1
200
1
-
https://odyssee.univ-amu.fr/files/original/1/68/RES_34884_A-B_Centuriae_caussarum_Vol1.pdf
96a1378ea7636f7f8cecfc447167e1b2
PDF Text
Text
__
II
"
EN
C A V S S A R V M, l N
SV MM A
RAfIONVM
VECTIGALIVM, ET SACRI ,f,RARII
Prouinciœ Curia d. cilarum , q.ubus vniucrfa f.r~ , quz id
caufiaOl fi(c. & priuatorum , publlcarurnque
funaionum penincm, cxplicantur,
~A
PARS PRIOR }1VLTC
t. •.
{
~NTE A
1 1 1) R"
cui accrmit alura pars,recms i" lucem edittl.
ADPITI
• • 'T
r)
CALCE
OPc.f IS llBElLI
de Imperio & Iuri(ditlione, ac de Comitibus Prouinciz,...
,A,llhDre f
1\
If C I ' : CI
DA'
s, D.d,Va"[utllarg,,I,C.
RI
ct ;/1 ead.m Cur;,. 7<!gis CD/lfiti"ri••
l~'OE~{
.,, .
• ' '1. '
"
'"
.
CVRLr )1I.1J1'lrM AMPlIS U ,\\ Y M
cuius nudio &:: cura totum hocoplls euulgatur.
'
" '
,
••
C.m fui, Im/inbu< ,6- fto.pfi coulf.,.m
6- Om"'tnl.rij.
l
1
Sumptibus Ioannis de Gabiano.
------,---------• ;1 . ,
\
eUlU Priuilegio
1
1
ChriftiallitIimi Francorum Regis.
�SVMM iE RATIONVM
REG 1 AR VM , SVBS IOTOR VM,
ET SACR] AOR AR]] IN PR OVINCIA
(;:lIIJ<l:
FJ/.ANCTSCVS
11> (.;
Ordini amplifsrmo,
DE
CLAPPERTlS OLTM
Ordine Sellatcy,
S.
D SV M cgo rcdiuiuus Clappwlls VC-
..
). _ J
•
frer(Pra:{ldes Illufhi[\. Senatores c1 ni .)
& vrb:l.lla,qua [olebam ,comitate me
vobis fillo, nec non ornamemo profeéhtio , fpolilfque opimis, in decus
impenG in literis remporis mihi à me
. jmp0iÎtum, quamdiu in hoc orbc componendx cohonefrada:que vita: facultas fuit, fommamqlle ip[U11 mo~~ o)mmorta li conceffum. Cùm ergo iam anrca
~ al1.nis lucubratiol1ulTI rncarum pars prior, me
vmente fuait edita;altera :mtem , poH:uma mca proIes, .
[qualida & latcns manu velha obH:etricanre in 111cem
emirtatur, has ccrrè Nonas & Idus,aur hanc diem i.lébbit, vobis authoribus,qua{l alrcrû Natalcm [uum,& al- •
(" *M agnum qUlppe
. cperx ""."
IUtg
tGram ve 1ut!' pI
a yn ~ enellam.
..
pretium illud dl:,o laborcs hi, ab heredibu melS plant n,m.
dercliai, manu cmaque operooore, pLlblicaque Curix
foliCltLIdinc luci eux reddantur, & in hominum man us
cruditiorul11 cllu lgentur,atquc è {eminariIs vefl:ris,unqua Doui fmaus protuberantes IÎne Cltietatc ( vt ait
*
J:
2.
pU tL
�,
•\
putt XCllophomcm Socrares)dcguJl' rur. Fatt:bor enil11
0
II"UTIX, omncmqi
1
Ille omne pene, rcmpns :rr.ms norcrl(j
,uumi conremioncm hls in vigllus con[umpoffciid vos
!èlris, meminiltis,& vcniens xtlS non ignorablt.Vbi cIlim ego potiùs & cbriùs, qllàm circa [lImmx Curia:
Pbcita, Illm !l1aioru gérilllll illdiccs , qllaG in arec Palbdl.! roto Illo vira: ll1ca: rempore ver[arus fuiffcm ? aut
ljllid !luius lper.uc, quid vOto exoprare ingcnrius pofll cr.1 III ,qu,Lill in chenre\x vdhœ parrocinio vobi[eum
l'cr XL. pcnè anl10s fediflè? vbi iuJliria ip!à [uos ornatuS mgcnres, vdl:emquc ~llel1didam vendirarc [olet,
HcI?cro Lucifcroquc longe mirabiliùs. Eram ego rcru
àCUrl,lllldlCamli ltlldioli11imus,ita vt longo v[u,q uaf.
vlrgllb dlllina,dllél:lls,Ccnruriam vnam (nl111o vnql1am
qnùl\ credo llylo excenrllrÎ.lndam ) in ordinem digcffi,
,ldICa-ool1111lblls call1lis Cômenrario,reiec.'h 3b co omni Î11[œlici comcnrione(ql1am peItcm, vt dir3m & eapirJlcm Nemellll, Achilles apud {àpienriilil11um Poëtam
dctc1hrns dl::) fucor liqUIdé in hoc gencrc [cription is
om11l.! [uilfc contttiJ, & inhoncll:o truneata vulncrc, ca
qua: de Principis patrimonio morc Andabat:m If' ,f'I1cbris C, mmCnlS tr.!crabamur , & forenllum cil'IrtM.rT':III~
nOl1l1ll1 flldlbu, .1\!ima: & omnia me in ordiné & œ-,
<.'
(0110Illl3, rdll:olTe, cerraqi mcthodo comp.uSh, &. rcru
llIdic.ltarul1l munita amhoritate, iuito volumine illuttrllfc. E1dtmfortt rarione, qua AlltLÎllsCapito, qux
Pop,Romanlls,lans per tribus & ccnturias,[uffragiis demui\lèt,produxit in lllcem, ad dilpellcndam publicl:
h~llucllutionis nubem, qua: foro calamltJtem in~por
rab,H. Agnoni qUJnt.l prudcnria in c11rimcndis litibus,
~ qll~nro nmmr b :lchclO lit opus, ,ld Clhginé illam,
& den
& dcnCam falheillm imaginum nebulam difcurienda.
Comparand~ crgo alieuius glori~ [ubGdium hoc ma-
ximum h3bui.Scd cuulgara priorc opcris parte Jnte annos XXVI. cùm aitera morre mea non poruiffet, fonunam h,lne planè auream hcrcdl mco cômcnda.ucram.
Scd aceidit & illud infœlieiter , vt co quo que vira funéto,ll1rcr dOl11uS[eereta OtLl obGra btLlc~it. Emcrgit illa
undcm & acerdèit huic priori. Scct quibllS au [piciis?
VeJlris [anè(Patres AmpliŒmi) & talibl1s, gllX filblato
altè Ggno nunquam fallant. ~ibus ergo pOtltlS, qllàm
vobis prima [ceundave t.lbula, poftcrifque [eruamm
ex vndls vcncfabilc lignû eon[ccrabitLlr?~i inter [ummos agcmcs 111 rebu Rcgis magni, [umma cura, maiore xquitatc, in Palbclio liliatis cxedris ailidui ver[amini:in quibus 0l11nis propcmodum [apientix vbertas, &
bcnè [cntiendi [y lua:qui ab ip[a Promcthei figlina,qu~
lutcos t31ltlll11 animaléfque homin~$ fingit, au MinerU~ eœlcftis , augufta:que [apientia: offieinam vos ip[os
tranftllliftis, &
.f0à '7)OS cœlçflis fapientia daxit abiflis.
At~a;;.nul1quam ob(Qle(ccc: &l1~lla vetu~~re exole[cer:
..e.re;flliere menrum fplendom IUCldlUS aeelpler,
Sec/Is camfcens innumerttbil1bllJ.
Fœliccs [anè,gui cria hodle magno [ub Pra::Gde iuraais,
CMfacet'
dtl'tJU1lJ
credit Germllrlicu! mfem,
vt olim Pocta. Teenim hocelogio l OH AN NES A
CEP P E 0 A lummi hodie huius Senatus Prineeps,hîc
appcll o.H me CI go tQtarn rneam Cauif.1[Um Cemuriam,
CJllIbuCdam Ctlalli adJ;llS, accipite , hos labores meoS 0nLlque,manuque fouete:& quoniam Opt1S hoc à vobis vnillerlo [{'dente Ordine eomprobarum
iudicio huie
* 3
veftro
ea,
�velho fl:andum efl::nunqu;tm qilippe fefelhc me,l1on mi.
nùs elfe virtutis in vobis,quJ.lU'flobillratis : narn pra'chra
ingenia, qua: hanclaudem confeéhnmr, non plus I)atiunrurin Ce ornamenrorum,& digniraris à fortuna cire,
quàm à virrure. Valere PP. Ampli[ & mei abeunm
efrore memores.Ha:cvolui vosCctre.abeo,abibiris & vos,
quod lictt [erio dicam,[ero tamen exopto. A quis Sextiis~
Anno centeGmo Cupra fe(quimilleumum decimoquin.
to, Dionyftalibus venris.
------------------------------~~<-------
IN
CENTVRIAM CAVSSARVM
FIS CAL 1 V M,
FRANCISCI DE CLAPPERflS D. DE VAVVE-
narglles, viri clariff. & ex pr4fiElis ratiMllm
regiarllm apud AqllAS Sext.
FRANCISCVS
FORTIVS
ANDIN
in Preuincia: Senatu caulfarum pacronus.
IN
.
/ratur,Frltllcijèe,fllltm Prglli"cill ,mllam,
Sed pennata tibi mumra foma pilrAt.
Millibll& ex mllltiJ jimt gratA JgmeJhca nulli:
Et placet lIuthm fope IIlienilflgu.
At pAtY/ft h,tc nobis fcribms rtfpMfa [aurio,
Te nlltum pdtri4 ciuibsul/f'1He tuis.
J(lIrum DplU & quod i"", pmtUns Afbu btAbit
I..AI{picio : & fonllo "umi"e iudicij.
z.(am '1114 ohm Illmido fllrühat perdita faftu,
Impofita eJl, pt, It,lingua diflrtllforo.
Scribm,mAgnum mIt, èvltrlÎs {itrgmfia pl/IJ tjlIlld/Cill h4C mol, rejfltllljfi ji14.
w.scilicet h~c Ilbi !lIlmA tUgS qu4fltafob Il,,nlS
1'{9Mü inuillum tollet in aflra caput.
M
,
ODE
�--------------------------------~----ODE
POETiE
A D
JOHANNEM
CVIVSDAM
V 1 R V M
NOBILIS
A M PLI S S.
DE LA CEPPEDE, SECRETIOR 1S
Reg,! (04/9' Conji/ù"ij, & 1111//.1 Cflri,. Pr~jidio.
Vota!quis te carminibus (uis
Oignis fOflJrl1m eoncinct arribus,
Er flemn13,virtLHcm,& rcliél:@s
Innumcros ab auis honores!
Effundat otbis nunc irerum preces,
Rllptis olympi pennipotens illgis
Vt tu Deorum cura fœlix
Aufpiciis (uperûm fruaris.
Yultu vercnào,legibus Arbiter
Date Ô(aeratis,nllmine profpero,
~i legum habcnas voce torques>
Arque animos ad hondl:a fteétis.
Hinc t.111t3 cœlo munera qux tlbi
Conc ilà magnum conciliant decus,
~acllmque Gallias refu(a
Oceanus patcr ambit vnda.
Vt noéte clara nu mine fbmmeo
Phœbe rnicanrcs exuperat globos,
Doétus virorum inter phalanges
Sic facies ribi clara flliget.
Tu [llpplicami protinus admoucs
Aurem bcnignam,re tamen impi:l:
Non fteétercnr preces rogantum
Thrciciacidura oec Orpheus.
o fJlul' amatis credire ciuibus!
Te te colcnres mlglle pareos tog:!:
Solaris omncs & bcnigllo
Exhll.U3S rcd,ru,tllo[que.
Di) ce tllcntur,Dîs pieras rua
El grata virtlls,htnc ribi copia
Srirpcfcit ad plenum facrato
Regis houorum opulcllt:1 cornu.
INDEX
O
"
~VJE
RERVM
SPAl5111
SINGVLIS
CAVSSlS
cau(farum quxfl:ionibl1s vtrill[qu e p:UtlS
huius Cenruri~ rraéèantur , perocongru Qs
tirulos & locos ordinarç difl:ributus: vt pcrqllirenribus faciliùs occurrant.
:J'.0g-f2erum paginarum ad cauJlàm 'Vffue quinq'taKejimam,in prJOre parte; ab il/a adfinem 'VFJue,
zn pojleriore Lec10r inqutrenrlum
memmertt.
De Legibus, confiitutionibus 8, fi~rutis,
eorùmque intcrpretationibus.
"\."'~ ~~~~~
'VnÎta "~g'JO pl'li'JCIpaf,Ifr, 1]07J fubijc,tur leg,bw (f) mOf,b,fJ Te~~::!"fïfll,ni ,Ied proprijJrvtifllr: foOtJ fi prOll/rt=r",,\p'I~, cÎa rvn/ta fumt regno aC(eJjàr,~. C~uJ/ 1.
~~~~~ qlltlifl. "Pmca, plfl,' 4.
Con(htutio Authent. res qua:. C.
commun. de leglt. non babet lOCllm, ,"xta COIJ.?nurJem 0fl ,ûonem)1n reflltut IOIJe dotiJ rvxorü e;'(tranel heretllJ dtfimEiJ.
R \) VIN
C l A
.-
INDEX
Cil:'!}'f
�INDEX
RERVM
C,1.I!1f. 2. qUot(}. 4. pag. 21. D~ CUIIIJ 0rmlonû '"Uerit ate dlCitur
m~ ",. z. pag. 21 .
ConHltl~tlo LlttloUlci X I I.Francore'm Rcgù , qUIf- cautu",
eft, 'lm III per dI/plI -vel mpll augment/lm !ncallo /'el fifca/û
"dd,Bü eft ,fi mtra oRo dlcs fxpl'omijJôro/J mderr.'1:tarû fifcl
aprtd ail':/' non d~dfT/t,à locallone remouwdum,locatlane ca'
dan "pud fIlm Cil 1 pm'u fuerat llbel'attt,rema?lenre. ~od pro.
cedit & mtelligltur 'tin/ente & acceptante co , CUI pl'lÙS ftmat
Merata local/o. c.J.qu.eji.z .pag'47.
Emplrytellfinftatuto Caro/t contmm frcquentzol'i calculo
prommtlatum eft :fed 'tIerior flrfan [cntenfla, ne comprt·brn.
dawr.c.1 r.q.z.pag. IJ /.
MulRa tlfd,cu ùlforlorù fi SeniJtlfJ placito fit reforma/a,
nzb'/omtnlH med,ctcU mula.e jiatl/to ProtmWdl appllcaturCu.
ri" mJerlO;oi, C.fT .qlld!ft.l.pag .gll.
Comrl/utlo Carol, VI. Ga!Ùarum Regû ,foaa anno 1708.
ql/d /Jobdes nobd,ter' 'tI/l4entes font irnmlmes à tallqs e§ a!~J
l'(JuneribH4 pro borzù acqufttû ~ .plcbeijs ,non hab ~t loeum 1/1
'Prouincta. CaujJ. fO .qle.ejl.1.pag.J .
eArrrflurn Chn/ltam/Jiml Regù Henrici publiCatlll'IJ Ifl6.
dit / f. 7)ecemDl·. non 'tItitur cluilt ratione aut iure. cauj1do.
1Uteft.z .num. 1 f .pag.1 a.
ConilltMIO luflwlani in 1. Bene à Zenone. C. de qUl'
drien. pr<r[cript. an babettt lacum zn ""end/tlombltJ rerum fifcaltum à regijs 1(tltianaltbtlJ fdaÙ. c.68 'If' z.pag-94'
Statl/tum Pruuinclte, qt.Ù1d deb,tor poftlt rem credltori .sd.
dtfi,1,m mtr4 anrlum recuperare, an omm deb,torl competat, ~
an dommo d,reaoprdlludlcet.c.loO.q.2 pag.26 2.
Statut a etiam admittunt interpret4tionem extcnftuam. c.
9T.q'~tejl. '7-mic .pag./II6.
Stat/fll/mMafSllten[ede naue& omni alio ligno rven·
d,lo
IN SVOS LOCOS DIGESTVS.
d,to lo'll/em) an triremes limprebendat.c.f.I''l.,.p_g.,g.
De con{uetudine.
Confuetl/do l"i ,ne perd!'luationivUi faciend';' mUl'lIclpes
euocentur,non '"'..;tJlu : f5 an traau !emporil confirmari POflt.
C.J J .qUtefl·2.pAg.2 94.
Confltettldo contrlf- il« commune non extenditur Ad cajilm
fimilem habentem eandemrtJtiorJern , '"Uet etlam. malorem. c.
J l.qUtejl.].p.297.
Confuetudo interpretatur mandatum generll.le decurionum
ciuitatw .C.J r.qU.cft·4.p.2g g.
ConfouI/do trii;ucnJ Immunitattm à j olutione laudlmiorum
de iure debit orum"x znfo!tttum dattone jaaa ex cauda /'g;tl mte)non extendltur ad al<éllonum 'tIcéi'galia,deblta ex d,il raa,one r~rum,faél4 pro [alutione jitpplementtlegitlmte portionl4.
c.88 .qUtefl.'tIII.pag. 177.
De Principis priuilegijç.
Ari ob priuatam magnam PrinC/pù 'tIttlttalcm poJJl/ in p/'dJ-
iudictul'J) emtoril fiudl refln/IO alter; conculi. c.6 9·q·J .pag.Jlg.
Derecupcratoribus à Principe delegatis,
& mandatis Pnncipum.
Ordinal'ùl4 cauF, quarldo per re[criptllm PrincipiJ e!ficlatur iUIIII caujfo delegattu,@- ordmarij 'UT/fdléllo, quandodlcatur per mandatum Prmclp';' excitata.c.8.q.l.pag.7I.
Manaatum generale PrmCl!û a11 in d//blo in/e/hgatu/' derogare ordtnarlorum IUTlfd,élloni.c. 8.q.2.pag.80.
De iudicis ordinarij iurisdiélione in cauffa incidenti)
qua: ad ip{um principaliter non fpeétab2t.
�INDEX RERVM
CtUlIf, Rat/onum elfi principal/ter non poja cognofcere de
dOlllanio principû,fi tamen in qu.efltone fruauum domal'lij morlat 'f'la:fllo preprie!lftir, de /1111. incrdmter rrétè cogno[cit. c.
6,*" qruJl.2 .pag.7 9.
De honorariis ac lhpendlis magiihatuu m.
InfmorM iudicu mulc'1~,fi Se>latHJ plaC/to fit reformata,niIJ/lominrll me,dletaJ mulad! app/lcatur cUrt:e il1jmorû /ud/CIj,
&' elll! honorarlw eft cffcéla.1 /.q.l .pag.9 9.
SI ordrnarid! itmfd/élJOnir protW'ItrlJ maglflratuum IJona·
rar/u haudfùfiClant ,fopplm dcbet ql/od deficit, ex pl'GuentlbUi atéllt curtd! prd!ccdent/Um 'Vet JequentlHm allnOru!tJ.cauJ!.
JT.q.2.pag./ol.
Sttptndla fitle honorantl deju'JElomm offiCltlltum non Jebeurur hmdiblfJ n'fi pro rata temporû ql40 foperfhles ojJicio
pl'tf;;mllnt.c. 94. q.'"Un.pag.2oJ.
prtrfeélorurn -uigtfumJl/pcndia folui debent de prouent,bw
pi'lffrélurd!.h.e.de mu/[lû &' condemnatiombUJ .c.6 o.pag.t?
~od
IN SVOS LOCOS DIGESTV S.
De vfufrué1:u.
SUmftu 'LlfÛ pro immunitatc feudorum tuenda an pel'tlncaYJt ad jeud, 'Vfufruauarlum.c.8 l.q.'Vn.p. /6 9.
De condié1:ione indebiti.
Condlétio indebiti contra p"oclllatorm, habcntem m~nda
tum,non datur:fed contra mandantem.c.Zl.q. 2-1'.184.
De mandato & ratihabitione.
Emendam Jalfi procuratorM llbellum, mle/hg;tur ratum
habm id ql40d in fUa caufJa à falfo procJratore geflum cfl. c.
1 ~.q.2pag./08.
/11 alJdatum generalc ordwi! decuriOn/lm eft mterpretandum
if/xl Il Cluitl1ti! (onfuctudmem.c.J J.'} .4.p.299.
'?ro(t./rator ad 'Vendendum,ft 'Vendat min/ionc mAndali baud jafJa, m/Ji/ommIJI imelilg/tlir pr~cllratorio feu mandatarro nomme 'VendtdtjJè. &' rr:msfert eo nomme domrntl~m.
C.J 9.q.lpag.] 27.
De mercatoribus.
cuiu{que vniuerfitatis nomine ve 1contra eam agatur.
v mdens prorios [rI/aU! non dicitur mercator. calljJ n.
CllIis IJlturlmquietandus pro debito ciuitatÏJ. c.14. q.l.p./l8.
.'7l1 umceps compll/fiH Fra debito Jud! ciuitatls,indemnitatetn
adu(rfil1 cam reélè poflulat.c.14.q.l.p.120.
De arbiuis eor(lmque hudo.
An arbi/rorum {alldum fit Jementia,habeatque il/d,cati ail·
thomatem:an 'Vtrii (it tranfatilo & amlcabrlit compojitio,-'II
a,rb,ir amentum .C.l0 J.q ,I-fag.J 4J.
Arbttri iul'l! qllid dlfierant à compromijfariiJ jiue ex (on·
umt lone datw. ibId.
De
'fu.eft. 7.pag.Jol! .
Mercator argentariuJ pro membll! &- menjà colleaiJ ciuitati! adflringilur.c.J J. qu4'.1 .pag.Jol.
~d! merces cataJlro adfcrlbi debeant,ft} qUJli! e4rUm .eJlt- •
matio fieri debeat.c.J J. q .6.pag.]o4.
In qua tratlawr quidftt mercaIUrlt,& quid mel'cator.
De emtione & venditione,& eius periculo.
Procurator 4d 'VendendumJi rvendat men/ione mand4ti
baudflaa, nihtlominlfJ mtellig'tu/'procuratorlo nomin, rvenil ~
3
dldrjfe
,
�INDEX RERVM
d,ddfè,fi transfert domi"ium.c.)8 .qu~fi .l.p.] 27.
.An emtor, qui faélo rumdl/orû re tmla '7,.Iti non potuit)
confeqllatur irJterufurium mcdij temporis fecunite , qI/am mu/ua
fumforat,'V1 pretIum l'ci emu fllueret.fifco.C.77.q .2.pag. '+I.
Emto/'fclens'Vendlto/'em a~ere pro re ruendlta nec con·
tradlcern ,fenle1Jtll~ cum 'Vendltorr fromlntlata , prttlud/C41
jibl.C.68 .q.l.pag.1gl.
ArJdtfpojitlo1.benea Zenone.C.de quadr. pr~[cr.
{ocum habeat in 'Vendttiombtu rerum ftfcallUm a rcg,ijs Ra/lona,[lbHJ !aélif.C.68'1.2'P.94.
De monet~ incremcnto & decremento.
AIJmone/te augmentum ruel demirJt4tio contingens poft pre·
tijfolullolJem ,projit rua noceat cm/ori, cui conn'aBu 'Vend,·
tl01Jis anmIJt!ato,pretùlm rcflttumdum.c.77.q:J.p.r +6.
De locatione & conduélione, & penuonis ob fierilita·
tem remiffione,ac ilerilitatis cum vbertate
facienda compenfatione.
..
Conduélor iu/'w jifc"lw qultndo remiffimem mercedû con:
feqU.stlll' ob flertlitatcm ,an b,Uu.mClutlcfit il/fla caujJa l'emtf
fionis .c.+J.q.~m.p.J63.
Sterilital qualü ft} quarJla elfe debeat, "Pt remifio penfionu
flat.In qua tjUttfllqne rtfrrulltur jigtlltJtlm 080 opmloltes.caujJ.
• 44-q·'Vn.pag.]7I.
.
Vbertal qualti elfe debeat,'Vt polfit cum flerilitate comptn.
fari.!n qua qllltflione 5mbenteJ funt in muttipllci opmione:
quarum nouem recenfontHr.c.+!.q.run.p.]77.
StmlltaJ fméluum probatur, ann; fterilitate probatA,ft
Aduerfariil.r non probauerit contrarium.c .46. q.run. p.J'8 2.
De
IN SVOS LOCOS DICESTVS.
De emphyteull , iure retentioms , pracbtionis
& commifIi, vendlta re emphyteuticaria
citra con[cn[um domini.
Anjicut domimu dlreéluJ rucl'/dmu empl'Jtmta pot(flle~
tinere (t) "Vtile domimum cOlifôlldare dlreElo ; fic è comU/Jo
domino ruerJdentl dmElum domtn/ltm '}Je![euduf/i pnjJit 'Vttlw
domimu retinm (§ confol,dar, dtreélu '}Jlt/I.C. 69.q.2.p.97.
An pofi duos mC1lfes à jure domino dm6lo cônce./Jos '7,.It aut
inuefllat cmtorem rei emph-yteuticari.e,aut JUTe priClat,onû Ipft
rctineat,poffit domintu purgare mOI'tl.m, & ipfe iure /ùo 'Vtl. c.
7I.q.rpag.lof.
An in retraOlu rei cmpJryteutÎcIt pel' iudicem credltori addléllt ceJ!iolJartffJ domim dlreéll prlf[ertlm RegI!) prttforatur
confanguineo. C.IOO. q.l.p.2J7.
An IUJ redfflbendi infra annum rd'lituta pretio cmlitori,
ql~od ex drfpoJit,one ~atutl ipfe debitor I,abet,impediat prttlatlonem domml.c.loO. q. 2.p.26 2.
An poflerior credltor l'Jpothecartlu 0ffirwdo pl'iori,cui res
empb),teutica1'la foerat pro ql,antrtate debita adtudtcata, ex,ludat pr.tlatlonem dommi, allt rttrafium fonguimi: &' 1'l1i
eorum prteforatur.c. 100.'1' J.p.283 .
Itl4 prtelarlOnw dominicum an /ocum habeat in rei in emphyteuJin datte localione perpetua. (.[ 0] .q.7m.p.3 0 g.
.
Re empl')lteut/Cal'ÎiI,contTJt tenorem pila" nt cmfHJ Imp01Ja~
tllr,aut cenfui fùpmenfw a.ddatur,ad ctnfùm perpetl,um locata,Ji domtntl4 omtJ/À 'VIa comm/fl retmeat /lire pr.elatÎlmw,non
potefl poflea "Variare & peme comm,ffum. c. Io).q.17n.num.
18. pag.JI7.
An retra{iw fludalû wl emphyteu.ticariJtJJit ;SfJ prttlatiomj leg..lt) de quo in l.f1n.C.de iur. cmphyt.agtfllr) aut qleid
diMrfom ab sllo,C.IO).q .'Vn. m~m,J l.p.J 24,
cu
De
1
�INDEX RERVM
1 N S VOS LOC 0 S DI G EST V s.
De iure hypothecarum.
De iure rcdhibendi rem credltori per iudicem
addiétam,intra annum debitorI ex thtuto competens.
tAn /111 rdb,bendi rem im/'a a1l7J/1m reflttllto pretio CI'cd,tor/,quod ex difPofttlone jlatt4llrffe debrlor haba ,'"t'end, , ced" 'Vel tranfim pofrt. e. /00.1.2. P.J6 z. Idem an rmpedlat
pr~[atiollelll doml/l/ drreElrfiJil m emphyle/UlCa. rb/d. num. f.
p~g.26f.
De euiétionibus.
'P/'owl'dfor ad'llendmd/lfll,fimcntiorJe mandati /'aud falla WIJ,//dml ,ttfiproc/IrilIO/lO nomme faéEa intdlrg atllr , tamm rI'o l'er eu:ttwlle l~udarJ foteJl.e.] 9.q.l.p. 319.
Re l'rI'wltata eUla~ poteJl ag/ ad rei dat.e redhlbitio1Jem.
"IIel Id quad 11/terejl pe/I,fi aftor rlrgerrt. C'49.q:vn,p-J8 6.
n
Dcaffignationibus, & hypothecis.
AuEllonis 'lIeEl'gal non habet priudegium -vel hypotlJecam
c~ùJFe auéllonat.t,nee dlCltur tiuJ feq/lela.c.18.q:vn.p.17 4·
oAJ!ignat/o pmfoms foper fmbalu, wl allo lure fifca/i mn
'pfiUJ fm6atus, ")Jei ,,!tmuJ iuru fiJèallJ Impedit allenatlOnem.
C.2of·q·l.p.107·
penfio ad -vitam conrefJa fuper fmElrbuJ ,rvel pl'oumtibus
aliel+l/IJ UII'IJ domamj, "alone merè perfonali debetur. c.241.2.
p.2D8.
PenJio al/ntta temporaliI non babet l'cm obligatam , t:d quid
in perpetlll!: t..'l' aIl cOl/foetudme pro penfione h)'potheea tacitè
contrahiltttr.c.Z4.q.J.p .2/ o.
AffignatloneJ PnnClplS debitoribuJ faOte cauJfa folutioniJ,
{;abcnI vim adludicatiantJ folrem ad effiE/um, 11t don,Mio prin"pu po#ea JaEla dt 1tbUJ ,qlMrllm red'IUS folu/loni pcnfioni
j'ler"nt affignati )non pwud/Cet all~llatiolJi.C.JI . q:vn.p .262.
De
Vxor ln repetitione dotis an prttforatur omnibus creditoriheu
man'ti hahentibuJ anteriorem hypothecam generalem b:morum
f/:;1!fmtium e5 futurorum,etiam expreJfam. c.8 +.q.l.p.16J.
De antichrdi.
,
.§0idfit antichrcJù,t:d quomodo cOIJtraahuJ 10 co Irg/t/rfJarum rvfol'al'urn adùcl foJJit.C'P8.q.l.p.218.
An is qUI antichl'efeos iure incumhtt poffiJJioni e5 j;'UaM
percipit,publicaJ funH,oneJ e5 munel'a pafo/uere cogatur. (.p8.
q.2.p.Z2].
De pra:Cumtionibus & probationibus.
Tau/uJallcgatus non pr4umit,+1' nec probatl/t· ex poffijJione
rvel l'ariemia longi tempom in l'cbuJ "Pel ùmbuJ iure regalwrum ad PrmC/pem pet·tinmt,huJ.c.2Z.q.1.p.1 p+Vet·ha mfirumcntorum enunciatl/fa nobil/tatu quando pl'Obent nobibtatem.c.8 .q. r.P-71.
Verba nobilitatis enunciatiua propter al/ud erll/fa, an 'Verè
wl pl'tffomtiuè probent nobrl/tateM : fi quid fi proptel' iffam
mbtlitatem prineipa/iterfint pronuntiata.c.28.q.2.p.139.
SterrlittU fruHuum p;-obawl' an ni fieriltttlfe probata ,Ji aduerfanus non pl'obaumt contrarium.c.46.q.'Vn.p.1SL.
In duhio prtffomiturpotlùJ m al/od/allS, quàT!1jeuda/lS: at
fi confiet eJle fellda/em , pi'ttfomitur pot/ltJ deanf/quo feudo,
quàm de notlo.c'74.q.I.P.114.
7301')a ln dubio prrefomllnttwpotiùs profana quàm EccleJiafiica.c. 7o.q.-vn p.IOl.
An ex quafi polJef!ione corpora/ium oriat/lr pl'.tjùmt/o pro
dommio: 'VI oritul' ex pollèjJione 1Iera rt/'llm c01poralium. C.74.
lj.3P. 1 1.3·
Injlm
�INDEX RERVM
ù,-
1/1,1rumer.tum elllpiryteufis,recogmtionis, ruell'erent;onÎJ
ri feudi,non probat contrltfert;um , qui non habet caujJàm à recip,wte wl recogn0fcente. Et al'l probet pofleJ!ionem ruei quafi.
C.7+ p ·p.I19.
De cdl:ibus & eorum reprobationc.
Al/llcitits,fomiliill'ltM,ebrietaJ,jJiritlMli! pate/'nitaJ{ad ettU
fi (lUrl,tu , qtMndo & quatenu! teflmtomis det/'ahant fidem.
C.]f.q.l.p. 18 4.
De nuptiis fiue dematrinionio.
~"ando [oltwur matrimomum pœna (apI/ail. cap. 8 4.q.J.
p.g.T6 J.
De iure dotium &: lucri nuptialis.
An 'Vxor in repet,lione doty pri!feralur oml1lb lfJ credltoTlbu) habell/tblU antmorrm Irypo/hecam genera/cm bonorum
pr.efenrlllm f§ foturorum :etiam exprejJam.c. 84. q.I.p.l aj.
.Augmentllm dOIY conflante matrtmnnw faélum an habeat
prm,[eglUm pr.elflt,onû hypothec.e,quod habet do! ;Pfa adue'fU4
anteriom credltom.c.8 4 q.2.p. 164.
Manto ad'Vltlmum fùppl/CIum (ondemnato,executione tamen non real,ter Jtd per[ollato modo [afla,an ruxol' ante mo/'um tllU naMa/ml pettre poJ/it donattone! faéltU [tbi In Cafom
fi,pft pr.edeccderet .c.8 4·q·;·
.
MU/1er peten! a[Jècurationem dot Y in bon14 marlfl propur
eilU 'Vergentiam ad tnoplam,lmpedlt bonorum fib, pro dotu ftctmtate adfignatorum dlflraéltonem. EHqllt b,IC pnuzltgtl,m
dotr4conflante mafrlmonio: qllod cefateo dtJoluto. c. I02. q.
-vn.p.29 1.
De naturalibus liberis,&natalium rdtitutione.
Nata/lUm refl!tutlonem, potejl natliTalû fi/lU4 }ier fèlrfum
Impe
IN SVOS LOCOS DIGESTVS.
impetrare.c./7.q. r.p.I6 8.
Patru confenfum rnttrinationi refcriptl natal/um interutn1fo fulfù/t.C.17.q.2 m •
.
..
PrmcepJ quamuu de poteftate ordmar/a non polflt legltlmare f}u//OJ f "t ant/bU! liberu iegitlmti: tamet? Id potefl ex
certa fe,mt/a de poteflate abfoluta. C.JO q.l.p.2 f7.
Legltlmatio fju1'lOrum rvel d1}mjal'o rualet ,quando filij
nMurales &' leglt,m, font a/bint: nee tune fil/orum mentlO m
refirlpto,rvel derogat'o ,aut fil/orum citatlo ejl necejJarla. C.JO.
e·
'1.2.p.2J9.
Jn trJ/ermatione
refinpti legit,mitatti an fulfiClat flluJ
confenfU4 patru,an rve/ 0leg'timorum rd matrti quoque fit requ,rend'JI eonfenfU!, (t) qUld de agnatu &' cognalû pamj.c.
7f .qutt.{l./.p.1JI.
An fillfu naturalu polflt italegitima'1,rut pam non polfllfucctdere, nec patru agnd.tti ruet cognatû: &' an taliI TcfiItutlo
rverè.Jit legltimal/o, an d1P enfat,o.e.7J ''1' 2.pag.IN .
De acquirenda,ve1 repudianda hereditace,&
beneficio inuentari j.
F"aftr qui poil mortemfratrir omnia bona, qlli! erant ftaIrum commuma fruélufque omneJ,;n propnam rvt,[ltatem conuertendo,longo tempDri pofJed,t,ex hoc defonél, fratru beredltatem ad,uijJè cenfotur.c.J4. q. run.pag. 276 •
De legatis,& fideicommifIis.
FifcUJ fuccedenJ lure albtnagij tenetur ad fidticornm,(S, rejlit/wonem.c.2. q.2.
/E! allenum de legato rvfU4ftUaUJ ommum bonorum deducendum.c. J.O.q .1.p.IO z.
Condltionem GGne liberis decdferit,adteélam fideicomi<"
"z
m110
�INDEX RERVM
1»10
an cuemffi d/cend"m fit ftatim Jalla condemnatlone.' an ad mlJ /Iflp/rmenium mors Ilatllralir expeétanda
C. 16.q!1Jl1.p.J7.
El al/ Al/mala po(lftnlmtiam, tamen ante morton natura/cm Ipfilu condemna/i , poj/f/t imûto fidclcommtjfàrIo in
qllarldJ Fa/citlrlt f5 Trebt'UlalJ/cam lII/putal·l.d. c. f6 .1·..,n.n. 9.
p.J9.
De operis noui nunciatione.
.f0i non prltttndrt cauJfam
nalu/'alem '7.161 impojititiam
non pOleft nU.llcta/·e Ilouum 0P'U, Ilift ex ealiffo pubilca. c.:22. q.
l.pag.19 1•
De dominio & pofiè.fIione.
An ex 1'lafi p~Jfo/Jione int'orporalrum oriatur prtCfumtio
pro dOl»wJO,qllando I/IC/dm/er deduC/lur,'V1 onlur ex f oj] tf
fione 'lIerll rer/lm corporallUlIJ.c.7",.q.j.p.12] .
.Ali proprtettU feu dtreElum dommium pojJit quaft Poilde·
ri.c,7+.q J.II.J.p.126.
De p;a? rcriptionibus.
IIIJ "'veéftga/û YJondum formatllm fed de IIOUO ilJducemlum
&- mandum non pOleft mlnori quàm 100. armorum rempore
tnlroduC/ : Cùm 101lgulli templlJ fu!fic;at m eodem lam flrmato
f5 COIJftttuio prltjè"bendo.c.?z.q.'Vn.p. lo 9.
De prouilione, reu fiduciaria lite.
Vaba infirumentorum nobllltatif munl/atlUa propter
allUdornrjfa, nec'VeTè nec pr4ùmtiuèproba1Jt nobdltatem , (fjr
qUldfi propter ipfam noMltatem principallter jint enunt/ata,
an pendente probatiolJe nobtlltatu ci,cui tHi ajJiflit ) II! fidu cia- .
rlajil adlUdtc4nda.c.z8.q.Z.p.Ju,
De
1 N SV 0 S LOC 0 S Dl G EST V S.
De Iltis contdhtione.
A~)
fltu contefiatio folla filper re[cnpt!) PrJ/lcipù contraatM re[c1!0rio modemer obtcfJlo InlcUlgalur J'al1.1 litper 1'1':11 ciral; pctlflone:& an Jalla conlTa JlartHiun ('.,mer.ejit 1/Jo IUre nuUa.c.rr.q:rJ!J.p.IJ.
De [ententia& reiudicata.
Swtcnt;a hll!refis declaratoria el iam pro bonu in a/la prouineia 'tIci monarc!Jla cxiflemlbuJ, rnandan potefl e:rfCuftOm
ad fift/ tfltllJ PTouineill! '11ttl'tatem,fine al/a h""fts declarattOne.c.4'·q·'11n.p.J>4.
Sententla cOl1tra non citalos lata eft 'plo iure mdla. c. 62. q.
2.p.rf.
Sentenriacum fegitimo defcnfore latiS/1IJ [adt quoad omms,
qui ex confiquerJua IlI!dl po!Jùnt " eift non mtm~emal1t .c. 6 6.q.
2.p.87.
De exceptionibus & pr;p[criptionibus.
Exceptlones 11t'/4 pendentiJ , mutati iudlCij, &- contincnt/ie
eaujJ.e diUftonû ,quomodo d1ffirant, 'Vel conuemant mter ((.
e,.lI. q.'11n,p.216.
De li cis [umptibus & expenGs.
An fomtllJ ldû ab am ore ln perfequenda re cmta [aBI '7.'e'niant appeUatione eilfJ quod intere~.c.71.q. 1 .P.114 .
Dè cumulatione aâionum.
Aét/on e.[ origme contraTill! pojj'unt eodem !'be/lo cumulari,
& lùbordmatè traétari,quarJdo ex parte allorir meert/Wl (fi,
qutCnam (.llio pottùs competat,c.6z.q.l.e.J2.
D~ ceŒone aéhonum.
7'fJllum adentw poft ceflionem[allum quaYido ;,oeMt cef... 1< ...
3
ftontSrlo.
-
�INDEX RERVM
(ioIJario.c.6 J.q."Un,p.6g.
1N
SV 0 S LOC 0 S DI G EST V S,
rel ineri pojflt.c .61.p.8 9·
De 6deiulToribus.
An ~IIIII ex ftdeiufJoT/bll4 garentlgiatù plrmbtIJ, pro reo
prinClpal, no/![oluente plgnoraltlJ cr carcm trJanC/pat'IJ,/'e{lè
IIgal IlIg/cao prmcipalt rco,conlra confidcwJforr s,'<: 1 fibt p4/'S
deblti,ad quamfl{lad,uifiolle fingult twermtur, Joillalur. c.
101.p.]);.
'
De nominatoribus.
Nominatom non leruntur ,Jip/'/rJcipalû lemporrdep~(itj
offtcijfilerunt foluendo, & flluendo exlltmmt tat/to tempore,
"Ut admÎtllfiralores 'RJlpub. commodè pot/ltrml ab ijs eXlgere
rationes admlnlflratlOTlM eS rellquatll4 puflatlOnem. t. 6 z.q.
J.p.! g.
~i
bonis cedere polIint,& de celIione bonorum.
'Debitor fifll pro re cÎtldi carcmbll4 màncipatltJ) cedendo
bonli molefl,a caml'r4 Meratur.c.] g.q:'Pn.
De pœnis &,rnuléhs.
Co,séloriurium [ormnl!,fi coa{lam puuniam Jingull4 trimtflrtbllJ ~.trtOrt I!WIO non defirat,pœna [egit lul,lt de reJiduû pllnlmdllJ efl.c. zo.q.rvn.p./8/.
,
An plum commlT/intes del,élum omnes eadem muléla ovnIS
condemnars debeant &- afinglllû mutaa in fol,dum ex'g' :Jic
"Ut "UT/O ftluente cl!teri liberentur.c.,o4,qul!fl.'1.m.p.)]1.
De incarceratis.
tAn incarceratus mulé/a iam, ad quam foerat condemfJaIIIJ,folutil,pro "bart/4 & eXfenfù carcm4 à ,0IrJmtntar~enJi
retmen
,
De iure immuniratis, & priuilegiis.
Trtnceps poteft non folum ln foi iurl4, ftd etJ gentlum prQuinci.e detrimentum,allquem collatlonum Immumtafe donare.c.
JJ,q u41. I .pag.19 8•
,
, .
'Prtullcgium in concedentis prtllludlC/um rnurpretandum
in dubio.c.2]. q.2 .p.zol.
'Prmdeglum generale dubiuln ft} obfcurum 'Vfu, f5 longa
confuetudme retipit intel'pretMionem. C.2J ,q·)'P.204.
PnutlegiarlJIJ fuccedens non r1'lusleglarso, "Vtltur proprIo
priutlegio Clrca exaéltonem rel'qularum anfùu"" qUII! debcbantur defonélo.c'40''l.''Pn.p.)) 1.
Prlurlegtarlorum bOlla, fi cataJlrll ,ùûtatû , pojJejJorlbltJ
baud ruocatû defcnbantur, eu ~Ion prltlud,cat, etfi Imra an·
num P QjJejJo~'es non pi'ouocauerÎnt.c'42..q.Z p.J6 4. ,
.
.
:J{obtlitas[0 la gencrl4 'l'/on tribult prtuslegtum a taUtu, fubJid'l4) & al'l4 onersbltJ Regû & PrOll/nCIII!. c. Jo.q."Vn.p.2. .
An 'VafallllJ habens Jeuliu,!! cum lurrfdlét,one Jit Immun"
à cOflt/'lbutlone & pro qll/bm bonw .c.!O.q.2.p.f. . , .
Clertci funt Immunes ab excubiis rt!7 cuflod,a C/Ultatw, J,a.
bellàquepro iis ImpoJita: mfi tam repel'lttrJIS emergat necej}tta.r,
rut LaictJine cler/C14 nen pofimt reJiJlere & ClUlt altm defendere.c.7].,! 'Vn.p.lll.
. .
.
. . .
An 'Vmdtto caflro cum mero & mlxto ImptrtO a/tuque IUi'lbwJeudI, referuatw fib, fuccejfortbuflJue fuis pr.edtl4 qUlbuf,
dam ruJlIC!! & rVl'oanl4 ,qUII! antlqul fiudl fllerant, ab omm
cenfu feru/tute ft} dommio l,berr4 & abfolutl4, d,aa pr~dla
retrneant ù'lmunrtatem à tributM & flb(rdll4,qua [cllt!at4rtuJ
gatldebat ante [cu dt allenatiomm.c.86.q.'7.l7J.p.J2f.
De
�INDEX RERVM
Deimmunicace Ecc/eGarul1l.
EccleJi.tà coU!Elw & ailli mimer/bill perfonaùb'tJ,'7.lel mlXtu,d( iure efi "nmumi.c'42.q.r.p.]]8.
A'I Enlrjù retrmantfoa prrll/legia & rrmmmitatcm etiam
tnfl4'Jtebèlh allqllilI1CCf(jitare, & cùm co//cél.e ob pub/icam f5
com/1mmn rvtJIrtatem fam c/ericorum quam Lllco/'um im po'IUlllu/'.C. 90 .q.rvn.p. 21 [.
De iure ha(b: fiCcalis, & addiéhonibus.
AlMé/II locatione ei qui dupliciluit 'Pel triplicamt tlllél/Onem:
pnom liC/tatom ipfo Îlm [unt ab hafla lrbmll i.f.] .q.[ p. 42.
LICet cuiwl/qlle intra oé/auum dlCln, pofl /rbe/'at/Onem faH,IiI/, dtlplt wl mpli lIugmentum rei fi(calt adllcere. caujJ: 4q.vtI.pag.r4·
7Jrlatto oé/o dierul7J , p"O addtéliol/i6w fa ciendM conJlituta,
e.~pirar fiatim rvbifaéla eft addrfilo, etiamjiprima die termmi
fit faé/,j·q·q·[·f·or.
Fifèu: an rejlrtrMtur,'Pt dl/plt,'Pel tripll atlgmentum pingui"!
Twprat.c.f.q.2.p.6J..
Ad dtlpll wl triplt addiEltol1em faciwdam quifibet admittitur ,([fi in pnm.1 dué/lone non fùerit IICitatru. c.lf.q:vn.p.61f.
Addlé/iO q'lÎd fit, &' in qu,buI ca'if/ù locum habeat:& mll'II
qll'( temporafim debeat .{.tf .tfvn.p.14.
Cui reififcalir locatro fub hafta adUla cfl, Ji infra oaauum
drem fideiufJorcm /Ion dedent) mulé/u fifcaljbuJ ilium dare cogendllJ efl.c.7.q. 'PfJ.p.1f7·
riU duplrcand, 'Vel mplicl(ndi 'Vltimam autllOnem , quod
'PI1ICuique à iure triblitufIJ cft in wnditione "PCllocatione ret fifcaliJ,anh4iJeat lomm eriam in 'Pendltione l'à ad ciuilatem per'men lis.(.10 l.q."'pn_? .la 8.
IN SV05 LOCOS DIGESTVS .
De iure fi [ci, & de bonis vacantibus, & eorum mcorporauone.
Bona iure Illhinagij W "Pacantia in fiftum defol'untur. cauiT
Z.q.lp.I+.
Petttio fideicommijJi non impedit bonorum incorpol'atlOnem.
C.2.q.J.p.22.
J ncol'poratio fi reElè f5 legitimè non (itfoa", non priuat
quem iure fuo.c.J2.qnm.p.266.
Sentent/a htel'eJù declarlt,torill) qua omnia bona delinquo,tM
COlJfifcantur .. et/am pro bonis in alla prouincia , "Pel mon.mhia
exdlentibus, manda1'l potefl executioni adwilltatem fifti tlllUs
prol/mci.e, in qua bona exiflunt, fm alla hterejis declaratione.
C.4J.q."Pn,p·3J4·
F ifèus IX priullegio trahIt dd frmm iud/Cem omnes al"u cauf
fas, dependentes à caujJi3fifcal" in alw curiis pendentes. cv.
pel' tot.p.29.
~te(lor repetendo quod pro debitorefoll~erat, babet ffci pr'iuilegrum, w deb/torM fur debitorem conucnire poJ!it,qua tenus e).
refifcali cft debitor.c.f8 .qnm.p.44r
De rei fifcalis conduétoribus.
Condllaorem rei fifcalis non foluentem penfjonem, an wri/lU
fit fifèo Illum expellere .. "pel marlu regii3 in prouentus iJJieéla d/os
fub aua/om dt(lrahtre : "Pel etwn iM ipfom W'/e quod folonus
habet,' "Pel dmique ( quod confultiJJzmum '7.lldetur ) prouemuJ
fequeftro comm/ttere pro fiJci indemnrtate.c.76.q."pn.p·/.fo.
De albinis & iure albinagij.
IUJ albmagij à quo tempore à Prouincial,bl# foent receptl/m.
c.l.q."Pn.p+
-
�INDEX RERVM
Bona Hm a/hm".;'] fit ~.tcanti" ln fifcum defi/·untur. c. J.
1 J.pag.14.
FIiI/IS extrtllui ln r(gno ex pmmi1patris , atque ita pecu/io
prcfoc7lf1o negotiam,fi d~ced.lt ,aillllcrtNI w;jfatur l"o/dlit llll/i
J ad fjtrem pertmeJt , .111 C.,Jil " /lII, f!tr ffco mre a/villa
wlllt.c.yt.q.1 ~.p.13 y.
COl/liitutlo mm albelu lnCII", '/011 bau t i" e.'(tel'O qtÛ ;11 /'eg/JO
n~~otr.JII/I',qll/ IIOI/fit meola regni.c.Y 7. q.~,).!. 1 I J .
De iure vcdigalis Ilta~.
VeéiJgallati:quodmfiClatiolle crrfilt, an dcbc.ttt" ex /,tu
contenA/Joue /alfi procuratm"-l .11.q.r.p.106.
AIIIJ1.t. "Veéf,g~1 ~b I/là mficiatlo11t111 CTt'urfJe dicendvmJit,
Ideo qllod obltn/o rtfcriplO Prmc'pl4 comrafllN , ex quo agebalur,y,[C/ffmo tX capIte doll@r /4onw, dlilllJ e5 frallJ mgat.
[Utr//lu.f r.q .'7.I/I.p./J.
Lata eOlt/ùe,udme m4gû quàm rd,ilo introduEla folumda
prout folrll conforta foit.c. f7.q."VII'P'4Z.
SI appeUatl/mfit àfenlmtia,an rUe qui abfoll/tllJ fuit,nihi/""liIm pmdmte apP,Uiltlonw /IIdrcio lat.t. trrplte mcdlam par.
Um q/lantrtatri petlld!,non fentent/a defimtd!,foluere d"beAI. c.
80. quâ.<tJ/l.p.lJI.
f{ uld {lrlata,quofllpltx,t1 q'lÎd "Vtraque tÎIU j}ede! commulJt habeatquld dllmfum.c'91.q."VII.p 1~ 7.
An /t/dlCi~ 'Vlrra annum p/'otraélolat.t. trip/te medie!al exj·
tenda(it ab /Uo,qlll nOIJ[olt/fil argu/non po,cfilaû temere pro.
traa.e{èd & me/litre nueffi h"bet ne propter mopram adutrf<tl~ tot4{r/mma,quam pw ,,(adJt.c.YJ.q.'1J11.p.1 ';7.
La'lttrr),lu4t1o nO/lad obllgat,onû ! l-fmm.1m fed ad FtrtiOIl1! qUill/IUdtem, ccfi foper lil/CIII, It[C/jJiomi contraill/J rnC/dmtcr impetra/ft fit j./il.l l/lw cOflteHatlo, /1w m.
da rfl.
1 N S VOS LOC 0 SOI G EST V s.
da ejI.c. roll'pag .J] 7•
.An Lara mpla deb(atur de al·bitrorllrll lltù conteflat/Omb,u,qu.e ex iudrcul1l debm.r.c .10 J.q.z.p.] fi.
De iu re auél:ionum vcél:igalls,fiue incantus.
AuEllonû rvrElJgal non habet pr/llllegiumrvel hypulhecam
,tluJfil! auElJonalte,'lec dlCltur elUI fcquela.c.'8.q 'vn .p.r74·
Hr:r~J CIL 11'i &eneficlo mumtarij,rnarofrlJ tri Jo /ut/one d!b/tl,
fi defimal bona credltore petmle [u m m publlca aua/one dlflr aEla , non h.ibct exceptlonem rn utrltarij contra aualO/JUIll
'Vefltgaha pflem em : eS '"'veEl/gal all a ,onù ÎJ OC cafll /Jon cenfetUI' h, ;cdltarrum ,[ed propTit,mIf/tU heredù.c. J ~_p .4 6.
.Altéllolium rvté"g~!ta I rrtt u jJc714 execut/o nibllJ /j,hllamlllUJ f vluen da : necJOlut a rtp uuntur. c.6 f .q.'Vn.p.8J.
tAn auél/onllm ru fél'gal dtbtalur ex 111 fo/ulum datione
fl éla pro d,v, to legitimte.(.33 ''j.'tJrJ.!.I77.
Rebur zn '4. Ja/.. llllerm oYlo ob iud,cltti cltlJffàm pignoratw,
& m)J1 be r~gla Gb IICltam/Um nmltJlutimem (7' malDrtTn fre qu fTltlartt' tJuéltrJ/Jatzi r:tJ mae d,Hr aill4 , an pro bIS 4uillOnJbllJ 'Vdlrga{,u,fifco d~be .mtnr.c. y ~ .q .run P. l J~.
De feu dls,i:1 .. dhtu ris,& [acramentis fidclitl tls.
F " d lflaU [trrl1.mmtIJ'n pe'fonaliter domirto ejl prttrianJ u-n. nu pOftjl 'Vtl[tI/ru IIlUito dommo homagmm jictrt l'cr
pro(tt'ato; em . ar6t facrameTillllll !ide/ual/! p'ttflare ,nif )J'1alÙU lujJ.lllllperl/qJnlfo excuferul' , 'Vtt qual{(fU rvafaUI fit Ilota
Pm,IIPI., 9.q.'4.,,,./,.lf.
{/ttj,;!JltJ fer afculilm ex more IIIueflituI, non potefl five
I1.uth,JI'l{Jte IllucHlentû mgredl pOffifliOlJtIIJ. c. l0' 1u.cjl. 'Vn.
pag.yo.
D e hlldim iis &. iuribus dominorum.
�INDEX
RERVM
LfUd/l1liunJ ex rrfol/,tiolle cOlltraéllu,q"d! fit paao contra"mt./lm ) dtbellll' .c.16.q :71l1.p. ZIS.
L.sud.llll11m debctur ex "pendttione iltJllui cen!lU, 'Vel ex
rtdl.c1lOtlt ptl' mod/lm contraélllJ fdéla.c.1.9.q.J .p.2fO.
Laud'III.u", debelur, (,Ir)) rvafaUl1I allmatres parti(ulares
III f'm (t) fI/I'O aUod,o .,b tl'More renendauap.61. ql/iC/l. --..In.
pag. fi.
Ll/udlllllUm pertinet adPuéluarium, non ad proprielarium.
(.6.f.q 1 p.ii.
Laud/m.tlm ex tran/aél/one fllutum, refcifiJ. poil tl'anfaéllotlt,jic rvt tIUU" reddatur ab Inltto,per (Md/filollem mdeb/.
tl reprt/ fotefi.c.6 6 .q.l.p.86.
Alllalld.m.um debealur c.nnfoltltum datlOne 'Vet adiud/.
cal.one fofia pro deb/to leg.tltll.e porl.omJ{-vtt eilU fopplemento.c.89 .p.178.
.A.lllaudimium debtl.ttl/',.fipoflquam hms, qui iuxta Pro11/I1CI.e fatulum fil •.e leg.tlmttm au! ln pecunia Numerat a. aut ill
bnlJU ad arbltrmtn fllllcre poterat,declarantJe 'Velle [oluere in
pccumanumerata, ipfo n07l Jolumt, bona ptgtJorata funt &'
filt.e addtéla.c.90.q.'Pn.p.180.
De veétigalibus commifIis,& publicanis.
'Debltol' piglloratllJ poteft creditori l'es pignorataJ dal'c in
folutum, & hoc modo ItcÎtèfraudare lIuéi/onum 'Vealgalta.c.
1).q.,m.p. 11 4.
f7télrgal quando defcendt t àcOI/fuetudine 'Vtl r4èl'iptio.
nt,regulatur àpolfolfione & modo extgendllll/ld,feclU, ft à fta.
tIIlo 'Vet confhtutto/le: & tunc /tcèt exaf]umJit ,nft à w ·tû
pel'fonû,llon prdl.udlcat poft in a/IIi, el.fi exaéllO pertmeat ad
prtuatum.c.12.q.J .p. 26.
lliJ "Veéllgalti iam jormAtum (fi; crfatum Iongo tempOl't
p"4èl'l
IN SVOS LOCOS DIGESTVS.
prtCfcnb/tur : nondum fOI'matum déque nOllo Introdu,endum
1Ion ntfl,mmemorial,.c. 72. '1 '"'Vn.p. /0 g .
De focagiis & catafiris.
Focagium 'Vniemjùafljillùm indlCl poteft,& 'J:/id fit J'oc,lg.um,cui/(1 naturtf! e5 effiéùu.c. 21. q./.p.32 r.
lrnmob,lla .efltmatiolU lufi" : mobtlta aufUIi &- merces,
mercatorJi turamento iCfiImanda funt & catttHro fcribmda.
(.] f .q.6.p.)04"
ln rmouat/one cataHri ciuium pertf!quatlonu eaujJa foaa,
non Jilfiett otlltatri fJndtcum ejJe pl'offintcm :fid Jingull pof
fejJore.rfimt 'Vocand/.c.;6 .q.l.p.3 / 1.
BO/4I's &' .U1l1enta ag"orum culturte parata cataflro non
font i/Jd/cenda nec defirtbenda, & qua rattone. c.]6. 'Ju.eft.
2.pag.J /J .
Cafaflrr.l/n quidJit,t'f;J cuiuJ e/fea,u',qua forma &' folemmtau,& CU/IM auélontatefim debeat, f5 cui IIf/ùmari, 'Vt
au[fmtatem[umat,t,5 quando Itallt à periCquatOl'ü iniquitate appe!/are,~q< intra ql4iC tempora.c.j6.q.2.n.7.p.Jl4.
t.Annobdium bona à pleberi compal'ata, adfcrrbenda jint
cata.Hrri "'Vntuerjitatllm,m qlllblt4 habent iu/'Jidléltonem cum
terrttorto,e. 9 f.q .'Vn.p.207.
De collationibus publicis,& colleétis,& earum exaétione.
CI,i/'ographum flla ff0,teftorû Ji4bfcl'lptione munirum,l/bmt t
debitorem publ,cte collatlo71û, aft ta blliarij non babca! fr.bfcriptlonem, ftla mji fi!.!.s.eftor non Jit FI/~e1Jdo.c.2 1 . q. /.p.184.
ColleRa de i/lre rnd,ciruretUlblfJ @tmcolti , eltam pro 7tb Hf in attenoterritorro poffiJ!is, quod proeed.t ellarnJi ftatl~to
forer/fis pojJeffores ln loco corJtt'/buel'e ten~aIJtur''''r:bJ bona pof-
1<....
J
fident
�RE~VM
INDEX
{id,·,u,;t !OCtu die non iJabeat '1Inmer/ùatem: & eonftqutnte,
,/(( j:J(ll ff /llm
r. 27.q.] .p. '14.
Mm.lloT,@' drgtlltllr/lu pro memb/IJ & m:1Jfa. ,0I1a/lOnibllHrtllUlIJ jùIJI4dHrI{lI.(.) r. q.1'P.;OI.
Formffl r"ffrJfm! q~1I1 rrtrtbullolJeJ agnofcant ,cr à 1" 1bHIC ol'r{l~ ln,/ "PI'I!/",CI.c.j7 q.1'!I.P.] 19.
MIII"r,1 f/~ PrnullJ(t"ilbUil/id/(/!/IlIIr à Rf.~t,~et à conNe/JIU tri' II/ (1. tlllOlllpf'1J fI'0/1IlJCI,f1dlcumu/' rmxta , qtllf lmpnlJlInt~r fnfom.1pro reulu à 1"'&IU m/rji.lfl,c~ perfonll
IHref~1)/ Im ·lIulm.c.~1'1·r.p.n3.
dt
Coaao/'tJ col/{{l~rutn extf,tmt lU,,, P/'l"'/'g10 fftl ,ptgrlltl
captwdo,& corplu re ttnelld1.C. ~8 .1. rtm.p.J BI.
tAn ln ,ndtcmdu
coUe{l1J
foreT/ft, (..qo e::.;tranei "Vocal/d,
fint .(.8 J'1.'1III.p.116.
.
Reda{l1lJ ad pallpmalem pojl faaa mA/1tbr~tionem ,pen'
dente tntercejJiJ/Jt.J llfe non (jlmqutetAIld/U (7 cogeruùu Jal.
I/mcoll Ela.11.c.87q.'1In.p.I7J.
Swutum ?rol/ù/cllt,quo (JrellftJ po./ffforei in colleais confirre (mm/ur ÎlI/oeo 'VbI17l7lvb,;'~ h"bent,non lrJ /o co domtcilij,41l h;lbw foeumtf1illJ.f de IIOUO pari a/,em terntorij aeud,t
teri'/torto "l/Cullf! eiUIWU .C.91.q.'1In.p./86.
1 N S VOS LOC 0 S D 1 G EST V S.
. De vni ueditatibus.
C/UitateJ t5 rvniuerjitates feudorum eJfe incap4W.c.
I.pag.g6.
69. q-
Dc adminilhatorib us ciuicatum,fiue
Decurionibus.
Admimflrato/'es ciuitatum "!Jel d~rul'irne! an ex mala adminiflrariorl( 17elllli14-fto decrero out: atl obltgmtur 'fll/llbet inlolidur»)Jef pro parte.c.62.q'4.p.6].
lldem an teneanttlr pr~flart rvforM pecunltt,qu~ ex "dr"iniflratione dtbetur.lb:d.n.! .& feqq·
De iure proeccdentioe & ordincdignitatum ferual' do.
AéE" exerc(rJtC! rtJ admlm~r"nteJ officium ) licèt pofleriorel tttulo 'fr~fimntur a.l1l4 antmo"bUJ, 'jlll admlmflratlonem
poitea jufteperunt.c.! J.q."Pn.p.JJ.
De operibus publicis.
Ad quantum ttmporû ohnoxillJ fit de opm4 rvitlO if CUI publIC/ opm4 e:cftruEilo mandala efl.c.loB.p.u 1.
De appellationibus.
CÙliWemnol/ poJfo fiatuto appel/atlonem toUtre , 'lu.t iurif
I,ttl/OnellJ non habeat.c.,9'Q/'()//'p., JO.
De jure ciuitatis,incolatlls, habitationi s.
.§(14~ fit d:ffmntia inter ciuem, incolam,& habitatorem. c.
78.q.'l.m.p.148•
An &' qUt,ndo elull,tas ex eonuentione tranflat adfll oJ he-
redes.c.81.q.rvn.
De
De vcrborum fignificationc.
T1'Ireme donata4 JJrJ/mpe C/lm armamentù &' in(lrumènt if,exuptu c.1fapl<ltû igmuomû,qu, rtrllOI aguNt, (!) rf/"'gt1ndl rmmfl",'Jo m~rJCJp..l!J fu"t, ln ' (1 "aflollt (01.1/1> "1;/14, : (J)
tunc excepflu non mclud,t cpf;f>I jh,dtfIJ IJJ./f,er.tell1 tandem
ralloaem,'Vel UlaYJJ mall/rem.c Jj.q.'i. TI .,. 2·~.
.An "taIP,mfflattlto,qt,o 'Vtéftgll/ ~'/CfJi/lJ.!ffO rlchetur
ex ~endltlo,;ç lU,UM (7 omm! a/III.! flgm ab ();t,,,neQ ,wt /7J
,
�INDEX RERVM
l
/aEla;1I c;uiwe MajJili.t , tmcme! contine4ntur. c.
.' •Jl,p"9.
f 2•
':.. " .An appel/ationt fortuitorll'" cafiJllm coruÎneatlir bel/uIII
. ciui/erellglOllM cauJl:!. fusee/tum. eauf8J.q. ·tln.p./J 7.
Exemtll4 appel/4tione 110/1 eOl1tÎlmuur trlremn:nec legio,
~a,allt cohor! m,[/tum.c.J2.q.2.p.2J.
C A VS
C AVSSA
PRl MA
O ANN ESGirardusComiratLl 'enaicini oriundus, Calmis al1no rricdin1"O
oétauo Cupra mill ellmum &(1uingcDcell mum Arelacam Sextianorü migrauic:ibique federeru momniul11 & fortunarum Cuarum col locata, Arelaren {cm duxicvxorem,ex qua Cub:ptis ltbens , iiCdémque lû"
pedbtib us rel iétis,vi ra efHunétm.Huius mortui bona iu re Al bena: fi [CllS oc c~ pa r. quèd null à diplornata exhibereneur vulgus naturalicatis lireras appclJar)q llÎ bus cxtcl'i
Gallorum iure,:\ Pri ncipe donantur.Reciamanc lïberi (u perfhtes,& ac1 uer[1ntur,prius patrern (UlllTI incolamArelaten (t m fuiITe diccn tes,quàm Albencc ius à Pro uillClali·
bus rcciperccur:arque ob id mil1imè op,lsei fuiJl~dipio
mare ilJo Regio.HonuTI ergo & !1[ci c:lullà pel'o,ata, corius contétionis cardo in co erat, An Prullincia vnita Re ·
gno,regi dcbcarlcglbus & mor ibus egni : an vCJ() l'ropriis. Scd quonialll inftru mentis Vl1lOnUITI Prouincix lJ·
guid a con[bbJr hanc nOl~lCcen;onis iur.:,tcJ priolclpaliter &quoad protcétionem tanrù rn fÙIJlè ,1diuntt.Jm R:::gno,vn3nimi JC communi omnium [uffraglO con (ùltum
fl!l ic,eam non fubli ci leglbus aur moribm Rcgl1J ,{ed fuis
vti '. Iraque wria d iét6 Glrardu & alIOs gui poil vniones
{upradiéta~,ante ramé conaicurionis iurisAlbenx inPro ·
uincia: Senatu publicationé,m cadem hJbitabj r,à {eucti.
tate lUris Albenç abColuendos pronunciallir,d ie vlce{jm~
'Februanj,anno millellmo quingéreGmo [cxagell'mo [ex··(>.Et dei!1ccps cadem in fpecie propo(ira iudlcauic.
,e
1
~
�INDEX RERVM
l
/aEla;1I c;uiwe MajJili.t , tmcme! contine4ntur. c.
.' •Jl,p"9.
f 2•
':.. " .An appel/ationt fortuitorll'" cafiJllm coruÎneatlir bel/uIII
. ciui/erellglOllM cauJl:!. fusee/tum. eauf8J.q. ·tln.p./J 7.
Exemtll4 appel/4tione 110/1 eOl1tÎlmuur trlremn:nec legio,
~a,allt cohor! m,[/tum.c.J2.q.2.p.2J.
C A VS
C AVSSA
PRl MA
O ANN ESGirardusComiratLl 'enaicini oriundus, Calmis al1no rricdin1"O
oétauo Cupra mill ellmum &(1uingcDcell mum Arelacam Sextianorü migrauic:ibique federeru momniul11 & fortunarum Cuarum col locata, Arelaren {cm duxicvxorem,ex qua Cub:ptis ltbens , iiCdémque lû"
pedbtib us rel iétis,vi ra efHunétm.Huius mortui bona iu re Al bena: fi [CllS oc c~ pa r. quèd null à diplornata exhibereneur vulgus naturalicatis lireras appclJar)q llÎ bus cxtcl'i
Gallorum iure,:\ Pri ncipe donantur.Reciamanc lïberi (u perfhtes,& ac1 uer[1ntur,prius patrern (UlllTI incolamArelaten (t m fuiITe diccn tes,quàm Albencc ius à Pro uillClali·
bus rcciperccur:arque ob id mil1imè op,lsei fuiJl~dipio
mare ilJo Regio.HonuTI ergo & !1[ci c:lullà pel'o,ata, corius contétionis cardo in co erat, An Prullincia vnita Re ·
gno,regi dcbcarlcglbus & mor ibus egni : an vCJ() l'ropriis. Scd quonialll inftru mentis Vl1lOnUITI Prouincix lJ·
guid a con[bbJr hanc nOl~lCcen;onis iur.:,tcJ priolclpaliter &quoad protcétionem tanrù rn fÙIJlè ,1diuntt.Jm R:::gno,vn3nimi JC communi omnium [uffraglO con (ùltum
fl!l ic,eam non fubli ci leglbus aur moribm Rcgl1J ,{ed fuis
vti '. Iraque wria d iét6 Glrardu & alIOs gui poil vniones
{upradiéta~,ante ramé conaicurionis iurisAlbenx inPro ·
uincia: Senatu publicationé,m cadem hJbitabj r,à {eucti.
tate lUris Albenç abColuendos pronunciallir,d ie vlce{jm~
'Februanj,anno millellmo quingéreGmo [cxagell'mo [ex··(>.Et dei!1ccps cadem in fpecie propo(ira iudlcauic.
,e
1
~
�C.\llfi:, !. ~xfl:.Vl1iCl.
.
Ex (cllu:nci3 Blrtoli & commu,ln 1.li ~ onuctlcl J(.S.fi 11Ud.\, ff.dc plgnor , :\ét, & Cu·
In:s ID qu"tlione àn.IJ.v{quc ad ; 1.
1
.1
S fi M. N A RIA !(!AE S TI 0 N 1S vl1ic.f, CallfJ,e prim4.
pori/lM principio rerwm f1~II" legibll~ /embatllr: il1tra jiMm cuiqlle
p,lIr",,,, frglldfniebanlltr.
1 ,'Imu vff/inorllrn Rex pmnllJ omni/lln conlra gentium murem fiIl;llmù ~eUlfmintlllil,éllllololnlri.c mJ!icw'é prlmr# il1trodllxit.
7'(J/IIjhrpsJille OYigo ovi/(/' no/atur.
4 I:!. L.tIINlldlu/../flbu/.t admodllm pelfmiü, Rom.momm,jlorcntl
illlpe,io inrrodlf[!lfm ej!.
) L./momm Mltiqua cOifdltiO,& quomodo aRomanI. Îml(nta futrit.
6 L,til14 Ilbtrlinit,f,J ,) II/fini,mn jitbldl.t.
7 IIIS Alb(Jl~ adJimilltudlmm 411li1"4 L,lfinitatu eft ÎntroduEf!ml.
8 AlbillDYllm condillO qualtiJil "od,e III G."/ia.
9 Albi»i qll; dlc4111I1r,& de AlIuJiom vocablllr.
10 AlbinoTllm bMa ffcui VI vawllùl O(C/lpal his defm[fls.
Il Albini regio dlp/ol".,e rffeiHII/tIl'regl/lcol.e , qHO cafo oml'llbm Clm·
ItlPdiJ &folioribHl POIÙIIIIIIT,qllibll/ veri origintrles regni.
Il !tu vf/bC11~ qllare il/ Gal/i. fimifrmplum.
1 J BMloil fllllli/lia 11/ 1ft CO/llI/lllrit.§.ji lIIidajf.de pigno Jla. communi
Scribentitll1J calculo apprbbata If ' vi dsjfmguam/U Iln prouinda
adiiciatumgllo prillcipaliur, 4n vero amj{oriè.
14 l'mlÎncia 111411do adiicitllr rlg110 I/cce({oriè, regl/latur feeundllm ri'
gU/a! reglli cHid(adit,&iijWegibllS (.."'pritillegiù 1lgllbmla,i4.
15 Ecclifi4 mfiri8Yt! d/bent regi!mmdùm conjiwlldinml Ecctejidt m/trlpoli/an.t,cui CIII malrici jùbiiâuntllY.
16 VII/OliM n"IHra IIf,vt vrllta rducal/tur ad vnal1l effintiam.
17 l'rOI/,naa qlldndoadiiciturT/gno princip,'''lfr & q/lMel (l'Mdam la·
lum, nO/l jùbücltur Ieglbll! 411t conjiteludmibus rtgni, jèd proprils
_
vl/plr.6- n.19.
18 l'rollwei,1 qualldo ej!vnita rlgl/o 4cClfforiè, l/g(! {cu (Onfi/(lltdi11ls
Y(glli plr eXlmjiolllm p".Iimam illClputlit IMbert lomm m.llIa
prouil/cia l'mm adie[f,1,& cOlijiderdtl/rVI aIlgmwlm1'l rrgm:fc.cilS 1114ndo fuit principaliter adieEf.t reg"'o.
la Comuatus Prouil1ci& 6- ForcalfJNer'1,adlllmlf~(rl'le ciuil.1ftS, an fol'
rmtvnituegllo FT"I/Idot pwmpd/ilcr,a1J a,crfforiè.
~ 1 com/lalllf Proumci~, Delphmall/s 6- DI/CilllS 01tcdio/.mÎ ?CT/ltm·
YfI~/ "d Rigem Franci,e vi prillrip"llw, & vlIJl~ Frf:J"/11l1blll
RIX
Caulf.'l' ~:d1:. vUÎca.
3
Jl.ex domin.1rctllr, non tant/lm fanquam Bex, (id vI DI/x,Comes,
& DelphirJlls.
11 Eec/pis JIMbus illl 'Vntlis 'III vtraqlle rmtalWINpifcop,rlis ,licfl WI US
Jil EpifcOptt! vtriufrjllC,vtr'ltl'le tamen remamt "1/11: prmcipalmy
tpifiopalu,rel mendo omnia jila iura.
.
2. 3 MOI"'jhl'ium Ji Vl'li~I(IY alteri Ecdeji" fanqrtam-./I{onal!erlllm,debet
conferuari in /110 primo (fatll.
2. '+ J{.0l'l fl'1"ùur v I rt! dOlMt,e ReglblH 'lit! J~"(rchiol1ibllS fint de ngno
vel de <..March/a.
1. 5 Cimitattl! prollinci" ér Forcat'1llerij du", funt vnioncs , Cf'lltrWn pn·
ma fllil fo[fafreb Caroto GatlOYl~m Rege,anno 1486. mel'ft O[fobY(s.Altera veroJùb Rege Llldouico d/lodecimo al'll1Q149 r .ex qlli.
bus probatllr di[fos Comitaflls filtjJê V11IIos principalitrr regl/O, &
qlload qlldtdam tan/llm.
2. 6 f'nionllm dl[fomm Comitattmm diJJoJitio ad v(l'bllm Iranforiplll.
2. 7 C01llilatUJ PmlÎnadt & Foycalqlleri! "d man//1 Regllm G.tl/orum
pcmenemnt ex tejlamenf6 illllffrt{simi Comi/i! Carolt fl!'imi ex
indyta Andegaui,e fomiliil,vüim'9 defiméli,anno 1491. dte d,cÎmit Dewnb''lui cbrij!ianij{.Gallomm reges (.r(oron,e Frall{}.eftlcceJforlS inflit"if heredes : quos tnixè roglluit 'lit Comùatm pr4didi[fosJitM moriblu,libertlltibus 6- pritlilegiis conftmarent.
2. g. SllcceJfom poj{unt jid, nomine appetlatùlo rogaYi, 6- gralla!iJideicommijfo.
2. 9 Rcgnllm Franci,e 1101'1 cft JJcrcditarillm,fcd ltge Sa/icaad pYlmogcnitlm, vet dgn,dMn proximiorun delloluiwr.
30 Comi/MI# Prollinci,c & Forrlllqlj(r~ non legt Salica,fod ex teJf,w,f10 d,[fi ilItlftrifsiff' i Comiti s, Cal/omm reglbru ,6- in coronajiJCuden/ibus defmmlllr:& idco obliganwr ex II/llls teJiammlo-objirIMre titiS mand.rla.
3- ' TtJlat~rJi dlca/,fc iur.rjfe illa obflY:lare, 6bligallllirflcctfforcs illa ob{cmare fine afta prob.rllolil.
3"2 Tejl,tIOYlS volunt.zrem lib hered.decipifotis eJl inhum.1Jlflm.
33 chrijltant{smlt G.ll/oril reges il'l dt[fùComllalibM,ex tcjJamet6 dlm
iltuftrijnni ComirùjilCcrdenles, an pofsim cOl1lr" "bertate & pri·
Itilcgùt di[fomm ComitdtuU7tJ ftalJ/ere,allt 1II11tart il/orum flattlTd.
}4 Heres illJliu vtl rogaflu dare femo {ibertlltem, /'Jon POleft opcral aui
iugum ali'fl/odfemitilli! illi Î7IIiitO impi"m.
Heres rog.lllti flbtrttre vafirlLIlIn,debct Mtraye fint 4ti11111 reflYllilliofieftmÎllltiJ.
,5
�4
Cltlllà I.~xfl:.vllica.
,
36 !ltx Frmi~ de po/if"l' abfoluI4 omni./ poujl , mmfit lmper./for;',
foo rrgno.
17 Comi/dl/ll prouinci.! 6- Forca/querlj fiuruntvniti rfg" O princip aliIlr,/wul non foh.//ttrnartntur i!fi regne.
J SIm vl/buu i" Comitatib.PrMI11(J.t 6- EDrcd/querij, no» (.y confui'
IIIJ:m rigil/fit! IX J'ui411 conjitlltlolle ]J.egù la11quam COmililf'rOlltnri<t & Forca/qllrri,.[tlllmtroduElam atqlle ,'ectptIl1N.
j 9 C01IJ"IIIIIO j)ea,tlû illrtf LAlbm., pro dlc1i. ComitatibU1 /tût lala
1 f; 9.lIJtn[e ["ntl4rio,rcgnJnte Fr.lncijèo v~/lifio primo, Gal/orum
Rtgc Chrijhmifiil/Jo.
40 l/ll A/bm., ,l ql/o te/n!ore fllrit rmpillm in Comitatiuus pyouinci.t,
Forca/ql/crij 6- terrù ad/4CCnliblls.
li) T',IE ST! 0 Vil' 1 CA.
"'Riufqulm adqu:dhollcm accedamus, no abs re crir
.:. ~ ~ pau ca de luris Albcnx ongine rcfcne, quod non à
.
. Narura: am Gemium iure, fèd ~irirum 1l1itiu fum·
:
11.
initio non
dU'a: fucrullt inuema:
1
•
fe ruirutes.PnnciplO cnl1n rcru1l1,populus l1ullis lc·
gibus tenebarur:fines IrnpcriJ tueri magis ql1àm proferre mos c·
l rar, inrra fuam cuique parri~m rcglll finicbanrur. C a:terùm Ninus A{fyriorum rex,cupiditare pnmus omnillm,conrra genrium
morem, fi nirirnis bellum inrulic, & ru des adhuc ad refiHendum
bclhq; impericos populos brcui ad Lybia: rerminos fllbiecit. Hic
Nlll uscllim primus omni rtidololarrix impietacé introduxic,cx
co quèd parri fu o Belo morfU o,fl:aruaerexit,cocedcns omnibus
ceis,qui ad iUam confugere nr,impu01rlccm: vnde tanto culm &
rClIcrenria profeclltus cn poplllLlSfl:aruam, vt Belum Deum pu·
J raucr111c.FU1Lu.Bclus films Ncmbrochi Sacml1i Baby lonici,cl1ius
p_ccr Cur 6hus Cama(fcni fccundogeniri Noë.vc fcribic Bero[us.
Scd ncque rcmporiblls regni Alryriorum :ll1r Medorum hoc
illl Albcnx aur ilIi perGmilc v{ql1am appanut. Scd Romano Ilo'
4 rcucc Imperio ius Larllllcaris t Albenx admoJlllimllc ,Introdu·
.lUn1 c!l.fubaél:is enim proUinciis, pop.Rom.fl quarllndcm defe·
lt.onem rimcbar, h01l1111es JUius in allam prOU11lCla p~l' colonias
r rransfcrcbar,qlli vocabamur Lacini:quol"ltcondirio lu:c crar,ve
ViUClltcs habcrenc ius proprium & Ilberratcm,& 00111 ia agcrcnr,
quxcillillm Roman.crauded de boniSfuis 110n poccralltllec te·
!lan .nec clll(fa morCIs dlfpollcrc, hercdéfve rdingucrc , (cd vr
fmu moricbanrur. ~ibl1S defllntl:is corU111 bona vacal1cia fie·
co defcrcbanrur. CuimLatillitarls mcminic Imrerac. Illfiiniau
Il
~fir:(iqUidemab
r~m
t
1.'tJ1JÎr.
Call1fa 1. ~:dl:. vnica.
5'
l.vnica.c.de L~t . libcr ..foll.& ibi glolf.in v"b. adjimilitlldinem , qUa!
cxplicac Lacinorum condirionem. Clariùs Azo in principio ji,mm<t.dd illllm Iltul1l111.vbi Bald.& Ioa.Fab. Adde Ioannem de Platea po(\; glo([.inl.cerla flrma.c.de itIY.fifèi./'b.1 o.
Enimucrà qlloniam tex ea Lariuicare nihilaccctIic Reipub. 6
prxcer bellum,ideo fllit extinEta:& in eius locum fuccctIir Latilia libercinitas ,qll;\; eriam ab Imperacore, fauore libercacis fui~
fublam,d.l.v11ica.c.de Lat. libert.tull. & §. jn. de libertin. & §fl1·de
fùccejf.Ltbert. [nf/itllt. Vefiigillin tamen 11UillS anciqua: Latiniratis
remanfic in Gallia, vfque in hodiernum diem in hoc iure Albinagij : ql10d t ad fim il iclidincm antiqua: Larinicaris credidcrim 7
fui([e imroduEtuffi. Siqllidem Albini in.Gallia, vc olim Larini, 8
quamdiu villllllt,plena libcrtarc fruuncllt, &bona proprio iure
habcre pol1lmc, & omnes concraé.l:us celcbrare , quos in Gallia
nari.Nihil cnim lllis,dum villunr,adimic\1t, aut minuicur, quafi
Latina liberrate donacis : fed in morre omnis difpollendi facllIcas in rerdlCHllt ,quorum bona iifcus, !icut olim Lacinorum, occllpnc:& certè nihil aut parum admodum Albinorllm condir:o
à Larinitaœ amiqua difiat:cùm omnis dlfpofirio,qua: pofi morrcm (orricur effr:frllm,illis,ficllt Lacinis,!it penitL1S incerdifra.
DicuntLlt auccm Albini,quafi alibi nati,vt placet Nicol.Boe· 9
rio,Î11 comlNUJtMiis confietlld. BitI/Yig.i11 tit.des cOI/JI/mes concernant!
tejf,tml'#ts 01/ dcrnicres volontez,in §.jll. col. pe11ldt. ver[ !uterea, &
Bencdiél:us in c. Rlli11Il1Î1IS.in verb. & 'tlxorem nomille Adell/zl4m.
