l..,
Ql1zcunque nos ëxpëi-ieïltià: docüit~ex ftyfi;
,lx. fi:atutor~m obferuatione ln ipfa curia fubmif
,t ionum, tum ante ediétum regium, tum po!t
ipfius publicationem ~ nobis (une fummi le.rum opificis auxilio.) pro ingenioli noftri vi~
ribus explanata quam dilucidius heri potulr~
Multa a Dohis {cio errata commiifafiûilè:(èd
:(vt alt poëta) nô omniapolfumus omnes.Etenlm
hab alâs onushoc [u[ccptu fuHfet, id me longé
doaius atque cruditius depofuJ[ffnt.Id auréc~
nô tgerÎnt J me pcnitus fugit, ipfi 'quz nos feci-~
mus,tanqua auxilio dei faétu,boni çquiq; colù ...[
Jar. Oés rogo fi quibus addéda vldeat,3ut re[eea
da add cnt,a ut rcfecent. 1plê cnim vel tyronibus
~~im.: ~~~Ç~l~~ ~~lu~ ~ vt vno codemque
,qq :f
~~~~
r
,
1
•
�1
.
3 !.
. LIBER IIJ;
1
modoin domini Sene{chali tribu~a ibus,
ipforun1 ltatutorutn,& fiyli tenorem, procedat;
Et ne di[color aétus fit, hoc opu[cuillm longe
maioribus lcriptis-, & excmplis adau~um {a~
the, &, indiuidu~ trinitatis beneficlo,dlC venens
Xj .mene Nouemb.l 55 6: Peraél:~ln, & ~o~plc:
étum fuit. Laus deo omnIpotentJ, [acrausÜmçq,
!jrgi~i .M~r~.~,& omni curiç ~~I~IH. ~m~n:
iux;a
1
LETTRES PATENTES
313
•
DV ROY FRANCOYS, PAR '
lefquelles mande obferuer les fiatutz &, reigJemens des fubmlffions contenentz inhibi....
tions & defences de.
ny contreuenlc•
&. autres ar~....
tic1es.
ea
~
,,
: .~
,,;
... .
I~ "
t
~.: .
~
;-
\
,__
.J
,
~,.~
. ~~~~'j
. iRançoys par la gracë de .Dieu
'Roy de France, Comte de Prouence.iForc~Jquier, & terres ad.
\.~:~.~ ,'. 1iacentes, anoz amez & feauJx les
~~~~~Igouuerneurs en (on ]ieutenent
&: gens de noll:re Court de Parlement de Prouence reGdentz à Aix,& à tous noz 3.uItres iuai~
ders & officiers de nofditz pays & Comté (alllc
& dile6bon. De la partie de noJ1re anlé & [cal
Confeiller maiÎtre Francoys Gcrent PrcGdenc
d~ la Chambre rigourcufe de par nous efiablie
en nofditz pays & Conué de Prouence (cant à.
Aix,nollre Procureur en nofdüz pays & Comté
ioina
auec_.. luy. nousa
d1:é
humblen1ent
exposé
-..
-rr
que
,""','-.,-.... :.,
.
...
1
-
_.
~.
,
J
�1
.
3 !.
. LIBER IIJ;
1
modoin domini Sene{chali tribu~a ibus,
ipforun1 ltatutorutn,& fiyli tenorem, procedat;
Et ne di[color aétus fit, hoc opu[cuillm longe
maioribus lcriptis-, & excmplis adau~um {a~
the, &, indiuidu~ trinitatis beneficlo,dlC venens
Xj .mene Nouemb.l 55 6: Peraél:~ln, & ~o~plc:
étum fuit. Laus deo omnIpotentJ, [acrausÜmçq,
!jrgi~i .M~r~.~,& omni curiç ~~I~IH. ~m~n:
iux;a
1
LETTRES PATENTES
313
•
DV ROY FRANCOYS, PAR '
lefquelles mande obferuer les fiatutz &, reigJemens des fubmlffions contenentz inhibi....
tions & defences de.
ny contreuenlc•
&. autres ar~....
tic1es.
ea
~
,,
: .~
,,;
... .
I~ "
t
~.: .
~
;-
\
,__
.J
,
~,.~
. ~~~~'j
. iRançoys par la gracë de .Dieu
'Roy de France, Comte de Prouence.iForc~Jquier, & terres ad.
\.~:~.~ ,'. 1iacentes, anoz amez & feauJx les
~~~~~Igouuerneurs en (on ]ieutenent
&: gens de noll:re Court de Parlement de Prouence reGdentz à Aix,& à tous noz 3.uItres iuai~
ders & officiers de nofditz pays & Comté (alllc
& dile6bon. De la partie de noJ1re anlé & [cal
Confeiller maiÎtre Francoys Gcrent PrcGdenc
d~ la Chambre rigourcufe de par nous efiablie
en nofditz pays & Conué de Prouence (cant à.
Aix,nollre Procureur en nofdüz pays & Comté
ioina
auec_.. luy. nousa
d1:é
humblen1ent
exposé
-..
-rr
que
,""','-.,-.... :.,
.
...
1
-
_.
~.
,
J
�_ ....-_-.
que naz pred êelI' ürs Roys Comtes de,Prou en
ce que le faiét craficq' & exercice de marchan-,
dire dl: rvne des voyes que plus atribue de ri~
-
-
_. _
. _ - -,
;p
•
ch ffe$ & conlmodltcI. cs ltcux pays & prouinC ( S ou elle eH: iuHemen,t loyalement & equi.:
tablcnlcnc exercé & que pour attribuer & atlrer
icduy fdia traficq' & exexcicc de lnarchandl{e
cn noidüz pays & ConHé de Prouence ~ auquçl
tant ilU nloyen des beaux grandI. ~c Cumpcueux
portz. Marninles que pour la fertilité du pays
fame& efbme d'lceluy frequentent plu{ieur~
marchans tant de noz Royaumes pays&. Sei~
gneuries,que depluGeurs & diuer[e~ prouinces:
p.zrquoy cil: necefiàire que aufdItz m~rchans &
autres per[onnes borie & briefue Iu1l:ice foit ad,
mlnIltree.Pour ceIte caure & aunes iuUes & rai
forinabl es,ladiéte Chabre rigoureurc à. efié .ell:a~
blie & ordonnee,fpec.ialemét en faueur des cre-;
diteurs qui iufi:emét ont prené leurs deniers Ular
chandiles & autres facultez, & ledié-\: Prelident
lX [es predecelfeurs efrabhs par exercice de. la iL;
ri[diébon d'Icelle & par nardiez predece{feur~
faitz edItz & ordonnez par nous confirmez &
aprclluez plufieurs ll:atutz & editz, ordonnaces
t!!~b!~ge~~n~z~& a~t~c!es,p~<~ !~(quelz ~eux qui
.
,
..
font
fon.t obligez ~ foubzmis roubs la rigueur ~
co-
tralnte de ladtére chambre ne doiuent efhe ad•
nus a aucune exception dcuant titis contc-fiano
faiéle en caufe & depuJ~ qu' aulcune clam(-lll' dl:
faJae & aébô intétee en ladiéle cou~ t de la cha. .
hre le d~olé1: de late nous eft acquis [1n5 que du ..
dIa droIt nou~ pui(~iôs elhe pllUCZ, lequel dl oit
d~ late dl: aug,m ente &. cuple par la cootdhuiô
f.alÇte en caufe contre cC"ux qUJ lé ft euuent ttmc
raires !itigans a ée que bonne & bricfue iu{bce
foit admlnifhee,& mefmement 'lue Jefdltz pro
-ces font pre[que tous ("n matiere per[c)nneHc
P?urk bOler a toutes cauIIatlos lubrerfuges {hepaud.es & dllarions)&{i les marieres interpo(rcs
a l.1dté\:e Court ne [ont decidees dedans l'an
tant le dem'a ndeur que le defendeur, (ont (enuz
d~ payer le droIét de: lare a nous appal tenant
egale'l1enr, lX par moyen en attendent courefl'oys fa decillon dehoitiue de la n1atiere par la-'
<Judie deciGon celuy qui [uccombe eil tenu
paver le rout entieremé'ot aufsi nc peuuent
au Icres COll rtz quelconques entreprend l e congnoiifance des fubmiGions s'llz n'ont gal dee
la fornle de drolél: efcript auec'l' ce [ont plu,P~UlS aulnes poinéts & articles grandement
-
.
-
,
- -
-,--- .. ~
~
,
.
---
..
-
rr
-
z,
--
vtilcs
-- -
~\S
1
•
�,
316 l
.- ~tjles pour auoir iui~ice & bon ne brÎcfue expedition en ladiéte chanlbre flgoureu(e pour
doubte des rigueurs de l~quelle & du clro d: de:
latte en quoy encourent les {ucC'J mba~s & tc- ,
mer aires lirigans pluGcurs per(onnes tat de :n~z
{ubietz qu'e1l:rangers [ont plus jI?bus de: b~rc
dtmcner & conduyr~ le tua trdfic & exerCIce
de marchandl{e en nofdüz pays & Comtez de .
Prouence craintifz de contreucnir à. dro.6\: &:
rairon. Et combien que lefditz Statuez & ordo~,
nances de ladiéte Chambre foiEt Statutz Roy~
~ux & Proucnce irreuocableJaufquclz me peule
dt re contreuenu {oit par noz courez de Parle.
mentz ne autres luges ou Magifiratz {ans ex-,
pres pouuoh mandement & authorité de nous,
que des lugementz & ordonnances dudit Pre-fident puiffe efire recouru par deuant les geni
de noUre Chambre des Camptes &. d'iceux de
noftreditle Chambre des Comptes a nQftredi ..
éte Court de Parlement (ans ce que nofi:rediéte
Court de Parlement 'lui cft efiablie pour congnoiare des matiere~ par appel en dernier rc,,:
fort & fouueraineré ne puHfe ne doibue autrc-:
1
_1"
ment entreprendre cour~ iuri{diétion ou cùn~
g~o~{[~~e~)~ mc!m~~ét qu~ ce ~~ f~~~ ~adticre
- ont
..
~
q\
don~ ~oarcdiae court puilfe cntrèp rèndr~ cognodlance en premiereinfl:ance nyautrement
que ~ar appel:ce neantmoins vous gens de noitredlé1:e court auez entreprins cono-noiffance
en premiere inO:ance des {ùbmiCsi~ns v(é de
caption & printe de corps contre les fubnlis
& ob\igez, Be auec, ce a l'indeuë pourCuyte d~i ~
ce~x [u~mls ~ obltgez qui tendent aux moyens
de l1ufdltz eUlt~r & defendre lediét droiét de la..:
~e fai6\ fa~re prohibitions & defen(es aux par~
tles de, ne lntenter proces en premiere infiance '
en ladlél:e chambre, auec ce procede à euoquer
les caufes pendent par deuant Iediét Prefident
.prohibe le recouuremcnt des droiétz de béle a
n,ous apartenentz &: clutrement en plufieurs
poinétz e'n frejntz defdiélz Statutz & ordonnances de ladiéte chambre faiélz ellablis & or:.'
donnez & confirn1ez par nous & noz predeeeCfeurs adnichillarit r~uthorité prehcminence &:
iuri[diétion duditl PreGdent fupplianc diminuant noz droiél:z en grandz interefi: de nous;
de iufiice & de la chofe pub~ique nous humbJement requerant Ic;diél: Prelident [uree prouuoir
de nollre .prouil-ion ~.~emede couenable.Pour-;
. ~e e~ i! q~~ ~~us ,ce~ cho[e~ ,~~lideree~ vou·lan .
~r 3
entr~S
3i 7
�318
e~tretehir noz courts & iurifdiétion es droiCtz
a uthoritez prerog atiues & preheln in ences qu'el
les ont efl:ees eilablies par nous & noz pre-dece(..
leurs. Vous mandons comnHlndon~ & enioi.
gnons au ca.s dc{fufdlé1: que }c.fdlts {l;:1tu rs & .
ordonnances pterogatiuts & P' eheminences
de IÂ chambre rigourcure vous faJéles Louffrrz
& l.1iff z lediét Prcdident & Ces {ucc('lfeurs iOllyr
& vier plalnClne?r & paI1iblcmentfans cf)ntr~
ne au preiudice d lceuxc~1trepr(ndre aucun~ (0
- ----- -. ._- .. .. -. --. petrees ou a In1petreta ce contraires. 1vfandons
& cOJ1 ltnandons a tous noz officiers iulbciers
& !llbieél:z qu'au ) ns en ce (ü[ant fOÎt obey.
Donné à Amboyre le douzie[me iour d'oaobrc, l'J.n de grace n1il cinq cens &. trente & de
noll:re regne le [eJziefnlc.Par le Roy Comte de
Prouence. Breton.
-.. - ~
--. -
-..
-.
.....
--..
'
.1
Extraiél: des archifs dl1 Roy nQll:re lire en {on
~
1
en [on pays & Comte de Prouence & du re~
gc(l:e P A CI S en iceulx con[eruez faiae
deuë collation a iceulx par nous fecretair~s
& archiuaHes dudit Seigneur efdiétz archlfs
ne autremènt que par appeJ,& ou la {~nteJ1ce de
laquelle feroit appellé {croit renuer{ée en der~ .
petr:c!
.~
-
gnoilTancc & premtere Jnfiance par euocatlon
nier rcfore & {ollueralneté defdJ(~tes caules &
matieres d ont la congnoiflàncc doir appartenir
audifr Preliden.t & laguelle congnollfance autr~ment que dIa: cH vous auos interdiéte & defendue interdirons & dcfèndons p;lr {efdJ(~tcs
ple(entcs par le[quelles nous 111andons au pte- ·.
mier huyfslcI ou fergent (UTee, cqujs que (e(di!'"
étes pre(('ntes if vou= lignifie: & prelènte de par
nous r~ns dem~nder annexe..., placct,nu Pare.nis .
ne faire in Gnuarion ju(ques aptes rexpJoJt & ex
pedltio d'icelles, car atnli nous pi'ait il eUre fair,
n~no~~a~t qlJe~c~nques let~~cs (~breptices i~-
,
foublignez.
,
.
Bourrilli.
~
BouyIron •.
\
1
t
�IN DEX EOR VM, QV LE
PRE C 1 P V A · S V N TIN H ,Q C
toto opere: alphabetico ordlne
di[poGcus Cuius numerus .'
paginanl indicat.
A
..'
Brens,intra
deccm
annos
ad
re;
.
ditnendum admittitur. page 83
Xél:io ixta,qua! Gt.
15-7
Aébo mixta quare dicatu r'. i bi d ~
. .
Aél:ïo 111ixca,qux dicatur.. · 15 8
AéHo perfonalis,qux dicatu r. pag. . . ead i
Aêtio perfonalis contra bresbyterum non com. ... y .-
.
-
-
-- -
..
m
o
137
petit.
AéHones qUa! contra rertias ~ompetun~J qLJZ
li nt.
.
.