11.1 o41.verJic. & tale ius Albinag~. Sllnr igitur Albini exrra fines
rcgni Francia: nari, qui tanquam extranei & peregnm non'po(funt lcgnicolx iicri,eriam!i longo cempore regnllm incoluerint:
nec bcneficia in iIlo obrincre, nec pariter de his difponcre ac- _
quifitis .ln propinquos:fcd omnia eorum bona tanquam vac:J.ll- 10
tla his morClllS iifcus occupac iure Albena:, vt dicit gl. in pr"-gm.
fwEl.m lit. de colbt.§.vemntamCl1,in verb.liberitJs,c91.jn. ver. iUmft
fi/Jolm y,< deccd.lf.Chafhncus j1l1ib.conjiutlld. 8/1rgllNd.111 fit. nes (011'
jfCill/OllS.§ 1.1/'.17' 38.6- 3 9.Nicol.Boerilis in dmf Buri(g~l. duif
1;.17. J7 .vJ1l1c ad nllrllfYU1J1 22.& climulacilJimè pC'r Bmcdiél:.in luca py,cdlleg,'to.n. 1 042..~:llnl1is confiicucione Friderici (eC\lndi,
confuctud incs ha> ,:lC (]:acma linc (11 blac:l,pCrUl/lhml.omllfi peregrim.CcolIJ. d,' f llcceJf.nihilomil1lls fctllarur in Gallia Albinarus
hçc C011(llCClldo,concra illius AllChcllt.difpolitionclh,vt tenis efi
P<:rnl~ i chl1ff./n }'l'Otrlll/O ccnfht. Rcgiar.Îtll.lomo.gl.j.1I.82.. & fo•
<
rcn!ls nos dOlLt l'fus.
a 3
Albi
�6
C:lUn:ll.~xfl.vl1ica
Albllli autem t rcgio diplomate, quod lIo1hi voC:U1t Iitera~
nawralitatis, cfficiuntur rcgnicolx. quo caru omnibus corn mod.lis,granis & falloribus p9tiumur, quibus clues in Gatlia oeri, 1.
flJfi ./mplsffdt if/rffli.Barto.inlji is qui pro cmlort,in q/l4'.prinClp,tb 3.infffde1ft".,. 6-;'1 lJi n/dYit/J/. §. IHlia.ff. Ad 1. luI. de adul.
Boer.1n d.qll.l'.mlln.ll.qui allegat Romanuffi in (onf 6 2..~01.1. &qu.llllrlUfCS ali3s amhomatcs. Ex quibus apparer , cx pnUlleglo
princlpali aut flawco ciuiraris c/feél:os cilles, vel rcglllcolas ,non
ddèrepare à(xreris ciuibus & miginariis in honoribus & comI l modis filfcipiendis.Exiflirno ego hoc ius
Albenx,ideo in Galliafuilfe inrroduél:um & rcccptum,ne alienigena: (quod non decct)rcglli rcruremur arC3na.l1ot:lt Bald.per illum rexr.inl. m(Yel/lom.C.comm".& mmalQrib.
His ira dclibaris , ad rem inflirutam propiùs accedamus. &
quoniarn rnoribus Gallorum i:lmdiu ell: reccprum, vt bona V3canria cxreri defunai, iure AlbÎllarus iifcus occuper:~ritur,
an ha:c Prouincia ex eo rem porc qua fuirvnira rcgno Galliç,dcbcar rcgi & gubcrnari rnoribus & legibus rcgni,an verè propriis.
J J 111 qua quX{t;OllC t prreualctfcnrcnria Bart. in l·ft comm,erit. §·ft
iluda.Jf de pigno 4~1. cornmuni Scribcntium calculo recepta, &
VCfIS rationibus comprobata: v[ diflinguamus,an Prouincia aduciacur rcgno, vel villa Comitarui accciforiè: ira vt lir vnum
Rcgnum,vcl vnus Comitarus per illcorpora:ionem:an vero adnciatur principalirer & quoad qua:dam tantum, rctInendo proprium nomcn,flarum,a:uiql1arn dignitarcm ,& omnia iura qua:
habebar ante vnioncm "el incorporationcm.
"1 4 Nam rrirno caru, Prouincia rcgularur (ecundùm rcgula s
regni cui acccdit ,& iirdem legib. & priuilcgiis , cil: gubernanda:quia qui<:ql1id accedit regno rcgnum cfl,d.§.j nllda.&.e.aectf
(ofil/ln.dcreg.Îllr.iJb.6.fiquidern regnum,cùm fit vniucrCale, reci'plt augrnentum,quod fequitur nantram fui principalis,l.etiam.C.
d, iur.dQI.& ibi in rerrn.hoc llot.Bald.per eum tcxtum,& cft tex[lIS in C4p.rmlel1w.d~(!al/J mO/M(h. vbi domus.rcligiofa aggregata
CillerrienJibus,eorum morcs (cruarc renerur.& de hoc dl: cnam
tcxrus fingularis admodum,quem debcmus intclligcre procedere in ca[1l mo, 1/1 §jll.I7Ijfil. dc fl/udal. du ibi dicitur neceifc cifc·
ornnes prouillcias caput oml\Îum noflram ciuitatem, hoc cil: regiam vrbclll, iIliUfque obfcruarioncm rcqui. facir quèd habetut
III (ap.cùm ollm.d, emfib.& in capil.d,J;ù.in1.'1'.12.dijfm. vbi dicitur
JI
t
•
Ecdc::
Caulfa 1. ~xC\:. vniea.
7
Ecc\elias inferiores t dcbcrc regi {ccundil cOfuetudine Eec\e/ia! Ir
Mccropoliran'i cui [ubiieiurur,& l1J !I/p.lraslato.de eDl1Jl. vbi rranClaro faeerdorio fir rranllatio legis, &: ibi nonmc rcribentes. Et
cùm efficiamr portio vel membrum ipûus regni , meriro dcbec
fecundùm legcs iplius regni gubernari. Cùm ca Cit narura vnionis t vt vnira redueat ad vnam e!fcnriam, t.in rcm. §. item ft '1 111/. 16
cumqlle.& ibi norat nald.ff. de rd vim/ie.l. fld ctJi plllw. ibi Angel.
;'1 §fli~ & ibidem Imol.Jfde vlIlgari &pllp.& eapitjù!cr eo.de pr.e-.
bend.llb. 6. & ibi Geminianus pon: alios. Et a!fumlr O:lturam rel
cui vnirur,d.l.eliam.ibi.Cynus & Salycer. C.de ùw.dolÎllm.l.qlloties.
§fn.flde adminijl.lJlt.l.inur[ocemm.§.eùm inter.ff. de p.1a;, dOIIlI. &
ibi notat Rald.& [cribcnt.eommunircr.
Secundo vcro caru prouincia non fubiicirur legibus aut co· 17
fLlctudinibus rcgni, [cd propriis vtirur: cùm vnio rune nOI1 Cit
fafra limplicirer & pleno iure,rcu qlload quxdam tamùm : llarn .
tullC ccllàt ratio in primo caru conCiderara, & vrger conrraria.
Ideo conrrarium ius fratlli neccifc efr: liquidem primo cafu ideo
diccbamus prouillciam rcgi legibus regni, quia aecelforiè fllerat
adictb,& :wgmenrum [equebarur naturam [ui principalis.vnde
pcr t exrenlionem paffiuam lcgcs & confuerudines rcgni inci- 18
pi~banr habcre loclim in prouincia adicfra rcgno. ptr 1. I . §!ex
Falcid.ff.ad lcg.Falcid& qUa! ibi norant rcribenres pon: Bartolu,&
inl.omm; p9pllti. in 6. 'lilteft. princip. if de itlffit. & ùm. & Bald.
in 1. 1. C. de Jilmma Tri,Jit. & fid. catholle. qua: ratio ce!fat quando prouincia adiicitu~ rcgno principalirer , vr non efficiatur
de regno/cd rcmanear in fuo primo ll:acu & dignirare, retincarque fuum nomen , priuilegia,& conruetudines : vr Plllcrè dec\arar Bar.in d.§.ji I1l1dtt.in comiratu Tholozan~,qui fuir adiefrus regno principalirer,ira vc rex ipfe e!fer Cornes Tholozanus, néc efiicererur comitarus de regno , fed comitarctur [(lb regis prore- .
frionc & imperio. Cuius {enrenriam comprob:l1lr t communi- J ~
ccr Doé\:o rcs vrriurque imis, tell:e Felino ;n dillo edp. tyanjla/o. de
confflllltionibllô. col. 3. ver[fub dJt Btfld.luc pojfmlllta. vbi more fuo
copiosè Ccribir ad hanc ql1a:ll:ioncm. narroI. mlraff,rtH dt alliluiolIibIlJ,rubr. de infida.verf.fed Cf/Mro hiC tegmw.aald.in d.cR? translata.
C7 in I.Cllnffos popldos.c.de/ùmm:lIYinitate.& in dief.l.cti.tm.C.de illl·.
dotil/,/IJ.& ame cos Guillcl.dc Cuneo in d. §.ji nllda. & in l.qll.cro. ff.
de j!,II.1Jomit71lm.& {cribcnccs comml1 nirer ln 1.1. §. eolJ(r(d(mjf. ad
leq. F,rlcid. 6~ in d.(.tranjlato. Alexand. & modcrni in 1. Jjf.drleg. 1 •
.,
C ardi
t
�8
Cau{fa 1. ~:dho VI1IC~.
Cardmalis Alexander JIJ W/.;'11 cII/ilt.l.diflinl1. 6- ÎI; CIII'J. 4. 'l1/4r/ot
'if!m[ftolll. 1I1artinus Laud. 'rlla.111 dt principt, verJicul9 71,.. An.
gcl.(0Iljil.147.PJllltn P;pA, vninÎl fU/mdtil1l mtat" inftrprtlationtm,
&: Cllniuscolljilio 57.fopertod. col. 5. vnanirnirer Cupra diéb: dlIlméboni Ranoli adh:nenres.
10
Sllperell vr videamus, an Comirarus Prouincix t & ForcalquenJ,adiaccnr~(ql1e ciuirarcs accelfcrillt rcgno, an vero principal!rcr adlefri fucrim,lra vr proprium Mmen ll:acum & dignical'cm rwnerent,nec confunderenrllr regno: quod verUll1 ellè rc(pondlc vic doé!:if.FraIKi(cus de Ripa,ill primo rtfPonfomm "b. CIlP.
11 ll./J/lm. 6. vbi ailinnat Comirarus Prouincia! t , Tholoza!, &
Dclphinarum, Ducat{tmque Mcdiolani peruenilfe ad regem
Francix,non ranquam vniros rcgno, (cd vr principales & pel' fe
fiances, & YC iUis rex dominaretur, non tanquam rex, (cd tanquam Dux,comes,Ddphillus:quo ca{u cran{\atio ce~l[erur faaa
cu fuis !lacuris & con{uetudinibus,fccundùm de Ripa ibi. ~d
u etiam in duabus t Ecclelils epiCcopahbus ica vnicis, vt vtraque
[Cmalleat cpiCcopalis, volum C.1nonill:a: communitcr , in cal. /.III
ftd, v4cantr. poll: glof.lbi,in '!lerho, wlÎendo.& cm. 6- temporû.l 6.q.!.
& ibi gl.in'lltYb6,vnirt.Concludenres quod Iicèt VIlUS & idem lit
epi{copus vtrill(que Eccleux,camé vcraq; remanet a:què principalitcr epiCcopahs, retinendo oOlnia (ua iura, ll:arull1,& d igllicarem qU3m habebar ance vnioncm,& in c. qlli.l monlljferÙIl'J'J, de rt1 J ligiojis d6mlb. vbi Panormicanus,II.7·noc:tt.in mona!l:crio t q uod
vnicur alrcri Ecc/eua! ciqllam Illonall:el'ium , quod debcat cLmc
con{eruari primo ll:arui, hoc cll:, vr habear monachos, & ca:ma iura monJlterij ,qua: habcbac ante vnioncm , & Felinus in·
J.c.lr.lRJIJIO, fxtr.decolJjltmt. & if'to ca{u poreO: vcrilican quod dicic nalJ.1Il rap./.§.pwmJ Dllca'lM.vcr! (l 'wo 'ft/odJi ltJarchtonibll4,
dt prohlbila felldl ,,/ienal. pcr Frid",c. illvjib.ftlld. vbi dicit quod
non {cquicur,vc res donacx rcgibus vcl marchionibus {ine de re14 gno vel de marchia, llili probencur vnicx accelI'oriè.
~od aucem (upradiél:i comirarus ProL~lJlcix,F orcalqueriJ &terrx adiacenres fucrinr adicéti regno principalirer & per (c,
~ 5 manifdhffimè demonll:rarur ex inf'trumencis vnionum comitaCllum. ~arum prima faaa fuit {ub Carolo oaauo Gallorum.
Rcgeinuié!:l{simo, anno Domini /486. in men{c Oaobns,regifirara in rcgiis archlUls diél:i comiratlls ,Ill regJlho Griffol1ls,fol.
; 4. Altera veroiifdcm formis rcperirur faaa,[ub Ll1dOLlÎCO Xli.
Regc
t
Caulfa 1. ~z{r.vnica.
~
XI1. Rege Chrifiiani!f.anno 1498. men(e 111Iij,tegiltr:ua 111 ii[dem archiilis in regifiro Columba: fol. 60. Ex quibus apparcr,
pta:diaos Comicatus rerra(é[; illis adiacel1tes,fuilI'c vnicas regllo
principaliter,&quoad quzdam ranrùm:videlicct, vr non pollent
ex quacumquc: c:luffa in fururum alieuari aue [eparari in torum
velin parte ab ipfo regno, & vt Reges Francia: illis dominarentur, callquam veti Comices [upremi corum domini , & ad hoc
cancùm faaa fuir vnio diL\:orum Comicarul1m.In ca:tcris aurcm
omnibus rctinenrcs propriam nawtam , !l:atulll , dignit:trcm &
pciuilegia,vc ex carum !c&ionc facilè e.0tcf!: colligi:quarum di(politlonem hoc 10co rranfcribcrc volui, VI' {cquitm:
tAv 0 N 5 pOlIr nOlu, 6- nos fùcuffiurs Rois tle Frllnce, vOllfH,6'VDII/OTU 4/1oiy, 6'- tenir nofd.pays,6- Comté de Prol/mce,ForcllLqllier,&Urres 1/«lIIcm/(s [oH! nOH! , &- nos flcceffeurs à Illdtle COI/ronm de
Fr4nce,perletilellcmmt,infepAr.tbltmmt , comme vray Comte 6- fJ/II/erailJ SeigtJeur ~'icet/.xf, finS ce que iamais ilscn plliffint ejfrt IILm;!-=.,
".1 trllnsfirez Il ql/tlql/es perfonms, ny pOl/r ql/eltl'lfJCIl It}s ,ni ccc~·
fons que cefoil,Oll Pllij{e eflre en tout, 0/1 en p"rtie. Et qU411f à co: fl,,/ement Les allons IIdioints & vn,. à nOl#, ér dladite COI/rOnll( ,f,m c'
(plell icelle Couronne,n,y ail Royaume i!s flymt p~/Irce atlCl/mmflltflb.t/terRez pOlir ql/elque calife, ny occl/fion que cefoi!, ny Plliffi rjll'e ores,;7Y
peur /e temps IIduenir, en ill/ClIne /?U1lJicre 11/C ce foit, nyal1t qui pOl/rer
I/Immement Pllij{e nuire,preitulicier,ny deroger Il let/rs prilli/cgcs ,MerUz franclJlfes,condl/ions ,chI/pitres de poi:.:,loix ,co/lf1:lmes, droie'ls JI.rt/IfS'lo/ices,& matûcre de v illye éfdirs pI/ys , 1"i /Ctm ont c/fé o[/ro~e=.,
6- cenjrmez en gemYtl! & p.tr/iCl/li:l':[o ye", Il geHs d'Fg.'fe, nobles,
vtllcs , citez, COllJil1lltJeS , & Illitres peJfcnms 'l!JdCOlf'lucj , t.mt p,rr Lt's
[cu,x Roù,Roims,Comfes,& Comtrjfes dlldl! p,'ys, .JIII?" C)' dœ.17J1 OrJt
1felmrs LiC/ltenllltlS,COlI/urnellrs, grands Sencfclhw x, qlle pllY nou!'
IIIllis lrell:': /C",. IIUM S de nOlllte.!/t Ô' d'lIj,ol1a'.tJJ/ p.lr l'l1df/;'; 0~ deltbeqlle deJ1iu , cortjirmas , 101iUS Ô' IIpprOlllltfJ ,de "111''' cerl.';lIe
jùrnce , grace f}ec/lllc , pleine p"ifftnce 6- ./lII/JOrll,· Ro)'.'/e p.1r C':(.!lfCi
pr*nfes,jiglJus denoflre main: p.lr LcfcJudles !r~m(l/om cr. 60nm for,
&porole de Roy,& il/l'Ons les tenir,gl/ydcr,o- fJ1/retcmr,e1Jfcmhle !.Idlte
Vfl!Ofl,& I/dieÎnffioR,infopar.lbÙmmt, perptllle/lcment, 6- nfot/fl~II"s;
nolJobf1ant 1/te!conqlles Lettres , chl/rtres , (7' mandements, 6'c.
~o accecilt quo d prOEdi ai ComicacUl t peru encrllr ad ma- 2. 7
nus Regum Fraco ru m ex re!l:améto C aroIJ [erenilIimi C orn iris
Prouillcia:,cx lilu!l:nIlima fam llia Andcgauix, poll:rcmo defo nb
éli,f,1
,,'tBn
••
�10
C.udfar. ~xil:. vnÎca.
Hi,~Jtl:o 3n110 Domil1i 14H l.dic 10.Decemb. In quo diél:us rere-
mlhmlls Pnnceps infliruir Ludouiellm X I. Chril1:iani{f. Gallorum rUile regnanrem, & polt cum illul1:riffimum C arollltn Delphinum eiu(dem Chrill:ianillimi Regis filium vnigenirum, &
mnes, &: quo(cunque (uecellorcs (uos , de(cédcnres à Corona
Frand.T,enixè rogJndo,vr diaos Comirnrus, & rcr ras iUis adiaccnces, velléu n fuis hb~rraribus,e(lnucntlol1iblls,conftirl1Cioni
bus,pnuilegus,monb ul,con/llcrudlili bus, vlibus & riribus con,crunre: quem.1 dmodlllll ir(c feccr.lr poil: obirurn (eremflimi
Regis Rcnari immcdi.\rè pl',nl~ccflo IJ S (u i, ac oh(~nJ3rc & obf~lU .i1I mandare i',r.\\\Cr.lr , III contilio [riulll ordll1ulll Prouin1 Scix.Per qlll: vcrbJ,ccnfl mur t Olllncs (ueccJlores il1 di éb. corom rog.m & fideicomi!lo grJ.uari,pfx /(xl. & Iblll raeur pcr 00ùor. port B~rcol ml.fed <IfiJic.Jfde !tg,ll. ;. vbi (lib Ilomillc appell.Jt:uo, POfllllH omncs (ucce fi ores gr.\lIari, vr ibl dcclarar Barrol.
& m .rl.lm~, quoniam dié!:o (uccetlores, quos rogallit, vocauir
aJ ,,:rcdlrJrclU & Cuccdlîoncm dlt1:orum Comiratllul11, vt proCU!d1101O porucrit illos grauare,pcr notara in 1. ab (o. C. d(Jideic.&
! 9 in I. (o/;mdl.§.o~m fli.l!.fJ.d( •.lf/lg.& pupill.Er 1Jcèr Regnumt F rancia: non fir hercdirarium, fcd Icgc Rcgni , 'lux Salica nL11lcupatur, ad primogenlrllm aut agnJrum proximiorem (em per de0
3 uoluatur:ramé cum pra:diél:i Comirarus t finr (eparari à Regno,
non ex lege Salica ,(cd rcl1:arncnro iUull:riflimi diél:i Comitis,
Gallorum Regibus in diaa corona fuccedenribu s defefllntlU:&
Ideo obliganrur ex reltaruenro quo (llnt vocari. cùm hoc grauamcn dcfcendar ab ip(o tell:arore, & nOI1 ab cius heredibus, d.
1.(o!}(Yu!t.§.cùm fli.e.fJ.devulg. & pl/pill. & ibi pcr Scribenres, & in
31/: ((nil/rio. t9. IÎt. Er cùm dié1us (ereniffirnus Princeps t dixerit in
luo rdbmcnro fe imalfe in concilio trium ordinum Prouincia: ill. ob(cruare, & obfemari mandare : ccn(cntur cx hoc dlai /llceelfores obligari illa obferuare, ob(cruarl quc rnandare
fine alla probarione veriratÎs ,l.Cf/11J 'lllli deudm5. §. (odiallLi. de
!tgal.3. Cilf1:ar clllm de volumarc enixa Principls renantis~ velle dl.:tos Comirarus,& rerras illis adiacences,iu (L1is, ftatu , diO'ni3t rare,ar<jllc aurhorirarc conferuarc. quam voluntatem t ab hZrede decipl~ Catis inbumanulll clt, vr dicir rextlls ,in l. Pamphrlo li6m,.m prtn0p,o.ff.de let'It.; .vtJnlfimili fpe cie, MarcllS lm pCl'ator
eonl1:!tuir in l.vllllm ex familia.§ln.fJ.de legat.l.
Curo Igirur rale grauamcn dcfccnd,\r J rclhrorc ) qui Chn{lia
Caulfa 1 Q:!xÎl:. vnic'l .
1 r
ftianiffimos Gallol'llm Re-gcs inll:ituit, & VO(;~ul t .ad dictorl1m
ComitatuuJn [l\ ccelTioncm : mcmo vldcrlll' dicendulU, in dlaa t corona [uccc{[orcs non po{[e cOlltra diél:ol'u l11 Co mira- 33
tllumlibcrrarern natl\cre , a l\t amiql\l\m illorum Il:arum muratare) Mg. 1. C(lmpl/1Jus.l.Ji quis h,tc!j:d( oper. libm. In ql1\bus dicitur, t hercdcl11 rogatllm vcl iulful11 dJ.rc libcrratcm (cmo, non 34
po{fe operas, allt iugum aliquod imponcre (ecuituris, & mll1ùs
porell: clim in (cruirucem vi ll dicarc,I.2. c.de oper.!Jbcrl. pel' quern
rextll1l1notat ibi Bald . qu àd !Jeres iuflùs vcl l'ogarus t mallU- H
rnmerc (cl'Uu1l1,velllbcrare va(allllm , de ber el1111 mallllmirrcre
velliberarc unc aliqua rc(ccu arione (Cruirutlllll , cllm rogarus l
rell:arore hoc fa ciat, non à (e ip(o : loqu or verà ('go de porcnarc
ordinaria Princi pis legi bus rr3nflara: nam de porell:a rc t Rex 36
ornnia porcnablolmè , cùm R6:.x Francia: (jr 11l1peraror in (uo
rcgno,c.t'rvmerllbilem.f(f/i fltjjint Iegiliml.dr m c. vUJerllbJ/em.de
tte[fj~ht. Boenus ln IIlIrw dmjiol1lb.fjll.tjl.q 8 .n. 9. in 1. pl/rtc,& ln
traŒ d( lIuthoritlltt mllg.cOff1.47.&~ .,<8 . vbi alios plures locos citar.
Connat igitur ex [upradiél:is, quom odo t diél:i CGmir:trus 37
fuerim vniti principaliter regno, & vt Rex Francix ranquam
Comes habens (uprcmurn dom iniulll dom in:1rerur in illis, nec
{ubalternaremur regno.ideo non poten t côfl:icnrio vel con[lle- 3S
cudo regni qu::e de Albcna cft, habel'e locum in II1:IS comiraribus,(cd oponet vt (pcciali cOJ1ntruri one'à Regc, tanq\l<1m Comite Prouinci::e,inrroducarl\[ de nouo, & rccipiatur à filbditil:
licut fl\ir faél: um t anJ10 153 9.menfe Ianual'ij?t Chdl1:ianifTimo 3;;
Rege Francifco , qui pl\blieo ediél:o, vri Cornes Prouincia: &:
Forcalqueri) & terrarllm adiaceh riu m, voluit, !l:aruir & ordinauir,vt ius Albenx in pOncrul1l haberct locum , & ob(eruarctur
in du:l:is comitanbus & terris ad iaccnribus. ~od cdiJ:ull1 fuit
publicarull1 in P arlaméco Prouincix al1no 1540.10 Mal)'à quo
rem pore ius Albenx in diél:is comitatibu s fUIr receptlll11. V nde
omnes, qui ante t publicarioné cius ediél:i diél:os comH3rus illcolebant,licèr Albmi eflènr,& extra fines rcgni nJci,ralllcn pol:"
flint te!l:àri & di(poncre de bonis (uis , ~ ab Jl1tcll:Jro leginmo
habere heredes,flcuc veri onginarÎ) regni:quia ad !Ilos edlél:ll no
extcndirul', (jCllt idem Rex Franci(cus dcclarault 154 j. & dlc
18 .Mai) liccris patentibus rcg\ll:ratis in dit:b CamCl'l.
V ndc: qllon ia ex arrenatlonib.& aél:is pl'Odlléhs 111 hac cJ.ulIà
àparte heredll d. Girardi, coCtabat d_Girardlllôgo tépore ante
b ~
publi
'.
�CJlIfIll.
Il
publicationem illius cd,Qi, cum Ol111l1bllS forCtlnis rranftuliJlê:
incohtum in d,Q,un ciuieatem Arclaten. vbi reltdebae cum y xore,liberis & forcunis: merito omnium (ulfragio placuic cunx,
hercdes àparrono fifci non inquietandos, quamuis eo;-um pater
d'ploma narur.llitan, non impcrraflèr: ve conChe iam dié1:o Arrcll:o publicato .1I1no '5 67.die la. Fcbruari;.
---- - - - - ---- - - ----C A VS
A SECVNDA.
Caulfa 1.. ~a:l'I: . 1.
r3
Il 1. t.1.vac~uti:ll.fin.i ll pr.C.de bonis vacant.llb.t o. & copio!iùs il\ prima quxlt.hu .
ius cau{fz.
b N3m aditione hereditatis dire!\:.r Cub!\:itut iones puberiéu5 faQç expirant J 1 pon
Qditam.C.de inlpubc. &. an AIbinus habear aé\ioncm tenarnc:nci paffiuam , vr adire poffic
hcrcdiratcm fibldd:1tam) vide in l . qu ~n ionc huius caulrx.
c l.fi. n &. ibl Ccnb Cod.de ed.aao Diul .A ltn .tol.&. ualhtur in J.qu _hu lUS ourtz:
cl I.n:cuCare.S,(j fi(co.l.Marcdlus.§ fi ff,adTrcbc1L. I.nol\ Întcl lIgltur., cùm cl..cau(a·
H:deiure fiCcil qUidam tcfbuncluo.§.quories de Icgat lib.1 in 1..quœft.hUlus C3Utta:.
c. tUIta commullisfcl\olœ [crJbt'ntium (cntcnciam in auth,res"<}ux. C. comm. de le ...
g3t.& fidcicomm ,q ui rdhingunt priuîlt-giutll iIIius ad Colos hbcIOS tenatons, D e (UlUS
vcritate difpuc:ltur in qua:filonc quarta hu ius caulfx.
f l,l.1f lo!uc,macrllnolUo.
11(.
Elhror Gallus, Nieien[em nepofem
hercdcm inllimit, &: {j deeederer Gne
liberis, (ubfliruit pnln oge nÎtll J03n ·
nis CI;llIdij Lendie. T cJbtore ae polkt Imede lille Iibcris dcfuné.l:is, fiQ)
[cus ( vrpore quod beres dcfuné.l:us,
non ll1unitu5Gallica: ingenuiratis diplomate,deeefsiflèt)
bOlla occllpadnrercedut [ubflitutL1s,ac Carh~rinaBour
uaud:l, defllnéb hered is vidua,& cauifam dotis luedque
lluptialis) & [ublhtmionis potiorem contcndunr, camque 6[co anteponelldam. Cauifa diéla , & ad am pliùs
deliberandulll in con(ilium miJ1:t, poitea vero ad amu(GmdiCcuiTa,Plaeoit curia: fiCcum iure Alben<l! [uccedentcm ,Albini bona Vt vacamia poruiiTe ca pere " &: [ubitit lltU I1l Alblllo defunélo une Iiberis, ulceedere, non quidem iure direélo )[ed per fideicommi(fum b ) quod bo ·
Ilorum defunéli occupationem no impedit " Sec! tamen
obligacuf fi{cus [ub/htuta) bona reltitllti oni obnoxia
rdbtuere , ded uélaquarta Trebellianica d. Ex qua,&: bonis delùnéli Albini) vidua: dos reltirui debct: qux fi ad
rellicutionem dotis nOI1 {ufficiât, res 6deicommiŒo fub ·
ieéla: non capiuntur ' :'lic~t vbiq ue alioq ui cau[.1 dotis Ut
[emper prçclpua.Pronunciatul11 ex maiori p:arum (uffragio Il .Maij ,15S7·
a L. I
C TIl r S
CArS S AE D E C [ SI 0 1CE
~~druplex
filit qll4fio.
1.
An ha:c bona dic:lncl!r Vlcantia : & quo iure ad fifcum
fine deuoluta.
Il.
An fifcus fuccedens iure Albena:, teneatur ad reftitutionem fideicornrniffi.
II!. An petitio fideicornmifsi impediat bonorum vacancium
illcorporationcm.
III I. An pro reftitucione dotis vxoris dié1:i ClaudiJ heredis, fi
eius bona non fufficianc,\1cc quarcjl Trebellianica,poffint capi bona reftitutioni obnoxia.
---------------------S fi M MAR 1 A
prim~
1
1.
3
4
S
/)
7
fZY
AE S TI 0 N 1 S
,fielmd.e CI/IIJf.e.
AlbifJOrtlm bon" t .V: cOl1j!itulÏone mlla ChriJli411ifJ. Regi; Frl/neifci,
I/n110 r f3 9 .menfi JI/nt!4ry,pllblieatl/ in flnAtu 1'1,uinci~ die decimac..M1llj,1 54 0 fimt vacantia iure Alben.e.
Bmll de Îlm nDll dieun/llr proprtè vacantùf,niji in defiauln legitifflOYllm beredllm.
Bonlljùb genertrli & lata.ftgNificAtione dieuntllr VlfCantÙt, quoquo
itm.ftnt inftjùmJ delatA.
Albinomm bmA impropriè & fob lala fignifielltione dicunlllr Vl/caNt!a.
Fi[eUl jùccedens hm Alben~ non dici/llr heres.
Fifcus non fi,cadil vi hms,nijidHoblu eaJibt14.& n.8.
Fifcm p(r confifcationtm jùcudms , non if! propriè hms : "(((diu!
fjlMfldo dm/tllr iacens,& quanao '1Iacans,/bid.
b 3
9 III
'.
�r4
Cau/f.1 L.~X(1:. r.
9 INtiicifim (Ilp/Hm ,,/m Albillo,qllod mpalltia/lppfll4tHr > fQ difimllo
.11 /w{ral inffilllll fÎl(udmttm ùm AlbuM rfTl/ifiu?
fi'
fl.f
AE S ']' 1 0
P R 1 N A.
Voad primam qllxll:ionem, t puto Albinol'l1m bona,
qui literas naruraliraris 11011 impctr3uerunt,pofr motrem eorum elfe vacantia iure A lbenx,cx conltiturio•
ne noua Chrill:lani(simi rcgis Franci(ci. f:tfra anno
15 J 9·mé(e1anu~riJ, publicara Aquis in (cnatu,die dccima Mai),
1540. ~icll:nouus modus vacan di moriblls Gallorum imrol duétus:Eùm de iure (cripro,bon3 non dicantur propriè vacatiat,
Dili ob defcétum legitimorum (uccellorum, hoc cfr, quando i11te!!atus dcfuntlus nullllm habet,ex qllalibct (anguinis linea, vel
iuris titulo,lcgitimum hcredem,qui excludat fi(eum,l. 1 .1. 'VaCAnt/A.C. de bOI/IÎ VA(û/lt/bJl4.lib. 10. & ibi 1I0tar.Bald. loan.de Plat. &
Call:renlis illl.quiJam ulammtl.§.quolluj[.de Iegat.r.Nam per diétam conll:itutioncm, Albini defunai bon a ranquam vacanrla
fi(eo dcfcrunrur:ctcllim Gcut adoptio in iure reperirur in genere
& in fpecle , hoc cll: in fpeciali & pro pria lignificatione, & in generali 1. t./.l.ff. de adoptionibUl. &emancipal. ira & bona vacanria.
Nam propria &[peci'lli lignificatione diclll1Cur Vacantia , qllando iacent ob defcél:umlegirimorum fllccelfotum, vt fuprà di&ü
l ell:.Sed generali (ignificarione bona dicunrurtvac2ntia,quocunque iure linr in fi(cum delara, vt inl.I.§.fll. I.eum ql/i 'V,wl1Itia.Jf
de iurejfii,& in d.l.qllÎdam tejfamento.§.quolies.de legat.I.& ibi declarat PauI.Call:r.& loan.de Platea pollBaldum in d.t.l. C. debo4 nù va(all1;bll;:& primo modo po(fUl1t dici neamia tbona Albinorum: namque vacant ob defectum lcgirimorum hcredum:
cùm Albinus ob con[titutloncm iam dictam non poesie habcre
heredern.
r Sed ad fi(eus t fuccedcns iureÀlben::e dic:ltur hereS1 Exi[timo
ego cum propriè 11011 elfe heredem,cùm pcr difram connitlltioncm Albinorum nulla po(sir elfc herediras, cùm Albini heredes
Ghabcre 11011 po(sinr. Sed fi{cus non (uccedit t vr hcres nifi duobus caGbus, (cilicer quando en inll:irlltllS; & quando hc:rcdlras
iacet ob defctlum Jcgirimorum fucceiJorUm,tlor.loan.de Platea
per ilium texrum, ml. I. & III l. vacantia. C. de bonlo vacanllblH ,&
Bald.inl.fal1cÎlllIu.§.{fIm alllem.c.~d Treb.(ol.l.verjic. qU<fro 'fflomodQ
potlleffi vi ql/ù dradat flle heredt.lll Paulus Calkin 1. q/Illiesj[. de
7 nOI/at.colftn.n. 4· vbidicit t filèumnoll dfepropnè heredcm pcr
con
1
Caulfaa.. ~ren. 1.
1f
confiJcatiol1em,fccus fi fucccdat pcr defcfrl1m legitimorutn [uece(forum : nam qllamdiu t legitlmus hercs potcfr aillre, dieicur 8
iacel1s hereditas. Sed pofrquam non pocefr adire, deunit clfe hercditas,& ineipiullt bona e(!è vacantia,d.l. [.& 1.'VllcaN/ùI.C.de bonù vacant.& ibi Baldus,& 10anl1. de Plat.notant. Et lic IllIs duo·
bus cafibus fifeus fuccedir tanquam heres. Sed extra hos cafus
non cfr propriè heres,fcd loco hcrcdis habetur,vt notat Glolf. ill
l.intercos.§.jn.de jdeù1fvbi Bald. & in 1. tlltorû.jf ad legem luliam
de vi pllblicl1, vbi norant Scribcntes, & in l. non intelltgitl/r. §.Ji ex:
(A~jf<j[.d( iur.jfci.aart Bald.& Paul. de Cafl:r.in l.ql/olies.in finjf.de
1I0uationibru.
Sed magts dubium cfr.An iudicium t COCptllQ1 cum Albino, 9
quod 1nnantia appellatur, co defunfro cranfeat in!ifcum fucccdcnrcm iure Albena:.vid.texmm iN lJi conlanle. §.f.follli. M4trim.
vbi Scribcl1tcs communirer,& maximè ibi per Alexandr. & lmmol. qui copiosè & abundè i~ difemit, & recenfet varias & diIIcr(as fentcntias Scribemium:vbi dicit,Tot elfe femcmias,quo[
capita Dofrorum.
-_._----
,.
S V M .M A RIA
.f2...Y AE. S Tl 0 N 1 S
flcund~,flCJmd<f Ca/lffi·
1
FifcJJJ fùccedem iure vflb(N<f Ad reJlitlitionem fideicommifsi ~bti
gd/((r.
t
3
4
f
6
7
Albino inJlitllto herflie,& eiJi decedmtJine liberu faaa fublitllli6~
ne de primogmito cllff/dij Leueje regnicol<f , an cafÏl fùblitlltiom.
adlleniente,admittatlir per'Vulgarem,an perfdeicommiJ/ilm_
<...Albini 'Vident/Ir hereditlltis effi inClfp4ces.
InJlÎllltlH primo loco, fi 1111//0 modo Jit caplfx hereditlllu,fùbJfitlltlfl
in tot/lm admittitllr per'VlIlgltrem,exclllfofifco.
InlitrlllH Jifit incapAx herediwis, leJfammtllTl/ incipit J fimndo
gradll,& Ab (0 fùmit 'Vire>.
Albini Illm beredlt~tû,'lliJm alterim rei HCqllÎJilionù de iure & ronjilC/udine reg»i fùnt capaces. & 1I.g .
.
pmgrini bon" peregrinatiolU, hereditatis funt capAces : & ideo lex/_
in 1.1 .Cod; de J;ered.illlit. proudit in pmgrillllmibllJ Cll11fo deli{/1,'Velalitl'1nllla peregrilllf/iowe.
�Cautrl 1. Q,!!zll:. vnica.
9 vflbi"ijiCllt !~tJimt acqutrm eo fll6tffiaJl,vt dllm VÙ/Ul" re·
,i"Wlt:;t" M/I POJ!illlt 4(1"irm, vt de IlcqltiJitis ~fsjflf difpo/lm : &de il/ullu111 cOl/jlitlltiol/1.t v.rlbiflomm.
, 0 CO/ljlitlltio illflf vflhtll.t,mipit dedarlll/melf) ex vJiI & confoetlldil/I.
n PriuJlIg/llm tlllbillm & objùmlm JeclarlllllrflfJicims ex vftt,& COlIJUefudim,
.
I l Ex pP/rfsio:Jf pr.tjnmÎfllrquAliwlitlûi,rifpeélltjllltm in '1/10 polJef
jio rl!"Îtllr.
CPlljilfludo & ohftTIIIl/i/ia i/llerpretal/tur dubill capitllla prjuilegi6fi/m,ibid.
1J EfjlaM.1 & iru commum alqllt 4d,'o prlllilegia gmeraliler l0'lumtù"tllbmt fùmm interprttatio/lem lib vfo 6- conJiw/ldi11t,ttiAm
contr. propriuTN jignifcatiofJ(/1) verbomm.
J6
fl..Y AE
STJ0
SEC r ?{,
D A.
l{eus flleeedcllS t iure Albcnx, ad rell:iturioncm lidcieommifsi obligarur,!.IlCClifare.§.
ji(ifco. I.tM~rceIlIIJ.§.fl/a!jfadTrcb. flO~ in·
telbgilllr.§.Cllm tx cA,iffojf.de JUre ffct, & tIIl.
qllidam trfllmemo.§.quotin & ibi Doél:or. de
!egal. J. CIIInjimi/ib. ibi atlegatis ptr glbffom i/l
vubo!r.-jl4I1/IIT. Er ha:c ql1xCbo non habcr
f·
dubium.
Sed ruagis dubium dl:, an {lIbflirutus t admirrarur per lideiCOOlOllffum,an vero per vlIlgarcm. Er videtur mJgis per vllIga3 rem ,ex quo Albini t tam de iurc, qu~m per confllrurionem, cu·
ius memml in prima qu:dlione hulUs caulfa:,vidcntur hcrcdira·
ris oml11no elfc incapaces. am de iure ,. pcregrilll hercdlrans
fùnr incapaces.I.l.c.d~ bmd.mfh/./fed rtJi COIIdIllONl, §folmmis.jf.
dt bmdlb.lI1Jh/l/md. & vcrba diél:x eonfll[urioms (jc h~ bem ) Ej rAngl r /Ir pm/dcql/trlr ,liI(Um bum m fJojlrt R~rallmc fl yeM XlJeublrJ
orlllllmwbits. Er lic rcddunrur per dH~l:am conftitLItlonem pelll[US incapaecs aequi/üionis. nam negarilla prxpo(jra verbo , po·
rdl:,abllcgar omncl11 porenriam aequi(jrionis, vt notant Doél:orcs,& maximè laCon in 1. GallNl.i/i princ.ff.dt !th.6- poftb.$oo quan4 do pnmo locot illfhmr\ls nullo modo eft ·capax hercdltaris,
rune (ubll:itutus 111 tomm admittirur per \'ul g~ re m , excluCo
fifco
l
Caulfa 2.. ~z{b .
'1
Mce,I.I.c.dt hmd.injlit.vbi Bald.& Scrib.inl. r.n1.lximè perIaConelll,Angelum t.in temptujfdt hem/.inJlit. Barto. Bald. & Sri bcntes m 1. 1 dt vlIl". & pl/pit. in illa quxftione herede in/htuto cxifleme I11digno,";n Cub/bturus cxcludat Ii{cum : qu am ibi traél:at
eoplOsè FranciCcus de Ripa,cot.2. 7.11.1 55.& Socin.col. 2. 8.nll1tl. 33·
& quando t hercs in primo grlldL~ inftirutus dl incapax hcrcdi- 5
taris, run c teftarncnrum incipit?, (ccundo gradu) & ClIlIlir elfcél:um à vulgari Cubll:iturionc: vr cil: rcxtus f/J /. nit'"Ji n.ilts. If Ù
i/lilljlo rupt. & in t. 3. §f:ff. dt !sb. & ,oJ1h. idquc trad Ir Barrollls 111
fccundo etfeél:l1 vul garis fubll:it.in !.I.ff. dt 'L'ldg. & pl/pi//. co!. 7 .n.
19. cuius doél:rin'a m Cequunrur communiter Doél:ores, vr ibl d, ··
eir Socinlls co!. 34· lwm• 33 .Er meriro,quoniam (ubll:irurio vulga.
ris faél:a alicllI) fi hcres non crir) habet locum 111 caCu quo hcres
elfe non potcft.Barrol.ifl 1ft fllllter. §.Ijf.dt vI/tg. & norant Doél:o·
rcs in l.GIII/IIJ.§. 1.& §.& {ftlÎdJi tantumjf. dlltb. & pofth.& dl textus in l.cltm propOl1/U.C.dt heredlb.inJlù.Ex quibus viderctur dicendum, diél:um loanncrn Lcndie, (llcccdcrc pel' vulgarem in [0tum,cxcJuCo Ii(co:vt in umili conCuluit Carolus RUll1us conjif.no·
fl4gtjimoprimo, vol. 3.
... .
T amcn verior cil: contraria opinio , & rlltl(!ll11bllS IirmlOnblls
conlirmata, fccundùm qll am fuit iudicoltllm ex maiori Cutfragio
Dominorum, m hac callfL'l, vr non Cuccedat pcr vulgarcm, Ced
(olùm per fidcicommilfum. Nam fal{ulll cil: Albinos telfchere. 6
diratis veJ acquifirionis incapaces, cùm ram dc iure qUlm de
con{uerudine linr & hcrediraris & cllill{uis altcri lls acquifitionis
capaces. Ex hoc enim quod !lm exrranel,& extra hnes rcgni I.U ri non cmcillntlll incapaces herediraris, LAmh.omms peregrl/ls. C.
,
r '
c~m.de flccif.Ced polfullt ClIcccdere & hercdirarcm non IOlum ca·
pere/cd rctlncrc,t. extYll/Je/l7II.C.de h"ca .m!f. §jin.lnjltt/l/.eod.til//I.
dicuntllr t enim pcregrini , bona peregrinarionc , vt verbis no- 7
ilrorum vrai. Sed tcxms in conrrarium allcgarus in d. t. r. c. de
hmd. injlu. CIIm jzmitiblPi, procedit in pcrcgrinarioniblls cariane
deJiél:l, vr ibi volllnr poil: gloŒ'lm,Barrohls,B.lld.AlexJl1d.lafon,
& omncs Scribentes:Nam t pcregrinanres bona peregrinationc, 8
habcnt de iLlfc faéboncm tell:amcnri tam aétilHll11 &. paffiuam,.
Au/hmt.om/ltj peregrini.C.com. dé fclCCeJf Et de conCuerudine genc·
rali ram in hac Proumcia quàm in rota Gallia, Albinis pctl'l1iC(um cCl: acquiren: bOlla in rcgno:imo dum Viullllt,omnia polfunt
,
face-
�l,
c.\llrr.,!.~x(b.
f.lc tc,quanrum ad acquitendum, qu~c yeti originarij regni poC(unr, & lÎe habcnc fJ ébonem ccfhmcnri pallluam , quamdiu viuum , & libi acquircre po(fl1\1c. qux con(l1etudo habctur pro le·
ge/de fJuibllJ.ff.d( Irgih.& ibi not3llt Bm. Bald. Paulus de Ca{h.
Angel.& omncs.
~:t fcnrcntJ a ver.l comprob.lcur, cx his qua: (cripfit vir do':bC, UllUS 103nn S BJCquecus , JO 1110 cIcg,lnci traél:aru iuris Albi'
nacus,in pY/m,tf .lru,CdP. ; .qui n0l1ill1 Ille peruenie ad manus meas
in (IUO cap. rccen(er mcmorialc 3nciquilTirnuI11 huius imis Al·
binacus, cran(cripcum ex C;tmetx ratJ ociniorum Galliarul11 re·
gillris vbi ill 4. & I~. arcic. ha!c noll:ra (cnrcntia probatur. fiquidcm iIl4.mic.Efpal\0,hoc clr,AlbulO {eu extcro motieme in te·
gno line heredlbus legltimis ex proprio corpore procrcatis, (uccedit Rex, iurc Albinaeus: nec pOtcn tcltal1lentull1 face rc Alblllus, niu de quinq!1C {olidis r.mlis. Ec III an ic. 12. dlcÎwr, quod
Efpauus, hoc en, cxtctllS non regnlCol,l, potèll: Icgitimis cognatis, natis & hlbitancibus III rcgno,lùcccdcre: {rd poll:qu .lm (uc·
cerm,1i moriatur line hercd i us ex propri o cor pore , in rcgeo
procreatis,Rex dli fuccedir, ranqulm Erpl UO, hoc dl: excero de·
funao fine liberis: Et fub hlC form a fuJiTe ius Albinatus rcce·
ptum, & con(uerum cxigi ab antiquo, refl:anlr ilIlld mCl11oriale.
& cap.vlq. partis eilliaem tl'aél:arus rcfcrt, Ilc fu ilfe illdicarum
pet [llpremam curiam 155 4· dlc 14, AuguTl:i pro Godofredo
Decelllnniaduer[us Ioannem Ldllguevalum . Et lidt Cdp. 3o.
tù1drm !rla. vidcarut ,velle concrarium, dum di cit, cxreros ciui!Jcate Regni principali diplomare donatos , non pollè infl:ituete hercdcs, etiam proprios libcros extra rcguuIU natos , veJ
habitanrcs. nam Id comingir in Gallia. nOIl qUld em ea rariooe
quod extcri {cu Albini li ne de iure commu ni !Jcrcd\raris in ca paces: ( nam capaces elfe fuprà docuimus :) fed ob id poc,iùs, quia
Albinus Regis codlCillis non e/licieur rcgnieoJ a,nifi ad hoc tantùm, vr porsir ex cdl:amellto vcl ab inrcfl:aeo habcrc hercdes re·
gnicolas:liqu,dem Alb ini ex codicillorum pnncipls in rerin aeio·
IlC penilus arccneur, & incapaces reddulltur hcrcd irari s , proprer clau {ulam, prolltfo fJI/od l/lJpf!rdl1tù heredn Jint regniro/.t , qua:
fe mpcr adiicitur codicdlonlm IIlrerinationi, vr ip(c: Bacqnertls
dcc!arat, eodem rra/heu capir.q. Nam !llorum incapacitas non
dt de iure communi , {edcx codicillo\'l111l inrcrinaeionc vt dill:u mdl:.
Et
Caulla 2, . ~:cft .1 .
19
Ec quod in Pl'Ouincia Albil11 ance :l nnun~ 154u. quo al1110 cdiél:o pub!Jco il1s Alblnaru s à Pro\1i nclalibus fUir rc:cc ptum, iurc
lèripro 11.1berenc refl:,lmcnrl f.lJ:ionelll .1él:i UJIl1 & plf.~Ill .l\n ,mJ
IlItèll:c oll:endirur ex Gonfl:imtio nc Cluill:i.lI1i(f.Regls Car'oli lue
derc f.tél:.l Ambciix, clic dll oLlccim.\Oél:obrl s 148 , ·.quainuiél:Jf, imus dcclar.1 uir Prouinci.lIl1 iun A lbinatus am con(uetlldill! GJII\.c, qux ius lllud inrro dllxi r , non adtl:ringi , rcd pror(us elfe l!bera lll . Galfando & 111 irrirulll dedu ccn do omnia (ai{iIl1CIlC:l & procelflls adncr(us Albinorulll deflln él:oru lll heredcs
& bon,l faél:.1: J cclarando cam ori gil1<lCl OS PrO\llll cÎ x, qu àm exceros & Al bin os ill:tm incolcnte , poIre iuxt.l difpo!ltionclU
I\Iris rcripri face te telbmenra , & dc bOllls (UISliberè d,rpo ncrc, licur :lb ~ nr i qll o conlùcllcrunr : & ideo Al bi ni qui habitabam in Proui nciJ amc annu l11 1140. non egc nr " relis n arur ~ li·
taeis am illarum inr~ri n ationc, {cd iur rCClp to r 0f1'u nt nedum
hcrcdlratcm c~pcre, Ccd etiall1 rell:.l'TIema faccre , & omma qua:
veri on rinarij polfunt, vt docuil11ns (li p cr iùs,w~q:: I.q.vnirll.
Nec repu gnat conll:lrurio in pnllC!pio d iél:a, q \1la non fim plicitcr prohibct t cos acqmrerc bOlla in Regno,fed (olùm ad elfe- 9
él:um vt de illis non po(sinr di (poncre,dcbc llt enim vcrba lupradiél:a: conll:irurionis rcll:.ringi &. dcc1arari per verba imlJlcdiatè
{equcntia : vbi cnim dix ir conll:itmio , Albinos non po(fe aliqu a
bona in rcgno acquirecc, Il:aeim {nbi un git: A tellt Le moillS dOtJt
ils puiffint , ér Lmrf/ljlloiflbü t~(fer , n:y.IIICfwmc",; dj}~(cr. ~a:
verba rcfl:riIl g\1nt &. decl\r,lI1e Principi l inccn no ncm fllil1è, non
pr6hibcre Uli s acq\1ifitioncm bon orulll &. f.lc1ionem rclhmen ri parsi\1:lm , (cd {ûlùm di(pofi tioncrn illol'll\n & rcfhmcnri tà·
êllollcm aB:i uam, &:: fic A Ibini pollllll c acqu irere ad hune dun·
raxat e!T'(;J:um, vr qu umdiu \'IUllllC acquili ris & l'anis fmancur,
& rerlllCa nr illa,llo n aurcm,v r de acq u i fi ti~p orslllt dlponcre: aIio<]ui implicarcr ipra co nll:irUlio ('o nrraria, vt cù m difponar Albinos nnn pofle di[poncrc de bo nis pel' cos .lcqaifiris in Regno,
Ergo ncccflccll:. , vr volucrir illos polle acqui rerc. alio qui quomodo pofle nt dl(ponere , & quornodo poncr fiieus (ucccdcrc in
eorum bonis , mfi pollè nr ipli acqu irerc : vr dcclarar Bart . in 1.
1. coL. 1. nllm.2..Cod de IHredibm mjllllll'lltl. vb i vulc, Idco nOIl po[[e heredir.ltCm aurcrri inca p,lci , r.m qu.l111 ab ill(l1gno: qU Ia Illcapax Illillam hab er hl:tl:dlr.ltCl1l , Ilec aélull ec POtCIlt I.l, qux
po(sit aufcrr i. Prill.1tio cnim prçCuppOlllC haHml1l.1. ,jufm ..§':
c 20
de
'.
~ '
..
�10
CJu(f.tt . ~:rlb.
.
ro if'llfrP. obli~. ~x confticutio CXV(u t
&: confuetudine '(ub(ecuta IJm reccpic dcclawionem, vt Albini PO{l/llt acquirere, &.
derebus acquiûeis fmi & gludere quamdlu viuunt: nQm ex v(u
&. con(nceudllle (ub(ecuta conftirutio noua reci pit dcclaratio. Dcm & inccrpretationem, (~p. cùm dlü,ltu. exlr. de cmjilfilld. vbi
nOel11t Panormlt.B~ld. Butr. Immola &. cOn1llluniccr Scribcntes
per IlIum ecxeum. Nam ibi v(us & con(ueClldo interprcla:ur alitcr lbcueum qllàm ius comm une, & in ClIP. (~m perfonA!. §. ql/'od
Ji
111,t!(Jjdfpriu'/fglu,lI".6. vbi priuilcgiu mdllbillm l' dcclararur (ufIiciclIS, ex v(u &. con(uecudille III b(ccll ca : noe:!11C per textum il·
lum ibi loannes And!'. Philip. Franc. & Gemin. quèd in ptiuilegiis fi dubium fic, an ex I110rul11 vcrbis deeur plena cxempeio,
poeenc per con(ucClldincm dcclarJri .pro quo adduco etiam textlIm /11 C,lp. ",m wlItJf:nl. dein/hl. llam in illo tex ru erat dllbium"
an cOllcelIio Epi(copi fJaa Archidiacono de infl:irmionc per(olIarum &cultodia Ecclcliarum vacancillill in (ua diœceG, fuiflèe
perfon.lllrer Jut rdieer faaa,qua: ex v(u & po{]èlTione (u b(ecuca
dcclJmllr fllilfe realieer faéla. Per quem rcxClI ln noranr ibi Pan Dormie. & Jmmola,qllod ex po{[c(sione t prx(umirur pro rirnlo,
& quahraec muli,rc(pcaul1:arus in quo po{lèCsio reperi rur : nam
confllcmdo & ob(cl'l1 ~ ncia Inrerj:'ICtllHlIr dubia capitula priuilcgiorum,vr lIorat Philippus Franc.in d. (apiw!rlJ peljiJlM. §.jn. in
p""JO nOla". & in ltaeuro Prou inciali , faao in aa iLIli:! Foroilllicn.
Ira rc(poudet Prouincialis Petrus Antipolis in Ir.IElAtll de fJJllmribUJ 6- honor.in §.mlliliplex ef! diuifio 1/Ilrnertlflt. coluTII. 9 .mml. 48. per
ecxrllm , in l.fi dt il'lierprttatiom, cum l.ft1/1tnf.jf dt /egib. & adeo
hoc verum clt, vr edam contra propriam lignilic:ttionem ver·
1j borum cam ltatuca , & ius t commune, ncdum priu ilcaia
<tcne·
b
b
r.lhrer loqucmia, fum ~ nt intcrprctanonem. nor~t Panormit. in
(~p. mltjiCart. in l .no/,tb.dtftpultur.&ç Innocent.in CliP. olim.dt 'Utrb.
hm!gloff. illl.nDlI poffirnl.8arro. & Caftrcn. in 1. 11t'fIle.ff. dt Ügib.
& ptr Bal col. in 1. omms pop/lli. de /I/flt!. dl iurt. vnde G quid effet
dubium l'cl ambigllum 1I1 diéta conlHrucionc,(aris eilèt declara·
tulll per illam con(uccudincm gcncralcm,
Non rum igi cur Albini incapaccs acquifieionis hercditaris l'cl
alee nus rei dG vl\lum,lkèt de bonis (uis tefl:ari aut di(ponerc né
pO(,lIlt , aut heredes rclinqucrc. Cùm ergo diétus Ioannes bercs
IIllhrucus effee capax hcreditatis , Idcirco pel' dus aditionem
fuir
CaulTa 2.. ~xfl:io 3,
2. [
fuir exrinéb vulgaris contenta (ub compendio(a, l.poft ,tdium.C.
dt imp/lb.l.'UfYbù ciHillb.ff. de 'f.JlIlg. vt ibi notant Doétores , & in t.
ctfllu(io.eod.tit.nam diaa (ubl1:itutio , faéta (ub conditione, G diaus Joanne! dccederct Gne libcris, dicirur compcndioCa: qua:
polt pupilJarem xtatcm , & adiram hercditatem cominet lidei·
cOl11mi{[ariam, (ecul1dùm Glo!làm,B:!rtol. Bald. &: omnes in 1.
prCC/bll4.C.df irnpubemm,& in ".l.cmtllri, . vbi copio~è rradirur per
Alexand.la(on.& de Ripa,& per Dccium, in 1. in fef/llmento. c.de
IlIrlit.leJl. Ad ClI iL1S fideicom l11iffi rdhtutionem , obligatu r fi(cus
(uccedens iure Albcnx, vt diétum dl:,& fuit conclu(uffi & Pf(Jl1ullci:!tum die 13 Maij, IH7'
SYMMARIA TERTIAE f<.!'AESTIO'l(JS,
/tc/md~ Cauffi.
prillfqlwn I/d bonorum incorporatiomm pemmiri pofit, duo re'lu/TIIn'ur : primllm, 'Ut bona fnt in jftum delli/a: "IUrt/In , 'Ut dJligens perquijitio & indl/f,I/fio bonoYllm j "t cum il1uentario : & citandi font, quorum interej1'Uoce pr4conû , & conlrAdiElora .f/Id/end/.n. 2. .
J Litt pendmtt jilper OppofitiOl1ib/# velinlercefionibus,poffiffom 11011
fitnt tllrbandi nec inquietllndi.
4- SftjueHratio fI/men bonomYlt adfalllllm ius hllbmtMex cal1fa !egitlmlljer; potllJî iudici 'Uidulur: tl/mm non debet i/lllm,mji ex
mllgna & illJ/a w1fa ordùrare, cùm flqurjlrl/lio ftt regllt4rifer
prohibita.
5 Incorporalio bonomm infiftllm , prilu terminl/tu iudicio ji/per oppofitlon/bus, ritè & rem flcùnda rfl.
6 IncorpOYlltio1'JCm flium jer; impcdi/lnt dfl~ C1111fo: conlradiElori.f[ci• liCC/po./Fflio, 'Ucl propritllU. perfon4lts "UtY8 IIElio non impulit.
7 Fldmomm:fsi pcritio incorporationrm non impedit.
8 Pro rrjhtlllJOnr fideicommiji,compel/lnttr{J aEl/onC! : perfonAlis f.>Ç
teftllmmtu ,rri 'Uindiclltio, & hypotbullria.
9 III jdcicommilfo 'Uniuerfitli,d.minill11J bmorllm non trAlljit;'J fdei commiffarium "nurej1illllionem : idt. rri 'Uindiclllionem intmfifre flQl1 poteJl ,mU rrjhtlltioncm .
J Il I.At1io kl'F0theclfrù: pottjl C/lm arfione ex teJ!/lmum C/tmll/lIri.
C
J
II Arfio
1
�11
.
CauO:I1. Qgxl1.rcl'tia.
li
tAEliD hypotluwiuft ln mn, f,ildc# n./lliri/fiât .tdllcrJlfi#1/I
P~fJijJortTIJ.
.
11
F,dmommiffom Vllliurfo/e !tli minime pOl1' .,tfiont hrpothtcAYIJ,
Jiwt nu rci vind,cAI/ont; qllonl<tl/i IIl.e,1{fiolle.' projdâcommifJo
vmutrfoll nDlI ""tml/mmJ ,jt'd pro pJrliculmi.
CArSSAE t. ,f!J'AESTlO}
(
Riu(quam ad bonorum t incorporariol1cm perucniarur, duo (um necelfaria: primum, vt boua
ftm ad fi{eum dclata. variis enim ex caulIis bona
ci dcfcrulltur, Vt dicit tC'(tllS, IR 1.I.ffde it,r.jifci.&
licèt aliquando dominJllI1l bonorum cransferal'ur ipro iure in fircum,vt in criminc ha:l'c(cos:tamen anrcquam oecl1pari poffine vel JI1corporari, rcql1lricur fentenua dcclal'atocia, CAp.cliTli flcu,Jdil1l,.dc lurellc./ib.6. & lbl notane
Doétorcs iuris Ponrificij.& facit rexrus in 1. CÙIi ,!NI dèlatorem. ff.
dt iurffci.Seeundo reql1irirur, vt diligens hat perquHitio & indagatio bonorwn, eum de(criptione. vel inuenrano, iuxta texeum ln l.fn.c. dt bon. '1IItc4nl. ~ ibi Luc.de Penna,Bald. l!artol. &
loann. de Platea. & dl: rextlls inl.Ji qllis ill/ra. c.de bMis proftripl.
vbi hoc notant per ilium cexcum Bartol. Bald. ~Iyc . Ô(. ali)
L' Scribb. inl.difenJiollisIAmlllU.c.da illr ffci.lib. r o. In qua t inqui1Jinonc & de(criptionefaeicnda, li aliql1i (c oppon~nt , audiendi funt: imo voce pra:conis eitandi omnes valences conrradicere,vt comparcant, certa die diéta, pcr texcum ln lfn. ibi, c/lm
dMareclalllandlCopia. C. dt beni; vae.ml. vt ibi notant Joann es de
PI.tea, Lucas de Penna, & Bald. 6- ml. fi fi NIS in/YIr C. de b011lI
3 profm!IOrUIIJ , vbi Salycetus. Et pendcnrc t lite fuper ? ppofirionibus , polfelf()res bonorum non (llIl[ turbandl nec Il1qUlet,lndi ,per rcxrum in 1. difenJiol1lI!aculld.!. C. de ùm jfc. & ibi
notallr Barr. Bald. & Joanlles de Ircr. Luc. de Pen. & {oan. de
Platca, 6- in 1. fi. c. de bonis 'liMant. III d.l. fi 'lilis pofthac. nam lice
pendenre non acbet pollèlTor (ua pollèflione pril1ari , aut à perelpielldls fruaibus prohiberi, capit. r. 6- LM lit. pend. clement.l.
4- ml.l/t. Si tamen iulta t caufa adftt, polfunr boua pccdeuce lite ad f~Ullm ius habenris fequeO:ran, arg. 1. Imperatorcs. §.jn.
ff. de alpell./. ab mculione. c. qllomm Affd/at. t.Ji milgijfffltllSjf.de
prÎlI;
Cal1fT'a.
L
~a:!l:. 3·
2- 3
priuilegiis credit. Ifjdeù~(for.§ jil,!/li fttlftl.tre cog4nt./.4,!ltiflimiijf.
devJiif.& ibi DoCt.lf.de Ye'!.rClS.&lbi B.lr.& in 1.lillb.C.de agYIC.&
(if !tb. r 1.& lbi pel' ScribCt.tamé non debec neri diCta fequell:ratio,l11ft cau[[l fit adee illll:a & pra:cifa, ltql1e adee nccellària:cu
(equell:cacio fitde iurc pcohiblra,l. r.c.dr prolJ/b,tafeq/l1'ratione,& ~
ibi nocant Scribentcs. Cxtcrùm il1tcrccffionis t feu oppoftrionis lire'finita, fi conll:ct nullum elfe qui illa bona poflideac vel
villdic~re polIit,tunc ~ procuratorcCa:faris ritè Ô(. rcCtc facicnda
cO: incorporatio,iuxta cexr.in If.c.de bOfJÙ VdCllllt. & inl.Ji '!ultndo.eod.tit.lib.lo .& ibi notant poll: glo{[Bact. Bald. Ioann.de Plat.
~Luc.de Penna,&ol11l1CS Scribentcs,&in d.t.deftnJionis fict/ltlts.
if de ÙlYC ftfci.
.
(,
Hanc autcl11 incorporationem t neri il11pedlunt fo11\m dux
caul!'a::fcilicet concradiél:oris proprietas, vcl polfelTio, d.l.jn~lj,
VtrJic. n/llll/m id v ellllYc pofidere,vel vindicltre cQnjhleriJ,[cd pcr[onalis aCtio non impcdit,vc ibi notam Bald.& Ioann.de Platea,&
omnes Scribcnccs,per ilium ccxt.in 1. 1. C.pœlJlfJftaltb.crul. pr~ftr
ri.lib. r 0.& ibi Ioann.de PI:aca n.2-.& in d.Iln. 3.Bald. & Angel.
in lJi 11I11rito ill prl11cffJo/IIt.millr.ô(' ibi Alexand.cotji.verfic.mlo etiATli ex iRo text.qllod vxor non poteft impedire cOlljfc4tiollem. & Bald.
i» 1.Ji qNi! poJlhac. c. dt bonu profcriplortlm.per ilium tcxc. Bart. in t.
Jijnita. §.Ji de veéligalibjf.de dilmm inftaJaciunt notata pet Ba t tolum Ô(. Doél:ores communiter,in l.à Diuo Pio.§.Jifuperreb.jf.de
Tt illdicat.& qua: fctipftt Cyn. in t.ob maritomm. c. ne vxor pro marito.
Ex ql1ibm infettur ad decilionem noll:r:e quxll:ionis: fcil icet 7
fidcicommlffi tpcticionel11 non impedire bon0cum incorporacionem in fifcum. qllod Eamen intclligi debet de occupatione
rerum vacanrium,feu faiftmento, quod pra:cexcu fideicommiffi
non differwr,vt poll: glollàm concludunc communitet Scribentel in /-f.C. de edla. Dlui LAdr. loll. Sed legitima & folemnis incorpocario, pcr quam dominium rerum vaqantium acqUlritur fi{co irrcllocabIlitcr, impcditur , ~ quallCum adhoc fidelcommilfarius ell: Icgicimus contradiél:or , V't impediat in corporationcm hanc ficri , licèt occupacionem bonorl1m vc:l faiftmcncum rcrum non polllt impedire: vt ob[ctuatut ctiam de
eon(ucrudine in diél:a euria , & ill:ud mco iudicio probacur
in t. <.MArceI/,u. §.fin. & in t. reeufare. §.Jil1'o.j]: ildTrebell.& ln
I. SlIf/ius
.•
�1~
Caulfa ~xlt. 3.
I.SI4tIlJJ F/mn.§.corIJtlio Fdici/dt illr.ffei. mmjimiti/lIl4. III qlTib.
rcl1icu{1o fideico,?milli debet fieri l fiCco tanquam po{fclforc,
rc.tlitcr & cum cffefru, ad ql1cm bOlla vacamia fuerunr deuolu_
t01:& facie rcxcus in lfi m~rlto,in prillci.[olllt.mafr.& ibi noeat.communitcr per Scnbcnces,& inl.l.C.Ad 1.I1I1.de 'Il; pllb. cum (itml:hus.
Habecur cnim fi(cus loco hcredls, q\1em fidci comiflàrij con·
mdifrio non impedir mirei in polfdIioncm bonorum dcfunfri,
Lfe.dlldlEl. DIUI AdrJo!!.
g Ex quibus paree nOI1 conrradiccre, t qllod pro rdtimcione
fidcicommilli,comperant crcs afriones: Per[onalis ex tefl:ameneo,rei vindicario,& hyporhecaria,I.I.c'comm.de LtgAI. & pcr Dofrores in I.l.ff.dl üg4t.I.& §.in noffr.t.lnJfJtut. de Leg4t.na quamuis
rei vindicario concernat proprieearcm bonorum feu dominium
rdlirurionl (ubicfrorum,l.in remff.ù rli vindic4t. & notant 00{lor.ill L.IIAlllrAilter.§.lIihil (omlllle.ff.de 4C1J1lir.,offiJ!& in §.omnillm.
11lJflt.de .'homb.& ibi per Ange\.loannem Fabrum & laron.Pra:fupponit enim dominium vel quali, ex parte agentis ) diél. L. in
ruIJ.& polfellionem,cx parre rei conuenti, vt volûr Dd. in d. §. I/ihsl com1lll/ne.camenllon impe.dit hoc (aifimenr\1 m bOllorum : li·
cèr illud impediar,vr dictl1m ell:,corrad,,~\:oris proprietas: & pof9 fcllio:quolliam ifl:o ca(u aduer(us 6(Cllll1 t peeimr tideicommiffum vniuer(ale,pro quo rei vindicario non copeeit tideicomilfa·
tio,ve volllir Barr.i/l d.L.ljf.dl legat.!. Cllius (enecnci am [equunrur
rald.Ang.lmmo AIex.Caftrell(,la(oll , de Ripa, & omncs Scrib.
ibl. Nam ance rcftlrurionem ,domini11111 rerum non rranlie in fidcicomnuflàrium ,lflaa.l. reJhll/fJ.jf ad Tr!vdlt"'Jum. ideo nOIl
porell fideicommiffarius agerc rCl vIndlcarione ,qux prx(lIpponit dominium ex parre agcncis ,vt dl(~}um cll:. Idee> expefrnre debet rcfiicutionem, antcquam polllr agere l'ci vindlca[ione.
10
Parirer non obftae aaia hyporhecaria, t eriamli pof1ie eum
atbone ex rcftarncnro clImulari, l\lxra rexrum 1/1 §.fid JJ(qN~. ill
villlhentic.de fdeiulforlP. & Ibi norant Scnbcntes,& per Dyllllm,
in cAp.nllllus pltmblls.de reg.Îtms,lsb.6.quia agcl1S aétione hyporhccaria non fundar inrencionem (nper pollè:llione, cùm inrendar
auocarc polfellionem rci,quam alius pollidcr, vt declarant Ang.
Arer.Ioan.Faber.& la(on,in §.iltllJ StruÎlJn4. /JJ(!tf.Je afliomblls, &
cft texrus,in LJi CHm vendllor.if) prillC/p.ff.dr /Ulà. & ibi notat Bm.
& in L.rem AlstrlAmffdleigll.aa.& ibi BarcoJ.Bald.Paul.de Call:ro,
& Seri
Cau{fa 2.. ~fl:. 4·
.t f
& III t. r. c. de S"IU14110 interd. poll:
& Scribentes commllnircr)
Glo {fam ibi.
Ell: cnim hypothecaria t in rcm aél:io , qua: fui namra facit I l
adller(arium polIèflo rem ve volunt Doé\:ores in §.omnwm.rnjht.
de Aé!. Ee pel' con(equ ens , agens illa aé\:ione n011 dicimr poŒcf(or,cùm ill am velie auoeare.
.
~in eri :lITI fideieommilfarius t vniuerralis, ûcut ante rell:i- Il.
rueionem hercdlran s, non pordl: agerc rei vindicarionc : iea nec
hyporhcc:lria : eùm illa: at1:iones pro tideicommilfo vllillcrfali
non hab canc 10CUlU, vt cOncllldl1l1r communiter Doé\:ores in d.
/. r. de legAl. 1. & in IlliMlocis filpr/! 4!/rgAtM: lie meriro non impedilll1t bonorllm incorporationem , vt fuit conclu[um in hac
caufL'ldie !J.Maij , l f57'
- - - - --- - SVMM.ARIA .2!:.ARTAE .2!:AESTIO?X•../S,
fu,md•• C411fe.
DifpO
JilioUIIIIJmt. res qll<t.C.6om.de legatis,procedit tantltm iw liberis teJlatoris fdeicommijfo grauatu ,foC/mdltm opinio11em Dd.
fcC/lndt'em qllttm[I/it illdlCMM}') in hàc Ctt/iffa.
1.
Dsfpojitio § .qllllm8"7e.i'l ullthmt.de reJlittil.&ea qU<f pttrit,&c.
dec!A1,ltllr,vt comprelu ndat dOfes & donati9lJes propur wupti,u,
tam extrAncor/m1qu./m Liberomm gr.I/Mtom1ll.
3 Ratio legis gmet'11lis , i'J 0iJ rfjfringitllr ad dic1u/'J'Ij}eciAle !tgù.
4 Prùlilegitlll'J u llt»ent. res qu,t,non[und,lturfitper voto pttlerno,fcd
ill publlCd vtilttllte , ql/<t prol/enit ex IIIlptiis.
.
f Dos in dcfcmd C/Jtib/tf t~(f. llo ris ,infclligit'17 o:empfA,lfideicommijfo
ex tdcit.1 'l.Ioluwt.lte Ilfcendmtis, 9111 jdûcommtj/itm retit"lit.
6 DifjOJifio AII /hmt. res qt/~ , e(l 'Velut exC/plio ad L.f. §.Jin al/ f/111
fob condlfioll(. C. comllJ/I. de leg.lf. c!r idÛi fiqllittt7 geNus ipjï/IS
Yegl/ld! codid.'.
7 Conc!ttfio, 'Iuod f ri/û/egium ur/d,ml. res ''l'Id! , compct./t IItm extrmws q/làm lsbmsfideicommijfo gril/Mûs, dcc!m:tfflr procedere~
niftfr'lud/IIClftcr Ad eucrfiollemfideicommifsi , & .,d illfdiM rejlitlltiolzis,f cm dOlis reftit/lfio, .ult conjlitutio v et dO,Mi~ fropter
nllptittf, q,Ii,, /ttnc non pr.ritsdiclltlfrjdeicommijfo.
8 pr4/mmllr 1181111'1 }leiLIIIS in[nllld, If) fdticommifsi ab exlrAllfO'
'lI/am It I!ba i!.
d
<..Arb;
r
�Cauf!:, 1. ~Xn. 4.
vI/v/tm ludil/J rdiliquitRr qllmlo fûUI fit f.Io" , qui e),' qllal/titaU pttrin:ollij &dlgnil.rfl prrfonamm,& aliù ClYeumjl:ltlltm
"oc perpU/dm devel, ibid.n. S.
9 ntfiinguiiJur triA tempor4.,ad [citl/du/Il,qrll/lldo in faudem reIlila,
fiDnis fitfial dg!Mlio,71tl dolis eonjlitlltio,vtl exaffio ipfi'H.
10 Dos vel dmatig faaunu srallilmm jideicommifsi , 1f[emprr exIr. ommmfofpiâgllem/yaadis , fi àliberis grlllMtu fit fo?la vel
cOTIHilKt.,Jiuub IxtrAl/às.(;o Il. II.
11 Dwvr! do/14tio propltr IIllpJitf4 fira~ à IIberis jidcicommijfo grtlHiIIf; , Ji foRa Jit pU/tfente eOl/dt/ione fdeirommifi , an ~au
AW/t prilliügio lic7A llutiJent. res qll<C. trip/ex rrfirtur ttftnlO,
& mul/is MltonibllS cOl/fi"''''t/lr opl1l10 loann.dr lAnarJ/lI.
Il SmtlntMloallllis de vinania,amp/w/ll' vt proeedat etÎ41n i" dote
prom!ffo & nonfolHta.
.
'
14 Dotm fliam eftoffemm paumum q/lod IMbu legis muftittllem.
15 Fi!1I11 vd fli,j grallati ~ patre. an pofsint sdlm facere Clrclt dottm
v ii don.rtiontm propt" IIIlptw pro ft &- liberisfstis ,ql/od ten/ru., teft.torfJarl f ad/Jlle '!JÎtI/rct.
11;' SI1lt/ntiJ IOAn1lis de Al1aniû Ampliat.r, vt proeed,ft fille vxor,
CIIi l1ifi/U(l1da eft dos ,[cituri! fdclcommiffilm ,ql/ando dotem de·
dit,ful igl1or4l/(rit:dumfmdo bonaJide (;0 Jine frallde doum dldlril.
17 COl1ditiD fdeicommifi qllamditl pendIt, vxor prob.bi!iur igmrat
411 reftillllio jdlicommifi pofsit babm loeum.n. 2. 4.
18 Vxor prSbAhiliurfperd ptr fo[clptioll/m Itgit im~ prltis, dl/dmfideieommifsi reflltt/tionem.
19 Difpofitioat/thmt.TIS !Jlu.promlit niam in dote eonfiffi, qllamdiu
non probAtur col/trarit/m.
10 Conftfsiodotis an dieatur mW14YI in mauria fitfp eéla.
11 Faci/;'ils pr.tfomitur fralls;1/ AHgmenlo , q/làm ln ipfa dote.
12. Dtfp~{itio aNt/lll1t. m qu~.pr6Uditeti4m 111 extraneis , lm' raliolltl
Ibidem rt/altl!.
1; DtfpoJitfO IlIltbmlie. m qtt.t. proredil in jidticommijfo conditiol1ali
pendmte co"ditiMt: /1011 41/ICm poj!quAm conditio ejl pl/rifeata.
qHia tune bAbetllr pro pllro,ideonOIl pottjljitri donatio, vel dotil
conJlitutio,pojl pt/rijienlam conditiol1cl'IJ,!fllod pmu/dllbio proctdit in IxtwlfO t,aum, n. 1 f. Sed illlibcris tejlatorù jïdeieDIil'
miffi grau.tis, 4n CDllduJio procedat, AUlhorisfintmtÎ" ponitar,
I1l/mUo ,if.
Cauffa. 1 ~zJl.4·
G)
V AE S T 1 0
~
2.7
4.
0mmuni Scribentium fcntel1t1a t probatut, difpo- r
fitioncm IIMb.res qll~.c.comm. de legat. non habere loI l cum IlHi in libcris tefl:atoris fideicblIlm ilfo grauatis,
'it volum Bar.Cyn. fa ld.Al1 g. Cafl:rcl1f.& Salrcet. tbl,
&: l afol1 n. I l . tefl:atm communem, fi cut & Panl. Cifl:rcnf. i/ll.
ffmlitr.§.cùm proponerell/r.il ad Trtbell. & Raphael Cumanus,În t.
jilitlSramili~•. §.diui.de tegM. 1. vbi idcm refert Ftancifcus Ripa,n.
70'& hanc opiniOl1cm quoquc feqLluntLlt Bart. Bald. lmol.Alexand. ibi, & lacobu s de Bcllouifu , in allthent. de reJhllltione & (a
q,/a pnril, &c. §.q/l,7obrem.& in fpecie frmili nofl:rx,hoc efl:,in filio
fratri s fidcicommilfo grallato,!ta confuluit Franci~cus Aretim~s
confit. 37·ftquendo ordme", in tertio dllbio.per textumm 1. 3.§.ltberl6'.
ffde legato prd'fland. & fecundùm hanc communem opinionem
ex maiori voto fuit conc!ufum in hac caulfa,die 1 3· M ai), 1 f f i .
~a: communis o pinio nimis iudi cio mec co:mlat rexwm
in d.§.quamobrem.in aurhent.de reJltt.& 1.1 'll/.e pant, &e. qui texms
ponit reg ulam generalem , eximendo ~ rcfl:itutione t fideicom - 1.
miffi gencraliter nuptialia documenta, & {ilperl11S faétas al ienationes aut h ypothecas, nihil quantum aclbocc rcfl:ltutione valeme.cui regulz genemli fubilmgir ur fl:a tim ab Lll1pcratorc rario calis : ta mim qll~ commlmtter om7ljblls pl'ojimf,lJis, qll.efJmi.Jüttr
tJllÎbllfdam vlilia fimt,prd'ponimus:qux ratio proprer (uam grnCf.1liratem ,omncs dotes & donanones proprcr llllp ro as comprehcndit, nec rcfl:ringi tur ad folos libcros ccfl:at om . cui rationi
fubiiciu HUI' immediatè hxc vcrb.1,jùri hoc nuptl.IN,1IlJ don./IIol'lib.
(;0 hm~m eXA?!lonibus priutfegiumfi (mm & Ante nos,otc. ~'t: verba demonaranc cni xa m Imperatoris volumarcm tuilfe,dotIbll S
l>l earundem ex ae.tionibu s rribllere priuilcgium : nOI1 amClll Illud in foli s libcris includcre. nam cùm vcrba d ifpofin1l3 a'tRI §
'1uamobrem, logllamur generaliter & indl!l:inèrè de nuprialibll ~
marumentis, & fuper his faél:is alicnarionibus am hypothccis.
ideo gencralircr funt incelliacnda',
1. I. §. '"l7emnlilLY. de_ lrg.u.
b
pr.ejhmd. 1.2.. §.dolo .verf hommeJ cs,rOIS.il vi bonorw'!) r,rptorum.!.
item apud Labeol1em. §.gcJ1ertrlit erif de imur.t.mctm1i. §.,rnim"dll crle''e.ff. de tO 'If/pd metus CIlIIJf. nam vbi lex non dtfUnglli t , I1cque
dcbemus nos. difhnguere, 1. P'''IOjf. de P"b!ici,'I1.' /11 rlm Ar,'.
[l
d
1.
N.lIU
�lS
CaulfJ!.
Il:rll io 4.
Nam \·ti dlcit ibi tcxtuS ,cRêt COllm (, IltcntLln1 lc:gillatons,di_
Ibngucre Icgem gcneralitcr & limpliciter (cripram. & quando
mlo dl cxpreffil inlcge, non rceedltur ab illa : (ed verba Icgls
ampliantur vel re/hingumur [ccundùm illam,l.milites Ilgrllm. ff.
d( f( 7/l1/rI. (;,~ i" /. (llm pJur.§.dl//cifI7/lù.ff. de [egll/.:!. & ibi [lotant
~cribcntcs,& pel' Bart.m /.paur. §.fimtlu?tJff. dr/eg'lt. 3.Scd ratio
exprefilln d.Jutluclpieir fimpliCltcr f'1lI0rCIll marrimonij, & libcrorum procrearionem, ln qlllbllS puhliea con!ilht vrilital,
Vt airrcxt.ItJI. l lfo!tIl.7/I~tr.& Ibl pel' Scnbentes, 6- §. mrfiu, ,hi,
7/lJ.mn 1/1 Impriù,qlllbllJ 1111111 tjfliPInJ11Ib,', t'/lfrlfJ,tttn1"f1m [olis ho.
I/,ùmfutr( 'IJdlrllllbus.1n d.allth. de refit. Ô· Cd 1"if parit, &c. & fic
mie cxprcfiàm d/C1~ 'II/bmt. dl: g~nrralis ad omlles nuprias,&
proinde gcncralitcrcft intclhgcnda illius dl(pO!itio: :lec potcft
reftringi tine magna violentia ad (0105 de(cendelltes te!l:atons.
maxlmè cllln videamos cadclll rariolle piura priuilegia fuillè
conCCOllll1prialibus clOCUlllCntis: It,l vt dotis eau {[a (emper &
vbique pr:rcipua !ir,vt dim rCxtlll ln 1. J. & ibi Scnbenr.jJ.[oiNI.
m.lr. qux priuilcgia rcgulamcr non limirantur ad [elos Iibcr0s
reftJrons,rcd gcncralircr locum habcllt in quibu(cumquc doribus ~ donariolliblls proprer llUptlaS , vr ibi volum Doétores.&
ilbm opin!oncm conrra eOmJl111IlCm, rellcr gloll"iJ originariè, in
d.§.qH41/J0hrcl/I.i!l1·"boJi1fict'TIt.1!I fn.& (rqultLl r beob.de Bellouilll,ibi por rexrum in NOrlrllù,in IUfr qrllS vnmn de Itberis, '!Jet rxtrdHmm hmdrm/iripfirit. qui rcxtlls cbrè deeid il' quœll:iollcm
pro opinionc Ilo(ha:qllx ctiam probarur in li. §. ql/Ilmobrrm. decLuJndocum vr Iuprà.
Et rcncndo hanc opillionem,noll obftant fUlldamcma eOllllllUl11S opimonls.& primo,quod tCXtus i/J d.,lIIt/J. res qllif. expre(51: loquJtllr de Iiberis & nOIl dc extrancis Item , quoJ non babcrrclhror hoevotllill erga ex cran cos . quod baber erga propnos libcros,/.cvm ~/1II.r.ff.d( COTI4.0- dallOi1fl.& in d./.l1'Jllltrr. §.ClI1II
pmpmmlllr.ff.adrrtbdi. & ibi not. DoB:.
• .
Nam rc(polJdcrur, compilationcOllrncri) non clLbc:re arrendi.1lI d..",tlJ.res Ijl/.tfcd vcrba Icgis. in d. § 1'"rmobran, q ux nullo
modo le rcll:inglllltJad Iiberos. & lieN III vcrbis narratiu is,&
111 CJ(u de quo III ill. allthcllt. habctlll', fiat Ilberorum mentio:
3 taOlcn t ;mcnditllr lcgis dl!i,olino, & cau rra Ji Ila 1is i Iii II s qux
~cncr,lh, cfl:& qllando rario Icgis dl: gcneralis~.'qllanlI1s diétulll
tir (rcCIJIc: non r311lcn rcll:rillgJ(\ll':\d lIlud dlCl:ulll, vclcafum
in co
C:LU lf.'l2. QI!:dl:. 4·
1. 9
in co pl'OpOlitlllll , (cd generalirer comprc:hendir omncs caCus eiu{è;km rari0l1ll)110t. Bartol.& Bald.per tcxcum ilium ln l ft;;'«!'"
§.ft 1"iJjf.de iur.àfaél.igl1orant.pcr Sm.in d.l. pater. §.fimdllm. de
legAI. 3.& pet Bald.in c.'1..rrquiYltllr.de /lppdlnl.& 1a(on.i;1 d. Wlltb.
rcs 1U.f.co/lI1n.2..
Parieer non obO:at , qllOd tell:aror non habct hoc votlJm erga
cxtrancos, quod habct erga (uos defccndelltes : nam fareor hoc
vcrum dlè, (cd prillilegillm d. lI/1th. rrs1utI. non fund.nut t fi.!- 4
pcr voto ])l{cmo, (cd Cuper publica vrilirare proucnicnre ex llllpriis, r~ nquam (ulis homil1cs faccre valemibus: vt dicitur ln d.
§rurfirf. in IIIIIIJ. de reJlitlll. 6- eA titi'" parit, àc. qua: ratio dl: omnino (cparata à VOto & voluntaec tcllatOris: & d[ gcneralJs edat
ad exttaneorllm nuptias, VI' non !il' mirum !i ad illas trabaCl't
decilio legis. ~inimo li de (olis lib cris loquerctur , ramell proprer rltionem ibi exprc{[am, extenderetur dlf po/itio edam ad
nuprias cxtrancorum , in quibus ea ratio mil iraI': pcr ca qua: noCam Bart. &, Bald.in d.l.rrguIA.§.ji qutf.jJ.de il/rù à Idél. Igno.nam
diB:io qUlllrumuis lit taxariua,legis difpo/itioni adieéta,llon exc1udie caCus alios habenres eandem rationem,vt volum communieer Scnbcl1tes,in/.ob ifS. C. de prtldiu & IIL.r(b. minor. &. facie texr.
cllm gloiT.m l.non poJlimtjf.de legibuf.
Alia Item r;teione non procedir communis imelleétus : ~o
l1i:101 tin d(l[cendcmibus tell:atoris, ex eacira voluntate illius, )
imelligitur dos à fideicommirro exemra, & excepta, vt dicirur in
1. "Iulier.§.cùm proponeretllrjf. Ad Trebdl. & ad id norat lingularitct
ilium rextum Paul. Callrel1.mlm.4.ilJ d./lllthtnt. ref tjl/<f.& ibiBald.
ac ideo dos & donatio non continentur in fideicommi/ld') qUIa
rell:aror pr~(L1mirur illud volui{fe excipere,quod mulieris pudici.
cix & voro paterno congrllebar. Adeè VI' pra:(umprione iuris &
de imc ccnlèawr iilia grauaea rell:iruerc id [olum qllod deduéta
dore [upcrc{fet de heredirare:vr diciwr in illo rextu,& ibi declaram Rarr. Alcxand.Immol. Ang. & 0111nes Scribelltcs : ira vt quatenus dos vel donario proprer nuptia~ venir dcerahcnda, inrclJigitur magis non darum iidclcOlnmi/li.1111 qllàm diminlltllm: vt
ell: commuuis omnium fcnrcnri a, ibi per illum text1ll11 in d.•11/thm/.I'rs qll,c. & llOCat. Alex. in 1. 0!û:rcellm. §. res 1".t.ff. /Id TTfbdlianllm.
- Sed Illlpc:rator in corpore iUius auth. JoquÎrur t quando bo- 6
11a, de 'l'l1bus dos l'el donacio propeer l1uprias dl: de.trahcnda,
d 3
etanr
,
.
�Cau{fH.~a'n+
cranC rdhcutlOlli obnoxia: &. hac ratio ne erant prohibira alit>
Ilari per l.Jin'11. §.ji/J IliUm. C. communia de leg4t. ad cuius legi!
modificationem, & corrcél:ionem fuit fuél:a dil"l allthm. m qu~
&. exprdJ'è dicirur III J.§.wjiu. & §.qllamobrem, vbi dicit fe per
JO
,
aurkcntic innouare &. murare legcm alltiquam Codicis ,de qua
1/1 d.l.fill.§.Jin 'iltet/I.vt dedarat g!o«i/1 d.AI/th. in verbo, legem: &
r" '/J(fb .•li.lI'l. quod etiam c1al'è demonll:rarur, ex eo quod .lIth.
1tS qU4.CO: polira immediarè poil: §.jin aillem. tanql1am cxcoprio
ad {uam regll!am: vnde lieut cxccptio, licèt lit dïl~erfa à rcgula,
ramen cO: de genere rcgula:,/.1I4/J1 Ijllod li'lilidè. § .jn. ft. de pm. 11g'/. &in 1. \.jf. dmg. Ît/r. vbi notantScribcnt. communitcr,ideo
necc(Jàtio concllldclIdum dl: tcxtum i1l dl84 aNthen!. res q1/4. &
in corpore vnde{umicur, loqui & dcbcre imclligi co cafu, quo
nntc ditbm Autheot. dos vel donacio propter nuptias comprehendebatur (lib fideicommi!fo, &. conrinebatur fub difpolitione
§.jin4Ilftm fob conditiont. ideo comprehendit etiam dotes & donationes propter nuptias, 111 quibus de iurc Codlcis rc!litm{o 6deicornmi!li locum libi vendicabac, iuxta difpolitionem d. §.ji~
4uwn.
7 Ha:c tamen opinio recepit declarationem, t vt procedat nih'
fraudulclltcrad cucrooncm 6deicomiffi & in/idias re!litutionis
f.tll:a fuerit dotis conO:iturio, & donatio proprer nuptias : quo:
niam tune non pr;riudicatur refl:itutioni, vc voluit gloffa in d. §.
1u4moprem,in Ant!). de reflitutiomfÙJeico/J1.in verbo, won jùffiarit: &
probatur il; §.h.tc igitttr.j/1 tlI#hent.de reftitutio.& in d.t.mutje, §.cllI1l
propD/ltretur.& ibi Call:renus.
g Przfumltur aurem fafrum tin fraudem fid icommifTi faciliùs ab cxîraneo quàrn'à hbcris, d. §. cù'" propMerelur. vb i ad ex·
c1uliOllem {u{picionis fraudls, cOllfidcratur princi paliter votum
cdlatoris:& merito,quia ccn(etur teO:ator hoc difpofui{fe, quod
facere tenebatur , {fvoo!fer: & omnes ibi decJaranc poil: Barrol.
CaO:rcn. Immol. & proptercà cùm dcrrahatur de fideicommif.
fo Cl( pr;t(llmpra vollliltare tell:aroris,ideo non poteil: circa iIIam
fraus con!iderari: Ilam volenti non 6t fraus neque dolns: vnde
i~o ca{u,arbitrio iudicis rclinquicur, ail fraus inrcruencrit.quam
ex qllanurareparrimonij, dignirate l'er{oparum, dotis confl:itllrionc,& aliis circumO:anriis, diligenter perpcndcr : in quo etiam
confiderahir index an fuerit dotis vd donationis propter nu.
prias (ola confeffio, qua: in exttanco adiunél:is aIiis adl1liniculis
(u{pe
•
Cauffa }..~:d1:.4.
3r
fufpetb dl: fraudis, per ea qua: VOlllic Angelus iH d. §. t. in Au/l,.
de rcJli!II/. dr Cil '111,. parit, &c. & Bald. Neucllus in Ir4[1. de àote, in
3.prluliegio,in 6. pllrte. Nam fola confdlio /ine aliis fraudis adminiculis, in dote llon furncC:lrcr,vt cxi!limanc Ang.& Bald.in locis
allegatis,quos fequitur Francifcus de Ripa,in d.§. Diul. deblli t:lmen fundamemo : cùm confcflio dc reccpro in dore, (lr priuilcl?iata,& inducat folutionem rca1em pra:fllmptam d. t.1n contr!lcrl/1I/J. §.fed ql/ol1lam. C. de non nl/meraf. pWIII. & ibi no rat naldus &
omnes Scribent.& Doél:ores iuris Ponti/icij,in cap.ji ca/lrio. de jde
j'l'rumcntomm.
Sed ran'\.Cl1 vr verè fciamus qllando in fraudem t rc!lirut)o- 9
nis lie faél:a donatio, aut dotis re!lirutio aur fo!urio, tam à !iberis
quàm ab extraneis /ideicommillô grallatis, lleccllàrio (um diIlingucnda tria tempora. Aut enll11 dotis conll:itutio veJ donatio proptcr mi prias faél:a cll: ante grau amen /idcicommifsi in
iunllum, am poll: grauamcn,ramcll ante condirionis fidcicommifsi ellcncum,& illa pendeme: aut vero poil Vtrlll11l)lIe, fciliCCt grallamcn & condirionis implell1Cl1t1l11l. .
Primo cafu fine dllbio t proccdit d.4Iuhmt. in liberis tc- 10
fraroris, fecundùrn communCl11 opinioncm Dollorum fuprà
commcll1oraram:qlloniam cùm rempore donationis, vcl doris
cooll:itucx vcl fol ma: , non d)'ct rellél:um liberis /ideicommiCfum,& grallRmcn iniunél:llm: ideo non potuit circ:l illud fraus
aliqua ëogitari. cùm non cncis nullx lil1r qllalitaees : nec rUll1pi
pote!l cefbmcnrum,quod nllllum e!l,t.nam & ji.in prll1cjf de il1mJl. YI/pt.tcJl·
Scd in extraneo grauaco t quid dicendum i!lo ca(ll!U tenea- I l
mus communem, c1arum e!l, difpofirionem Amhcncicx non
habere locum in extraneis,fcd folùm in Iiberis tcll:atoris : fcd tcnédo cum Glo{f.in corpore dlll,. lIuthcnlic.t, vt dilla amhen .pro cedatct~m in cxtranco grauato,quam opinioné ego fum fecurus
canqual11 iuri magis conformcm:llon video cur i!lo cafu magis
dcbear prxfumi fraus in extraneo,quàm in liberis,cùm non c[Jèr
illo ccl1lporc fid eicommi[Jùm reJiél:um, in cuius cllcrlionem pocuerim parari intidi",aut fraus excogitari. merito /i procedat aurhcn.ill:o cafu C:lm in Iiberis,quàm cxtl'aneis /idcicommillô grauatis , CÙl11 fit par ratio vtril1fque: & hoc tcnet An<rclus in d.l1l1thenl.de rcJlitllt.& ra qH,. pllrlf,&c.
b
Secundo ca[u '. refpeél:L! hbcrorum t comrouerfia dt inter I:!.
Seri
•
�Jl
CdufiJ ~. ~xfl:. 4·
Scnbenres ,ln loeum habeac dilta auchentica. Ioanncs de Ana·
nia cm]il.6 I.illçlpmm, V,fj 0'.. pOl/d/wu, dicit, mo ca Cu :lUrhenricam procedere,vc pendence condiCione IideicommilTi,pollinr li·
b ri rdhcoris dorem conlHruere & facere donarionem proprer
nupciJs,non oblhnce IideicommIilo,pu d.vfuth. qucm Ceqllicur
ibi Bolognillus,in addll.& !oan.Crorrus inlflll~f,mllilU. §. Dtui.
III pomlr. ,hm. per rexrum in .hr", AMhml. de rtjftwtiombHJ , & /4
1"oi p.• rl/.yb, diClCUr,1l01l elfe iull:um,lI1uhcrem ignoro\mem relU·
rutionclIl aminionis doris periculum (uIHncre.
Conrrariam vero opinionclU relluic Angel.in §. 1 . in d.aûthw.
da1ftlNl.& IiI q"~ p,mt.& laron i/l d./.ulhm.m 1"«' col. 7. lmm. ~8.
& CaroI.Ruinus,ron]i1. 1 L )-wcipim/r, ql/ia circ,l.numero 13' vol.l.
per cexr. in d. vfll/hm.quoniam ,II ils faeilè polfec grauamen du·
di , li 111:0 ca(u ell'cc perrnill'.! alienacio vel obligario. Fl'anci(e. de
Ripa jlJ d.§. Di"i. nllJller. 77' yolens concordarc: opinionem, dicit
C.lm qua: dl: Angeli & (eqll:tcium, proccdere in dore [olùm con·
fe{f~,nonduiU ramen (oluta:quoniam runc prxCumirm confellio
faéh in frludem fideicommllli, cùm cen(c:\tnr emana{[e in mareria lu(peél:a, \'r voluit ibi Angelus tx. Bald. Noudl. in tra{l.lfl/ de
dote'Jn 6.pnrte,m t J. prùûleg/o. opinioncm vero Angel. habere 10·
ctlm (ccundùm cum (olùm , in exaél:lone vel rdl:irurionc docis:
ca(u quo vxor 'gnorall'ctoprohibiticl\lcm:per tcxtnm in d. §. 1. dt
rC~i1"/. 6- t.t qU.f p.,rit,6-c.Er hoc fauore doris,cùm alias impuran.
dllDl ciTet conrrahcmi, qui non cxploralfet conditioncm dus,
cum quo comrahcbar,IJui (um .diojJ.dl r!g.iur.& hrc dc Ri pa in
d.~.D/l/l.é7r.
13
Ego allt::n cXI{Hmo opinionem t loannis de Anan io. contra
eommunem ycrioré elfe de IlIre,Cll11qlle procederc CCI .\l11 in dote promill:l, l grallilr~ per!ona, fiue pro Ilberis (l\IS , Jummodo
grauarus lit de hberis rcl1:arom,fiuc pro (C, ae cClam in dore nurus, ab Ip(O grauaro reccpta) dummodo fucrit r~ ,\ltrlr Colma: &
pro h,lc opinione addllco rcxrum m d.l.m/Jlitl'.§. rÎIN'J proponmlllr.
jf. a~ Trthrll.qtù hoc probar apcrcè. Nam ibi liha à parre, hercs
mlh:ura & grauara,fi dcccdcrec fine ltberis , refbtllcrc hcrcdiearem Tirio: qux filia grJuaca conl1:ltuir dorem cerra: clualltitaci~
mariro, mox iIIa dccedens fine hbcris in{l:itllit manrum heredcm,qui vr ibi dcclarat Paul.Cal1:rcn. r:\I1quam her~s vxo ris v'oIcbacdorem fibi prorniffam aducrrlls fidclcommiflàrium deducere: &: quxrcbacur , an dos dctrllu polfct ~ & reCpondee iuriC
COIl[U~
Caulla l· Q:!;x{l:·4·
33
con[ulms, nOI1 pollè dici in cuc:rlionclI1 lidcicommiflt f.lél:ull1,
quod & mulierls pudicitia: & parris voco congCllcbat. ideo decidlr, dorcm decedere,:lc li quod wpcrtùilfct dcduél:a dote, filia rogara elfet re{l:imerc. Ecce crgo tcxCllm , in quo lilia qux,
po{l:quam fuerat lidclcommilfo grauata, libi con{h[\lcrar uorem, pendenre condltione I1deicommilTi: & C,lmen uccidirur,
Ibi non ellè f.lél:am in fraudcm lideicommilli, licèt pendcnre
condirione lideicommiffi fLlilfet promiff.l dos &: conlhtuta.
Nee porefl: illc eexrus imclligi de dore con{l:ituta ;mcc graua·
men lideicommiffi, quoniam in vita re{l:aroris non rencbacur
lilia Cc domre, !Cd parres l'l'am parris. clun dotare i-Jilias fit of- r 4
licium parernum, L. ]il'). C. de dot. promiff. Et porefl: ad dot.1I1dam
liliam pater cogi officio iudicis , t.qui /tblros. de Y/fil nu?t. vbi hoc
necat Barrol. & alij Scribemes,in d. L. fin. & vcrba legis, & in.
d. §. c~m propomret/lr. nunife(l:è vohlm , quod dié\:a liha do·
rem libi confl:ltucrar) & non pater, & ira imclligul1t cum ecxrum Ibi 101nn. ab ImmoI.l. Alcxand. & Cafl:rcn. & oml1cs Scribel1tcs: concludenrcs commul1Jrer pel' illum ceXtUIU, Fi1lum
vcl t liliam grJ.uaram l p,ure , polle Id f.lcere circa dores aut do- 1 r
narion es propter 11l1pri:J.s pro le &: libens Cuis, quod renererur tcIbcor faeere,fi adhllc viucrcc.&: lie rr,lI1(elll1t Dd.ibi, ·I-in d.A"rlJ.
res qI/if.
Arque ifl:am concllllionem l ari~s t cxpticando , imclligo fi- 16
ue vxor cui efl: refl:iCL1el~d ,l dos, fciucric lideicommilrulTI fuillè
rdiél:ul11 rempore quo dlbat dorem , fille ignorJ.ucrit, dummodù bOlla !ide & line fr,\Ude mariro doccm rolLlerie. quo el probo
duplici r,ltione : Primo, pcr teXCl\ m in §. 1. ib/, fld Ingpmfotb.,t
illjl~ multer, dl' diccb"" inil/Jt/Jm ~ffe qll.tji per dcaptiomm dumlli/lm 111idem vimm fiai dotls mùu , ideo porre virum dorem
conlumere, & pcrdere dUll1 viuir : illo vero mormo proprer fi·
dcicommiilùm, cujus rc1l:irurionem vxor ignorabat ,amillionis
elocis muliercm p'! tieulum [u(l:incre , in allth. de rejlif"t. à fA qu.c
parit,&c. qllx ratio rnaxim è mouir Impcl'arorem, ad con(l:ituendam legcm gc neralcm,Î11 illa Amhcmic.l.& magna nititur xQl1itarc:nam conliclcrae duo, Primull1, qUi.l l'Cl' iuris dirpoficionem
marirlls efficirur dominus rorius doris, 1. é7ji dotù.& ibi gloll~ &
1 l.de hÙ. & 1. Il) l'eb/M. ôC ibl nota,nt Scribcnres. c. de irtr.dotlflm, &,
adeù efficicur dominus,v rco villenrc,non poCsit vxor dorom l'C '
percre, aur circa ill,111l aliql1id dirponcrc noie me m,uiro , t. doce
e
I1TJriUMJJ.
�H
Caulf.1!. ~a:[t. 4·
aIJ(/II.lfII.c.dt /ti vind.l,pToldlll/1/fld( IIIT. dot. notant Dd. i" I.Ji (0/1J!./III/Jl fol. m.,t r. & id '9 fi vir con(llmat OlUl1cm dorcm , & poft
elUs morrcm omnia cius bona inllenianrur lidcicommiffi rcllitutloni fllbiC'éh,dfcr iniqllllm dorem non dctrahi de lidcico rn-
miffo,cùm alio modo non ponet ,lIam libi haberc Calual11,& fic
[cman rer tndotara,vixq; ponèr facilè il1l1enire Cecundum vlru,
<]lIod effet damno(um Reipub.&vlderel1tl1r Wo ca{u \cges quç
faciunr mafltum domiol1m torius doris, & Iprohibent vxorem
cxigere illal11,Ju r repercre confiante matrimonio, faéhs eife ad
Îl1lidias & deccptioncm mulicl'is, vt non pollir con{ulere con{eruarioni dotis: qux hannTI kgum nu(qllam fuir aur mens aU[
imcntio.
Secunda vero ratio ('onlidel'ara in illo rcXtu cfl:, quia pC'l1dére rempore,quo manms cfi verus dom iuus rerum doralillm, &
quo dilapidabar dorem,vxor ignorabat relliwriol1em fideicom17 mi!!i, hoc cfi, implcmclltum conditlonis cllcnrurllln. Nam t
quamdiu pcndcblr conditio Iidcicol11mllll,probabi llrer ignora.
bar vxor an rcfiitutlo fidelcommilll poffcr habere locum . .Cùm
pendenre condirionc non Gr {aciClld.l rdl:irurio , nec debcatut
JideicomrnllllIOl,/.l.t.in trjlAmento. /. ;'cm melM.ff. de cond. &dlmUNI/.I,cI/1n ;'em ff'f/tAndo dllJ /tglil. 6 f d.ced.l.he'redc5 nlel. §. (ùm
ila.§.ptloJlad TTlbellu n/tm. & IblllOrallt Scribcnrcs communi1 S ter. Er debuir vxor probabditcr t (perare pcr Cu{ccpriollcm
pl'olis faccre dcliccre condirioncmJiJine ilberû.cùm linalis cauf·
(J marrimonij,fit procrearib libcrorum,I.I.fffolllt.mlltrim. mm ftmi/ibtHihi ./ügatiJ in gloJ!. & mcmo, Gvxor Iil:o ca(u ab omni
dolo & fufpicionc {raudis lit libera.
Prxrerca rexrus in d,,7.at/t/"dicir,wùu reJlilutionem 'IJx or ignorJbd/ : qu:!! vcrba refcrunrur propriè ad tempus cOlldirionis imrlcta: & purificarx: cùm ab eo tempore incipiar fideicommilli
rdl:iturio deberi, cùm anre conditionis implcmenmm non poflit fidcicomllli!!i rcfiirurio peri, /. in lejfamCJ1to .l. btres mutl.Jf.dt
candll.r1- dfmm/ér tOl.fit''fu4nd~ diu fideicomm .Et fic propriè verificlJ1lUl' illa verba io ilto ca(u (ciliccr , quando pcndcnec con·
dltloncEuir dos conltirura, vel donario propter nu prias faaa,
cùm illo rempare vxor ignorabar ccrtè fidcicomm iffi refiiwtio'
Ilcm, ex co quod nondum vellcrar fidcicommiffi conditio , vt
relHrurio poffcr habere 10cU.& fic mctito debuit mi vxor ignorare,
Caulfa 2. ~:di..4.
ly
rarc,qlllJ nodul1l vcnerar:ncc vcnruram debuit proG.lbIllrcr Cpcrlre propter votllm natllrale procrcatioms libcrorum,quod habent coniugcs,vr diél:um cil:.
Ca::rcrum rario publica: vriliuris conlit!erata ab Impcrarore,
in d..aurh,proCl:dtr,liuc vxor Cciucrit,liuc Ignor:ll1erir grauamen !
nam fempcr inrcrcll: Rcipub.dorcs mulieribus con(eruari, vt fieiliùs nubcrc poffine fecund è ,& CÎuir:mm liberis implcre. Cùm
crgo mtliret edam ill:o cafu rario ,in d.Aurhen.exprelfa, ergo 10CUlTI deber habere ci us di(po (itio,l. illlldjf"d leg.LA'qllilI4m.
Concludcndo igitur , in iO:o {ecune!o cafu:purarem qllod liue agarur de doce rcll:irucnda, quam reuera grallarus rccepit:
Gue conll:imenda, & donarione propeer nuprias, liuc pro Cc, fiue
pro libcris Cuis, du mmodo Cmt cales, pro qllibus rell:aror, li viuercr, rcncrerur ad dorcm vel donarionc:m proptet nuptlas, tUlle
derr.l.h:trur dos & donatio de lideicommillo : nec pra:Cumirll[
tunc fraus faél:.l rell:irurioni:per rcxmm.i" d.§.cÎtm proponeretllr.&
AIII~,de quibus Cupr~
Ampliando {uprl di éta ,p llr ~ t dtfpofi{ic:mem d.d/,,hm.procc- 19
dere in_dore confcŒJ, quamulU lidclcommi{[arius non probat
colltratiulll, {cllicer, quod rcuera non fu erie (olm.l. narn qu:mda prœccdir refl:jwrio docis,dcindc r<.:qllirur cotlfelTi o {olmlOl1is,
ealis cOl1fcfiio.haber clfeétum rcalis Illlln rariol1is, f,llIorl! doris,
t. inconlra[ftblU, § ..fi:d quoniun. C. de non nllm. pwm. lJCt; Felil1us,
zn cap.Ji calilio. de .ftd. tnjfmmcnt. col. t 3· w1 fitllt/q":trlo. Vilde
rune dcber idem illdtCMi de illo , quoe! de rel li Ihlln CratiOne
quamdill non p r ob :t r~l r concrarillll1.' nimiru m lÎ ,wrh en . habear 10 um III illa , qu amd1l1 non probarur COl1t LUl lIlll per fid icommi{[arilllll.
Non obfl:ar rari o Bald. NOllclli in 6. plfrt Jn 1 J . prllliltglo do/is,
& Angel.in.rI.§. I.in Iwthm.de rtflitu/iombus, &c. vr pra:(umarurt tO
fraus ll1 exrraneo, qui a confelIiio inreruenir ln Illarcria fu{p eél:a:~q ltid c m.hœc rari o ell: nÎlnlurn d~bilis. N am non cfi vemm,materiam e{[e li.lfpeél:am, maxim e: propret- incrrrum COI1clmolllS etlenrum , pro pret quam debllir graU.lrLlS Ha bene
(perare de CUCI1CUS conditionis arque lidcicomm if[u'illS : cùm
vtrfqu c elIct incertum, 1. 1. C. de trllnfoél. in quibns lacis hoc
ooram Barrol.& Bald.1m mola, Alexand.& D ecius. Ratione culUS Il1ccrriru.dinis ce{[are deber offinis {u{plcio frau d,s conera
C
1.
gralla.
�trI
CdU l.~.rl}+
gr.ILI~tlIm, & maximè in dore,cuius confcJTio non inducit (uCpi.
cJOllcm fraudis,imo 11Iam excludlr IlIrequod,1111 linglllari,d.§j,:d
9110IlWII.& ibi ooram Scrib.& ln 1.1 ifjùlllt.m.,lrilll.
Pariter non obll:ar texl.in §.fod Igl/lir. ;'1 alltl,.d( rrjlitllt.& ra 1N~
p.lri/, 6-c. nam loquirur in augmcmo doris, qllod grauarus faeir
ex IIlrcru~lIo poil conrraél:as nupr.ias, & confeéb Iluprialia documenta. nam rune in rali augmento celt1t rario pnblrcx vnli.
taris in aurh.confiderm:, oquidcl1l poil c:omraéb:ls nu prias aug.
mcntum dons {upcrucniens, non rcplet ciuitaré Iibc:ris, {ed pra:.
ccdcns mJrrimoniul1l. lraque mcrirô tale augmentum fupcruct 1 llIens non haber prillilcgium Joris: Icxque pra fllLl1ir
f.1c iliùs
fr.1uc!clll in augmento , qUJm in dote principali , in qua princlPlllitcr conoderatur vrilicas pubhca, & non in all gmemo ex in.
rcmallo t:létO.
11
~id vero diccndutll in cxcranco t grauaro, qui propriè ca·
Cns cil no!hx qu:ellionis:n,lI11 d,étus loannes , qui fuit grauarus,
llÜ erat Je hberis tdlaroris,(ed cxtrJncus, crat cnim Ilepos tella·
tons ex [r.ure. Siguidem in hac nuteria O!TIncs gui Il Il {une de
hbcris tdhtons, dicunturcxrranci:qllamllis aliàs {jnr agnati vcl
cognari rell~ toris.Ira cnil11 in propoiiro dl(linguunt illbcros rcIlaroris ah cxtraneis SCl'lbenrcs, in dlllb.res 1/1,f. &;'1 nliis flfCMft·
pr,t dllcg.lfù.Ee rencn do commllDcm 1ntellcél:u 111 , rcs
clara, vt
d. JUI".non proccdat in cxtranco graumo fidcieoll1miDo, {cd [C.
nendo opinioncm gllln:~ IH d. §. qlwl1Obrem. in vcrbo ,fi non fi1fiUfII,ill.INlhmt. de rrJfltU/lOllibllJ, 6- ta 11/~ p,mt, &c. qUCI11 imcl·
leauln cg<l (um [ccutus, cùm fit magis illl'idicus, qll~l11 COlnmunis:prouc ctiam faecrur Philippus Corneus in d. Iluth. res qll«.
col. 1. III '1)crfic. nOH b.bet lomm : vbi rcprchendit commllnem
inrclleéluIn d. dl/t/;. co quùd nimis rdhingat textum , & lè·
cundùm inrellcé\:um hune, in hoc caru fccundo , dlCClldul11 cil
auchentlcam haberc locum cciam ill ex rranco grauaro fiddcomnJ.i{T'o , ii(dem rationibus qui blls dicchamlls habcrc 10cumin Ilbcm ecllatoris N~ll1 & vcrba logis, & rar io publicr: ynhtatis 111 tc~tu ex prcflà,proccd li t in ex rra neo ,li III il ite r & ignor3miarcllltlltionis, & quod m~ritlls fit cf\:èél:us dominlls ronus dmis,vr nO\1 pollie Illlllicr pLO dotc libi eôruicrc ,c:,mq ue rc·
pétcre conrbnre m:mimonio. hem & illCertll illud cüditionis,
proprcl'llllod prxClimitur bona lides in grau~eo: & YOtlllll nanua',
j6
t
ca
Cauffaz.. ~xCt. 4:
•
37
tmx,quod h.lbel1t coniuges in nuptiis , vr faciant ddicerc condicioncm fifine ttberis , pel' rl1rCCptlOncm,& procrcationcm \J be·
romm. Hl.x omncs rationes qux conliderantur in ifl.o priuilegio
dotis, h:1bclJt locllm etiam in cxtranco , aegue in hbcris ee(la·
toris:vnde mcritu debet habcrc locum dilpolitio iUius authent.
.rg.l.illlldl! ad lcg. Aqllilùtm. Er pro hoc ca{u eft tcxms exprcffus
decidcns carum no(l(lIm, in 7'(glldllS in titulo,fiqllls V/1/lm ex !tberis ve/ extranwm b,fYcdem inifitlldl , rogl/lls eum tempore ql/o morcreIllr Imedit.tem /I!iis reffitfICr(. vbi apparct priuilcgium hoc gcnel'alirer fuiITe concdltlll1 docibus & donationibus propccr IlU'
ptias,eam libcrorlll11 qllàmextrancorlll11.& {jc clara eCtibj conftiClltio pro noftra opinione, contra commllncm : qua: polita cil:
;n prime/ibro Noudlamm,tiU l.jilb dill. rllbr. licèr plurcs {jnt <pli lidem non adhibenr NOl1ellis illis, alioqui non {peroenrus.
Vndc concludcbam cgo, in procc{[us t huius rclationc, di- 2. 3
ll:am vxorem debere gal1derc pnuilegio diax amh. pro [ua: dotis rc(litlleiol1e aducr[ùs lideicommillà, & maximè con{jderaris omnibus circum(lan~iis huius cauffa:, in Ciuibus ceffabat
ol11nis fral1di~ (ufpicio.Nam & dos ipGus quç crat tanrùm quingenrorll111 /l.orcllorum, in1pcéla quanritacc pattjmonij & per{oIlarum ql1alitate ) non exccdebae modum debirum, cùm bOlla
x(lim~remur plu ris guàm duo bus miUibus Horenorum,agcbaetlrque tantùm de reaitlltione ducclltorum qtlÎnquaginra flo·
renorllm 11llrito (o!urorum in dotis dimutionem) reali & vera
nllmcratiollc.
Tertio caru , videlicct quando t conditio fideicommifii cft 2.4
purificata, tunc non proccdit dléfll nllth. res qI/of. quoniam tune
ceffat ratio ignoranria: fiddcommifii, & ctiam incertirudo con·
ditionis : cùm certum {jt runc fideicommiffum deberi propter
iplillS conditionis implcmenmm: ncc CLlnc loquirut d. auth. in
ilto ca!ù, qua: ponit exceptionem ad regul5. d.l.f.§.fin nllumfilb
CO/ldttiom. C. mm?l. de leg.t. Ideoquc de bel' imelligi iuxta terminos illiliS §.cùm l'X cc f'tio {jr clC geneTc regulx,ll1am qtl~dLIqllÎdè.
§.fn.JJ.' dr pefl/llegdt. aliogl1i non I11crercmr dici exceptio vt voluit Bart. & Scribentrs communieer in 1.ljf.d( rcg.illr. & ibi Philipp. Deci us. Vndc inrelfigenclo d. ~uthenr, {eeundùm terminas rcgnlx d.l.fin. §.JlnIlHtrm, non potcil: illaAuth. cùm {jt exceptio ad hanc l'q~ ula1l1,intclligl am habere locum,ni{j in fidei·
commi(1o conditLOllali,& alienationc faélaex cau{[a dotis, aut
e;
dom
�38
Caull:n. ~xfl:. 4·
clona[lonls propcer nuptias , pendére condicione lideicommllfi:
11011 a\ltem in fideicommiIfo purificato, pofl:quam condido dl
Implcta. quia haberur pro puro, vr dicit teXtus i" d. §. Jin AUI/m
[lib c~nJiIIDm, in fllt. Meriro icaque dotis conU:itutio ~d donatio
falla poft purificatum IidcicommHfum, non vale~ \II pr:rlUdl.
ium fideicornmiffi, proprcr fufpicionem fraudis:alioqui facilli.
mè fl1bucrrercntur lideicomrni(]à, per huiu[modl donationes,
vcl doriulll con/hcuriones.' nec hoc cafu loquirur rcxtus illd.
41111'.I1CC procedullr eius rariones,& elfcr valdè iniqllum, fi lice.
rcr grauaro alienare ex caulfa doris vcl donationis. Et ita COll.
cludunr omnes Doetores in d.all/h.res '1'1,..& ,ftils locis jùperii/J al/egaliJ.
25 Ego in exrranco grauato proculdubiè reneo,i/1:am conclu·
fioncm,bacrariolle:quia de iure Codicis per di[poficionem dilf,
§.pfJ a.II/II, ornnia bona re/btoris , quarta T rebcllianica folùnl
dedulla,veniunr in rdhtutionem lidcicommiffi, & poft purifi.
cararnconditionern habctl1r fidcicommHfum pro·puro ~ita vc
omuis alienatio~e iure Gc prohibira, d. §jin allft"" jitb COndlliDnI.
in fm, & ibi Dd.ldeo ccaànt l'aciones au/h.res 'lUdI, hoc eft,igno.
ramia reftitllrionis& in.cercum conditionis , qux rariones ma·
l1erunc imperarorem ad illducendum priuilegiuro illius authell!. vr lcgilUr in corpore ilhllS, & licèt ratio /inalis publicx
vriliraris foctan iIl:o in caru erium vidercrur habere locum: ramen conftirutio illills amb. 110n cgredirlJt fuos terminos, hoc
cft, rerminos ip/ius rcgulx, [lib qua ranquam exceprio., V! di·
aum eft, pofitaeft: nam rario ifto cafu non arnpliat difpolicio'
ncm, cùm iurt lingulari procedar ad correLhoncm iuris corn·
munis; vr Don (ir arnp~aDda, & vlrra proprios terminos exrendenda, "g./.prot.cipimus.c.de w eil.
2~ Sedin liberis reftacoris t fidcicommilfo grauaris, an hœc con·
dulio procedar, dubium dhpud me. Cùm fideicommilfurnà
libcris relhroris reliél:um, non indueat omniL1 m bOl1orum reftirurionem : f~d ex cacira voluntare cenfeamr rc[cruaca libcril
fuper bonis congrua dos, vcl donacio proprer nuptias, ira vr nOIl
cadar in obllgationem IiJeicommi/Ti. quafi ab ipfo reftarote
fl.lerit cxcmta à Gdeicommilfo, vr volunt Paulus de Caftro,
loan. ab Imo\.&: omnes Scribenr. communiter , in d.L. millier. §.
IHm propol1mtllr. jf. ndTrcbtfl. per illum tcxtum , & Janùs dlxi
in pr~
t
Caulfa. 2. ~,dl:.4·
~9
in prxeedcllt<;; quxO:iollc. Ergo fi pendence conditiollC do ~ &
dOlH\rio propter lIuptias ccnfcballtllr cxccptœ & cxcmtx a fi dcicommiffo, & bac rationc poterant bona vfquc ad congru am
quanrirarem doris vel donarionis propter IlUptias , non obftante fideicommilI'o , alienari: Ego non video qua rarione po[unt plll'ili. cata condirione cadere in lideicommi{fum , & cenferi
probibita.' nam implementum conditionis non poteft murare
volunrarcm teftaroris , & facerc vr dos vcniar in re!l:itlltiollcm
fi~cicommi/Ti) quxab inicio fuerat cxcepra ex cOldra voluntate
rd~aroris. Siquidcm implemclltum condi!iol:\is non pordt
exrcndcre obligationem IidcicommiiTi, vt poft illud alios cafus
vcl rcs comprc!lcndar, qua:: ab initio 110n comprehcndebantur: & maxime ,cùm fideicommilI'a omnia ocpcndcallt ex volunrare rcO:anris, non à fOl'runa & implemcnro conditionis) §.
liifPonat. in amb. de nf/pt.t. l. C. de jllcrof Ecdef & ibi Dorant Dd.
& 1. in conditionibl#.fl de cmd. & demonfl· 1. bmde.c mti. §. cHm
ita.if. IIdTrebcll. & ibl per Scribcnrcs. Accedir huc votum teO:aroris, & pudicicia mulicris & nccciTiras dorandi, ad, quam
parcr rcncbarur ex officio paterno. ~x omnes rationcs confiderac:/! per Scribcnrcs ,i/1 d. §. cùm profonerttttr, ac eriam publica vrilirarc, qLla: prouenircx nl1priis ,qua! oml1ia cqilcurrunt
& habetit loc11l11 hÎc. Ncc polI'ct dici licri in fraudem J\deicommi/Ti poft purificatam conditionem, cùm, vt diél:um eft,hoc
cafu dos ve\ donacio 110n cedat in obligationcm fideicommiili,
fcd tacitè cen[cancur à tcO:arorc rc[eruarx, & exceptx à li.deicommilfo, ne venirenr in refticutionem. Ex ql1ibus , [upradiél:a
conclu(jo in liberis nec remanet valde dubia. Sed lariùs 110n
in(jfto ,cùm non fit prx[entis [peculationis. Hoc [olùm volui
hic obirer annorarc, vt non ira facilè iuremus in verba magifl:ri,
fcd cau [as & iura diligenriùs perquiramus, vt iuxta Ari!l:orclis
prxceprum,fic magis amica veritas.
CA VS
�CaulT.1. 3, ~:dl:.
-----------C A VS SA
doulc! Regis XII. Confl:iwtionem inuitum & nolenrem
adO:ringere b.D!c J 7. luniJ . l Yy6.
3·
a Pet cc x.i nl quod :lucem Sab ln us. Lri vendiro r. in fine pri ncipij.ff.de diem 3ddict.J.
J,de co ntr:lhcn. cOl t.& ven d.l. [ ff de leg,com m l (fofl3.. \'Ide jn hac c3.uR:l,q. 1
b Scil.cc t lic iurorc m :cul primo loeo fuerac fafl a IIberacl o. liq uldem f:lUorc CIUS &:
ln pa oam nOIl damis el.proJ1l1 lforcm iut ra olb uu m dlcm J fu it f~lta COnnl.
cuno: ld c:o intcrprccanda., VI profie prio ri & naccat rcmpt r vJrimo hug J.nti,
v[ plcnè probat ut iu hac cadlfa>quzfr. l .
ORCALQYERII rcribatus loeatio
auétione publica Stcph ano Bocrio
plqrimo licitanri fuit addiéb , {cd
O!gl)·~;' hune Fulquetus Sobolinus auél:ionem duplicando, de l11 élre excluot
dllpli augmento : certior f,1CtuS Boeriu.,manusvIrro dedic,& haO:a: nihi! quicquam ampliùs
[e velle addere vitro profeffus' en:. Atque ideo Sobo lino
liberaca en: locatio. ~em !l:atim , quia [orlan vitra
modum [olita: 10G}tionis licitatus effet, aut quo d fide·
iufforem non inueniret,pœnituit addiCtç 10carionisJup·
pb curiam adit,vt Boerio,cui,vt diél:um dt, priùs locatio fuerat llberaca,adiudicaretur : offerens id om ne,quod
vltima licitatione [uperadiecerat, in fi(ci compendium:
contrà vero Boerius'inuitum & recbmantem [e, & iam
auétione {olucum,& llberatum , illa rur[us im pediri graue nimis &durum effe,nec id vllo iure c6nihrutum. Sabolinus ex aduerlo cautum effe diui Ludouici X II. Con!l:icucione, nifi inm dies oéto, is cui locatio addiCta cft,
exhibw expromllrorem, qui apud aél:a fi [co promiccat
indemnitacem, eum àlocatione repcllcndum , dimque
concedendam ci cui primo fuerat addtél:a. Cau(fa litigata & pofl:e,t diligencer di{cU([1, Placuit curix , ad ieél:a à
Sobolino ob dupli augmcntum, auél:ione , Boerium cui
primo eafuerat liberata, ab ea ab[o!uendum & liberandum ' : Adeo vt non valence Sobolit1o indemn itatis n{ci
expromifforem dare,ei inuico & reclamanti non rdh~ituatllr)nec cogi poŒe ad ~~~a!i~l~em ; ncquc eum Lu·
doui
41
l,
IN ENARRATIONE HnVS LITIS
de duoblls fllit''Ju<tfitum.
Primum,an pcr duplulTI à Sobolino adicaum elq.uc addiaam
, loeatÎo11cm, fu crim priores lieicacores ae Boerius au aiont
publiea [oluci.
Secundum, circa inrclleaum conl1:icucionis iam diaœ, an habeac locurn nolcme Bocrio loeariollcm : An vero cogarur
Înuicus locariollcm acccpcare.
------~
S V M
]0{
A RIA
.f2J' AE
S TI 0 N 1 S
primte , ter/id! Call./ft.
\
Liciworcui IJlljJtejifcalû /raditioncfiût f <e7alibmttio,ab baflte ob/igati~nc ipft /lm deliberait/r d/lpillm vel /riplllm,illxta regùu conH/llllionrs,alio offirente,ft cidem res p8jJell adilldicttHr. & n. 1. ,
3 Valrt argumm/mn à venditioneflrl" ji,b parlo "ddillionis in dU1!J,
ad vendit/omm foc7d'" jùb hl/jJaJfc.di. .
4 Y~ndllio filé/a jilb hl/jJ'l [tfcl/li, cominet tdeilHm paé"lm addic7ioni; in diem à lege fobintelltrlllnJ, 6- n.6.
Yendlliojùb hll ffil forla, non pmjJ de ùm comml/ni rifèindipr«lextu
oblationa mai or;' pretij, Nift de iure fp eciJli per r1fitlltiomm in
inugmm.
7 Lici/alor prior prr oMa;ioncm v ltimi , inul/igil/tY libtr4tlUji in pro.clamale dlrlllm/it, 'J,/od res l'tus offirenti tradm/llr.
S OfJicuzlis Cfl/Î hlljJte pr"Jldct 11111 deltgallu, cogit/lr ex ofjèio trlldere
pl,1S offirenti: Cflla.ndoin procillmate dlrlNm 1f , ql/od res pl,fS ofolfere1ll1 lradelllr.
9 Vtrba prtKMÎs, qu od plus offerem i tradenw r, opcran/llr in fluown, prim! (mloris 'lIet tlcil.l/oris l.amum , q/lant/lm o!trareillf
1
f
pl/a"Jl1»
�4~
10
C JU(flj. Q:!.,rfl: 1.
'
,.1:7/" 'Ut li(M l'NIOri llIdim (ond/tlont ~n~td , 'plirt, é,- /1.1 1.
OP/NID Bmoli, & (OlllmUII/! ln I. licitario. dt public. Wlligdl.6ronmllf!. dulJr.rIlIr.
J2..TAES1'IO
PRIMA.
'. il; N hac qua:fhon,c fuit conc!u[llm Boerill fuilfc
'pro IUre hbcratu t ~b hafh fi(cali pel' duplu!U
,., .'
J ~,holmo Juélum & bberarioné eidé per ClI.
!
riam futl.5., per leXtll111 in /. ql/od d lile S.,bI»I/J.&
, ttl
ml fi 'Vwd//Dr. i" fim' priNClf/j.il dt in .l'm: addi1 - ~ [flOT}./'. vbi vcndltlo comr;, él (lb l 'lll :d.li·
{Honis in dicm,vcndirorc mcl ior': wnd l. ;( 1L "L,Llc:\:c Lp' m,
rcfol l11tl1r 11'10 imc, &: primm (mlor dl: Iihültll <, & qL1 i adll clt
remanct Colus "c nrutou oL,hgJlus,t:1cir I.l. Ô' /P/. tif fj:de in dmn
~d{':& i~ 1 ~ ff.dc ~o~/rnh rm/.& 1',I.j. /. !rg.• ~1/IIn. (f 1t1 fimilib.nPrg.
lb/ ln :sl.& hc mento hbelawr :p{C>Il1te pllo r e111tor , & po(l:criot
r,-manet obl igarlls,i.itrlll '/'/0>1 dl[f;; rjl§Ji q/lli rx'irmt.l.fi ql/û ex
dllobus.§frd & ,I/.IYCf/l",.& Ihi glon:ill '110;'0, difinm. il dt in dum
.dd,{l..,,- notant lm Dd ~od .1dco "cru m c(l:, vr eriamTi polkrior.qui mcliorem conditloné nttulit non lit (ol ll édo , llIhilomi·
.
nm li vcnditor illum ndmikric,& fLi am ob lQ[Jollcm arr robal'c·
m,ltbcrerlll' prl~rcmror, & po(l:crior (olus rcman('ar ob ligatUs,
"t rrobat texr. hnglilaris illd. l.fi7I md/lor. in pnnapin. in 'l:erficll'
!o[cdfi /lCI/IIr.Nam vr Ibl diCit rcxr lll ,mc!icr conditio ea imelliglrur,quam vm dlror coprobauir. pel' qu~ rextum notat ibi AIber.hoc haberc locum cmm in auél:ionc publica, Vt prior \tcira·
! ror t Iibcrwlr per oblatloné faélam à po(l:etiorc,qui non dl: foluenclo ,r~vc nd,ror ilbm approhirit,& requitm Ang in (01ifi· J q.
dJtllm~ p,moy"m eolor:.! . Hinc dicit gloffa communirer approbata
ln 1.2.1f) gloff. Lm fllejfdc If) dum nddl{h~1Il , quod vcn dlror,qui
vendldlr fLib r aélo addiélion is in dicm , approba ndo fccunduJn
~ cmrorem, tccedit 3 pri mo,& v~lct ar~u111cntl1m t de paél:o addillionis ln dicm ~ ad vendiriollcm fa éhm (li b ha!l-.l fi(cali. Q::o
gcnere argumentl vtllur Paulus lurifco n(ultli <,in ljin.d~ itmfifii,
& Barrol. In I.li(ltnt/~ . jf de publicalJ. 0~ vdhg.m prim'l ,/:14"0. &
etlam Dd . r~l\ Glon am ln l.fi tempnr'J . 4. C.de/ilJ. mflr. O~ il/r.h.JI.
4 ffinl. Et mcnto, ql10111lm "cnd ltlo t faél.l fub ha(l::! Iî(cali haber in fe taciru m paétu m addlél:ionl s in dicm à legc [l1bimellcaum
r""o/'nl
Caulla j.~, :dL 1 ·
43
étum, vrnotat lingulariter B.lLl"I. LIIClIU.§fnllad 1JJ/wicip.d.pcr
texrum ln d.l.fi ttmpDYII.narn ibi res fi(cl fucrat vendlra [ub h.ll1.1,
& clIid:un liberata, & proprcrca dccldl tur ibi,ql1od fi alius inir.l
tempora al1aionibl1s fi(cahbus Il:atllta offcrat mdiorcm cond !tioneru 6(co,c um cifc adm it,cndl1l1l & re cipiendum.cx '1110 (c~
qUltl1r,quoci pl ill1X vcndlrioni in crat racitè p.lallm, vr fi JllUS
lIltra rempora (l: atura mcbot'cm co nd itlonem .1tf.:rr t, rcs cI[er
priori inemta : alioqui non polfet poll:erior admmi, vc yu!: Hie
rext.<.:ùm.imc communi non pofIic vcnclirio faaa [ub !talla prç- 5
rc~tumalons pret! J oblati rc[cilldi,ni{; de iure (peciali,& per re(l:ltuttOllcm. vr zn m1l10re,l.elfifim. in prine. ver[. Qll4itum efl../f. de
1/1IIIor. 25. mn. & ibi pel' DJ.&: ibi norat Bart.& in !.I/CII.,tio.m pl'.
tn'Ulmna fj'l./!fI.f.de pl/bl. à vec1ig. in aliis Ju tem feru.ml[ ius comUl1e.vt ibi volul1t Dd. Ideo i:1fifco t poil: Iibcratiol1em prion G
faél:am,admirrirur po(l:eri oris liclcari o,& pretij augmcntum :lb
eo allacum.qllil & ha(l:is fi(caltb us ex prillilegio fi!Ci incll: racicè
pJélum addiél:~ol1is in diem,à legc [llbimelleél:um,d.l.fi /emportl.
& Ibillot.gloll . 1. & Dd. COll1.lUul1iter. quod e(l: (pcciale priuilegl um fifcl,vt pulere po(l: glo!lam decbrar ibi Ioal1 ncs cie Pbrea,
n.2.'Uuj.IJle tft cu/ils no~.1 .~tl/S, &JJultzle prwile;;wRJ fifr.i.& hoc ell: in
cffcélll,qllOd ibi YOlllit B.1rt.lill.q/l.ejf.n L.dllm dieir, vcndi tioné
faélam fub hall:.lfiCcali, 11.lbcre racitam co ndir io ncm, nifi me I!OtC111 con diti ollem alius imr.l tcmpus appotirum .1llél:lOni afterac.& clIl11Ccql1i rur ib i 10.11111<:S d.:; Pbtc.l, d.lo." pr.<!"lIt:g.lto.&
Ee rtn ch . d~ FmlllO lfJ /n c1 . .ft [,.,bdl. m 2 .,0./1/. (J-I .ft . S. Et hrc opi1110 onglllJltcer ftllc glo{f.m d.tfi ttmpor.l.qll .1In le: jllitur ibi l:art.
B.lld .Rcbllff.LlI C.dc Pen n.& om l1 e ~ Scnbcnrcs, pu Ill'im texlum.
& gloffa vlI lt id erre pl'iuikgilll11 fi (ci • quod nOI1 comp tie cmitJtlbus,111fi hoc habcanr priu, legio (p~ciali vcl ll:acuro muniClpali. & li c ll1e(l: vcndiri oni fi[c.lli ex priuilegio {ifc.llt tacicu paél:l1m add iél:ionis in diem ,vr res lie incmra, il abus iacra tempora auél:lolllbus fifcahbus ltaruea, meliorcm conditioncm artulcrir,vnde mcliori condirione all aca per Sobolinum, & per Curil
approb;u a fuie,& roeriliS libcratus, & vcnd i[lo el f.1Cb ipfo iure:
rc(ol llCa per (Llpradiaa.
Accedit cti.lm,qu ia in huiufm odi hall:is t fifcahb.fiunt fcm- 7
- per proclamati oncs voce pra:co nis,'1uod l'CS plu s offcrcnri cxrIlléla candela rradcnrur & li berabumur. quo a(u prior !tcirator
f 20
per
�Cauffa ;. ~:dt. l.
pcr oblacionem vlcimi & eius acc,:pcltionCITI , intdhgitut libe.
mus ab h,l(b 6bh,propccc illa vcrol prxconis ,ql/~d pltH offrrln.
8 IIlw{mft/r t : propret qu,t, qui ha(1.; fi!è:ali pcxcfr, cogltur cx
officio mdere plus otfercmi,ve voluic Bart.in dlJi tempora. col.t,
1I-4-'Vtrf1M.lf8 vlrilm offiâ,,11I obligtlllr. & ibi Ioann. de Plat. COl.l.
vtr(Pd qum a1/ 10 Ipj".& [eqllulltur Bald. Al1gel.& alij Item Lu9 doulc.RomanusjÎ"gl/l] r 5·l1Icipunte,Tllfcis. Nam ilh verba pra:conis) quod pllf! ojform/llrAdclItllr, operalltur in fauoi cm primi
cmrollS,& !JcitatorÎs cantllm, <jllamum operacur paé\:ull1 , vc Iicpc cmeori rcoltre meliori coodiclonc allara , vt voluic Boeriu$
J((i(ioiJ.14S.CO/·j.'lJlrf6-/1"c flÎl v/tima opillio BI/rt. Sed cereuro &
. indllbitacum dl,<juod 0 vendicio dlcr faé\:a [lib Ill" paé\:o , vc ftcerct emrori meliori conditione albcl rdilire 3 vendicione ,{a.
llè meliQri condicione aliaca vcndicori , cciamG III am no11cc admirccre vendlcor,nihilominus re[oillerecur i pro iure prior vendicio,& po!1:erior,qui obculir [olus,rcmancrcc obligaClls ,pcr cext
tn I.sabimu.tn Vtrf1Nid/dmfll jÎ huma/.ff. dl in dum addia. quem
ccxmm ad hoc propoucul111nducic Bocrius III d.lo{o.
~il1eciam licèc in l}a.c maccria diucr(x (im Doé\:orum [cn.
cenria:,cx diamccro repugnanccs , \ I C rcfcrr CremcnGs jingulari
+0.& Palll.Caarenf.iJlI.IiCJwiojJ. de pub/lfani.. vbi diucdÎraccm
t1lam conawr dtain ébonis fœderc .Id concordiam rcduc~rc:
concurrunc camen omne5 in id,vcBocrius Ot ab haf1:a libcracus .•
10 Siquidcm prima t opinio fuic Bm. in d.I.licitl//io. vt prior licica" CUS per oblacionc01 fccundi ,non Oc libcrarus:qu<t opinio, vt ipfemec dcclarac 1/1 d. l.ft tempora. col. 1. in J.Clfl.ej!. H+ no n proccdic,
<jllanJo 111 proclamacc (unt adieé\:a illa verba ,!lIùd plm offimit; d.,bulIlflr.quia ClInc primus hberar\1l' pel' obbcioncm {ccundi, quaG illa vcrba iuduca11C pattuITI caClCllln, vr liceat cmcori
prion ve\ ltciclcori ab cmcione recederc , (i altcr ottcrar melioré
conJiuonem,ptr d.l. S"b;mu. vt fuprà dié\:Ulll ef1:,& CUll1 hac dec1arauone f~ u limiclcione, cran[cllllC commullircr Dd.;n d.l·fi
IIliJp6r.1.
Pcxterca di':l:a opinio Bartoli decbratur , vr proccdar quamdiu partes [Ul1C in aél:u bcicacionis,hoc e!1:,anrequa rcs, que; [ubha!1:acur, fit alicui adilldlcacl, <juia pcnd cmc (u bhaf1::.m one,porc!1:,qUl ha{1:a: prxudcc,ci,cui vulc,dum camen (it vcilc fi(co, Ctldere rem fiCcakm:fccùs (i fucrit vni adiudi car.l,~ tune non procedir dlél:a opinio, &cdIar rario Irgù SabtnlM , in qua fundac
[uam
4+
Cau (fa 3.~a:f1:. 1.
4f
[Ulm opinioncm Bart. & ira dcc1arat Caf1:rcn. in II. /. ticitntio, &
DOaorc5 communilcr in ,1./Ji IO"P0/,(/. ~x dcc1aratio eoolitmacur per tcxtum in d.l. S"bmu.. iuna" 1. Ji vmditor. in f'YJnClP;O.
ff. de in dùm add/ff. Nam dicitur, in d. 1. S~bimu. qllod veudicor
oblaram meliorem conditionem pocdl: rciiccre, & [equi primam. & in illo ceXtLI, fuodat B.mol. [uam op1l1ionem: qui ccxc.
Iimitatur & declaracur per dlffam !. fi venditor. §. 1. vt procedac,
quamdill vcnditor non comprobat t meliorcm condicioncm
:dlacam : quia (i ill,.m comprobarcr, 110n po(fCt ampliùs ab ea
refilirc, & [cqni prim am , vJ d. t.Ji vendiror. & Ge opinio B:Ht. ve
{uprà dcc\ararur, non oblig:ft Bocrium , & multo minimè crit
obligacus fi cundùm opin. Bald. in conJiI. 338. i"cip. foall'" fi/pu '1110 pof/Illatur conJillIIm. cujus opiniol1em (cquicur & rcfcre
Franci[c. Crcmco. d.jilfgu/. 40. & Bcrrach. de Firm.in IraOatu
dt gllbcl/. lit 1.-. pt/rte, 'l"<fJl. 8. tenences concrariam opinionem
Bartolt, vr prior liciraror per oblacionem [ccundi, & eius rccepcionem fie liberacus, vndc Guc [equamur opinionem Bart. fie
limiclcam, (iue [mcenriam Baldi, Guc dif1:iné\:ionem Cafrrco.
omnimodocrie concludcndum,dié\:um Boerium per duplamcneum Sobolll1i , & adiudieationcm pofica eidem faé\:am omnino
fui(!è ab haf1:a libcratum. Et ita fuit eonclu[um in hac eaulfa, [7'
Iunij,J ïf6.
S
rM
MAR J A
.fl..Y AB
S Tl 0 NI S
fiCUl14Ü , t(rtid: Cauj[<f.
Co))jlitlltionc, non I/Iltem conjiutfldine introdual/In if! : vt ;. cui res
.fob h'!fll/ frfcl/li fiterat !Jbmtta , eXcil/tI"tllr pœn(/ ffllLtd! licitationif inllllU>S ,Ji in/ra OaD dies nm deduit fdeilljforeln : 6' remallet
apl/d ClmJ /tcita/io feu 10cl/lio,,!l<i vltimeu obtulmll.
2 Prollincia regltllr ÙJrf (cripto, & no" GIf/lomm moribtu.
3 COlljlit/itio hd'e if parfimfol/orllbilù, partim odiofo. Nllm rifpeau
eùu,mi iff.; c1allberatio,dicit/lr Odtofofed refpellll vltimi IlCltatorû,cHI rts defirtur,if! foll orabilù:& nllmero 4 .& 6.
f SII//II/ilm omm pœnlfle dici/I/r.
7 Edifl/lln l'I'dl/oru prohibms !i/;ertllmvoctfrt patmmm in ilM jine7le1Ii",jilb pœ/Id 1"ù1tjJl"ginta illlreOrHrJf , ex parte [iberti dici/llr effi
odtofitm,fed ( X pI/rIepalroni diâfllrfo/lorl/bilef 3
8 Edi
1
Il
'.
�Ca\1{fa 3. ~a: f!.1.
8 IJlflHm l'r.tfOrIJ pr,bibtns ilber/1I1l1 agm vrl txcJpm d~ dolD conIr" pJtrmllm.pmim odlofilm pdrtlmfoNor~bile.
9 SI.lt'lttlln e:al/ldtmfœ",mllJ Ha/lllblls /I1aftulu , ex parte mafC/lI~
rum Jicilur f./I/or'lbilt,tx parft 'UtTOJ/iarl/1I1 odlofum.
10 F./IIBYt JlicHill! eonJh/lilum, 1/" dtml/m h,/bel [omm ,Ji ille il, euiUJ
f.lI/mm mtroduc7um tjl, vtlll vii: nec enim tlllll adjfrmgit inllit/l"':q_od ptr piura exempta comprobAiur.
.
"
I l Lex ind~ems il/iqllid ifl fouomn"lteuill! iure finglel~Yl, non I11te/l,gllJIY lol/m aliJ iura pr/ùs ÙI rill4 fill/ortm inlrod/téta.
1 l C:o"./lilulio odiofo,debet ftmp" illterpret~rj in dij}mdium eilM C/lilU
odio fi,Oa tjl.
1) PrÎt/./l/o in odmm a[,cu;,u,noll habtt1fiélllm,.fi ilti pritwio '!Jtili/a46
It iii 4firrct.
ab officiü pub/ieis, inltlligitur de vtilibm &non
dl olimfis.
J 5 S,111n/lm drfinit tfe CÙU! , ql/oad ta qu~ rtj}iciul1t filM vtilitAltm,
non aulem quoaa omr4.
_
_
1 61'(jbililatr priudl/t< àIcge veljfalMt8 profltr crime»,inlelligitllY !fuoad bonortm,Ô' c.'folrlm,'l/'~ affirHnI vullta/cm: »ona!llem ad la
'III" inducunl julllillm & OfllM.
17 SI41/111/lil d1PD!1(RS, mere,lIorem vfi.rarùtm /IOn IMberi pro mcr~A.'O
re: mlel!tgilur 'lN'III/Hm.d ea qu,. mrrcilforibuJ afferlmt v/lillaum:fcelt! fi 0111/4 vet d1P endi// m .
.
.
.
J 8 Difpoji/iu vllllhwt. "0' ampliuJ. Cod. de fdtlCommtfsu, ql/~ mali.
ci/ ?(l'na,,, prùldtion/! hmditati; 'OIl/r,1 luredem non ad/mplfll:
tlmil1lra ann.m dtfpofita in leHamenlo. non babet lommJi d/C7M
"md/bus fit damnofa: il,t vi illam fllbjfitlltus /JO lit h.lbtre: nA/))
lune debet remAntre aplld Imtdem.
19 COI1Jhllltio,nI /xlommuni,a/us p11t ~gere vet IXcipere, & effè in ÎI/dioo,cùm in od,u", excommunieati fi [aOa, non IJahello'lIm,fi
excu/nIllNnicato hoct/fll 'Ville, '}uia tl/nc poterat cogi effi ill/uduit.
J 4 E.wlllfo' pIT Ügem
CAVS
Cau!fa. 3. ~:d\:.z..
CAVSSAE 3.
f)J;'AESTIO
47
1..
Al1c quxftionem tl'afrat vil' dotl:ifIimuG dominu s Nicolaus Boerius dm! 2.48. vbi poft
mul ra conc\udit, Priorcm licltatorcm pCt !
obbtiol1cm vlriml ,l1o cOi: liber:ltlIlTI,& hoc
de con(lIctudinc ,qllam diclt gc ncra licer ob- •
fcruan pcr COCJI11 pa:nè Galliam, vt fi mtra
rempo.a :tufriombus pl'a:ft ltura , vltlmus Ii·m.,lUI' rCllul1 uc r.vel non rollit dare fidclLlIforcm ,hbtrcrur, (01u nJ o(vc dlcunc)[\u lram ln ariar.iollcm, & prim Itciraror rc manrar obltgarlls.tdcà air malè concigif1è ctl_i cHi dcSallignaco mercaton <lb lbd ram i Ilcàriacioncm, quam titco (oluerar. Nec 11l\lus
rcgla: coftirl'Cionis mcmÎnIt Bocrius,qua: in ca(u noftro fol a mollct dlfficnlraccm,fed fu ndac fe (uper co[uetlldinem iUam , quam
in h2C ProulOcia non habcmus,qux regicur iuret fCripto.& pro- 2p~lis (On(llctudinibl~s ,& non G~l\or um lT!~ribus &ub~rnarur .Na
cum fuem r<."0no pnncipalner addlra & no accc{]one,vr d,frum
fuir ruprà,1!1 1~"I/JIà,q.I.7J. 2. I. ideà non [u biicitllr Icgibus aue monblls regnl:Ced proprils vricur, vr poft Barcolum concludunr omnescommunirer in [fi cOrlllener.t.§fi nlldaff.de Plgn.ac7.& Canol1l. ~
fixin cdp./rll!1jlMo.dc CMjf/t. vbi eopiosè per Fcli num.
Vndc eùm rimus in par ria iuris (eriprl, in qua non dl: tahs co(uccudo, mericà de t iure con{l:itutionis rrafrandum dl:, qua: ;
ira loquicur : I/em ordonnons aux: fermiers lIommer aux gr1fts leurs
pieges dedans le iOl/r de la ddiurancI, ér icwx: 4mener dans ,'Jlliéf
io",.s: d//lnmenl pdyeront lafollt enc!Jere, & demel/rer" 1" ferme a celu.r
'lui acmier l' I/I/ra mchtrit. ~a: verba vlrima in prima figura
vidclltur permittcre vlrimo hcirarori liberè rcrillre ab hafta
rolucndo f1:ultam It clcarionem. Tamcn cùm hxc t conf1:irurio 4
rerpeau vlriml Itciracoris rit odlOfa: nam Offine ftarumm pœ- 5
!laie eft odiofum,Bal.ill l.ll/I/d.eolum. 2..;', 'lJ(rfli:. IIII/d e(l nof.mdl/m.
C. de pero{ Eccle( 6- ln §. 'flli" 1.mo ÜOltù. viI/th. dc non aL!Cilllnd.
rtb. Etc/t[ & Ibi nocar Ja cob. de Bel\oui{u, & narro l. III 1. 9'U c;'<cep/ie!1em.?1. 3 ff.,de cmdrc7.liJdeb. l'hi ln f1:acuro dl[pone~te, t1llUd
fi guis non aJlignalicri r debicum in entaf1:ro, c~dat J lllre (uo,
dicit oriri ex co exceprioncm odiof.11ll , quol1lam 111 odlum 6
non (0lucl1tls dicilur IbruCLlIl.j : & Idem dicic elfe dicendum in
.
!imi
t
t
t
�48
C;J.uŒlj. Quxll. 2..
limilibus caliblls : & Bald. il, d.I.,J(xwlllom. C. ql'DYlmlapp. non
rmpllln/llr, & in 1. 2..jf de in ùu voc.nd. & ex parrc prioris Iici.
rarons , cui l'es deferrur , fiue locario , conO:itutio dtcirll(
f.l\lo(abilis. QE;cmadmotlum dicitur de edlél:o Prxtoris pro1 llibente t IIbcrrum vocare in ius parronull1 fub pœna quiu.
qUlginra aureorum. Nam ex parte liberti dieitur elfe OdiO'
{1l 111 , ex p,ure vero pJrroni cm honor deft:rcur , dlcirur elfe
fauorabde. VI' voluir GIon: quam ibl approbanr Bald. Saliccrus,
Alcx3Ud. Callren·. & Ia{on in 1. vmi4. in verbo , lrbm~. c. dein iUI
VDr. & idem dcrcrlllinar Gloffa i1l ljedJi hllc. §.fin. ill verbo, intlr.
/lcnù/.jf (od. & criam gloU:1 ÙI §. pemdl. in verbo, in im voc,tjfi/,
S âr(~! iu11J.lnftitul. dl aRionib. quocl ibi norant Angclus,103n. Fa· ,
ber & laC Sic quoque ediél:um Pr:Eroris t ,prohibcns libertum
agcre vclexcipere dc dolo aduer[ùs parronum> dicinlr parrim
, odlofum, parrim fauorabilc: cùm refpeél:u liberti fil' odiofllm, &
re[peau pmoni fauorabile, Vt d. gloff. in 1. IIpl*d Celfom. § Adll/rfos. inVlrbo, txhibm.f dl lXUpt/OIlI doli. & glolf. in l. qUI bon•. §.
fi J/linn.in verbo, dlbll i/lr.rt.ff. de d.mllo illfia. & idel1'\ in Ihru9 to excludènre filias à fucceffione panis. Nam ex parte Ina{culorum dicitur fauorabilc, ex parte vero fœminarum dicitur odid[um , vr dicir Paul. Cafrr. & Alexand. in d.l. venùt. poO: gloffam
ihid. dt tri ùu vo(.ndD: lieèt Decius ibi, Imm. f. ccncar elTe merè
fallorabile, ratione frlturi principali con Gdcrata , qua: fuit COIlferllarc bona in agnarionc.
10
Vndc cùmdifu confl:irurio t Ludollici duodccimi rerpellu
pnom liCltaroris ur fauorabilis ,non debet ex ea Cum i Îlltel'prc.
ratio, vr Gbi noce.t, 1. nN/l,t iurM.jf delegib.quod notant ibi Bald.
Paul. C.lh.inl. q/lodftllorl.jfdllegib. & ibi Cynus, Fald. S a lic.~
alir& Dynus i11 c.quod ob gr4liam.de rtg.iur. lib. 6. [cd debet inter·
prcrari in elUS fauorcm, vt itademum habear conduétionem dilltfcribarus,& bClleficio confritutlonis fwarur, fi ipfc velir, non
etlam inuitllS. Nam &1 legem cOlTIll1ifforiam, quœ in vendirioni·
bus,graria vcnditoris apponi {oler, vcnditor fi volet e:xerecbir, &
non inUltlIS,I.l./. 3.dllegt commiffori.l,vr ibi dicirur .idem in pallo
adth8.ionis in dlcm,l.$abimu.jf de in dltm add,élione. Sic quoque
remedlUnt imis Canonici,quod marirlls hab ct, vt ponit expellere vxorcm aduiceralll, procedit marito voleme. Panorm. in (Af.
'Jutmadmodum.col. 3.dl iurl ir/lmun;t.
Sic quoquc annullatio matIimonij euro [CIUO contraai àca·
nonç
CauJfa ~. ~a: [l:.l..
-!~
none incllléta,ita demum locum habet, fi altert COI1lUgl pla eult,
gloff.fin.inJnl ,in cfin.de coml/gÎts jè1llorum: & ibi norant .)cribcn·
tes. Idem in fepal'ationc matrimOnl) ex caulTa frigiditatis, \'t
lion habc~t Ioeum, nifi altcr cOl'lillgllm hoc velit & perlt. notatur in CllJI.ji qNls 4CCfpmt.13. q. 1. SICquoquc conrraétlls dolo illltus annullawr t1111c,qui dolum palfus eil, vclit annullarc,i. d eg'lIlr.in prmc.cum gloŒ inverb.millamjfde dolo.Panorm.in c. (o"dt·
lionaliur. de emtlonl & venditione.Similirer ~ iura irritann.1 CÇllltraaum minoris ob {olcmnia non fcruata> ita dcmum habcllt
!oCLlm,fi minori placll('cir, 1. non eo mùÛ<s. C. de pro(llral. Roman.
(onf, 6.mcip.arca propoJitttm. Sic criam iura rcpcllcnria domdli·
cos à rcllimonio,proccdLIt,dummodo aducrfarius hoc vdit, I.l.
e.dt tif.cum gloiL,ibi.& Scribent.Nam quando!ex aliqllid 0:.1
tuir in f:luorem a!tcuius,ita demum talis di{poucio hab ct lodl,
fi ille in cuius fallorcrn, id O:aruwID cft, vclit vti illo iure,aliâs no.
1ft iudexff.de minorib . ~ y.llnn. & ibi notant Bart.Bald.Allg. Ale x.
& omlles Scribcnres com~unircr.nam porefl:quis iuri in fauorem inrroduél:o renuntiare,{.inlco1lfcrrbend~. c.de plIC?is. & ibi notatur, 6' in d.l.ji il/dex.~o fic vt diél:a Regis conO:itutio,no porfit diaum soerium nolércm& inllitum adO:ringerc haO:œ fifcali,
{cd ica dcmum,û ira velit,ex co quod diél:a conO:irutio in il11US
fauorcm cO: inrroduél:a.
Accedit,quia, vt diccbamus in pr:Ecedcllti qurellionc, Boerius
pel' duplamentul11 Sobolini ,& adiudicationcm eidcm faB:am,
fuit ipCo iure ab hall a liberatus,idco inuitus cogi nop dcbcc.Nâ
auél:io {cmet extinéta,nunquam rCuillircit. At quando lex tin . ri
ducit aliqllid inrc fing ulad in fauoram ,1!tcuius,non 'ntelligicur
[Qllere alia iura in eillS fauorem introduéta, ncc vna lex fauora·
bilis tollit aliam.& induéta in gratiam,non operancur colltrari li
effeaum,vt notat fin gularitcr Cafl:renf. inl. n1/1l4.ff. de Legtb. &
»aJd.in 1. RuffmtS, pel' illu m texru m ,C.de teJlammt.mlltt.nec Ilaru tum al\[ conO:itmi@ intelligitur vnquam tollcre ius fuum , ni G
exprcrsè dicat: Vt notat Bald.in c. J . in verb. addt fjuod jl.ltlltllm.de
natllrafil~di.& in l.ft. §.in computatiONe.C.de ùlY.delib.quia debet ita
imctprerari,nc alicui afferat prreiudicinm,& Vt non corrigat ius
commune:gloŒm l.danmi.!. §.ji ù qui. cùm ibi notat. /1J CAp. (ù'"
di/dhu.de confoetudme.& ideo diéta Regis conO:itlltio, non to llit
iura, qua: prior licicator habcbar ; ex di[poûtione illris COIDffilUlis
g
�ro
·
.
CIlU!f., J. QE.:d1:. t .
Et lnulta magis c~m eiu(lllodi canfl:itlltio, vt diau m dl:, CK
p~rte vitillli liciraroris dicatur odiofa, quo cafu debct fcmpci
IIltcrprerari in (UI pra:iudicium, vt notae Baldus ln 1. qllid fl·
uort. (0111111". 1. i" val'. ((ontrA, Drdif/dl/In ,Id odtNm nDf/ v('f)/Ilir
i" fi.ortm . & Dyllus in '.pit. 'Illod Db gratù/m. 1fllmtr. 3o. dlT/.
gui. M. i1l6. per rexr. illi. rtltgilorum. §.f.Jf. de intmM!. & rtltg,
s.: Ideo quando !ex auferr VIIi in pœnam, illud applicanda aile·
ri: lion proccdir, nili aIrer velir i\lud acccptare. Nam fi e{fcr
inurile vcJ da 111Il 0 fllm , deberet remanere penes illum, à quo in
pœnam fuem ablarum , vr pro bar texcus in 1. 1fermJ4 pluriom,§,
Ji qI/li dllll, ff. dt Itgat. 1. iunéh 1. Ji hac q"<fJliOlU. C, de hi! 'lllihlU
'lit ind'gn. vbi li heres adeat hcrcdirarcm occili , ancequam fu·
per ncce dcfunél:i de falllilia qllxfl:io habcaeur , in pœnam au.
ferlllr heredlras, & applicarur Ii(ta. ~od ira demum verum
efi .li velir hereditlrem agnofcerc : alioql1l li nollce, quia forfan
filli elfer damnot":!, deber hcredirasrem:mcre apud ilium, à quo
lll felcb~ rur, Vt dicirur in d, §, Ji 'lltM IWU. & ibi glolfain'V/f.
~o, 0111<1. Norlr fingularircr & hoc Bald. quod priuatio indu/h
13 p:r kgcm in odll1l1l t aliclliul, debet apud ilium remuncre, fi
hoc fit illi graue & damnofum. :-.lam debct ficri fcmper inter.
14 rr~t.ltio vr libi Iloccat , nOI1 vt profic, ldco cxclufus ab officiil
p lbhcis , intelligirur cxcl,rfus (olùm ab vcilibu s & non ab one·
l'o(is, per cmllm il1/. Ji 'lI/il folidl/m.jf de hmd, I11Jl, & ibi glo{fa,
Ijllml rcxrunl ibi reputanr fingularcm Bald. Ange!. & alij Seri.
be.nres, & Bard.in 1. fa/II 'l,wn, c. dt fdticomm. Sic quoque ban·
1 ~ nitus tdefinic clfeciuis,quoad ca,qua? rc(piciunc eil1S veiliracern,
non quoad onm & dlfpcndia, vc voluit gloir, nocabilis if/ l, l,
de cnp,dlmm"t. Allloh. de Butr in C4!, pey tllU<. fr'pey gloff. dt fi".
/6 ImUxalII. ~emadll1odl1tn fi quis pel' ftnrutLI m t amirrerct
nobiltrawn proprcr nimen , inrclligirll[ quoad honores, &e.
tàlùm, qux altèrunt vllltrarem: lion aurcm ad illa, qua: indu·
(\1111 tilmrum & OIltIS. vr norar SaI. m l. 1. p~r ilium texrurn,
c, dt l1I(.m. & in l, I.lO/. rmllft. c,de d'gnit,ltb, 1 2..& feqllirllr Rom,
!ri I.fi 1 ~ù ;11 gr'"II, §, de IJ/f. ff. .d Sy/lanjpllll/l1. Angel, dc Arerio
iI,/rnci.,. dt m.tifial.<, ln vf /'b, {crl/per. col,fn. Similirer li quis fen·
rcmia PCI\\ttl\[ loco & capire, nOl\ inrell'gitur priuatus hir,quz •
fi blfun r onen & pra:iuJicio , vr dicir Card, clement. 1. de r(gul.cll,
' 7 fin. Sic quoq\le fi.mrum t difponens, Mcrcatorem vfurariurn
/l011 habcri pro ll1crcacorc. imclligitllr qu antum ad ca qua: mer'
caro
11
CauCfa 3 · ~xft.Z.,
rI
catoribus afferunt vtJlicarcm,non aL1tcm qll oad oncrofa , qui a il·
los grauat, vr tradir loannes Baptdl:,de Sanfro Seuerino in repelil.
I,DmntJ pop"/i.ff.tle ù;jJ, & ÙIYt.
~orum rario hxc dt, quia indufra in odil1m t llunquam 0 - J 8
perancur fauorem. idco dlfpoiirio <...ANthent. hoc amp/tlu. c. de
jdeirommiff. qua: induclc pœnam priuationis contra hercdcm,
non adimplencem intra annum djfpo!ira à rcO:atore, non habct
locum li hcrediras lit damnof:!,qua: remancbir apud h.eredcm, ve
norac Petrus ùe Anchar. in c,/pit,rùm intelleximUJ, de iud. Similiter
co ufl:irurum t cO: ill odiutn excommunieati, ne pomc agere vc\ r 9
elfe in iudicio:t:!mcn fi eO: ei grauc & onero[um, poteil: eOll1pe~i
agerc & ellè in iudicio , ve norar lnnocentius i1f (.Ip, cxreptimmz.
dee.mpt. qucm rofen & [equirur Bald.in 1.I2I,l/a iurù jJ.de ltglbld,
Ex quibus concluditur Bocrium compel!i non polle inuitllill
acceptlrc locarioncm ,fed Sobolinum elfe cogendum iuris rcmediis dare lideiuflorem, pcr fupwjifra : & maximè ptr d. I.fi
flYlttu pll/ril/m. §. fi 'lI/M. & norar. ibi per glo!f, Bart. Bald, Au ge!.
Pau1.lmmol. Alex, & alios. de quo criam cO: gloCfa iingularis , in
§. fi1m'o, in verb. venient, in al/th. ,,~ htred. & Falcid. quam ibl
approballt Barr, Iacobus de Bcl!oui[u & Angel. Vu de fu ir conclu[um in hac c:ll1Cfa, maiori fuffragio Dominorum , Boerium
fuilfe fub lutta (ife:!li liberarum, & SobGlinum ellè cogcndum
rcmedlis iuris dare liùeiulforem pro indcmnitare fi(ci. Prenunciarum die 17, Iunij" r r 6. Idem poftea fuir iudicarum & connrmarum,in alia cautlà inter Honorarum MatT."lm,:agenrem contr,l
Ludouicum Graillc,& Joannem Andiberrum reos,die duodeclma Mal), 1 r r8. Cxrcrùm li Sobolinus non polTir inucnirc lideiulforem,an faltem hoc CJ(u redintcgrari debe:!r prior 10catlO,&
dit1:us Boerius cam pelli : & fuit conclu(ul11 non cogcndum . {èd
debct irerum firm a fubh afl:ari pcriculo & fOl'cuni s vltllni Iieitatoris,vr dicllllr cCfe d< cJfum ordlllatioilc Regia,
g
2.
CA VS
�Call1là 4. ~:d1:. vllica.
---------C A VS S A 4.
V PLI ve\ tripli adieè1io, intra qua:
temporJ Juétionibus fi[calibus lieri
admittique debear. & con{ulcurn fuit
Claudio Cazanoua : cui latarum (vt
vocant) Aquen{ium veétigal, publica
•
audione,vti pluris licirami, fueratli·
beratum,& Ludouic0 Sallocane, qui Cazanouam duplo
:luéto excludere conabatur,lirigatoribus. Caulfa perora·
ca. Ex rem pore pronuntiarum ell, licere vnicuiq ue incra
oc1auum diem poft liberationem) dupli vel cripli aug.
mento licitari,nec minore tempore pr~[criptum elfe. id.
qlle conftitmionc Regis Ludouici XII. vt [uGùs in qua:·
Uione.Pronunciacum die x.Dccembris, Anno Sal.15 P.
----..--S JI l>f },{ A R [ A
i l AE S
T J 0 NI S
vllit.e , CalljJot quart<f.
v/ddiG1io quidjit,& tiTIS deflliJio ve/ poti11J defcriptio.
v/ddiEf,o regll/ariter 11011 admlltltllr p~/l h4'L tradltionem dl Mt·
"lioNtm ln venditloniblls vel umpmtllb/IJ localioniblls rtYUIII
lCclifùjbcarum VII ciuitatù : nifi ltgl municipali vet pac7e de ad·
mittenda wlIAtur exprefs?
) Ecc/pa vel ciuiwjicut rlilllor,an pofsillt in integmm rejHtHi, vt adtÛtf/o,pojf IJdjf.t traditioncm &lsbcTAtionem aliC/ii faaam,adlIIit.
tawr,v/Illa mrjilm fAt ftCllt in minore, vbi p ap.t duifio refortllT,
qlll/ prifu7è non caret fcrupulo.
~ v/ddialo de iure com1111mivt pojfllberationem Ifd1'hittatllr, non
habet lomm niji in vmditioniblls vet lowionihlls rerum ftjè4'
/Ium.
) Tlln
1
l
C:1ulIà 4· ~{1:. vnica.
r3
) Ttmpor,/ tria font diligtmer c8nfiderandd in IIIIé1ionibl/s jifcaltblls.
6 Licita/om mum ffcalinm Poft jifam ohl,flionem f,.b h41a faaam,
jilllt omrm hajl.t obligati,CfuarJJdit~ durat hajla:nec prlorrs per.of:.
LI/tionem poJteriomm jimt Itberati) donee pendtt hAffa, h6C ejl,
antequa,!" fit 1er tradilionem JJajf~ vni adludicata , & ltberMa.
7 primum tempNs aumoniblls de ùm cjl XX.dicmm.
8 Tanp/ls IJOC XX. diemm ) de iure non pefejl mlniui mc prorogarj j"
prd!ÎtldlcÎltm tÎlI.J qui ob/ulif in termmq.
') TempM hoc X x. dieY/im al/moniblts publici. de il/re jldlutum, no"
jèma/llr de conJuetudine l'uius Proumci.e , in vmditiomblls vel
/ocatio1Jihu; rerlfm ffcalium,fed h.tc tempora arbitrio eius qlti haJI.e prLejljlatlllIJJtur.
10 Confrl/!/Hdo in .auc7lonibus & h'AjliJ maximè eJl at/mdmda,&./JIaanal!.
1 1 SU/mdl/m tempus qllod in hajfis ffC/llibus cONfideratur,ejl dt /lddi(710nibl/s fadendis , & /ldmittendis ,poft Itbmltionem per haff.e
trl/daioner/) faflam.
! L Le.\',ji tcmpora.c. de jid.inffrument.& iur.haJtffcalis,lib. 1 c.replltatllY dtjJcilis propter varios inlellealls gloJ!. quorum primus approbatur,ali) verp duo vt Jiuinatiui mtrifD rtprobant,'Y.
r 3 Impp.Diocletilfmu 6- c..M4xùnianus promulgame; dic7", I.fi tempora ,filemnt multù flculis ante Iuflinialll/m legiJlatofl1n ailtJJentic.e, hoc iure porreaNm.c.defocrofonc7. Eccfejiis. #4 VI minimèpotl/erint de illlf IIMh.cogita".
1 4 7émporc 1U8 d.lfi umpora/uit conJtituta,tempora de addic7ionibus
Admittmdis erant arbitrariA.
r 5 0lfodllJ "ddic1ionis f.ciend<t in haffis ffcaliblls ,hodie Gallorun.
moriblls & regiis conJfitutiunibus mutatlls eJl, tam circlf ql/antitattm a/lgmmtifoâmdi, qrldm circ" tempus i/ludfadmdi ..