. '58
Aétor debet habere inA: rulnentùrri paratum, ft
. debi rorem illcarce~a~e f~cerit. pag~
J67
Aél:or,~ùt reus quanddfüit 'in èxpenGs candem
' nandi. -'
,
16.8
Aétor,comp1rel1tc c'febitor~, au~ .rea fuq,n~a ria
. petitionem offerre tenc tu r. ". . . 1( :;
~~or prouidere
debet,
vr pOl1at.jn li'bello J .non.
-_.
.
.
ageml
.
--'"
-''''
.....
~
�INDEX.
geminando cIamorem: _ _ __"_ __ - Ï 70
Aétor l'CO non negando, intèntionem probare
ten '- tur.pag.
174
A6to<"probare debet contenta in libello rcgtel{us. page
207
Aéror ad exhibendum n1iifus in poffefsloner:n
ex prinlo decrcto,non facit frua:.us [uos'P;)g~
~61
ALtor a rtlO deato qui comparuerit,Œatim debitu ni petcee debet. pag.
31
Aétor fi non compareat in tcrnlino; punitur in
expeoGs fJ:lg· .
35
Aétor,8<': 1 cu· fi,in termIiio copareJnt, reus; cb.~
ré refpondere debet.p:tg-.
no
34-
Adore
copa réle,re 9 relaxabitur li id petat.30
Atlon terminus etÎanl ,e ft afSjo-nandus.
29
Ad uocati [eniores,q re praxr (~l ibere nolinc . .98
Ad uocati ab i(~ptJs iPcura (ûtlh,. -s ('"()tén.ûnH.loo
Adolefèences.a parln(ibus nô laudadi.pag. cad.'
AdUOC3tl ad pofiulandum,non tam repente
JI m admitteb-antur.
t 34'
. Adu0Catl cautt, non p~l mittunt clamoreln tx~
pOflÎ)oifi pllU S pJ é-ta Gnt Itquidata.
150 '
Aduoc,l.to guid ",dmhrel1dt,m fit, quando feus
in plgn,?la~~~n: {~oppOt~ i~.
J' ~~
0-:
-
Agen~
IN DEX.
Agés~ad faé\:ull1)Qu:lliter proced~re debear~ 1i6
Agen~ 4d faélum,& intere{fe liguidatum) pro Ii
qUldo exponere clamorem poterit,G rcu~ re ..
curere: v.::bc.pag.
e ld.
Age~s ex ~Iau.fuJjs trans~atiuis domin;j, d )minlum vlndlcar. page .
22.1
Agensin vitn clauCubrum precarij) & c6:rittlti
non tenetur dl[eutere principalcnl.pag. 2'9
Agens ex confrituto, debet aduertere, vt res .Gt
. , certa. page
2.2Z.
Agens.ad exhibendum, Ct reus non compareac
obtluer,v t proce{fus nullus dedaretur. 2G[
Agens ad exhtbenduln, in po{fefsionern t~d i~11é
.
, Immlttetur rea non comparente.ptig~
"
ead:
39
Allegationes iuris,quando fiant .pag. Annllt'n redernptionis rei capex, a die coI1oca..:.
tiol.1is numeramus,ex arrefi:o curix~
15)0
Annq~J1tatl s olhil ignorandum.
JI7
Appel1adone ln curia eamerx jntcrieél:a fententla, ad maglftros rationales deuolueba~~
tur pag.
J23
Appellarc ln curi~ (ubmiCsionem niG in duobus c.dibus) non hect. pag.
49
Aratoua b~l'la pjgll~rar~ ~on polfunr.
197
- -
/
Arma
�INDEX.
l(·, DEY
Arma militis capi non poffilnt~
ead.
Arre{la qua= dicantur pJ.g. .
110
Arreau m frangens) ex llCens de vbicunque ite..
,
rum capttur.pag.
14 z.
Arre!lconcernant le"Hil vieux des fubl11Îfsions,'
quod in hberatod 1) fiat 4itihmatio.pag_
86'
15
Bona aratotÏa c~pi n on poŒlnt vide aratoria~ .
Bona capta non venduntuil eLl m tertius ft; op"
Chartularia nun d j 1 .;, ül ~!'a l~OU extrah~""nt. 49
C u:~ tio in dOll'i'"' facta.
,9
Cuatio quo rilc ' 0 bd C
Ibid.
Cltatu~ qui termln op' (thX0 non c0111parueüt,1ll. poHcrum no n au J ltur pag.
cad.
Cilan non comparantes.
206
•
Ctuis,aut iacola aqu en Gs non incarceratur. 2..?
.Clan10r exponi pot..eH pendent~ recepti~ne hte .
ranlll1 cefsionum .pJg.
81.
Clalilor exponi non poteil: fatta impetrati~nc
htcrarum quinouennahum
.oaa-,
. ,ead.
1
l
~
.
Clan10r quarc cxponi dicatur.
12 4clamor exponi non potefi pro debito non liqui
'
•
ponlt.pag~
,
. ' i83,
Bonis iudlcatis per debitorem qui c~fsit,curato(
dacur.pag.
c
28]'
Captus non d'e tinetur in caréere)·fi caueat lut pe
cuniam deponlt,
_
28,
Cedens bonis fi a creditorc non. alatur relàxandus elt.' 4l
Ccfsio bonorum qualitcr fiat apud prouineja . .
les.page
loS)
Cefsio ante Cenrentiam 6eti potefl:. pag.
288.
C é'fslO bonorum in qUlbus caGbus proGt. 3.00
CCCsIO bonorum nemini denegatur. . . 303
Celslo bonorum in per[ona eccleGafiica cora lU
iudice eccleGafiico facienda.
3°4-
C~~~~nis qua~~er pro~ed:~~ ~ebet~
. do .pag.
•
148 :
Clamor a"quibus exponi porsie.
J4 6
Clanlor contra. quos exponitur.
_
153)
Cl a ufuIa contHtuti in quibus cotraétibus (oleac
apponlpag.
219 ,
Clericus coniugatus perfonaliter allegatus 10- . carcerari poteil:- pag.
1,38 ,
Condcrnoatus ad proprietatem refiituend~m
cria ltl fi appellauerit ipfa m nori potea retine
re. pag.
2. J3
Co'nd emnat o,decem dies ad {oIuendum datur.
..rJg~
36
,
-- '-
160,
Cha5
a3
Corn
t
�INDEX.' "
,
.~
Compenfatio 9ua~do fî.a.t.~Llg.
..,
45
Compen(atlo ln rel refhtlltlOneSJa (uprenla cuna iàlet,heri. pag.
..
,
25 0
COlnprehenlio firtnaru~ pe~ltlOnum:'
32.
CommHfarioruffi & [erulentlUlU officIa.
'65
ConfritutÎons des notaires A poftoliques.
91,
Confiitutio curiç ne in latis fibi debitis defrau-'
detur.
28
Contra (acerdotem {aluiano iuterdiélo agcn~
dum dlpag.
13 6 .
Contraétus voluntarij ab initio ex poft faéto ne
1
ceflàrii.pag.
. .cad.
Contraétus obligationis Cumptus a notano apo.
fl:olico [ubmj{sÎonem non COUtIllet.
174- ,
Creditor ante cIamoris expofitionem tenetur
1
de obl j cr ation~ fidenl facere.
12.4- '
Creditor ~pud quos dc:beat de obJigatione fid~
, face re.
ead.
C reditor qui haocr obligatu ad f.
debitorem .
qlItcrJPcedere dtbeat ad clan1o r é è xponédu.J4~
Credita r & debJtor vno refpeau quando. qUIs
. dicatur. pa g,
152;
,
'-
...
1
au
Credltor contra fiddufforem ornH[o principali
sgere potC' fl:. pag.
15~
~re~!tor pote~ pet~~e ,~~i d~ ~c~i~o liquid o:d~
leClC
•
INDEX.