16 D/lpll/mentl/m vel triplamenulm pro regiOn/lm tIC locomm dillerjitate vari~.JÎlmitrlr: um in Delphin"tll r4fr/llr adfil/n,nam primo Idco obllltam : "pud nos vero relatiomm "abet adfil»tmam
poHremo loco oblatlfm,cillSClli foc7a fim libmtliu. Sedfi."t apud
Gallos "onn/rll" prMinci,,) Cf/lU•..: confoulldine ,veL loeali lege,
fir.mmam dl/pli ve/ tripli,jinglltis httjlisjf/ftuunt, ae moderan/llr,
(OYllm qui hajf<t pr.tflml !lrbifrio.
,
�54
Caulfa 4. ~Il:.vnica.
17 'Ttmpl# nddiE1ionu fiuimd.f 'Ile! admitlrnd.t IIpll.1 nos tft oEfo
ditru",.
1 S t..A ddlflio dupli vrllri!ft nihll rifrrl , An illico plj/libmlliomlll
vel ex inlmlAlto fal , dll",m,do m;r" oElo Jin & nd idjfatulo
fit ft[f4:nanl poJ1ll1ud /tmpll4 nol( ej1 admillmda.
1j TerliulII templl4 ù/4l1flionibl# focihJdi4 jfat/lt/lm tftoélo dierum,
Îllfr" quos illt 'I"/ ptrdupli vtl tripli lIugl1Jtntllm filmtl txclli{//J,pouril rllrJiIl4ddictrf,& hajfali d«tllo licilando dJlplicanlC/11
'IItl tripli(allte", mai"i 4u;,menlO Jilptrarf.
20 'Ttmplli hoc oElo dimlm ,jfa/lm a/ql/t dllplHm vd Iripltlm IIIIElHII/
tjl,inripil mrrm.
.2...,r AE
ST 1 0
r NIC
A.
VOlllam de addiélionibus rra6l:andii dl: i1\ luc qU:l·
~ ltione,oper:rprerium cil: obirer annorare quid lit ad.
~ diétio, & qui bus in rebus locum habcat: quibus co·
gnitis ad qu:rll:ionis decilioncm faciliùs pcruenie.
1 mus.E!l: igitur additlio ,augmemum prctij vcl mcrcedis,quod
po!l: vendirioncm, vellocationcm fub hat1:a l'crfe6l:am illico,
vel ex inceruallo infra tempora cO l1f1:iruta offerrur venditori vel
ofliciali ad id deputaro, vr colligicur ex L.LllcÎlH.§.j.cum gloj[ in
verb.,dmil/tl1dil.f..d m/l11icip.& 1.1.c.de velld.rtb.cil/it.tib. 1 1. & ÎI'/.
Ji remporA.curn glolf.I.c.de inft. & illr. hajf.fifèat. & ibi notant
Bart.Bald.loann.dc Plar. & Doa. communiter. Nam in vendi.
tionibus fiCcalibus fallis (ub ha!l:a, vcllocarionibus cemporali.
bus,ine!l: Cempct tacitum paaum addiaionis in diem, vt lingu.
latirer nom Bart.in J./.LtUÎlu.§j.& tra6l:arum fuir in pra:ceden.
ti caujfail1l.~N4J1iont.n-4. & 6.Hinc propter illlld pa6l:lIm addi·
ilioms racirè fubintelleaum, oblariones qua: fiunt poft libe·
IlCionem , appe/lan,rur addiaiones , de quiblls 111 hac qua::·
frione.
Sciendum en aurem quod,quanrum ad addi6l:iones pertiner,
a1iud ius confrirururn eftJn lifco, aliud in priuato,Ecclelia,ciui.
l. tatc,& rninore:in t quorum rcrum venditionibus vellocationi·
bus Cub ha!l:a fallis,tegularitcr addiéHo non admittitur,nili lcge
municipali hoc caucacur,vr dicitur il, I.Lt/cùu. §.jiff. ad muni"p.
& ibi Ban. & in 1. I. &2. C. ac'Vmdirim. rtrum riuit.tib. 1 I.niû
diUa:
œ
t
p.
Caulfa4 . ~:t0:. vnica.
rr
diax perfonx 'in vendirionibus vcl locat!onibus [ub ball:a faais,de addiél:ione adm irréda cxprc{fo l'atl:o eaui{fenr,luxt.rcxtum ill d.I.I.tbl, fiJil}( conditlolJt.quem intelligo de if1:o pa6l:o ad·
diébonis,prom eriam gloifin ;.inrcllcél:u illtelligit texcum in d.
I.Ji l(mporA. extra cnim Illos cafus Ecclelia, mi.,r, vel ciuitas
non poteO: faeere add,6l:iollem de iure communi, nili lit minor,
qui poref1: ad id ret1:itui,l.uJiJine.in prine. in vtificuL6, qu~Jitlim if,
jfdtminoriblls l \. am/M.
Sed d~,bi\lm magis cf1:,an lieue t millot , ita Eccle{ja vel ciui· 3
ras,vr add,6l:,o in Cui vti!iratem admitratur, pollit rel1:irui bene·
ncio Principis?~od vcmm elfe in Rcpub. vcl eillitare affirmat
Guido P,Jpx,daij. 5 36. ver[ [cd quidfi m "limills mimrù 'Ile! Rd·
p"b.pct trxtllmin t.Rempllb. C. dt il/Y. Râpllb. Lib. Il . "bi pu pilla &
Re(pllbl . extra ordinem illuantur. & ira dicir fuilfe fcruatum in
qu:tdam caullà. communitatis Gr:ltionopolitanx, qu x tune fuit
iud,catll:eius tamen decilio non caret fcrupulo, cùm tcxrus in
co,nrrarium decernere videatur in d.I.Lucius. §fn. vbi Icx n·omi·
natim n.:gar, ciuirates polfe adie6l:ionem faccre,ni{j de hoc ha·
beam Iegem (pecialem,hoc et1:, priuilegium, vt ibi exponir glof.
{a:vel ftarutllm,vt ibi placet Bartolo,& cil: {jmilis textlls in d.I.I .
c.dtvelJd. yrb.cùtit. & {j ciuirati ex hoc capite darctur ret1:irmio,
elfct edam dan da Ecclelix ,cùm eiuiras & Eccleiia pari palfu
ambulel\C,pcr Ilot.lfn.& in dlllh.q/M4 "mones.c.defacrofEccL.lmo
fauor Ecclclia: prxpollderat fauori ciuitatis, vt ibi notarur,& to10 Ii/nI. &- in t. font perfllJ4. If de rtligiof &- fomlib/lS fonerum.
Hinc cr,go fcquitur{olùmt habere 1oel! addi6l:ioncm de iure 4
in vendirionib. & locationib.lifcalibus, vt probatur in d. t.Ji ftm·
pmŒt ibi Dd.notanc hoe elfe fpeciale priuilegiii lifci, & ibi no·
rat lohan .de Plarca col.:..verftft hicCAfi,s 1I0tabili4, & ftllgulArt tYi.
uilrgùlm jifti.& ill d.t.L'lIcÎlu.§fn. & ill d.t.I.& Lc.de vtnd.reb. cilIit.cum fimihbus ibi allegar.in glolfa.
His ira prxmillis, fuperdl videamus intra qux tempora t de 5
l~rc l'el cpnfuctudine addiél:iones in vcndirionibus & 10catiCl.-nibus tcmporaliblls rerum lifcalium lint adrniercndx, & cuius
qllantiratis offcrri dcbeanr. Ad cuius declararionem fcicndum
dt,irt au6l:ionibus lifcalibus tria tempora elfe t1:atuta.
pJ'imum remplis O:a'tutum cft ad lieitandum , imra quod
cuiqucJ lberll cil: offerre rncliorcm conditioné, donec plus offercn
•
�CautTa 4. ~xfl:.vl1ica.
r~ntl fit f,llh liber~tio &: adiudlcatlo per rraditioncl11 han~
Iifcalis,ve1alilld fignllm de more r~ctptum rraditionis fignifiCJ'
6 tillum:& donee Gnt in afru !JClt3tionis , &priu[quam t fit Idéb
hbcrano, omn~s liciratores funt lifeo obhgari, nec cé(crur prier
per ohlationetlvltimi Iiberarus, quamdtll res manct (ub hana:
&: in hoc fcruatur opitiio Barrol.illl.lwwio. /fi l.ql/,.jf.Jf. d, vtéli·
g.rlib.6- comm. reprohara opinionc Bal.qlla referr Paulus Cano in
J.t.IICiwlO.&: Franctfè.Crem.jïllglll.trJ 40. & rcccpra eO:ciufdem
Canr.dininébo ill d.Watatio, qua: eriam cOl11munirer approba.
56
tUf.
Seeundum rem pus , naruirur pro addifrionibus faciendls &
admittcndts,cuius rerminus de iure omnino inccrtus , fcd ex rc·
gia ordulltione clt ofro dterum , vr infrà dicirur.
Tcrriull1 vero rempus,cf\: terminus ofro dierum , quod ltarui.
rur per ordinarionem Regis Ludouici duodecimi, infcriprain
Prouinclalibus,intitNto,dn u'l14iHm Ratio"al/x, art.9.quod rem·
pus natmum en fauore vlrimi liciraroris,eui fuir fafra liberatio,
& qui per dup\i vc1 tripli augmemum fuerat exclufus, Vt rurfus
admittarur ad licirandum contra el1m, qui dupli vel tripli au·
gll1cntl1m obrulerar. Sed qlloniam in fingulis ill:is remporibus
[unt quzdam ungularia,tam de iure quàrn de cô(uetudinc, ideo
. de ungulis feparatim & dininétè dicendl1lTI ell:.
'7/ Primumigirurrempusad licirandurn t ptodixum de: iurecfr
X X. dicrum, quibus publicè lit notum voce pr~conis , vt qui.
cunque voluerit emerereru fifci, vcl conducere, compareat eer· '
to loco, & hora: vbi lieitanda plus offeremi liberabitur fub ha·
f\:a, candela cxcinfra, coram iudicc vel delegaro, vt probatur in
aN/hellt/c.lm iI/s poméfum. c. de focrof Ecclif, quod habet loeum
etiam in rcbus fifcalibus & minoris, vt dicit Barro\. in d.l.licilJ·
rio,i/1 z.& J.qlllliom:1/.2.& J.ff.de public.& glo.fingul.in 1. l .i/1 V/f'
ho, omlli ordim.C.dejde ùif!rummt. & illY. haft.lib. 10. q.uam ibi Ce.
quuJHur BarroI.Bald.Ioann.de Platca,& omnes Scribentcs corn·
muniter.Jdem renct gloŒ r .in J.intel/eéll/. in d. I..ft t(mpora. &: ibi
pct Bartolum,Baldum, Ioann.de Flatea, & alios.
Q.!!od rem pus viginri dierurp, non potdl: augeri nec minui
perR.egis officiales am eomrnilfatios,Bartol.in d.t.p ((mpora.col.t.
Vctllm cf\:quod de\egarus vc\ otdinarius, qui viginti dies lega.
les naruir,l1on porclt i11l.1d rempus prorogare am dare aliall1 dl·
lanonem, pollq\la in primo termino aliquis obtulit, & maximè
!iiD
Cau{fa 4 ~xi1:. vni,a.
Y7
fi in proclalll:ltc fic di thll11 ·F'·.! pl" . njf-renli !i';.·,,{,i,'IY, qlli~ co·
gitur pll1~ off~rc\1ti libcr,lre . vt dlcit 8arrolus, CUIUS lèmcncÎl
coml11UniCCT .Ipprobatttr ln dJ.f Itmpora.colum. L 11 . .,.. & y. & Ibi
Ioanncs de Pl:tcca cO/fl1fJn. t . vbi d icit , quèd l'cr obL.cioncrn f.1fram in primo termino fuir ius qll :dirum olfercntiquod 3uf''fri
Ilon potdl: Illi il1l1iro qua: ratio ccn::t qU3ndo l1ltlIlII obwltt in
prilllo termino. El'go poterit run c fini prorog.ltio, vd ,llia dl la·
tio dlri. Et (li prao ifr.l proccdllllt de iure comlllul1i, qllot! ramt Il
de confucrudtnc non (cwlrur,quia t tempora at:él:iol1lhu~ CO I1 - :>
fiiruunrm acbit rio iudicis ve,l dclegari • cuius at.lr\lOrirart fi, hafla lifcalis:alitll1Jndo plll s,alitluando minus, in(pcébs llu al! r:lte,
& rel'llll1 ci rcnm!l:anrtis & rcmporum. ~a: confuctlldo t ma· 10
)Cime: cf\: atrc ndenda in huiu(modi ,1lIfriouibus, vt dlcit BOC!'IUS
,ÜCifl48.coljin.ln ~erf üd 6- conflletudo a/lt flY/lis' &'G uiJo Pap.
'tcifJj~.quç con(lIctlldo inuctcrara habetm pro Jcge.
Seclllldum vero rempns , t qllod conuderarur in hac marc· I l
ria,cll: de "ddiél:ionibus facicndls,& admitrendis pollliberacionem: ~x hberario (olùm in caliOis fifcaJibus habcr locum, vr
difrull1 ef\:,Je quibus propriè loquirur t rcxrus Ir. d. If (emporlt.. 1 z.
qui rextus à Barto\. ccll(ecur diŒci!is proprer varios inrel lc.1us
glolfx: quz inrdligic, rem pus addiéhonis, de quo inl !fo ccxru,
fuir oppofirul11 J procurarorc fi(ci , altero dc rribu s modis : vcl
arbirrio fno Il:arucndo cerru répus il1tl'll quod quilibcr vcnÎc:ns
adtni.ttanll· ad adiidendu: vel apponendo répus raxarul11 i lcge,
quod eft viginti dieru m, vr qUÎCumqne venerit incra illud admirtatu r ad "ugendam pretium. Terrio modo,inrclligit cempus
jilud fuilfc appourum paél:o cxpreIfo in ipf" Iiberarione, (cu in
~fru ipfo libcrarionis , p!.lta qU3ndo procurator fifci cxprc{fè refcruauit ccrtlll11 rempus, inrra quod aliu5 offercns meliorem
condirionem fi(c{) admittatur. Sed veriorem (emper cxill:irnaui primuln intel\eélum, tul11 quia magis eOl1llcniat lirerx,
mm quia poll:eriores dm> inrelleél:us funt pror(us diuinattui,
nec polfunt (ubGllere. Neque enim reperimus quod tempore
promulgara:: 1. fi tempore, cllèt aliquo? rempus de aufrionibus
conltitutum'nam dad wlttbent. "O~ÙI! porrdlîlm, qua: primum
fiaruittempus hoc Jegale viginti dicrum in halNs publicis feruandum, ell iuris noui/Timi lull:iniani Imperatoris, qui mulris
poil: DiocJc:tianum (eculis rcgnauir, qui t Dioclerianus C\lm 1;
h
MlXi
�\8
Callrra4· ~:ta. "nica.
Ma~imiano, :mthoreO: d.1 fi telllpor4. ~o fit, Vt non potucrint
condcndo d./fi ttmpora.de dié1a authcnt. cogltarc: , :lur dillinate:
\lt mento non Cub{j{ht fccundus glolfa: Imcllcél:us : Ccd tempo,
14 re illills legis , tempora eram addlé1lOlllll11 arbirraria , & arbi.
tno IUdicis aut ddegati con{htuenda. NJm quoties lex rcquirit
rem pus ad aliquid facicndum,&non adlicit dicl11,rclll1qUlt Illud
ius diccntil arbitrio,vt nmanr Bar.Bald. Ang.Call:rell.& 01l1l1Cl,
per texrurn iIJum,tnl.L§:fIlJfde illr.dtbberalld/.cum fimihbus ibi
allegaris in glo/r:Jicèt glolf./II d./.Lin 'Vub.pr.tjhtl/tA.C.de 'Vend.rlb.
ciH/I.& glo/fi" d./fi tempor4,dicam tempera 2. o.dlerum addiétio·
nibuscllè prxlHruta:ramen hoc non firll1am. quinimà farclltur
nos non habere legem, qua: hoc dicar,& teXtll111 in d.•1uthelll.hoc
;/IS pomflum. loqui de rcbus Ecc\c{jx, nec ad illam Icges, quz
de addiétionib. Joqllllntur,poruillè rcfp,ccre, {jCllt d./.LIICIIM.§!.
& d.I.t.& 2. .c.dl 'Vwd. reb. ciul!. qua: omnes promulgata: fuerunr
multo rempore ante d. amhem. & non porulffe earum condiro.
[(5 de Il\a cogitate. Er hxc proccdllnt de llIre communi ,& Cc·
el1ndùm Romanorumleges.
15 Scd Gallorurn lcgibus t & conll:icutionibus hoc immuraturn
dl:.t3m Clrca quam_tem àug/ncllti adlÎClclldi , qUàll\l circa rem·
pliS f.ciédi illud. De IUrc enim Cu fficicbat qll<;libet adiefrio,mo·
db fie rct illera tcm pora,d.l. LtlClU<.§ji. & d.l.l.& lJi umpora.curn
fimllib us: (cd hodle pet ordlllationes regias modus adieél:ioni!
) 6 faClcndç taxarus cil , dupIi vcl rripli augmento. Variè tamen t
pro reglOoum diucrlitatc hoc duplum vel triplum,fcll du plamé.
tum vcl triplarncntum (vt vocant) (umitur. Nam in Gallia ali·
qllJudo relationem habcm ad Cummam primo loco oblatarn,
lieur [cruatur in Delphinaru, vt afferit Guido Pap. dUlf 536.
A puel nos vero aliud ÎcruatLIr:na dupli vc1 tripli rc1atio rcfctCUt
.Id pnmarn lieitationem 1 Cub qua.-fllir falla liberatio. debct
enim furnrna vltirno loco oblara duplirari ve1 rriplican 1 &
hoc iure Cemper vrimllr. Licèt non ignercm aliter in Gal·
ha fcru ari (uper dllplamcnto , aut ( vt dicum 1) rier{amcnro:
[cd in hoc vnaqllxque prollll1cia abundat CLIO' len(u : tcnl171'1U ~ au reIU adlcétionis faeicndœ per modum du plarncnti
vcl triplamenri , per rcglam ordll1ltioncm Regis LudoUl'
ci X II. mje. lj. fratutll l11 eO: 0&0 dlcrllm , imra quoI
81 rCClpltur augrneorUll1 dupli vcl .trl pli. , Poll:ca v e f(~ t 1101\ . ad·
IDlttltur,
t
Cauf1~ ;. ~:X:Il:. 1.
5?
mittitur. nec refcl't an Illico poll: f.lfrâ 11ber.ltlol1cIll vd ex imcruallo acliiciatLll',diimoclà intra rempora ofro dicrll fiat adicCcio.
Eft: eillm tempns hoc ll:aturum in fauorem lifci , vt meriti> talis
intcrprctatio Geadmlrccnd.l, cùm id Gt vole fiCco, & textu~ ln d.
lfi u"'porA. cum timilibus (olùm dciiderac adletl:ibnem fi CI i
inrra tel1lpora , nec dill:inglJlrUr an dllcà, ve! ex imerua\lo ad"
ciatm,fcd limpliciter loquunrur legcs illa::: el'go limpliCltcr cl.
bcnrinrell igi, quÎ.l vbi lex non dill:inguit) Bec nos dill:ingucrc
dcbcmu~.
Etira fUit conclu{uin & iudicatum in hac cauff.l.
Vltimuin reu tcnium tempus qu od in fi[calib t hall:ls fp~ 19
fralldum cil:, ell: oao dierum (pat1llm , quod pel' ordll1anoncm
Regis Ludouici d~odecimi ll:atLitLIm ell:, vt ille., qui per dU pl.lrnentLIm ve1 triplamentum exclu[us fuerat, poillt rur[u s hClran·
do intra alios dlcs ofro, excludcrc eum qui dupli vcl tripli au·
menrum intra primos oao dies obtulerar, inuicem licirando
& adiiciendo,' nam inter duos illos liciratorcs c:lntùm ducllum
committitul', & dllranre illo ofro dierum tempore, licitatio intcr illos duos dul1taxac admirritl1l',aliis omnibus excllliis per regias conll:itlltioncs, conformes in hoc d.ifpofirioni iuris ciuilis,
I.ltctt./.nmffi.ff.dt in diem "ddJl:t.
,
NOil pra:rcrmitram, qllod hoc loco notandum puto, quod
hic t terminus Il:arim incipit atque clupli ve1 tripli augmentum
fa&llm ell:: nam cùm . (emel tamù m adieé1:io fieri pollit iuxra tO
texrum I11I.t. c.de locatiom rrr.eil/it.lib. Ir. & Ib i gloffa notat, Vt
etiam ln 1.1.c.dt 'VmdHb.cùût. Ideo ll:atim a.rque fafra ell:, cxpi.
lar dilano ofro di erum ll:atllta ,ad faciendum adieél:ionem,' liquidem ccerante cauf1à dibti o l1i~,ccf1àt dilacio.Uji/ia.§.,rli/I1ojj:
Rd Trebdlliln/l1tl . MelÎrà, cùm ccoCeatur finita illa ddatio, ll:atl Il
incipit terri liS terminus ofro dicrum qui d2tUl', vr dIe, cui per
dl/pli vc1 tripli adietl:ionem [es fuerat ablata, rur[l1S ~d liciran_
dl/m cOlltra duplamcm vel tripbntc.m admittatur:liquidem inter illos duos tanrùm pugna auaionis committirur) vt dlttum ea.
1:1. :.
CAVS
�Caulfa ;. ~xl1:. I .
C AV S S A f'
N r 0 NI 0 C.1Z:lfloue ceu plu rima
licitanti lararum,vr vocant nolhi, ve·
d ig.11 addldum fuerar, die Cequenti
LudouicllS Slllüec:me du plo licira·
tur: mox G~neuonl1s quidam tri pla:
arque id eo euffi dlL1alibllS Principum
n,)Jhorum con!èirutionibus , c:rreris exclüGs, fupe reffet
h,s tribus bac de rc dehnlcnda conrrouel ria, add i6tio·
DIS dIe ,qua dimicandlll11 er.l[, prodilt Claudius Ca·
nDoue augmétLIl11 ptnguc.ad lllodul1l, & Curra omnem
{olirx loc.ttinnis alcam oftmm tifèo, fi ad licirand um
admnr,ltllf, Ce vi maiore Il..: rempdbte imped iru m , non
POllllllè J lé1:a die,& con(tituca velllre , I,n intl [u m que au·
XII nI 111 rdlitutioni~in id hlct pmonus (ibi impartlri po·
ltulJ.bar. Caullà peroma, non cfl: ca ViGI prxCentis di[ce·
ptJtiOllis.. Et ideireo iudleio po(l:ea' rerrn inara:p lacuit cu·
Il.1: «lIgmcmum Claudij éaducum a , nei fiCCUU1 rc!li·
tU~lIdlJl\lb. Die l+D,cembr. , f id.
a 1fi rempota. à contrario fenfu . C.de: 6d ion lib
uLln llinol in l.1icÎc:ltio
1
o.ibi B:urol.& Ioanne! de: Piaffa,
q.I1.fLte publ.&"lI.Titi:.
§. v[uras . ft
de: leg
1.
& I:HÎÙI
tu lbtur t.i n qUota one ht lUS c3ulfx & an d,Jiu,io OCCCIll dicruOl côtlitutionc tCgll pro ilcicndlS addiéboulbu( natuta cxpirct hatim poÜ faétum augmcmum
duph.3Ut triplt;cuamu l ,die Jd,U1oni~ cffce faélum. \ ndc in 1..'].huius Caulfol,
b
QUJmUI5 mm. r!~ an.C),;
lU t {1.hlL IU~ ,.:m{f:r.
S V JI
,1f
hac Cluflà n:flICUI puCsie ]t«tIO 3U cm dl ucrlitatisCcnbllur
.tl RIA
1.
fCV .'} EST J 0 NJ S,
qU/nt.e c.'IIJfe
f01f(1IJ
& affirrm if/Ira lempora "ddilJionis 11 rcripimd/ls.
vidd,c7,ofrmrlla1itlm, lm polrf·
TcmpHs oc1o dùmm pro ddd,c7wubIlS f lciendJSftdl'lllIm ,expirlt
Jlatimf,fla .ditéfion,·,nùlm Ji pm". du tmlJmÎ ejffiElII.
4 Finitll w'ffo dtlarionis, anp/urJinilll dt/,I/lU.
5 Di/Aliom s,qU<f pOll/mlfir i/ljflbhaHalioll/bl/s ,protrjfationiblli,6imerplUationiblli jiml prY/m/or/lf.
~
"
JIl
,f2.IAE ST 10
G[ ,
P R 1 M A.
Va:fiionis dl: , vtrùm poil d upl amcntum vc\ tripla.
l11eocu 111 oblatio faL\:a à diéto Claudio lit admittcnli-'
la:in qua dllbillm facit , qui a iocra oa:~ dics,qlli ad·
:.
diél: ionibus faciendis [unt Il:atllti , fuit faél:a obl:uio:
& IICimra rempora ad adiiciendum Il:atut,l, vt m erico videatur
adlllirccnd:l , pcr tcxtum in/Ji :empOTa. c. dl fd. Îpftrument. & iur.
hrjlj/[ù b.l o. vbi vcnicns t & offercns intra tempora addiél:ionis
rcc lpl cn dus dl:, & maximè clun diél:us C laudiu,s vbcrrimlll:n r
prrti) augmclltum obtulillèc. Cùm m ulca pro vuliratc fi[ci lint
cotllhwt:l. vr colligicLlr ex fit. de il/r jfc.
Tamcn concrarium fui t in hac c:luffa cO[lcl u[um , quoni am
de iure t po!l:quam res fi[ci alicui cil: vendita& liberata [ub ha~ %.
fb,non putcll nili [em elneri adic:él:io,I.2. .c. de local. pr..d. ciui/.ltb.
Il. ~x adieél:io hodic ('er conll:itutiones nollras eO: du pli vd
tripli vltimx auél:ionis. Er idço t Il:acim arque dupli Vil! cripli ad- ~
diétio fll.h cil:, ex pirat dilatio oél:o dierum ad addiél:ionem facicndamll:atllrorum, criamli prima die dilationis lieret augmé.
t um dupli vc l crip li,vc notat Fart.per ilium rextum ,in lJi 'l"ùhcm ilaffdll/cq./Jered. vbi Dd.communircr notam, dilf.tionem ad
prOba[ldll cxpirare in prima die., li in illo cllèt faél:a prooacio.&
idcm tenet Bart.in lJiue parib.in2..oppo.jf de dill/t. vbi lin gularitcr
Iimicar illl\fl1.ccxtum,di[pollentem officium iudicis co nquie[ccre pendcntc dil;uione, non proccdere li cauffa dilationls ceffer
priùs,quia tullC ip[o iure ccn[ètur nnica dilatio,/.à jlia.§. ljf ad
Trlhell. vb i sart. Bald. An gel. Alexan d.Paul. de C afUmol. & Scri·
bene.commun.& in 1.1.in jff.de rt ;lId.& facit textin 1. J. §.j sficlJ/lSffdt (fatl/!tb. & in l.ltbert o.§.j. & ibi noral' Barc.in f .jf tie anII/lÎs Itg.& PJ.norm.in r.poIIIÎt.dt locat. ~ia nnita cauffat dilatio- t4nis,cenlctur finira dilario,d.l.àj/ia.§.j. ideo non debemus vlceriùs expc':bre dib.tioné, culic nllltaJed ad vlceriora proce dendU111 cll,d.fJi q,.û heres. & ell: ad hoc textus valdè lingularis, in §.
pen.lnJl.de bon.poif.vbi li vnl:!s ex lib cris , qui bus annus datur ad
pcrcnd'l ill bonofllm polJ'ciliolJcm,repudiet , dicitl'ClCtlIS, qllod
ca:reri Il:lcim ex codcm cdiél:o adn;rirtunrur, quali imeremra
lllni primi ddatione.Noq uc [peéhl)9um cil:, quod tempus anni
h 3
pra:fi
�Call(fJ r. ~.l:Œ.l.
pra:flnirtlm cxceffcrir, & Idem diwlIr in 1. ftll. ùmt'l.l g/of{ 1" Vtr~
praprranlizu.G.q//i .dmttti .Id bonortl11l. &: in 1.1'§'1"lbllJ.dt{llccr/ftd,.
{fo : cùm ergo fuerir dilario ad adllcicndum Œacura ip[o iure finI'
ta,!hrim arquc fucrir f4él:a adieél:io dupli vcl En pli: meriro con·
cludendum cf!: oblarioncm diél:IClaudij Cnzanollc flliflè fJél:am
port rcmpora addiél:ionis. Ideo cùm ccnfeamr faéb poil rem po.
'ra, non eŒ admincnda, per rexrum in d. {. fi umpara. à contrario
[cnlil,quod lbi norar loall.dc Plarca,co{.2 .in vufe.'C hac t4111(11 gl1i IU/lflo Ir-<I/I:vll, eriam gcnc raliùs rradir, di lationes t qu a: ponun·
rur in lùbhaŒarionibus, prordl:arionibus, &: interpcllationillus,
inrclligi peremprorias,vr voluir eciam BarroUn l.Tltid.§.vfurhff.
tir {rg.,.1.Er ~c fuir cOllc1u[um &:iudicatum in hac caulfa,dic 14.
Decemb.l 55 S.
~
---------------------S JI lof MAR 1 A
i l AE S TI
---0 N JS
flcundtt,1uinttt C"iffo·
1
l
1
4
1
6
7
8
tMinorrlia", perft{fa vrndiliom fob hAfla,ji pretif augmentum offi·
TJlur,rrftiuzj pottf·
0\(l/Ior,ffcltl,& rrjfllblicd,pari p4ffo 4/1'1b/ll.l ni.
<..Arglmmllum ft (ollirario fenfil in lrgib. & conjlitlIIionibJlJ, 1'714.
IidifsimH1H. PoJf ttrmillllln bannimmli in 'fuo aliq//i! obüllit,non potcJljeri aliHd
bannimelllllm.
TtTmini in h.tjlù pTLIIi/llti de ùmJimt ptremptor!i
R,t/io 111 dittrrfa in h4fù,itl ft/co,& itl minor" l 5.4nll.
Du~ fplcia/ia non pofun', conCi/rreyt ciTCA idem.
GUid9nM Pap.f dwfta ill qu4hollt 336.oPfllglwur.
.2J AE S 1'I 0
SEC y 1{"D A.
Vbitabarur in hac qua:!l:ionc,quia minort
15- ann. criam perfcél:a vcndirione fi prcoj
augmcnrum olfcrarur , refiicui pordl:, le
IurCus ldmlttarur licirado, t. 6- fi ftnl./~
, princip. IN veTficu{~ , 1"4t"m cJl. ff. dl mi·
nOT. ~cut &: CÎuiras: Vt vo luit Guido Pa~
de(i[ 136. if) verfic·fid qllldfi m al,milH mi·
" mrif,vetRtifHb,fcd minoI.Jifçus t, ~ ReCpubl. pari pafi'u am~
lanr,
Cau {[a 6. ~a:!l:.1:
G;
!am, vt Ilorarur in auth.qllM "élionrs. C.de Sacyof. Eccltjii!, &:cxtra
ordmem il1l1alltllI,l. RcmpIlMlcam.Cd/ ÎlIT. Reipllb.llb. [ [. vc ibi 110[am SCrlbcnres.
Contrariull1 tamen fuit in hac qux!l:ione conc1u[um , pcr
ecxrum ill 1. Ji tempora. à contrario Cen[u . c. dcjd. injlr. /tb. [o.
~od t argum enrum à contrario [C!l[u, &: in legibus &: COll- 3
f!:icurionibus cil: validiffimum,ve concludune Dd. co mmun. peI
ilium tcxcum ln l.I. jf. de officio eim. &: Canollifl:. in cap. cIlm AfaJlolic<f, dl hù ql/ .•film, à PT<flat. &: cil: texcus in capir. citm vimm.
111 vel'bo.'; contrario, de regillarib. Sed texrus in d. l.fi tempora. nota·
Ililircr decidi r , Procuratorcm fi[ci , (i rempora patianCLIr ) de bere admirtere prctij 3ugmcncum. ergo à conrrario [en[u vllir
ille rextlls, fi rempora non patiamur , non adlJlirti prerij aug·
mellCl1111 , per qucm rextum nor. ibi glolfa:, Barrol. 10an. de
Plarca, & Ol11ncs S'c ribcnres, Terminos qui in hafhs ponuntur,elfe pcrem prorios , pcr illu m te.xtllm à conrrario [cn[u, Vt ibi
per Barrol. (ol.2..n"mer. r. 6.7· & Ioann. dc Platea ,in1. qll"'jlione
nHmrr.3 .Faci r quod voluit Barr. in 1. licitatio. qu41ion.jn.jf. de PIIb{ican. vbi co nc1l1dit) Poil: terminum t bannimcl1ti, in quo a- 4
liql1is obrutit, non po{[e neri alilld bannimenrum, vt rur{um
admitratur licitatio ., nifi bencficio minoris ret2ris impetrata
ad id rcll:irurionc , per ccxt. in d.l .etfi fine. in ver[. q,ufitum cJl.
vbi Baldl1s notat, in {ubhaO:arioniblls vcnientem poil: terminmu licitationis, hon elfe audicndum, {i aliquis obrulerar in
diél:o termino ,per l. 7I'Illllcipiomm.ff de optione leglltll: ni(i minor
ex pril1ilegio a:ratis , vt ipfe dicit. arque idem cOllc1udunr Barr.
& loanll. de Plal'Ca in d. l.fi tcmpOT'a . vbi dicllnt, rCI1:ninos t qui 5
indieul1tur in allél:ionibus elfe pcrcmproriQs , !Ide hoc nol1
adiiciarur in pra:conifarionibus ,pcr tcxt. in d. 1. Tltia. §. vfimu,
de legato 2. . qllod procedit fine dubio, quando diciru[ in proc1amate ql/od!lJlJ offirmt; tradetll( : quoniam 'tullG cogirur officialis
qui hall:re pra:fider, tiberare ci, qui mc1iorem condirionem 1n
termino obrulir: vc notat Barro\. in d. 1. fi lempora. colU/lI. 1. nt/Wlcr. 4. ver[. 'lu<fro vtritm. &: ibi conCcnrilll1t ci Bald. loann. de
Platea, & Ol11ncs ibi Scribel1tes. Nec obfiat quod dicebamus
minorem ex hae cau(]à rell:irui, quia id non rcperirur conll:itutum in fiCco: &: cil: vtriu[que dillcrCa ratio. Siquidem minor
pc:rfeéb venditione [ub hall:a, non potGa de iure communi pretextLl
�64
CJuffa 5· ~xfl:. 2 .
rexru ClTiuflibct augmenri, vel ulbcéHonil, di(cederc ?t vcnditione . ,'$(, adm ittere uddl /l:io nc\11 , nifi benelieio retaris , extra ordi·
nc m in lIlregrum re!Hruarur . d. l. ttftjim. qllx pra:(l'pponit illl
commune cnè ill colltrari ll m, & probatur ln 1. LuciliI. §. ftn. ff.
Ad mUlliapJ/lm. &;'; 1.1. & 1 . Cod. de vend. reb. ciuit4f. Sed /ifcus
habct prillilegium in cOl'pore, Vt porl vcnditioncm & traditio.
llcm ha(b: , poUit intra oéto dics acNnitti iIl addiél:iollcm, &
prcti) augmcnrum , d. J. Lucùu. §. fn. & d. I.Ji ttmpor" , & ibi
notant hoc Barrol. & Joann. de Platea. Merito cùm poUit fifeus hocücere iureordinarioex prillilegio. nec mirum li non
poUit rcfticui & vri iure extraordinario, 1. in e,tuJf.e. ff. de minortb.
7 alioqui duo t fpecialia concurrerent circa idem, quod de iure dl
prohibirum, 1.). if. de dotiJ promifsione. Nam li polt rcmpor3
addiétionis faciendx porret rdl:irui , vt rurfllm admittat addi frionem,enèr aliud fpeciale circa addiél:lOnem, quod n eri nOIl
pordi.
Accedit prxrcrca quia fi Ii(co ex hac eauera concedcretur rcniturio,multi allocarentllr ab harla,vtputa,qllia vidercnr 111111um
erre modum aut certitudll1cm in harlis fifcalibm,qllod redundaret in lifci prxiudiciu\11!idco noo dcber con cedi,arg. l. ratM. Coti.
de rt[and.vend. vl!>rperfona, alioqui priuilegiara, 110n ha ber priui.
Jegiwn , quando ex cali priuilegio fcqLlcrcmr aliquod itlCOI1UCniens in fui decrimencum,
$ Er quanrum ad ciuirarcs t oon dl fine [empura fupradiéla
Guidonis Pal'. decifio., proprerwlicum d. l. LucifH. §.fin. & cexmm 1. 1. 6- t. Cod. dt vend. rtb. ,iuil_ rll quibus iuriblls porl ven·
dirioncm pelfeétam , prohibitum ell ciuitatibus adrnicrerc ad·
difrioncm : cùm fit (pedale in lI(co, nec habcmus legcm ex.
- prcfsè difponenrcm,Oandam elfe rel1:itutionem in imcgrum ci·
lIiratibus,ficut habemus in minore. Ideo fuit conclll(um , Oblationem dlGh Claudij Cazanoue non elfe reeipieRdam ,dic 1+
Dcœmb,IH8.
CAVS
• C auera 6. Q.!:!,œlt. vllIca.
C AV5SA
6y
6.
VIT ~u a: lliol1is, dupland:r auQ:ionis
facultas ad ql1cm pertinct? An Iicitatori penulcimo tantùm:An vero mnnibus tanquam fi pri lis Iicitati eiI'ent.
Et placuit Curi:r admit~en d os omnes
ad du pli augmentum, quamuis prilis
licitati non fuiiTem.Guilleimo Sumecanc) & Antonio
Gancezio lttigatoribus,die 5.Fcbruarij, 1554,
a ~ni:l.m J.fi tempore.C.de fid.inftrum lib 10 .& I. Lucius. § fin,ad mwlicipll. &: Gffilles qu:t de addiéhouib.3dmltccndJs h'tlllu ocur:nou ddhnguunt perronas ) (cd
qualitcr loquuntur latiùs in quœll:ionc hUlus caurs ~ .
SJ'MMA R/A .f2..!:AESTlO7XJS rN/ C AE,
f txt.e Clliiffr..
Aditaiomm dllpli v c/ tripli poJJimt omnu[aem , quib'l4 permijJim,
eft de itm licitari & 1firreJi.b "".fla.
1 Ltges qu.e de add,E/ionibtu loqlllll/tur,non diftingulINt perfontU,fld
generaliter loqlmntllr.
3 Ordilldtionù Regi.e verba inflruntur,de''1uain prollinciatib.in titll10 des mailtrcsRationaux. Arr.8 .
Ordtn~tio Reg/lt ftpr), dic74 , qUIf pr4i.fPonit liberationem fob h".fltJ
fia./m poffi tollt per duplamentum vel triplamentum,intclligitur
dt dtlplamcnto vtl trip/amento fAE/o àqllaCHmqUt perfonll,qllA! p~
ujloffirre fÎlb "".fla.lbid.
1 peiureo","ü perfonll,qu.epmJ1haJ1.eojftrrt, tJddifliemm ql/Oqllt
dupli vellYlpli pottfl[aem,quauM prlftI fNb halla nthil obtuJiffit
veillalMM e!fot.
5 Conjlttll/IO vcl ediE/llm Rtgif,qllllnlflm jtri potef, dcbet rtduci ad
1
Immnos ir/rI. comml/nû.
Jt!AE
�Caulfa '.~:t(l.Yllica.
66
,QfAESTlO
-------------------------------------------CAVSSA SEPTIMA.
Y1{.ICA.
N facultas duplandi vel triplandi auél:ioncm,de iute
(oli penulrimo licitatori: an vero omnibus ut con·
ce!fa.& quid de conrl!ccudine.
1
ln quaqu:dbone fuitconc!ufum,Omncs t peno.
nas po!fc dupli vcl rripli adiec'l:ionem fa cere ,qui bus dl: permi(.
(um limari,& olfcrrefub halla, quamuis PTIÙS non fui!fcnt !tci.
tacx:liquidcm I.Ji Ul'IfpOr4. C. dlJid.mflrumtnt. & illT. httj1ffc.l. & /.
Ll/cÎl/!.§jl1jf.ad 1f1Imiâpa/.& l.I.& 1. C. de vmdm. rtb.âuit.M.II.
:. & omnes lcgcs t quœ de addiélionib.loquulltur, non dHl:inguur
perronas , {cd generalitcr loquuncur. Ideo nos non debemus Jilboguerc l.de prmojf.de Pub/'r,'m rmuéf./. 1 .§. gmeraliur.Jf Je ltg.
3 ,r".JI.cum fimihbus,ibi allcg.in gloO~ Iraqllç t confiiwtio illare·
gia Lud. XIl.de qua diél:um cil: rupr:r in duabus caufTis pra:cedéribus,par timemllltou doublemmt aurollt.tjlé ojlteJ: p"'/font ial/IITI'
rouurer,tn m(/tanlv/Il m(hmJi" ((111.)' qUI rllura tiercte Olt d,lIb/it: Et
ft~bldbümmt "VII Jilf l'alltre dam IJUléliol1YJ IIfKt! le litrcmmll Il
dOllblrmrnt,tallt 'JlI( ben llllrflmblera,& 1I01lllutrfJ.
Debet dié1:aordinario, in co quod prx(upponit liberationem
{ub hal1:a faé1:am poOé rolli & rcuocari per duplamenrum ebla·
tum ab alio,inrelligi de duplamcmo vc1 triplamenro,faé\:o à qua
4 cumquc perrona: quoni~m t de iure commllni omnis per(ona
potell: addiéhonemfacerc,licèc nondum licieatus clfet (ub ha(la,
5 dummodà aliàs fit ad licitandum habilis. :--Iam t con(l:itutioregia quantum lieri porel1:,dcber rcduci ad terminos iuris commu·
nis,I.I. C. d( nox4lt{,. & ibi dicic Bald. quod Il:atutum dirponcns
{uper eo,quod di{ponir il!s commune, interpretari debci (ccun.
dùm im commune,glo!f.lIIlj.§.in w»!"talÎone.in v(rb. (onjI/nia.
tllr.1II verffld 'fNidJi perjlatlilum.C.d( illr.Jtliberandi.& ibi Bart.Bal.
Alex.J\ng.& communiccr Dd.hocconcllldullt. & Bald. in rllb.C.
9/1i 4(cuflre 13011 poJ/illlt.vu/qu.rroJijlattltllm. & ell: communis opinio Scrib. proprer quam fuir conclll{um in hac cauffa, dupli vd
rripli augmentllm quemlibet facerc poilè, cru aufrione pnma
non fl1erirlicitatus.Pronuntiatum die f. Februarij,IJ 64·
il
~
.
CAVS
Ranci(cus Martinus du plicando aultionem,Pc:notum (CI:1i (cribarus Barfinonia: locatio fuerat liberata) excluGt.fed cùm Martinum locacionis pœnitcret,nec po{fet ( vt dicebat)fideiuC[orem dare, locationem abdicat, p~
cens vc Penoto, cui iam fuerat liberata, addiceretur. Re curat mordicùs Penotus,&[e inuirum location;' ad!l:ringi
minimè poffe. Cauffa enarrata, placuit curia: maiori [uffragio,Penorum auttione omnino[oluendum: [cd Martinum fi[calibus remediis , hoc ell, capcione pigno ris, &
nexu inito, vel mullta, cogendum expromifforem re[pondere a,qui fi{co indemniratem promittat. Extc:m porali iudicio,2 5' M:lij, 15;7.
1
Docct Paulus in 1 cum Cet,l[ ad LIul.pcculat.
SJ/lrJMARIJ/M.
1
PTluilrgiumffci,'1uo debi/ort! f.os cogit (l'porû r(tenlùne , pignQrû
. (l1pllonf,& "'lIléfa,vbi (onjfilutum.
.f2....,V AE S T J 0
J/ NIC A.
T que in hac qt1a:fiionc fuie conclu(um Pc·
notum pcr dupli allgmcnrum, & adiudicarionem inde Marrino faé\:Jm , flliflè ab ha- •
fia: fircalis obligatione Iiberatutn,& Martinllm erre obligatum : vt p1enè probatulll
fuir (llprà CAHjfa )' qtujf. 1. Ideo tenetur pro
indemnirate fi(ci expromifforem dare imra
oéhuum diem auélionis finira: ex conll:irmionc rcgia : ql10d 11
nOIl fecerit, fifcalibus rernediis ôc cocrcitipnibus cil: cogendl1s,
•
1 1.
hoc
�6S
Capflà 8.
hoc el!:, per eaptlollem pcrlonx, & vendicionem bOl1orum.Iux.
ra rexrrÜnt.cum t~ AlltemJf.atl leg.lul.ptcu/at .. vbi ~onrra 6[eo obligarum procedirur cxecutillè , capicndo pcr[onam , & bona, <le
per multl:arum, hoc eil pecuniarulll impofirionem. Ibique noranr Banol. & Dd. eommunircr, in /. nt",o caretrt",. C. de eXA{f~.
rib. IY/b.ltb. 10.& ibi BartoI.Bald.Luc.dc Pen. 10ann. de Platea, &
omn~s Scribenfcs.& gloflà penulr.quam fcquunrur Dd.commuIlircr ;n J. 'ni/il opinalms. 7'C' (Od.tjful. & hoc cCl priuilegium fifd, vr dlcir B~ld.i/f l.l.coll.mn.l.C.de bmd.vr! Ac7. 'IJend. & in l.I. C.ft
propurpu61. penfw. Ideo fUir conclllfllm,diél:um Marrinum carcere dcrincndum,ex rem pore ql\oufquc dederir fideiulforem.dig
lf·MalJ,1 ff7.
----------------------
Caulfa 8. ~fr.
J.
69
generalc', in dubio non derogareordinariorum, iurisdittiol11 b. Calcn d. Dccern b.1 f r 6,
~ C3p f:anèc:x de officia Be porcftate iud. ddcgJti.
b Cap. !lccc 111 comgendls' & cap. graue. de oJijclo ocdioarij. cap. Cuper co. de off. &'
pot.iud,ddcg.lc &copioliù~ III quzfiiou.l.
IN ENARRATIONE HnrS LITIS
qU<frebl1tllr.
Primo, An per huiu(modi 1113ndatlll11 Principis inrelligatl1r fat1:a dclcgatio, an vero monctalts ordinaria iurifdltl to fir [0lùm CXClr3ra.
ScclIndo,An per ralcm dclcgationclTI imclligatur oldinariotum
iurifdiél:IOni tacirè dcrogaculTI.
C A V S S A 8.
.f<..Y AE• S TI 0 N 1 S
prim,t, oéfall<f Cau./ft.
s r M MAR 1 A
ONETALIS cmil: conff:ripti,inGn.
gulas [ux iuriidiaionis prouinciJs lu·
thali vicdsirudinc rccuperatores mit·
tllnt:qui 'principah m:ll1daro de monetariorum abu[u qua:ranr,eorurndemq;
fucum & flaudes coerceam.lraq; Ioa'
nes Mettaye,& Petrus A lIegrer viri llluflres, & diétx cuI ix con(cripü , cùm à Chrinianiff Principe no/èro man·
d~rum hoc accepiifent, impediti [unr à r:lrÎ0I111m huius
Prouincia: magifhis,illud execucioni manJare:prxcipuè
quod omni3,qux in illo mandata contlllcrentur,ordinJ'
na iurr[diaione reeens à Principe IIJIS conce(fa, expliea.
rent & expedirenr. Enimue;o hi à Principe deleg~tos
dlcebanr , funglque vice Princlpali,atq lie adco in callfià
delega,a potiores elfe quouis ordinario a• Sic fuperiores,
cauflà i'Jdicialiter confl:iruta, & dcmnm in in rimo Regis
conGiiodecifa. Placuir principi o pt. Max.mandatu hoc
gene
«
l
2.
;
4
5
6
7
Generales monetarum pojfimt ex iurijdléfione ordinaria vijitarefo.e
ùIY1dlCftonM p1'Oluncùu.
.
Delegdtionu materitf ptT qllinque cafus & quinque conclNjioms hi'c
dcc/ar,rI Ilr.
PrimlU cafos , qlMndo Princeps ma"dAt ei qui "ul/am hAbct iurif"diéf/omm, & ijlo C4ft efJicÎtllr delegAIIIs.
Swmd/IJ,qutfnds Princeps mandat ci,qlIÎ habet ardinariam Îllrif"diéfiomm,'!lt fociat ta (jll.e ipfl folus poffit ex poUffait foa ordinar;,/ txpedtre:& tunc fil11tJùbdlflinguendl dtlQ c,,-fos[clilcet <..An
c01pmtfliofit generatis,a" vervj}waIM.
nrtius cllfll,qllllntio Princeps committit '!ln; ta 'J11.e ex poteffate ordinaria n011 p~teratJol/IJ filetre,fld mm Ath! , c/lm quibtls habet
IIIr1dlél1011em commlmerN . & ifto cajù ejJicitur dtleg4/us.
.f!!!,drlll4 CaJilS cj,qllando pot1f,u 8rdi»Arù, md,cis allcratur ill4li·
quo per 1rlegationemj}ecialiter foéfAm ftlptrart4 C411Jd, 'ltlO C4fi/ fifjenditllr ordi"aria , 6- proceditllrJolkm ex dcleg 4tl/.
.f!!!,intlls caf/s, quando p~teft4' ordmaria itldicis "",,afur !t, commijionem PrinClpis geneY/fliler foéfam 1 ordin4rio f/ptT certq
grntre c4uffarllm , vt! etÎl,", fuper omnibtl! fllllfsis 4d eùu ordinaril/m ÎllrtfihOiommfpeéfill9tibus:q'l~ caJù rmfl/nef ordinllrÙIS,
i;
niji
�70
CaulTa 8.QE.:zn.
•
J.
!Jifi rirc41' qlM Prilmfs rifcribmJo tXfrtj~
;,mm~tllllii dt pOl/flalt tillJ orJiI/Ari,.
1 Ptr mal/aall/m 1110 ""naAllir ia quoa '1l1ualids p'Uratflcm de iu·
re mnmMni,IIon mltur nOl/a p6trjlll4 i» ordinllrio.
? Dt/egll/14fi tJfcilur iNdex ITdi,!arim C4/1f.efibi delegat.t , ;lIdicium
[ollmur.
10 Lex ,,,bel pro abfordo, 'lpOd ~ordin4rÎlI1 fiai ,,,biter iurù in c.uJfo
(U;1I4 tj1 "dÎlmÎlls.
Il Rt11wl;u~ extraorail/lITiul/ll/,n habet llellm, qllal/do haberi fottft
mill/mum.
1 L Amol/es VIi/cs I/III/quam lT.n[tl/nt in ellm qui hab a dirtEras.
1] prinups in a.bio I/on intell~itllr 'f.Iel/e concedere il/Hd de jure j}ecitli ,quod quil haba de iure commun;.
14 prif/ceps rifcribena, ,rdinAria , cenfltllr conformare v,I/IR/.tem
[uam CMm difjoftliont illrù c,mmuII;'.
J 5 fidtillfforù obligAlio cDl/ful/ditur (/lm ,rincipAli, qllAndo cMeurrUI/I ln eadem pe101l4.
16 IUTlfd,{}I, & domil/ium 4quipawIII".
17 Refcriptum principit dire{}um iNdici orJinario,qllo mandlllur vI ill
~trtt ,:,Njf4 proudlllfilmmariè,& de pit"" fine ftrtpitll 6- figur4
III"/(/1>'f/1II0do proudm', (Dl/tll/tt Jtlt[,atAm iurifdilliol/(m:
ideo JfententiA ~ius inter/oeutor;a appellAllir ad delegllnu1rJ:fètl.
rejJe{}1I dtcifiOIllJ CAU/ft exrÎtat ordin.yiu/II , ideo Àflntenlia tius
'P,,!LJ,i/Nr Ad pr6xitum fu!eriomn.
IS Delt!.at. iuri[diOi,'nm inducitur ptr commifimtm generAltm
.Princip"Jal/Alli ordinari" nift circa il/. qll4 per rifcriptum Im7IIUI4/1tur,v/IIIAm oraif/aritlS U m6do,qu6 in rtfcripto exprtffo
fo/l/,nOI/ pojJ!t exJiIA ordinar;A ;urifdi{/jont expedirt.
19 Exceptio fofla in V110 "fo., eonftYmat gmerillim regHlam ;n alfs
ol/ll/ibus.
10 Ratio tliutrfa rjI i/lftr dtlegati6nt'" gmerA/em & j}ecù,[tm: Il4m
aiffiru»t in duohlls pri/lcipAiittr.
11 Argumtnlum tlt j}tâali cOlllmifsi,nt ad gtnerA/em ,1Ion pyoctail:
eùm 1/6/1jilll dt iure 41,uiparm.& 14'
2.1 Iudtx pOItj1fuperv110 arthulo wljft proctdrre vt DTdil/lfrÏtlS, ér
fuptr alio diuerfo tiufdtm calljft vt deltglltui.
'J I.Alttr4lio iuri!diEfio/lù ordinari.t'foElA per rtfcriptuI/'"non proa.ducet Im~edl4tt dtle~./~m.Std refcriptum , 'lit aliquid 0peretur,
hune tame 'feralHr tjfe(fu,1u"dfuj}cndit erdinariiî in il/a c••1Jd.
!l...!AE
Cau!fa S. ~:d\:.
.fJ.....AE S TI 0
1.
P R 1 M A.
Iderur dicendum eorum iurifdifrioné ordinariam fuHlè exciratam : pra:fupponiruc
tenim Generales monctarum,poffe ex po- l
telhre ordlllaria faccre iIla qua: in diétis Iireris mandat ur. vr mcrito dicendû !ie iuriCdiétioné eorum ordinariam fuiffe excita. ,ram,nonJauccmfaéta fui{j'c delegarionem,
per textum 11'1 cap.llCet II/urnged,s & m clI.grllllt.de nfji"o ordll1arij.
& Ibl hoc l10tat Dd per ca qua: fcribit Bal.per îIIum tcxtum in t.
r~pejf.de offeil pr~(id.& notant An g.& Alexander ml. &quia.jJ.dt
lurl(d.omlJ/lim md/Cum.!icut Chrirhaniffimi Regis Henrici placito flllt comprobawm allno 1555, die prima Decerobris:vcrùm,
ql10niam incidimus in mareriam dclegarorum,qlla: fatis confusè & inordinarè à llorhis rraétatur. ideo ordinarim proccdendo
& c1ariùs illam eXpliCa\ldo: ddhnguo hanct mareriam per quin- 2que ca(u s,& qui nq ue concl uliones,ex q lIibus clarè ac manifefrè
re(ulrabit noCtra: quzfl:ioni.s dcclaratio.
.
Primus ca(us, quando Princeps mandat iIli qui nullam ha- 3
bet ordinariam iuri(dÎl~ioncm , & ifl:o ca(u efficitur dclcgarus:
(4p.cllm IltiquibllS. I.refpon.de rtfcrip.lib. 6.& in 1. 1. §.qui 1nandatam.
t
& l.m."d.flfff.d~ oJji.âllS.t.
& quia.jf de iurifdia. omnium iudie. &
firè per torum tit.deoffcio iua.de/egati. nam cùm aliàs hoc non poCfct faecrc:merito imclligitur fa8:a delcgatio .
Secundus caCus,quando t Princeps mandat illi,qui haber pr- 4
dinariam iurifdiétioné,eaqua: ipfe poffet ex potefrarc ordinaria
folus cxpedire,& tune (unt fubdiflinguendi duo c.aCus: primus,
quando Princeps comittit ordinario generalirer fuper.certo genere c:luffarum, vel etia fuper omnib. fpefrancib. ad eius iuri(diéHQnem,!ine aliqua alterarionc potefratis ordinaria: ,& ilro cafu
non efficirur in aliquo delcgatlls ,Ccd dicitur cius officium ve\
potcfl:as ordinaria (olùm excirata.cAp.licèt in corrigmd.ea. gralJ~. d~
off.md.ordm.& qua: notat Bald.in d. I.f<pe.jf deofjcio pr4dis, per
Iliu m rcxtl1m.Ange\.Alc:xan.la(~n in t.& qllÙI.jJ. d~ illrif Dmn. illdtc.Bald. & JafoB in t.ius âlliüjf. ae ùifl.& iure.
Secundus cafus quando Princeps fpecialitcr commircit 0[dinario caufsa qux ad cius ordinaria iurifdiétionl: Cpeétabar,fine
alrCrôltlOne aliqua ordinôltix potcfratis. & ifto çaC\1 vt refcriptu
Prin
,
�71
C311(f,\ 8. ~·d1:.r.
Principis aliqllid opercrllr eriatn cum ordinaria iurifdi(~l:iolle
habcr delcgar3m III dia cJu(fa, &: pordl: c1igerc ex qua pore!1:are
vellr procedcrc:,lliàs procedendo limplicircr, inrclligirur pro ccdere ex dclegata, tanqu3rn dlgniori. Er hanc conclufionclll approhanr Panormlr.lmmo. Fellnus &: omnes 5cnbelltcs poltln.
Jloccnrium III (U,,'" rx ofJiaJ.dr pr.tfcripllo. pel' rcxwm ln (dp. nifi
rJfinl.depr.tbell.vb! hoc norar.Panormlr.& in cdpjig1l1c.iui. d((Or·
porr v I/W. pet ilium rexrum,&etiam per rcxtum 111 ca. prrboc. dt
hmt.bh.6.vbi norall[ Phllipp.Fran.&Gemlllia.& lare FclillllS in
d.c.p'(/~'" ex ~ffa). & laron m/./Ils dlll/r.ff. de iujl. & ùm. &: inl.Ji
Pf4lorldrof}i loetlls. &ibi Philipp. D CIllS.
r Terrius cafus t pLincipalis, quando Princeps comminir Vill
ca , qux ex porell:arc ordinaril non pofièr (olus faccrc ,ccd cum
aliis, cum qlubus halxr iun(d. communcm.& iIl:o ca(u efficirur
dclcgarus: quoniam ex commirrione nanci(citur potell:atcm
hanc,vr (olus porrir in cau(fa delcgata proccdcre : cùru aliàs non
po(fer ex ordll1aria potell:ate.lra dcterminar gloffa repurata fin·
gularis in c.Cllm alifjuibu!.in verbo,ad eofdem. de refcriptù, lib.6.qua
Ibi approbanr Archidiac.Doruinic.loan. And. Gcruinianus, &
reliqui Scribenrcs.
6 ~arrllS ca(ust principalis ell:,qllando porell:as ordinaria iudicis:pcr rcfcriprum immuratllt vd altcratur in aliquo. quo ca(u
fu(pcnditur ordinaria & procediturfolùm ex dclegata, glo«' in
(apJiIJui depr~end.lib.6.& ibi per 5cribcntes;& pel' Panormir.&:
Felm.& omnes communiter,in d.cap.I/CI:t.de off.ord. Bal. & laCin
, d.l.wJciuilf. jf. deil/ft. & i/lr. & in J.l. etft pr,elorffde ttmfd.omn.itld.
Alc'X.& Angel.in d.l. & fjuia.ff eod. de itmfd. qu a': conclulio licèr
communirer lir recepta à Dd.ramen rcddltllr dubia , ex hls qua:
dlcam in quinto ca(u principali:nec Dd.pro ea allcO'anr iura qua:
dircélo & clarè probcnr, (cd vrunrur (olùm argu~enris illdlCio
meo non admodum ll:ringentibus. ~am conclulionem criam
impugnat Raphael Fulgolius ind.l. ttft ,r<lfor. & Arer. in 1. I. §ft
quis[tmpliciltr.(ol.4Idtverh.ob/.ramcn proprer argumcnra (cho·
lalhca,non dl: reccdédum in iudicando à c.ommul11bus 0plllio·
nibus.vt dicir Fclinlls iR d.cR.cù", txo!fcij.col. 10. in 'Verf,lIihllo/llilIU! 'mi/u iJtü.
7
~h1tus caCus t quando poccll:as ordinaria iudicis alreratut
per commiflionem gcneraliter faél:am ordinario,(uper cerro gcnCl e callffarum,yçl ctÎam fuper omnib. ad iurifdiéboneru ordillarÎam
Caulf.'l 8 ~x(l:. r.
7,
nariam fpeél:andbus. Sed vero caCus ifl:e non dl: illdicio meo
darè decerminarus à Scribenribus,cùmloquantur,quando in vna cauffa alteramr potell:as ordinarij , ve efficiacur dclcgatus in
ilIa caulfa:in cxrcris vero rem:1l1car ordll1arills. Sed in ill:o quinto caru non porell: illa condulio Doél:orum accommodari,alioquiextingllererm ordinaria in wtum proprer delegatum generalem. ~od e([cr ab(urdllm & contra iuris di(poûrionem , vti
dCl11onll:rabo ex infd dicendis.
Vnde ego exill:imo in ifto qllimo ca(u effe concludcndum
\lr remaneat ordi~~arius, nili circa ea qux princep rc(cribcndo
ord1l1al'l0 cxprdle Immutalllt de poccll:ate eills ordinaria, ira vr
non lndllc;ltur delegJIa, nifi guate11l1S Princeps manifell:è voluir rcccdere à porcfl:are ordinaria iudicis : quam concluûonem
confirmo fequcmibus mcdiis.
Primo,per ca qu:e n&tat BaldL1S in d./fort.iI: primo notdhilijf.de
offc.pr.tfdis. qllod Princeps in dl1bio non inrelligirllt velle dimilluere officium ordinarij, nec derogarc eius potell:ari,& (equitllr
Immol.in cllp.grdflt.in 3 .notabtl,.de officio ordinarij "bi dlcit,Per
mandatllm t quo maHdatur id, qllod quis aliàs porerar facerc 8
de iure communi,non creatur noua porcll:as in ordinario : quoniam exprclIio corum, qux (ui narura in(l1llt, nihil operarur, 1.
fcimdllm.Jf. tif: legat. J. t. non r([l't . .If de jdeit1forib/ls : "lm Jimtlibus.
Secundo , adduco rcxt. in d. c'Ip.!icèl in corrigendis. (:J'orp.grarie. df ofJiao Qrdin.,rij. Na m ibi fuerar gencralJ[(;r commi{[l co <.: rcirio in clcr i co ~ {llx diœcefis, qu.lm coercirioncru habcbat inre
ordinario : & decidlrll f ibi,ql1od pel' rJles breras,fiLle rc(cri f' rull1
P:IpX nOllfuir ciara illri(diél:io delcgau,fcd (olùm ;xcirara ord;.natla,& (eqllUntllr hanc cOllclulionem ibi 10:1 n11 . A nJ rc. In nocent. Pallorm 1LB.lld.lm moJa,F elinus,& 0 runes 5cribeD tes, Bald ..
& InLinl.itts (lui/t. & Dald. in d./.flpe.
Temo , adduco tc:xtllm in cn/,. mm ali'/l '/lhlls. de l'efcnpf.lib. 6.
ponderando curn rexrul11.in co quod ibi Papa dlll:inouir,An ordinarius cui c:luffa commicrirur , po([cr aliàs de illis ~oO'nofè~l"C
iure orrlinario ,& mn c non ccnferur delegarus. & Jic delegario,
non inducitlll' clrca ca qua: ordinarius porerat facere iure proprio·, vt dicitllr ihi in eo rextu. Er fcquirur ibi 10a11nes Andr as,
Archid.Philipp.Franc.& reliqui 5cnb. per eum rextum.
~rto, addLlco tcxt uro in t.llldiciHlIJ fllHilllr jf.de iruliciis, " hi
k
fi. d ~
�74
CJuffa &. Q:!~;rr,[.
Cm {là 8. ~x(t. I.
7r
9 fi del~tuS t fiat otdipanlls,caulli libl dtlegatœ (oluitur iudi.
X,t!jt. & notant Dd. in t. ntmo po/ejf.ff. de legal. r . ergo non debcmus inducere delegationem circa ca qux Princeps expreflè reC1um,ergo multo magis impcdletur ~ principio dclcgaeio, fi CG
(cribendo non mllcauir >& qux iure ordinario potcrar ordina.rem pore e/fet illius cau lEI: ordmal'illS. nrg. L. pa/rt fimofo.Jl dtlJII
rius
faccre.
'lui fom foi 'titi A/ie». /Ur.& (4p. (l'ltmJdmodu19J. dt IJlreiurtllldo. pcr
OétJlIO, quoniam confundirur t fideiufforia obligatio cum 1 f
qllcm texcum moueeur Fulgotius colltra concJu(ioncm com·
principali,
quando concurrunr in e:idcm per[onam & ca U!f.1m ,
munem m quarro c:lfu reJad zn d./.& Ji pr.etor.ff. dt 1f.tiuJ.quem
I.gmerlliittr.ff.dtjideiujforib. !.jirtiJ.ff. dt duobllJ ràs , & lbi Bal't.&
(cqUitur ibi !a{on CO/!".II. 7. tamen hic ecxcus non adeo firingit
contra commUllcm, vt fir incuitnbilis ,quemadmodl1m exilliCaftrcn.it3 dc1egara iurit'diél:io confulldi de bec qU Jndo COIl Currir cum ordl11al'ia.
m.te I~on 111 d.coL.j.& in l.i:lJ ciutle ../f de /11ft· & illY. Nam ideo in
eo tCXtu foillirur iudicium, cùm dclcgatLIS incipit habcrc iurif· •
Nono,quoniam iUl'iCdié1:iot & do rniniu m xqutp.l.r.lntuf,t.qll i r G
difrioncm ordinaTiam dclcgantis, 'llloniam non potdl: VllUS&
fllTmff.dtflat.hom.pcr qué tcxtum dicir ibi Bald.& Alberic. poil:
idem rcpra:fenrarc mandanrcm & mnnd.\tari\lm,arg.cfi.de illJlit.
antiquos, ~od licut qui trasfcrt dominium in eum q ui non cil:
Vt ctiam ad Ilium tcxtum adl1C1tit Philipp.Dcc .in d.t.& Ji Pr~t6',
capax) non perdir ipCum.t.mc vtiLem.ff.tx qllib. cal/f!. mtllo.ira dcrol.t.verfhoc WJJW rtplicnrt po/tf.quft ratio non pote!\: confidc(~
Icgans Î11Capaci non amirrir iuriCdiéboncm. V.nde quemadmori 111 ifto qU1l1to cafu.
dum in eadcm perrona non poec rl: gClI1tnari dominium eÏl:lCdem
10
~int 6,\cx habct pro abfurdo,ql1 ùd t ordinarius fi at arbit<;r
rci codem remporc , cap.intrr dt/e[foJ. dejd.ùiflmmenr. t. ji v no. §-.
Imis in cau/fa cuius cft ordinariu ,,/.fCd 6'Ji fc r1l1M.§ .f fj/l;' i/ldtx.
ft duobll1 v thlCl"am.jJ. loc>lti, & ibi noranr:ita nec iuri{diétio.
Vlrimù, pro hac eo nclulÎ o nc addu co t qux in Î1mili dic;ir Ia- 17
ffdt rmp.Rrb.crgo etiam qu èd fi ~ t dclcgarus , cùm Ut in vtroquc
cobus Burrigarill Sin t.1uI f roC/lr,tlor'll) d,lI.ff. deproclirnloYlb. in ill.l
Idcnritas rarionil ,~I'g. LtI/l/djJ.ll d Itg. /lq/l/ltllm.
qux(tione, qllando Prin ceps ol'dina rio relè nbit , vt cogno[ca r
I l
Scxto,rcmcdil1tn cxcraordl11arillm t non habcr locum, quaCUllllUlriè & de piano de aliqua cauil'.! inrcr Cubdiro s [ux iun Cdlll h,ll1Cri poreft ordinarill./. in call/!u ffdt minorib.L. mmJint.jf.
dillionis. ~o cafu .ordin arius iure proprio & cx (ua ordil1.lria
dt c."b.td//r..cum Gmiltbus,ibi allcgatis in gla tI Ergo ordinaria
inrH(liél:iollc, nOIl potcrir [llmmariè procedc rc ill illa cauffa , Ccd
iunCdillio illius,cui fuir faéta cotnmitIio,debct faecre cc/fare deex dcJcgarJ: qllonLlm ha llc potc(tarem habcr [ummari c dc
Iegatatn,tanql1Jtn cxtraordinariam,(altcm circa illa qua: dclega.
ll Oll O ca pite à rctC ripw altcratite in hoc ordilutÎa m [U J 1l1
rio exprc{sè nOIl irnml1tauit à formaanriqua iuri[diél:ionis.
illri(dlétio ncm: ideo III mo do procedendi di Ct rul' (olù m dcJe1t
Sexto,a<l:ionel vtilcs t nunquam rran[cuflt in cum qui habct
gJflls : &:. ab cius llltc rl oc l1tc.>na àppt:!iabltLII ad Pnncipcm
d,rcétas, lfi/ures injhtu/uJff.adTrrbtll.& ibi notam Bartol.Canr.
delcgamell1 : Ar à dc nn itilla [em entia rallqu.11l1 à iudicc Ol'Alcxander,hfoll,&omncs Scribcmcs. Nam cùm iure proprio
mllnitu\ tir habendo ditelhs> frufira tr3nfcunt in cum vo·
din J ri ~ bra)aprt lJ atio 0ft l'ri dcber ad pro ximum fupcl'iorem:
les : fic ordinarius, cùm ex potcfiatc otdinaria po/lît illaqu:r
qu olliam in modo procedcndi ) [olù m fu ir iun(diaio ci liS al[crnra pel' rc[criptll111 , crgo in rcliq uis .rcmanlÎt Ill dex ordlllarnandanrur faccre, crgo fruftra diccrcrur circa illa deJcgauo
rilll.& han c BLlCti gar i) à ecifioncm (equulltllr ibi , BJld. &:. Pau!.
faaa.
C.lf!:t;cn.col.fi. vb i dicir, hall c o pinionem elfe vc tl flimam de Itl 1 l Scprimo,Princeps in dubio t non illtclligirur velle conccdcrc
de lUte fpeciali,quod quis habcr iure communi & ordinario ,/.
re,& !l'Cm/./us cil/tleffde "é(f.6~ ]lIre & m t.rlJi Pr.ctor.m primo no'f/Tllea.C.de th/fouri;, M. 10. ibi,hoc prU/bu s pojlHt4YC 1110" inm Iet/
labtii../f de ofJic.eitIJCH/ mllIId. Im moJ. & FcJt I1LI S. In c.tp. rùm e.\'Ifplrmif!ùm iff·& 1. '1u~ ji.b c01ldl/ioIJe.§.jin ../f de CMdit. infit. Prinjiefde pr·cf rlp.& omn cs Scribcnccs cO l11mltlliter : ~ol1 ia l11l\ o n
ceps t refcribendo ordinario ccn[çrur eonformare ''(ual11
dcber al[~r<ltio iuri[diél:ionis faél:a per re[criprutn ofli ccrc , orvollintarCl11 cum iuris cornrnunis. diCpofirionc, 1. 2.. C. de nIdinario, oiÎl in ('0 in quo eius iuriidiél:io ordinaril pcr rcfcripri! Principis [pccialitcr & cxprefsè fuit al[eratl, & immlltara:ill
Ka/il.
k 1.
[d l
�76
Caulfa 8. ~:d1:.t.
reliquis autcm debet remancrc ilhbara & incorreél:a a"g. l.pr~
âfimul.C. d~ apprllat. LJlllcimlis. C. de trftummtiJ. & maximè cùm
delegarioJui narura lir nnéh iuris , nec cxtendarur reglll3riter.
(4p.I.6- (.'p.cII", olsm.de aff.lud.delegat ,c.'f .fignif,a nte .cap. RodIIlp/m.
dr r1mpt.eum fimihb.
18 Ergo pergcneralcm eommi(!ioncm t Princi~is faaam ordi.
nario , 110n inducimr delegatio , ni(j drea illa qua: ira pcr re{cripru immmarur:vr illa ordinariliS co modo quo in re[cripro (unr
cxprelfJ. non poTIè:t expedirc vlrtllte poren;!, is (liX ordinari:r.
T unc cnim indllcitnr ddcgario: qlloniam ahàs 110n poterar illa
f.lCcreex pordbrc (ua ordlnaria, d. c4p. CIIm ali1ltibus. de rifeript.
ltb.6.qui textus vult clarè 1nduci runt (olùm dclcgaram , quando aliàs ordinarius co modo lluO exprellà {unr in refcripta, nOIl
rollèr ilb faeere fX {ua potdbtc ordlnaria: alioqui li po(fet ilil
faccre eo modo quo fUll[ cxprelT., in rc(cripto: 11 ullqual11 ordi_
narius efUccrnur delcgarn l. ni li ln refcnpw .lditccrcrur exprcfiè
clau(ub, ql/àd alll"oriw~ PmJflpu prmdlllllr. vr probt rcxrus in
d.r., CIIm ali'l"ibuJ,ârc.tlr..lbi, h"! !.fI/ad mm al/t!,orlf.fle nojJr~ ruip/.
,.",t,m llOJlm Imril ('//ler~l1Irrxprcfr. Excirü ur igitu r dunraxat in
1110 [n[U vous c.lfus.
Ergo rcmallcr regula IllillStCXtllS gcncra'ircr nI rr a in omni·
19 bus a],is cafibus,cùm t cxct' pCIQ f,,/la III VIIO C.1 (U COllnr111e[ rcglila m generaltrcr in alÎl s, §."'m alllcm lex.in JI/ 1J,. de l'lan alienand.
.111/ commllldnd. r(b.Ece/.I.naln 'Illod li'lf,idè. §.Jin.JI de.pcml legal. &
norarur in 1. Il dt rrg.il/r. & ibi prxcipuè DeCIUS & reliqui Seri.
belltcs.
His non rcpugnam qux di/la fuên: fupù in quarto cafu principali, quontam eonclulio commllnil D"tl-oru m in illo quano
eafu,procedic,in commi(!ione fpe ciali faaa ordin ario. Ha:cau·
rem notha conclulio loquirur 1/1 comm,Clîonc f.laa ordllJario,
(uperccrro generc cauaàrum,vcl omnibus ad CÎus iurifdit!io10 Ilcm.{petl-anribus.& en diucrf., rario vniu[quc c.1fus,nam in fpc.
ciali commi(!ione cum ordlllario nafciwi criJm de le gara.V [ di.
Etum citr..Iprà itlftmndo (afit prmâpalt, 111. t. Ml'mbro , (cd in gcneuli nlllla nafci~ur delcgara/cd folùm ordinJria excitatm, v[ fUIt
probarum ln d.l.cafit m J.membro.
2. 1 Ircmln alio en dlffcrcmia, quoniam t pcr fpccialcm commi[·
lioncm Pnnc'pis faEtallllJonlt l bcllti IUrtfditl-ionelll , dcrogarm
iuri{diâioni iudlCÎs ord,nanJ call n;,; ddcgara: , CliP. fl/dlllJü dl
01Ji. dl
Cau(fa 8. ~xO:. [.
71
iff.ddeg.& ibi notant Scribcmes. adeo, vr dclegatus efficiatur'
maÏor in ca cauffa quolibet ordinario, c. pafloral;'. c. fmè . de offc.
dd.eg.Cllffi limilibus. & tamen per dclegationem gencralem à
principe faaltllnOn habcnti aliâs iuri(diél:ioncm, nOQ dcrogarue iuri(dlcrioni ordinariorum,c.per hoc.de ",,-ret.M. 6. & ibi glo[f., prima cxprc(sè notat hanc ditfcrefltiam inter gcncralcm &
(pccialem, qllam gloffam norat Archidiac. & requiem. /ieue
Ioalln.Monach.Ioann.Andr.& in fpccie hoc notat ibi AncharaDusin.l .not,tfJ.& Philipp.Franc. & cum ill:is concordar rextusi,.
eX"wtaganti Benedill.incipit, ex eo. in tit. de h~retiCM.
Ergo non proccdit argumcntum de fpeciali t commitIione 1. l
adgcllcralem : cùm non linr ha:c de,iurca:quiparara: nam f.lciliùs inducirur delegaca pel' fpccialem cQmmi/1îonem, quàm per
gcncralem,vt diaum cft. vndc fi per commi/1îonem gcneralcm
faél:am non habenci aliâs illrifdiél:ioncm, non derogamr in ali·
quo ordinal'ia,d.c.prr hoc. & ibi glolf. I. communitcl' approbata.
crgo 1l111lro minùs derogabitur per commiiTionem gcneralcm
faél:am ordinario. cùm regulariter in ordinario pra:[umatur potiÙ6 cxercitatio iuri[diél:ionis ordinariz, quam dclegatio,d. Clfp.
licèl·ô /11 c.grllllf.de ofJc.~rdinlfrij, vt ditl:um fuit fuprà, l.ca(u.
Er qu alitas ill;\ altcrationis illrifdiaionis,quz confidcrarur in
qllarta ca(u,vt (u[pcndat ordin:triam iurifdiaionem , & producat dclegarJl11,licèr illa qualttas interueniar in hoc quinto cafu,
r.lmen non poteO: fllfpcnderc ol'dinariam,& in dueere dclegata,
nili qll:ltenus exprclfa in re(cripto n6 po(fçt iudex facere ex pote!tare ordinaria. [Il: enim diuerfa ratio inter vtrumque cafum.
nam in (pccial i com1111iTione faaa ordinario, lex haber quodammodo abfurdum, Vt in cadem caulfa, vel vcriùs fuper eodCIIl artlculo proccdatll\',partim ex ordinaria,partim ex delegata lurifdi tl-io nc: co nrra rcgulam,l. nllili. C. de :ud. cùm vna & eaclem rcs non dcbeat diuerfo iure ccnfeti,l.(um 'fui tfdes.ff.de vfuc"P"lua: rario indiuiduitatis ccJlàr in gcnerali commiiTionc.cù01
in ca comineanrur piura Mo diucrfa capita omnino feparara:arg.l.
eti.mfi§.Jjf.de mmmv. & in lJùendmnjf de verb. 4b!ig. & notatur
in omili If) t.dgt {Inn Gemmiano.c.de trlln/all.
Ncquc cil: ine'onucnicns ,t vt idcm iuàex fuper vno articula u
procedat vt ordinarius ,& (uper articulo alio diuerfo & omnino
Jèparato,proced;l.t Vt dclegarus, ctiam inter eafdem per(onas, c.
k 3
11!fi
�;-8
Cauffa 8. ~:rll:.x.
Caulfa 8 . ~:l:ll:. t:
/lift rffint.dt pr,lb. & Ibi [mmol.i/l J.notJb.lnnoc.in d.wlf1J eX ofJicii
qucm (cquuntur ibi [mmo!. Panor. Burrig. & omnes Scribenr~s
commUl1lccr, & copiosè per Felinurn & P,lnormiranum in ca.in·
not/lit.dl a,hit,. & ibi norat BlItrig. & sn c.jignife411i1. de eo'pm vit.
o,d. vd 1/on. ~ i ncriam (uper eodem articulo p(')[crit iudex prC}cederc ex diuctlÎs potelbnblls, vt declarat Panor. in d. e. innmlt.
col.1.i/l WrjiCU!6''l/lOildj(C""dfl",.de 4rhitriI. Secùs (u per eodcllllrticulo indiuilibili , fecundùm Burrig:mum & Dd. communirer
ibi.& gloŒ i" (, exp'.ftf4. de ,,,bitrls, & ibi Ilorat Butrigatius n. I! .
'IIerjic. flunq/lid A//Um po/ft jiltl1lt 'IIti arbitrarill & delegat4 p8leJl'II.
quam glolfam CCqUUncllf ibi Immo!. Panor.& alij pev notata ill c.
f2!!,i"t~/I411;'.dt itmiur.Q..,ux conclulio dl: communis ;n d. c.& in c.
lXpjit4,& in'c.inl/o/ll'Ît.vt 110/\ lit ambigul1m,dc ilHus authorirate.
1)
Pra:terea yt Clibriliùs t obieél::io de alccratione iuri(diétionis
faéb remoueatur,puto conGderandum alterationem iuri(diél:io·
nis fJLhm in re(ctipto,non elfe cauffam immediatam delcgatio•
nis:fcd reCcriprum vt opererur aliquid,iIl:o cu(u inducir dclegatlAlteratio alltem iutifdlél:ionil tollit ordinario elcél:ionem an ex
ordinatia, vc\ delegata ve\it procederc in call1fa libi commiifa,
quam eleél:iollcm haberec ordinarius nulla faél:a alrccarione iurifdiél:iollÎs,vrdicebamus (uprà in (ecundo mébro, 2.. ca(u principali, & etiam in quarco cafu:nal1lper alrcratiolJem iurifdl<~ho
nis fu(pendicur ordinaria iurifdifrio,& ordlnarius no porc(t procedere in illa c:luffa , Dili Cli. dclegarionc. Et lic refrè & (ubtilitcl
confiderando, alrcrario non prodllCit dclcgat:uD , (cd hunc oPCmur effcél:um, vt (u(pendat orclinarial11,ita vc procedatur,cx fola iuri(dlétione delcgara, & fic callac eleLl:iollem , quarn habcret
otdinatius,!i per rc(criptuffi dus irui[difrio ordü1.1ria non fllitTCt
III aliquo alrerata vd immurara.
~4
Scd & alio IlIDdopacc(t rcfponderi,quia t non valet argllmé.
rum de (peciali commillionc faél:a ordinario ad gClJcralem: n~m
faciliùs(pecies detrahirur dc [uo generc,quàm ip(um genus rorû
pennlatur,drg.umm 'lu.t nOld/llur ln l.incmdillm.Cji ealum pU41.&
in /.V'w:.tIIlIH. §.dllobm/fd'eltg"t.~. & probarur in c. per hoc. de h.trtt
lib. 6. mcriro t'aci!Jùs 10 commifliollé (peciali induc:itur delcgara,
quàmin gencrali faél:a ordin"ario:alioqui exringucrctuf ordinaria
iuri(diél:io pcr generale mandamm. quod \ex abhorrer & haber
pro abrurdo,vt dlél:um c!l:.Er pcr ifla fundalnenta puco (ufllcic'h·
Icr probatam conclufionem,quamfeci fuprà in quimo ca(u.
SY1/
srM
---------------------------------MAR 1 A
f
,U
AE S Tl 0 N 1 S
teUnd4, u{!lw,i Caf.ffi.
t Prinrtps in dubio nGn inlefligilur diminture ifjieù/1IJ ordinariorHm
il/dicum : aut committendo it/il erdù'ilriif , velle tDrum ordùll/ri~
il/ri[dimon; derogare.& n. z..
$ COl1lmtjiio Principif djreOI/. ordinario pro exeCfl.lioHe iuJliti<f,noD derogdt ordi"lIri4 iurij'diEfioni.
4- Prirûl6gi/lm principù JlriŒfsim~ interpmandffm, ne faciat tertio
pr,tÎtldiciftnJ. 'fuod proeedi! etiamji improprial1do v(rba friflilegiJ~
redderenfllr OtiR.0,vr! {Nptlflua. Idem in refcripto.& 11. f.
.(j SWutd recipùmt reJlriélionem à iure aommHni , hacflla rlftiolle , ne
tertio fociant pr"iudicium,
7 Commifsio geJtmtlu faalt ordi/urio fi.per corrdliolle clerieorttmfo~
Jiœcejis,non exlcnditur ad c!trieos exemptos.
S ExunptllJJalif dicitHr;qui eJl ex aliena iuri[diOio11t.
9 we'lttipar(/nttlr de iure) qHod quis fit extra dil1!ufim, ve/ i/ll loc~
exempto.
10 0J{andalttm generale Pap.e ordinari6 direOum,1I8n derDgat ,riuilegioexemptomm : niji iN mllndl/toj4f .fJccillliter men/io de triujlegio.
·1 1 Prinerp! non intmdif derogaye iuri a!icllùufi de eo 110Nfaeit mentiomm iJj refiripto.
1 t Clttufola omni appdlacitlne rernora, aaieOI/ in de/eglltione , non
habet ifftEJum rejJeOulerlij'.
(J Cl4ftjùla omni appellacionc rernora operatur ifftEJum rtjJdlu
pmiuln litigantium: nON rtjJtEJu tertiJ' eO",!4renll4 prD foo I11ffr-
1ft.
1f
S/4/fllum 'fuo" remouet appellationem in i»lnm1tnto garmtigi..to,
110n intc/ligitHr remouert af.Pdliltionem rtjjeOu urt!!.
$JAE
~ .
�Cauffa 8. ~a:112..
fU' ~E S Tl 0
SEC V1{P A,
Oél4U.t Cauffi.
Va:riellr, an per mandatum gcnerale Pcincil'is,ccn(carur dcrogatum iuri(dW:ioni ordmariorum: eùm monetales eurix Pacilienlis pr:r:fcfri ad inui6l:ifIimum Rcgem
Henricum aduec(us Prottincia: rariollUIl\
Pr3!fcfros, ex clauCulis fupradl6l:is conquefti fuillcnr: lire (uper hac cauClà in inuiél:irJjmi Regis (acro confilio inltitura,ac deinde di(cuClà.Pbcuic Re·
gi mandatum illud generalc non dcrogare o(dinarioru~ iurifdiedom, fi non expre[sè id in Iitetis caueretur. Pronunclatum die
prima Decernbris 1 55 6 .~od plurib.rationibus comprobatur.
Primo .pct ea qUa! nom Bald.1n L,fope.in 1 .not.lbtltjf.de offpr.tf.
1 ~Od Î Princeps in dubio non inrclligirut velle diminuete officillm ordmatiotum:nec derogate eomm potefl:ati.PtO quo licèt
non alleget, ego adduco texrum ad hoc ungularem in cap.foplr
to. de offllld.dde!,. Nam ib 1 Papa dclcgallcrat [ub hac fotmaji conjhlcrit,im de qu~ agÎlur,ad par/em altemlram pertinere: IId pr.eflntilti6:Jtm eÎMfdem de pl10lla idonea nrdimt mlefram , ~ ta men pcr talcm
commiffionem, per quam in(peébnarura verborum , videbatur
conce/Ta de\egaro poteltas inil:iruendl ad pr:r(enrarionem eius,
ad quem ccrrum effet illS pra:(enrandi pertinere, nec derogatllt
ln ahquo Epi(-copo diœcc[ano, ad quem de iure ordinario pcrti.
nebat IIlftitutio. Nam vt re(pondet ibi Papa, non dl: noftra: 111rentionisdiœccrane prxiudlcium gcnerare. Per qucm textum
1 probatuJ c1are,Ptincipcm t commirrcndo ordinariis,noll dcrogare iuri(dlfrioni aliorum,am iHis velle pra:iudlcium .generare.&
hoc notantibi Innoccnr.1mm. Bald. Panormlt. Bmng. Fchn.&
omnes Scribentcs communiter, colligendo per illum teXrllnl,
'luOd Princeps Don imendit iuri alrcrÎus quicquam derrahere:
~od adco verulO dl:, vt potiùs verba commifIionis dcbcant
impropriati, quàm tertius (ua: iurirdl/):iol'lis diminurionem patiatur,d.capfuptr eo.iNnéla.ibi gloff./'HJerb.ordinet:& lbl hoc exprc(sè notant Panorm.& Immol,in.l.notab.Et maximè,quando corn·
~ miRio t dirigitur à Principe ordinario pro execlltione iulHti;t,
3- 'luilis fuit cororniffio de q,ua nunc agitur:nam tunc proculdubiO
mtd
Cau/J:'\ 8. ~:r(1:. 2..
81
IllrelIigïml' fa6l::! une prxiudi cio aliorul11 ,Vt 110tabilitcr tradir
lrnol.m d.c.fitp!r co. ira dccJ arando ilIum textum, n. 4. &3. faclt,
quoniam delegatio dl: f1:ri6l:i iuns,& rcgularircr nOI1 cxtcndirur,
(fignifiw)te.c,tp.RodnLph/{-1.{lIp. clnn olim LAbbtlJ.Cnp;I.6- p. de ofJm
Jdc!..lIi.ctt11J jimtLlblH.Idco d icie InnocentJus ln c.c~m dJ!ecTt_dc doIl.1f.~odt qu:!w:us priuilegium Prin~ipis prxlUdlcat !lin ter; 4ti),dcbet flri6l:lfIimc Intcl'prttan,vr minus prxlUdlcer terno qlla
6eri pofIir.clcment,pdjJortrlts.de prilliLegYs.l.z.. §.fi1uis à Principe. à
§.merit'off.nc quid ln loco !lIblico.
~od adeo verum cft, t vt procedat, etiamu impropriando 5
VCI ba reCcripti ,ne pra-iudicet rerrio,di6l:a v~rba reddercllrllt 0 tio(a & CupcrAua:quoniam iura volum Vt vcrbarcfcripti fint potiùs otlo(a & (upcrAua, qua \lt ordinariis pra:iudiciu IIlfcratur_
vt in termillis voluit Dec.i" d.c .Jilp" eo. (ol.l.i" 1 .limitatio.in -u,erft.
&ho, /Ilte/llgmdllm.de offc.deiegAt.all egando notata pcr glo/lam,
Bart.& Dd.m Lj.§.in complttlltione. C. de ùlr. de/Jh(r_ & ibi larè pCt
Alcxand.quafi per duas collll1ln.proCcquendo arriClilum, & pcr
Bart.in l.c/lm ,1 mdtre_c.de rci vmd. co ncludenrcs Dofrores ln 10cisallcgatis,S tarmat recipcrc reftrifrionem i iure commUl1J, Vt 6
rertio nOI1 fi ar pra:iudicium , criam!Î vcrba ftarl1ti rcmancœ dcbeant (upcrflua & li ne effec.tl1. per tcxmm in t.2.C. de nuxA. lié! &
ibi notant Bal'toJ.& ol11nes Scnbcnr.
Secundo aUc"o rextum dccidenrem qu:dHoncl11 hanc
quafi in terl11iniso, in Cdp. grlllt(. de offc. ordil1arY. Nam }bi
Papa ma:ldaucrat Epifeepo corrc6l:ioncl11 c1cticorum lua:
diœcelis, & tamen per ralcl11 cOl11miffio\1em genera\em
pro excclltionc Îllftitix fllfram ,ordlllario , non imcUigicur
concdTa iuri(ditl:io ordinaria , vel ddeg,lt,l in clericos [ua:
diœccfis fibi non Cllbditos : uquidem mandat ibi Papa Epifcopo , vt prudenter corrigat (enrcntÎ-as, quas atrellt3ndo contra clericos non fubdiros minùs prouidè promlem. Ecce qualitcr t commiffio gcneraliter fa6l:a ordin~rio 7
fuper eorrc6l:ione clcricorum (ux diœcelis nou cxrendHur
ad exemtos clerico$ , qu amuis dicantur ciTe de dlœceu '
Epi(copi : vr per ilIum rcxtLIm dcclaranr ibi Panormiranus,
1III mol. i\aldus, Felinus, & omncs_ Ergo multominus comrninio ifla generalis,dc qua qmcritur nun c, comprehcnder perfonas (ub alicna iuri(difrione & diœceu exiftenres, licut (Ullt
Prol1incialcs- : nam UClit in d. c. gr,IIIC. fuit fa6l:a commiffio
l
gene
•
�St
C.1lIr.:18. ~:l.rb.
gCllcl'alis ordin3rio ) {urer corngcnd is c1cricorulll delifris li
cxcdlibus : ita ln caru no(ho) fuit commillio gencrahs falla
i(Hs generahbus monCeltulll ) ad vindlcandos monctanorum
abu{us, vt Ianùs eO l1tinctllr in ip{a. Idco talis comnlillio ge·
neralis non comprchendit perronas nOll cxirtcncc:s de ordina·
na iun(diébonc curia: diél:orum gCllcralium : pec tcxtum iR
S d. (' /Plt. grauf. Nam qui c(\: ex aliena t iurifdiél:iollc, fatisdi·
cltur exc mprus , 1. fil. Jf. Je ÏI.rifd. Of»nt. iud. 1. ft ']ulo ex a/il.
~ 114. jf.' de lud. Et de IUrc t x'luipal'amur , quèd quis fit exera
dlœcclim, vd in loeo exempta. CJld. cMfil. 1 J. contra cltri<um. tit. df for6 campa. Paul. Cllh'en. cOI/fil. 1 3L. t.:MllndUIIJ/fl
9"Dd Imptriali., colf/m. ptnultim. & pl'opriè loquendo Prouinciales poffunr dici excmpri à iuri(dléhone curix generalium
moncrarum, ex quo aliquando fuerinr {ub eorum iuri{Jlfrionc,
&: nunc edW:o publico fim cxcm pei, & {eparari ab ea: fac it rexe.
III c. I.de priuiltg.üb. 6. vb i c'Xc mpeus xquiparatur cxtraneo, cum
finulibus allcgatis per Calder. i" d.(onfit. 13. & notant Scribemcs
III dtéf.capit.gw,,: vbi Fchnus [uo more cumulatillimè traél:at arncu lum.
10 Tcrtio & vlrimo t adduco CJl1:l' notaI glolTa in d. capit. griNI,
/If v"bo. IItermlm. quod manda{l1m gcncralc Papa: ordinario
dircél:l1m non dctogac. priuilegio exemprionis , nifi iu man·
dam fiat [pecialirer mentio de priuilegio, & gloŒ fequ uncur
ibi 10ann. Andr. lmmo\. Bald. & Dd. communiter. Er en
rario [ccundùm Panornllt. in d. cl7ft/lt. fop,r (o . c.l/lm. 2.. quoII niam Pnnceps t non iurendit derogare iuri alicuius , fi de co
non fçcit mcnrionem in re[cripto, dIa. capif. fiJpere~. 6- d. "!'
gwlt. & faeit (ap/t. CofUmm. dt r'{cript. & (ap. ex Cotterü. dt if.
ddegJt. (Ap. ~. dt dolo & contI/maria. vbi non valent fecunda:
I1rcr.\: commi(Jionales , nif! de prima faciant mClltlOnem. 1girUt cùm in commilIione faél:a diél:is generalib. monerarum ,
nullJ fiat mcmio iuri{diél:ionis monctarum , quam habcr
curia eomputorum , in Comiratu Prouinci:E, nec (it clau·
fula fpcm lis veJ ge ncralis, dcrogatoria ad huiuCmodi iu·
nfdlfuone m, fiue ediél:um, pcr quod fuir co ncclTa iuti[dillio
moncrarum dUb: cutix: mcritè fi talis commillio quantumcnnqlle generalis non co mprehcndar Prouincialcs & alios
commorames in Proulllcia, Iicèt in ea dicatul' ex prcfsè dt 'IIi·
fiMlolIt fimtnda /11 Pral/mC/A, quoniam Ealia vCl'ba debcnt poeiùs
CanfI:'1 8. QE,a:n.2..
S3
iùs inrelilgi fup:rRuJ , & 0 c iosè po(ila, quàm dlél:x curia:
computorum pra:iudiciuln aliquod circa cognirionclIl monc!arum inferawr : vc fuprà en abundè probatum . Et quan·
tum ad hoc tales Iirera: commi lIio nalcs intclligul1tllt malltiosc l
Principe obtentzc , per fupprclIioncm veti tJtis : quo caru DOll
valent, c. ad aurcs. (ap. fitpeT ùfm5.de rtjèripti4 . & ibi notant omncs
Scribcntes.
~od adeo VCl' um cf!:, vt clat1[ula omni appellatJom W?1'!A
in d. commillionc t, non operetur cffeél:um in p r~jlldic1Um 12.
curia:, per textum in capit.jùpereo. ibi, fi viJcnw IIlrl j;,o deIrahi d/Jxerillt nppellandlim. ex/y. de offic. deiegAt. n:lm in co texru
fumr canffa ddegata ):pi{copo o mni appellationc remota,
& nihilominlls Abbas, cuius iuri[diél:io occupabatur per delcg~[Um , appellauit ad Papam , qui pronunriauit bene fuille:
appellatum. Pcr qucm tcxtum notant ibi omnes Scribcnrcs
po(\: lnnocentium, quod c1au{ula t appellatione remota, opera- r 3
eur effeél:um l':ltiOHC partÎnm, quarum caulfa dclegarur, non
autem re{peél:u terti; comparemis pro {uo intcrelfc: quoniam
poterit non ob(\:anrc illa clau{ula appellarc , cui appdlationi
delegacus dcbet defcrrc: vr Bart. voluit per ilium textum in
1. 1. §. ùlUydil:lllllJ . .If. à q/li/'. lippe/lare non lie. facit glolTa III
I. creditor. ;"princip. in Wlfic_ po/fe . .If. mandat. qUa! vult tirulum,
lIilllQllATi appellat. pend. 110n habcrc 10Clll11 re{peél:u tcrri} , & fcquitut Angel. in 1. per hl/Ilc. C. de tempor. appel/M. Ba.1d. in 1. 1 . C.
comm. de !tgat. vbi concludLlnt , StatLltLlm t quod rcmollct ap- r 4
pellationcm in innmmenro garcntigiato , non intelligi rcmouele appellatioj1em re{pcél:Ll rcrrij) & fcqultur Anchar. in cap. r. de
cMJ!it. & la~ DccillS if) d. capfuper eo.cDlum. 3. if) verjic.ex ijlo n014bili jnJert lAbb,u M.
Il.
CAVS
�,
84
Cau[\ 9. ~xl1:. \ nien.
cr
----------------~---------------C A VS S A 9.
Il
VIT quoque qu;r(itum : an cliens regius, per procl1ratorem, tidci &obfequij [acramentum rcél:2 pra'!fl:arct. Et
placuit curi;r per[onaliter clfc pr:dbndum a, nil! iulh excu[atiol1c lit tutus b:
vt (xp.: prom1l1tiatum fuit, & libellis
fupplicibus re(pon(\1I11.
l
C,l.',vcmm.dc Ih,r.rcg.in 6.id\IUC' llotJllt ,bl frau clrc.3.: AUcl\3r.&Roma. Gog 7,1,
b Ircf &\LJc Arat~ &. cOlOm Scnb.1\I C !.tit ~luO u:mp.milit.lU UCn.
-- ----------------------
----
fZ.V /lE S T I01'(.IS
vmc.t, non,. Callff,..
SV]lf];1 AR 1 A
~
3
4
f
6
7
g
9
CauOà 9- Qg:d\:.vnica.
8r
li/nC mim probMa ab[cntia morbo vel impcdimmto ,folet admitti procuw~r ab homagùmJ
facrammtum jiddiwis. &
NIImero 1 O.
H0111agium potejl pr,tflarj pcr proCliratmm,(i qllalifAlivdfolliJi1118toria dom;11o.
InHtfilur.l pOltjfdari 6- rmpi per prO<'lIPIOrtm, 'lit if! conjlilNW/J
tie ifm,&jèYtlatllr de cOllfrellidinr.
.
Homagif/III an pofsit pr"jlm pcr pl'DClirMorem,ditmfo fon t opilliontl
Doc7orum,& rccmjèl primam opi/liancm, ne poJsif p:.r promrat/mil pr.rif.ri.
DiElio egl,imporw induffriam pe1on,..
IufiuTMldu", jidelitatû h.bet arlllexam rruerentiltm,qtt.t in pe1oH4rHm pr,,[entia fùri de~ct.
ln ft~di. rC1u"itur d{ç"fsio qualitatù pcr[on.t, & vbi r:duffi cognirio requirilllr,non pot1' ac71U explicarl per proamllOrtm.
Homagitlm pOI1' pr,ejlari perproCliratorem ,[cctmdltm aliam opinio·
nem,qu4 hic refir/uT.
Opiniollum dl/laftlU concili41ur.
Homagium érfocla111mlu111 jidelilatls, pr.f},t" lr perJil1M/im, qu,lndo dominlH v/lll vid,'re vafoiluln , VI ClIf" admOlicat , vcL dlllr·
rt," ,JijirJJ(C711111 tum h"bMt.
.
Homagium regul,witrr dcbet pr.ejl,rri domino pcr[orMliur. hllii
qllando vaf.ililu ~(fol dbftllS extYII prollinciam,long,' abf:nti.1 nl"fF'TM, vd fi aliqua corporù vet ,mirni i/;jirmil.t/e laporartt
,1/11 al,o IIrc~(r.mo impedrrmlllo,'t.·tnon pofsifpl/jonaliter accedm:
tf/ni
-
fZ.Y AE
S TI 0
V 1(.1 CA.
voad inucf\:iruram t dandam vcl recipiendam cla- t
ru m cf\: de iure vtr(lmque polfe ficri per procuracol'cm, cap.!. §. [cd vtrf/m. per quos jal inuif!. & in c. 1. §.
_
• .
Item [cimdflm,de ml fil/d.in vJibjèud.& in c.acadens.de
pr.tbmd. & in fimili inca. ft tibi ttb[cnti. de pr«bend. titi. 6. & !lorant
Scrib.in locis [llprà allegac. ~ç inudHtura dcber prxccdcre fidchr[rcm,vr dicitur in tit. qI/id pr.cCld. debeat in1l1111. an fiJetit. &
de hoc non dl: dllbium : nam & [eruatur de conCuecudine, vt
per procuracorem inudl:icura recipiarur in d.curil.
Scd dubium cf\: in homagio ,& Cacf:tmcnco fidelitaris.' quo- %.
Ililm iura in hoc arriculo,videntur concradicerc & it~uiccm pugnarc:nam tcx[Us in Clip. 1. §.vcYllm.deJht.regul.ltb. 6 . vulr va(alluIU
cuiu[cunquc condirionis, priuilegij , vel dignitacis fir, aré\:ari &
pcr(onaliccr accedcre pro pra:(\:ando homagio & /idc:!Jratis (aelamento, Principi , vel domino rempotali. vbi hoc norat Philippus bandn 'L.notdb.& Anchar.in 6.17-OIAb.Q.:::od pro lingulari
ferip/ic Romallus [ingllt. 198 .incipimu,hab"ifh ,in til. & (cquitur
Pcc.Rcbuffi,iN explicAt.arbfiudorurn,col.J. ver[ nota,!Jum efllllmtn,
quo" hoc illramelltum jidelttatis no pr,.latllr ptr procnratomn. "bi adducir halle racionem: quia hoc iucamemum debct pr:dbri pcr
diélioné ego I,r/is, vr in c.l.de noll<tform..Jide!it.in vJibfiud.Er t ver- 3
bl1m,eg~ ,imporrac indll{\:ri,\m pcr(onx.can.de forma.%. 2,difltnB.Er
conlhe t hoc iuramcntum hubCl'e a1ll1GXam reucrcmili: cxhibi- 4
rioncm .qux in pcrColldrum pr:dè:mia ficri dcbeat: vt dercl'minat Ra!.t;/l-I.i" vlt.qu,.jl. de rcrit dlltifiom,per lfi no)} fortem.§./tbcrI/Ii.de'folldIB.indcb.idcm voillit ipCc Bald inMp. ~.injim, de o/-dint
cOgl1ll.vb·i mquir, HomagiuLn rcquircl'e pC:l'(onalcm prx(cnriam.
& Id~\ll voillir i/1 t.ji.e.de condil.infèrtis.Addc quod in fend it rc- f
quinrllr dilCuffioqnaliratis pcr(on<;,vr d'icie Signorollus de Hornodt'j~ ,.:,) roHjilio,illllpientt: :f2!!jdilm dic1'11S G..briwlI. l.afoll.& Sotinlls 1;; 1. (;JII",..§/irrfi""', Acccdit.quod {cribit Otlofn;d, It/fl1!Jl 3
1>(".)1'
�86
ClU{f.19. QE.:dt. vnica. ma,;n tit..Q!!jdltfr 4{'flllftHd.in 'fJcr!illm frirc dtbet ti.
6 Et pro opinionc t conuanl,vt bomagium & iuramcntum fi·
dclitatis,poffit per procumorcm (pecialitcr & ad id eonl1:iturum
Plxl1:ari domino temporali,allegatm C/cmm/ifM prima de il/mur.
vbi !mperawr per ntltium ad hoc (pccialiter depurarum l'ra:f\irit Papa: 6delitat is iuramclltum.Et ilJ ap.llbi dommo. "bi g loff.~
Archidl3C.6 J.dijJillfliolle,r':r m (Ap.9,wum .loo.dtfJ.& in {.meIUIIItIS.&: ibi glolf. q·'I".tJf.4'& ilJ CJp.I.§. EptfcopiI.deJltlt. rtg. IIhr.o.&
in C. I.§jî '1uù deceffirit. Si de fiud. dtjunB.(ontmtioJit mur d4minu/II
& Agl/dt.rY i1l cAp.I.§.fod VI,ftm.& ibi Bald. Aluer.Andr. de !(crn.
- Pra:po~rus,& alij Scnbétcs per ilium texrum, per quos tat ;nil/ft.
& glon.in (d?I.'fUO temp.miles inllcjl_fH' ·licb. vbi notant Bald.la·
cob.de Bellouir.& alij,Bald.in l.v/fic.§.ne auteln.col·fn. ill frit. Cod.
de cad.tollmd. Aluerorus & Pra:poCin ca. omlles füïfi defeud.fiurit.
contr.Jacob.de Ardi{f..irJ til.'fll:b.modfiud acqllir.(ub TUbr. illuejliln.
ra pOlejl ddrj & dcei?i ptT IIHntillm & per procuratorem. Alexand.cBII[.
98.vifo mjlmmtto.col.ptlll.lt.vol.o.&cOjiI.lo.vi[o Înjlmmeto.col.vBI.J.
f .Cardinalis Alexander in cAp.pttvmerabtltm.col'4.'fui ftlyJint ftgumJl.Ro manus illi. 'lui bonif.§.ji alimo nomine.& ibi Alexand.lIl.
ft:ff de ddml/.ill! Ja(oll, & Socin us '11 d.l.Galltu .§.forfil Ifnffde Ith~&
po(l".& f~cittext.in (.jin.de illrdmtntocnlumni-e , libr. 6. & in (,! .§.
Ilem [atndultJ.denOI fit/d.& in l.iuJùlYandum.§.difmfor ffdc iureiu.
& in 1. 'I/lolieS. §.ji tu/or. Il de noxAlib. aB. vbi turor pra!l1:ar iuramenrum pro pupillo , CtllU limllibus qUa! addlJci pof-
•
(cm.
Ha:c opinionum t diuer{jras & anrinomiamm conflil1:us,
ex omni Scribemium (emenria (Qle[ conciliar; : vt aurhoriraw
S & IUra (uprà allegara procedant,qnadot Dominlls 110n vult adftlÎrrcre iuramenru pcr procurarorem , (ed vult va(allu m perfonaliter accederc, vt eurn vidcar : quia fortè eum [u(peài:i habcl,
,el vult admonere, vel deterrcre, vel aliis de eau(sis cxpedlr do·
miuo,vr va(allus per (c pra:f1ct domino homagiurn,& fidelitalis
facra mcntum. Ca:tcriÎ!i nullo modo vcile !it domino vidcrc va·
fallum.nec illud pof1ulet,fine dubio valet homagiiÎ,& iuramcnrllm Iidelitatis pra:f1ltllm per procuratorcm eum [pcciâli mandato.Er ita dcclarant Andr.de l(ernia , & Dd. eornmu. ÙI d. C. I .
quo u"'p.miles ilJlujlit.& ibi Mattb. de Affiiél:is,col.J6. vtrfic. quod
'l/trum illtelligo. Er Jacobinus de Canao Georgio ill trnrl.de foNd.
itl wrJicul. qui qrlidel1l iTWjlili pr4Jllimmi il/rllmmll/m fd!ltU/is
.
,,l'l'
7
1
Call1là 9. ~xO:. vllica.
87
J. VtI'jiw t. IIUIIC 'ItUYO ,Vtrllm i/lrdlrltntllm jideliulis pofsi! pr4{lm prrpl'Orl/I'Il10rCm ~ vltjdllo (011 :fiIHtum. Et ha:e eOlleordia probatur clarè in c. 1 §.vtmm.de jlat.reg.lib. 6.ibi,niji 'ft/Dd pcr promra/4ru" tI/lld prilJ!ct,pO!tliffctre dpua {fflldcm.na innuic ill.: rextus,pcr(onalircr (empcr faciendurn cOè domino iuramcntutn lidclitads
lli!l Dominlls eon[cmiac, vc !ibi pra:fktur per proeuratorcm:&
fic reqlliricur eonfcnfus domini, vc vafallus pollîc per proeuratorcm prœf1arc ilIlId iuramcl1Cum, aliàs non polfee inuiro Domino. Er hoc dl: ex mel1Ce omniulU (cribcncium in locis foprà atItgalis.& {je (enCÎr Petrus Rebllff. inloco prififllrgato,& el1: ex mente laurcmij Sylu.in I",allt.de fiud.l'eg.in 94'Qllifjl. vbi eumulati[fimè pcr(equirur arricullll11.
Ergo fuit eonclu(um, va(antl t dcberc in propria per(ona fa- 9
ccre homagiul11 & lidelitatis (aerarnenwm Domino llol1:ro Regi, Comiti Prouincia:, & 110n pcr procurarorern, ni{j va[allus
effet ab(cnscxtra Prouinciam ex caulfa nceelfaria, & IOllga ab(cmia: am corporis vel mencis inlirmitate dctinerctur , vcl alio
neceffario impedimcnco : tune t cnim probata ab[cnria, mor- 10
bD , 'Ici impedimento , (,olet euria admittere procuracorcm,
ad prx!l:andl1m homagillm vel iuramenrum lidelitatis : iuxca
110r3ta pel' B:lld.in d.clfp. 1. qll9 /empore mi/fs. vbi dicir, v:nallum
ab(enrcll1, vcl allàs legitimè impedicllm, polfe prorf1:are iuramemum fideh atis per proeuratorc:m [pecialiter eonf1:iturum.
& hoc (equitm ibi Iaeob. Alueror. & in (dp. omntsJi!tï: ill tit.
ji de fl"d. defimB. (ontent. fit inlfr domil1l1m & agnal. & Iacob.
de{anél:o. Gcorgio. in loco pr44tteglfto. & idem cO: [eruandum,
quando t qu.litas va(alli eIl: nororia , tune pordl: finc dllbio a- II
élus per procmarorern explieari : ve tradit Bart. & poIl: eum IafOll ,& Moderni in d. 1. Gallus. §. jorfitifl1.ff. de lib. 6-po(lhll1n.
Etirafuit conclll(um, eum f1:rcnuè dominlls Franci[eus d'Agonft. Baro Salrus, vcllce faecre homagium pel' proeuratorem:
& po!l:ea ita ob(cruatum in d.emi:!.
(~t.
CAV S
�Cautra 10. ~'t(l:.vnica.
S8
---------.--------C A VS SAlo.
VBITABATVR edam an poifeC.
(or prxdij clientelaris, vl{allum di·
ceres, ex more per oCculum inuell:i·
rllS, polIit propria authoritare polfeCGonem feudi ingredi: An vero debeat aurhorirare patroni inuell:ien·
ris, mini in polfdsionem illius. Sed inudhentis aurhori·
tare immi[tendum , fx pe ac f~pifsim è dl: iudicatllm:
quin & ex con[ue[udme ob[eruawm ••
a Q.!!on iam feudum rc(t:llm unecorpo:lli inudlitura connituri non potefi. heobde Iklloui. Salt! Alucr. & rc:hqui la cap.1 . in princip. quib.mod,s feudum coofutui pOtc:It)& dcdauturin quzfi.huius cauITie,
SVN MAR lA.
f2J' AESTl0 1{] S
10.
l
VN 1 C AE,
Ct/uffe.
ft
P1fifs~nem propria 4utboritatt mmo pote ex [où tit/lio dpprelit».
dm,IIrjijigllllln ali'luod inueJIitrmt. in contra{lu interuener;t, cf
numero 1.
3 EmphJlttltA reupta inueffitrlrt Rb/rjiua ve/ jignijcfltirltl-t domim,
pou) pro,ria ~fltI)orirn/( nancifù poJfe.fionem rli emphJUI/lic~·
ril, & ,1I,1m ingredi.
4 COl/foe/Ndo inHeltwa.hllÎuJ Prouinci.f l' ' vt vafoUfls poft in~tjli.
tMam & jiJtliwiJflcramentum pr<lHitum , millll/ur in realem
p1filionem fiudl, au/hori/"tt CHrj" imtejhentis,qu<I conjilt/Ual
eft conjormu irlri FmdorHm, 6- 1/H""er. 5.
~ Illuu1itura tjl i!!4 proprit , in qI/a confiflit fobJhmtù, po(fif/~'
~
7 l'a[.lIo vi Acq/liratur ÏJu in re filfdlfli, tri~ rtqllÎrllntur.
r
Prim~m,
ftudi {onaflo. Swmdum , inurjlilurlf, qll<l l' pr"'ctdemù con·
cifiimu cOlljirmalio.Tmio, in poffifmntm mifsio feH induélil,
qUit eJl pY<tudcntii i1/udlitur<lfigmfca/iTllt rtal;' tx(cMio.
& inN(
Cau{fo. 1 o. ~:dl:, vnica.
89
3 fllIIrffilllra rea!;' & corporlf!ù,non pou.Jlfm nift!tr dominllm , vr!
pel' proc/lrlftorem j}tcialLm.
9 Vafitll/IS non potl' propi" ,tIIt/Jori/tUt ingredi poJftfionemftud; .&
n. 10. in j Ù<e.
10 {mlr/ht/ml rcalis nen poujl (ier; v"Jà/lo, nift priÙJ pr<t.flito [tr{rtlmm/o jiddiflf fÛ,& ruep/a i1llltJlttur".fignijclftiua.
II Feud//m rec7um &
0»1IItll;.fine reali ér corpor,,1t inlleJfitlll'a minim~
poul
It Vtrba/egis dtbmt acû/i ln potentiori.figniftcationc.
IJ Cmlli/Mio Cllpil. l.in princip.deconfoet.reEltfwdi,declaYlltl/r,'VflJlle
ad fJlJm.16.
14 {l1Ileftllllr<l verbalu f, bs1antia, attjue tffiéhu.
r
Ij In/lrjlilHra verbalis, rccipit interpret,tttonem à mtftetlulmc regio/111.
lb Diffirentia ejl inur ClIne qlli hlfbet verbalem inuejlitllram jine reali,
& t~m qlli habtt exprtffim liet»tiam ve! m41ldll/llm propria
4f11horitate ingredlendi poJfcfiioncm,ve/fwdHm.
t 7 F/udalaritu 'l/endens fi"dum ,non potejl de iure tradere plfèfsionem
ftudi emtori.
ConfoeftldQ Ga/li.e, 'fi/[mda fint redaOIl ad i»Jlar p.ttrimmioru, intelligitllr quoad ÙIJ difponendi de ftudo tllm inter v ù/os >1t1àm
v/tima voluntlfu. ibid.
Il COllflittlÛones fwdales[acitmtirH comm/me in omnibHs, in q/libllr
con/Île/udo expref(,t non derogat. eod.n.IG.
confrwlldo G,dli.e nil qt';cqtlam mlllauit de cPfJjlitlltionib/ls fiuda.
Mus circa inr;eJlitllram dandam 'Vel recipiendam, & fius quali .
ta/ts : ide'o conjlil'fltiones fiutlalts qtlDlld ifJnejliturM flllt fer·
l'
Ud"d~.
prouincia vtiulr iureJcripto,& admit/it conJlitut;o1lesfluda/es i"
iiJ''ltllbus confoetudo expreJ!à no" derogat.
1 Confoeliulo fjecialio prouinci.e, derogat confutlldin; gc1ftrali
10
t
G~lIi<l,
H
Prollincta h<lc Poft m orW" ilillftrifsi",i princip;' Caroli t:dllufliiJfAI/degauü [amilil' vltimo defonOi,filit 'Imita regno prinripalifer.
m.
~:AE
�Cauf\:1
1 O.
~.a:!l:. vI1ie:!.
fZ-V AE S 7' [0
•
Cau {fil 1 O. ~12Il: . I.
9 1
ulum fa éhm, vaCallus mmatur in rcalcm pollèllioncm fcudl,
authorirarc curi:4nucf\:icnris: qua: eo nruetudo t vcl vfus , COIl- ~
formis cil: difpolirioni imis fC4dorum ,quoniam in fcudis non
acquiritur !lIS in re, nili per i\llI~f\:iruram corpnralcm, vr vo ·
luit Bald. in t. r. C. derrr. permHf. & in cap. 1. §.fin. de nOl14 forma
fdel. vbi tradit , Vafallum per solam inucll:iruram ,non haherc
ius in re, red dCllll!lll (ccura rradltlone. Idem vult lacob. Ra·
uell.;'1 Jùmmll fita, in titu/. ql/ibl/s ",pd. fil/d. IIcqllir. & facir. rcxr.
in capit. per II/lU, de do»a/io. & ibi gloif. &c. Scribenres. & notat
Immol. poil: Hof\:icnrcm in CI/pit. ex lller;s. de con[ueilldme. &: gloC.
fa in cap.allthoritate. dt inffil. & in c. ex ore. de his 'l"~ fillnt à II'II/iore
pari. c~p.& noratur in CI/p. accde1tS, & in cap. pro itLmlm.de pr<fbmd.
Bald. & Ang. in I.licè/. C. de acquirmd" poJfefsiom.Bald.in pr..llldiu
fiudomrrJ , & Dd.communircr iN d. til''lllidfit inl/ejltl. & in d. f.I.§.
f. de lIOuaforma fidelitatù.
.
Inucll:irura :lllrcm t propriè cf\: illa , in qua conlif\:lt rubf\:an- 6
tia PO{fciliOllis, rccundùm Dald. in d. tit.qllidfit inuejht. per illum
tClltllm.&: ideo in fcudalibus t ,vr vaf.~llo :Ieqll1tarur lUS III rc, 7
trianece([ario requiruntur. Primum, fc:udi eonccilio. SeeundUID,inucll:itma, qua:: eO: pra::cedcnris concenionis confirmario.
Tcrtium, in po([eilionem miilio, liuc induélio , qua: dlconecriionis inuel1itura: lignificatiua:, rcalis & corporalis c:xccutio, vt
rradit Dyn.in (ap.l.n/l1».1 2. .de reg.iur.&: pulcrè dcclarar Mamnus
Silallian. in trll[fat. de fimd.in mbr.de ill/lfIfitllra , qua/Îlerfiai & per
1uos,nllm.>I9.wr(icul.ordo ergo IAlis flrt/alur. vbi di ci t, Dominum
pnmo facc:re va(allo inucO:i ruram, dci nde vaf.~llllm donlllJo IUrare lidcliratem.& rerrià,domi num mirtcrc varlllull1 in vacuam
po{fclliollcm rci fcud alis. Er iO:um ordincm rcruandum probar
tcxtus in (./p.l.q,~,d prd!cederc dclma,imllftit.an fdelil . iunélo (ap. l .
§fn.dt nOl/a forfdd,t .& in ("f. l. §.f».per qI/os fiai inl/e{h/llrl' : & lbi
pcr Scribenres.
.
Sed huiuCmodi corporis t rcaIis inuefiirura non potefl fien , 8
nifi per dominllm , vel cius procuratorem an id rpecialircr
conll:iclltum , p.rà pcr commia:~rium curix, vr VOJUlt rCXL m
tit. plr quO! fiat inutjf. §.fld v/rùm. q lli cexcus vr remir Bald. ibi 10·
quitllt de inllef\:irura propria & corporali , dum intelligic illum
textllffi, dc corporali pollèilionc traclcnda,& (eq\ll1l1tur ibi-bc.
de Bello viru. Nicola\1s de Neap. Prxpofir. qui alleganr rex wm
fi)
2.
in C
liP.
o~
V. NIC A
c.l/lfo duimlt.
N hac quadl:ionc dubium facit, quia licèt
nOIl porlir quis t ex titulo qucm in re ha1
bcr,propria authoriracc ap-prchelldere poCo
(c(sionem"vr dl CCXtllS in 1ft ex ftipulatioRt.
&: II/ lfimdl vendaor.de .cqulr. poJfejJ. &: 1.1.
necvtr•. C.eod.cum eOllcordancibus,allega.
.
cis per glo{Unl.ji cxftiplllatione.&: quod ibi
Ilotallt Immol.Alcxlnd.&: laCTamcn q~lalldo interucnic in cotraau aliquod liglllllU illud'ticurx,purà oreulul1;l , cradicio cnGs,
alllluli, calami, aue fimilium ,ClInc inrclligirur daca licenCIa ap'
pcehelldcndi propria authoritatc,[ccundùm Cynum &: Bald. in
1. 1 .c.de donat.& Ia(onem in d.l. fi ex J1tp"l41iont .n. 5. & Alexand.
ibi.n.l. & in d.l.pr.fdia.cIlumn.j.in fn.& latè reribit Alex.and.port
Immo\.111 /.J.in princ.(IIIlI11H+n. 15 jfdt ,fCqlllr. poJfeff. &: Idem dlcir Bald.in l.tratiilionibus.in princ.c.de P4[f.& in I.Lcolam.Jin.;n ftn.
c.dt rmllll ptrl11ut.DYIlUl ,in c. 1 .dt rtgul.illr.iIb.tf.n ..2. O'P'Ll1ormIta·
nus poil: llll10cencium &: Holl:ienf.in cap. ex tlferu. de conjùetud.&
plcnè pcr Baldum &: alios Scribenrcs in tit. quidfit inutjfitura. 6• 1/1 cap. L§j.dt notla forma fdellt.in vJibfiud. Angel. in l. qludam.!f
de rti vindicat.Bald.in rubr.C. de co,mll. tmt. &: notat Ioann.;Andr.
l poil alios in (. tranfmtJfarum.dt tlt[fi6l1e.vnde in rcbus t emphyrcllticariis,dara cmphyrclltx illLlclèitura à dominG, propria authoriratc l1 ~ncifcirllt emphytcuta po([cilioncm rci cmphyteu.
tlcarix, vr gencrali confucrudil1c obfcruatur in hac Prouin·
cia,<]ux in hoe ell iuris diCpofirioni conformis. ~a rationc VIdcrcrur idem die in feudis, clun valear argutncnrum de cm·
ph)'rcufi ad fcudulll,& eonrrà.
Vcriras ramen dl in contrariu : & r\lfltccrct all cg~re conCue·
J tlldi net huius parria: ramo téporc obrenl-'tca,eu il! s non ell: memaria in cOrrariü,ira vc habear vim lc gi~, 1. de qmb. §. imle/mtA.
vbi notat Bald.&: {.dlfllllrnajfdt {tgib.& in l.(on.'ùetlldmis.C.qu41
{on"d con(rtet"do,& ibi norat B~rr. Bald .& Scribér .eom.& in cltm.
dlldllm.§.vfYltm.deftp.lt.N am minim (: l1luranda rune qua: interprcranol1é eerra habucrunr,l.mimmr jf:dc legib.cO: cllim cofueru·
do Illuetcrara in hac Prouincia, vr poil: inucf\:irura lignificatiua
pCI
�,
9~
C.Il,n:l 10. l.!2.(ll'.'r.
111 ~,p. :radm.de pr~beJId & not./iI' 1.Cper '1'1dJ' pafol1.nob. dCq. &:
lare lai on.ml.tr.,dillo7l1blls. (o!HIIJ./ iJ. 1. d/llpli~ t. m"n. J. C. de p.,fl.
9 ~àd t aurcm va{.lUus non ponir propri:t :ll1rhorirarc apprchcndcre poffefiiol1cm rci fcudahs,probar tcxt. in cllpit. 1. §.fil.l.
de nPlIJ flrfd.lbi, 01H111110 cogamr domil1us iuucfl:itllm in V.lCUllll pontllioncm mirrere.& III (.'p.r.§.Jifua".{i de fwd. de/unlf
(ontrofllllur dom.& "gnAlos.vbi dlcir , Dominu m, poffeflioncI11
fcudl de quo llludbruram tè:cir , rradere com pellcndum. & i~
("f. 1. in prm. ibl, co!,rtllr dominf/I "J.rfdl/lffJ ",iJ/rrc il1 fiudi poJfi.{fionml, l1J 1II111.fi de murfl.ftiul. con/ro. filml. quibllS iu ribus diclrur,
Dominum p ra!cis~ cogendulll ll\lrrcre v.llàllu m in reaJem pof{enioncm feudi : l1am illi r~x[U.loql1urur pel' verba prxci{a, vt
rcé1:è aduerrunr in iUis locis, B.lld. Alual'. de Ifcr. Prrepo. & rcIiqui Scri~mes: adeo ql10d domll1us non 11 bcrarctur ab illa
ncccnirarc rradendi, licèr elfer pararus prrell:are va{aiio omllo
quod Ilia interelfet. vt dicitur l1J illo §.fil,ail. & tame n illa iurl
Ioquunrnr co ca{u, quo va(alills fucra t inucll:itus pel' o{culum,
\'cl aliud lignllm lignilicarillllm, inuell:iruraJ,[CCllndùm con{ucmdincm loci, vt exprc(sè dicitl1l' in d.§..fI1.dc n011il forma fdûit.&
in d.§ftfichac eriam Ilf tl/ft de Iflllrflïlfelltl.csntroller.fiw'il.in prin.
10
Nam & iure feudi t conll:ltumm dl: vt illi non iiat inuenirura corporalis,lliG priùs prxlhrcl'lt iur:\lnenru m iidditaris Cdp.r.
§.fn.per 'IIIOI fat inNejiit. Sed ccrtum dl: qll od in inuell:itura abufiua &lignihcariua, de bec {empcr pra::ccdere iuramcntllm fideliraris, vr dicitur in Cdp. J. qllid pr.wd. deb.ùlll~f!'. tin fd. & notant
5mb.intlf.,!uid pt ilflllltt.Cùm igitllr conll:iturioncs F eudorum
dlrponanr,domin1l111,qui 1nllcll:lcur:un fccit,co mpellédum,pra:CISe minerc v.l(allum in polfcllioncm l'CI fCllda lis,vr diélum dl,
ex hoc llJfcrtur nccclfarià, var.111utn qui fuir pel' o{cllillm , vd
:ltud Jignum il111c!l:ims, non pofiè pro pria authoriracc apprcbcnderc pofiè:llionem rei fcud.lhs, ahàs frull:rà fcudonlm con(ucrudo, compcllcrct donllnum inucll:tclll'l m corporalcl1l facere, ri dlam propna authorzrarc va{allus pollet apprchcndcre..rg
1. ~ .de edOid. & frull:rà quid pemur :tb alto, quod quis propria·
allthorirace
p(Jrell: faeere. arg.l. vnic.c.de Ihr(./IIr./tb.
lo.&/llor.m
d.
1
~
•
~
1. ~.(} in 1Ji 'I"iHX ar.~MI.§. l'r,elor.Jf.de cdend.
~ on obll:ac qtlod initlo dicebamus , COllccllà licelltia pofiid:ndi a dOluino, polfe apprellcndi pollellionc1'll propria au-.
chorl
CalirTalo.~xll:.J.
93
m.lximè faéh vcrbali ll1Ucll:iCllra, Vt in Emphytcuta dié1:lI)ll cil:: ~oniam illlld procedit in aliis cau lis quàm-in
fcudo,q lod rC[\:lItn t co nfl:lttll11011 porcll:, fine corporalt 111l1C- rI
Ibrura à domino, vel ciu s procmatorc faéla: vr fing1.llarirer voIUlIC Iacob.de Fcllouif. Bald. A lucrot. & reliqui Scribcll tes pel' ilIum tcxtum,in c. [.i" princip.iJllib. modfilldum confittlll pottjl, in '11Jib fiud. qui rextus meo iudicio clatè hoc probat.& maxlmè intclhgendo verbum fine inuej!wmr,dc l'cali il1Uell:itur.l & propria:
cùm vcrb.l lcgis accip lanrur in potc mi ori figniii caru, & proprlcll jfjl "gfY vertig.vel emp"JI.& lJi Mm rem.C.de m vind. cll1n
f;');/I.
Nec conrra.1icic tcx.t il1 t. Li" prin.de conjiut.reElifilld.in v(i6. l J
Flld.vbi iulli., s ~ domino coram pal'lbus cunx polTid re rcm nomine fcudi,Gnc alia inucll:itma,acquirit ius in fcudo ,& conltitultur rcélum fcudull1,iu quolibcri mafculi porTuntfuccedere,
"r Ihi dicit texrus,& gloffa ibi communiter approbata, dicit illud lied ex co quod coram p:lribus curix fucl'at faéla illa iulTio_
~x ratio milirare omnino vidcrur in inuefl:imra vcrbali faé1:a
il cllna:clllTI tUllc,ficur quando faéla ell: cotam paribus,cerTet 0mnis ratio fraudis,vel {u{picio doli ibi co nfidcrara à Dd. vr poil:
glofiàm ibi dcclaram Bald. Andr.de I{ern. Prxpo{. & inc. [.
quib./Ilodfe"dl/mconjfif.potej!.vbi Pra'pofit.& Bald.hoc declaraot_
Scd rc{pondcrur iIlum [Cxtum procedere in cafu fuo,hoc eft,
quando iuffus dl: à domino cor~m paribus curil:, rcm polTidcrc:
flamine feudi,mnc conll:iruirur rcélum fcudum propter iIJa verba:fèd,in ril11plici & verbali inucfl:ltura,faéla à cmia , non ex- 14
primlllltLH verba, vt propria'aurhoritatc l'cm polTidere polTir nomine feudi, & minùs iuberur hoc facere: {ed foIùm per taiem
inucll:lruram verbalem & figniiicariuam approbarur à domino
vcnditio fcudi faéla:& emtori pcrmitritur illam rem habere in
fc~!dum,& renere fub dircélo dorninio ,& non dicirur, ve ilJam
poflir propria <1uthoritareapprehenderc vaf.\llns_
~illill\ù dia imlefl:irurat v~rbalis,rccipit interprerationem 1 S'
ex colutwdlllC reglol1ls, ve per tllum rCll.tulll pofl: Inlloccnriuffi
notal\[ Scnbcnres in c.ex litms.dt conjilCtudine, & m c. per tU<IJ. dt
dondl_Scd de' generali huius ProuinCia: c;:on{uctudinc,pofl: illueflituram vcrbalc.Rl & iuramol1rull1 fidcJiratis prxll:irull1, vafall1l5
m.irtinlr 111 pollèfIionCll1 fcudi at1thorita~c: curix. ~x' confuem 5
cudo
thol'ir~\c,&
t
�94
Caulfa lo.~.dl:.vnic;l.
rudo vel potiùs vrus, fuit introduéhs, qlloniam commillàriusJ
curia dcputatus, perquirit de iure feudi , pro con(eruando (erUi'
tio pcr[onali,quod rationc iUil1s feudi va{allus dl: adll:riél:m prx·
ll:are Regi, Conmi Prouincia:. Vnde cùrn ex con{uctlldinc rc·
gioni!, per(ol.m inl1efhruram verbalem per o{culun1 à curiaf~
él:am,l1on cfliciarur va{ailul polfelfor,nec pollir propria amhon·
rate illgr.edi polfelIioncm fcudi , "ne diél:a: curire amhoritate, &
per commillàrium ab illa depuratum : ergo eriam vbi inudhcura ligllificaciua fuillèt faél:a, coram curia, eo modo quo fuir fa·
lb coram pari bus in d/ao capit. r. de confimud. rtEl. fiudi. [amen
.dhuc putarem diccndulll, va[allum non poffe ingrcdi proprh
aurhoritate poftèlIionem fen~i, {ed debere petcre fc: immini in
polfelIionem, propter diél:arn con{uetudincm, à qua diél:a inucftieura debet {umere incerpretationc:m, v[ dill:llm cf!:.
Pra:tcrca Vt faciliùs remoueatur obiell:io d. Clip. r. in princip. d/
16 cOl1fowid. rea.fmd. conliderandulll ell:, effe differemiarn tinter
eum qui luber verbalem inuelbruram fine reali immillionc: &
CUlll qui haber exprelfam liccmiam vcl rnandacum , pro pria auehoritarc ingrediendi feudum , vr notat Bald. in t. fommll rtrum.
ffdtrtr.diui. colum.l.'1' 17, vbi ponit qua:fl:ionem nofl:rarn ,quafi
in rerminis.& difl:inguir ifl:os duos cafus,quali adimlicern couarios.Cùm igirur ifl:o (cclido ca{u,polIir propria aurhoritàte ingrc
di fer d. CAP/t. dt cOI/fot/lld. rca, ft/,di. ergo contrarium intclIigirur
clfe deci{u/ll in primo caru quali contrario, vt Ilon pollir ingrcdi
propriaallthoritace. Ec lic iUe rext.feculldùm Bald. in d.l.fim,m,
rerum.loquirur in alio caru diuer{o, imo contrario à ca(u no(\r~
qua:IHonis pr:lfemis.
Paricer non obftar,quod iura allegata,qua: volum, vc dominus
qui fccit inuefl:ituram, przcisè cogatur mittcre va{allulTl in pof.
fC(iionem ,loquunrur in ca ru , qu~ndo dominus qui concersit,
feudum ilIud po(sider : merito efl: cogendus,vt poll: glolfam volunc Bald. Aluerot. & Pra:pOlitL1S 1!1 d.§.fifaElIl.& in cap.J.§.fill. dt
118/1Aformajde/If. quod 110n efl: in ca{llllof!:ro:quoniam curia quz
dat inuefl:iruram,nol1 po(sidct feudwn.
Rc{ponderurcnim,qualltllm pertiner ad inucfiiruram façien·
dam Gue verbalem,fiue abuliu31l1,üue corporalem, & propriam,
nihil inrerclfc an porsidcat dominus vcl alius vafallus : qlloniam
17 feud~tarius t vcudens alteri feudum, non potcf!: de iure tradcre
pof
-.
Cauffa 10. QE.zll:.vnica.
"f
poflèlliollcm feudi, emtori. Vt nommer determll1at Bald. in d. §.
Ji foaUs/.I.in VlYfc.& nota,qllod ego loquor in proprielttrio vendenu.
& hoc edam voluit idem Baldus.in d.I.fo1!11111l rtrumjf.de rer.diuif.
in 17.quA/fio!1t.
Nec vero rcpugnat, quod ex con[uc[udil\e generati regnl
Francia:, fcuda dic~nCl1r rcdaél:a adlnll:ar pacrimoniorurn : lJam
ill., cMlIetudo t intelligirll! quoad ius di(poncndi dc feudi s tam 1 i
inter villos,qllàm in vlcima VOllllltace : vt dicit Ioan.Fabcr InJ!it.
decan/r. (mft.in princ.& i" aHth. ingreji. cotum.fn. verjic. qI/idJi 'Yap/m.c. de focrof Ecclef & §.jn. circajnem. InJ!. de legit. pat. Iut. /5(.
lacob. de Bcllouifu, in lit. ex qlûbJ14 Clllif!. fiud. ami;' & (cqllicur
Bocril!' il1 (QltfiwI/d. Bill/rig. tit. de COl1filetud. fil/dor. §. J. & dcciJiPnt lOl.cci.l.num. 3.in 1. parte. In aliis ve.ro, in qui bus confuetudo
exprcfsè non dct'ogat conll:itucionibus feudalibu5, facium ius
commune, vt tener Iacob. de Bellouif. in tit.de hi! "IÛ fiud. dare
poj{iIl1/.c. l.ciTCIf!n.& puJcrè de hoc declarac Guid.Pap. litCif.197'
& copiosè traél:ar hUllc arnc. Laurentius Syluallus , in IraEldlu de
fllldù, q/t.tjf. J. v bi refcIT, hanc effe communcm Dd. opinionern,
quam difpurat ad parres per (ex columnas.
Cùm igi rllT confuetudo t Francia: circa ius inucll:icur:r ,nihil 19
quicql!al11 mmaucrit de:. conll:itutionibus felldalibus,mcriro [unt
(cruanda: , /.fil!1C1rJJtu. C. de tif. & t. pr,teipimIl4. c. de appell. & maximè in bac rcgionc t qua: vtirl1r iure (cripto, & redpic confue- 10
tudines feudales in his,in quibus con(uerudo exprcfsè non dero·
gauir,vt dicit G l1id.Pap.dwff 9·& z. 97.
~inil11o cri.ullu ex generali con{uccudinc Francia: effet immuratlllll circa ius inuellicura:: tamen ex quo per con{lIetudi!lem ab xuo [eruaram in hac Prouincia,varallus qui recepir inueIlimram ,& pr:dl:icit iuramentum lidcliratis, femper adipi{cirur
pofièllioncrn fClIdi aurhorirare cllri:r: ideo t non effet di(ceden- 1 J
dUlll,proprcr con{uctudincrn gcncralem regni,ab hac cOIl(uecuncfpeciah:qlloniam gcneri per (pecicm derogarur,l.fiméliolegllm.
C.depœnû.&m cft/ldlltjfi.dtofli.deleg. curn umilibus allegatis lbi à
glo[m vel'b.m4ndtltl/1n.& Ilunquam cft recurrendum ad generalem confuctudincm rcgni,niu quando in ilIa prouincia non effet
de hoc conruccudo (pccialis,l.de qlub.ff.r.lelegib. vbi non recurricur
ad conruetudincm vrbis Rornx , Ilifi qualldo in preuinclÎs delidunt fpcCialcs con{ucrudines.nocat Caf!:.inl.ji cOnl/lm,il. §.fi lJ/Ida.i/J jiiJjlde pigllor.aéf.
~in
�96
1l.
..
Clu/fa r r.
~lneciJm cx quo ComiclCllS Prouincix, & Forcalqucrih
t
&rerrx ilhsadi3cenrcs,poft morcem illuftrilIimi Principis Caro.
li Andcgauix,vlnrnl Corn iris Prouincix & ForcalqucnJ,fllcrunt
:rdiea:i rrgno Francia: non leceaoriè ,{cd principalieer, vc mi·
neane proprillrn nOll1en,adco qllod Rex Francia: diC:l.tur Comes
Prouinclx & Forcalqucrii- & eerrarum adiaccnrilll11, quo CJfu
Prouincia vd Cornitltlls regicnr propriis Icgibus,co nCl:iruriolll'
bus, & cOJlfuecudJl1 ibus , vr po Cl: GlIillclmul11 de: Cuneo tradit
Bald. In I.fi m",rllerit. §·fi 1111d.,.! de pi!,. aB. quem fcquli llCUC ibi
Calèr.Salyc.BaIJ.& rcliqlli Scribenr.lecm Barc. 111 I.fi 'fHando. ~r
ilium ccxC.c. de "fptlla/.Felin .in c.trllnJlnlo.col. 3.de conjltf.Bald.mr.
!.§.pr.tlcred dueJtlt!.de prah/bltll/el/d.alun.p" Fridcric. Barc.in "pu.l.
eotifiWNJ.C.q"J: fI long.eoT/lucl.,o/ft71.n. 37·per Cy n. & Bald. in 1. II·
j"m c.de illr.dol.P ~noml . poCl: glolTam & alros Scrib. in c. 1. nt fi"
v.lCant. Et eCl: eorn~lIuis Dd.o pinio,quam (cquuntur Ang.& la·
{on in §./IJ pcrfonllm.lnj!.dtaBlomb.& coü .n. 8.111 !. not ab. vbi plu.
ribus confirrnac hane Bart.opinioncm:qua artenta Prol11ncia re·
tinuit omDes (uas con(ueeudlllcs,confritU[iones ,& ftatuea: quo·
niarn ,licèt lic adiea:a regno Francix ex edtamenco Caroli vltimi Comicis Prouincix ex illll(hiiiima Andegauix famr1ia, ta·
men non acceOoriè. (ed prineipalitcr fuiS adlc6l:a .ve di6tum fuit,
in l.qu.Etbone cau/fa: prima:.
CAVSSA
II.
Rouillc.iali!1:afuco cautum ell:,vt Pr:'
feé10rum vigilum ac iudicum hono·
raria, ex pro~elltibus curiarum {ingu·
lis anllis per{ol~antur. Petrus Durandusvigilum apud Tarafwnem Pra:f.
Salurisanno 1553. reos criminis mille
lib. mulGlauic, quas pofrea[upremo iudicio ad quingentas curia ceduxit. C::eterum cùm. aono feqtlenti ad (olubionem !1:ipendiorum, Prxfetli curia: prouentus haud
fufficercnt: Durandus r'ationum Pra:E penes quos hacde
~e f~mma cft iuri~di~io){up'ple~ acliic)& pet!i~yt quod co
aono
Caulfa [ r. ~zft. t .
'97
anno deliciebat , ex prouentu IIbrarum fuperioris anni{uppleretu~. Caulfa pro more enarraca, maiori calcu·
la comprobawm' dl: , vt 9uoties prouentus ordinaria:
Iuri{ditlionis , mâgill:ratuum honorariis haud fuffice(ent, ex [uperiorL\m proucmuum vbertate [l1pplerentl1r,
vel {cquenüum PO :. ùneribus tamen eurire priùs exolucis b.
mediam :lutem mul'él:a: quingencarum ·Iibrarum partem
étG ex refonnarionc Senatus debeacur , curia: prouencum
nihilominus een[eri:eùro iure mun(eipio c id Gt ltacucum,
4.Decembris,1 ))6.
•
a I.cr(o vino. ff. de: vino tric l5c 01(0 ICI;. J, Finnio. in prin, If. qu,met dies !eg. ccd.
Hm. in 1. inter fi'pulantem. §. (:lCIaln. de verb. obhg. col. J. Qum.6. vide ID 1. quo Jtuiu5'
uuffz.
b H:rC"Cnim velu' "Ii mCnta p,x"'cncia prxecntis Cu ne prxcipua Be antcponcnda, 1. ;;lIlmenu Cde tran(Jc.1 l. cùm hUf cod & qux nOtant ibl Scri bc Dces
c Cuius rellorcm vid<: in fi ne primx quœft:ionls hUlus c3utrx,vbi cluxi rranrcribcndum,quoniam n(JU cft: Id l'cnes omnium mallU$.
Il{,
Hf/IVS
CArSSAE
.
DECISIONE
dl'o!itmmt dllbi.f.
PrilUlIl11 , An di6h mulfra mille librarllm ex quo SCllaws
placiro fuerae rcformara , di cercwr de prollcmibus Pra::fcfri vigilum.
SCClIlldun1, qllalldo prouel:cus ordillarix iuri(di6l:ionis non
fufficil1nt ad (olmioncm Itipcndiorum iudicis & Prxfe6l:i (vr
(~pèconcingie ) Ail debcat id quod dclicir in vno allno [upplcri
cxproucmiblls iplil1 s clll'ix pra::cedenrium vcl (eqncncium annorum.
•
Il
)
srM
�CaulfJ. 11. ~xl1:.[ .
.- - - - - - - - - - '
S JI}.[ MAR 1 A i l AE S Tl 0 N 1 S
prim.t,vndwlllIt c~/lffi.
J
%.
4
5
6
7
'1
Sententi4 i/lftrioris illd/CÏ!, .l 'l//4 fuit dpptl/~tum/i riformetllrpt
SClJ4I1111J.elf/dtmn,tiD vel mHlfi. modrratll,exiget/lr vir/11tf ~m
Jli 6- perthifâ//rAflIIPI !!pJerll/~m &gis.".J.
c.Nu/{fas fue e!t/UJd"s Scndt//S vtt i"firiomm il/dleum IjHÎS exigit.
Aéln denominalltur àml/tantt 6- non n1I1l/tato.
~ptitl aliquid add!llIr vtt dt/r"hl/llrctrt.treÎ,1I'"A fPtcitscrcll/ur.
L/btllHm mlll41u cirea fllbftantialia,ali'lllld addendo vel durahendo,all d,eat/lr )fOllllm IJbellum !acBYt.
SIJ/IIII Pro/lilletatisde mlltaarllm applicAfi01ll formA ,
.ft/'AESTlO
P R 1 M A.
~.~I Vb'"m
;;Ô"'"" t r,,,,,,,,,, Mi p~f,ai ",il""
placito Scnaws huius Prouinci:e fucrar rcformara.quo
ca(u co ndemnationcl & mulaa: debcnrur vi arrclli,&
non (enrcIltIa: Prxfcéti,& exigi dcbcnt à ~a: (1ore ge·
1 nerali t Re,gis,tanquam de mulais & condcmnationiblls ipfius
Senatus: {iquidem inferiorum iudicum mulaas non ip{c, [cd
particulares Regis (u(ccprores , in {ing.ulis Pro(clle[calorum
3 pro(ene(cahis conil:ituti colligunt, vr moris dl:. Nam t {clltcn·
ua, faél:a rcformarione , euanl1ir ,adeo vr éx reformarionc {olùm agi ficriquep0QÎr mulaxcxaétio, licur in umili dicitm de
fl:atllto, ~uod addit vel derrahit iuri comml1ni, vr faciar propriam (pcciem ,I./IU cit/lltjf dt illJl. & iure. per quem textum notant ibi BarroL Bald. Alexand. AngeL Cail:rcn. & Ia(ol1 ,&
4 omncs:nam ,vr ibi dicir Baldus, Aa us t denomin:LOrllf à mu·
r.ante , non à mutato , & ideo mmans hbclll1m , cùm dicarur
nouum hbellurn faccre, debet condcmnan in expcllfis, vt ibl
dlcit Bald.quem rcql1ulltur Dd. com munircr in 1. (du a .m,.c.
dr tdel/do. Nam ornnis fotma murat'- di ciru r noui operis fallio,
. vr norat Bald. per ilium tcxtum ) in lcg. r. §.OpM IJ o/lI/m f.J(/.
. ... rejfdrnouiop.nunt. vbi notant Immola, Ang. Rom. Cafl:ren.
hri:Xand. laC. & rclIqui Scnb~ll[es per ilium rcxrum. llillc dl
quèd
C:lUlfa 1 I. ~:dl.t.
99
quod,fi Princeps rercribit aliclli iudlCi ordinario illi commirrcndo caullàm aliquam rua: illrifdiél:ionis,tTIllrando ordincm aliqué
vel natum, (ua.:: illri(diaionis,ex hoc crcarur iuri!dlâ io de1cgara,
& efficirur delegatus in iIla caulfa , Vt noram Pau lus de C a(1r. U
Alex,;n d.§ Opll4 no/mm. & in I.etji Pr«lor jf.de ofJic.rùu . A lex.& A11 gd.ill l.",orejf.de illrifd.omnillm iudJc.h f.& Modcrni,in d,l.ùu ciu;.
lejfde /llJI. & itm. ~ia quories t aliql1id ad dirur vel dccrahirur f
cerr:!: rci,conil:irultur noua {pccics,d.t.ùl4 cÎlliü. & d.§ .oplt4 mUl/m.
~o lit, vt murans t libelllllll circa {ubil:anrialia,aJi quid addcn - 6
do vel dcrrahendo,d icarur nouum Jibcllum faccre:idco non potcn aliquid lite conrell:ata adderc vcl detrahere libello circa {ubftamia lia,de quo per Barr.Bald. Ang.AIcx.& omnes Dd .;n d. 1. pdi/a.C. de edmdo. Sic qlloque, quando difpofirioni prima:: aliquid
additur vel derrahirur ,1.1. §ji tfl/Mfi"tpliciter ffde ver6. obi. vbi norat Iaf.lll1m. 5. per iIlum text. Ex quibus viderur concludendllm,
muillam hanc quingenrarum libraru m ,proLlcnribus cu ria.:: Tara{conis non adnumer:ll1dam. Tamen in hac lire maiori con(cl'ipromm calculo eil: comprobatllm, medicr:ttem di ax mulll:x
quingenrarum libranlll1 Turonenu um, erli ex reformarionc &
placito Senarus debe rcrur, nihilominu s prouemibus diaa.:: curia.::
adllllmcrandam.n:lm id il:aturo Proll inclali nominarim caucrur,
cuius il:atuti rc:norcm placllir in(crendum: Rm}/tll< t Dti gYMi" l e- 7
y#folem,& Sici/id Rex, LAndegdl/i<t 6- Loth,'rillgi" Dux, Conm Prouillci.e 6- Pedemontù,$!jtl Mn tj! illfllim nt,!ue ",lIion; congrflllm,q/lùd
clal/datl/r os bO/lilYltllranli: &c?",'nmrrenITYiUd dignrl< jit mtretde: con·
jlit/limm & ordinaml#, ~od 4ultro omnil/m condemnatlOlmm CI//f
jafllm erimin,rli/lTIJ , 'lu.·pcr d!pe/ltlliomm dl'/Ioltl/lntur.d noflram C/l·
yiam ProllùJCi<t :ji/if [entmti" itppdlalOrift conjrmenlllr :jille àp"rtJbf~
Ipp(/lttur 6- m)Ulltie/Hf exprtfsè (/fIt laeit? per dejèrltMttn,allt alltû:jiNe mitigtn/I/r 1J.tjtntmtùjù/t allgmententllr:mediettU harum rSJfdtm"./i~II/lm appltcttllr die!.. cpri.., .Iia vero /lIcdi",,; #rù,lsbm À'1'1/1>1(4
AfPeUOIU11I forrit txfolH4tl11.
n
,
.'
2.
srM
�100
Cau!f:lli. ~:dt. 1 .
-------------------SV MM AR 1 A
Caulfa
--------
!2.f AE S T
101(.18
[ W/nIÙ CllltJ1i: vnd((im~.
f2...!' AE S
.
1 1.
Q..!;!.:dl:. ~,
Tl 0 SEC
JOI
r 1(.D A .
Vit in hac quxfl:ione t conc1ufum ex maiori domi- l
norum futfragio, fupplcndum dTe ex vbr rtare pro,
. llcmuum anni J y 6 3.quod de/iciebat ln anno 1 f 64.
, per ccxrum in I.ex eo vi"o.!f de trltiro Ô' v.n. Itgal. &1.
ugat/l/9J.§.v;'/i FlIlerni.ff.de am:.legat.I.Firmio.in princ.ff.q"and diu
leg. ccd",. ve nornr Barrol. in l.inter ftip,liantm:. '§. flcrllll'l. de v erb.
obtig. col. J.". 6.& in addirio. ad Speculat. in titul. defma.r}- intcre/ft. §. ! ÙoIS igitttr. colum. 4 . i" at/di/;one, incipiel1/t, pr.tdltta ltx ex
9HOin IIMltrillfmElllllm. Vt fuie ProLlllnciacum die 4. D ccemb.
155 6.
Fuit eeiam incidenter t hoc loco ql1xficum, fi prouentus 1cu ria: Tara(co Llis, non pollènc fufficere folutioni fl:ip C'Ildiorum
dlai Pra:fctl:i, an œmcs Prouincix cene:ltur:cx alia Regis peeunia fupplere, ve Pra:feé\:us vigilum haberc pollie inrl'gra fl:ipcndia , (inc aliqua dimiLlutione : quod nOllllulli ex dominis
prima facie vidcbatur iufl:um , pcr t. LucÎtIS.ff. Je alunent. legat.l.
l]u/d.11I.ff.de frgau.& ibi noent Barro!. Tamen, nequ aquam fupplendl1lTI femper cxifl:imaui, nill cx vbcrcarc prouencuunl diax
iurifdifri onis (equencium vcl pra:ecritorum anntltum : & non
ex alia Regi s pecunia,qux non fie dc proucncibm diax iurifdiéhoLlis ordinarix Tarafconis:n·am prouécus diaç iurifdit!:ionis,
ex quibus [olui debeant,iuxra fl:ameunl,falaria Prxfeétis, eOllfi{hll1e in pccunia numerara,cx qua pecunia foluul1tur diais pra:fcél:is. Scd t quando illud quod efl: folu cndum fingulis aULlis, J / '
nafcicur ex ip[:.! re dcmonfl:rara,euncgrauaeus nunquam fuppIet
de {ao,fed ex vberrare pr:l!ceden tium ve1 fequcntium annorum,
fi pollie,debce [uppleri,& "1:0 ea[u procedunt iura aHegaea, vi delieer rcxeus tn d.l.ex co v/l'lo.& 1.lt[.!;ltum .§ Vl11i FI/lerm.eu III li milibus. !Nam in ilI'is il1ri[-,us legarum C! rar a m phorarum deccm eius
vini qu od ex co fu ndo na[c l::o.lCllr : & Ile legatllllllla(ccbaellC cx
re dcmonf1:raea,quo cafu fped:aeur vb~ r tas fr uç.tuulll prxcedcn- t
til101, vc l r~qu c l1Cilim annoruOl rci dcmonll rot;E, & ex cis fur- !
pIe ri dcbet qu a l1Cie~s lcgaea , fi qùid dcficiar. Adco ve li vb creas
fnrél:lIl\tn prxcadc:ntiuJ'\1,.v c1 (cquétillm anl1 orum , 110n fufficiat,
~d {uppkndlll11 9110d,defic,e IHlrcs, 110n rc.:n earur ex aliis rcbus
hmdimi ls (lI pp]cre, (~ Ô peri e poeiùs lcgarario , & hocefl: qu od
R 3
\'olll Ît
Il
<
Conclufum f ût in tac C4UJf.t ,jupplmd/lm 1fo ex; vbertate pro/ltllllll
pr.md(ntû Alllli,qllOd drftcit 11/ fequenti,& citarur "rrtJii dm.
~ Salltr/4 ludlCl/IlI & Pr.tfiélomm vigillln:,an debeant folu; ex dorna.
nIAit RfgÛ pWllIi." '1".IIdo pro/lmt/14 (urio( nOf) f1fcitmt profi·
t#flomjhpmdiori;,in 1U4fJ/JJ!ftione concludùny non poffi ftllli,lIlfl
exvberl"tt pr,,{dOllfllln v et fl'l/lmtium amumm proluntllllm
dic1",um Cl/riarlml, 0- noll ex allll Regis p((unia q/kt 1'1011 fil dt
prOllmtlbUi.
3 Llg.ltU11I .1f1i1UHm .vtl.di.1dtj}njilio 111111114 fl lllt"dJ ex ali'llla rt dlmO/fjfrMa ,fi rtilOum IMfcl1111r ex re d(monftrl/tl1, tllnc grallallll
mmqu"m jùpplel dt filo ,[td ex vbertate [rlllilmm pr<tadmtiuIII
vt![t'lllmuu", ."norum,fpofit,impltbit , ali,,; ptrit tegatario.
~ LAI/ml"m rebOIl'"fi IIb11 nafcatl/t' ex tpfd re dcmo1Jffrl/tit,tunc vtr·
bol dl, ex red ,rtl ralis fUlldi, illtllligllntur pofttafolùm (auffa dt7I101if1,.tionù,vt l'li[ami/i,zri confidmt:idco ql/od defcit vno lnlIo,jitpplebitgrallattl! de fùoft d anft/ltim debellt fupplm vdft'r,lre vbertatem[tfjlulItill711 annoi'HtII,d'.flingllit/lr ibi.
f f2!!,andofipMAlim vnlt dtfJofitione qlldl/titM rtliJ1q/lltllr, & in ,,1;4
drmol/ftY4l#r ex 'Ilia re exol"i aroelft ,' IUn(fille vJ1icum fit rr/iOlim ,fur pa dtmo1Jjlratiomm • mtnquam al/gellir v tt minuitur
rd, e7uIn,fod "ms tme/urfun/m '1110" difiâl.
6 COl1clt{io [tC/md" , qumdoeadt", orlftione qllttntittl! re!il1quÎlllr&
demonf/rdlllr , rx qUd fepercipi debe.lt ,fi relirtllln "aflllluY IX Il
dtll1Ol/f/r.ta, grdllMlu non (tllctllr pr.•Hllre vltr" FualH rci Je.
mOI/(lrI!/;",[oIi/1lJ verotmt/llrfitpplere drfirtllm vnir" IInni IX '!Ibertlfte pr.t(edentilllf' vII foqluntium al11lf1Yllm: fi vero rtilOum
lIOn IMF,lttrex re demo;:jlrat.1, (11f!C fi potefl[ri fplm ex vberNtI
pr.fudemi, vdfrfjllc1J/à am'; qllod dificrt,fCl"I dcbet : .,!toqlli he·
res fopplcbit de fi/o ,Ô' 19.7.8. é~ 9·
10 (,rg.ffllltl [m{/IIIIfI' alimitlA fl/ ndl,dicitll" rffi condit ionaü, & hl/bm
c/Hldaiomm,jifrl/[fU4 na[cllntllr,''IlIdndo [r1l{fIM ,dimiuJ fo ndm ·
'. '. . li/Jqul/ntllr,non rxprrJFt ((rld ql/allf/lalr.
.f2...r:,jE
1
,
�JO~
Caulfa Il.Q...ua:(h.
voluü text.d./.inUr/hpuIAnllm.§focra7IJ.ff.dtverb.obiig. in verfml
fu'" expt{f.rre debeo,dOlJtc itemm l1aflalNr 6- dari pofsit. & per hM VIeu,Aul uffotl/ranJ, Alli va/ilur~1fIJhpuMiomm. Et ideo Pra:fea:i vigilum,Gcllt iudices ordmanJ , non pollùnt HiG ex vberrare prouentuum fuarum curiarum , fupplere quod deiici t vno anno,
1(. non ex alia pecullia regia, ex qua proucntus curia:: Don nafculltur.
Er iura aIIegata in contratium in d.l. Ll/cÎtlJjfde alimeNt.legat. 04 il] 1''ll/id~l1I.de legat. 1. proeedunt , t quando legam m non naCct·
tur ex re dcmon(hat1l. ~am it, illis ioribus fuit Icgata eerta pecunia exfoluenda , ex redicu talis fundi , & cenu cft pecu niam
non nafci ex fundo demonll:rato. ~o cafu verba illa ex reditu,
imeIIigumur poGta c~u{fa demonll:rationis, vt rci familiari con·
fuleret.ideo fupplet ex proprio patrimonio, quod deiicit, vfque
ad illtegra quanritate legatam.Et iO:ud intcIIigo,quando cerrum
dfet ex redltu talis fundi,non pollè folui annUU111 relia:u:~ip
pc cùm PCt rcrum natl1ram, non po{fet fundus demonll:rarus
prodllcere ror rcditus , vel frua:us, ad perfolucndum Icgarum,
fuffiClcntes Iingulis 30nis: plltà, ~ando ccmum relia:a funt
ex rcdltu fUllcL 5emproniani, cuius anllui reditus fum dccem
r:lIlrùm, ita vt cmum Gr, relia:um )lon potTe folui ex rcdiribus
rei demonll:rux:runc hcres renebitur fupplere Ctari 111 de proprh1
pecunia quod dcficir. )ltC iO:o cafu tenttur lcgatarius exfpelhre
vbertatcm fcqucntium annornm : cùm ccrrum iam fit , nullam
po{fc vberrarem r a~l ram exill:erc, qua: pollit fufficerc ad perfoluendum legatum aUlluum, n~m frufira expea:arur quod ellenire non porell:.
Cxttrùm Gfmans fundi Semproniani dlene rami prou entus,cx quibns regularirer po{fenr eenrum fingulls annis folui: h·
cèt vno anno propter O:enliratem forrè', vel aliam cantTam non
nafcerenrut frua:us, qui fufficerêr ad folutionem dia:orum ecn·
mm ilIo anl10 ,rune heres non dcbet O:arim fupplere de propno
patrimonio,vt in pIxcedenti ca[u : fed expea:are tenetur legata·
tius vberratem [equentium annorum, vel quod deiicit compcnfarc eum vberrare pn,cedcnrium annorû.& hoc in caCu loquirut
texrus 111 d.I.Firmio.ff.'1l1and.dies /eg. ad. nam loquirur in pecunia
legata ex[oluenda ex rcdicibus ceni fundi, cuius redirus fufficicbam ad perfoluendum ICJlurum Etde hoc vide in 4ddit.ad 5p((l/-
Ilter.ti.defruElib.& in/mJJe,i" §.(cilH igilllr.in nddil.incipienlt, Pr<l,
dir1a
Cau/fa I l . Q!.a:(tJ"
c<,) J
ml/Uria!mChfllm .Et liœr pra:dia:a iura loquaneur in matcria rcCtamemaria, camcn leges ccO:amcmarla! valent
ad deciGon cm ll:arutoru111 , & pet illas Frequenter Bart. dCGidic
qUXll:iOllCS O:atururias,in l.ommJ populijfde IItft.& iure.& Bal. in {.
I.e. defommll Tl'lntl. Nam & difpofirio tcll:amenraria lcx appellacur, §.dt/ponat.in lIut!Jentic.dt nllptiis. lx. lloranr Scnbentes, in /.
IItmo pot1l.j/ de legato 1 .
Scd quoniam incidimlls in hanc rnateriam, qllam nonri Dd.
fatis inordinarè trafrane & confusè cxplicant: ideo duxi illam
traa:are pel' aliquot breues conc!uGones.
Prima fit conclllfio ,qu:1ndo t fepararim vna orarionc quall- r
titlS rclinquitur, & in alia dcmonll:rarur ex qua te Colui debeat
quamitas rc!ia:a:tunc fiue vnicum fir reliél:um ,liuc annuum,per
dcmonftrariOJlcm llullquam augctut vcl minuitLJr rcIia:um: fed
hcres rcncrur fempcr fupplere quod dchcit,l.qllidm"jfde legato 1.
&1. Paulo Ca/"m.~cho. §jin.deleg. j . qua: iura loquumur de kgato
vnico: & de allllUO legato loquiwr rcxtlls /11 t. LllciuJ.ff. de atim.
leJ!P.& cO: ratio , vr dicir texrus ,;n 1. quidam : quoniam non videtpr cOlldirionem reliél:o inieci/fc, ex quo ab inirio purè dawm erat.& hanc rhcoricam ponit CaO:ren.in confit. f 3.foper thrmatr. coiro,;. pen/dt. in antiquÎJ.& Felin.in capi/.ad 4l1dimtiam. 1.. de
rifèript.5.colllm.6.qll.tft·lIllm. f·& Bartol.inl.interftipll/llntem·§facr.
ffde verb.oblig.
Secunda concIuGo, quando eadcm oratione quantitas reliu,quirur,& dcmonO:rarLJr ex qua rc percipi dcbeat. & iO:o cafu puro c{fcfllbdill:illgucndurn: quia aut relia:um lla[citur ex re demonO:rata,aur nOlllla[ciwr.
Primo ca[u lit hxc cocluGo, heres t 110n tcnetur pra:!l:arc re- 6
liltum,Ii uc (It vnicum:liue lit annuum, vItra fmél:us rci dc:moll(!rar:!:, fcd quod vno an no deiicit , cogcrur fupplere ex vberratc
fequcntium vcI pra:cedcmium , per id rem pus quo durabir celiltum.& Gnu lIa Gr vberras,noll pra:fl:abir de aliis rebus hereditariis,fed Icgatario damno erit.& itl:o caru ptoccdunt rcxt.in d.l.ex
eo vinojfdctrit.vÎI1. & olco legato & t.legatl/m. §. vini Falerni.Jf de
Ann.lrg.1t.d,-I.interftipll/antem .§,frcram.,. de verb.obligat. & Paul.
Cafl:rcn.in dia. confil. f j.col.pm.
Fallir qualldo t locus , vel ces dcmonll:rara fuit appofita gra- 7
til [axacionis, quiatun c reddit reliél:um conditionalc, vt 11011
dehrarur vitra relittlllll primi anlli, t. ,ùm certtujfde tril.vin. &-c.
ljidr
Ii[fA lex lX qllo in
'-
<
�ClulI'a 11. Qg a:ft. t.
!.jidfhitor. §. I.f1.dCCOllfr~". mit. qua: iura loqnuntur ill1~garo
vnico,in quo verba,quodffJtuf/I mt,operlnrur con dicionem d./.
c'ym a rttls,[ed in 31111110 legato 110n indllcit conditiollcm,Ccd demonCtrationem,d./.lx eo ~lirJO.CH", fmiilblH.
S Ratio ditlerliratis t cflè poteCt, quolliam in vnico legaro Itx
inrcl'prctarur ill. verba,gratia taxacionis appofira , qui:lllOn nia
CClllcl prxlhmur.Sccùs in annuo legato , q~lod (inglllis annis naCcitm:quia non cct vcntimile teCtatorcm cogiea{\è, quod in tan·
tis annis,oon pollie redmls rei demonCtrata: Cufficerc ad quanti.
mis reJiéta: prxll:ltionem, cùm vcrHimile (it in e<l!Ncis annis, ob
Iterilitatem, aut aliam call(fam,frué1:us rd dClllol1rarç po(fc de·
de/icerc. Vndc colligimlls eius VOllllltarem , cùm Icgat ccmm
quantitacem aonuam, ex rcditib.s cel'ti fund. prxll:an dam, va'
lui(fe iIIam fuppleci ex vbertacc prxccdemium, vcl Ccquentium annorum.
9 Secundo ca[u,qllando relifrUln t nonna[cicur ex re demon!hata,fiueJir aouuul11,fiue vniCUffi lcg:ullm:quod vno anno delieie ,fi potcll: facilè (upp1cri cx vbcl'tacc fequcmis vc:1 prxiCdemis 3nni, neri clcbee:in d.l. Flrmfo.j/ qI/and. dm lcg. "d. qui
ccx. loquirur in legato vnico, & in 1."1111114. §. d Tlti,T.jf de ann.
Irt.qui rcxt: loquitur de annuo tclié1:o. Si aurcm cermm fic non
pofiè {llppleri eX' difu v9crtatC, tullC hcrcs de aliis rcbus hmdHariis,vel propria pCCllllÎJ compcllirur (upplcrc. Nam ifl:o cafu
verba lX redftu /dIt; jr",d/, 11011 inclucllnt condiriol1cm ,[ed de·
Illonfl:rarionem,nrg.d.l.fjuiânm ..ffdc IrgaT. r.& /.Pllfi/D Cd/I.§.f.jf.
dl legat. 3. & iCtud remit texc. in d. 1. I.m",•. §. à'Iitio. q uando dl·
[it , Decem allllua in pcrpetuum efi,= prœfl:anda.
10 Ca:tcrùm, fi cclinquanrur t frué\:us alicuillS fUl1di 110n cxprc{fa cena qusllt'Îtate , tune relié\:u111 habee [cm pcr condirio·
nem,ji Il.[cantllr.l. t.if dllond.& dl1mnIlrAt.cu m fimiI. ibi allcg.
Îll glolf. & ex his puto matcriam hanc fufficicnrcr declara104
13111·
CAVS
C:urlfa
T 2..
l Of
------C A V SS A
H .
1 TE coram DignenG [ul?prxfeQ;o à
[al{à proeurarore eontell:ara. Lara(qut:
in/ïeiariol1c ere[eir in tripl um)à Claudio publieana per iudiee01 petira dl:.
Reus litis eonteltara:: nullnarcm allegar, (ed publieanus, Eminium debi·
torem eomproba{!e procuTatoris libellum, & qua{j ra·
tum h:lbuilfe ex eo inrelligendul11,quod emendarionem
libellidia'i proeuraroris perierir,& racihabirionem mandata comparari CauŒ1 lirig:lta & ampliùs deltberata,
Ctf! eX' ronrefl:.atione liris CUl11 [al[o proeuratore non
debeatur lara " fI tamen dominus emcndacioncm vel
corrd1iallcm IIbelJt fidfi proeurJtoris petierit, debetllr
Jaca b:CLÎlll [1Q;um procllrarori~ rune domious intelligarur ratum habere c. Nam & minor petendo rell:icutionem in inrcgrum, ;;d Ll W Ù Sgel1a per [J/[um proeuratorem, intelltgirur illa eo nomme taeirè approbare d. Pro·
llunciarum lite fid.uciari ,~Pub'l!callo :tdwdibta. IJeeimaguima Decem bris. J 556.
a
J.lin in vere qUi olbu:lnl "cl ah~:.w:f \'cétigaliç C:lUtf".l. C. de c:unuch. vb" notèlnt
But 8.lld.PJul.pofl Guilld de Cunc(),lil l.:lb cUltio nc ff,de pJ.élis. Nam !lus
co Otcllatio falla abco. qUI m ,1u~latuln nullulTl habcb:u,u,Jn fublill:'1C JI licet C.dcprocur.& in 1.quxl1.huius Cau Cfa:.