. fecit fi~)'i fum rnam liquidJm p >rprom iGioDem adiudicari, pag.
179
Crediror poft liris contdlationem non P9 te fl:'
pecere pignora vendi.
180
C I edltor füluens laudimiu ln i ntra annum fi po
fiea l'es reditll:ltUr Gbi preiudic at. plg.
J.91
Creditor condemnatus
eadem a6l:ione aoÎt:
ad,
b
, uerfus tertios qua priores egerunt aduerCus
eu n1 pag.
2. I 4
~redf(.or non recipit fruaus rd hypothec .1t~
quam [ecûdus creditor pofsîdebat nili refpej
au valoris quo tempore acquiGtionis cRi.'
Inabatur, page
21 5
,C eedltor agcrc poteil Gmul contra plures ter-I
1
,
Cl OS
pag.
2.16
~rr dit.ornon cogitut' recipere eltimationé par-:
tlS rel (ibl hypothecat~ quam tendus vt liberetur pro [lia pane offert.pag.
cad.
Creditor {ecundus pdor collocàtus li offerat
precium CUl'l1 expenGs cft audiendus. pag~
238.
Credltor p ior tenlpore Ce opponens qL1lndo'
non audicur pag.
ea d~
~(ed jt .)r q li pri~r cil ~~mpore quando prxfert~r,pag~
/'
236
a --4
~
Cr~
�J N DEX.
Creditor collocatus qUI expolllit clam olé pro
maio~i filmma quamiufié debitam conde~
natur ad rell:itutionem rei & fruétuum [ecu,do cre,ditori. page .
150
Crediter major in quarttate dèbiti. confentiens
ceGioni efficit vt nl~üor pa.rs creditorum con
'fenGtlè dica'rur.
' ,
. 2. 7~'
Creditor recu(ans obligation,e m càncellare qua
liter cDcrendus Gt.pag.
, 2.79
CredJtor qbui reformat debirorem gui ce.lSit ten~tur quotidie ali menra & prçfiare. page 1.86
Creditor~-s ordi'1ecol1ocandi
(untin bOl1iS. de.
bicoris qui cefsit.pag.
'" . . . 2.~7
Credit ores fa6ti poil cefsionem conuenlr~ ln [0
. Ilduu1 debltorem po([unt.
2.9.4
Cuda quid & vltde dlcatur.
II9
Cùrj~ apud romanos duo erant genera. ead. ,
, Curi~ hodie duo genera page
eadem."
Cuna (piritualis cun1 dicitur romana intdl~~itur.pagt
12, 0
Cl1ria galIicé regi~. intelligitur.pa g.
cad.
Curix orâlnes Gue fpirituales Gue temporales
: 'quam riuuft a rom:tna & regia Huunt., el d.
Curia domlni SeneCchall in diuer[as Cedes diui-
INDEX.
-CuÎ:ia îubmiîsionum olim curia ca~~ç diceb2.
. tur. page
ead.
. i~uria came.rz tarum caufas reCpicit obJigatio.
.
,:
'.
fa:pag.
F..--.I
__
·
•
,
"
1%'1
Curia
(
,
)
~
r
,
•.-
pa g:
U.2-
·ClJria camera: in fauorem èreâitorum inuenca·.
. , page
_'
ead.
Curia·camcrz hodie infédes domini'Seneféhl.: li diwfa.page. "
Il}
,~uria fubmifsionum ad limilitudinem parui
~ . (rg illi MontifpeL1ùlani creata·.pag.
' 131
CUI ator dltUS bonis iudicatis ten(tur inuentl:' (jum facc~e",p2g~
1B1
--"C.urator datur bonis iudica~is per de\1it-oré,qui
: "" cet"',.s-t·t
p. . g. '" ~ ";"""
. . c.,d
..,
,5
C
ta
ftlS.
~
~.
,
, ~
i
CIl..
\
'
'.
, .. '" ,
.
•
1 t
'
.. '
..
...
•
.
rom2ni-êum
"f:uti~ , fubmifsioriüm
no{ha pro,: 1
ulnèi~ 'muluni1 hahet c'onlmune.pa'g. 30+
.
.. .,.
,,
.
.
\
-' .. 0
J)c~jtor captus quando cauédo tibi rioce~t. · 14~
,pspitor,.qui arreRumïn duitateh~btbat li di
aufugit c2puur per literas de vbic~nqu·e. p~g•.
~ .~r
..
-
i
A·,
{t ,.
"
...
.
>
.
co
~
• -.
lo"
.....
i.
,.
... .•••
f'/ .,.';:
...
r .
~! '"
,."
,,
,1.
t
~
' -,. ,
>
'
•
Dcbitor capi potef\: pro p~l\:is non liqùidacis;'
r (c9i de prQlllrno liquia~ndi!i. .
". '4'
.
pcbitor contra quem literz. 'Captiôn~les ,bxat~
. :,·t 4Jut-fi 119n,[erÎn rudac cx,litotis~de '\1b~cûnqtte
'.
-
,: ..
>. . . .
"
;t.
~
-----
- -
~-
_
.... -/.
.
-.....
.
. " .
aa
car
�.
.--
.. .'
IN DEX,," -
.
.. ~
'" "
. '
.;
~
, e~plt~r: pag.
, ',
.'
...~ .~_..,.J6r
Dc:bnor Incarceratus qua:ndo re1axetur. - ll6Z
Dcbicor pra=~ns in, judi~io refpondcre C'ogitu:r
. ·hodie auc Cl as.p age
~.
, ..., J73
D~bl[Or reFpo~dcre cog~tur pè~ verbum deh~'
.' aut non dtbeo.pag. . .
.
J7.'
D.(bitor (xcep~joncs ~pponere pote!!. p=ag. .ead!'
Debltor intr.a ~~~u~ bona célpta ·rcd"Jm'ere po~
,· tell.pag
l~.
. • ' ..
.
•
! .........
.
"'.'.,
}. .1,._
.
'i
•
,
'
~,
..
en
" J "O ,'
'
,'. probandum. pa·g., . .,,~ , ;: .'"
, '. " J!ÎJ
Debitor quan,do cauèndo reJaxatur:;Fg~ ' ca'd'~
Dçbito.r yolc:ns t~fiibus~ inflrume.nt\Jmr ptobar~
,·.lalfum ~ebet diJationè,s,ha'ber'c. ". ";' ':'
" ....'
Debitor' opponensiudicium captURl in prom~
. ptu probar,e d,cbet.pag. ;. !~.
(ad'~ '
P.,cbit:ori~ animus c~ foJutionem ddfcrire. 'p~g~ ,
:. 68
.
.- :
'
,:.;:
' . '
',
...
,
~ .
! ,
,,
' . . ",
-
•
.
..
1
uo,are
_ _ - '_ . lfOII'
" ,
.
. 30
,
'
.
_ ',
l
D.c~i!9!C~ ~!!t~. E~f~~Jl~~~ pcc~tc~ ~pram re,
.~
.'
p~lcript~.QI gua; rol(b,~t licri 'n)jbIo.tC;lllcrarium
. cxolent.p:lg.
....
_
J.6B
I?ebi~umHqlddjum ~lfe.qF.bet adh~c vt ex debi;'
. \ toquisincar~eretur.
';.: ...;, . " "44'
~ifs p~rgAtloni~~~d C()qtçfr~~dum edam ex fia~
( :tuto~(unt,·dandi.
" . . " . 35
pJ!at~.~ yna tantu.m a~.pppone~~,:!~ contra te~..
, ftes. ' .
..
,,;.' , .