,
1
b ScillCCt trlpb l ql1~ CI liti s contdl:J.tione dcbccur.
t
'
c 1. ,.§,fJICus.lF.\em r:teaOl habcri,
d Gloa:1I1 d.l. J in prin. in vcrbo nec fl:ipularioncm, in fine,qllam Scribcntcs ibl commUD!!Cr approbalH)Jn d. j.f31fus.Er vide hîc ln l. .q hUlus Caulf.r.
IN cnrs LlTrs ENARRATIONE
dt/plex jf/it QIl41io.
rala
,
Prima,An ex concdl:atione
procuratoris d 7beatur Jara.
Sccunda,A n inducatur rarilicatio racita , ex co {olo, quod Eminius perie rat falti procuratoris emc:ndarioncm hbclli.
"
SrM
�Caul1à 11.(bxn. r.
----
--------------------------
s v lof MAR
1A
i l AE S
Tl 0 N 1 S
pri/1/.t,dI16 dtcim.e Cal/1ft.
C/lmfolfo procurtltore.
2. GabrllJ n01l debeltlr ex contraElu Hullo : item nec ex IIIt. conUrfallQ·
m inNalid.t,dUI libdlo nl/Ilo, & n. J.
4 LalullciltlrJl~llIla ill pŒn.lm negl/ntis.
Rallo 1tl« "'1"141 /fi gabell., proeldlt ù; laid: nam lat/l l' gabdl~
Jllis.
t
•
Call1T'a 12.. ~xfl:. 1 •
1°7
fAI{o procurarorc,quia cil de iu re 11 ulla, vr diQ:um efl:,& habctlu
pro non fafra,& pro non (eripra,qu:lI1rum ad iUrIS cffetfus,l.non
d"bium. C. de tegib. & ibi llotant Barrel. D.lld. & omllCs Seri bentes ln d.t.IICltID POleJl.deleg"/.t.Cllmfmi"b/IJ.
-------
L.lI~lIoll ae6elllr,ex ml/ef1.lIiom foEld
!fl..FAES'lIO
P RI lof A,
dtloatcllJu cI~ff•.
Erttlm eO:,laram t non deberi ex eomdhriolle, fa·
Eb eum falro proel1l'arorc, c~m de iure talis come·
O:atio nu lia Gr,l.lie?t. c. de procurai. l. licèl veru",.ff.
r
" INdiC. (cd t ex concrafru nullo non debcrur gabclla,
2. lfll. Ibi,(o qui DElA/laTIl vtldlltl'ûd veEllgatù la/tjfr pro
fifèeptrll.
c.de eunu,/; & ibi notant Bartol.Bald. Paul. CaO:rcn. poO: Guillcl.
mum de Cuneo III l.ab emljfdc p/IEl.Bartol. lII.l. fn. §.fn alil/m.C.
com.delegato vbi Bald.& in t.non dl/bùlm. C. d~ legib. pel' illum tex·
3 rum:ficut ex libello nullo aut !itis eenteO:arione inualida non
(oluitm gabella,qua: aliàs debererur ex comcfl:ationc: valida, vr
nom b(on in l.edlta ac7to.c.deedend. col. 7 .n. 2.1. ver[.flxt" addtin
qu.tnlllm ql/od Bart. ponit de gûhtlla. qucm (equirur ibi Dccius (It.
9. n. 37· & cO: commu nis opinio. & maximè , c~m lara dicatur
ltaturain pcenam ncgancil, adeo vr dicatur pœn:llis. uam illud
quod debetur in pcenam ncgationis , vel Il1fi eiatiollls, dicltuc
pcenale {ecundùm Ioan. de Plat. ql1cm refcrt & ibi (cql1irur [a(
1» §.lripII.(01.~.nHm.8 ./'!.fIil.de .El.& f.acit texr.in l.fn.lf de yci 'II/11J.
&. 111 pcenalibus bcnigillor inrerprerario (C 111 per (ùml[llf ad vi·
tand.1l11 pcenam,tjaElllm CHUjlIC.§.1J1 p~·nAltb/lll.jf. de reg. IIms. 6' ln
[.Ip. In pœn,/' dt reg. ;'Ir. in 6.& Ibi notant DylluS & Scnbenres. Et
ratio qUa! mi\itat in gabclla,procedit inlara: d): enirn gabc\b h·
tis.& ratio Ilulliratis,propter quam de; cO\1rratlibus de iure nul·
lis, non oCQcrur l!abella, llulirat eriam in conreO:ationc fa/hl
1 ri'
'1
1
"if
t
.
P.
,
fui
•.1
rM
MAR 1 A
SEC
rN
2.!!.41ioniJ ,lt.C.Wjft.
D AE
Dom;,ms fciens fltfom proC/maorem fou nominc in il/dicio "gtrt,
11011 probibens,intetligitut rlltijcare.
~ Dominus petendo (orreBionem & emmd,tflOllenl libetli fllfi l'rom·
ratoris,cmjèl/l.f etliS g1'a ralijcare.
l Ulfinor 25 .annù,peltndo re/lillliionem ttduerfls geffafolji proC/lraloris,diâtllr CÙIS ge(la apprubare.
4 LAppYObalio ér reprobatlo circa idemJierJ lion l'offrml.
5 LAppyobafio ']11 .•Jit 'lit;dtlllllnl reprobetur, lion {jabetllr in confideraliom.
6 Reprobalio fi quo mimiS aEllis valea/:ergo non dcbeloperari ronlrarillJ1J effiElt/m.
1 Pril/ali8 non ponit necpr.efopp~1JJt "abitum, ljllùm mens difjonm/M
repugl1al.
S BaU; fel1ten/ia eommlmiterreceptfl in 1. 3. §,fitljilS.J! rem rdlaN) hi/beri,refi rfur & oppflgnalur,&" 9.
10 Dif/mc1io pOIlÎtM illierfoéllt711 7J1JÙ/i per[ond! & ptt/ril/m perfol1~ml1J. & !/fo flcllI7do CI/fi'frne dl/bio proeu/it opil1lo Baldl, &
cOlllm/lnis fed pY/mo cajif Jil diflmc7so mil .• & frf/gl/laris ,41/ t eIIIm approbalio & t"ota reprobafio fI/nt citca. idem in f'bj.mtI',a/lf wsum ft cirra fdJftanlitlm, & al((rum Clrca 'fualill/lem
aliq/lam[ubJf.11It/.f. & n. 1 r.
J ~ f<!!,ando rrprobl1fio ftcirca flElllm, 6- apprDblltio Ittci/,/ cadit circa
qHalstafem ipJills flm,IHne poJ!ill7l11S reprobare fIElI/m,ô- "ppro·
bare qualtla/em foEli.
I J F4{fum ip[um & ljsMliw flr7i fmt diuerfo,& flparllla ill flbft.tnlia: adeo vI defiEl/IS qualitalis lion inducllt fltlul/1 jilbJfI1n1i,e
principlllû.
14 LAliud l' jisbJfalllia illJfitutionis : & a/iud quali/4i ifff7ilutio"is.
'5 ArbllCr f eondemnet ad dandùm mille cerlll du, cUJ(èml/r duo
pr.cccpla, vnllm de dal1d,;' mille J ql/od riffscil [ubJfanfi",,,:
o 2.
Il/Ifmm
1
�108
Cau[, n.~xCt.L.
de d.lndu CCrlo JI( ql/od rr{piCllqll.rlitatem Ji,bjanti~:&
lictt fi' /4l1Jum non p~fit Iii Impleri ex alz'1/IA illf"'. cAl/ffi,ni/lI/l'
1/lillllS rem~ net pri_m .Ji·ml/m.
4ltm/H1
~ v AB SrI 0
1.
C'''.Ifr dl/odecim4.
N hac quxflionc viderut ·t.lCirè induél:a rari·
ficario gcflorum pet diél:um procuratorcm
ex plul'ibllS.
Pllmo,quia quando t dominus (cit fal.
~~ I;~~~~~' (UI1l pl'OŒrarOI'Cm cxperiti ('10 nomine, &
nOI1 prohi ber,lllrelligiwr ratl/icareJecildùm
(1'~~~~~œ Innoce m.1n U.Y p.lrtedwU/i. in ':Jcrf (j'ex/IDC
drus f dommu! 'U idee Cdl/ift'" nomineji/oJgi per f."/it 171 proœra/mm.
eXlr.de rcfcl'lpt. é Archid.tn c'1"i ~d agmdllm.de procurllt.lib.6.Bald.
in d.!.ltCll.colj ll.ill vlt.ql/.tJf. c.d, pr8cllrat.:& ibi Paul.de C aŒro lit
Scnhcnrcs communirer.
1.
Secundo,quia t perendo correél:ioncm ,& emcndationem li.
belli f~ Hj procuratoris,cen(etur C/U Sgefla ratincare, per tcxr.&
ibi ncrtarl,in d.I.J. §f.dji'Jjl mn rat.bab. vbi dominus appcllando
à (cnrcmia lara contra eiLls fal(ull1 prOCUl'atorcm, inrelligirm ex
hoc (010 ntum habcre dus gefta,quia li non haberet ratum,fcn·
tentia non poflèt illi nocete, nec erat illi necdraria appellario,
l.in c4rljJ.u.ill prilljf de minorib. & l.fi rxprejfÎlm. ff. de "lpell. cùrn
ergo appellat, vult vt rentenria valeat. & pel' con[equeos corn·
probat geŒa procuratoris ipous, quoniam aliâs (cnrentia valere
non porerat,l1cc appellatio crat ncccifaria. vnJc meriro induci·
tur racira l'arificario per diébm appcllationem.
3 Idem cft, (juando t minor petit ref1itlltionem in integrurn
aduer,ùs gefta per fal/\Im procuratorem CÎus nominc,rcclIndùm
Glo([u1J /JI J.f.].Î/1prme.in vabo,neejf/puill/ionem,inf nc,quam rc·
quulltll r D. co mnJuniter ibi.& in d.§.falji's. quoni ,lIJ1 non erar
nccdtltia rcf1irurio 1111110ri,nilj habcrct r:ltlll11 gc ft a per falrurn
procuratore m ' cùm prûprcr nllilirarem (aris mlln icus eflèrde
iure co rr. muni : ica vr rcftirucio ex bcncncio xtatis 10Clll11 ha·
berc non pollir,d.l.in {,r.lfé , in prine. Sic & in ca(u nof1ro, emen·
d ~tia vc\ comél:io libcl1i f,111i proclll'aroris , 110n crat I1ccdlàrb,
l.um e lUS gefla nl1 lhus clfcm 1l10mcIHi d. 1. Jlcel.C. de proC/lrato/J.
Idro
Cau1f411. ~a:fl . t..
ro9
Ideo corrigendo & emendando libellum,intelligitur appro barc
gcŒa cius nominc per diél:u procurarorem .q ua; ratilicatio,ta citè
inducitllr in con[cqucntHi I\ecelfarii ip(ills emendarionis hbclli.
Nec his viderur repugnate quod voluit Baldus, & poO: eUlU
Paulus de Ca ft 1'0, Ang.A 1 xan.Fulgor.& la(on.ln f.p ejlhllmo. c. de
hOIJBY.pOjf.cOflf./ab.& in 1. (ilto.Jf.dc inù'[lo rupt.& Ang. in d.§.falfos.
ô-in 1.'Uenfrejf.de ltb.& pojlh. in quibus locis Dd.commUlllter reprehendllnt Barcol. qui dicebat, Filillm pra:tericum ideo poire
agcreconrra tabulas parcmis.quoniam agendo COllCl'a tabulas,
ex qlladam necelfaria con(equentia,dicebacur approb arc t~fia
Illcnrum:quoniam ali:îs nili approbalfct,non poterat agere contra rnbubs.quiacdhmclltllm quod nlllium dl:, rumpi non potcft,l.ndM ~tJi.ÎN 'Ufrfplltojf.de ill/lljl.fupt, vndc diccbat idem Bald.
Jrg.d. §f.r1fru. Filtum pra:reritllm polfe approbare tefi amel1wm
partis Vt fdél:UJl1,& improbal'e,vt lic faél:lIll1: qllOd tamell com·
munitcr non approbanc ibi Dd.e:l ratione : qllia t approb atio & 4rcprobltlo cÎlca idem clfe non polful1t.nam allcgaret contraria,
quod hw non porcf1:,1. r .c.de condiE! f/lrliua. Item, quia approbatio racirè hoc caeu re(ultans elfer mornemo duratura,cùm O:atim
rèquutllr rcprob:ltio. Sed approbatio t qua: nt, vt fiatim rcprobe· r
rur,ll ulb 111 conliderationc cen(etur:imo habctllr pro non faél::t,
1'1ui Jic.flde [01111.& F ulgolius hoc notat pCI' ilium textum, in d.f.
pojlI1l//lJo.& A nr.de Bl1tr.alfcrens hanc rarionem in Clip. cùm dile[fU S. dt arbtt.& tCXtuS in d.ljilio pr<tterito.cùm loquitllr de approbatÎOIlC rcftamcnci,qllam facit nlius pra:terirus:vbi loquicur de iUa
qua: dl1l':tr,lloll aLltcm Je ea quam nlius fl:atim improbat. quollI~m dia cft inucilis, vt dicit Alexand.in d.l.pojlhumo. col. 8. n. 10.
Pla:rerca reprobatio t nt quominus aél:us valeac,ergo non dcbet 6
operan concrarium dfeél:um,hoc eO:,approbationem per tcx. in
1.lcg",a in/>/tliterjfde adim.legAt. vbi ex ad emptione)egarum inutile nunquam con hrrnacur , & tamen adem prio non potefl: elfe
yalida, niii Icgaturn illl1tilc priùs conhrrncrlJr , quoniam qll od
lion cft,non poteft adimi.Priuatio cnim prx fllpponir habitum, 1.
dccem,ff.de vrrb.oblig.attamen concrariurn decidltlJr in d.l./rglltlt
iml/ilmr:qula, Vt ibi dicit textllS,adem ptia deftinatur, quominus
Icgatum dcbcatllr : crgo non operatur concrarium clfefrum.
lju01l1:tm induél:a addiminlltioncm, nllnqllam operamlll' all~ m c lltllrn,l.mm Iflle.§jin.jfdt cond. & drmonjf.l.71lia fem is.§jin ff.
Iun.llll//1l1Jf /tjf,I.Et tunc r gub L.deam.non procedit:quia T pri- g
o 3
uat lo
�110
Cau Hà Il . ~a:rt. 1.
uario [Lmc \lon prxfl1pponir habirulU,l1cc ex priuatione CUllC Illduclluus habir1l1l1.Cùm repugnct mcns tdl:atoris, vr diél:ulU eIl.
Ex qlllbus vld~blrur diccndum, ex cmcndatione & corrcél:ione
libellt cius approbationem non ll1duci racitè, nec gcfbol1cm Pc!
dlél:um proeuratorcm.
S Huic dlfficulmi rcrpondcntt communieer Doél:ores, (cquê.
tes Baldl opinioncm III d.§foljiu. & in d.l.pojlhumo.in quibus locis
folucndo dltliculr.lrcm,dlcit: ideo i" d. §.fidfil4. ex rcprobatloue
fenrclltix per appellationem tacuè indllci llpprobationcm gcl\omm per fal(um procuratorem, qlloniam apptobatio & rcprob~
tio rune eadunr circa faél:a dillerCullm pcr[onarum : llam repro·
batur faél:ul11 illdicis,& approbarur faél:um procuratoris, {ecùs fi
approb.ltio & reprobatio concurrercnt circa faél:um ciufdem
pcrfon:t;.tL1nccnim proccdit opinio communis contra Bartolum
ql10niam approbario, & rcprobario circa idem elfe llon porfUnt,
quia clfer {ibi conrrarins.& mo cafu milirant rariones,qux adducunrurpro communi opinionc,conrra Bartoillm.
9 Tamcn hxc Baldi rcfpollfio tvel di{Hnél:io circa faél:llm vniUI
ve\ plurium pcrfonarum , non enerllat omnino dimcultatem: &
vldetur confundi,per textl1m wm gloffjn d.t. 3. in prme. in verbo,
nrejlip/l/alionem!rem ralAm hab.qux vult, vt minor,petendo rcl\i.
tutionem in integrum bcneficio a:tatis,adl1erfùs folucionem.cius
Ilomine fdél:am à falfo procurarorc, cenfeatur ex hoc ratihC3rc
{olurioncm , & ramen ibi approbatio & rcprobatio cadunc circa
faétum eiu{dcm perrona:, hoc dl:, folutioni s faél:x à diQo falla
procurarore:nam rd1irmio petebatur aduersùs [olmionem,v t 11lam bcnehcio a:taris poeret reprobare & refcindcre , & l'amen ex
tall reprob1rionc refultar approbario faél:i fal fi procuratoris circa eandem (olurionem , adeo vt communis rc[pon fio non pollit
fubfiaere, & cere vera. vndecmenàatio vcl cocreél:io Itbelli, de
qua agit ut in pra:fcnri cauera, cadcm ratio ne videtur [ccundùm
communem opinioncm , non polfc tacirè induccre approbationem, & ratihcationem li belli, & colltc!l:ationis faél:a: à falfo procumore. Ex guo cil: fa él:um , quod eiu(dem per[onx non POtea
fieri ';\pprobatio & reprobatio, vr diél:um dl: [ecundùm commuoetil opinionclU.
10 Ego veto puro Dd. nOl1 t Catis explicare di fficultacem ipfam.
Et puro cere dHhngucndum inter faélllm plurium pcrronarum.
& faétllm vnius, vt primo cafu pollie quis codem tCU1porc &co-
dem
Canfiâ 1 1. ~xrt . 2. _
III
.lem hé\:o fille ne gotio , reprobare faél:l1m vnius per(ollx & apl'roharc folél:um altcrillS. -~inimà reprobando cxprefsè faél:um
vnills ,ex hoc imclligitllr racitè approbare faéll1m alterim, fi alils non poterat rcprobatio ruum [orriri cffeélllm. Et
cafu {inedubio procedit opinio Baldi,& com muni ~, pel' texmm in d.§.
fal[us.lum lbi fentenda fuerar lata contra falfnm procuriltorem,
àqua dominus appcllauit, vt [cntemia rcformarerur in mclius
per iudiccm aliqucm. Sed qlleniam procelfus fuerar faél:lls cius
nomincà procuratore,qui non habebat mandarum. & ideo [entcntia erat nuUa & nuUius momcnci: & l'cr con{equ cl1S non erat
neccO'aria appeUatio,/ji cxprefsimJfde IIppe/lllliombtM. Ide6que Vt
arpellarto valcrer, & po[[c:t [ortil'i effeél:L!m. inducirur racita ratihcatio gdl:orum ab ip[o procuratOle ex pra:rumpta voluntate
rc~r()bantlS_ nam qui vu lt vn um, vult etiam aliuo,fine quo illud
eOe 11011 potcrt, 1. t!lledff de Ifeqllir./;ered.& l1ocJ.cur in l.2.Jfde ùll'lfd.
omnIum 1//{IICilm. Nam ad pofitionem con[cquclitis , Icquitur nccellariù po{itio nccelf.lrij ameccdcmis,L.8d rem mobILem.ff. de proC/l1.lt.Cl1m {il11iltbus.
,
Secllnde CJfu, ql1ando t dl: faélllm vnius perrona:, dl: lilbdi- 1 1
Il:lngllendllm , quia aut rcprobatio & tacira approbatio hune
mc.! idem ln fllbCl:antia, am circa qualitatem aliql1am eiu{dcm faél:i. [cparatam ramen & diuet[am à rUb{\:aFlcia ipfius fath: Pmno cafu , quando approbatio [eu ratihcatio tacita reful tans ex reptobationc: exprelfa, non pote{\: elfe nifi circa i\ludmet qllod rcprob:lIDus , adcà Vt ver[ctur citca Vl1um & idem
in fublhmia: & tune ex rc:probatione l1unquam inducitlll' tacitaapprobatio, pel' textum ln [.legata imtltliter.jf de dd/m. Le:!,. vbi
p~ r ademptionem legati, non confirmatur legarum priùs datum
inllttliter, & ma ca[u procedu\1t rationes addl1él:<e per Baldum:
[cHleet • quia circa idem approbatio & reprobatio c:!fe nOl1
potcll:, & elrct fibi effcél:us eoncrarius: nam n011 dl: de mente
reprobollltis , illud idem velle confirmare 6c. rc:probare, q\1od nidrur dcll:rucrc : vndc pociùs rcprobaric rcmanct fine eftèél:~I,
quàm ratthcatio tacirè indllcatur circa illlld idem, d. L. !cg,'11I
11I/1/11tter. 6 IIJ L. TIli-t. § fil. il d.- m"nt/ml; ;; tifl.l1nclJlo. & j~tis
dlcicur rcmanere inutilis reprobatio &: (ine cffcél:lI , qU<lndo
Illud quod rcprobatur crt ipro iure 11ullu 111 ) & iI) ualidurn. Nam
q~Odl111lll1tn dl:, de Il1re rumpi am reprobari n011 pOtCrt.d.l. lI.l711
o' f./I1 verji'il/. plltO. if. de ml/if!. rllpt, & i!1:0 caru non habet 10cum
ma
v
�t
Ca u (f.~ 1 3.
11;
aliqn3 illfl:a e3u(fJ.,mmcn rCl11.lnct prr 111L1 111 firmul11./. cd(il!. §. r.
fldr •.,bl/r..;·. Ilocar Ba!.'" 1.I.cul.; .c.de IJI< Iju",~œ"<f nom.&. in Rubr.
commilldflol1CJ,Cp:(lol,z<, progr.fù6fcr. III/t/JOY/I,1t. yet iJ/d. 11011 b.16. qUIa
reprobando fall:1Il11 cOll1probal'c qnalirarcm f.lé.li videtllL
~are concludcndull1 inll of1:ra qua:f1:ionc D.Claudllllll E'l1iIlium, corrigendo & emcndando libcllurn f.11fi procnratoris , &
reprobandolll hoc fallu 111 ipliu s procuraroris:potllIirc approbarequaiItatem mand atl iplill s procurJcoris,& quoad hoc ratlficJ. rceius gefla.QE.in imo cùm gef1:a pel' tpfum procuracorcm de IUre fine oulla,d.l.ücèt.c.de pr&wralor.ldco corrigendo, vcl cmendido libcllurtl , cenfetur ex hoc tacirè rar tfical'e gelta pcocl1rarom
pet lùprad,él:a: l'amen hœc cau {ra no n fu il' ClI ne defi nÎtiuè decir.1,
eo quod parro lllls fi(ci dcprehcndcrat dolum dlll:i procurarons,
qui era r particeps & (oci us diél::. co ndllél:ionis lararum, & erat
Cufpiciomagna f::..llitatis faax circa d laull1libellum.~al'e Curia imcr.locLlta efl:, libellu ln in forma originall à d,ao procurntorccdcnduill, Vt partes 11l confuctlldlllcm cxigendi& [oIIlCndtlacas inqu irercllt,q lIoniam de confuctudll1c Ilia parùm eonuentebanr. lntCl'lI11 ex cali Ois iam d,,~;b~ Ils ndllciaria fuit adilldicat:l
conduaori iUrIUl11latawm,dic 18 .D~eq11bris,1 f 56.
_
____
________________
~
ra
Cau (fa Il. ~xfl:.t.
cum r.eguh, quod Priuatio prx(lIpponit habitl1ln. quia tunc pnUltio dl !lne habim prxccdcmi,d./.üg.'ta il1l/titittr. qui textllsad
hocclt hngularis.
I!
cCll~do call1,'lulnqo rcprobano fi t circa faél:um,& approbario taclt~ cadit circa Cjuaht:tccm aliqllam faél:i:& rullC ht coodulio, quod poilimus rcprobare fall um :tliquod, & approbare
qllahtarrm f.lcl:i , proprer quam tale faél: um de iure erac nullum:
quinimo rcproh lI1do f.1llumfimpltcitcr non faéb mcnrionc de
qualirate, inrelhgo ego tacicè approbare qualitatem ipfius faai,
qu:r oprmul' nuliitatclll ipfius allus,fi aliâs reprobario non pof{Ct (oHili cffellum. Et ilto ca(u incclligo procedere gloJf. comlllunircl' probatam ill d.l. 3.111 prillc quoniam minor petendo refiimoonem, aJucr{(ls fol urtonem faél:am fuo nomine falfo procur:ttori,reproblndo (olutioncm procuratori faél:am : ex hoc in·
tdligirur approbarc tacitè gelta ab eo procuracore,[cilicct refpeau dcfeaus maudati,& fic iIIius qualitatis, proprer quam faauin
er::t ipfo iure nullum, (éd fallum procuratoris tanquam iniu·
fillm, & ad fui l:rfioncm fallum, improbat per rdl:itmionem.
Cùm crgo reprobatio fiar circa faél:um procuraroris & non CIrca
qualiratcm faa ',hoc clt,mandari:propterea dicitur fieri circ. dl·
urr(a, & fic meriro per reprobationem falti, inducitllt tacirè ap·
. probatio qualitatis faW,fcilicct mandati,tanquam circa diller(a.
nam one iIIa tacira approbatione mandati ,reprobatio locum habcre non pocerar. Nam aduerfùs aél:um de illre nullllm, mioor
non habec rdbrutioncm,cùm illrccommuni mLlnims lit,vr dlcir
tcx[.m l.in ca11ft.t .in prmc.ff.de mlnaY/b.l- f .all.& notat Caltrcn. IR
d.l. J. Et il\o caru cclfant rariones fupenùs in co ncrariul1l addu·
ébr:quL1 approb.\tÎo & reprobatio non fi ullt circa idem:nccenèr
) 3 iibi comranus, cùm t faLtum ipfum & quai iras fatl:i fi ne diuer{a
&:. feparata in fublbncia, adcà ve defeél:us qualiraris non inducar
ddèéhllll faai principalis, vt pro bat Uxt.ml.l- .ff.de bered.mflit.vbi
condltlo ~?POfiC.1 in qllalicace inltitutionis heredis po(tca den·
ctens, non perimit ip{am in(titutiollCIll, quamuis pcrirnat iIIam
) 4 qualitarcm.vc lingulaticer ibi declarar Palll .Ca(tr.n.l.. Aliud dit
emmfubltantia infiiturionis,& aliud qu.litas iplius, vr ipfc dicit.
) 5 Stffilhtct in arbirro 7 qui condemnat t ~d danda ecna die mille,
videcur facerc duo pra:cepta,Vnllm qllidem de dado mille, quod
rcfpicit rubltantialU,aliud de dando eerta die,quod rcfpicic qualiratcm {ubl\antia:; & licèt hoc Cccundum non pollit impleri, ex
ali
C AVSS A
r
13 ·
v ~ti [U 111 fuir Lu~oui co Colllni-
\ bc('io crcdirpJ(,& Srep\\apo Bot:
rio ~)lIbl ,c 11 10 JHI·gawrihus. An
Ir cc lU ebitori iam piglloraro,
virare fi.lOrum bonorum LlIftraQïbnem,dando credlt(jri 111 {olutum bona in pJgnustapra: & an
udare auaionum vlé.l.'gal. .f::t Ji -ere.
proLlunriacum cft die r4.0ecembns,Anl1o 15 y6.
1
1 a P nhat Uf
in La piupP;o,§.G pignola in t .r~rr,ff.de re iudic4:[,notant canr.rmm. AJer.
~ m h(onc Ibl:ne,
111 quzflrone.
dl io·co lltidc:u1lon.e d.ôl.mnUID
1
l
lIjuod ,ootlngl[ pubhc~no, v~plobatur
1
srJ.v
�Canifa!). ~a:fEvl1icJ.
1 t;.
------ - - - - - - - - s P J.I }.{ A RIA i l AE S Tl
0 N 1S
'fIllÏu, rJ .Calt/t.
lur.1 iIJWltlu debmtll' lX rl6'14 plr Cdl1fdm ilidicl/li CI/ptll, lXIIM·
#01116111 CNln[lIhh".ftlltionib.legitim? frais.
L 110'.' inCAllfllnMn dcbmlllr,Ji debmr pnfl pr"-apll/In de [ollll/ldl
ddlm,ad inJIINtldm mditor;' ex CASffi, il/drolti frallln , dderil
ru C4pW in p;gllus, 411111lih creditori ill [olllliol1lm dcbiti ,nit
/toc modo d,/Ildo in[ollltHm, dicilur [rI/lU flt,luto filri, ticèt Poft
C.'pIM lxuutiOIl/ i" CIII1ft il/d,cali fiilt If) [o/fllm" dAtlO, dnu1lJ.3.
4 Fr.rtrdem f./cm non diâtllr, !flli flcit 'l'~od de iure frcere potcj1. dnum. 8.
i Frmls lIOn dic;turjl,ttuto fcri,fi lion fAI cmtra InUltem jl.rIHti. 6nnm·7·
6 Mms jl4tuli quod mducil iura incantllllm,!flld[I/crit.
9 Fr.us ft AI/t dae ad rem, Alli de perfim.'lld Plrfonam.
10 FraNS nOIl clIld'lditur IX Jolo fum/u jine IIlIimo.
t 1 Lt.~ qUllndo rt/illquit aliquidfuimdllm in arbi/rio 6~ po/ejlllte AliCIIius, vlililnI vc/ commodiIAs,qu,( alteri I/cqllÎritllY lX hoc fiai,
non 'fIt1Iit ill conjidtratimeltl.
IL Molendinl/m lIolliftr f,télllmji anfirdl 'fItililatem tOYum 1/1i pri~J
i~ant.d 4liud molendirJ/lm : IlIlif incommodilas 'Uel damnum
lion cj1 in conjideratiD1Il,ntc hoc cafo dicilNY damnifcdri.
1
..
1
m
f<.Y A.E STIO
VN ! CA.
Clcndllll1 cft crcdirorcm tporfe dllplici via fibi con·
• _ , (ulcre comra condclnnarum pro (olurione dcbiri.
. Prima cxcqllcndo iudicamm, (cwaro iuris ordine,
, in bonis dcbiroris,vr noramr in 1. à dlIIo Pio. §.jifoPlf
rebus.jf de rI ludiwa, & ibi pcr Barrolum & ScribcllCes commumuniter. Er iilo ca(u proculdublo debemur iura incantus: quoniam non polfunt cxecutiol1es legirimè lieri , ni"
lianr auLHoncs & illcantus tam de iure, quàm de con[uctudine.
•
Secundo
Caurfa 1 3. ~:d\:. vnica.
1rr
Secundo ca[u, fi dcbiror t non habear paratam pecun iam ex 2qua pollir [arisfacere credirori , porcft eriam poft prxceptLIm de
[oluendo, & pignorarionem in vim iudlcati [allam,dare in (olu·
rum creditoti res captas in pignus, fi crediror con(cntiat , vt pro·
bat tcxtus in d.l.à dll~o Pio.§ji pignor/l. 1 . rcj}onf de re iudlC/II. & ibi
hoc lirmam Cafl:ren.lmmoI.Raph. Cumanus, Alexand. & I.. f. n.
7.~inimo fi debicor haber in pecunia numcraca,& velic (oluerein rebus,dando illas crcditori in [olurum, cogitllr crediror l'es
mcliorC5 acciperc in [olucum, /luth.hoc nifi debilor. c. de[oll/t. 6- in
(orpore vnde ji,,,Jitur. & ibi notar lacobus de Bcllolli(u in r.opp. &
DoLl:or.comm. in d.dNlhmt.hoc mf debitor. nam con(bc reglliaritsr hoc cflè confticucul11,vt dcbicor pollic rem [uam dare in (olutllm crcdirori ~ I.JÎl CC(J1ims .C.dc /olllf.l.clim domiNllm. C. de pign.l. r. in
J.YeJ}0IJ. Cji "f'tiqllior credit. & inlfin. §. & Ji pr"-fo IAm.& ibi norat
Bald.C.de illY.delib.& ifl:o cal'u non dcbcllC ur iura incanrlls.
~oniam ,qlla ndo darur in (olmum, no fi~l1t fllbhafhriones,
neque incanrLls) imo foler licri dario in (olurum crcdirori, vr per
i1bmcuirenrm ima inc.lIltlls, & expenf.~qux lieri (oient in cxecu[ioniblls fol emnircr faths.
Scd qux(bonis clt, an crcdiwr t accipiendo in (o!utum rcs ill ;
rtieati callifa captas, dicarut fralldan:-. ftaCLlCLlm , quo il1ta inc"l1[U S débclltur. {cd vcriùs dt, nllllam fraudem lieri ,cùm id fi at
iure permirreme, d. §.Ji pigJ1Ora .. Ergo t cùm id !cgc pcrmirrellcc 4
FJciam, nOI1 v idenwr fraudem faccrc , 1. inillrillYllm (/al~. §. rf 'J II I
itm pub.jfde Îniur.& norar ImmoJ.in [,Iam Ù. in princip ..If de dOllo1l.
w1f.morl. & inJi mili irJ rcfponder Carol. RlIin . cOllfil. ~ 4. 1iIIttm·.
16. v~I"!II.2. & fralls non porcfl: t liel i ftarmo, nili conrrJ. men- 5
rcm rtatllCi filr. r~pit. CC'rtum.de reg.ùlr.in 6. & 1. in fra"demjf de Icglb. CIIflJ fimddJ. Sc cl mens fl:aruri t non fLl ir prohibcre huiu(m orl!
in (olu ru tH dationcs, & cogerc debirores inuiros diftrahcrc DOIla (ua, pel' (ubhafl:ariones , & 3uferre illis bene licium iuris 111 (0Juru m dationis : lmo imemio fl:a' llenrium fuir,non derogarc 1\1ri communi, (cd fo!ùm in pœnam dcbiroris non (oJLlcnt!< , inducercq.uoddam veél:ig,l! feu gabcllam, quando fierem 311él:iono,
ae quidcm cafLl quo IiCl'ènt : adco vr non faél:is <lutbonibu s noa
dcbcantlll',ranquam dcli cienrc caLlilà, proprer q uam iura iDe an ·
tus dcbencllr,& fucru nt fl:aCLlra.
TUlle t auccm qLlande (llbha(\:aüones non fiunt , ccDàm non 7
p 20
{o!ùm
�1 1~
C.Hi/Ill i .~;t: 11.!.
(olùm mcns,fcd ctiam verba (tatllri : ac meriro, li !1atLitum non
h.tbcar locum. tlInc enim fl:mltum dicirur habere locum,quando verlu & mcns f1:aruri COI1Clll'rlIm, vr poO: Barrol.notanc Scribcmcs comm\tnlrcr 1I1 1.~'1JJ1CS popu"l dr iHft. & IIIre. & in 1. L. &
ibl Bald.c.drj/lfl/;;/J7,/1/it4le. & Canol11f1:a: in c,t.Cltnonflm jla!"I.,.
de {onjlllurJacir CCXL ln 1-4-§.lo/Jtslde d.ll1J19.infè 1. 3.§.h.ecvrrh
Sff d. li<g~l. grJl. Er ti'Judcm Icgl t facerc non dicirur. qui facit
quod f.~ccre dch~r,l.1fl/ .fllteJ,:.§. np"d Ldbroncm. & ibi BarroJ.ff.
dd"Jtl'ulII !.flldw)(rtd. & in calll no!l:ro ccDàm omnes mOlii,
9 guibtls lCa ru«) pOldHr J llS hLl'Î. N,lin dc t rc ad rem :ncc de per{ooa aJ pcrlonam,1l01l porefl: fra us hoc ca[u cxcogiral'i,am hrri:
nec de con ti Jéhl ad (Onnaé1:1ll11. qUI rum modi q uo s ponit Dy.
nus lf1 d·E!.c.rerlilrIJ.dn.go:! im.lfb.6 .
10
Er h, lC hoc modo t conclllé1:orcs ,ltfralldcml1\' lu cro iurium
!Il, aIH11l1m qua: Jli.\s confcqucrclltllr f.1é1:i S cxcclltionibus &
lubh.lfbtlOlllbus:ramcn boc non dcbc r artendi,cu animus ,:lein·
re mio didi ColllmberiJ & eillS crcdlrori~ non fucrlt, fra udlndi
IhruoJcd V [ lli faJl1 li1an conlll lcrc[, quo caru fi in commodum
lX hoc contlngaralrcri ,llon habcrur in confiderarionc,t.l. §. dl·
III flll.jJde 41/1·1 pùlll ..",nld.& ln /jlfillÎ7I/lm .§fin. de dnm. in! & ibi
norant Dd,& in limIl/ Ang.in 1fldtlaiIJ dlj}utati91Je,incip.1101"tù 111i.
d.lm gOlm: vbi concludlc filill m legitimaru m cxcJude rc fidei·
commJl]à rilllll vocarlllll llib co ndirione,ftft/1ft. dmfiffit pmfIii! Irgitlmù 6- ,/attmdlbr-u. vbi dicit, nOl1 ellè in co nfiderarionc,
qllod grallaro derur ex hoc occafio peccandi, & procrcandi fi·
lillm,ex coicu prob ib,ro : quia (lifficit grauari imenrionem non
elfe .ld hoc principalirer ordinaram. Er in carn fi mili nofl:ro re·
IpondccCarolus Ruinus cOllftl'7 4.tJlfm. 1 4·v o/rll"l. 1 . per tcXrllnl;'1
l.Ji ve/;rndd. §. L! ad 1. Rhod. de MI1II. (;;'-- 1. 110n omne.if de jla/llith.
N.lIn vc fra us dlcarur hcri, requirirur propofirum, & aniruus
fra lllbndi,nec (Illficir ClIcnrllS, 1. ait pr.ttor. §. if" dmJllm .ff. (jlui»
I l [r.llldal) mdIt.h. c. de[cYl/o.pig. dal. m,lnt.m. Et quandotlcx relinql1lr altqllid acbltrio & porcl1ari aliCUllls,col11modiras & volilas
qua: alren acqllircrerllr ex boc bé.1:o, non habcr ur in confidcra·
tlonc,l,iJber/w IIcgotiatorûl;/rop. "bcrt. per qucm rexrul11 dccidir
H.t1dus in d. 1. 1. in 13.0ppojit. C. de j(ntcnt. qlu. pro 10 qllod iI/t. &
12 AlbeL l/I 1. ft manijiJfc. C. de (emil. vbi di cullt, qllod t li aufc·
rarm commodiras CUnri1l1l1 ad moJelldil1l11u primum , pro·
pte!
Caulfa 14. Q.3~(l;.vnica.
Il;?
prer (ccundllffi llollirer con!1rllé.1:um , damn1ll11 quod ex co illftttllr primo molendino , non d l: confidcranduffi: quia concur(liS molcnrilllU, cùm fit in eo rum porcfl:arc ire vcl non ire ad
primull1 molcndinum, non dl: in cb nfidera rionc : nec dicirur
damnificari,qui lucru amirrit, I. ProC/lI/fJif :/rf4.m.mf & in amirrcndo lucro, velnon acquirendo 11011 pOl efl: fraus conlidl.'fari,l.
111/ all/eJn. 1. patrem qlli. mm t. fequInt.if qI/di in fr4N'd~m credito-
mm.
.
~a rc fuit conclll(um hoc ca(u, iura ·illcanrl.l9 110n dcbcri,
& po(fc hoc modo defl'audari cO lldué1:ores vci;bgalfûtn iu·
canrus. Er fic pronunciarum die decimaqu<lna Deccmbris,
1 r56.
C A V ·S S A
14.
V A EST 0 R xrari us roannem
Rodettum ciuem Mcmüfdraconis,
pro debito ciuiraris vrget pign6re
& nexu. Rodetcus cluitati indemnitatis dicam impegit, damna, & quoa
lua intererar,rdlicui pof!:ulans. Cauifa
littgara & paf!: ampliùs delIberlta, etu ciuis pro debiro
cillitatis non lit in ius vocandus', aUt aliàs inqaieundus :tJmen li vrgente necehirate publica b , aut alia illfl:a caufa fuent compulfus, indemnitatem omnem aduer(us ciuitatcm reGlè poil:ular c. Pronuntiatum IJ. Iullj.
1557 Et iam id pro lege cen(ccur.
a 1fient mU llIcipUIll 1 non [3ntÙm .§ . vniu{'rfitafl'\ .& Joli municipcs.ff.quod cuiur~]uc:
Vlli l1crrno.noranc,Baf. BJ ld. Angc1 Cuma Alex .Ialë.lI\.& rcllqui in L .. ' .aétor.de
b
n:ltHl.
CUI:1 fJ.u\,lre rtccdi
ur:\ rcgu lis
Îl lrÎ ... 1 1. C.q Ll~l1do
fi(( t1s vel priutlt.nocJl BJ.ld.lIl 1.
belle.\ Zl' lIo nc:.C de: quadr prx(cnpt.& pet ~c nb . Î ll Auch quJ.s Jélio nc:s. C. de: S~·
cro CEcc.l. ve grtldartm. tf de nli'ucrib &: honorib,
c l. fi vero § Ctilll autCm legi Jf.dc h,s qui dciec & ibi Ilotac F:ori3Il u<;, &. in cal' .l , §. fi
.1urem.de otf ordin lib (, & not:tra 10 1per Fr:mcum.Archtd Aocl\:u. Geminia. Et
1t.1.1 d~hol1c. poci potd} damllum .vJd(,.· hîc in quxlhonc 1..
p 3
IN
�Cauf1'a 1 4. ~ll:. 1.
liS
IN ENARRAT/ONE EV/PS LIT/S
Juplex fût qruftio: vila illcidt/lJ, 6ali, prillciplflù.
Incidens,an Gnguli ciues compelli poffinc ad (olutiollem debitl
fua: ciuiratis, vcl municipij) quamuis non une SYlldici, vd
magiltrarum nullum gerallt, in municipio aut ciuirare.
Principalis, An ungularis perfona alicuius munieipij vel vniuerlitatis compulfa pro debito fuœ ciuitatis, indemniracem
aduersù' ciuitatem reél:è cxpoll:lllct.
-----------------------------SYM MARIA
.Q!:'AESTIO 1{J S P R l
Car1ft
1
lt1 AE,
14.
Si"gulam ptrjo"" "~"pDfJù"t illcarcmuj prD Jebito fil" v/liu/rlAti! :ftd debn exigi vIJil/erjilit~,allt fj"dicUJ, aut thefarmrilil.
&".1.
'
3 Ylliuerjiw ft /1111 babtt communrm puulliilm , cogi/Nr im!onlrr
co/ldlam pro[oIUf/Ont foi debi/i.
<4 Col/tfla regulariur impmitllr per "1 & libram : 6- »on perc'pitl
velfU/lJAIIW,niJi CAUffa impoJitioniI r1}iceret perflllM pri/lfif4'
liter.
S Ex~aor vnitltrji/atil,fi negligat exi!,ere illtra te",PU! cOl1gruulM,
!Dttrit ptrfon.liler cApi,& cogi fullUre aebi/Hm pro vrliuerjildtt,
'luod poJlea ipft recuper.blt Ab vniucrjittlte.
fU" AE
sT JO
P R J JvJ A .
Irca hane qua:ll:ionem t iura funt clara:
quia non po!fllnt Gnglllarcs perfona: com·
pelli aur incareerari pro dcbieo ciuimis,
vt notae pcr ilium rexcnm ln 1. JiWI mIll/ici·
pit.1f. quoa CUII/hut VI1Î1ltrjiWM lIomine,Ca·
rlrcn. Barro1.Bald. Cuma. Alexand. laron.
& omnes Scribentes , in l+§. daOr. ff. dm
iudlcat. p.:r rex rum in/. non tAnÛI/'IJ. §. vni/llrjitatiJ.ffde reru d/llif.
1ft municipes./jiC/lt jfqllod Cllir'fIlie VllillCrjit. graue enim ell: & non
[olùru
CaulT'a 1 4. ~a:fI:. t :
t 1 fJ
(oltlmlcgibl1s, fcd eriam natllrali a:quirati comrarium,pro alieIlis debiris moldl:ari, vt dicit tcXt. In l. 1. C. 'lit nlltl,1S ex vicd-fro
,lit.deb'I.M. I l . Ideo exaél:io t debct fieri contra ip(am vniller- 2ficarcm ', aut contra fyndicos vel thcC.'\Urarios, (j ipra vniuer(jeas
habet redirlls aut pecuniam,aut burf.lm, vt diclll1t,communem,
vüconc1udum Dd.eoIDmunircr in d. §. aEf~r, (j vero t non ha- J
beat burfam eommunem.eogcnda cil: im poncre colle6l:am, exigcndaffi à perronis parriclliaribus ip(jus vniucr(jtaeis,fecllndùm
Bart. ind. §. daor. cuius {emcmiam requulltur Dd . per glof(am inl. I.§. qI/Da Ji mmo. in ver60 ,proconful.ff. qllod CIIiu/qlle vlli~
NerJi. & glof[ fin. ill d. cap. cùm dilcEfa. de refèript. Ex cuÎus
collcCtœ pecunia pcrfoluerur debirum ip(jllS vniucr(jraeis : l!:C
dcbcr t rune collcél:a imponi PCt {olidum & libram, &. non per f
carita vcl fumanres , ni(j caulT'a impo(jtionis refpiccret principalircr pcr{ouas-, Vt poO: Bareolum tradllnr ScribclltcS il1 d. §. 4{fir.& nald.in I.//ùrm.colllmjin.& penl/lt.C.de (.,<ecHt.rei iudicat. & in
Ifll!Jent.drji<"ûo. C.aa nrtylli.rnllm.
C:ercrllm cxaél:or t vnillcr(jratis li negligat exigere intra rcm- f
pus congruum, poterir pcrConalieer dctincri & cogi foluerc debirii ip!ius vniuerutaeis , quod poll:ea recuperabir ab vniuce(jrarc,fccundùm Barro. in a. §. Aûor. inJ. ~rl.tft. quem ibi [equuntllr
Ang.l mmoL Alcxand. Iafon & reliqll1 pct tcxrum jn l.?Nifsi opilIafores,c.deexaû. tribut. lib. 1 o.vbi notant Bart. & Joan.de Plar.l!:C
dicir Angel. jn d. §. IIEfor.irl fe:ruari de: eonfllctudine,& {cq lIirur
Paul.dc Carlr.;'] a.ljicut.& nald.ill t.1.§.1uibllS.jfqflod cuù1qlle '11mtttr./IOI1J,& ill d.l.uiam.cde execul.rti iNd. Ex qui bus rufficienrer
probarlil. diallm Ioanricm Roderrum nonadChingi debiro vnillcrfimis. Verumtamen quia diél:a vniuer{jras recu[abar {blurioncm r~lIi:lrum,& aliorum oncrum 11l1ius patrix, nec mandaris illu!his Gllbernaeoris facilè parebat:ideo fpeciali quadam ratione ab eodcm gllbecnarore qll~0:6ribus fuie cOl1celT'um, vr pro
folurione dcbiri difra:: vniucdiraris Monrifdraconis po!fenc bona pcrronxque (jngulorum iplius voiller!learis pignorari, & carccribus dcrincri,idqlle pro vtilirarc publica , & necelIleaee tunc
vrgcnrc conll:irurum, ob quam mulra criam contra iuris Cillili5
regulas fucrune confl:ituca, vt 1100:1.t nald. in l.benè àZmOl1f. C.
9u4drie/ll'J.pufèript.& 1111.1. '1'l1/l1do ffcU! vel prit/at. & i" ,II/Ibm/icil,
qua! amNm.c.de frcrofEcclef Idqllc omnibus placuit.
SPM
d,
�Caullà 14. ~ ,dl:. 1..
110
------sr M flJ
AR 1 A
Cauflà '4.
------------.2..Y AE S T
10 ?{.! S
flClIlld.r,Cd/ljJ<f duilll.fquart.l!.
.f2.!!,.1I1do IXfi,flo alurù~ {FI;' mf1/1ifllr damlQlJm , 1It,.m po/rJaEliOllI if, flc7Nm pro d"mfJO CT IfJter~lft, vI /mù",rm conjerullul
ah lD.propttrftOl/m Cllit" d41111111rl' p4fm if.
..
20 Reprrjrlu11/.Ii1do illJl?fùmmt conu./ft prop/er foélmn VfJ/UI (11Ii<,fi .l"]lIt! lX cit/ll1lUfit captlU ca/;Jfo rrprif4ifàrllm,~m,,( qllld
expend,/ occ.ji01l( capf/trot, reCl/terabil ab lO,ct1/l11 CilllJfI f~mmf
rrprrfoliuonc1f...
,
. .
3 IlItrralOI/m EcckjiafliCllf)uonCtjfom a Polpa propter ill/cums prrfo·
lU confllm.ciam, velfoélum:ji caufll propter 1/1a", mterdl{fum
flleralfar.llmft/leglflm~ 4pprobata, Illl c/litts call!fa interdlElr/m foit foncrjJum, tellttHr CallOllicis & Ecdejiot, quibm d,bl/llm nffcilllH juil flb/raOum, r{Arcire omne d"l11l1l1m 6- iw·
tmffi,qu ot occ..ponc interd,rlifmt paft. ~od gmer;tliter l;abd
IOC/lIlirontr. ommm plrfoIlJm,wi/U o"afiolle 11115 d"ltmllrJ/ finji/.Ô' JI·oI·
S Circuillll inutilis 'Uifandi CJ.lljJ./,potrjl p~ocedi (onlr" fum, quiolllnl
caJtI 6- modo/enerctur re/euare alumm,mm '1"° videbatur pro·
crdend~", primo loco.
1
6)
V.AE S TI 0
""'-'
SECJI'ND/l,
) ~ Vando ex faél:o t "ltcrius qui~ d:llll num con[cqllit·~~,.! tur,agere potcn aébone in f~él:i'1 pro damllls& inter;hJ1. elfe, vrindcmnis con[crucmr ab co, proptcr faaum
. cuius darnnum dl palfils,ljverù.§.Cllm "/ttem !tg('/.
de hi! '1~ i dâeur. vtt 'fi. &. lbi norat Flonan. &.. facit tex. in 1. J. §.
tir", ft.f.dt vtrb. ob/ig. &. ibi Banol. & ln l.mur coIJlredcwf, §.q.od
.
e.~f.{'o.jf.fa11J.hemr&. ill].!;ut. §fn.jj. 71"/11. cil/tpon.flab.
2.
qUll1lmO
cornpctit ctiam aél:io negotiorum gcftorum vtilis , /. ex flOo. §.
n~m 6- Scruùu. &. ibi notat Paulus Caftrcl1C &;71 /..ft /t/IClIi.jf. dl
lJ/gOt.gejf. Et facit ad ~ccilionem buius quœll:ionis , qlJod tradit Barrol.in/r4élatll de "preft/lis , in 10. q'/otflione, vbi concllldu
poll Dynulil in cap.nm if f"e C/I/pa.df reg. iI,r,. 'Luando reprcfaunli:
t
l
C
uxfl:.
Il J
2..
iul1è: fuerunt concclT'œ proprer faél:l1m vnlL1S clllis, ql1 0 d
alter ciuis c~pcu~ recuperat atnne quod cxpt'J1dil' oeealionc
dlaœ captura: ab co cuius caufr.1 rcprc[alix fucrullt ~
concclfa:,& boc f.:q uy mllt Angcl.Paul. BaLin /.n~m 6- ,S<,mi/lsjf. a. a&1,91. grJl. poil Ihrcol. lbi , & Florianu5 in d. l.fi vera. §. mm alltrm.
ffdehis 1/1/ demer.&. Barcol.poll: lacob. dc ArctlO m f·l.l.§ .1I<'m fi
inf.lélo.Jfdeverb. obligttt. & ibl per Immo!. l aC Angel. & omnc:s
Scribelites:& maximè per Alcxall. colllmJl}. & pro bac opinl ne
facit optimè text.m C.l.§..ft ;IliUm. de njf. ordm.flb.6. Na vult t iIlc 3
textus , ~àd iIJe cuius cautra cclf.1.tum cft ab OIfiClO Ù'lllino,
clulfa,proptcl' qLl:lm fuel'at cdlàtum, fi fncrit iudicata Icgll'ima,
tcnctur ad omnc imcrelfe Canonicis,& Ecclcliç,cui debll'Ll olficiu fucral' iilbtraél:um. ibi glo. in verb. occ.tjiom. quam lèqullllwr
ibi Franc. Gémillia n. Ancharan. & omnes Scribemcs, concludentes t gencralil'er , illud proccdere & haberc locum contra 4
omnem pcr(onam , caius occaGone quis palfus cO: damnum , &
iutercnc : quoniam qui occaGonem damni dedit, damn um.dedi{fc vidt tur,capfn.de r''I,.Il1r.in 6. notatur in capitul.ficllt nobu. dl
trfltb. & Arch.notat in "tHc. 2..coll'lIInln. pcr r!lum tcxtlllll, ÎLmaaglo!!: ~àd fi c.ll1Œun p.rxbcllt interdiél:i;:iuiratis ve l call:ri,
tcnenrur ad rcfl:irucionem damni & inrerctrc, qu a: EccleGx, religiofi, & ho(pitalia ciuir:ltis vcl call:ri , occaGone diél:i imcrdiai,in c!cmo[ynis, vcl alils oblarionibus [unr palf.1:ex ql1Jbu s fuît
conclu[um , diél:am vniu erGtatel11 elT'e con dcll1l1anda ad omnia
damna,interelT'e,expcn(as,& ca:rcra , qua: diél:ns Rodd ctlls fuerat palfus occaGonc diél:a: incarccrationis , ccli llonnllllis dominis viderctur capturam pcr[ona: m111ùs Iegitimè faèram,ideo :1;'ratios quxftores tamRegis,qllàm Prouincix,quorum diligcnria
Rodderus fucrat incarceratlls ,dIè audlendos , & priùs vocandos:vtlite cum cis priùs conlhcuta, & vniuerGtate ,de indemlli tare incarceraci decerneretllr. Prxllall11c l'am en ali otllm [emelltia.Col1ITabateïïim ex alhs decon tumacla & rebcllrone vni ll cr- '(
lIrat1S: ita ve cx illfl:a cautra gu bcrnator conceflèrit , vrgcnrc IlCcdlitate publica,pro vtilit.lte exaLbonem lieri comra Gngularcs
pcdonas diél:a: vniuerlicatis: ita vt eriam tcncretllt (eruare inQemnes dl(;l:os xrarios qua:ftores , li fort è fui !lem condemnati
ad damna & intcrclT'c rationc diéb incarcerationis. ~o ca(u
Iloufullt vocalldi, vr cuitcrur inutilis circuitus, alioqlli caL1t~ 5
q
cuita.ll
t
�CaulI"a 15. QJ!:db.
CaUn:1 1 5·
I-U
euirâJus,vt cticit gl. in 1.I.invtrb.dtlri7ll~t4, cfomptus j"iu/ltI.lllu
"" om/us cslleg.p,trtin.lib.ll . PtonUmiarllm die 13 .Iulij, 1 r 57·
.,."
--
---:----C A V S SAI f.
~~~~fF.!iI XT AT CaroliIl. 5i<:ilia! Regis 8c
Conmis ProUlOCla! llatutum, quo
cauctllr, vr de contraétu faao ad ma·
gnum cenCum, vr aiunt, &; paruum
acapirutn, Coluatur laudimium. Ven·
alror L11tl1Ul11 territorij lftri, itl ven·
dltÏone dominium dlreaum Calms, & 211nuum cano·
nemVlllHS af.lis Glilici Gbi,& curia: eiu{dem loci Cucce(.
iOfJbMq~e pcrpctuo retinuer"r. Patronns fiCci'agit et
hac cauHa,ex venditione,laudimiorum nomine, &; petit
pro cliêrelarij pra:dlj deterioratione, vr eiuCdem mulCie.
tur comml([o,aur pœna commilIl. Excipiebat Gerardus
Paulus emtor, conrraétum emphyteufis J Caro/i fl:atuto
non comprehendi. Cau([a litigltl J &; mm deinceps in
cOl1iilio delibewa maruriùs:P lacuit curia!,retemione di·
reéti dominij &annua! penfionis in alienatione rei feu·
da lis (aéta, contrahi emphyteuiin': alienationérnquead
parullm cen(um & magnum acapirum,illo !l:atuto cam·
prehelldi,& d.Henrici (ecundl ediao b contineri. Va(al·
Jum aurern,qui contra prohibirionem frequentibus alie·
nariol1lbus feudum reddidlt deterius, laud lmio &; corn·
millo mu lfrandum ': ltcèt in alienatione illa,dominiulll
. J lreallm {ibi rè(eruauerit.die 14.1 an uarÎ j,lS7 5.
• I.m3nU(3,ra. -fi n If de contrah rmpr & Ibl8al!&: Tiraq. tfatl'ar. de l'ctr ,llgna lJ • t. l.
Glof[ 1 . 0 J .. &: J f.& hic fü{ius in I.q.
n
b Mlilmè propcer ediél'i vc:rba,qu% nom inJtim conwléhlS c:mph Y'C:llcic:uios indudc·
tt n 1c1ltur de: vcrnatc tameu & inccllellu fi.tUC I &: cdiétt abundè traébutr in 1.
qU:l!Jt hulUs caufT vbi [ariones ~uarc cnlphyccuGs cdiao vd (1::1[U[O uon poOit
camp c:hcndi rercruntur 1 rccitaturquc c.ontr:l rium p!acitum Cu da!.
c cap-1 qui CODt prorub.Loth fcud al.&: cap. I., .aut fi huc:llario.titulo quib.modis fcg,·
(hun amiuit.Glo[(&ç ScribclUcs 10 § ,calhdis.lIl vc rb,amittaM,dc prohib.fcu.aliea.
per Fndcdcum..
CAVS
CArs S A
lL 3
E 7{ ARR A TA :z.r AE-
rebl/tHr dt tribH4.
Primum,cuills generis effet conwlttus:emribne:,an vendirio,
an vero emphyrcu(,s vcl ftlpernciarius contrattllS.
Secundum, An dittum Hatlltllm Caroli Regis, habeat locum
& verincetur in contraél:u emphyreutico,fatto ad parUllm ceurom &c I!lagnum acapitllm.
Terrillm, dare qllod ca(llS Hle: comprehcncle:retur ll:aruro, an
ex co quod dittus Froi(f.1rdus alie:nauit vrile dominium diéh
ftatus Gue con(e:n(u Curiz , debeat criam priuari dirctto dominio, qllod libi & [lIccelI"0ribus in. diél:o caO:ro exprelIè rerinuefat.
---
s-
----------------------P R 1 M AE,
M MAR 1 A
~41iol1û,
Cauffi / r.
pmij menrïo fi fat i" cOl1tYl/éll~ , prifumitur contralll/ '!J("di/iD.
..
~ :Qomil1ij diM{/i refentio folla ,in C011lrllll/1 venditiol1û • op'eY/ftur 'VI
contra/hu illefit empkrteu/icariH4.
) EMphyftll(ts Ecdrjittfli'6 rc[,ulAriurj/11IJ/lo pretio dl/to pro aCApi/~:
flcùs in rt~ prefanû.
4 Emphy1ttllici contraél/ll "flptex J}ecies fou flrmof .
-5 EmphyttllJi-sforma, qll4 mAiiffrtqums ej1 in Tt~u< !rofonû hlc ponÎlur.
, E"'phJiuuli~Ud contrallm pArticipat pATtim de emfione & venJiriont,&- pllrtim dt IbcalÎone & cOlldul/i",t.
7 Acilfiti nomine , arl4 quantitAtû datio non d! deJubjlantia etnpkr·
/tl/fs jectlntl;;m.commllntm opinionem Dol/omm•
g SnptrfciAritu, Ji habetJilperjâtm ft" annlll/ pen(iom , non dijfirt "b
tl11phytetlta ,jed rmm: e(l emphJlfutll .
, nria imp1lpril/ntf/r,vtjilbjlal1IÙI cmfrlllltu rtmantlltjirÛlIf .
1
�Il
+'
Caufià 15. Q:.d1:.r.
!!...!.AE S Tl 0
l).
r
P R / N A,
C.tuJf.r.
~~~~~ N h;te 'luc;fHonc dubiul1l facir,qllia in di/lo
~
cOlltrafuJ dlcitllr,& appOll11l1tm hlic verba,
'Il."dld,t fl'(//O & nomll/( prety 2. f oflor. ~o
ca(u cOlltrahcClIl' cm do & vendirlo 1 §. pre'~~ifl'If"1j 11IJ.de ''''fI. cf,- ,,·cnd.l.2.. §.fn jfd, eOf/lr:-,
J
la
hmd.CJtIIIO!J(, Q,!;linil11èq vbi fi r mentie prcril prx[lIlTIit\lr vClldiriq eO\lrmél:a,pel' textÏl
in 1.f(ire4 ",td/ll1lJ.c.~ pr.erl.drcul'.J,b.lo. (1\I0n ' :1~~1, vr ibi dicit,glo,
in .tlûs eO[1t(lébbllS nbn cil: pn:t1\1l11 , & iJ rCf/u.l1ls ilUius 'lux·
lholllS hoc v,de n~l' ttncre nald.m nd'r.C.de COtllr"h.rmrin 1I.qu41vbl concllldlc, e(Je vendlrioncl11 , 'lu5.do quis vendir vtile'doml.
J1Il1l11 rcrCll[O dLreélo, hcèr non valear fi vcndidenr rcrétoomm
dominlo dlrcél:o & vnli , 'llloniam rUlle remollerm narurahs cf·
fcctus vcndltioni .
2.
Nlhllomillus vcriras dl: in corr:1l'iun\..-quoni am non poren
dTe luc emno & vendicio, {cd alius conrraél:us , proprer rcren·
rLOI1Clll di,céti dominiJ faél:am, vt probar tcxt.li nglliaris i"l.eul/I
m.1n1l flt.l.§fnjf.dt (OfJlrnJ,cnd.cmt. vbi dicÎlUl',non valere vendi·
rioncm, in qua fuir dlél:lIlTI, ne dominium rransferrcrur inemttrem/cd rem ancrer pencs vcndirorem.Q~..ia vr diClt rCXlll S,nOIl
cft cnltlo aU[ vcndirio, [cd loetirio ,'aut alius CGllltl-aél:lls, {ciliect
emphyrculis,vr ibi diCit gl.qll~ [cqlliwr ibi RaId vbi dcrctmiI13[,
talé cétraétel, li appol'larur lolurio annlli canonis ,elfc eorra/lû
cmphytelllis.Er [cquirur Tiraq.in frdéhrt.dll relrllél.tlgl/lr,~.§.l.fTJ 1.
gloJf,, 7J• 34·6- Jr.Barrh.Socin.1!I eQnfi. 167. meip.non lntwlû.col. J.i,
'Lfr[1I1Ù;;lJIO forIIlM.& pro hoc cCl: g lo(J~ 1. in Cdp. potlH'. txlY. dllo·
c.,t. qux conthtllir dltfcrcmiam II1rer emph yrcuiin & vcndmo·
nem,lO 'lUld pel' vcndlrionCIl1 ex n .lrur~ comraéhLS , rr:1n sfcra·
rur {èmper dominll1ll1,qllod vendJror habcr in rc vendlta : tèells
11'1 concraél:lI cl11ph yrcuricario, quia /èulpcr rerincenr dlrdhllll
dominillm rran(J ,lro l' rili.
3 Nec rcpllgnartlluod in rcbus Ecc\diaf1:icis emphyrclliis diea[ur vera, nul\o dato pretio pro acapiro. vr m fit . de IltiUhltlont &
Clnphl'tlufi,6-m atlt/I.ji 1"&1 ruinaLe.de S,lerorllnéf. Ecdcf & !lorane
Dollor. m c. pOl/ril. dt [Delita. 'luoniam, vr dicir P:1ullls C af1:r./fId.
IIl1lb.jiqllM YIImM,& Ang.llf. §. qllill v(fo. (.inAIlIh.de no ttüen.rcb.ud.
& Bare.
t
Cauera 1 f ~œll;. I.
ft.
& Bnrr. in lfi mjhj & TiNo ,ol.penl/lt J/. de vlrl!. oblig.fonna ctlim t .of.
comr.létus cmph) remlCI duplex dl: vna qu:m do a pllllClpio
pr;rflarur ccrm quantltas,& c<>nfliumur modktl~ ccn/us aonuus
in recognitloné direél:1 domllllJ : -alœra fontt:l dl qU<lndo oulla
qllanm,lS prxf1:arur, (cd conChwirur /olum pcnlio al nua in recognirioncm dlreLl:! domil1lj : & h.1c forma dl: reg ubnr('[ pero
mltf.l cmp) hrcu!is Eccldiafiica, vr noratLIr /fi d. Ill. dr altOMI. &
c"phytmf,r7 ,zllis lom prll'llllegllltS. Ira (ub prih1:1 forma il\ rebhS
rcmp0ralibus & profanis ,(oilra efi & freq I.IcL1s Cl11 pllyrclll\s , vt
con(ucrudine & mç>re Indus Prouincix dClI10nfhatLIr, vr hoc
non impcdiar hun~ conrra'él:um 110n elre cmpbyrcu!ill,c~m (ub
h1cfot'n\a magis fi-cqucnrcr cdebLJenrur conrraél:us cmph)'rcüeicatiJ \'~ hac PL-(,lfincia.& cft Ilœc forl11 a de iure l'llagis a pprobata,vr dlcir Bart8!:}n t.!.c.de 11IY.(?nplrt,l.tn ! .(C!. vhi decla\'anâo dicil': co\lrraél:t1rÏi t I:mphytc:uri'c um fi eri hoc modo,qui-a in prin- i
ciplo .:L\tur ccrea quan(iras pucà cenrum dommo dlreél:o, & poA:ca cii.fllrllir~h',m~~idj 7erra pé!io 'al;hUâ in r~cogni r i01lédireél:i
domtnl) magls,quam lh fm~llm compen(,'lbonem. & rcquitur
j~\· ~uIl11acolt.!ic Ai:dt.Sa1ic.B~ld.'A lb-er FulgoC rlafon & 'Specu'laror II'J lit. de cmphyt.in i .q(iltflion. Ioab.A\\tlr.Panor. Immel.'1hl.
& brrlnes $cribcnrd 'polt glo(fdin. in 'do ~1l;'?n11ltl. B<ild. in ,lib. C.
le IPt.tmp';yI.rrart.irrl.jNfJihi 6- 71tto .jf 'd~ vtrb: ob!tg~t. Ang. in §.
9HiAver~.i11 nllth. (le ,ron al~enilnd.reb. etc/if. Er .hahc diLtiollém certa: quà l1tit'aris pro :!Capiro volbcrllhr'eilè de fub!1'antla concra/lus'cn\phy'tet\rici,Hcobû s'dê Aret. Fulg. ind!!. I. vbi Albcricu~
dlclr, opinioncm hanc eflè commuhcm : prô qua facir g lo([ in
d.C,INollût. quam approbanr Dd. ibi, qll:e dJcir, Conrr:1él:um t 6
cl1lphl'rcllticum parricipar~ de conrraél:u vendicjonis & loca(iOIllS, liquidem acccdir ad vendiriol1em in co: quia lieut in
vCI1?itlonc datur cerra qJ.lamira s pro preria, ira dacur in emphy[cuh pro acap ltO: & acccdir ad locarionem. quia [jcur 111 locationc pr:dhcur merccs, ira & in'conrraél:aemphyteu(js pr.1:'ft,l'
[tir canon.Er lic;:r Dd.ralTI il) d.Clfp .potllit.qu~m in d.l.I ~ magrs
qucnr~r ~Cllcanr, danoncm qOantir~ ri s 110mine acapitj, nov C
;je ell LlltIJ cmp1lyrclllis,cciam in rcbu s rcmpol'alibus,~le C,\
comraétllm hW po(fc commullis Scribemium (ch~cO:Ctllvr rcfw PaLlornl ir.ifJ' d. tn'p.poflliJ.col. 1. .ntlm.6.. ramI'''' non ne .1~
Doétorcs , qllin conrraél:us elnphyrcllfis reéH pofftt ce ,ran
[ub diél:a forma,dando ccrram quantitatcm pro aeapito eer.t 7
q 3
dano
j
W
�Jd
Cautra lf.Q,E;xll:.t.
dario quanrimis non fic de (lIbftantia contrattus, vc t1iélum &.
&. vrr2qllc forma emphyteufis in hoc comiraru Prouincix rece·
pra dt, &. non (olùm in hoc comitlCU , (cd vbique cerral'l1m ~p.
probata, vt rdbntut Petrus &. CynU.l' iN d.f. ",in L.fJll4fl.& Salice.
tus ibi,column.pll1u!t.
Nec porell dici hic conrtaél:us fuperficiarius ,. cùm 21111UUS
cenfus liue canon fuerit impolirus: quia Jicèt qll:lndo vendico[
cOllcedir veile dominium rerenr.o.direél:o,intelligarur conrrafus
S fuperliciarius,vr notar Bald.in (Ît.de fillx,fiud: §.bo, 'lH0 'llle.co!/II11/1.
5:V~r.hll"rofi b"hem plenam proprut.ttem.. y,:ul1en fi talis t fuperfi.
cmms habeadilperliclcm (ub annua pr:dtatione, non differt ab
crnphyrcurll,(Gd reucra ell: emphyteur3 (c:cundùm Bart. in 1. 1. §.
quod autemffde fopr1c.1af.i1l /.princifilli. §fi ego.cpü jf de op. /10Mi
~1I/1t..Angc:l'l1J §.Adfll.loflif,tu locato.col}n.inJin.Iafon.in /.Jin. C. Je
,ur.e",phJwl. 37·n.1 3.ImInol.i» d.Cltp.pOlllit.CP/. j".Specul.in titu/.de
Emp''lt·§ ..1.7u.<jl. fr9 :
. .
eum Iglcur oml11a [ubllanm.ha emphyceulis Înteruenennt
in ho~ conmG1:u > merito dici porcll emphytc:ufis & non vendi.
tio ve1 fuper/iciarius contraG1:us, licèt diél:um lir in conrraG1:u,di.
ilum Foi!fardum venditorem pre~io & uomine pretij 150./lor.
vcndidilfe" ~ia error in nomine conrraélus non viriac contra·
9 élum,l.illfo/a71llfde pr..fcrip/.verb.(:i. ibi norar Barc. & verba t im·
proprianrur,vt fubfta?~ia conrra61:u,s remanear (alua,tji vnollo.
1A1I.& Ibl nocae~Jolf,w verb.tranfo{fj,o. ,& in 1. vui illt dmallir.jf. dt
JonAt.cIl11morl. 8? ibi Dd. Ex q,uibus fuir conclu(um conrraétllm
hunc elfe cm phyreucicarium.
sr J,{ MAR 1 A
.fZ.J'AE;S T /07(.1 S
ficHnd.t,C4ujf.. dui"'''quint''•.
St4l1liiflu ~'~flil/Jtùn/J Caro/i ~.reg;' Hier/Jfa!e", 6- Sicili.., CDmi·
/M Pro/JlI1a.. verba inftmn/ur h" 10CII.
Rt!4tiuum,qu'Z,pojilllmJim copllla, rûlYingit filH", anUctdm! aa
idfolum,Clli pouffc6Jlllm;re iJ'Ialitl14 Adidla re!AtiulI.
3 /11(,'1. vn;1H eliam;N ff.lIut/J,lI1dllcit ~!reriU1 exc!1Iji8Rem.
+Come! h":inciot,an fit domimu mum parlic~/4rium,ex!f1tnt;lIm Îli
trYr//Orto &foudo de Ijlrio,vel filv ,,/Jofi'ldo. & n. ~ J.
5 D"';nillm direftuln,Vllh & pleflll proerie/tU dlffmmt intcrfi.
6 DI
J
Caulfa 1 f. <l.!!.z/l:. 1..
Il''
G Domini"", vniuerfale & p"rtictlf"rt 'luid.
Domillium vtHe & direlfum verfontur circa u"dem rlm velfu6ù.
{fllm:t4men in dùmfis perflnlJ reJident ".6.& 1. 1.
.7 CaJrllm,vtf'a,/~rritorium & CflrÎl.jHfll iur" vnit,erfalia, 6-rifPeff"
elllfdem //lm vnlllcrfalis fo/ejlvmu /14'bere dominium dmfftnil
& alter v/i!e tantllm.
g Dominill'" remm fingulariNm exifle"tium i"trlt limitesICI/di, perti.
mt plenD tI<TI! ad vafolùlln : Ita vt Comes Prouinci.e il!4rum mn
hahw dmllum dominiumfrd vafaillis. & n.~7.
9 B9/10mm pojfrffor rifPeff'l illris vl/ùlerfalis, dicittw habere vlile J,mirlÎtlm,hms vero direffllm,& ùlrlt hereditlltis direéfll.
1 0 BO~TIIm polfeffor,qu4m"is re[peffu iuris vniuerfo!is , dicatllrh4f,ere
(m,,,m vtile dominÙlm,tllmen refpellu rerllmJingu!..ri"", & ;11_
rlHm ln 'l"lh.cor1rflit bonorum poffifsi', intelilgitur h",bere-veru1N
.6: petfillum.dominillm dIIlYllm,& plenalnprllprialftem.
Il Fldmommiffimus vmuerfalis foÛII reJlilll'ione rifPellu iuris vniI,erfafis,diciltlr habert v/ile dominium,& heres direthtm ~fod re[prll/l mu,,:, p"rticu!"rium 6- iurium,qu4jimt in hereditAte refliM~,bms m eu ntlltum haba duminium.;ftd plena proprietate per·
tmmt adfideicommiffarium.
Il rUI vnitmfale,qllodflla ",entis cogit4tioneccmprehenditur, ejfdiuerjilm & ftpardtllm 4b ipfis corporibus,ex '1uiflllS conHitllitur.&
N.I 3.Et ex hac C/!l1c1l1fi01U[eqlluntlirfl« eJfttlllS ;lIrisfinK'l/am.
& n.l3·
14 Prim/IJ,'ll1ia 4S alienllm fl'1"itllr hude", lan'luam ÏI/t'Ù 'lJnùwfa'/~
focceffirem, 6- no» emtores, legaurios,a'lt alios 'luifuû flcceJforcs.
1 f SwmdllJ , 'lllia pemnpt;' reb/Ii Jingll!ariblls , /1ihilomùllIs ftmane:
Îlii ipfom ·lmiturfa!e·
I~ Tmit~ ,'lll;a it(.1 vniuu(ale, perfilbrogationem in lOCI/Nf -tÛmgrtIl4.
mm,conftrllatllrfeclIs in ,arlicu!dribuJ.
17 ~ar(lIs~'lllÎa ve-nditlJ.T' heTeditat" ,jingu/'" reblf] (/iù7is,nW1 unetllr
pro tllu de tIIillime.
18 ~intlts ,q/lia rrs ! /"ticulAres contmt.ef itG v n;uer!o , non dicH!JIur
e.~preffo)etJ4m gemrafiter filh nomine vnifurfoJi.
19 St.~t/lJ, 'l/J/a poteft .dominÎt'1Jl direllllm Îttru v nùmfolu , effi apud
Vnlll11,.& dummlum dtrellllm rçrtlmjinguf.lYillm, 'lu.! in vniucrJo contmmfllr,effi ilp"d alium.
~o Rex
�nS
Cal1if.! J f. CZ!!a:(b.
lApN/i,t rt'J}(~II vnillf~(."ti rC~'li • d"it/lr hohm v/ile domj.
t:/Hm.Ecclrji.1 wro dméfll"!,'ftd r1Jtfhl c.tjfrorHm , qu", ipfi RI.f
miel/dm" ,dm/llr babm dmllllm d6mlniHm,& !JOn Ecclejù,'VA'
fa/11lJ dll/m! v/tle.& H. l 1.
1 t DOW/ni eutfdem rri poflilll/1fi pfum, & ql~"e .Jominillm h"hw
COI/US proumci,tinfiudH,& 'lll.de vdfo/III&,& ljllale emphYllllla.
&1/.2;.
l4 Epi/ogllJJiue cOlldujo,rqù/ta1l5 ex filtradmu pro6Ationi/lIu.
1. 5 Vtf/ft CO/lfIlU Prsl/il/ci.t, tAm de Îlm qlJ.lm gOl",tli confil/ludi~f
PrOUlllcÎ.f ,pOffil/t m lmdi fiû dare i" tmpkyfeltjin jim cONftnfo
Comitis.& 11.1.6.
"7 Feltda /lIIillJ Ploui"ci<t regufariter ;lIl1enùmtttr mfiNdata de caj/riJ.
CIImoml/imodJ Îllrifdtaio/1e,ltrritorio & dljl,icr/l.eod.11/lmer. 11.
1.0 1&x
h r4.
:,8 Statutlllll C~rotj qI/aI/do habeat lommfcilicet.'fHando v4fallllJ'IJ/N'
dit im vlliuerfole fi'ldi, ill to/um ve/ i" parte, hoc eft, per portio.
nesfeclll ft m pnrfictlfaru fiudi det in e"'p~ytefljil1 , velad ((n·
fom:6-IIlImero 14.&l/llm(10 p.
2;' Ratiofta/llti ,foit pwllldert viam',tudill/u , qU<t fieri fllehn/ltdl
ro"trac711 ad contracrl/m, &If.~ I.
3 Lnudlmill11l non dehmlr de!o(ltr,fall lùte"i vd ccnfo.& n.40.
p RatiO1/(ft.fllili cejfol/U,ceffat Jlatlltum.
33 FWl4jeri nO/l potefl de Clf[u ad clljimi , q/lI1ndo prohi!Jitiol1l} rd!ie ill
Vnl cllfil,e! dtJsimllû in alio.
H Slaf(jfum ClYoli non procedit' ;ncDntr"n'l emphrUllticllrio flélD J
vaj'aflo Comitis Je re 61lqHJ fllrticlIll/YI foi filldi, fed procrdil;8
C07JIrallu cenfi/ali.& 1/·3 f·& n. 52"
36 Ct/lfllalil contra{f/ll duplex./J,cie. qI/id cOl/tranm cenji/fllis in gtnl·
re.& de quibll& rtb/M f4t.n'37.
;8 üue{/Ari/14 CDlltra{hI4,Clli/14 ejfon/tI,& de ljllihll4 reh/H,& d qUD fIT;
pofsil. & "umm }9.
-+ ' Liutlkco»lrAlIu& lion ft mmtio ill irlTe,niji per gtoffis ,& qllu Jirl.
lU' /lC voatftt mmcupatHd,vide n.46.
4~ Lille/Ii cmtrllll/id in fohf!tmtiA efl m'foalu , de 'fIlO toquiltlrflallltum Caroli.& 0.43.
44 Cenfl#l propriè-pr.tftatur ci qui non eftdomimls direlllis.
45 Cmfom Jo/u/mllS de Tt mftra, CII"Olle", autem ve/Jenfio"em dm
Aluna.
6
4 cmfos mmti~ fo1l4 i" fII"trallll ,fiâl vi cmtraaliS dicalllrce/1jiI4'
°
lit.
Cauffa
J
r. ~œfl:. 2..
ll. 9
lis ,& "umm 43'& 44.
47 CMtran'l& qualliJù.cognrfcitllT ab eJfinll.
~8 CettjùIIlis C01llra(l'{4 r(glll,triler lion dehet feri de rehJ14 Eccleji.t.
'19 n,bdjarl/fi,mn d,benf i",propriari,fiC/lt verba contranll&.
50 FlElII4 c'fos 1/#11 habcr lomm il/jflltlltlJ, C;I'" in illù verba debeant
propriè aceipi.
5' cOI/trarll1S ÎlI dl/blo iudicA'ur ccnjiMlû & non emphyuuticarills.
51 Sw,,'um c,rruIJ loqllil/lr de contrlln" IÙlrllllrio.& n. 53.
54 E1IIphylett/lCarillJ r.omrllnus,non po/tjl IYtmjire in tml/omm 6' vtPd/llOlUm,nec iUill! IIII'",am 4Jitmere.
5f FiElio iwdNnùlI1,non ind/lcitllrjilper impofsibili.
56 FiElio ad 1J/I1ICjinem i!1dllcitl/r,vt h"bMt effiallm wrÎla'û.
17 FiEllojlmt ars ,imitllfllr natt<ra1n.
58 EllltlO 6- venditio effi non pottft, qllandO' vwditor jihi retinuit domivlllm d/renllmfcd tjlempkr/el/jis.
59 Cenfo.lir cOII/railllS ,j'ttpitferè "alNram emtionù vendit iOI/t!.
60 cm!l/afi! contl'aaUs,nOfJ d1firt à vend/tiol/e,fliji qllia cenfos aliqllt!
r/IIIJal/r.
6 J 'lVlllra râ ve/ con/raer/ls , dicitur jJlltllS per pri1s Jjmiâ al/rib.ltls.
61 Fralls {tteiflimè ft de contrllail cenjilali ad cOlltranllm emtiont.
dl vendaionis , propter magn.1m conformitatem 'lllllm JJ.1hmt hi
contri/ll/Is intel'fe.lum,Fr'lIIs ex d/lolJlls pr'.e[lImitM mlnlc C1II1fdllc1.1 Jlatllto.
6i pr.tJilmpl/o illrù 6- de il/re, dicitllr ,ql/olicsjilper p,·,tjitmptione là
flntl/ÎI,cO/Itra qI/am non IId1'JJittÎlfI.Y proba'ig regl/t./TIlfr.
64 f2!!"tllfi/.tJ 1l1./gnt/ljllolldj.:lI/IIHm , dtCÎINr, tjlla/1do tjl tt/nIa, vf
po/ili rci pretiNm (,lCere,' tamen relmqlli/llr "rbi/rio mdlClI, tjlli
illam diligenter ex ommbus circllmjJantiis arbll",ri debet. 6~ n.
6;.& 66.
.
67 JllI/ditio filla minimo pmio , qlll/ndo dicatllr 't:mzditio, mm[-
fiuè.
68 Pll1ftO il/Jla vc/ cmjils trgitimtlS,dicitllY in rew/lS,qlujiml parNi redtIUJ ,vI illa qll.• ;11 2. G. d,mis afcmdil ,,41 va/orol'J râ cO/1ctJ!e ad
penftallem ve/ cenfllm.
69 JI/rhll dfPoftitl4 cdlm Regis Henrici JYltllfcriptaad verhllm.
70 YcrbulII GA((jwm à nOllue'1J Bail,fignijicat EmphJtettjin, & ill hoc
fil/ftl IIccipiulr fecu"dtim vlIIgarem flrmo!J(fIJ, ljlli in ffatl//is de6(/ dttendi 6- cpvjfitHtj91liblls.& 71
J
l
72
I/JI n.
'.
�Caulfa IS.~xfh.
l,',)
7l]/I/(nt;0 Reglo Henl'iC/,quali.;Jit i/l hoerd/élD.
73 Regll Hmrici ed,éll/m , non poffi comerthendere cMtraélllm rmph)tCllticarillm ,foa.m dvafall~ dr re partiCl/lari fou di , probA/ur l'
1Hl/ltis,v/qu( adfneln !JlÛUI cAuffe.
74 Y.:folllls dl reb/H,i/l fjulb/IJ folNIn halJet vtile dol9finium. "011 potlR
flcm cMtraélum emphYIt/lticarium,fid IÙIe/lllritlm.
75 Dominitlm dlm1uI1I & vtile fml corrtl",illa: ideo 11011 poftmt iw
c"dtt/l P"ft""JimNt conftflerc,fid ill dùmfisjicu/ patermttU &ftlt.1fl0.
,
76 R.,tio fn,tliudic1i Re!,ts Hmrici''f/I.J/lù ejl.
77 Comu Prol/incu r1fca" vniflcrfatiI fiudl, vcl eitu portionis vendit.. ,""betiNtentlone", foam [rlf/ddldm de ù,re fil/,er dominio dirl'
ao i/l/lu fil/di, vd eitl5 por/ionis comra v,.j:d/llm ,[WtS in reblll
parlieuLaribus fi/ldi.6- n·7~.
79 Con(hlll/io proh/b/tiHa Lo/hmj vd Federiâ Imp? in tit.de prolllb.
fiud. aliend!. pel' LotiJ. vet Federic. non [erlliltur dt conji/Cludint
hlt//ls prollinci.,.& n.97.
80 CO'lcluJio exJilpr,' pojillÎ elicilllf, rdiElum Henrici. quemadmodulII
nte Jt~lutllm CJroli, nM babere LoCIlIn in contraEll1 emphJtI#.
tICO.
SI V"bum i"'ld G.ltliC/lm • à n ClUlIeall bai l , improprùltllr, 'f"a~~
materia[uv/ethl., no» eJlhabi/H adincbldendum COn/rllal/m l"'.
phyt.
Sl Cenfoa/ii contraal/S qua proprietale dijfirat ab cmpkrteutICo. 6- qll'
forum Jit propria lIatura.
S3 Verba accipillirtllrftcrmdùm [ubùElam 11ldtcriam.
8+Vol,mltU magù q~Rmfllerba in jfaillfis & contrac1ivlIs if! colljide.
r.",dA.
8 S Verb.1 potiùs deftmire debmt natur" c4ntr.tEllls ,quàm Il.mlfa Vif'
bis.
S6 EmpllJtClltam pDjfi foure II/il/m emph,rteHtdm , qliomodo Jil inu/li·
gendlim.& n.87 88.
S9 StJtIIllITI1 d1joneni idem quod ÙIS c07nmllnc,eff i/jJ comml/nt.
90 Slall/tuTU, UJamJi fion d1Po114t vltr4 iuscommune, tamef) valll in
'IJlm ffatllti,& prodl/cit IIOI/am 4éliontm,nec regulatllY à/lire CDIII'
mum.,nif 'fNoad tffoc1um,de quo per gloffim.
91 Swutm.. fr'peYHemem in cafÎl dl/bio, in ql/o (rant varid opiniMli,
"'lerpreWter /IlS commtme,& in omm/ms havet effiEll/ltI & nalll..
,,11
C:mlf.'\ J y.~œfb..
l JI
qlload effiEl/lm dlc1d gloffi.
91 Emphyttuta, Ali pofiitfilure cmpkrlellt,"n,' varù font Scribentirlm
opinionts.
'3 Comes ProttincÎ.e h4vct pOlejl4ltm cmdmd.e I(gis 6- flatllendi contra il/s commune.
94 Rovmus Rex vtriJ1't!'u Sicili4-& Camu ProllincÎtt,filit ftilis Caro
Is Regis,,!,.i ficit djfatutJlm.
9 f Decifù 0!>!atlh.de WfJliEl.LL 9 ql/omodo procedaI.
\.
96 ConffitHtionts 1{Jllpoltta,n.e no". havent locllm in COmili/tu Prollinci .. etiAmJifllerint jaEl.. tempore, 1/10 Comitafus prouinci.e 6- Regmlm 'NjllpolitllJJUm crant jilbâllfdem princifis ·ditiolle , & po~
111111 jfat/lti,eliam
tcflille.
Caro/i , & ediElllm Regis H ènrici fion haberc LOCH'" in conlraON empkrwlfic4rio :fld in contraau cmjiMli liNel/ario tAntlem,qll4JJdo effjaEll/m ad magnum IIcapilum & p.lYIlI/m cenfwg.
•
~7 Concllldituf ex fopra diélis,ftatutum
~V AE
S T J 0
SEC V N D A,
Cwffi deciWJ.tll',ùJ t.e.
Voniam de intcrprctari o nc fl:a tl1 ri di(pllcandum efl:, mcrirè hîc illiu6 vcrba de(cnben da (LInt. Ergo in ha:c verba di(pOlllt:
~oniam t inteJlc.~/""es 1u'od nOnJ'lIIIü poffifi,o-
nes & ÙIYII q/l.e non poJ1imt titulo vendllionis
ve! conjimili,jineCllri-e 1101r.e vel,,{iomm conflnjittransfirri, & pro qllibu] ejl pr.ejlandum ta/ldi.
,niumClliÙ»ojl~.e vel altis,cù", poffifsio vet illra tltlllo venditionis 'Ufl
4"0 jimJl/ IrdllSfeYtlnl/lr, prtfjimwII Ilransfirrc fill concedcI'efine confinft pr~d,éfo, & ItII/lp pr,ejlJto taudimio , IIcapt!: pro hi! poffifiioniblls flu
iuY/blls magna ql/aDtllllle pwmi<f,& rectptt1 aiJq/Jo cenfo modieo, in ei[delll Jilwi ..", pro e{Mm.NoJ igitllr hllil1'm,di catliditaNvlIs obl/iantes,
& al/mdell/cs 'II/od tales cqntra{htJ na/I/ram venditionis['pilmt, Cr ejl
tle IpjiS cire~ pr.emijfa,vt de vuulÎtionllm contr~Bibus,Î/ld/Cal1dllm:Pro
!1I&cmus hoc cdlBo in perpuuum vali/llro, tales contrllEllls in cemi/Il '
:ibM noJlm €eYl ,Jiac conflnjil,ltomm , q"om"/ Î,? vmditione fller"t
,vquiyendlls conftllftu. Statllentes, pro h'lùjmodi contrdEl/bM , ( ,/11qu~1'IJ .pKO 'lJenditiamblH pr<fj1l1ri tre'1.!nll1fJ. Si ver. COl1tr.' foél/lm
r
.1. .
ft,
1
�13 L
Callf]'.l Ii. ~·dl:.l.
fil,p1fifsioms [CIl jlly.l,f'per tf'ublu conrr.tCflls hlli/l!modl [tarit dlttnlJ·
IU.!,.lppltmuT Ipft I/lYC tflJ,CIIIUS confi4iu f/ll'rolt reqttirendlls ,& (/II pr,'.
jl.l1IdllT1l fT,/1 Irc::.,mllm.
Et ideo maion (uffragio placuir,conrraélum de quo qllçtitur,
comprehendl hoc fbruIO, cùm fueri t f.lél:US à diél:o domino de
L
1I1:no, Jcceplu magnJ pccunix guanrilate pro iplis (alribus,&
rCI<,nlo mod/co ccnru in ei(del11,(clI pro cifdcm, VI' fllir co nclu.
Il/m in h.IC c.llliei : maximè proprer tdlél:lI III Regis Henrici, pu·
bltcatum in PrOUItlCIX SCllatu ,Ir 49 . dccbl'arorium dié1:i IhrUCI,qllocxprc(sc cauctlll',ne fcudacanJ polli nI' alienarc, vc\ tras.
ferre ahquJs portlonc ~ (c\1ll1embra (lIorLim fèudorul11, (lib ntuJo noni ucapitl, daci ad panl\lnl cen(ull1 & magnum acapitum
fine COI!(e n(u curix, & (OILIIO budimio. Vndç viderur edW:urn
Henrici in hac parce declar<tre fb clltllll1 Caroli, VI' procedat
tri.lm in emphyreu!i faéla [ub pamo cm(u & l11a(7no acapito:
&.. CÙI~l fÎc declar.lco[Jum,idco rra~icur ad prxrerira ~egociJ,quz
emellcrunt medlo remporc, inter Icgem amiquam , id cil (latu·
cu m, & legem nou.lm,dcclarantclll, fcclIndùm Barr. in 1. 01/1»11
poplllt!fd~ ;"ft.& /IIT.in 3'1/1·1'·4 prmC/pa ItS.n.44·qucm (equUllrur
communiter Scribenrcs Ibi, & ln l. t .C.defium" .1Trinit. & licèC:cx
m.liori fenrenria fic fll crit ilIdicaclll11:g II i:l tam.en nOl1lllllli rcclamabanr,& conrrariam (cllrcnri_u',l (CqUCbJlltll r,qucmadmodll nl
&: ego in relationc huius canlfx,& qui a ha:c matcria fr~qllenrCt
conringir,ill q'ua variè cil illdicacu m:idco 110n cric inuClIe ratio·
nes conrraria; (cllCcncia: referrc.
Er in primis, figuidcm illa vcrba (lacmi,qtlin inlrLle...im/ls 'fI/id
nonmJlli [offiflones & illm,qll.! non poffimlllfl/!o venditionis vtt aliD
œiftmli-l , fine CI"''' nojfr.!! 'Ile! ailoTHm (onfo"fo Irllmferr! : re(lrlllgullC vcrba gcacralia pra:ccdcnria, ve ddp ofitio nOll habear 10cum ,nifi in rcbus vc\ illl'ibus ,qua; nOll pofTunr alicnari fine
çOll(en(u clll'ix,vcl alrcrius domilll dircéll : & pro quibus,qu3ndo altcn31lC1Ir , cil: prxlbndum laudllnlum clIl'ix, vc\ JIIIS per(onis, quarum cOll{cn(us cft rcquirwdu s. Nam t rel.ttiulln: qUI,
Ibl polirum fine copula,refl:rillgic Cuum ancccedcns, iu xta rCX!.
in!. '" t"",cJJltdiu110.!f de !cg. 3. ibi nor. Barrol. & in 1. Tilld. §. 1.
!fde nlt",.& ab.tr. zcg.'I.Glo{f. m!. mmes pop.ff de il/ft. & il/r. & Ibi
B.trr. Bald. Angel. Iar & Scrib. communicer , vbi dicir Paulus
Cafl:. (o/. ~. n/lm. 1. Relariuum rcfhingcrc anrcccdens ad id (0Jum cui conllenire pocell: qualitas adicél:a rcl,niuo. Ec ideo
dtrpG
Call1T..'l q.Q.!!œfb :
_rH
dl(poni r Cbturu m tanrùm de his l'Cbus, qux'alicl1ari 110(1 poffUllr de iure finc con(cn[lI donlini, & dc quibus alienatlO111bus
{oluendum eft laudimium: (cd de alll s iuribus vcl rebus a\lodiaItbus,am qua: pIe na proprietare polTidencur, in quarum :t1icllatione {olm concr:a hencium cOllfc:n(us dl necellàrius, & pro quiblls nullum deberur luudimiul11,nonloquirur f1:arurum: lIuè eas
cxcllldic ,d. l. Cft t"men "ditélio. In t fl::!rl1[is , pel' inclufioncm v- J
IUtIS, indllclCllr racirè excl u!io nlrcriLls , vt voluic Barr. in t. 2.. §.
/"jf,td Tmyt.cot. 1. in 2.. qliltft. vbi loquirur de f1:aruco Floren.exc1udcnre m.lcrem cxcanClhus agnatis. vbi concludlt , ex hoc capirc, cxc\ulionc marris indllci incl~llioncm agn:!torum. Cuius
doéhinum (CqulIllCur Bald .& Dd.communirc~ in !.m"ximu;. v i·
lillm.c.dc iJb.pr.turit. 6- in !. r .C.de in itf4 vocand.~ ibi pott glo!fam
notallt Bal.Paul. de Call:ro lar.& Decius.facit 1pcimè texrus ifJ 1.
Cllm Pr.ttor ffdt IIIdiciis:& ihi Barc. Paul.& alij. 1
HlIius crgo t quxl1:ionis [umma pendec ab alia quxftione: 4Ali Co mes Prollincix iiI' dominus dlrcél:us rerum particularillnt ,cxdlcmill lll illtra limites diéli rerricori{ de Hl:rio: quia li lie
dlfCdus dominus rerum parcicularium,nece!farTh f1:arutum hoc
Caroh.ll.lb [IOClIl11 in hoc concraélu: quoniam ver5a & mens
fbeuti in hoc cO\Jcraél:l1 veriticancur.
ln qua qua:ftione prx(L1 pponLndu m dl , quod [cribic Bartol.
in 1ft qllÛ' vbi.§ d1Jtrentin fj. de m i . paffif(. alllld t efTe dominium )
dlre.:tllm,& aliud dOllliniul11 vnl ,& ulilld plcna proprier:!rem:
fllllCcnim corrclarilla, & ft: inuicem rerpiciunc,domlllll1l11 directllm & vrilc:qulu dominium vnle, re cogno(cir dlrcéll1m , (cd
plena propricras ficllt allodium, nu\luOl düeélllm rccogl1o(cit
domil1llll11, cùm vrrumquc confundac plcnu propricr:ls.
His ira dellbacis Dd. cOl11mllnirer conc\udunr, t duplex elfe 6
dOl11l1lillm, \'niun(alc & parriculare Dicicur dominium vniuerfale , rcfpeélll vniucr!i, (eu illns vl1lucrralis:dominium vero parriclllnre, re(peél:" alicuius l'ci p.llTlcularis. Vel'f<mll' ,llltcm dominill\11 vole & d Il'Cél:UI1l cil'ca idem (libicélum, !icèr circa diuer(lm pcrfon5.. Er ideo a! icuiu s imis vnillnr.'llis n:(pcûu vnillS
l'etfonx , dl: dOllli ni llm "rile , & rc(pcûu alrcrius pcr(on:r eiuf:'
dcm iaris vlliucr(alis ell: dominilllll clireél: ulll , !iCllr ci uCdcm l'ci
parricularis apud vllum dicirllf dominium vrile, & apu d alium
dicitur dlr~él:L1m . Hillc cil: , quod cùm call:rum, villa, t fcu - 7
'\U\11, & cCl'ri[orililn ûne iura vniucr(alia, vc norac Alber. &
r;
comm .
�Caulfa 1 5·~a:{b..
comm. Doao. in l.p/lpill/U. §. Umtor/ul1I. de verb. fign. Socinus,
Pau\.Ca!l:.& alij inl.1 J1.de acq.poffiJf.CanoniCt. in cap. ex lirerù. dt
iur.p.rlr.& infrà dicerur copiofiùs; idcà rerpeau iuris vniucr[alis,
qllod villa,cafirurn & fimilia lignincit, conliderarur dorniniym
d,ireaum quod hnbce Comes ProLlincia: in illo cafl:ro, fcudo, &
rerrirorio:& confiderarur criam dominium veile illills calhi,m·
rirorij,& iuris vniucrCalis,quod haber vaCallus,ql\od ql11dem dominium veilc iuris vniuerCalis, qllod haber vaCalius .in roro:feudo,recogno(cir dominiurn direél:û illius iuris vniuer(alis, quod
Corncs ha ber : & rationc cuius diél:us va(allus renceur pra:flarc
homa~iurn Comiti Prowllci:l:, & Cuperiorem cum recognofcc8 re, iUlque prxfl:arc pcrtonalc Ccruitiu rn. Sed t rcfpeél:u rerurn
parcicularium & Ctngulomm pra:diorum qua: intra limites feudi Cu nt, Comt~nullum habee dominium , Ccd pleno iure ad vafallum pertinent : arque de his potdl: libc:rè di(ponere e::lnquam
de re pro pria ,& in ilhs dicirur habere plenam proprierarcm&
perfeél:llm dominium. Iflam doél:rillam ponie Albericus ill J.
1. p"pill'l4. §. territorium.jf de verb ..fignif. vbi referr, ira Oldradum
conCului{fe.& fequirurBarrh.Soc.in 1.1jf.de IIcq.po./f.col'4.verf'tlm
"l//ld tfthabm dom/ni/11II urritIYij vel cllrid,Alitld ell hnbere dOl1lù,illnl
r~YIIm pdYtiC//(arillm exiftmtitll1J.În .cMril/.!!Jel terri/orio. Bald. in pmlm.
ffeDltlm.2.verjicul.ltcèt tnim iriS vnÎuerjitatM vtiliter pofsideaftlY,taml
in iuY/bmfingillomm ba~et plenitudilltl/l pattjlatiddcm Bald.in §fiN.
titul.ql/lbll1 modis fiud amilW. &- in /. bene Zenone. c.dt qlladr.p",
flriftt. 6- in 1. 1. C.vnde legitimi ,que m il:>i Ccquicur Alex:1nd.laC
Dcc.& Alexand. C012fil. 1. lib. 5.co/l/mn. IIYJtep.emtll.v.eif,qIIlJYt rrfPondttllr.lacob. de f.1nél:, Georg. in IraO. fiud. 1/9 vtrbo, dl/X. alulII.j.
wrjicul. & if/llotandl/m. Francirc. de Curr. iunior În .JiIO Irallat~
defiud. COIt'1ll. 19. J;'b titill. q/MIIS fit pOlejflU DI/cum , Comltlim,
Baronu1II.6- in ml1l. J.fiMd. (olltml1. J 4. in 'lJirjiwl. ft: etiam d,cimllf q"iJdjiYJ'!,Mlaria 6- partiC/lI"ria fiuda . Alber. Brun. qui allcgat
mulras lluthoriraccs , in confit. S. collimn. pen/dt. 'lIerjit'IJl. dm",,urlio, quod quidcm conlitiulD cil: domini lar. & adde cundem.
!aConem IYJ 1. j .§. ex .onlrario.jf de IIcq.po.f[. collmm. penl/lt. nl/lIllr.
S'o. IYJ wrJiw(. tu .f/item./.llIa dtcJjiomm Ilfam Baldi. Dec. in 1. 1. C.
vnd.IeDII. &vnd. cognati.Barto!. qllcm omnes !t:quul1eU( , in 1. J.
§. fn. i~ vtrftrul. ego Jlro quod brifera/or ejl dammuf tOtJtlS mlmdi.jJ.
de rli villd. & III Extral/dg"nt. ad reprirNMd.m ,verbo, 10th14 11/11/1di •.1lI11II. 8 & in d/O. l. b(f1~ .; ZClJITIC, & lb. Rald, & Angel
C;4
n
1"
'Caul1'a ! 5.~~fI:.l.~
'3 f
n prOŒIIJ.Digejf.Bald.ÏlII.! .c.defocrofEccl.Barto!.Bald.& Angel. tIJ
l.Ji Imedis jtYllfls.fl de le:SM. 1. & Canonifl:. eopiosè in Cllpittll.Jin .
deoffcio. arcbid. Alexand. conji. 76.in CIIUffa & liu,volrlm.l.cotl/mn.
lllllmer.G.in conjit.1 11.CO"lmn. 1 .n.G.volllm.4.Caw1.Ruin.in conjil..
lOS .vif' IIC bene intt/{e{fa.ro!lImn.4.n.9 .verjiclIl.l .potlllt dtéfortJl1I bonDrNIn de iure feri ttlienalio jine liClntiA d6mmi.li.z.dc Ripa & Barth. ·Socin.in t.1 .m princip.jf.adTrtbef{idlmm.colllmnjinal.vbi dicic,hane
opinioncm e([e communcm.Deeilis in I.I.C.vnd.cogn. Et conclufionis huius fund~mema pIura Clint.
Bmolus cnim, in 1. I. §..fn. mm t.feqlltnt .jf. de reivind. fundat
hane opiniollcm per illUl11 rc:xrllm.nam ibi pordl: vnus vindicarc grcgcl11,licèt Ctngula capita,cx quiblls grc:x confifl:it, fint alic:na.& Ge prxCupponit rexCLIs i\le , dominium gregij clfe apud vnum, & dominillm fingl1lorllm capirum ipfius grc:gis elfe aplld
alium.qllod alia rütione non coritrgit,niCt·quia vniuer{ieas t grc- 'J
gis per !ccon1iderara, dicirm diCtinaa & Ceparata iuris eeCpeau,
àfingulis pnoribus confl:iruencibus' grcgcm : alioqui non po(fec
vmdicare gregcm ,eùm rei vindicario Coli domino comperat,
1./1) rcm. in prine. & §. in hû. jf. de.rei vil1d.
Secundo allegacur, quàd t bonorum po{fe{for reCpefru iuris 10
"l1tUerr.1Iis, non dieicur habcre niG vtilc dominium, cùm heres
habear dircéhlln,& iura direél:a,ve volUMe Cyn. ,Pet.Bare.Bald.Akx.lafon,& em~1es Sctibéresint.l.c.vnd. legit. & vnd.cogn. &ibi
Dcc.eol.1..n.3.veifie.jinaliur tamen, v.bi dieit halle opinionem e(fe
communem. per textum in 1. I. jf. :de bonor..poffi.f[. & !ibi notant
.Scribcntcs poil: Bart. & tamen reCpeau rcrum 'partieularium, in
quibus cOll!ill:it bonorllm po{feffio,dicitur habc:re vcrum & perfeél:ull1 domit1ium illorum,& plenam proprierarem, adeà vt heres re[peél:u illorllm nullutn ius aut dominiû babeat, vt larè probam Scribcnres in locis allegaris, & probar ccxc. i" I.I.jf.de bonor.
f,ffnam dicir, admiff.'lm bonorum po{fe!lioncm tribuere dominillm rcrUl11 , qua: in his bonis ClIm. & appcllationc domillij
venit plenum & perfcél:u m domin ill Ill, I.I. . qNI in pfrpetjfji "ger
'l'(ll.& ira al'glll11enratur D~(\Îlts md. 1. 1. (0/. 3.in vtrf & 1/fod diEl;; 11 prnb,lIl/r.& notant Seribéres in d. {.J.& ü.Jfde bonori, poffi.f[.
Terrio adducltur pro hat. cécluCtone,t quàd faél:a rdl:irmio- 1 [
"c vnilierCalis lidcicom licèt non tran[eat in ndeicommilfarium
lliG "tile dClminium iuris vniuer(alis, eùm bcrcs rerpeau iuris
vniller[ulisremJl1car diretl:us dominus : tamcn rcCpeél:u rcrum
iil lli U
o
'.
�IJ G
Cau(]! r î. Q:.:dl:. 2..
lingularium & iurillm particulariull1 , in quibus confiitllÎtur lU)
vniuerfale,vcrum,plcnu, ac pcrfcél:um dominiû tranlir in ipfllm
ndcicommiOàrium, nec vllul11 renwlct dominium rc:(peau illorum apud heredcm,vt notat Paul.Caft.in 1. 1 .colfn.adTrebel.1i.
cumlbi (equl1lltl1r de Ripa & 50cin.& ideo f;tél:a rdl:itutiollC fi·
deicommitTi re(reau iuns vniuer(.tlts, dicitur vrilis domlllus&
heres direttlls: (cd rc(peél:u rc:rum IinguLuium (ub illa vniuerfitare exifielltiulll, dicitur dominus fi mpli circr , & habet plenum
dominium & proprieratem : & (eclIndùm il1:am diftinél:ionem
de ber declarari glo.iI' d.l. 1 .in vcrb.dominillmjf de bon. poff. V[ intelligarur de dominio re(peél:u iuris vniuerl:llis, qllod eft perm
hcredem, cùm vtile fit apud IideicommiIfarium: num fi imelli·
geremus glolfam de rcbus parricularibus, malè loqucretur , &
elfct reprobanda, Vt ibi dlcune de Ripa & Socinlls in t. l.in prillc.
ffAdTrtbdl.columnfmfne.vbi la(on poft Alexand. latitTimè hoc
pet(equimr.N:i ccrturn eft ius ip(um vnillcr(ale, qllod [ola menH tis cogltatione comptehendimr, elfe diuer(um & Ceparatllmab
IpUS corporibus, ex qui bus conftituimr, fiue vniuerfitas Î1t fa8i,
!icue grex, vt dicit 1. 1. §. fin. de rei vind. & ibi gloff. in verb. dlClIIdllllJ.iille fit vniueditas iuris,ficue heredita., peclllium, curia,ca·
firum,villa,rerritorium,& umilia,qua: vniucl'lita.tcm magis illfis
qllàm fa[ti Ggnilicanr,l.vindicAtiojfde rli vind.l. 3.jf.de bonol'·PIJ{.
I.Imedlf4tifjf de vtrb.jignif Hoftien. Pan or. Innocent. & ca:reri
comm,;n dup. ex litera. de illY. patron. Gc Princeps alicui concedcndo rel'ritorium, intclligitur concederc quandam vnillcrlira·
tem , qllernadmodum fi concedar caftrum vel villllm C\llll iuriCdlél:ione, vt dicit AlbcricllS de RoCate in d. §. terri/ormm ,à
tn J. ftn. e. de iurt{d. onmi. il/d. Nam caf1:rum , villa, & curia,
[unt nornina dcfignalltia vlliuerfitarcm,qua: in Ce continet iurild.tébonem,honorem,& diftriaum, Vt dkit Albericlls in loco al/t.
g~lo.& Hoftien.in d.c4p.ex Ii/eris.de illr,p4tr.Tnn.& Dd.communi·
ter in cap.cllm adftdem.de rrjlttjJoltat.6- in cap.ûtl1l contmgat. de foro
compn.
l
~
~arto, quodius
t vniuerCale lit difiinél:llm, & Cepatatuma
l'cbus paniclIlariolls in ip(o exiftemiblls , probacur in l.fi grlgl.
wi,'luamuM y,rex defiiffèt cffi. CHm gl.ff delegat. 1 . & in l.~. in pr.161.
f!.!!,od dici1llJ1II ipfa il/re do/em imper/fts mÎnui , non ad jingula corpori,
ftd ~d vmuerftwem refmndllm ejf. If de dot. pr.tirg. 6- in t. 'luod diciw. ibi , nOn tnim ipfo ;lIre corf~rum ,foi dot;' fit diminlltioJ
dWII
c.lUnà 1r .QE..d1. 2..
l,
'7
dl ;mpfn.inm dotI"rf.& 'Ji is. §. quod dm/ur. if. ddtlr. doti"m. In
quibu s iuriblls, ius vniuc:rfale conlidcra.rur dtlbnél:um , & (cpaab Ipfis reblls parricularibus iplius iuris , vndc quod vniucrliran debctlll',lin g uli s non dcbctur:& contra. q\lod dcbet vniuerlims,lingllii non dcbent. l.fictlti. §.ji qu.id VIJIllCljitttfl.jf 'Plad
IU/llfqllt 1.'n/llcrj. Hinc cCl: quod licèt per(ona: vcl rcs vnillerlita_
lis mutenrur, ip(.\ l'amen vniucrliras rc;manet cadcm. t. fi grfg,t.
§.l.de !cg,'I.I.lfifllt/ .§fnif'ltlod C/I/11hue vniHerf Hinc eft,qll od vnillcl'firas rccipir au gm~ntum &.di11linuti ollcm.!. 3jfde bpi'lOYl/1JJ
poff.i.pecnli1l1'lJjfde fCCldio.l.peclli1i4vcrb/lm.jf. dcvel'bjigmf & dedatant Doél:ores poft Bart. in dehnit. doris, in t. 1.!f flll/t. n'hlJa[UIll
ln",.
Etquoniam t ius ip(lIm vniuerCale, illtis inccllcél:u c(1: diCcrc- 1 4
tum, & Ccpararu111 à rcbus pa'rricularibus iplills iuris : ideo xs alicnum,lille aél:iones pcl'(onalcs , [equul1tur i p(um hcredem tan qUlm iuris Cucce(fol'cm vnilJc:r[alis , & non emrores vellegararios,aue alios fin glllarcs (uccc(forcs, lfdâcommijfom. §.trdC71lItlm.
jf.de IIIdic/l~.I.fn.!f de CmlYdlmz. tmt.l.J.§.ji hms perceptofimdo.J!.
.dT,well. & ibi noranr comm . Scribentes. Sic etiam pcrcmtis
l'ebus lillglll:mbllS, remanct inrcgrum ius vniuel'Calc.l. hercdi- 1)
liUjfdr perit.hered.l.; §. ,.!fde bMomm pofJeJf &. con(eru.ltur vniucrlitas III l'n:l pcr(olla,licèt per vnam (olam perfonam non conllitllatll r,l/tcut/ §.fijJ:1"pd crm1q/lc vnitlcrfnom.
Hillce tiam dr , t qllod vn lllcditas conCeru:Jtllr pel' (mroga 16
tiollem in locum dC!l1l)l'tllOrum,d.tjic/!li.§jin.& t.proponeblltllfif
dl il/d. è d.lji gregc.fl de 1,·f!."I.!.
Sic qll~lC, qllÎ.l t ILIS vnillcr(àlc cf!: (cp:iratu m à l'ebus ipfis: 17
ideo COIlf1:itllt1l111 dl-, vr VCndl[Ol hcredit.uis, non CCL1eatur de
cuilliollc pro iillglliis rcbus cl\lél:is, in l.l.e. de CHtfltMibllS. vr ibi
nomur.lnde cft, qllàd l'CS t particu larcs (lib vniucr(o comen- 18
l:t,non dlClllltllf expren:-e etiam gencralitcr [LIb no mine vniuerfali. Carol. Ruin. confilio 40. n. 6 .vol. L
Vndc cùm ius t vniuer{ale lit difrinél:lIm &. Cepararum ab 19
ipfis rebus particulariblls : ideo porcft dominium iuris vniucr[alis elfe aplld vnum, & dominillm rerum particll larium, apud
aliurn. Nec tullC rcpugnat rt:gula 1ji vi ctrto. §.ji dllobU6 vehiII/ll/m.ff. commodo& t.l. §. ex contrarIO jf de acq: poJf&. ibi not.per
Dd. quia,cùm lit diuerf1ll11 ~ Ccpararum ius vniucrlàle, à rebu s
p3[[icularibus , [ub vnillcr[o conremis ,ideo dominium non
s
dl ci.
t
�f.~;I!(b.
dlCltur c ·c elllt'd 111 l'C i, kJ J:tlCl(:r, \'t prOb,\tLI111 cfl:.
la
Et t" hoc mfen Bald.lIll. [. c.'V/i({. {(g/' . qllùd Rex t Apuba:
rcrpeèl:u VllillerlÎratis rotillç regni, dlclrlll vttli; domil1l1s ,cùm
illud teneat fub t'cu do 2b Eedc!Î.l. (dplt.•Id wpofMic.t. tIc re lud,
("d te(reau linguloru m eall:rorllm irlius regni,qux Rex ip(e lIlfc ud.llIit dlurrlÎ s p~rfo ni s, dicitur Rex dominus, cùm Ilia caflrJ
lcn" mt \'Jr.1Jli flic' cilll d,!' [to domilllo. & IJelll volult S,\ld. In
pr' ,"',.f. collllt/J. L. &. Ibi tri.lm norJr Ba rt. quem fequlcur laf 011,111 f. J. §. (rOltlr.'rJO.jf de 4(f}. poJf cO/Imm. 16. nllmer. ï 9· verji.
CI!/.frd .dnrlt 'I"od 1/ tiAre c..jùm, 'l'" lion fepugnJt. 1~O(i c!"Ojilll
,'01"" ,Vll/IS /1J V1JII/Crfo 6- .rI/IiS ln ji;'g,d.lrtbll.<. & Dcc. l1J d. L. l.C.
':-'fi,!.!', '. CO!";1I11 jiil."'fi". & pro ptnca dicebar Bal'ro!. in L. I. §.
.5/:.,(/ II, m VII/d'CAl, proa /II.jf Ô' / Ex/r.lI"'!s. dd reprt7JU/ld. in
v (90,10. 'lS
ql'od Imprraror in vnillcrlo cil: dominlls tortu s mllnch , Ilcet domtni.l rerum p.\rtICularillffi flot lingu.
lonttn.
li
Vnde co nttngir , pl lll'~\ t dominos hoc modo neri ditler{oiure, &. r<ltione:VI~L1S qllldcm l'I:rpc[tu dOlDlllIj dlrcai ,& alills re·
(pecru dominiJ vnlis, vc in Rcge Apulix dlallm dl:. CU lUsreglli duo (li nt domilll, (Gtlicct Ecclclia Ro mana, qua: habet dvmi Iliu m di rcautn Regn i ,C"11\ Illud InfClIdatlcm: & Rex, qui
hJbee dominium vtile clu(dcl1\ rcgni, ex quo illlld rccognofèit
ab Ecclefia. & quamuis rc{peau rcgl1l, non habcat Difi "ole domin ium, tamen re{pe[tu comiraruum, ciu itacum, & aliorum
feudorum , qux contincntur {ub regno , qua: nem in i (tint concelfa 111 feudum,ip(e Rex dicitnr dominus,& ilIorum haber plcnum & perfe[tum dominiul1l, & om ncm , propric.m : ita VC
rolli t Infcu dore alils fine cOI1(cn(u Ecclefiœ:cùm illa habcar, tencar, &:. pollidc.\t pleno iu rc , \ft l' olum Dottores communircr
ln 10CIS allegatts. Er rmrllS v.l(alh ipfius Regis , qui rcnellt aliqua c.. fl:r~,ctlm dllln[tu, tcrmOtlO, & iu nfdié.1:iont:, in fCLd um
,h 11'10 Rcge, rcfpcÜlI iuris vllllllrralis Ipfius feud l, dlcunrur
" "'·,'re tallCùm l'ClIc dom irttu 111 ,qt.: od rc cognofcit dire[tû,quod
dl: 111 Rege lIlf"n dJnte: (cd rclpc[tu rClltm particu lanum &
!il1gulanum Iplius tcudi, var.lllus dlCitur dll'c[tus dOiTIlllllS, &
11 ,11.\Cl11l1 habre do mllllull\ plenum ita l't t polllt illas res alceri
tnfC'hhrc & dare 111 emphytculin fine con{en(u Regis. lie
hoc
1
S
C.\l11
,,,,,,,d·.
cr
.11
Cauffi J j' ~:db.
q 9
hoc modo POteCl: cOl1tingere gradatim de fu prcmo prinCIpe,
dclèelldcodo per pl ures gradl1 v{q lle ad cmph}teutas: Vt roffine plurcl tien do n1 1111 rc[peaIllC. Nam die qu i mfcudar aire, l,
remaner lèmper dammus direé.1:us , fi fClldata rillS ilium rc(()
gnorm. vnde li Ecclelia lIlfcudcr rcgolll1l :dIClIl, &: Il1felld.1tlls
\ de Regno intèlldct ahq ll m de ducaru cxtf'tcme in rrgno, & ra
lisdux f.lciat Comitem l'el BaLOllcm ,qU I Comes vcl Baro dlt
in fcudum eall:rum CUn1 iunCdtCt:ionc :dicui, q l\l l'urlu rcs parncubres felldl det in emphy ccl1fin . Hoc modo cO lltll1git PCt
quinque gradus, qllil1tll1C dominos dlrcé.1:os ncri, & lJlIlIlque vei lcs, diuerfi t.lmell iuris. Q,::,la Rex refpeau reglll , 1rem Eccldia & R.ex habcllt l'eCpcé.1:i ue domin iulll dlrcfru m & vtile. Sic & Rex te(peé1:u Ducis ,& dux re{peé.1:u Comiris "cl ~a rollis, Comes l'cl Bara rerpeé.1:u va(alll , & \ af.l llus rcrpeé1:u emphyreurx habcnr dircaum domtnium ,& v lile rc(pc[ttUl:.
CÙtn iglcur Comes Ptouincia: , in hoc cafl:ro de lll:rio,non 2. 3
fic doml. us , Il ili re{peau i mi s v n i uerf.-dis toti li s ca/hi, difl:riaus,& lurirdié1:ionis de lfl:rio: nec habear il1tClltiollcm (uam
fUl1 dat~m de iure COffimUI1l, nifl (uper iuris vlltuer{a!is dt[ti eaflri dominio , & non ([lper l'chus vel illl'ibus particularibus,
qua: plcno iure ( vr di[tum cil: ) pertincm ad d. Foi(far. dum var.ülum C omitis : & qui a pote Il: alicn~re & dJl'c in "-4
rmphyteufi n (ine con(et\(u curix : mcrico IbclHuffi Regis
Caroli nOll tubet locutn in huiufil lOdi l'cbus parricul,\nbul. quarum do minlt1l1\ perri ner pleno iure , & pIen:! proprimrc ad vaLtllul1\, aJcv v r Il:.mlrum non po me habcrc 10rum il! il lis.
~od vero vara III
Com iris Prou incia: ab co Il1fcud.1ri dl ï
d\ns, CUIn illnCdi[tlO nc &: difl:rié.1:u , prout (unr l'cgllbritcr
omntafeuda huillS Prouineix, non [olùm de IlII'C, prout dlc1utn
fl,fed t1am de eon{ueClldi nc gOl\ crah Proui ncl:!: poflinrrcç
p.ttc\cllbrc> (uorllm fe lldorum, l'cl eafl:romm , d.1re 111 cm
rcuGn Gne con(cn(u Comiris prollil1cia:,& fi lle {ollltionc laud l
mij:& de hac con{uecudme immemoriali & gCJlcra li (wbl t
IOlnnes Reinauldi D oé.1:or Prolllnciali G111 (dp . imperlltlrm. §. 1 de
prohiblla fC/id nLim4t.pa Fridcric. vbi hanc Proull1cix eOl1fucrll dl
t
t
t
s
~
\1~ m
�140
C.lUfl~ 15 ~:.dl: L
nCl11 te!htUr,refcrcn do ita tr,ldidtll'c Pcrntll1 L1cobi ,Dolloretn
1!onrifpetTulanum:& clndcm con(ucrudincm ira lè:ruari,p 1 rotum regllum Frlllcix,dlcir Joan. Faber ln §. ad~'o.fnjht.locaf.(,llIm.
I.invtrJir.fed '1uldd~ 'I/,z[rllo. ~inimo candcm eon{llcrudlllcm
fentari ram vlrra quàm cirra momes, retè:rr Francifc. de Curre
lunior iiifuo tr.tr1.tlN r:~l/'lor.1n -Ip./ru, in vtrJic.l. .ptincipaltfcr qll.m.
jùb tll.qlllS polit !Judit mnP,ldl d4rtJine cOl/finfl dd11l1ni. cirC4 Jill . ill
r,){rjir"I.. /d WIN'" POlO fl/mmopcrt "d1lcrtCl1dmn.& N ICOlaUS Boerius
dm( r '4.1' Il .c,- d,ofl ol.N.j.tlua: qu,dCIl1 con{ucrudo porer.lr
hoc lIlducc:rc , yb l aliis \'ar.l 11 1 hoc f,lcere 110n poiTent de iLlrc
comll1 LI 111, vt probJr B.1rrhol.SOCIIl.COnfi' 6r. metp jùptr qu,cjhoms.
,,·oMm. j, rolllm,l.2. /11 vrrjiCl/I.r.'( '1" Ib:fJ fOiJjifto If7 .mC/p. vifis ilm rjlJllI,.ù.col1l"Il/. 8. In wrjic. pro qu,lrom 14iO#t. "Jol. 1. & CardoZab.1rcll.
{uJlJiI.If.f./llci/,}/lod d,l'ni",s clrr_fùmn. Er fic t.lm de iure qu .l m de
con(uetudlnc, dl~1:u\ Fotlllrdm, nOli rcneb.lrur d.Uldo Hl emphytculin, dlth prxdia,;lut ilIa alienando,requircre eon(enfllm
Regis, (cu Comlris ProuIOCla:: nec pro raliuru rerum alienarionc, prxlbr elillid IIni li 111 Comlll, vcl CIUS curia:. Er pc .. co n(cqllcns, f1:.!tutllm Regis Carolt, non POtcfl: Ifl:O caru habc re 10(1I111 ,cltm loquarm dc rebus in quibus Rex ll.lbcr dircél:ulll dominium, & qux ahcnan non poffllllr fine co l1(cn (LI ellls
eurix : & pro 'luibtlS , cidcm curix (olllcndlim cf!: laudi miurn. ~od non clt in caru nofl:ra: qu,dhouis, V[ dlé1:um
dl.
~od alltem t dominium dircllllm rcnlln panicularium
feudi, pcrriJ1eat ad va(allllm , non aurcm ad Comitcm Prouincia:, probarur ex co, quia emphyreura: ahenando res parriculares feu di , quas renent in emphyteulin , rcnenrm requirerc COI1~ 7 Ièll{lIm va(alli, & ab co perere illuefl:lruram, & {oluere laudimlUm,& n:cogno(ccreres illas (ub eius dlretto dominio: quod
non ficrcr,1i dominium . illarum pcninerer ad Comitell1. quoIliam hi !l1l1r Ilaruralcs cffettL15 dominiJ dirctti ,vr probarur ml.
1.6- 101. tif. c. dl //Ir. tmpbyt. & non prxfl:amur nlii domino dil'CaO, nec poiTunr eodem rem pore duo eITè domini dlrcéb
Cll\fôCIl1 rci. d. t. Ji vt cerro. §. ft d"oblM. ff. commodo & notant
Doû./JJ t.,. §.ex cD11IYI"iO.deIIcq.poffi/ fc ul11 ahis {upr?t alleg,ltis .Ergo non porcfl: domllliulD rcrum partlCl1lalllllU feudi,qllod penincr
Cau(J"a 1 r-~xfb,:
14f
net ad Yl(allum,percinere ad Principem.
~o fit vr fl:aru rum Caroli non po!Iit habere locum, nifi.
qUlndo var.11111s vcndcret aut daret ad paruum cen(llm, & magnum acapirum vlliuerfale fclltlum, vcl eaf!:rum ,vel partem ali- 2.g
quam iplius {ub Ilomine quotx: purà rCl"tiam,quarram, vc\ aham
pornonem ipfius iuris vniuerCalis :ira vt res pameuJarcs tral1firent
cum yniucrliratc. Nam rune cum re{peél:u iuns vn illcr(alis Comes habcat dominium ditellLlm, vafallus vero vrilc t3., ùm,quod
lccognofclr Cuprcll1um illud dominillm, quod cf!: in PrIncipe:
idco ftanlCUIll habet locum. Quia va{alllls 11011 poteft ius illud
vnillcrf.tlc, in torum vel in parrcm alicnare,!lne cOllfcnfu ComiriS,lllC ciul curia: , in euius altenatione cius cf!: requirendus eOI1fCnllls ,& dilla: euria: prxfl:a11dllml~udimium. Merito runc haber 1,)Cllnl fl:aruru m ,quolliam rUile verb.l f!:.lturi conuelliullt,t.4'
§.t 'J(J.J1.dr d,t/1111.J>Jf'cr.
Nec ("Iùm verba t cOl1ueniunr, {ed edam ipfius ll:atuti ra(io,qll~ fUIr ,obuk'trc fr ,1tId Ibus q uet ficbant 111 prxi ud lcium i plius
cuna: Rcgix, vd altcriu s domini dirclli. Ilam eùm in vcndi- 2.9
rioll'; rCI cmphyrcutiearia:, vd vniuer(ails fcudi , reneatur emtorfo!u ~rc laudlO11um domino dlrcél:o, IUXt.j. d '{pofirioncm t.
fn. Cod de J"Y. rmplJyt. vt fraudarenr domil1ul11 dlreél:utn lalldimio, cùm yolcb ,111t vcndcre, li mulabanr {e f;lcere conrraél:u m
ccnrllalcm vclliuellarillm, dando magnam quanrirarem pecuni:r, & confl:irucndo modicum eenfum:ira vt eomraél:us il1{pelb 6gurJ,& verborum fuperficie, vidcrcrureen{ualls vel hu cJlal!Uslteer reucrà in {ubfl:antia ellèremtio &: vendirio. Er hoc modo ficbu bus de conrrallu ad eOlltrlllum. Siquidem de C011rraCtulillc11i vd ceoCuali
deberur budimium,vr pra:{uppoIIIrfbtl\wm ,& probarur ;'/Capit. imperùt!tm. in §. call1d .. . de prohtb.4iJtndl. pc, FrJà. alioqlli fruf!:rà faél:um eiTet f!:atutum, fi de ; G
cOlmaltu ccn(uali , aur hucllario debcrerur .1audimlllm. ~od
eriam aila ratio Ile demonf!:rawr,quoniam Il:aturu m (olùm dl(pOnic,foluendllm e!lè 1:wdimillm de conrrallll ecn{mli vcl!iùella'CIO, qllando efl: fattum ad pal Ullm ecn{um & magnum aeapitii,
hoc dl Cl! datiollc m ~gna: quanritaris pecullix xquipollenri l'ci
prerio. ruile ellim f!:acutum vulr pndl:ari laudimium, ranquam
tlevenditione. Ergo à contrario fcnCu, fi eonrraél:us een{Llalis
s 3
vel
t
t no
�4~
C,\U{f.l 1 S. ~x{1:. 2.
"clliucllanuS,liat ad magnum ccn(um,non dcbcrur de iure lauJlmium.Nam fl:acutum prx(uppolllt ius commune elfe in concranum.
31 Et Ge rauo Ihruti t fuit, obuiare fraudibus , qua: licbant dc
conrrallu ccn(uali vcl liucllano ad cOlltrallum vcndinollls in
pra;'iudicIlIDl dirclli do mini , vt 111 iimili dicit B:dd. in d. (.1p:/III.
imptri.llwl.Îl1 prilmp. & Barrol.lI1l.confrd.ft. dt Irf,lb. & notant Bar[oI.Bald.
il1 1. non dllbillm. C dt I(glb/ls. ~x ratio militat,
quando va(alJus daree feudum fuum, vcl partern ad lllodicum
ceu(uDl,& magnum acapitum " quia runc licrcc fraus curix rcgix. cui deberur laudimium ex venditione dilli feudi: & mcri·
ro tunc habec 10CL11U fl:atlltum, fiue in torum, Gue pro parte
va(allus ,tiienee vniuerfale fcudurn: [ecùs quando darce in emphyteufin aliquas res particllfares iplius feudl:qu i:t cùm re(pellu
lliarum, Co mes non habeat dlrellum dominiuru, pcr con(cqucns non deberur ex earum venditionc laudimillrn: idco non
POtcfl: ratio fraudls exprcilà in fl:acuco ,haberc loeum. Ergo ncc
31 fl:.tutum, quia t ecH;mre ratione fl:acuti , ccilàt Ihrueum ,(4p.
c~mceJ1àn/(.de,1ppel{.II.I.ld/gm . §.f/lldmuis.dt ùm patr. Et quando
3 ' ratio t prohibinonis cfl: di[Jjmilis in alio > 11011 poreO: fraus licri
) de ca[u ad ca[um, vcl de c011trallu ad conrraél:um, [eeundù111
Blldum,111 d. I.nol) d/lbillm. C. dt legib. colllml1. 4. 7Jtrftc. ex /Joc ù'fir.
tur. & Bart .in I.contraffcod. & jn 1. fponjù!. §. ctrca.JJ. de donat. inter vir. dr v:rP. & pel' D.yn. in t.codicillis. §. inJlitlf!o. ft. .dt {Cfdt.
1.. Bartol. &:. .alij il1 1. l'oft conlr.IBl/m. JI. de don.lf. Nam ceOàmc
caulf.r lillali legis,cclfat le gis difpofitio ,do C,lpit/l/. cùw (iffmu.
H
~apropter qiccndum co:,t Ibtucum Cal'oli Regis, llün haocre locum 111 comraélu crnphytcueicario rerl1m parricnlarit1m
feudi,cùm va[a!lus in his habeae plenam propnetàrem 3: pcrfcél:um domimum,vr polIi.t lilas Iiberè dare in emphvteuijn, tille
cOll(cn[u COlfliClS Proulllcia: fupremi domini ipGus fi Udl,& cd~
(ane hoc ca(u ra,n verba qu~m rario fl:acuti.
35 Scd loquirur t l!:atllwm & procedir III comraél:u cen(uali vc1
Iiudlatlo fallo (ub cen1l111l0dlco,accepta magna pecunix qual!mare: nam licut in iure adoptio in genere cominee dll~S (pc.
cles , (cdicct adoptionem in [pecle, & arrogationem ,J. 2.f]: de
Adop/. leacolltralll1s ccn[ualis in generc, cominer duas [p ci s,
[Cllicet comraal\ cen[ualé in (pecie,& concraélullI liu ellal'lt1111.
Jar.
Ji
Dicltur
Cauflâ 1 ~. QE.a:0:. 1..
14)
Dicltur vcrù comraélus t ccnfualis in genere, quando er.lnS- 3 (;
lerrur pel' Illum omne ius quod habet cedcns : leol ve nlhii iuris
lùpcr re concclfa remancat apud ccdel1tcm pra:ecr ccn[um, v c
probaetext. In c conJlItMI#. dt relsg. d,mlb. pel' ql1em texeum hoc
nom Ibl Pa11orm. TJ.. 2 O. Immol. BllCrigar. & omnes Scrib. 6- in.
IAf". ,Id .lIIdm1l/am. de pr..fcrip'. vbi Fclinus copiosè pro[eqU1wf,
Bald./Il mbr.C.de IIIr. (mp/~rl. Barrol. & Dd. il1 1. Lc.de lIIyt empk)·t;
al. S. n. {8. Vtrftc. "p",ro in qllo d/jJerat cOn/raChu emphyftHtlCtlfllt41t
(on/'M7u un[tt4/i: vbi conclu dit , Conrrallum cen[ualcrn dici,
quando ccdcns nihil libi rctinct [uper re co ncelfa pra:cer ecn/lm1. Et fit dupliciCCl:, vno modo t de re allodiali ,& iO:o ca(u 37
dlmur prorliè & Î)l (pccic cenfualis, qui habet locum , quando
cedens rr.\1lsfert plenum proprietatern, rcrcnro cen[u aliquo. Et
de 111:0 contl'allu loquitnr proprit: rcxms in d. cap. c911{htutlH.
Nam in ca[u diai caplcuIi, ecdens habebat omnc dominîllm, &:
pl nam proprieratcm in te conceil'a, ideo tranO:lllie omnc dominium & plenam proprietatem in ceilionarillm, Vt ibi dicit cexc.
.l.:om11es Dd. notant in d. ca pie. ad audienriam. de pra:(cri pt.
Et IltC conrrallus ccn(ua!is, pel' quem omne dominium & pIen. propricras rransfertllr in eeilionarium , habec locum regularitcr in rcb. allodlabblls, in quib. concedens habce plenum dominium,& plCnd1l1 proprieratem.
Alio modo fit t concrallus cen(ualis de re fcudali vcl em- 38
phyrcmicaria, & ifl:o ca[u appellatur Iiuellarius concrallus , per
qllem (ohlln transl'ercur in ceilionarillm vtilc dominium , &
non plcna propncras. qui ideo conrralllls liucllarills , dicimr .
ccnillalis,qllia de cÎUS natnra cO:, vt concedcns ad Iiuellum transfmt omne ius quod habee in rc concelfa, nih il fibi rctinendo,
nifi fol1l111 ccn(um : & hac rationc dicitm ccn(uahs. Diftèrc aurenl l COl1crallu cen(uali in [pccie, quia concraél:us ccn[llalis in
fpwe, 110n potell: lieri, nili ab co qUI habct omnc dominium
& plcnam proprieracern l'ci quam concedlt ad cCIl(um. Ae COIl[fat\us 1i11c1l.1nus nOIl pareil ficri, niG de re fClldah , l'cl cmphytCIICl(ana, i11 qua concedcns k\bct t,l11tÙllI vnle dOmlllillm,
6.; ahll' duc.:tu m. quo C.leU li lie v .,:·:illm , fi l~C cm ph ~ reura lit,
qui da! l'CI qllJS tenec [ub alrenlls dlreél:o d0t11111io ad cen(ulll
allllllUln ,dlciwr conrméllll11 eCll(uJlcm lillcllarlllm : quoniam
lion tralllfcre Offine dominiurn, [cd e:U1tum vC1lc, qllod babct.
~o
�c"l1rra 1 5. Q3,dl:.z..
~o ca(u contratl'l1s, licèc il\ (l1bflanria& in genere lit ccn(uaJi , cùm omne ius quod cedcl1s habec rransfcratur in acclplencem,&" nihil rcmancac penes ccde nrem , nili cen(us retcmus; l'amen in fpecie ilte conrratl'us appcllarur Iiuellarius , cùm omne
39 dominium t non trans(cratllr penes rHum, (ed rall[ùm vtile, &
non poccfllieri ndi à vaf.,lIo vel em phytcuta de te f,,:u ll.1 li,rarione CUll1~ :Ilium recogno(clc do 111 lllU 111 dlrctl:um, vr lingulancer
dccLu'ac B,IL'C. in IJiJinùII.§.fi de vdltg.ll!bll4.in 3.qllA!(ljj.de dam. IIIpa. CU1US (cncenciam ibi (CqUl111Cur Dd. communlrer. & in 1. 1.
C. de III'. empkyl.vbi Cyn. Barr.Salicec.& lafn.j8 .Item Bald.in au·
thtHl.reStJll.l.columnf.C. comm. de legAt oCardo & 1mmol. in CAp. potuit.de l,rJt.&Tnl1o.i1J cApfin.de prccl.r.& probacor in CAp.l.it, pmu.à
I1J §.dofl.lYr.t't.q"alittroltm v4ftl/d.potlltf alien.& ;n c~p.I.§ . autfi iIII/Ilmo.in tit.qutb.modfmd.amitt. 6- in cap.' .in fin. de prolnb. [md" r'4'l lunat.ptr FYlderir.in quo cOlmaé1:u t liuelli((cu ltbelli am ttbe//ariD,
n~m fccl1ndùm Florcminam lcé1:ioncm V pro B (cribitur, Lombardis dam vlieacum hoc Emphyteucicarium,apud qllod id gcnus vcndicionis fcu eoncraé1:l1S cmphyceufeos imrodutl:ulll peimum efl.ve nOC.ex 7'{,oudl.Leon. 1 3'& Callîodor. f .V ar.licbacaul'cm vendirio ha:c, per f.:riprurarum brcuem (cu ch irographl1m
parcÎum, qua: (cripellra eonrraé1:lIs bb rllarius dl tl:us ell: , in quouadens fClIdul11, cenfl1ln libi feu penGonem aliqllam annualem
reeinebae, qllam rcrfoillerc promiceebac accipi<ns) de iure vcl
eon(ucrudlllc fcudoeU111 , non reqlliritur inlle!b ru ra aue rCllouatlO,V Ccommunirer volum Seribcmes iN iI.§Ji de velllg.dlb. & ibi
.Alcxand.l1.l9.& Bald.m mb.c.dt iuumphyt. Ia(on & ahj ;'l d. 1. 1.
e.drlllr. emplJyt. Facir optimè rcxc. in prtnc. qU1lrtcr olim v4t!/. pgl.
ftud.,l1m. & Ibi nom B.l1J.. & d ~ mo eomratl:u liuellacio non nt
4' menrio in iurc,niG in vÎtbus Fcudorum;glo(f.camcn iuris t ciuilis de Illo facil1 l1C mcmioncm in d.§.fi devea'g.& in Wllthent.rn4t grr(si.C.depcrofEul & in plurib.ahis locis. t qui in (u bfl~ llcia,v t
dH:l:um cil, cil een(ualis; quia pcr illllm rradcns transfert omne
ius quod habcc in re fcuda!i, vel cmphytcuticaria,& nihil iuris ru43 per ca rctinet , niCi folum cen(um. Ec de i!1:o ccn(uali t contra·
frllloquirur ltarnmm Catoli Regis, qllod probo (equennbus tacioniblls.
Pnmo,Pondcrando verba !1:at\lti ibi:wcc6pta pro ipfis poffifii,.
mbm magna qll.1/Ztitate, & rm pto alu{lIo modico ccnfi, in tI[dem ,fou
Iro etflJem. Nam verbum Cenfl#,propnè loqucndo , denocat C011144
uaÜum
C.llllTa J y. QE.xlb.
J 4>
ttafrum bu ne dlè cel1(u.llcm , & non cmphyceucic.lrium. Nam
cérust proptiè prx!1:atllr d,qUI n6 ell: dlretl:ns dominus,vc diClC 44
B.ld.i/l extYa//IIg.de Jau (Jl/'ljlanf.in ver60,perfll//ere Jic7,lm.&Feli1llls
I/I(~P ad 4udienli,rm.de pr.tjèript. colllmn. S. verjic.non alltem in CU/f*
i"1"0 .pr.rfùppoIJÎlur, dominium cJJè.penejfoltlU/um. &"; Idem cenct
Innoccnt. Anton.de Buttig.& Panorm. m cd;if. conjlitllt/M. dr rtl!g!of. domtv. Hinc dici[llr, t qu od cen(lIffi (oillimlls dc re nonra, 4- y
pCUOOI1CI11 vero de re alicna. Panorm. in dtll. rllpll. conjfitllllH. colUI/m.). In 2.. Mlab. mlmero 2. 1. & (cqu li ncur eum ibi rcliqui Scribelltes.
Erquando t quis (e obligat ad (oluendum al1l1LllIm ccn(um, 4'
quod eomraaus dicatut ccn(lIalis(eùm vc diximlls , (lib annu:1.lia cenfu perColuendo confl:iruacllr)renet Socin. in confil. 167 .non
inulilM.colllllm.2 .in verjic. Sectlnd'ô Iflltem loco, 6- in c07lfl. 2. 6 6. inci;.
iwwf.. columN. 3. ver!fid in contrarùlm [aClf.ltb. 2.. Nam, vc dicit
Immol. in cap. ad aildientiam.de reb.Ecclcfnon alienandis,concraCtus
qualis t fic eogno(cicur ab cJfctl:u,l.non codicillum. c. de trflame"t. 1. 47
ftfhpulatigff.ae vJirris. Panorm. in d.c~p.cQl1J!ittjtllJ,column.penlllt.n.
la. vbi dicit, qll od in concratl:u emphytcurico propriè verrarLIC
pcnGo,& non cen(us.& ponit ex hoc ca melam ibi, vc in conce(·
fione,qu:x: lic de rcbus Ecclelix,llon in(eribacur quod ad cen(111l1
ntconcdlio. t quoniJ.m ex hoc genere comratl:lls illdicarecm 48
ccnrualis, qui lied rcgulaticer non debct de rcbus Eccldia: ; Scd
cmphytcu!is, vt (cqnicut cum ibi Amon. Bmrig. & Scribcnrcs
communiter cam ibi quàl11 in capi(.~d audtentiam.de prA!fcript.Bartol.inl.l.§. 1. de pl/bl/canis. Igicur {j nrbllffi CmJils, poliwm in
contraél:l1,denocat conrratl:lIm erre œn(ualem, mulro fortiù s indicabie,poGrum in Hatllco. N:un t vcrba !l:atmi,non poi1ùnc im- 49
propriari,Gellt verba concratl:u s,t· 3.§. IMc verba. jf. de negot. geJfisvbi norae po!1: glolf.'un Bartolus, & in 1.1. §.q/li inferdlll",)]. per illumtextum.ff. dt [mIe. Et verba fl:acmi adco funt attendenda,
vcabeis non lit reccdendum. Barcol. in 1. ql/od conjf/fMl/m. c. de
tejlamtnt. mi/il. Paul. Cafl:ren. conftl. 12. 4. (uper primo qux{jeo.
Hinccflt quod caCus li tl:u5 non haber 10Cl1111 in !l:acuris, cùm 50
in his debeaoc prop riè vl'fba accipi. !a(on in 1. fi /s q/li pl'O fm/ore.
colum". J9.11//rtm. 171 . .If de vJilca;. & copiosl: per Alexand. &
Immolam in J. ,.§.Jex Falcidi iJl. nd 1. Fûlcid. 19irur verba illa, re(Iplom~di,o cenJù jn fl:atuto [cripta, demonfl:ranr ip(llffi fl:.'ltlltum
t
loqui
.',
�W'
Ca\l/l~l lrQE:db.
Io.JU! de COlltrJa-U ccnCuah, &: non de c~,phyrcmicario , hl quo
; 1 p,opriè pr:rft.HlIr penflo l'cl rano n. & 111 t dublO , wnrraaui
iudi :lmf c.en(ualis, & non cmphy reucicarius , fecl1l1dùm AIbcricum de Ro( in I.pmll/t. c. de INr. empkyt. "fllmn. 8. j" verji(uI~, 1"111 de 'II/.rjitant ,r me '1U4't4 per 'II/mdam prim"'.. vbi diçir , (c
ita rcfpondillc in q110d,lm fnao, & fequlwr 50clO. 111 (m! 166.
(ollll"n. Il. if; V(rji(u/~.jè(/{ndo ql/ia vidffflr pr~bari (ontra{f,u ((n '
.(Ndlif.& J11 CCllftllO 167.(0/1111111 . jèmndA.llb.,.
.
,
Secundo pOlldcranda ha:c (unt vcrba {btutl '. J<flod mnnulil
poffiflilllu ~ ·cI iura, fJ'U noN poffimt titllio ~'endt/l?nM, vel a{,o jimlft
Jine cllri.< mf""', "'ri .d,omm (Onjè!lfi.lransfem : 6" pro fJ'/JbUoJ tj!pr~
Ji.md"", ldfldimillm CIIri.• nof/r« , vrt ~11f' , quando .vend"nlur vii
IrJ1J!mlnfffr. Et lic pr:r(lIpponit ftacutum, domllllum dlreél:um
illarum rentm eflèapud alium à conccdcnte: & Gc loquitur de
s! rehus v 1iuril:-us, in quibus conccdens t ad cen(um, non habet
nili l'tile dom imum, exiftcnte dircél:o pelles alium : & per con(eqllens eJo: h,s v ~rbis inferrur, &c~ncluditur ,nccelfarià , {htu~
(um loqui de co mraél:u cen(ualt huellano. ~lIm zn hlllufmod,
rebus,in qmbm conccdens non haber mG vulc domllllLlm ,eontr2cl:US cen(ualis faaus dlcatur huellarius, Vt dicit Bar. In lJi
niln.§Ji devdligtlibudn J. qllo<jljf.d.damn. infi{f. Cy.Bar.& Salt~.
;" 1.J .c.de iur.emphytrut. & ibi la(on nume. 38. quod etlaflo1 Cupra
cil probacum.
. .
.
.
Tcrrio,ilacurum loqui de comraél:u ccnrualz lzllellano,mal11'
feftiiTimè dedarant illa vcrba , no! igilur hui,,(modi ,,,l'jd,w/bUi
obuianus : 6- Al/mdmllS , 1.~d tales cWltra{f,u "aturAm vmdltionù
[ap/unl, & if! de ipJis circa profmljfd,vt Je venditionllm (ontraélibm
iud/C4/'ld/lm. nam pra:(upponir ilawcum , quàd fiebat fraus de
1 J ronrraél:u ad contraél:um: nam cùm volcbant t reuera vendere, fing~banr (e dare ad Iiuelhlln , vt hoc modo defraudarem
dominum dlrcél:um iure laudimij , quoni am de conrra8 u CCIIfu alt, non dcbetur laudimium , nec peri dcbct inuefticura aut
renouatio, vt (uprà diél:um dl:, & hoc pra:(u pponic il~tlltum,
alioq,ui non poruiITcc hoc modo fram fieri, I:ec fraudan doml.DUS laudimio, fi de I110 commél:u ccnfualt debebatllC laudl'
mium : Ccd quia non debcbatllr, vt pra:Cupponic ftatucum, ideo
frau s lichac : quia licèt /inalis inrcncio conrrahenuum elTee
vondere tlmen Gmulabanr fe dare ad ceoeum , accepta magna
pccuni:l:'qu3IlÜrate,& reteneo in ilI:l. re :l.liquo cenCu modico. &:
lie
f-
Cmllfalf·~a:ll.2. .
'47
fic fiebat fraus de concraétu ad contraétum , vt in limIli declarat Baldus in cap. J. §. (allulis. de prohi6. fiud. AlienaI. per Frideri,.
~ fraus fieri 'f' non poteil de emphytcuG ad vendmo ncm, f 4quoniam nOI1 poteft conrraétus emphytClltlC3rtllS vlld modo,
necverè, ncc per liél:ionem le gis , tranfire 111 comraél:um enmonis&: venditionis , proue vult & difp onir Il:atutum. DI(ponit
enim. qu àd de conrraél:u illo faéto accepta magna quancirate
pecunia:, & rcecnto ccuCu modi co , inducitur idem , quod de
Gonrraéhl cmtionis & vcnditionis , quia fapie naturam vendltionis: dcclarando pro huiu{modi conrraél:ibus, tanqllam pro
venditionibus, pra:il::lI1dum elfe budünium: nam ila~utum pra:(umir, & pra:fumendo difponit ralem conrraél:um elle vendltlo~
nem & pro vcnditione accipiendum . 5ed liél:io t induétiua, vu 5 f
iftadl, non IIlducitur fuper impolllbili de faél:o vr comm. fcnbunr Dd.in 1. Gall/u.§.ji eüu.jf. de lib.& poJ/h. poft glolfam ,6- in!.
,dl!lio. per ilium textjf. de adapt. & in l.flio.ff.de li/'..Ô- pojlh.& i~i
Alexand.& ide:m fi Gt impolllbilc de iure, qUIa fi810 vclmrls dl(pofitio fuper iUo non inducitur , vr eil: glolfa notabilis, in 1. t>tlù
firip/url,in verbo,han( IIl1um.jf.de legato 1 . & ,ibi notar Ban_~l. quam
gloffamrcpucae Gnglllarcm Bald. jn {tlp. rom con[uetudmlé. dl (ON-:
p"lf/dine. idem Bald. il' (lIp.inIJOIUil. de efec110rJe.& i1/ 'Iùle p1fidm,.
c.de probat.& in ljin.C. pro ~Mato . ibi Paulus.de C aftro ? & latlfIimè per Bart.,:lLDd.m d.lft lé q/njf.pro em/ore.1ll fiél:lO~c lIldUétIU:l,
qu:lcommunis cil: opinio, vr ibi ~icllnr Alex. & Ialon . Cu ms. t f 6
mio h:rccft,qll ia fiél:io ad hun e fincm IlldUCIWr, Vl habca c. dfellum veritatis,Vl dielt Barr.'" d.lJi û qui.& C ardina lis m clement.
11Iodarc•. (0Ifill.l I. q.de c/trl. 51 crgo etfcél:us,ad qucm clcél:io,de:fiinatur,non polllt elfe in vc ritare de inre, vel de faél:o :mcnro
. fillio nOlllndu cirur. nam fiél:lo,ficur ars, i mirarur l'l:ltmal11 , Ita vc 57
'T'lod per rerum natu,ram ncri non poteil:,nec p ~r iuris d~(pufilio.
nem, non inducitur a kgc per fiéti onem feu leg's dlfpolmo nclll,
J.l.ad'pliojf de 'Idopt.§.minomn./njht.eodcm lit.
Scd cùm vcndieio per iuris'f' difpoGtione:m non pollle elfe:, fil
quando ille, qui vendit aliquam rem, ex prefsè Gbi rerinet direllllffi domininm , & probat tcxc.i" 1. 0'",. ma1/11 [atn.§fltffde {8IJIrah.lmr. Scd lunc ralis conrraél:lIs dicirur elfe: cmph yteuticarius.
Vl ibi dicit Bald. poft glo[Jàm ,& notat glolf. il' {Ilp. pOluit, de 10(410.& ditlum fllir/ Il pra l'adcm r3ull: in 1 . qmdHone. quia ven d!t Jo
tOI'
'.
�148
C.mITa J r. ~XC\:.l.
roI' retinmclo dircélum dominiul1l , relUouct naturalern elfe·
aum ,'cndmol1ls, rine quo impollibile dl: de iure vcnditioncm
ficri, vr probatulll fUir (uprà, in qua:l1:iollc 1. Si igirur venditio
11011 porca iieri retento dlrcéto dominlo: crgo nec pel' fit1:10ncm
Ihturi een(eri dcbct iao ca(u cmtio prxClImptiuè lnduaa: quia
fiaio(vr diét\lm cil) nunquam inducimr (uper impoffibili dclure vel de (této.
SequitLlrel'go, l1:arurulll loqui de ~lio colltraB:u qui transfulIdl pordi, & nanfitc per f!:.1rlltum in c111rionclll & venditiollcm:
59 lieue ell t colltr.tchts cen(ualis, qui pordi facillimè tranlire in
c!l1eioncm & V't'l1diriollcm,cùm Gtpiac narura111 cmtionis & l'cn·
dtrionIs fcrè ill Olllilibus. Stquidcm ricllt in comraél:u cmtlollis
& vcndirionis inrcrucnir prctium, & de natura dl: vt rransferltur Ol11nc dominiul1l qllod habet vcnJltor in c111torc111, d. 1.
CIl'" m ' /lIIl{dl<l §fn.6-!.ClIIIJ t,tbm/,/J'f! de contra". emt. & vOId. im
in col\traétu ccnfu~1i 111tcrucnit d~tio pccunix loco preriJ. & de
nltur~ comraétus crlllSfcr!ur omnc dOl11inium, & omnc ius,
quod concedens h.tbct 111 rc quam concedit ad ccnfum , Vt probat tcxc.inc,/p.conjhl.de rellgjofdom.in 6.& ibi nor.U1t Panorm.lmmol.Anr.de Bur.& rdiqlli Scribcm.idcm la{on in 1. [.c.de lIIW1J'
p"yl.(01.9·11.48.in wrfqll,trto 1fWO in que diffi/'"t. vbi dicit,Colltraél:Ull1 ccn[ualcm propriè dici quando quis cerro pretio vendit
vel ~Iiena r ius quod habct in rC,rctenro a liquo modico ccn (u,ru~
pel' eadem re,quod voJuir Matth.de Afflia.dcCifl2. 9.col."n. 6. &.
ca hxc cOlllll1unis opinio Dd.ùl d.c,/pit.conjfillltflS. Vt refcrr Toan.
Faber ill §.adeo.Infff.de !OCM.!& cond.
60 Nam conrraélus t ccn(ualis nOll dUfcrr J vendi tionc, niu in
co (010, qUta cen(us'aliquis rerincrur Cu pcr rc vendita: quod non
Ça Ln \'cnditlonc,vt dtcunt Panorm.Immol. & alij communieer.
in d.c~f.CO/Jjliillt/IS. & d. cdP.ad alldunti./m. de pr.fjiript. bfon inloco
allegaro, & Bart. In 1. 1. §. [.ff de pub!. & veüig. & maximè pro·
prer eonformiratcm, quatn Itaber COnrrJétlls ccnfualis cum cm·
[Ionc & vendi[Iolle, quos ciuCmodi colltraal1S lcx C:l110111Ca ap.pc1l2t vendtriones , vr ln exlr.tl!ag. regj"JIIJÙ ,Jita fiib tit. dt "ni. 6vendit. & merità: quia non (olùm habcnr [ubaanrialia vcndicio·
nis, hoc eft,rcl11 & prerium, (cd cri am natlll'alia • quonial11 dcbct
ttanlirc in accipienrcl1l omnc dOmlllllll11 &: 1 us,quod cOllccdcllI
habet in ilIa rc, vt dlfrUl11 cll:,quo<l ca propnull1 &: nacuralc vcn~
dirionis.
Nam
ï::
[49
Cauil"n 1 5. ~:di:.
Nalllnatur:l t rei vel colltraB:us , dicirLtr llarus per priùs at- 6 i
rnburu, (peciei iplius aé\:us,& finc qua ab initio comraél:us produci non pocca,vt l'radit Ang. in cOllf 110. incip.fonéllf,ma & illflj/riJf/llJ.l Regilld.Cot.j.in vfrjiCfll. tertja rl/tio eJl. Bald.in prd!IHdfiud.
in 9/1011'1,/ djuifione. vndc dicit Barr. in d. 1. cflm manll foti!. §.fnl'.
quod à quo remouctm naruralis cffeB:us > remolletl1l' & Cpccic$
per ilium tcxrum.
Ynde proprer maglum t cOl1formitarcm, qU:ll11 hi COl1rl'a- 61.
ltus h~bcm iurer fc,faci lè fiebar ft'aus de comraau vno ad aliG,
l't (latutul11 pra:fllpponic : nam volemes veudere, vt fr:tudal'ent
dominul11 direél:t.ll1llaudimio • Cimulabanr dare ad ceu(u!l1, &:
qu.tdam col1lllione li\.)elli vendcbat,vt dicitur ill {al. 1· in princip.
diprolllbit .• fetidi tllien.tt.per Friderj.Ideo Ibrlltllm prohibet, Cine:
,C011(C11(U domini, fitri hlliu(modi conrraél:lls liuclJarios. Nam.
pr:e(II111ic ftacutlll11, fraudcm ex his dllObus, [ciliccr tex dacio- 6 J
ne magnx qll:Jmitatis & reremioue modici cen(us. Siqllidcm.
qlland9 quanrit:ls data cil: magna,illa facit pretium rei, & fic in- '
rcrueniullt (ubl1:antialia conrraB:us vcndicionis (& cmcionis..
Vilde rer~ntio modici ccnfus, p~a:ful11irur colluCionc appoIita,.
& pcr limlll.ttioncl11,vr probawr ill d.cllp. 1· in princiPlo . .& in §'.
rJI/id',!.flepl'sb.feud. alienat.per Frid. Nam adieél:io modici cco(us,o(lelldir conrrahemium calliditatem,& iII:lm maDifcll:ar, vt
,dicic Alcxand. jf9l. ftfni/a. §. fi de veéligl/libU1 n. 39· fi. de dl/mn.
ln! pcrtcxro\lm in cap. r.§. donau.in titill. q/Mt/ter olim Vllfotl.filld.
!Ol.•Iim.& facit tCXtll, in lJi qllu eondllxerjt. ff. 10elIt. vbi locario
faltavllo nummo, dicirur donatio: Ham adieé\:io vi lis merccdis, dicirur fr3udulcnra , vc ibi dicitur : ideo non valet, l.fi ql/ir
an/I. §. fn. ff de (/cq. poffijJ. vnde ex rCtentiOllC medici cenCu$
cllllldariolle magnx quantiracis pecunix , lex prili.lluit fraudcm, &. coIllllioncm,& (u pel' iIIa prx[umptione difponit ll:aturum:ica vr pra:(umpl'io hxc Cil' iuris, & deiure. Nam qlloties [upcrprzrLlm~i ol1e !ex Il:awit dilponendo, rulle: ralis prxfumprio dlcitur cITe iuris & de iure, vr nol'ar nald. in lfùle pofstdetû.
col/mn.J.ifl 'llcr(tr.fed 111"ro "Ù vtrl"" ttjlif. c. de prohatiollib. & jn 1.
jin.c.d/bcredib.ùJjlitlleml. contra quam prxfumptioncm probatio non adl1littitllt,·ctl>p. is qlli.defponfalib .& ibi pel' Scribenrcs in
l.pll.ed./III .!. lIn1iqll". Cod.,tJ rel/cia. Fclinus 0ngu larircr in ca!.
q"Mo.de pr.cjùmpt.(OI.l.in ver(,& ad €ognofcmdllm.
~lldo aurcm dicarur t magna quanriras ve1 parua, rclin- 64
•
c 3
qllltur
•
�•
Î r0
CaUlfA 1 5. ~xft. 2..
quitur arbitrio iudicis , vt dicit Bart. poll: glalfam in 'dttthtllt.
nift brtlliores.C.J~ fllltmt.tx ~'tllic.mit.Bald in l. cù". ant~a. 'c. de Ar·
bltr.column.pmult.in v~rf'tem tft confid~r"ndum,&fequ~Nti. Bart.Alex.& omnes in lJifo{mAIt"'. §.4r/'itrDr."J.jf.pre fociD. & in l.aam"..
1Jt"di.jf.d~ Il/rtillr.Ô' illlJi c:îflanujJfolllt,matr.& in lJi Ji.fctptrit.§Ji
Mtrtus.jf.dt iud.6- inlJi 4rbitratl/.jf.de vtrb. DMigat. In quibus locis
concludunc Doél:ores communiter, id efTe polÏtum in atbicrio
iudicis,quando dicacur magna quancicas aut parua,ql1i debet I1lud arbitrari , pcrpenlis diligenter & conlideratis circumltanciis
rerum,per(onarnm,& cemporum iuxta materiam [ubieél:am, Vt
in limili dicic glo.in {.Cupitntes.i" §.I.in wrbo,co1fJmDd? de tlté!.lib.
6: Nam nulla cerra rcgu\a reddi pocclt : & in his qua: non repenulltur (pecialitcr limitata à iure,!hcur arbitrio iudicis ,L 1 if. cfe
lur.d~lIber.r.d~ {al/ffa.de ~ff dtleg.cji. de tranfaélimibU!.
•
65 Ego autcm exi(hmarem, t iudiccm arbitraturum magllam
ve1 paruam quantirarem,ex qualitate & qoamitate ccnfus : nam
fi celllus lit tam modicus & vilis , Vt non poffit faecre contra·
él:u.m cenfualem,vt dicirur de locatione faél:a VIlO nummo,in 1.Ji
'luu tnu.§jin.ff.de aC'l.poffi!& in 1.(1 'II'" cD"dllx~ritjf.IDcat.& in {(.
1.§.donare.iN/i/ul''Jllaliul. VJ fll/i/·Alim. pouf!. tunc cùm propter
mOdlCIt:ltem cen(us concraél:us non pofli.t efTc cenCualis, meriro adicél:ione ram modiei cen(us rœieél:a, remanebit colltraél:us
III '!eris & puris rerminis venditionis , ae fi diél:i cenfus adicll:io
non fuilfet (cripta. quia WHC apercè cenferur per colluliollcm
~dicél:a vcnditioni:& lic meriro habetm pro vendiriollc, vt dicit
fututum, vnde per elCtCn!ionem paffiuam ,ornnes l eg~s qUa! 10quunmr de venditionc,habebunt loeum III co conr·raél:ll , ptr 1.1.
§.ltx FalC/d.jf.ad 1. Falcid.& ibi nor.Barco!. & in l.omnu pop"ü. in6.
fjN.tj.i" principjf.de iujf. & il/r.
. ~alltiras vero dicerur magna, quandoelt rama , qu<e poffit
66 rel pretium faeere.Nam li elfcr t tam vllis, vt non polftr con (litucre vendltionem am emtioncm. Pmà li vno nummo vcl ·a·
lio viIi prcüo res vcndererur retento modico cenClI , quia ru;l'
proprer vilirarem prerij nOIl elfer vendlcio, (ed donacio, lJi dOlla/jOIiM c41/([a.C.de contrab.~mt.& I.cùm in vendi/iom/fde conlrab. emt.
iunél:a glolf.in lJi 'J/IJJ c01ldllx~ril.ff.lowi.qua: vulr non valere ven·
ditioncm vno nUlTImo faél:am :licuc nec valet locatio. Nam rune
in(urgir ex tali eonm.ll:a donatio,de qua non loquirur Ihrutum.
Loquitur eniijl) qU3ndo datuI magna quantitas pccunia: pro
r
ipfi.s
.
C:llIif.'\ If .Qga:l\:.1:
Tr r
ipfisrcbus retcnto modico ccnCu , adC'o Vt rciclh modici ccn{us
adlcél:ione,pollit quantitas data pro acapiro pretium etiamli 110n
iufium faccre.
Vendirio vero faéh t minimo prcrio ,quando dicatur vcndi- 67
uo vel donacio, vide Andr.Tiraq. i" traéf",. dt mraa. lignllg,. §. jD.
glfl.nnmtro j.& Bald.in 1. vfi1mau.colllmnaln. in verflc. viterHII
"010. C.(el.matr.
[n rebus autcm qua: t [unt parui redirus , iufra anllua penÎlo, 6 g
vcl.ccn(us legirimus dicitl1r,qui ü, 2.o.annis aCccndit valorem rci
~~lIce(fa: ad pcnlioncm, vel ccn[um. §.fi vu'o"liCflù" EcclifùJliti.
IHulhmt.de n011allenand.yeb. Ecc/p. & ibi dcclarar glo(fa in verb.
(III1PNldYI.qu~m [cquuntl1r Dd. ibi. Item voluir glolfa fin. in auth.
f"puNa.c.de facro! Ec~lif. quam mulrùm commcndant Fu\golius
Be Paulus Call:tell.lbJ~& fcqL1ul1rur com.Dd.:\c quidcm Philipp.
Corn.{O//( 16 5.MCII prtml/m.colum. %. .in '11er/in h" enim r~bU4.voll/"'.
1. &cMjïlio 10 1. vifts in lifer.. , L . & CMjïU, 28 5" '1110 in liurd, K.
'1111. J.
Sed rcncnd o Itaturum 10ql1i de comraél:u ccn[uali,& non de
de em~hytcutic6 : di!ficile ~ri[ rcCpondcrc ver bis editli Regis
HCllnc',quod cxprc[sc 10ql11rur ,de conrraél:u cmphyteutico fa·
no de re aliqua fcudali, faél:a ad. modicum cenfum & magnum
acapltum. CUIUS verba dl(poutlua tran[cribenda exil1:imaui , vt
illiscognitis rei veritatem vnL1[qui[quc faciliùs cogno[c;l.t.!ra crgoret ha~cnr . ElI fuJl/ant l'Edit & cmf!itrltion dll fou R~r chlldes, 69
Dtfmdons a 10/# noz. vajfmx ,&fll!datlliru, ttRlfnJ & poffidllnJ 111/'
'Un! fifz. ,Itms , d~1IJaùlts & plaa1 noblo, DlllfutYIS biens[o1l"S 110prldtrrlle fllgnmfl( ,&/OIIl/trAlllt/e , de dorefoauant ceder, alimey
IT4IIf}orll[ A/lCl/ntS portlons,DU1IJlmbf(s de lelIYS-ditz fef'{J'lllcts ou doI1I41NIS, a 4l/Cu~es ftrfonnts [oJe"t nobltS, ou emphyt(llfrs, P"Y forme de
mUII~Aubad, n paluscmjïUls, ér grnffis[ommes. dt deniers ,jMJS 114114
p~Jlr It dml dt loz. & venus Il TID/14 deN, du prM & accord dlldit bAil,
forpwlI d~ prrdition dudlftJ pims alitntts:: fj/le noJU /Ulom dh àpre·
fiH/ WH"'I pOlir lors,dia & dtdart,m cas de cmtrttrmlion tJlrt à 110Ul
UUInUIJ , & d(tfUifeS pllr dYDia dt commis 6- clldllcitl , & comm~ t~/
IIJ'VOIIlmujhe 'L'nils & incorporas'; noffrtt/omaint. ltaql1e vcrha
tlllaronallC III conrraél:um emphyrcuricarium. Nam vcrba i\la 7 0
Gallica, t nlflueall bdil. ligu ificant cmphyteulin , & in hoc [cn(u 7 J
accipiuntur, (ccundùm vu lgarcm [crmonem Gallican:!: regio-
n,
ois . .
�f"
Caufra 1r ~X(b..
Dis, qui debec accendi in Ibcucis & confl:iClltionibus , Cccundùrn
Barc.inl.jltpulatio ijJ.§.h.rc fjIlDfjlle./ll/lH'4!c/e verY. oblig.cr in l, li.'
btrOmm,§.Ji qrlDd t,fmm C.rJÙtf.tN finff. dt/tg'lf, 3. Alcxand. confil·5·
lIb.4. Er proprer huiuCmodi vcrbl cdiŒ, fuit ex maiori [uffrJgio dominorum conclu{um , cdill:um hoc habcre Iocum in COll'
trall:u c:mphyreuricario.
71. Sed' iurudo meo non admodum t vl'ger cdiétum i1Iud Henrici:nam, vr ex leél:ura cius deprehendicur, 110n fuir imcncio Rsgis. per iJJud aliqllid noui;ltaruere, aut adderc antiquo Itatuto
Caro li, {ed {olùm illud renouare & reducere ad ob[cruatiollcm.
Hoc enim demoll!l:ranr illa vcrba in fine narrarionis, InfinI/am
J'Edla&- CDlIJlitHtiDn drl fm Roy Charlts,defindons àtOUd nes vaffil/x.
qua: verba prœcedunt immcdiarè di[potitionem edill:i ideo demonltrallt omnino {c referre ad Itarurum CaroIi, & diCponcre
tanrùm {ccundùm illud: vnde t3nquam refcrens à relato, [umit
imcrprerarionem à Itanlto Caroli,cùm Itatutum fit in refcrente,
14ft totojfde bmd. inj/it. 6- 1.Ji itiIfcripfero.jf. de condit. & demD/lj!.