,'JI
. J;>ilati?nes duz d~ntur èredkori ad probandullt
Deb~tor vbi (c~sit bon'is pel ~~(em ~jcs re~ntfù~1
dl qeh~t.pag_2.J6 '
... " '
,t .'
Debitor volens cedere bonis ca liile fraudé Ilbel
' . Jo i,ndicare,tcnctur. "
~,- 2.j)3
,'. . ,, ' . ' ' '. . .'
1 '.
'" , '..
" '.
,_
Page
: , fcription.
..
. _ ". 1 7J
~ebr(urs ne felont prinl,dc la perConne'en téps
. :, d.~ fqyr~... " .' ~
."'
,0'1.
'
1
'"
Qerog~~iC?~ ~c l'-è~~~~~ d~ la chambre fur la prc
D~bitor ' exdpiens qu~n~~ habe~t menCe~ ' a~
. ~.
.. 1;-;;
;Debitor non pe~cntibus crcditoribus bonis cede
" ,', le po.t~ft.,: .. .. ' . '
2..98
,Dc~~tor rcnunci2;~e ce~ionipotcR: & ponca.die
; ., penCatur.
.-' :.
2.9'
pcbitor qui bonis eeait non velle fpolian~
,,' dus. .' '. \; ..
, .}II
~,o~~tor quido dieitur calûnii comit~~re: ', S.f.
pebn~res. l~~~t~nt~s q~;o paélocitan.di.veniant
',: ,a ut fi officiales ftnt fufpeai .qUid agendu~m.
Debiror veniensinti·a annum' n~n f.0Iuit qujnt~
,- .:. partem çreditori.pag.~ ,; ~
; ' '.' Jgt
r,
.
INDEX
.
.
uocat.epoire êertuin"eR:. .-,4, t ·:
.
" .!1ega~t! ~C~~!o!c.pag.
.:. - .
..' 161
.~ .' ~
âi
Difcu
->
1
•
Jo
----- ---
.-
-
�JND EX.: .
aiÎ(utlo' pdndpaJj) vnis litc:ris lied poteR cum'
- cuatlone ,onu a tCIUOS. page
" 2.0S
Dt1cuno bonOlum ,f ade'Rda e~ cunl funt plure~
, ,orp~ncntcs~,propt'e,r prioritatcm ~ut pofit'do
'J
ll,t atcin bypo[hecç" p~g.
D.lltaôllO llcc-tlfina.
, D_oélof&iJ1iu~ JJbri.
ex
_ ":
-
","
,: '
:~' 18$
-
-; ,' ,
fubmiCsicDum C3>pj~n~
,'" tur .p .l g~ · .
, ,: :.' . ", " . 177
~ominùs dii(auseJapf~ "aril'lorC'm ' ~2ptaI11 r.e-~
(. tinere"patcll.pdg. ·',
.~ :, .. . . .' ;, ~·;;î.9~
'Donl1nus quis ptr hbc,rationcD" t fli'cituroi ~ ' -4~
'Donatarius qui fru~~si(,ti~u~t ~~'ltlinïiitran~
, . tulit. pag.
.
' J 2..'
\
l'
' .
.,. .
~,
J
~
1
'E~'·' . .
"
r
l'
'.
\.
"
•
......
<1
t J
:{.'
:
• ••• A
.
~xaaorcs latar~m CODtra ap~j9ua~~rub~j~i9~
( llüln· fôIln~·m & iUfjsdi(p'ofition'cmé'i1S,ün'r:
'" . ft
ag.
.
c.
.
'
1:.: ,
J,
,
)
i. j
~ ~
~x.~ltor~s làt~arum quômocl.ohodi~ ~.xi,$.·elc la~.·
, las debent.pag.
'
'.
-30
~~cJu.lio zque.6t lton\r~ aa'C)~(Rl atque ë~~tr~
'.;. . rcum
,~~
3~
.1
.
,
,
C," l , .
"
l
'.'.
i
; l,
. ...
~~ecutiones n~nlegitim é;fié\:~ refCin'dantù,r;~i'
'. dcbitor nltttitur in .polfcfsionem.
~xecutio fentefitiz aduerfus a~~~~~
,J~.
'.
',-' l20tüm lu'nt 'rt{cîndenda:
"
, '.
rent~m quant l t~tem . pag.
vtque ad 'concur-:
,.
1~O
;Exeè1lhoDt!5 :m'aioTc5 qü'ârn debitum quando
.:', t ~~ni~o ,(~~~ . a~~ullanda: ' & qua~d~ pro ,
"' :':, p:artê. .., ç ,J,'
,< ,
2-SI
Ex·ccutorës.lircrarum·quid in CX(cuttône'éxpri.. ; fi1 ~ fcd(beant.pag. ', ' .
.'
10 1
E~c~pllo ' rüco~p;ctt'n~;iiudlcjs inee: litis èohtc ',7, ilatiortc'm .. ffèriidêbcr.
".J' .•
3.6S
~Xë(ptjo '~ prçf~riptlon'is m~·~:m.'é Intcr ciùes-a-~
~ue~fc$ admittJ,tur. pag.
'.. L',K} ': .' " .:23l
il
,
- :
',t
'
..
!\".
:
'
~xcepuon' cs qu~ i~~audito~jo' camera: ~ppèna' ~
-, . l ln., ' ~ ,~,~
'. -. i
'
.... ~
;Ex~hib~"tio:rot~tl: ptti ~Ùlfrqu2.m rré:{è;e 'lfu~ èom~,
-,'tui~;.
i'
, 'f4etuslit:p:1g;; "
l' '.
"
~J.
'-:' ~~ l', ,: t, l' :"
..
2.~r'
·EXhibitio':in curfa fubirufsi6rium ranium Idcii
. ';habcrp:tg:' . >· '· ,~", :~' ····I.~ ~·'{·,>" '·
l J6S
;
•
1
...
f
~
•
j
•
_~~n)bi~~o a Plin~jp~1idcbitorc~vèla~tc:rtiè)~bti-.
~ 1 U "· ""'''l n f....
,~,,;
·~'·Dtnp~c:n;:. pag: "·-'
'{.
..
t
<i' ~
H '''''
• \ .
"
•
-
"
•
'
'.
.j",
' ~'~S ,
~4i111bit~o_ fq~z pctitur pr~~e,xtu )ç(tonlS' iritrà
' , 2 SO
' .qbiîh)uë In~6,s, t~~kgûn~u' ". . r· '>",;' '";,, 'irj '
Fihibitio qu:i 'peittor' 'pi~t~~[\1~ riuUltitis' dura" '
40
!~~~!~i~'~!! !a!!t~~ i~ _~~ ~lu:~ p~ti pott a. ~.
!·o ~xpe,Ii~ '
" ~,~c~ndc~~~~~m~qu~~ " '. -~ ~,,'!
"
:E xeéut:on~s continrntrs enorrncm I~Gl)neni
'
,r'
J NO E'-X:
<
~~!'!
, trigintaannis.pag:
",
",
'k ,l't'_.~. ~,' " i,.,~,
~~ ~
'fi '
pa,~
\
�,
lN 'DEX.
F6rma hh~lH rêgre1tus~pag. ';,
"
~ ,
.
io;
Forma petitionis aél:o~is:: ~ , ",l, _ ' ,
3,i
Forma feruada in .executionibus proèdI'uth, 42:forma appdlandi a4 magi~ros ra,tionales. 44 '
~cuél:us in')putant~r in (o{cem quàndo q.uis in-:
, .tra 'qujn'quenniul!l petit ('xhibiti~ne!lll'r~-
: .; ptcr, ~n~l'me~ ~ç~lon.e~~
G .
rl'
"
'. -
.
"
,c,
1
•
_ ..
,
"
Gatentigia quid~pag.
. ..
'"'r
, 14 1 -
,- , '" "',"
~'ai~ntigi~tà . iQ~~~~eftt~ 'lu:! dic~~tu~ vj~~ln
, Œrûmenta. '
..
.
~ arent~jgi~~~ i~l1:r~me,~t~ ~~~~pt e:r~~uti~néni,
.,
,je
-
.•;;
f
\
i
~i
_..
, . -.
1
, . p~ratam ; pag. ,:' .' , '",'.:;' .\:. ':.: . ; "~ '....' J4'J
'5?:~r,~n~,igiat~ i~~r:ù~~~!~ q~~~~~~ ~~ceptionit
. " b~s repc!~~n~u,~. p~g. .:. ,'; .,'
" ~' e~d. _
" .'
'" ' 'H
..
.
Hzrëdcs Jchi~oris. defllnéli ~'on ëapi . ~epQ'fO:/
'~~ ."'na'p'ofun·t !·~a.p~gl1Ora.Il;~~r ..pag. - . , '. 151
.
~
\-
•
'
.
~
t ·
~ ~zred'c~ de~Jtori~ . c·ontr.a..,~ue~ag.itu~ jncerr~
, '< ~'g.hi~ a~ ~t , ~~r~~ .'· t~~~~~~~ ' !efp~!!~~r~~
•
:'
. . '(.
~I 1"7' o
~' ~:.
-. ..'
.~~.,'
.
~
It:~
1
.'
'
~
:. -
.'
,.'
.,' .--
~.
.•. . ! I
.1' ... :., , ,'.,
"',
pag~
...
.
. '\<
.\.'
..
..
JtiEarc.r·2t~s\,i .rubmifsi~~iitn
m
. . . . atit (QI~ât. a
'-:"
-
'
)
t:
'
.
"' : cedai bonis;pag:
- ...
..
(,
..
-.'
1.!- ·~ :. ,,4 .
1._ ••
'.-''''
\
.
"
~ .
J.~~
' lg·~e.!!i~~~!~~~~s d.~!~u.~ qui~ agend~mI· · . 4 8
. .' "
lit..;.., ,,.... . ....
er
t
. _
- . . . .fi.
'.
,.
-
t _.
l "
•
>"
I r .
.
~
1
,
•
.
•
...n !~U~
�INDEX.
INDEX;
1 udicio generalia quando ad p~tticulaIii rcdigantur.pag.
~97
L
L:ita quid & vnde dicatur. pag~
12.6
Lata proppé mulda ~icjtut.
tad.
Lata. aut lÏmplcx ~ut netjlta.
117
Lata linl plex Guid. p~g.
.
ead.
Lata negara triplicatur. ·
' " t'ad.
Lata ohm qU,an do ex.igi poterat .& h~die qifan..
do cxtgacur. pag.
129
L 'lta pendl!:ore oppoGd.one exigi non deb ~t. 130
Lara poll quinquennium cxigl-noCl deuet.p.1g~ '
0
0
0
I~I
tua n~glt3. qUlndoexigi deb~1t -
.
133
.L .ticus cora.in iudice eccleG1Ll:ico trahi no-n potell:. pag.
-:137
1,~dJus cefsioais corn nlunican .~lls
li7
Libri do,Slorum ohltgàri non polfunt pag-. cad.
Litera: neceffarlx .l d procelfum conficiendum
qUa? Gl1t:pag.
.
I(,'~
luerœ de non turbando non habent cbu{ubnl
opporlt ionis pa~.
ead.
Litera: in vim claurularum manutentioné continere dcbenc. page
.
.
2.1 ï
y
o
,
0
Li~~ra! c~fsion~s quaI~t~~ o~!m obrinebantur. 2. 71
aaa
..
Lite
l,
�IND E. Ac
~ J"
110die a, cancellario obtinel1tlir a
, ... 'qu'"
ul IterX
domino Senefchali oktinebantur.p_ag. 2~3
Lirerœ cefsionîs hodie curn qua clau Cula obtl~ .
. nendx [unt. p~ g.
;
. 2. 75
Litera: quinquénJles impetrantudi. mator ~~r;.
creditorllffi con(enuar.
1 .
Locu Ienens in ca.uCa principali ft potellate ohm
pr~{identis vtatur poteR: inaliquibus cafibus
pr,oul"d ere.
- ;
. d-' S6
locun tenens non dehetco~ra.!l:~t~~~ l~ ~car~~
. ibid. '
M
Mé1iorpar~ èreditorum confcnfiife quando di~
,
.
2.7 6
cltur.pag.
.
Membra deb,~.nt ca piti elfe conforml~.
11 8
Minor per[onalitcr obligatus potefl: ll~carçera
ri. page
.
138
~1ii1ùs in poffefsion:m in v~m ~laufularum e~
. manu teneodus cotra pnnclpalr:m &. h~rede
aut habentem cau[am ab eg,pag.
227,
4
MHlùs Hl pofiëlSionClU '0 vim claulùlaru quando non eft manu tenendus.pag. .
ead.
11ob1 ha aut per Ce mouentia olÎln primo erant
accipîenda.p;tg.
. ,
,17'
Muller tutrlX qUa! non confe'lt- ~n~enta~lum
-- -.. .'- Incar
-~._-
IN D EX.
.
.
lncarc.eratllr. page
13 g
Mulier pr~text\J perfonaIis obltgatiorl:~ non Incarceratur.
)3
.
N
Nt'Jtarii camerx perlonaliter d ~ [etuite debér. S7
~otarij ftatim lata fententia decillonen1 cluGe
in laterio,Cuo loto deCcnbere ten entu r. -59
Nullitates cuitandx.pag.
69
!'luncij camerx, prouentibus iplius camer~ ve.
frîuntur. page
: 4t\
'
o
Ob1igatio Glb cuda (ubmifsionum inllrumento
contiReri debet vt clamor exponatur. 144'
' Obligatio perfonalis cu perfona extingirur. 159
OblJgatio getlerahs curia m (ubmiCsionum co':
prehendit.page
..
16!)
ObIIgatio perionaliter fi caueat,in p!im;sliceris
non iotrudetur.pag.
145
Offi('iales recu[antes mandato pr~Gdi~ obedire
punillntur arbltrio ius dicentis page
31
Officium norariorum.pag.
57
.opponens fi non Coluac expen(as contumaci a~
lesnonauditur.pag.
-
2.)3
P.
,
Patro.cinia hodk Cublata pag~
•
'.
..
\-.
..
..-_.' _
. -
........- - "
,., . . . . J
aaa %.
tH
Patro
-
.~
t
�IN DE X.
P atrocinia qure crant. p~ g:
ead"
Pccllnia:g~x plopenit ex pigncre vendito datur
Ci edltori datJ per c::um cautione.
J79
Per[onalirer oblig atio c;r uentl cnnfiituirur ]0'.
eus ciD ttatis pro arrelto.pl g. .
J 45
Per[ona lner obljo~ùus
fi caueat in prirnis IiterÏs
1l
INDEX.
r recarium &. ëonllitutum dominium
transferunt. page .
. '49
Presbyter .aébone perfonali arrefio curia: ncn
~
'.
conue~.ltu.r.pag.
/
nen intrudetur. pag.·
. ead.
Petitio non inualida eft quia omnes debiti cauras non contineat pa g.
J70
Petiti0nis
forn1a. page .
169
.
Petitio in vim cùnll:itutiplg
]20
Pignus quid. page
.
203
Pignus ab hypotheca non,j nis (ono differt. 22.4Pjgnor2 capta hberantur vltJmo offercnti. J64Pig,nor.a nlobilia ,capta ex aylo nece{far~o non
. {unt necelfario xalnlanda. page
cad.
Pignera nlçuilia. captafeC]uell:rantur:
J6,
Polira in generaheus iudiciis impugnanrur.i
page
J99
PraxIs precarii & connitutÏ.
218
PrX(ClU intra annum ad redimèndum admitti~
tur.pag.
~
8J
Precarjum Colum & precarium &·co~~itutum.
pag.
~r~~ar!~.m qu~~~~ ~e~~~~tu~~
~J8
240
Pre.ca.
137
Picsbytcr ln lud!cem bicum [uarn iuri(d iétio,
nem ptorogare non potcH.pag.
. cad:
Presbyter in attione r.eali 9uoad poffeGioné [tU
rel vendlcatiollem Coram indice ecc.leGafi:ico trahi potell:.
ead.
Presbyterum res in cuda fubmifsionum vendii.:
\
,
- tur·ra~. .
14?
Pl Ç,rcrJ pt,JO qUlnquenualis ql~X currie in exhibitlon'e ln qUJbus perfonislocum nonhabeat.
page
2.5 6
PrincipaIis dtbitor in aCtiane hypathecaria
femper cfi primo di(cutiendus.'
~o~'
Procuratores!UUtnes & iuris & praxis imperiti.
page
113
Procuratores clamore fummo non doétrina
<Jllçflus com,parant. page
("ad.
Pracurator debitons capti extra arrefrum non
auditllr valens oppot1ere~
J45
Pro pa6l:is non obferu:lt!s & non liquidaris de
proximo ta~~e~ J~quid~ndjs literz c~ncedun
tur.pag~
aaa---
~
148
3
Procee
,
�.
,
. 1 NOE
Procdrù s Ineratorius quando perfeélus dicet~r
& quando nullus.
.
' . '. 1 ~
Procurator debitoris duas habet dllatlonesad
171
re(ponden d ume
.
Proxi~niu'r e1apfo anno rem captam retlnçre po
x.
.
tel,p l oO"'
".0 . _.,.. .
.
"
INDEX.
.~~rÎlno n ia. ln ~~artulario cun~ lêripta & in
caura non profecllta.pag.
52
~id i~ reprobatis.te~lbus fiat.pag:
38
,Qu1.d taciant ij qui habent exprdEuu lic~ntli
per ahes delèruiendum.page
ri
Qjnta pals in curia camera! detrahitur in exe~
cUtlonlbus ciuilibus. page
81
Qginq,u~ anni ad petendum frudlls:
80
~~tioH:rumcnto apoIl:olico ad c1amorem ex-,
ponendum vtitur falCarius habet.ur. pag.1 42
Q ulnta pars debiti quando ad commodum cre
' clitoris detrahitur. page '. '
.. ~88
191
l
'd
Procurator illius qUI. b·onlS
ce ere vu ct.c· netur
, 1Ibe
~ Il um darc.
2.90
.
~aliter quis
Q..:,- .
ex itlftrumento
.'
.. puur.pag.
.
.. "
~
g~rentlglato ca ...
' .
'
d .142{)uando aétor aut reus fit ln expenGs ~on tm,'<..:
7
16
nandu~. page
r
1
R
,Reconllentio quando fiat.pag;
.
45
Reconucntus .a6tor quando inc:ucerari pofsir.
(') uando aG'ens in ~im c1aufuJ~rum ut manu
.~
,
~
tenl!ndus.pag.
112-
. r . [1 '
\. page
..
',"
. '
rQU ~ l1
,',
cad.
Regrdfus non ante laxantur quam debitor cefCeric bonis.pag.
108
Ronunciatio ceLSlonis fidelu1Torem non iuuat.
~'lndo procurator feu aduocatus de lUO 0-,
. uere tenetur.pag.
~
Quanéio p'rocurator agit.
~a. .:
.
. le
rd·
Q.lando
reus non contraxlt,
cltatur tan qua
. 'hzres vd alius page
. : 3:4~ando opponentes Cunt eiufdem lOCI [cu Vl-'
'carix gUld hilt,pag.
.
~3
~ pœna. afficiuntur procuratores &c;lufidl,
C,t red intentes 'l'edita vd paéta faci.e ntes de
ti 8
(;1' fO r a paf te llt l~. pag.
,.
'
p~.
~9
Res pre~byccris regis elfe dicuntur.
139
Res preshyterum in curia {ùbmifsionum ven--;
•
dunru.r.pag.
c;l d •
Res r.Jgnor:Ha n.·on obfrante oppo{idone rei
venditur.p.1 g.
-
.,.
..
...
-
-
~.
,., ." ~
aaa 4-
1';8
'Reus
�1 NDEX. .
Reus li intra duas d\lationes e~ceptiones
probat condemnatur.
non
18(
Reus in exceptione attor.
184Reus cl lC~'1S de roluro rdaxatur cu m damnis,tn
tere[fe & exoenGs.
.
188
Reus confic~ndo debitum condemnatur ad ce
foluendum intra d :cqn dles
ead.·
Reus niG opponat fumm'a m petltam fuHfe lalu ..
tarn non 'nr:gat pag. ·
....
2.U,
Reus vocatus ln. jus poO: triginta annos edere
non tenecu~,plg.
,
. '
2.)~
Reus ad t."xhlbendum cita tus li dlcat nuJlum elfe procel1um rdaxat\lr eum txpenli~& pro~
. ccifus nuHus d ..,claratur fi qUj~ forte pollca
. inueoiatur _
2.6;
Reus cDntumax refarcitis cxpenGs :\uditur. 30
Reus prcrfcns qlJando contelllri dtbeat.
34
Reus f l. élus actor.
45
Reus ft ante {èntentiam compoCuerit quid [01uere ttneatur.
50 .
R'eu5 condemnatus ratione altcnius rd adbma ...
tx eft in elcétione (oluc;ndi x(bmationtm faélam lb aétore aut rem petltam. page
50
~igore lubmifstonum bona qUa! de jure capl
non poifentcapiuntur:
177
' ..
\.;
Sacer
--~
S
SacerdC's perfonahter non potell: obIigari rc"li ..
terGc,pag. .
Sacer d os 0 b
137
19atusr
quo'Interdiéto coueniatuï.
p~g.
ead.
S.11ula.num interdiûum contra {acerdotenl co.
pertt, pag.
'..
e d
Scriba fubmifsionurn tenetur [cribere in late:i~
clamaI em expohtum paO'
'
12
S - 'b fi
0'
5
Cl'l ~ .eu graphar.it tenerùur latas ve1 Gmplices
fideltrer de1cribcre, page
58
Scr~b~ dIlJgenter cufl:odiant proceffus fuos. 60
Scnbendum non dTè in dodo proce{fuum cedular.um & alfcgadonum.
70
Sent,entla executioni mandatur paft quingue
dJes ~um appellaturn non fuit. page
40
Sentent~x .execurio qua: lit page
ead.
SentcntJ.1 ln c~ria [ubrnifstonum data a qua ap
pel.1acllnl fuIt quando execurioni 111andatur.
pa g. . '
S{'ntent~a contra fiylum Jata nul1a. pag,
113
135
S('nrentla nonnunquam con'rra fidci.uffoH'nl
mandatur execucioni.pag.
.
181.,
Sequefter recu ['lns debitu nl rcllituere cogirur
ex precepto de obcdiendo.
16 +
"'~-'.'
.~~lJa
SCl1ue
�\
~
ead·
Seque!lèr inob~diens incarce~atll'r:
Significatione~ proceifus faclend~..
. 16S
Si reus in termlno non compareai qUld faClenj
. dum.pag.
,
.
..'
::..-,_.. ..
Su pplicatur deferta. pag.'
ead.
T
Tertius Ce opponens quando'audiatui·p'ao.. ~
T ·
(
, .
'
. b· 151,)
~ enta per ona dicltur quecunque non eft p .
. l'
.
nn-
~4
, Clpa ls.pag;
Si debitun1 {impliciter negatum qUldf1.at. pag•.
6
Si 3intra
J
dilatio~em
Solidi ~frimatio:
Statuta veteribus additi~
Statut de n'exiger lates,apres
.-
-
ead.
:T ertll poif~ifores ln ludl C10 hypothecario citan
tur. ad dlcendum. veI. iudù:andum 'pag
. 2. 05
'Tertlus vocatus qUld dlcere pofsie.
T "
"
2.°7
ertlus cltatus. a.d ludlcandum nihil excipiendo
tenetur debltorem
ofrendere •
e
~Oo
T ertius quid opponere poreQ contra miifun1 in
p~ifefsloneln in vim clauCularunl.
228
,TertJu~ Ce opponés in primi~ literis auditur pro
les,. cinq ans,pa!fe~~
77
,; ,
, Statut de {uùmiCsions Gu la le(iQo d.es executl~.
-,-
L..
'
Statutum' qu and,o quinta pars detrahatur..
81
StJtut de r.acheter les biens prins'en gagerie &
. dans quel temps~
. ' 83 '
.statut de ra,chepter les biens prins e,n gag~n~; 85
~tyius [ubmHsionulll non eft plan~ f~~Ulonbus
notus.pag.
~
113
Stylus de iure Iex dicitur. pag.,
143
Suh>mi[sio vod e diéta. p3 g.
13 6 ,
Submifsio vnde formaln accepit.,
ead •.
Sl1bmitto & obligoidem,pag.
,cad.,
Subfiantia obligationllm~~ quq conG(1ar. 44
'- ~~
-~ ,-. .~
- . . ~ 11 Pti P
18
ex.~en{is.pa~.. . '.
37 '
5°,
, 7}
79
,
." lutra duas d'l'
.T ~nluS
1 atlones exceptionem non3
probans ab ea .repellitur & condemnat~r in
'
'd
reus no? prob
_au,e~lt qUI
fiat.pag.
.
fuo lure & .lntereife;
"
2.33
. r.
,T ernus le opponens non .t enetur ad aliquas ex",:
Penfas.pag.
.
.'
2.34-;
.Tertlus antequam audiatur de fuo intereife fide
facere
debet.pag.
"
~
,
.
2.)5
T, ertl~s opponens quod rcnl emerat Ppofl: pigno
L
rauonem faétalu ab exceptione cil: repeBen.'
d~s.pag.
23 6
l eEt~u~ ~~ opponens de rubmifsio
ne fid em face,...--" ..,
aaaa 2.
re de
_
.. _
0--
_
(
... __
-----
-
.1
•
•
/
�,
.
.
re debet vt Jlldlatur.plg.
2.4°
Tcrti!lS pt)cc(l: petere p.rocdfLlm exhiberi fi de
intel e{f: {uo fidem fdci;tt pag.
25 8
TenÎlls fè 0Fponens pon ~çrtnlnunl tentum tenecurcxpen(1.'; legitimé faél:as Coluere. ead.
Tyrones in praxi in republic<t perolciem 'aberant.pJg.
'. 1
ea
v
Vis in vetbïs no11
facienda~
V nde iudiciulU incipit. pag.
FIN l S.
,
,
.
.
,
1
" .
1
�
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Monographie imprimée
Description
An account of the resource
Ouvrages imprimés édités au cours des 16e-20e siècles et conservés dans les bibliothèques de l'université et d'autres partenaires du projet (bibliothèques municipales, archives et chambre de commerce)
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Statuta aquensis Curiae submissionum, ac forma in ea agendi copiose tribus libris tractata auctore Claudio Margalito
Subject
The topic of the resource
Parlement de Provence
Creator
An entity primarily responsible for making the resource
Margalet, Claude de
Vincens, Mathieu. Éditeur commercial
Source
A related resource from which the described resource is derived
Bibliothèque de droit Schuman (Aix-en-Provence), cote RES 34836
Publisher
An entity responsible for making the resource available
M. Vincentium (Avignon)
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1559
Rights
Information about rights held in and over the resource
domaine public
public domain
Relation
A related resource
Notice du catalogue : http://www.sudoc.fr/201486296
Vignette : https://odyssee.univ-amu.fr/files/vignette/RES_34836_Statuta-aquensis-vignette.jpg
Format
The file format, physical medium, or dimensions of the resource
application/pdf
1 vol.
319 p.
19 cm
In-4
Language
A language of the resource
lat
Type
The nature or genre of the resource
text
monographie imprimée
printed monograph
Coverage
The spatial or temporal topic of the resource, the spatial applicability of the resource, or the jurisdiction under which the resource is relevant
France. 15..
Provenance
A statement of any changes in ownership and custody of the resource since its creation that are significant for its authenticity, integrity, and interpretation. The statement may include a description of any changes successive custodians made to the resource.
Bibliothèque droit Schuman (Aix-en-Provence)
Abstract
A summary of the resource.
Conseiller en la sénéchaussée générale d’Aix (1544), Claude Margalet (v.1500-1564), juriste aixois, fut également référendaire en la chancellerie de Provence. Auteur d’un ouvrage en latin sur la Cour des soumissions, il est considéré par Roux-Alphéran comme l’un des plus célèbres jurisconsultes de Provence. Ses Statuta Aquensis Curiae submissionum, ouvrage « plus estimable qu’estimé » aux dires d’Achard, furent après la mort de Margalet traduits par son fils Jean – également juriste renommé – sous le titre Style, forme et manière de procéder en la Cour des soumissions au pays de Provence (Lyon, Stratius, 1584).
Le rôle de la Cour des soumissions était originellement tenu par un magistrat, en la personne du président de la Chambre rigoureuse. Juridiction propre à la Provence, elle fut établie par les comtes de Provence. Réformée par l’édit de Joinville (1535), la Chambre rigoureuse est supprimée et ses attributions conférées à la sénéchaussée, avant qu’un édit d’Henri II en mars 1554 ne les transfère au lieutenant général nouvellement constitué.
Cette Cour des soumissions pouvait procéder à des saisies, sans qu’il y ait besoin de jugement, dans le cadre des contrats dits soumissionnés. Jean-Joseph Julien dans son Nouveau commentaire sur les statuts de Provence (disponible en ligne) évoque cette institution, tout comme Janéty (Commentaire sur le règlement de la Cour du Parlement de Provence – disponible en ligne) lorsqu’il traite des sénéchaussées.
Sources :
Encyclopédie départementale : dictionnaire biographique des origines à 1800. Première partie, des origines à 1789 (04, II), dir. P. Masson, Marseille-Paris, 1931, p. 317.
Dictionnaire des hommes illustres de Provence, Claude-François Achard, Marseille, Mossy, 1787, t. 4, p. 442.
Répertoire universel et raisonné de jurisprudence civile, criminelle, canonique et bénéficiale, Guyot, t. 16, Paris, Visse, 1785.
Les rues d’Aix, Ambroise Roux-Alphéran, Aix, Aubin, 1848, t. 1, p. 104 ; t. 2, p. 169.
Nouveau commentaire sur les statuts de Provence, Jean-Joseph Julien, Aix, David, 1778.
Identifier
An unambiguous reference to the resource within a given context
https://odyssee.univ-amu.fr/items/show/58
Cour des comptes -- Provence -- Histoire
Parlement de Provence -- Histoire