Cllm limilibus ibi tradiris ,à glollà.
73 Et qllod edlll:.um t illud Henrici nullo modo peille comprehcndcrc: ca{um 1l0{h'X qux(Honi9, hoc ell: conrraél:llm emphyteuricurn,fall:um à vaCallo de te parriclilari fcudi, vel ca!l:ri, probacul' triplici ratio ne.
74 Prima, t quia illl1d Itatutum loqllitllr de rcblls fClIdalibus,
qllarum dominiwn clirell:urn perrinct ad, Comlrem Prollincia:,
& quarum va{all l1s haber tantÙ;u vtilc dOl11iniull1 , & de qui/lUS
dl: {oluendum lalld;·uium ComÎri,quando alicnanrur.hoccllim
pra:Cupponit:, imo dô{ponir ediél:\lm. At va[allus de his rcbus, de
f}uibus haber {C'lùl1'l vrilc do minium , non pore{\: [accre concrall:um emphyteuricarium, cuius natma e!l:, ve concedens rem ancat direéhJs dOll,illllS, & habcar direll:um dominillm quod recognofcir cmphyrI'1lC3,1./.§.qui in ptrpet/mm. jfji ager veéfig.& facie text.illl c"m mdflll pta.injne:iunél:a glo{[& notaI'. PCt Baldum
ibiff.de CQIIIrAbmd.empt.Narnad hoc vt poillt ficri contraél:lls cmphytcmicus, necdfe elt VI' concedens hab cal' omne dominillm
Iei,quam vll1c rransferre:ira vr rranllaro vtili in accipientern, remallear direél:um penes ip[um, vt latè {uprà fuit probatum.
75 Vnde impofl'ibilc cil:, t vt va{allus rc[peau rei cuius elt tall'ùm vtilis dominus, poffir faccre contrall:um aliqucm c:mphy~euticarium, CÙIU non pollie rccinere dominium dircll:um quod
IlOU
Caunà'y.~a·lt.t.
'rl
non il ~bcr,rcd COlltraél:lllll ccnfualcm lillcJlanlll11 poreO: flccrc,
vrdillum fuir {lIprà.non poiT'unr enim enc dllo do mini direél:i
in {olidllm. lJi vI cmo.§.Ji dllOf/l(~. jf.(ommod. & Ibl not.1l1t Barrol.
Angel. lafon. AIexand.l 1111110.& oll1ncs.& in 1.3. § ex contr"rioff.
dl AC1.poJF1f& ibi la[on. & if; I.bme,' Ze7JOne vbi & narto1.& na Id.
c.dt1",rdr.pr.1& in prolI'miojf.c91. (.& rn li c.de lur.cmphyt. vbi Ia(Oll copiosè hoc per{cqu irur ,& Deci.m 1. 1 .C.vnde legit.ldco cùm
non porTir contr:laU~ em phyceucicarills lieri à va[allo de reb. vel
iuribus, gunrllm dominiu direél:um {pcél:a t ad Comité Prouinciz, nou pocclt cdill:um intelligi vc1 intcrpretari de concr:têl:u
cm~byrcllt i co : cùm de iure non poillr fieri à va{allo , vr diél:Uffi
dl,led debet imcrprcral:i, vc loqu arul' de contl'aél:ll cé[uali liucllario , ql1Cl1l3nreconO:iturionem Carofi porcrant va(a/ li faccl'e
fine con{cn[u Comiris , vcl cius curix, VI' fuir probatum [u,
pra.
Secunda rario, quia ponderanda fllnt vcrba illa "arratiua ediai : I~foitqrit P,fT l'Ediél1"jèu Roy Loys II. Comte dredlt pflp , no}rI prtdueJJe"r ,lmr Il'yttfte defindll de foire lefs & fimblllb/es conIWI. Er lic prxfupponic conrrall:us de qllibllS loquiwr ediallm,
cfre tales, qualcs in fl:aruro Caroli conrincnrur : <juod fl:acmUlu,
VI dCl110n(hatulU elt non cOl11prchendir c:mphyreucicos concraausJed ccn{ualcs liu cllarios.
Terria rario,quia rario t noa1is cdiél:i fuit con{crual'e laudi- 7 6
mla,&: lu ra laudll1110l'Um cunx Regix: qua: l'a rio non pore(l: habrrelocl1m,l1ifi re(peél:u iuris vn il1cr[alis fcudi, cuius d0l11inil1111
dircdum pcnincr ad curial11,& in cuius alicnarione laudimium
dccerurcmix,vt diétlll11 elt (uprà, nI/m. 28. 6- fl. QE.oniam rerpeau t fcudi vnillcr{alis, Cornes ProuilKix habec {upremum 77
dominium direél:lIl11, va(allus vtile tanrùm, qu od non pore(l: aIlenarelinecof'el1{ll curix. Ac re[peél:u rerllm particubrium feudi,CoJlles nullum baber dominium, {c:d pleno iure & plcna proprieratepcrrincnc ad vaf.-dlum, vr (i'pùcopiosè dcmonO:rarum
fuir. Ideo non potelt cdiél:lIm Hcnrici ,incclligi de concraél:ibu5
iIlarumrcrum parricnlarium felldi: cùm ceffer eal'l1rn re{peél:u
nnalis rario caiél:i : hoc dl:, {olucio laudimiowl11.Cùm t mm de 78
iure qllàm de co n{uecudine hlliu 5 prouinci:!!,' po[sinc va{alli res
parri cl1larcs feudi, liberè dal'c in emphytellfin fine con{en{u Comiris Prouincia:, vr quoridie fit. Nec [cruatur t con(l:irmio pro- 79
hibuiua Lotharij, vd Friderici lmpp. in lit. df prohlb.feud. aIJen.rt.
V
per
�•
If 4
Clllfr.l 1r ~.d1.. 2.
fCY Loti",y. &- Fri~cYir. pcr q~l~l11 conlHtutioncm non potd't vaC\\!lus quicquam alienare de tcudo, finc con(cn(u domllll.
80 Conll:at igitur ex t (upradiébl,cdiél:um Hcnrici,quemadmomodl1nl (l:arumm Caroh, non habere locum in contraél:u cmphyteutico,Ccd loqlli.de conttaél:lI cen(uali liuellario.
Nec (upradiébs rcpugndllt vcrb~,J nOIlIlW' blfil, polita in ediél:o,qua: propliè lignilicanr conrraEl:lIm cflè crnphyteuticarium,
in(peEl:a con(uctudtne regionis, & v(u loqllcndi, qU,i debet ~t·
tendi, vr dll~l:um dl:. [ra cnim cc(pondcndllLn dl:, cum cdiél:um
81 t nullo modo po/lit ex fupradiél:ls verilicari in comraEl:u em·
phyteutico, ex co, quia non porell: lieri ab co qui habet {olùm vtilc dominium: nec rario ihruri mi:iret in co, vt diEl:um dl:. Ar
cùrn materia {ùbieEl:a non fit h:tbdis ad includcndum contraEl:Ull1 cmphyeeutiellll1 ,verba debenr impropriari & aecipi pro
contraél:u ccn{uali, vt probat tcxeus fingulaeis in d. Clip. conjhtI/Nit. de relit,. d.mibru. Nam in illo rextu, liellC & in ediél:o ,ex·
prc(sè dieieur, quod fucc:te darum in emp1lYtcu(in (ub annua
penfione oEl:o denariorum, idque , quia cOl1traél:us, de quo in
82. illo ecxw agienr, non poeerat elfe emphyecufis , t (quia natura
concraEl:us rcpugnabar, de cllillS natura dl:, ve non eransferarue
omne dominium , (cd tanrùm vtile) ideo vcrbum emphyullJis,
ibi pofieum,& verbum pOI;jiO ~nnud,ill1proprilmur , & lCci,'
pillntur pro contraélll ccn{ualt , cum (igm/icarent proprte
conrraEl:um emphyrellticarium , vt ibi dcclarae .glolfa & Pa·
norm. nllmero 10. & iea eon{uillit in eerminis 110Cl:rx qux{bonis Bartho\. SocinllS in confil. 166. inâp. in
col.;. in
VlpC. il. 6- h.ee COl1ffalmendo , qll~d effit contr.{f1/J cmfilalu,
lIOn habet objlare 1119d dlc1Nm Jit ln emphylettJin , 111ia (mpIJyteuf! im.
fl'oprit accipi debet ,pro (O}mfionl papelllil cenfùali. Jdémqlle voluit loannes de [mmola. in e.,p. ad ."dtl"Jliam. de ry«fcl'lpt.&
iltud elnquam fingulare, notat Panormitanus in d,fI. ap. con·
IlttNffu. colllml1.fll. in '-'epc. & ex "oc texlll /10/0 ,rlllld Jinglliare. Et
Romanns in 1. inttrdum. §. e.~ nallfi',,!,io.ff. de ,Ieq. pof! vbi tra·
die . quod fi il, inlhumcnto dicatllC acccpilfc fendum incm.,
phyecufin : e~m natura conrraEl:us elTer loeaeionis, non crit
cmphyeeulis {cd IOCltio. lecm voluir Cor{erus in Jingularlblll
fHI< ,II'J v erbo , contr.ttr/f1. & facle opeime rCXtllS m 1. infi.I"'1I./f de
pr«fclip/.v/rb.i" {Ji 'l)no .& ibi Barrol.ifludf.lJijfipHlAtu~ jf.de vfimi.
fi 3 Nam verba t aceipiul1eur (ceundùm marcriam (ubicEl:am V[
tl'adie
w,p.
Caulfa 15 .~a:lb.
IH
!radie Bald.in rtlbr.de contra". eml. in nonll tjl/.tjlIMe. Bartol. in allIhml.i1lmft.in ftcunda qll4honl. in verfic.i/llid tmelU. C. de Sacrof
E(defJ~noccnc. in cdp.ex tiUYÙ, in verbo, non excepto. de iur. patro"'1.& Bald.m l.r.in I.opp.c.de nlt,Qt.grjl.NJm in t Cl:aeutis & con- S4
IralHbus ,ma gis atecnditm volllncas quàm verborum /igura, 1.
fR.C.1u~ m plgnori obl.pojf./.in conumtionabbU1.jf de vtrb.oblig. &
ibi notae larpoCl: gl.quall1l1otat Paul.CaO:rcn. ml.fi ln vendtIJone.ùlglofffilljfcomm.pr",d. Baldus in I.elillm. in J .n,tablli. C'. dt irlY.
di/.qllarum ratio ponieur in l.no» fgl/r.ljfde aO.& oMg.&,ml ln.
C.defJjilyU,Cllm limilib.C2.!:!od procedie etiam in inuell:ieura feudi, perea qua: rradie Alcx. in confil. Il. f. c#l, Ji. n. f· Nam t verba 8 )'
debent poeiùs de(eruire naeura: contraél:us,quàm llatura _vcrbis.
&ideo, ve (ciamus qllalis lit contraél:lls, inCpieieur eius natur3
& (llbltantia,11011 aucem verba. d.cap. C011fitlltU4.d.l.in in/ùlam. &
inü.C. commOdo Barcol. in 1. vbi itll dORa/liY,ff. de donlliionib. Calf.
morl.& Alcxand.inl.'flli Ro"!,,,. pocl: glolf.ff,de verb. obligal.
Hlllcdcc\ararur diél:um Speculacons in tit. dt eltJl'hyl"rtlJi, §.
nQnc4/11I1d.in vepc. I l f. qucm (equicur Alberic. in I·fn. Cod. de
iN/.IlI/phy. & ibi [a{on .coll/m. 13, nlfm. 100. & idem h{on in 1. j.
~ (CMlraYiojf de Ilcq. poJfeff colum. Fr. IItlml. 73. & Imm. zn Il.rap.
fDlpil.delow. in quibus locis concJudunr, t cmphytcuram cum 86
. confen{ll domini, polfe fa cere alium cmphyecutam : quomam
illud debce inrcJliCTi de ccn{uario , qui largo modo dicicur cm'? Panormir. & omnes m
. d. cap. con 11:Ill/t'H.
'
phyreura ,fccundllm
& Socin. In d. confl. 2 dd. rolllmn. 3. in ver[tc. it" & h",( ((mtr:<tenmdo. & Joannc dc Im1110. in cap. IId 4((d"nl;'/",. de pr"fcrip', &
ibi Panormie. & ln d. cap. pofttil & Alcxan. in I.Ji fnit". §.f de
wffio.llhll&, Jf de damno infic7. Nam t emphytema, cÙl11non 87
f!cni/i veilis dommus, non poreO: fa cere propriè: 31il1m cmphyrcueam, qui eum reeogllOfc~r ,cùm non habcat direél:um dominium : {cd porell: faecre ccn(ualem, rransfermdo in cum
veile dominium , quod habcr : & tllnc (eeundus emphytcuea,renteur dominum primum rccogno{ccrc , con(en(um cillS
rcquirere in rci alicnatio~le, & Iaudimium illi (oluere, 110n aurem alteriemphyecutx , cnius con{cn{us non eCl: rcquirendus in
alicnandne, ve norae [mmo\. in d. Clip. fOlllil. co/'mm. 10. in ver[
q/lidjiempky1etlfa dedil in empl'lteuJin allfri. & Specularor jn d
~ nUlIc altqll4. in veif·1l. d. & b(on in d. 1. ft. C. dl inr. (mphyt.
v 2.
colm m.
�CallIT"a 1)~.1: .l.
Cllbcmcs co mm llnircr ind.
(Jp.potflll.Angcl.ili d.§.~dt'o.I/1Jhlut.dc I,Jc.to. Licèc Ioan. F:tb~r conerur ibi dcfcndae, cmphyrcuram lJ.lbcre quodd~ m ius domlni).forrnHum rc(pdxu reculldl,quod ellè non pordl:, cùm nullo
rempare habllerir dlrcél:ulll dominiull1 : & nClllo poreit propriè
cmphyreu ram fJccrc, nlli b.1bcJr plenum & pcrfcttum domiIllum,ira V[ po(sir rerinerc dircél:ulll,rr.lIl OJ.ro vr ili d. §.ildc'. & lhi
1101.11.& il, d. 0plot""I. rcleo em phyre ur.1 Il on porell facerc ail um
cmphyrcurJnl. (cd porcll ccn(u.llcm libl hominem facere de
confen[u domllli ,à quo parSI[ repercrc cc nCum allllLlum pro re
cmphyreuricatia.quam rranfl:ullr pel' budlUlTI.
Vltllllo,non obfhr qll od dlcirur. fl:awwm Caroli & ed lfrllln
Hcnricl ellè fuperflu um , l1ilÎ cOl11prehc nd.lr cunrraél:um cmphvrcuri arium ex qllO de llIrc communi (arls crar prohibirum,
IlC emphytellr.1 poll(:[ f.lccre :Ilium cm phyrcucam : hoc cfl: cenlù.1lem,IÎnc confcnrll dOl11mi. laf. /Ill ft. coL. j Ln. 11 u. e.ae il/r.t"'·
pbyl.()·m l. ).§.r conlrdrlo.Jfde "'1.p~rrcol.l r .mm/Cr.7 3· vr diél:um cf[
in pl,'!:cedclHi arncu lo. ldco 11011 crat ncccll:ll'iul11 id (b ruerc.
89 Nam (l:arurum t dlrponens idem quod ius commullc,c\icitllr ius
commune. glolfin C.lp.I.lrI vcrbo,fléft, de c01Jffi/lltion.ltb. 6 . quam
[cqnunrur ibl Gcmi nianus & Fulgo. in 1.1. In princ.! ad !eg. Fa/ci.
& viderur ex l11ente BOlld.in 1. 1. c.de flm. Râp. m,l/Iumitl. id;o, "r
itarurum aliqllid opcrernr vitra ius commune, c\cbet intcrprctari,vr comprchendar eri am conrraélum em ph yrc uri cari ul11, l'r
in cap.Ji P'lpa,de prirlileg.l. & 1'IdJldo.de !eSd/.l.
~o Sed hllic difficulrari t re(pondctur ,quoniam (hrlltum criam«
110n colltinear ahquid vlu.1 ius commune: ramen valer in VIOl
{brut i & producir nouam aél:ioncm. nec l'cgularur à iurc comfillliji,llllÎ qUOJd dfecru 111 ,de quo in d.c.lp.IJcilicer , vr rcu ocaro
iure communi, declarcrur reuoc~tllm IprUt11 fl:.1rurum, vr rulcre Piuhpp. Franclls m d. C,'p. 1. (olml/n. -.:n HI! in ("dem car~If.'.
,b" im (ommUJ/!: &: (cquunrur CUlll Ibl Anchar,llIus, GcminiaI1I1S,& OlllllCS. Sed 'lu,llltum ad abos dfcél:us, ccnfi::tur f'rc>pn e
fbrutul1l, vr volunr Dd.mlocu alkg. &: rurnga ,,' (,,/J,l.ù rf/mp.
1mmo. &: Fellllm (.11" (:171/ omlllS. de con.du. &.. hoc affi rmar Alb,·
l'ic. de RO(1t. in 1. p.l'If .1/.l/1I/0rT/TII./n '}1I41 11 o.I1':C1p.vlteTiIIS 'illotrtt. Bart.Rald.in/. 1. Cdefi r. RCTpm.lIJ/1. & in If.e. qll'" fit long.con{tlr/d. &.. iflud, yt flarurum, crli dICpon;\r id(' m quod ius COOl'
1 sei
CO!IIiIJ.
l r. ;mm.
t lo.Plnormir~n. &:
Il'l\ll1C,
Caulfa , 5· ~a: n. ,.:
1 f7
mUllc,llon ramen rranlir in itl Scom mUl1e , (cd iudicari debcr
merum flatutum, vt rcner Bart. In t. r . in prmc.". 3 jf. ild Itg. Fa/cid.
quem lè:quirur Ibi PauI.de Ca(l:r.& Alexadcr, q ui arricu lum diCputarpcr rrcs coll1rnna~. Ex cuius diél:i s ,apparcr communem 0 pinioncm vrril1(qne imis,ellè cum Bart. eriamli difponar (opcr
re.de qua non crar in ill rt conr rOl1crlia.Ca:rerùm,1i de imc cornmuni cllèr t aliql1a dubimrio, aut Doél:orum diucrCa fo.: nremia: 91
tone (l:ar li tu 0\ inreruenicns in ca[u dubio , de quo cram opinioncs,intcrprcratur ius commune, & in omnibus debct cffcélu m
& naruram fl:atmi haberc,criam quoad effcél:l1m, G lo{f.in d.(n!.
I.Er hall e fÏnguhrcm d eciiionem tradir Am.de BLlttig. in C"p. l .
rllrlfrr.qucm rcfcrunr & Îcql!lllmur Alcxand. & Immol.in d.l. 1.
ff.dlt'!,.f'iI/cid. & Philipp.Franc. in lc(opt,ut/tg. naF11 (aris diCltur
Mpollcrc,temouen do dl1bltarionem, qua: crar de iure comm uoi:idco haber prop riam & vcram llaturam fl:aruri quoad omnia.
Erde iure comn1llni, an t cmphy tc ura pollir facc rr [ulIn- 97dum cmphyrcuram, lin e con(c n(u domini, varia: fuerullt opimoncs. llam Glonà ordinat'ia', d.§. ildtô. ""flll. de locllt. rener partem amrmariLlal", & ibi loall .Faber. in 1 .coIIlMn. dicit ,hoc [eruari de COll(uCfndinc, vt Teferr IaCon in 1. 3. §.·ex c8nlri/rio.nl/m·7 3.
. Jf.J/ acq.pr!f& in hac prou in ci a ante itarutllm C aroli, ob(crua. batur de con(üerudi ne h a:c opinio, vt pra:fupponir itaruru m:
tamen de iure co mmunis opinio cit in conrrarium, vr dici t Iar.
i»d./Ql~, 11. /1 0 Vilde 'ad rcm oucndum hoc dubium , & varieratem 0PlIl1 Ol1Ll 111 . fuit ncceO'arium facetc hoc fiarurum , prollr &
mulra alia hac de Cl u{[a rcpcriumur faél:a in'archiui s ,ad rollenda! varias Scri b<:nr. opinioncs.
•
~inimo fi non flu{[cm Doél:orL1In opinioncs varia: in hoc
articula , am cont raria con(ucrudo: ramen quia hoc f1:amrutn
~013nalllr .Ib IlIulhllllmo Rcge Carolo comirc t Prol1i ncia:, qt~i 9;
habuit Icgis condenda: potcitarem , & fl-anlti contra ius C0111- .
mun~,cllll1 non recognoÎcar rupcriorem ,& lit Illlperaror in rerns (Uil, vr thurm,in c!eme11l'/'dfl",./.rlt Tf' il/d. vai loquirur de Roherra Rrgc \il1lix t Comice P1t>uÎnci:l!, qt~i fuir lîhus d. Caroli 94
lI.~U1 fem Illu<l IhtL1tll 111 "lu O c'lfil valer lhrtltUlll, cri.1111 li nihil
induear J e IlOt"), v Irra lU s t'om ln une , nec l'Cil ocaru r, e tl3/11 li i mi
comml1l11IÎr in hac parre dlrogatul11 ,lcc Ulldù111 Ba Id qué refcre
& (eqUlrtl!' Al cx.1lJ d. /li d.!. 1llo/d 1. F~/citl. cdlllmn. p:(lff.'b,lIt 1,1IIItII Bd/dIl1. &: lit" CJrU hn1lCarur GloiIm d.C4p. 1. vr ibi d inll1 C
Bald.~ Buu.1II d.r'lf. t. dert(ctifl.
v 3
Fr lic
�If8
J:
C:lUrraJ5·~elb..
. Et fic non obftat quod fcrip~t Manh.de Affiiét. in decifNtap.
ftlfJHif. 11.9. col. 1.."um. 6. vbl dlClt , de re feudali non porre ficri
cO ntraétUl~ cen(lIalem,ea ratione,quia re s feudales non pO([Ullt
rotahter ahen:m , quamllis per contraétllm cenfllalem errent in
totum ahenat:E.quoniam de natura conrraétus cenfualis dl:,tras.
ferre rotum dominium vtile & direétum.Idem voluir 10anl1. Faber in d. §: .dtb. colllmnji/1. in ver[. mmc veniAmfH ad qu4'ionem noJh'4m, vbl dlClt de hoc erre commllnem opiniollem Cal1oniftarum i" d.cap.c9I1jlitl/tm.
9f
Nam pamer t re(pondetur per id quod dicie de Affiiétis i" d.
~(cif.q uO? proccdi.t ex quadam cOI1!1:itueione fpeciali reg ni Siciha:~ qu~ l~lClplt , dlll.t memorll<, quam ip(~,allegat ibl , prxterea 10.
qUirur lbl de Affilll. de conrraétu propne cen(uah , prout eft di.
uerfa fpecies à liucllario : quoniam per ilium omne ius tr:msfer.
tur,eam vtil~ quàm dire~um, & fic in toeum alienaem,quod cft
prohlbltum llla con!1:ltUtlOne regni. Scd nos 10ql1imur in no(h~
qua:ftionc, de coneraélu ccn(uali liuellario fa80 à vafallo, per
quem non transferrur,nifi vti1e dominium in accipicnrem:quod
non dl prolublrurn per d.conftitutionem,& multo minùs prohi.
benrurex Ilia conrraéhJs emphyteuticarij fieri à vafallo de rebus
parricu larib~s feudi. Ex qUlb.apud va(allum remanee femperdirellum domlO1um,nec tran.sfcrrur in accipientem niû vti1e:quo
carl! non loqu'tuc con!1:ltutlO,fed quando in [Otum alienatl1r.
Verùm quicqu id con!1:iturum ûr in rcgno Neapolitano , cer9 6 rulU teft illam conl1irutionem nOI1 habcre locum III ho c Comiratu,in quo conf lerudine immemoriali, vafalli po([UI1t res feudi
panicularcs dare in emphyteufin fin e con(en(ll do mini nolhi
97 comiris, vdcius curia::nce ler1l3mr t con!1:iturio impcri~ li s Lothan) vcl Fndencl Impp.de qua habctur in tit.de pro/lIblt. {tlld. aluna/.per Loth.riNm & FTldt.vr fupr.dlccb:lmus 11.79·
9 8 Ex qllibllS puro t concludcndllm ,!l:atlltum Caroli , & Regis
Hennel edlélum, habcre locllm , (olum in contrallu cenluah li·
uellario ,fallo ad modi cu m cenrum & magnum acapim m , ncc
cqm prc hendcre colltraélum emphyteuticarium.Et cùm in anl10
15 s8.limilis cauffa eucni([et filCi parrono,pro contrallu cmphyteur. bfro ad paruum cen(llm & ma gnum acapitum , laudlmia
pm~lte à Dobili Balthczare Capello Maffilicnli, pro ccreis pra:dus 111 rernrorio .de Car rio '.ab illu!1:ri domino de Luxemburg.
dominO dlfrlloel de Can:1O 111 ernphytculin, vt diéhllu e!1:, da-
ris.
Call/l'a r 5· ~a:ll:.
r59
fil. Cauffa lirigata & deinceps in conûlio diligenter examu'I:tt~, Placuit maiori (li ffragio ,patrollllm fifci petitionc [ua rcpelItndum. Pronuntiamm die 16. fcbruarij . 1560. me huius \itis
enarratore.
---------------SV M }.{ AR J A
fl..Y AE
S T JO ?{.l S
terti,e, CIII1f~ decim t'l"inu.
t.AliuM/iont partu fa[t.. contrdjfatljtl prohibitiolltm, an drhul vafil/lU priuari toto fiudo, de ~qllitate canon" : 1111 verd fi/llere pllrum.&n.1.
Ratio qNando non ej1 maior perdmdi partem ql4dm tolum : lunc ptr
pdrlM contraflentlonem ft pnUIÙJO totiJH.
.
4 PIl". priuationû non egreditlll' termmos alima/ionu.
i SWulll1tJ Caroli non indtlcit cltducitatem, nijirej}etb~ rli con/rd /trmin"m wlJlitutimu fla prohibitiont. aJ,ena/~.
f2...,'" AE S Tl 0
Clf/1ft
TER T l A,
decillluqllint~.
Aec Qll:dl:io pendet ab alia:fcilicet, an pet t l
alienatio'nem partis, valâllus dcbear priuari
toto feudo.quarn qU:Ellioncm ponit glolf.in
c.imperialem. §.c"f/idù.t if .de prohl/' flud. ati enat.
per Friderie.il< verb. admirtllt. &. ibi Bald. Pra:por. Aluerot. Andr.de Ifcr.& alij.comm.& in
.
{ap.r.§f {iue/latio.in tit.ll'ub. mod.fiud. IImfft~t.
&/nc.'p.1.dc va! ql/irontra prohd,.Lolhjl!Jld.alten.vbi dl: tcxtus admodum lingulari; qui cil canol1lzatus in Noudlis Vt ibi dicit
Bald. in (ap. l·§fi verù''l"alittr olim hud.pot.d{im.&,; cltp.1..de f(/jd".vblloan~l.A nd. & omnes Scribcntcs & Fulgor. il, l. q/lidam ilt
INre.§.fll·ff. de dONatiomb. In qua ql1a:ftionc ctfi dillcr(a> [li nt Doéforum fcnremix,vt-rradlr b(on tn lin.c.de itlr.emph.col. 36.in r 3.
.q.n.ltj.C~m c I1 T omncs coucniullt,Cjuod de çqlliratecanonicJ no 2perdl[ \lIft pnrrcm altenatam,& (e~ua tur di(pofirio c. r. de '11,11'1/
rom.prol.. Lolb.C:rFrid,rlien.Er quidquid alij fenri5r,mihi valde Dia·
cet opinio cbdfl'.viri D.loan.Fabri,quam rcripfir tn §.fi Vfro.:rYf<1
f".lnJl<t. de/rg"t. vbi dlcic , qu ùd t quan do 110n ch: ma ior r.l- .
,
�Cau{f.,
I·r. ~'dl+
Caufià 16.
no pcrdcndi pJrrcm,qllln, rorum:vcllltl, ql1ando v.l(allus comInltir fdollla01:lum rune corum pctditur, & rune catJf[, c~duci'
tatl romm fCl1dum re(picir. at qnando C.ll1tT.l caducitacis non
rclplClt toeum feudum,fêd parrem,ncc fllbd!: rario pcrdcndi rawm:nlllc nec lUte Romanorum, ncciure Fcudorum, deber taro
f lido priuan proprer dcuétull1 pams,l.rcfcriptllmlfdi: lm 1/1lb. 'III
i/ldif!,lI. & glotl: tH J. §. c,rlltdu. & cil cexclis ill d.o". 1 .Je ,'''.fill. 1,li
4COilfl'.conjhrlll.L6IIJ.b(JJfj"lien. Nam t pœna non dcbec quantirarcm ddlétl excederc,d.I.rifèriplIIm. & pœnJ pnuacionis non cgrc.
d,tlI, c rnnnos alicnacionis,(ccundùm Bart.Bald.Call:.laf.&alios
ù/lflfom.§ dllliJf.dt "S,lt. 1.
•
5 Acccdir,qlll:\ tbtutum t Catoli,acctiam Regis Hclltici, non
induelc cadueicacem, DIU re(peétu rci conrra formam conlliru·
rillnis & prohlbirionis ahenarx: ergo non dcbcmus illam exrcn·
dere ad rorum feudum. CÙIl1 in pœnahbus non nJrextenuo/cap.
QdIJ. dt rtg. lur. lib. 6. & Ideo maiori (uffragio fuit conclu(um,
budlrnium apphcandum Regi , ac ctiam dlreél:um dominiuffi
rci contra prolubiuonem ahenata:: quod ramen nonnullis videbacur durum, vr pl'iuarecul' direél:o dominio quod n011 alicl1Jucrar , (ed expre(sè fibi & {ucceŒotibus in diél:. call:ro rctinucrat. Hocramel1 l'ationcquadam (pcciali faél:um fuir, quonialll
dlétus Froiilàrdus parricularibus alienatiOlllbus ferè totllm fcudum cl rcriorauerat , in prxiudic\ull1 Regis Cotnim Prouinci:!:, & (oJicus erat hoc modo ~lminuere fcudum : & quia dJé1:i
Salrll~, quo, dederar diéto Giral'do, cranr de antiquo dOll1anio
Jpfius fcudi > & quali nobilior pats rcrmorij : Ideo cona (equcndo vora lnaioris partis> condemnauir difrum-Girardlll11 ad (oluendum laudirnlUID qu:tllori :trano R<:gis,appii'cando regixcuria: dueéturu dominium ip(orurn Sa 1tllll rn. & eodcm arrdlo
condcmnauir diétum Froifiàrdum ad indcmniratem ipuus Gi·
Tardi,Cl( c:luffa euiétionis.lta eoncluCum allno 1 557· die decima
quarra mcnfu Ianuari).
161
-------------~-
C A VSSA
--
16.
Xor defunél:i mariti olTInium bonorUl11 vfi.Jfruétuaria, doris [u<t repetirio'
nem cuidam cau{farum parrono conceLS![:ceLsionarius ex priuilegio, pro refiiturione doti, heredcm pignorat. Apud Pro[ene[calum cau{fa tunc rraéta·
bacur, cùm Publicanus apud [ummos veétigalium ludicesde iure lata': concra v[ufruétuariam iudicium incendir,
fruaus bonorum pignorando:imerccdir mulier & bram
nondurrl debitam fLl1{fc,dlm manrus morererur: argue
ideo lat:llTI) non elfe debitu111 hereditarillm, [cdhcredis
proprium At publicanllsconrrà, laram [eglleJam e{fedebiti defunéb,& propterea cen[eri hcreditariam : cùm aece(forium [egL1arur naruram principalis. Call{fa litigatà'
ac cx conGlio iure diéto:edi~ , alienum de legato viu,fruttus omnium bonorum debeat dedllci a. tamen vec1igal
lara!,quod poil mortem ceilatoris b ob 1110r:llTI c vel culpam heredls debetur, placuit curia: non deducendL1m d,
niGculpa:turmora heredisnon incercc{ferite.oétalla lu. nij,1 55 7·
l.'I'r(Jfruél~ bODorum ff.2d Icg Fal & l.fin de vrufruélJegat.& ruébmr in I.qu:dl',
Cau/ft.
b InCIpit enun obhg.uio.lb hc: rede,c~rt) morruo telbtore dçbcacu.(.
, Intel1igc de moril rcgulari, qux fit per mcerpn.::r,HioncUl, per qu:uu <kbieor ccreus
:1
bUUlS
brjadeci vt ignorarc 11 0n pollic.
ft eum ob!ïgario vclligalis tune Llon lit hcrcdlt3ria , (cd propcia hcredis: vt volui r
CAVS
Ang FulgoC.& Corn in J.fin. § .lin 3u rClll .es J.hcnum.C.dc bon.qux lIb. Albericus ln 1 halll'IlUS,Jf.dc v[lIfrull:.& in 1.'9.hu iuç Cauflx.
c:
•
•r
Pur:. quando heres probabllirer Isnorabar ,lUt iu/}:un cau(f~ 110n rolucnd, habe-
bat,IIIa enim impcdtunt mOram conln1lcti.glotf in 1. qUi
In
altenus ff. d:: reg. lur & lbi
Dec.&Scribcnt.pc:r ilium tcx.tumjin l.quod tc. fi cc[[um pet. & uaél:atur in
t..
qu. hlllU l
Dufsz.
x
.f2J'AB
..
.
..
�Cau[a 16. Q.!!xfl:.
!U'AEREBATVR
r:
DE
DVOBVS.
Primo,an v(ufmél:uaria omnium bonorum teneatur exCo\uete a:s alienum heredirarium:an vero hcres.
Secundo. an lara procedens ex expolitione damori~ contr.
heredem pro debiro 'defunél:i,dicacur debitum hereditaripm,an
vero ipfiu~ heredis proprium.
SV M M AR I A
f2....Y AE
S T IO?{.IS
primll,CauJfe dtcim4èxt...
Pfif'ruEfI14ria ~rn"it/m bonomm,obligatur creditoribt# fecundùm opio
nioltm, Bartot.qNII commlmiter rtprOball/r: 'fuia hcres tenetllr crtditoribu~, flOn ,lIItem Vfiifl'lléll/aria.n.1.,& 3.
4 <..Aéliones perfollales dalttuycontra hmdem & Hon cMtra vfofruEfuariltm.
5 Leg4tum vfH4fruélll5 omJlil/m bonomm. non cmtintl Itr alimllm'
qI/là priiu deducilllr quÀm pr1fetur legattlm.
, <..Acri; alteni deduEfio , ({"omodo f.tciew,ii/..iI/'Jtc pr'!fl4tionem !tgali
/lb hmde,quil dedllmo jeri debet elillm ab h~rede jne ilzteC/ftario.
11'7'& 8.
_
5) Vfiif'ruélu omnium bonomm legdto,licèt aEfiOJ1es aEfiu4 tr"ltflalJ/,/iJmen paful/d lion trilllfelmt. VfiifrllEfu omnium bonomm legato,
legatarùH aEfiones aàiutU exerat vt procllralor hered" ,& ln um
[uAm,eoi.n.9.
10 Erntor hmdiwi; , h.bet aEfione; aEfÙ/44 Jaltem vtiles: ftd aEfionlS
pifsiH.t non tran(etlnt in ipfi"'J,fld dantllr c8nlTil heredem.
I
f1.J'AESTIO
PRIMA,
Artolus in ljiltal.jf. de vfi'.fr.legat, in pemdlll1l.
'l1lA!Jf.fllir in hac [emenria, V1: v(ufrl:lél:uaria t
1
om nium bonorum fit ad!hiéta,dc frullibus
b()norum [oluerc Xi alienum creditoribul &:
legatariis.Cuius
opinionem reprehendllntt
2.
Paulus de Ca!h.FlI Ig,Bald.& Phil.Corn,in /.
fn,§jïn al/lem ItS alien,C.de bom" '].1.& Bald.in
'.J.C.ilefm1/b.& Itt.expenf Paul. Ca!l:rcl1 .•& Doa:. commun. in /,
vfof
Cauifa 16, ~:rlt. I.
16 ~
vftfr, bOltortl.jf. ad,leg, Falcid.Et hanc opinionem comunem conrra Barrol.artcltatur Alexan.in lJijliofom. §,(i vir in 'lllilt'f/~en. coJumll.p. [~.jffoLmatr. pro qua opinione con[lIluit BaLin conjil.
i"ci!ientt,vfùfméluar.omnil/m bonorum.& Paulus de Can:.in c811ftliiuntiqllû confit. 387,incip.in ,caufo 'fliit vertitur Bononi<L. coltlmn. 3·
in verjic. videndum eft ergo,mm'f,ûd U1IetllY diéla domina ad debita
hmditAYia.& Carolus Ruin.conf .... incip.q/~ùt principaliter, colllmn.
plnlllt.mmr 1 4· 1& conj!. 41. ver/';' leftam. co!.jn.nl/m. Il.. & confi!.
to6.de plllribus.col.J!nrep. num. 3o. vol. 1. In quibus locis concludunt Dofrore, communiter, Acs t alienum per[oluendum eifc 7
ab ipfo IlCrede , ip(ûmque heredcm obligàtum eifc crediro
lib, &: non v!ufruél:uarillm , per 110raca' per Alexan, & Scribenresint, I.§jiheyes.ff. ad Trebel!. Nam aél:iones t pcr(onales dal1- 4
[Ur conrra,heredem, & non conrra v[ufruétuacium; d, §,fi heres.
&:probarur in d.!Ji vfméluomnium bonomf1l.jf ad leg, Falc. vbi de
legato v(usfruétus omnium bonorum priùs deducicur :ES alienum, Vt ibi dicitur, & in d. 1. fff. de vfi1r. legat. & notant Scriheures in locis (uprad. Nam talc lcgatum t non cominet:Es f
alienum , quod anLe tr<1ditionem bonorum faciendam legata'rio deducenclum cil:, d.l.vfi1mc7/~,C/lm fm /lib, Bona enim intelligunrur dedilél:c a:rc alicno, l.mulier bonajf.de il/Y. dot. l.fitbftg ndfll/JI, §, bona.jf.de verb.figltifEt quomodo t hœc dcduél:io fit fa - 6
ciendn ante dcduél:ionem lcgari v(uftuél:lIs , tradie Call:rcnf.
(,njil.387' di cens ,quod primo dif1:rah enda (unt ab hcred() mobilia & moucmia, & li illa non (ufficiam ad {olutiollcm a:ris
~licni, vendcuda (Unt & dill:rahenàa immobilia , v(q uc ad inregram farisfaél:iollcm a:ris :alicni, l]LlOd probarur in d.l. jn, §.jn
AN/lm, c.de hmÎs ql/,f lib. & hoc modo [ol,utio reris alieni fit tam
de proprierate quàm de v[ufruél:lI: cùm vendantur bOlla CUIll
plena proprietare. Hinc contingit minui legarum v(u sfru étus
cum propneratc,vt aduCrtLlnt Ca(lrcn. Fulgof. Corn. in d, §·fin
Allflm 4S ,dien/ml. Et hoc procedit t etiamfi heres nllllulll iuucn- 7
rarium faceret : quia nihilominlls dedLlccnd ll m en: modo (u praditl:o xs alienum de leg~ to v{u sfruél:us omnium bonorllffi,
vr voluir Paul. de Can:r. in d, conf & en: ex mente omnIum
Scribenrium in locis {ù prl allcgatis. & fic hcrcs reman ct
. obligatus creditoribus , & Il li~ tencrur per(olucrc dcbita 1
'hercdiraria , non alltcm v[llfruél:uaria, Ideo t amcquam tr.1- 8
!\atbona vtcuda & fru cnda 1 gataria:, dcbct deducere xs abe
x
2.
IllIIll
.'
�Cauffa 16. Qu,dt. 2.
num: vCl1dcndo primo mobll1a & m lI~nti:l, & li nOI1 fllfficiunt,
f[1~mllnmobiha, vrquc ad c:lôlu[lollcm iotcgram debltorum.
9 Ec licèt t Icg~to vrufruél:lI omnillm bonorum aél:lones aéhux
tran(e:H1c illlcg~taciall1 , h oc tamcn ht prxlbca c:llltionc dc vccndo.lc frucndo,ex l.vxorl me.cff de vfufi.ltg. & notar Bartol.m J.l.
jin.C.d.llf.quas :lc1ioncs vrufruJ:uacia excrcehit, ranquam pcocurawr in relU (uam,iuxra ccxc.Ji} 1. [.§. Iffvjitf..IIc7.quemadm.call.camen aébol1es p,üfiux llullo modo CCJllrCU11t in Jegatatium 1 Ced
d.!l1tur contr.l herrdem,vcdcclac.lc P,lul.dc Calt.d. conf 387' col.
IOpm~II.& Ruill.conf5 l.iI.ll·VO!.l. ~c madmodum etiam t con·
{brucum cft in cmtore 11I:rcdic.ltis;1ll 'llicm tranreunc aé1:ioncs aé1:iux (alrem vCllicer,& illas pord!: imcmare: tamcn aCtiones paC·
fi ux 11011 trallU li nt in Cllll1, (cd dalHlIc co ntra hcrcdem,l. 2. C. t/(
fJtrt4!I.Vl/.t{f.vmd.Et lu: c cft not.lbil is deelaracio dd 1. vxol'i Im~.
vr fUir conclllClIlll in hac caufla.
16+
S VM MAR I.A
6) V
""-'
AE ST J 0 N J S
[atmd.., dlClnJo<ji.\lot CIfI1ft.
l
Creditom difillJc11,ér HOIJ /;mdis, pojFmt pum flp4mtÎonem bonorum.
2
LJI~ 1'Mndo
1 d(bitllm hereditaritlTII,/;abct eandem ~ypOtl)lc.t/11 &
il/ire! priDrtWm','lH'lm habel prin(fp.de dlb,tHm.
3 L.I/.,.nJit debJtllm hereda,lrillm mene.vide & n.1.
4 L.II,t cxpoJita poj! mordm rcglltarem fJtYcdù,dicitllr dcbi/lln: hmJir,
&,,011 drjrll1c71.n. 5.
6 IgnoT,InIlA '" [.,<70 atulJ8 ifprob"bi/ù.
7 Ùlf"lltpl/{a/lo,in dllblo nOll r.cjùmùllr.
8 f/xorvJùjm{ffldrl.l omlJl/lm bOl/orll1n mariti,polrfl petere «ow" pY/hl
dd"CI d, b011l1 ,.W/C1".11iI bond fibl trl/drrltllr jmmd., ex w1[.t
, Lcg.tl.
9 Heres lion duilllr iiJ CIl/pif (olumdi la/lIl1J ) fi ~nor':lIit d('bi/Hm pro
1'vO fiul d.uMr eXpofilllJ.
10 Ign0Y4n/I.1 pr.b,tblll! r.wllfo/ ,è pœlM, 1'I.t ,rll.èJjlric70 Îllre cOTllmim·
re/llr.
1 [ !f('fCS empIIY/CIII.r,f Ignor:?lIit fimdl/m, 11/m, vmdiditji1lC confcnfit
dommj,~fF: <lnpllylt!lttc.m~m,l1o" tr.'Cl/rrr/ pO:llam c.,d,uit,ttlS.
I l Heres 1".rndo ex prpr!.' CII/p" cOli//t'Ililllr, propter il/jI'lIn iglJOrdn.
tiam e.,,"ji/llr.
.Q!.;AE
.
Cauffa 16. QE.xil:.
'
1]
.!Z!' AE S
2.:
T l O S E C V N D A,
dccùn.rfoXftt c;",Jf.e.
VxritLll' an hoc ius bta: dicatur hercdir~ rium: ail
.
ifcro proprium iplÏus hcrcdi s. & hoc cft vrile ('Circ
.
propter mulla. nam li lit herc:dlrarium porell: imperrari Cep.lr,lrio bOllorum : (ecus Ci Cir propriLlm dc•
bHUlU hercdis, l. 1. ér tOI. tit.ff.dcfip~,at. bonor. v hl credltorcs t l
dcfunét i & non hcredis, pollullr pccere feparatiOn COl bOllorum.
Item fi fir heredicarium t raql1âl11 acceflorium prillcipalis obJi-l.
gacionis dcfunél:i, h.lbcbir eal\ldcm hyporh cc~ m & c2mdcm
prioritatClll, q uam habe r prin cipale debi ru III , iuxta tcxc. in 1.
Lucius.jfqui pOllor. in Plgn.hab. qu od norac de Ripa,in 1. prillt/cgùI.
If'" pYlull(gi,j cred,/omm. SUTIllltc:r fi huius Jata: dcbirum dl: hercclicarium , hcl'cS qui adic hercditatcm CUl1l bcnefi cio inuemari), fi bona dcful\Cti non Clint (oluendo, non tenebi tur dlud Colucre de {uo patrimonio,l:fin.c. de illr.dcftbmmdi, & 111 IIlIth.de f, erldlb.& F,tlCld,.fecùs Ci dc:birum effer proprium hcredi s. Item fi
dcbirum btl: etlc r hereditarium , deber Colui ab ipCo heredc de
bonis hcrcdicariis, quo cafu mit'llcrcrur lcgarum vCusfrué1:us
omnium bOlloru m,Vt diCtum fuit in pra:ccdenti qua:ftione : Ce·
cùs fidebirum fir proprium hcrcdls.
!rJt!UCvidcamus,an dcbirum t hac' Jata: fir herc:ditariulll ncc >
ne.Er vldererur prima facie 110n c:flè hercdit3rium,Ccd proprin11l
bcrtdll:nam (\'[ dié1:um cft in prxcedcntiqua:ftionc)c ùm ad hcrcdcm Cpcèl:cr Col lltio a:ri ! alic11I,1i die conl1iruta 11011 Colu:lt, intclhglcur hcres in mora:& ldeo,t fi ob moram hcrcdis non Col 4
ucnm pecull1a, tle ric c1amor expofitus, veé1:igallata: procedcns
cxcllmoris cxpolirione propcer moram heredis,illtclligitur eflè
proprium deblru01 iplll1S heredl s; ctun boc debirllm proucniat
ex culpa & mol'.l hercdis, incipl~rqlle ClliS obligario poft morcClIld,func'1:i, vr obligacio Cit propll:' ipCius hel cdis, VI' voJum
Angel. Rapha. Ful gof. Phdip.Corn.tn d.L.jin. §.(Î111f1lICm .es If/ie
mlt/I.C.:!" !,PII. (11I.c Itb. AJbcric.m f.lhlc'tcnwjfdc vf!fr. Ô·1'f(i/Jad.&
CJrol.Rl1inu, m c.n(;!OIÎ. vol. 2,(of.pemtlt. mml. jO. IIJ '1-'11'( ncc l'r.flAirs Objf.lt 'I/IOd .n'ho credulIYlbtlJ. Et ql1 ~ mll is rcxrus in d. § .f-'n .1/{" m,loqulr ur in p:ltl'C' '1l:l dl: v[l1fl'llal1~l'll1S omnil1m bOIlOtulll
fiili,cx dl(polinollc leg ls:r,lmcn idé dlCClldll cil: in v[lIfrllé1:u ario
x 3
ex \' 1
,
.
,
�166
CauiT'a 16,Q.!!a:ll:,2"
ex villma volunrate, (ccundùm Baldum Salicer, Ang, Ca/l:rCI1;
&. Cotlleum ibi , & Carol. Rui. il/ d, conf & Paul. de Calho in
cmfi"iJ antiquM,cmf 3S7,Nec porcll: allignari rario diuer(irarisinrcr vrrumque calilm, cùm ex mora vcl culpa hercdis non d~
bcar legararius in aliquo pra-grau3ri, cap, mortl, Je reg, IlIr,1II If, ,f, 1/1,
condelllnatio!J(, §, vniclli'lllcff.dt reg,illrfiât!Ji vnùl4,§,ante ommaf.
de paBis,
,
5 Conrrarium t ramen fuir in hac cauffa conclufum: quolliam
Jleres non fuerar conlbrl\[us in mora per incerpcllJCioncm, UIIO
fuerar in probabili ignorancia ex quo de nouo (uccelferar in'Ïus
defunél:i,/''lui in alterù'1jf.dt reg,illr,c, cum (l"M, d,/it,de reg,illr,lt6, 6,
6 Ulm t in faél:o alienO'probabilis cft ignorancia, l,j, f. profio, IJi
1l1ll!ur,jf ad Pll/csa, Er rnalCimè ,quia reA:acor in rcA:amenco grauauerac vxorem, ne pererer ab heredc rrecencos Rorenos ,quosex cau/fa dotis ab vxore acceperat,qu,< prohibito fuit faél:a vxori [ub pœna priultionis omnium legarorum eidem reliél:ol'um:clc
ideo heres poruit ignorare retbrorem recepiife maiorem quan7 tiratcm docis quam tcA:aror profcifus ellèr: cùm t mulciplicacio'
in dubio non prx(umarur,l.plallè,§.I.jf.de legat, 1 .1.qllll1'1ullgin/a, dt
prob.riollib. & an plus doris fucrir à rcll:arore reccprum ,qUa" qua:ll:iG cùm {jr faè1i,probabilirer ignorari dicecul' ,clrp.l.de conj.& ibi
li lloracur./.cmc/IlJio.§.pmlll/,de curtttfllrioJi. Accedir t iClo ca[u <]uia
vxor v(ufruél:uaria, porcf<jr ab iniria percre doré libi [olui & dedllci de bonis Icgari v(lIsfnlél:us,& {je doremJeparare à bonis,vc
norarur in 1.Ji drMori.c,de p"Où.& per Bald,in 1. i1JbemlM. C.~dTn
bdl.Calhen.in COllf 3 87·col'4.i» verfe.vnde adpropojitl/1", Cil'" aitl~,
vxor Crl4l1rrx. ~od cùm non feccrie ,Ced omnia bona ad vrcndum &::fruendum ab her~de aceepcrie: non pocuir, nifi ex mala
Ede, cedere parrono aél:iones pro reeuperanda dore:cùm ipfa cencrer &:: pollideree bona,ex qUJbus doris [olurio Ecri debebar.vn)1 de cùrn hcres habebar iu/hm cauifam ignorancix debiei, pro
quo fuerar ex more acclamarus:non fuie in mora (oluendi ,I.q~o~
tun jjJ.Jicert.pmlt,& Ibi Bar,& Seribenrcs,& in 1.l'JOn poteJlvldm
Impr~b/l1" jf dt reg. iu.t.. Et probabihs ignorancia impedie moram
committi, ve norar gl.in d.I''1111 in altrrit#. & ibi Decius, & Dd.'lIt
in d.l,quod,&c.per ilIum rex,& Paul.dcCaA:r.in conj.1. c./llcip.vltrA
ea 'lu.tjilperiùJ al/egAII!. Er mulra magis, li rcneamus ius !aea: fui{fc
mrroduél:um in pœnam debiroris non [oluencis, vr nOJllllllli exi10 frim ant, Nam t ignoramia probab!lJs cxcufac à pa:Na,qU:E Clriêto llirc
'Caulfa 17'
Ï-67
Ao iure cominrererur , glolf. fin. & ibi Bart. & omncs Scribenres
iwü,c.ddur.elnphrtelll.& per Alexand.i»I.Cllmj/ills. §.in hAc.ffde
'11lrh,ob{;gat. Nam' & heres qui ignorauir rem à dcfunél:o conduéhm,non rcnerur pocna, t, "011 IIbs re.C.vnde vi. Sic & hcres t em- I I
phyceura! ,qui ignorans fundum elfe cmphyreuricarium, iIIl1~
vendir !ine con(en[u do mini , non ineurrir pa:nam caduclratls.
vwadir Bal. ;n CAp. 1. §.fi Vl/[a//'M. in tit. fi de fllld6 Jiurit folllt
CDnlmltrji4 Inter dom. & dg". Vdfo/I. Er t quando heres ·ex pro- 1 2,
pria culpa conuenieur , proprer iu'fbm ignoranciam omnino excu(arur, vc nocac Paul. Caftr. in d. cDnjt. 1.0. & in limili ea[u
tencr Cornclls in confi. Il o. inci" vidtlltr i" hile conJi,/t"tÎ6ne, co!.
lib, 1. vbi nocahilirer dec1:trar cexr. in 1. r. c. de dll/41io. 'lll<t .
,""modo. non habere loeum Înl1credc qui ignoraucrir obligacionem alimentorum : cùm in dubio pra:rumacur iglloraife, d
I,q',; in AlterilH. Icaque in hac cauifa, placuir maiori [uffragio:
veéhgal hoc larx, e<lnquam hercdicarium, [olucndum ex bonis hcrcdicariis. Nam ca qua: in principio huius qua-ll:ionis
dié1:a [unt ,proccdunt & habcm lecll m , quandG mora regularis vd cuJpa heredis in non [oluendo inreruellir: rune enim
obligacio repurarur propl'ia heredis, cùm~ vcél:igal Jara: tune
proccdar propret. dus culpam & moram : [ecus li Imlla ur eulpa
vcl mora regularis..hcredis : quia rune accedic herediraria- obligarioni & ci us (equela reput3rur. Er lic fuir eonclu[um,die oél:aualanuarij,Anno 1 f f7.
in,
C A VS S A
17'
oN0
KA TV S Meiranus naturalis
filius, à Prin ci pe legicimarionem im ·
perrauit, diplomatis Canciendi decreta pater conCen{je , ex ceris cognatis
haud vocatis. Cau[f.l ampliùs dit'CL1fTa,
Placuir curia: filium naturalcm nata/ium ref1ieucionem à Principe p~ (oip(um poffe imperrare' . Et vt d~cretllm imerponatur, ftlfllcere patris
COH
�166
CauiT'a 16,Q.!!a:ll:,2"
ex villma volunrate, (ccundùm Baldum Salicer, Ang, Ca/l:rCI1;
&. Cotlleum ibi , & Carol. Rui. il/ d, conf & Paul. de Calho in
cmfi"iJ antiquM,cmf 3S7,Nec porcll: allignari rario diuer(irarisinrcr vrrumque calilm, cùm ex mora vcl culpa hercdis non d~
bcar legararius in aliquo pra-grau3ri, cap, mortl, Je reg, IlIr,1II If, ,f, 1/1,
condelllnatio!J(, §, vniclli'lllcff.dt reg,illrfiât!Ji vnùl4,§,ante ommaf.
de paBis,
,
5 Conrrarium t ramen fuir in hac cauffa conclufum: quolliam
Jleres non fuerar conlbrl\[us in mora per incerpcllJCioncm, UIIO
fuerar in probabili ignorancia ex quo de nouo (uccelferar in'Ïus
defunél:i,/''lui in alterù'1jf.dt reg,illr,c, cum (l"M, d,/it,de reg,illr,lt6, 6,
6 Ulm t in faél:o alienO'probabilis cft ignorancia, l,j, f. profio, IJi
1l1ll!ur,jf ad Pll/csa, Er rnalCimè ,quia reA:acor in rcA:amenco grauauerac vxorem, ne pererer ab heredc rrecencos Rorenos ,quosex cau/fa dotis ab vxore acceperat,qu,< prohibito fuit faél:a vxori [ub pœna priultionis omnium legarorum eidem reliél:ol'um:clc
ideo heres poruit ignorare retbrorem recepiife maiorem quan7 tiratcm docis quam tcA:aror profcifus ellèr: cùm t mulciplicacio'
in dubio non prx(umarur,l.plallè,§.I.jf.de legat, 1 .1.qllll1'1ullgin/a, dt
prob.riollib. & an plus doris fucrir à rcll:arore reccprum ,qUa" qua:ll:iG cùm {jr faè1i,probabilirer ignorari dicecul' ,clrp.l.de conj.& ibi
li lloracur./.cmc/IlJio.§.pmlll/,de curtttfllrioJi. Accedir t iClo ca[u <]uia
vxor v(ufruél:uaria, porcf<jr ab iniria percre doré libi [olui & dedllci de bonis Icgari v(lIsfnlél:us,& {je doremJeparare à bonis,vc
norarur in 1.Ji drMori.c,de p"Où.& per Bald,in 1. i1JbemlM. C.~dTn
bdl.Calhen.in COllf 3 87·col'4.i» verfe.vnde adpropojitl/1", Cil'" aitl~,
vxor Crl4l1rrx. ~od cùm non feccrie ,Ced omnia bona ad vrcndum &::fruendum ab her~de aceepcrie: non pocuir, nifi ex mala
Ede, cedere parrono aél:iones pro reeuperanda dore:cùm ipfa cencrer &:: pollideree bona,ex qUJbus doris [olurio Ecri debebar.vn)1 de cùrn hcres habebar iu/hm cauifam ignorancix debiei, pro
quo fuerar ex more acclamarus:non fuie in mora (oluendi ,I.q~o~
tun jjJ.Jicert.pmlt,& Ibi Bar,& Seribenrcs,& in 1.l'JOn poteJlvldm
Impr~b/l1" jf dt reg. iu.t.. Et probabihs ignorancia impedie moram
committi, ve norar gl.in d.I''1111 in altrrit#. & ibi Decius, & Dd.'lIt
in d.l,quod,&c.per ilIum rex,& Paul.dcCaA:r.in conj.1. c./llcip.vltrA
ea 'lu.tjilperiùJ al/egAII!. Er mulra magis, li rcneamus ius !aea: fui{fc
mrroduél:um in pœnam debiroris non [oluencis, vr nOJllllllli exi10 frim ant, Nam t ignoramia probab!lJs cxcufac à pa:Na,qU:E Clriêto llirc
'Caulfa 17'
Ï-67
Ao iure cominrererur , glolf. fin. & ibi Bart. & omncs Scribenres
iwü,c.ddur.elnphrtelll.& per Alexand.i»I.Cllmj/ills. §.in hAc.ffde
'11lrh,ob{;gat. Nam' & heres qui ignorauir rem à dcfunél:o conduéhm,non rcnerur pocna, t, "011 IIbs re.C.vnde vi. Sic & hcres t em- I I
phyceura! ,qui ignorans fundum elfe cmphyreuricarium, iIIl1~
vendir !ine con(en[u do mini , non ineurrir pa:nam caduclratls.
vwadir Bal. ;n CAp. 1. §.fi Vl/[a//'M. in tit. fi de fllld6 Jiurit folllt
CDnlmltrji4 Inter dom. & dg". Vdfo/I. Er t quando heres ·ex pro- 1 2,
pria culpa conuenieur , proprer iu'fbm ignoranciam omnino excu(arur, vc nocac Paul. Caftr. in d. cDnjt. 1.0. & in limili ea[u
tencr Cornclls in confi. Il o. inci" vidtlltr i" hile conJi,/t"tÎ6ne, co!.
lib, 1. vbi nocahilirer dec1:trar cexr. in 1. r. c. de dll/41io. 'lll<t .
,""modo. non habere loeum Înl1credc qui ignoraucrir obligacionem alimentorum : cùm in dubio pra:rumacur iglloraife, d
I,q',; in AlterilH. Icaque in hac cauifa, placuir maiori [uffragio:
veéhgal hoc larx, e<lnquam hercdicarium, [olucndum ex bonis hcrcdicariis. Nam ca qua: in principio huius qua-ll:ionis
dié1:a [unt ,proccdunt & habcm lecll m , quandG mora regularis vd cuJpa heredis in non [oluendo inreruellir: rune enim
obligacio repurarur propl'ia heredis, cùm~ vcél:igal Jara: tune
proccdar propret. dus culpam & moram : [ecus li Imlla ur eulpa
vcl mora regularis..hcredis : quia rune accedic herediraria- obligarioni & ci us (equela reput3rur. Er lic fuir eonclu[um,die oél:aualanuarij,Anno 1 f f7.
in,
C A VS S A
17'
oN0
KA TV S Meiranus naturalis
filius, à Prin ci pe legicimarionem im ·
perrauit, diplomatis Canciendi decreta pater conCen{je , ex ceris cognatis
haud vocatis. Cau[f.l ampliùs dit'CL1fTa,
Placuir curia: filium naturalcm nata/ium ref1ieucionem à Principe p~ (oip(um poffe imperrare' . Et vt d~cretllm imerponatur, ftlfllcere patris
COH
�J 68
Caul1à 17 · ~xll:. 1.
con(en(umb, edam non
vocaris cogl1atis agnat1fve c: die
tricdima Martij , 1557. Et alio in nc:gQtio ira pronuncia.
tuIU eftlccunda Oélobris.
1. L.lfde D3ulib.rtll.§ fi quis igitDt. 'rerr.1i vero qui(pi31n remeriprUIR oltè.r.1t. & in
'Yerr.6n.CJus.~.1O Aurh.qulb.mod.n:u,dlic (UI.& ln 1 quœfthulw Caullz.
b ~12 (oli p.uri asaafCltur & (ùcccdu. , tiliumin Auch. qu,bus madls oarur:alesd
{ul.Er lirur lorspatcrna fiilo,lt.l fill:ll15 paUl dt Illctucnd.l,vt dicle glolf.1 1I j gc.
nCrJJltcr.cod. vade mcnro con(ën(us patm: ddider3tuf • vr in adOpJl0ue.1. CUIn
ncpos.§ tin dt: adopuoulb & 10 1.qu:l:ll.hu,us Cautfx.
( Dd.communiu.:r lu 1GaIJus.§ dt <]nid fi tantum.lf.de hb & poA:h. probatur ml.cum
l
2doptlo tf.dc adopr.ac ln 1. .tluœfi.huiu$ Caulfr.
IN ENARRATIONE
HrrrS LITIS
d"plex fuit 'f1l.tJ!io.
Prima, an nacuralis filius pofIit natalium rcUirutioncm ip(c impetrare.
Secunda, an interinationi Iirerarum,p~rris,an edam agnatorurn,
ve\ cognatorum ,con(cn(us Ut necelfari us.
-------;sn/MARI A f<J'AESTI07'(jS PRIMAE,
Ca/1ft
1
'7.
RrJcriplllm Icgitimati8l1i! P8/1' jlifMlldtrlralùjÎlo 1I0mim implIrllrt 1I1fcio palrt,lJte 11611 & p"ttr Il,,trrr,,!t! pOltjl.lIud Impcl/arr mfclDj/tO:fod'N IlIIcr;'Mllonr rcfmpti,re'flltYltrrr c01lfenfil4j1:'feu1 qllmdojlùlf »alllraltj ill"d 11I1pelYaHII , in àu, Aff/oh.tIlom nwjf."ùl! 1'eo»fonflM patri..
.QJAE S TIO
P RI .M A.
Vbium (lcir in hac qua:fHone rex. in §.illuJ
tamm' /l'nb. modo nat. ifJieitmtllrfoi : vbi p~tri
[olùm pcrmirtitur offcrre prcces pro lilio,
& dcc\arare quàd vult naruralcs filios rcliirucre anriqua: ülgenu itari ,& iuri Icgi timo,
& {ub porcUarc cius lieri, & ill §.& gwrr41"
~~~~r<~~ ter. todem tit. (olùm lilius nalUralis impctrationi ingenuitatis courcnme debet.Ex quibus videtur,qllàd potdbs
C aullà 17. ~a:f1:.I.
1 69
ccfbs pctcndi kgitimationcm à Prin ci pe, fit fol, patri re(cruarl,
lion enntn lilio concelfa.
Ntlulominus fuit concIu(uffi, ram /ilium qu àm parrem de iure polle impcrrare ingcll uirari rc[cripcum. Ac qllldcm de pane
nominaritn d,ci tur ln d.§.t!lsu:l t"",cn.& md.§.grnm.tlter.ql1a:: 1lira
iura 10qulIllmr, qU :\Ildo pater impetrat reftiwrionem pro /illo,
quam Dd.diclIllt valcrc,!i /illus narnralis con(clltiar Il1rerinationi rc(cripri, d.§. gOltrllltUY. De filio probarur ex natura corrclariuorum.nam que m admod uffi va let lcgirimario li lij il patrc imperrara,li lilius interinarioni con[c:nriar: ICa valcbit Jcgitimario à nlio impcrrara, li interi narioni pater co n[emi ar. Nam di(pofirlllTI
in l'no ex correlariuis,cen feru r di(pofitul1l in alrcro , lf-ff. dt acrrplildl.ljn.C.d( illdié1.1 vidflit.tol.& ibi notanr Doél:or~-I.I .c.dc
luprrfù.& (equirur ilJud in fimili Bald. in confi. 14.Ùtcipji'per legilinlitllonc.eo!lIn1l1.pellult.ltb.2..& Angel.iH conJi. 87.intip.pro dwJiom
p"nfii.ro!ullm.2..in verfin conlïarium, vbi rej}odet ad tex. in d.§.I1lud.
~od hcèr p~tri hoc ibi conced:l.Cur, ramen filiis Haruralibus
110C ibi dcucgatur. Ad ::lIia igirur iura reellrrimus , qua: hoc derctminant:veluri in 1.2..1nfjfd( nalaltbu1 rtflifllcndù, ln §.Ji qflù igllrlr.ifl ""(1Ji vero flmetlP/llm o/fiYltl. 6· in vaf.f. in codem §. qlllb,u
II/Od.IMI. ejJjili. ~ibl1s iuri bus prob arur !ilium ll.ltllralcm po[fe
pcr(cip(ull1 impctrare hUIU(modi rcfcriptum: & non dl: nOllum
in iure, Icgcm vnam pel' :lli am fuppleri & dcclarari,l. non cf! no1111/11.& ibi glo. Barro!. & D oél:oLff. de Itgib. qUi.l 11 011 pOIfU11t
omncs ca(us vna Icgc co mprche nd i, 1. non p1Jimt. cod. & li cèr ad
l'ahditarcllliegitllnario ni s, quam /ilius naruralis impctrallit, reqUlm urcon[eufus parri s: quellladmodum & con(cn(llS filijef!:
neccOànus, quando parer ipfe im pc;rrauitlcgitill1ationem pro
filio naturali, d. §. genc,.,,!itcr ,1IIttm.ra 111 cn i nuiro ::t1tero non pro(cdir legi tim ario, vr ibi dicitUL Sed quando ccnfen(lIs parris l'cl
fihl in aliquo aél:u requiritur,rundiJfficit tnlcm con(en(um pra:ccdere, vcl Ceql1i aâ:u m, h oc etl: inrcrucnirc rem pore impccl'atx
Jegitimarionis, vcl pof!:ca rem pore inrerinJtionis Iircrarum .1. fi
quismilubon". §.illflilm.ff. deacq. her.ùlNélAl. final. C.• rd 0l[,fcedoNldn.& in cap. r.llih"bitio.dc rtg.IIIY. lib.o. quod ibi norant Scribentes. Etqu àdi n legiti mationis impctrarione Cufficiatconfenli1ll1
parris inrcl'uenirc poU irnperrationé Iitcrarum ingcnuitatis, probarurcx natura cocrclariuorum, vt diaum cf!:. In d.§. gtncrablrr
AU/lm. Nam Geur ibi [uffidt, lilium naruralcm confenrirc poft
y
impe
�J~O
CaufT'a 17 .~:dl:.t.
impetrationem rcCeripti:ita & patrem , Cle natura corrclatiuo·
runl, Vt voluit nald.in conjil.l 4.cofu1n.pmulr.& Angel. in c",jit.pr~.
Irfltgato.lcaque fat ell: parrcOl Incerinarioni lirerarum ingcnuiraris IiIiJ confentlre, fi filius refcriptuOl impccraucrit. Pronunciatum die 3o. Mamj, 1 yF·
._ ----
Sf/MNARIA .QfAESTIONIS
jeC/Uld<t, CAI/!f.. 17·
1
~
;
4
f
7
8
9
l
Legifimltio flij IMtl/ralio pey patrem impffrafd,noll potrfl interù,a.
rijine mi/enfufilijCorrd.tillorum cAdo" rfl lIaflmr:ideo dij}ojitmn in VIIO, illtdflgitur
difJofitum III Altrro.
LegttùlMtio perfilium impe/ra/a, non de6et inttyillllyijine COllftllfo
fAtri;.
FIlaI! natura/ùfl" p,rtri agll.ifêifl/r, 6- filccedit /t6 ùmflilto , 6-1/011
4ltù ag"dfu vrl cogllatl! patru.
CO!JjClljiU agll411Tf1m vel rogll,r/omm, 11011 rfl re'!ltirmdl« in ItgirimatlDnc filt; n,r/lITolis: imo mqlt< "jèendenti/lm, nifi iflor/lm fitb q"orum po/1Ia/t e!fit parerfiltj Irgitimlllldi gptia.nllm.
eod+&6.
LArgl/llle/f/ll1n virlet, de adoptione vc! arrogntiolle ad legitima/io'
mm.
Agllati ve/ cognati in legitimAtiomfilij IIdturàlis , 11011 dicNn/ur ha·
6m fr/ttudicmm 4"'1110" cOlljideralldH1I1.
Arreffa duo citalttllr.
,.
ri
f)J'AE S Tf 0
Cdll!f.e
SEC PN DA,
17·
' Onnar patris con(en(llm in hac Ic:gitil1latiolle
,~ debcre 3cccdcrc, duplici racione : Prima, quia fi
~~1f1J~ pater pr~ liho narurali impcrr;}{fc,t hane IcgirilUa·
~ rroncm, fille dublO VOlUllt3S lih) dlct rcquirenda, fi,
Ile qua non poflcr inrcnnari Icgitimarionis rc(criprum, VI
probarllr in §. gmerdltur Alltem. tbl , dltm à filif "oc r1l1H,.
"dbllmnt. ilt Atef"rnt. 'lulbll" modo 1I11/lir. iflic. fili ,& inl. fil. ff
de IIIS qlll finI III vel al. IHr. & hoc firmant Guill.deCull. AI·
beric. Angel. & Paul. Je Ca(l:r. il/ 1. bmigllilU. jf. de legrbru,&
Ludo
Il
t
Caulfa 17·~œfb..
171
Ludouie.RomajÎlIg/lI.2.2. i Bart.in d.If.Card.;1I cAp.pcr vmera{J/1/1II.§.qHod 4I1tem''lr,; jintjlij 'rg. & DoéXor. comm unircr I~oc approbar, vr cUlUulariffimè probar Nicol. Boer.. duif 160. illcip!;"
rirrapudillum. Ergo diccnduIU dl:, parris con[cn(llm c{feneee(~
[ario requirendulU, quando nlius impcrrallir ]cg\cimarioncm.
Nam t ill corrc1ariuis, qnod dl: in vno di(po{jrulU ,ccn(erur di(- 2pofirum in alio.lfill. C.de illd. vid"it. 6- illi. 1. C. de cl/preJf & per
hane rariollem hoc lirmar A ngel.conjil. 87.i6i,pro dwjiollt pllllm.
rllulnTl.l & Bald.in conjil.14fliftr ItgitimAliDl/e, lib. 2.. column. ;. in
'IIt1fitprr legi/iI'lMtione. Carol.Ruin. conf I I incip. 'l'Mmu';;. col. 2..
Nlllntro·l·voll/m.;.& d.Boer.diéf.drcif/lfo.ntlm. 3.
Sccllllda ratio, quia agirur de prœiudicio pauis, quoniam t }
pet halle IcgirimarioncL1l, filius n:ulll"aiis rcdigirur (ub porc{l:aIcm.ldcirco Illcriro requirirlll" cills con(en(us, argl/m.l. 2.. inj.jf.
dll/4/.rrf!. & probarur hoe in l.e/lm lIepo!. 6- lfn. jf. de adoptiomb.
&in d.§.gmeraliur atllem. Arque ratio in illo rextu cxprc{fa , miIilar ,riam in paue. Nam {jeur (ors parcrna mcrucnda e(l: à n. lio , Vt ibi dicirur,ira & (ors lilialis à parre, quia, vr dicir Ibi glof[a,praulE conucr(ationis, & morum pcruer(orum pon' r ,{fe fiIius,qui en in fuam pore(l:atem redlgcndus : vnde merirà panls
con[cnfll s ncce{fanà rcqllirirur. Ar quoniam (oli parri JgllJ.' 4
[citllr & fllcccdi t filiu s naruralis , .& n011 altis cognaris fratris, vr
dicirrcxr.fingllbris in §.jlil/m. ill Illltbel1/. fjlllb. mod. na/llr. cfJcillll/llrfui: & ibi hoc nOrJllC pel' Ilium rcxrul1ï Barr. Ang.Iacob.
de Bcllollif. & ali). item Barr. Bald. AHg. Alcxalld. IJ(on, &
Scribcnr. in 1. Gallt/!. §. 6' qI/la ji lanll/m.il df Ilh .J~ P'1I. & Ang.
il/d. rOIlp' 37. rolll",n. ~ . & IJCO CLIl1ï filius narur:dis legirillurus
non fuccedar allO , & reliquis a(cendenriblls p:mis : nec illis
adgna[carur aur eognarus fia r , ideo dlorum con(en(us non cl'!:
.lcqll1rendliS in dus legirimlrionc, nl{j vnO caru, (edicer, qlla11do parer t fili) naruralis cfièr in porcfbce aui, :lut alrerius a(ccn- y
demis: rullC enim allllS am allus ex a(cend clltlb. in cuius porefhreparcrc(l: eon(l:ittHu s, e{fcr nceefiàno vo candus, & Ilhus
confcu[us perquirelldus in l'e(cripri inrcrin:lt1one, vr Plilcrè &
[ubrilircr pro bar Carol. R uin.1IJ (01ji/·10. inClp. 'l1l."",1IS d tt<.. ant1f
1I··dl 5.& cmjil.immrd/l/fèfi'111 01/i , ilJcip. ']111I111rll1 ClYr,l. voJ"m. 3
colum 1.TI.2.& 3.
Ca;rerùll1 , agn:lri t vel cog nari :t I.\rere parri s , nullo modo 6
fUI1t eirandi lut confcnfus corum rCtlllircndus: m.IXi mè q1l.lny 2.
do
t
,
�J~~
C.ll1(fJ
Callifa 1 S. <2.!:!.a:l1:. vnica.
18.
du leglti matio fi c in vica pJcris, vc co ncllldlloc Bartol. Bald. A·
lex. 1ml1lO. Llon, & omnes Scribem.1I1 'ia. 1. G"II~. §. & 'fu/lift
fJI/ f"ml de I, b. & pojfh. idquc probacur fingularircr in 1· CI'''' 4t/Opt/O.ff. 4c"dppl. vbi ln adopCione facicnda con(en(us agnatorum
vel cogn.ltorum non dt llecc/f.lrius. Er valer argumcnrum de a7 dopriunc t "cI arrCilgaciollc ad Icgirimarioncm,quo genere argumC 1lC1 vmur Barrolus m d.I.G,t!/U!.§.1I1111l dr leg.col.2.in verfrc.qluyO
vlr)111I pu IcgIlIIRJtlol.'!",.& Rom.co>l!194.Jbl in propoJilll cond/lfione.
S col"111 pr"Ri.m +dllb.&CaroI.Rui.d.confil. 71.Nam t pacer naruralts
pOrCf:lf fertado vel aliàs corrahédo ,agnaros vcl cognaros Oll1l1CS
excllIdc rc J (lIccdlÎonc, & circa illil porcrac illis liberè prxilldiClrc:v r merico confcn(us corum nun lic requircl1dus, vt dicum
Barc.Blld.Alcx:md.Arecin. Socin. & Oll1ncs in d. §. & quidfi fAn·
tum.à facir rcxc.inl. qui pOlejJ Ùlflilisjf.de reg.i"r. 6~ m t.2 .(fdt nat.
rejJJI.& hxc opinio cOll1ul1lrcr approbJ.cur à Sc ribér .quall1 COllfirmac Boenus dwf 1 12. incrpunte , CIra ilIllm qu.iflionrm. pro qua
eClltn con(uluir CaroI.Ruill. confI2f.inrip.rff pmno. n. 3. vol. f. &
Angel. m cm! 14. Er ica fuir conclufum & pronunriarum in hac
caulfa,dic l o.Mar/ii, 1f p. ldemguc pofl:ca iudicawm pro Fran·
circo An[c1mo, fi lio nacural! nobilis lo(cphl Anrelmi ciuis Auenioncnus,vr conHar arcrto publicaro dic 2.. Oél:obris, 15 p .
C AVSSA
pronijcreditores Gngu li ,{ingu!.t credità petenteç:concurrit & lacobus Balma veébgalilll11 auébonum publicus redemptor , Ce auélionis T n:.1n.t: nomi ne ca:reris crediroribus ameferendum , & Tnio cledirori
eodemlin ordme di[cufIioni iungen ,h'l11 : quod au{ho, Tirtani deblti Gt [equela, eiu(dé'1lgue {je nawra:
& hypoehecx:ex aduer{o credltores [e &tem pore & iure
publicano poriores.. conlhrlltum coim elfe credlro res
pœnisl1(èallbus prxferendos.CaulL. lirigara, &j'Honu·
hoampliùs deliberata'; maiori fuffraglo comprobarum
elt, Auél:ionum v~éligalia (vu lgus incantflf ~ppcl la[ ) non
haberc hypothec;un a,nec priuilegium d, bm b,o b cuius
[olurionem auéllones faélx funt, nec iUlus drc accetro[ium. Pronunttarum die 12.. Februanj, ann. If)7·
quodtriplid rltion~ probaUlf,in qu:rfi.huius Caufsa:.
b (um Gnt ddlil1éb & fcparat3 tnt<:r [e,vr dicieur ln qu.dt.huius Cau($z.
t ÇU Ml 38-io & oblig:uio exfiacuro veél:igaliulll dcCccnd:lt, & Lion ex deb iti oblig.atio ..
ocaut iudici s officio debcao[UfJ Vt didcur in (lU . n,j , 6.& 7.
1
18.
Sf/NNARIA
prOOl}
,ELf/AESTI ONIS
vnic~,d(CiflUOaall.l. C411f:e.
1eoneur(us Gr credirorum,priurquam
bona veneant debitoris, rune pri uilegiorum & hypot hecarum habendacll:
ratio. Igicur cLlm Titius Sempronio
mille libellas G.lll ic.l~ dedilfer muruo,
(equcnri al1110 à pluri bus cred iror;·
ç
hu~ Semproni ll credIram pecltniam acecpit muruo. Ee
quclmdmodum priori Tirio , ira po!l:erioribus capi·
ee & fOfwnis caui t. T lelus Se\l1plOnium l110ro[urn iu·
diclo prillilcglario oblig.uionis per [cq uimf ) pignus
caplcndo ,dlwJglle :l uc1ionando. Concurrunt Sem-
173
1
vf(ujforia ,'<dl/dm! ùm 6- prùlilegiü fortlI principalû.
ExulII:o,dmtur dcccJforitw, fitU qllod f.Wlj/lit/Jr.fbd.n.r.
~
vfcet/ùonCi fiq/llmfllr nall"'l1n prillcip,dû debtti.
J lÂccefJorr.1 COfJfr"am!iclltfiqlll,,,tur prmcip,tlcm obligtt!ioncm,tl.1
& perflnlu prinripnllUr eonlrolhent".
., lÂcujforia cof1traa"'J drbentllr ob pri71c1alem obliga!ionem:mor"
I~mcn vt! ûliq/llt il/fa callffi extrmfoC/JJ auedente.
5 lllrl illcilnfllf,dcbmtllr pri71dpatlUr ex drfPtftli~n(fafufi , & 71011
propter prmcipalem 9btlg,lIiomm vet d,bitl/m. MCT/) in itm
lal.e : ideo pC/itl/r co71dic1iOl1e ex lrge, defcmdmte Ab/l"fllfO,
&n.6.
7 wccefJorÎ.t emlr.Elus 1"a aElione pctan/llr.
y
3
8
fllra
�Cauffa 18. ~a:lb..
8 lt/rA inc.ll,tll4 m~giJ l1.tjÙmtMy(X dijlrlfilu 'fI/dm t."( cOIItraill,.
9 I.Âcaj[orù/", fi/m'fI/am perimitfollm prùmpale.
10 11/1 inclfntH4 dicilur odiofum & pœnl1le.
I l SIdIIIII/m dicillir pœnAle, confit/m/lf principali & /"all w.jfaJlAtl/OIlillm.
a Intmffit."( parte[oltlrntM,diâll/r pl1!ntl.
13 H.rpothecd pro forte jimplititer acceNd,RM (xlenditllr IId pl1!1Iam, et·
ia11l perjipl/latione", promiffim.
14 PI1!IM 911"f/mdit in /I(I/m flrlM, indl/it wiffim & ,"'f!lram[orfn.
J 5 Fideitiffor ampfll4 pro tlehito principati , non taJtlllr pro acafsiD/l1
6d.ofa debiti.
16 LArgtlnunfll1lJ '/hIlet de pigmris obligaliom tld fdeillfforiam.
17 Arrj" duo tiltlnfl/r, Vllllm lro Ît/re iRCanf!I4,altefllm pro IHrt tau.
174
~
AE S T 1 0
r
NIC A.
CauJfo 18 .
N hac ql1x!1:ione videbarur prima facie dl'
ccndl1m,publicanum pro iure veD:igalis la·
rx, dcbcre gaudere priuilegio & hypocheca
debiri principalis mille francorun':,pro quo
fucrar dcbiror pignorarus : & prxfcrcnduIII
e{fc crediroribus: cùm vcD:igallara:, quo·
dammodo Gr accctTorium & (eql1e1a prin·
1 cipa!is debiri, ira Ye, qui t prior efl: rem pore in (orre, incclligaeur
CClaIl'l pnor 111 omnibus acccnàriis &a ppcndiCl bus ip!ius forcis,
[ccundùm Barr .per Ilium cex c.Il1I.LIICÙ{J.& ù, l.inf.ld"' .& loi notanr Bald.& Fulgo( jf qui poltor.1l1 pign.ircm & Sa lic. Barrol tcIaCll
in /fi dm, dotem·§ftn AllftmjffiIM.matr. na m iura inca nrus proue'
nillnr ex (l,bhalhnonib l1s : qllX lium in exccurione (cnremix,
vel infrruméti garcncigiarj:fcd eXGcurio efl: aeccffona (t:mencix,
(ftIuptr grJIi.t.de oJfdtleg. vbi ofllcium cxccuroris,dari pro execu·
none grJrix,cOnfideracur accctToriè ad grauam.ldeo non linitur
morre mandJmis,ficur nec gracia. quia (vt dicir rcxcus) accefi'o·
fium (.1pit nawram principalis. per qucm rext. nocant lbi GelJi·
nia.PhiI.Franc.& ahj, poccfracem cxccucoris elfe accetToriam ad
graci.lm.& D~cius ln (ap.cim, prùmpalir jf.dt reg.mr.n.l.
Tamcn maiori fuffragio placllJr mra incanrus (ua n3nn3 non
dTc accc{fona,3uc conllexa dcblto principali:(cd quid di!1:inétG,
&!C
'7,
Cauffa 18. QE,a:fl:. vnica::
&(cparatum ah co, & hoc tri pli ci rllrionc. Prima, quia accclIio·
nes t fequuntur nltu ram (ui principalis & dicuntur etTe ciul'tlem 1.
nacur:d.ji tX cert.jfde l'gal. I.U ibi llotat la(ol1 n. 6 . & in 1. ,tilflf1.
C.dt IlIr.II.I.& ibi hoc notat Dald.per illum texrum, &pcr(cquirur
copiosè la(on in l.hllùifitJodt.§ .legatllm.n. 11 . & H.ff. dd'gat. !. &
r~g.aCCtJ!dt reg.iur.in 6.Idc:o fruD:ll~ , intcrelfe, & alia: accelTioncs
confiderancl1r rc(petlu principalis dcbiri:&ranquam iIIius accc(.
foria pcrunrur (olùm ab co qui pctir debirum principale, & COI1 traeum qui principllitcr efè obligatus,& non ab ali o, ncc concra
alium,l.venditor hominit .jfde tllillionib.l.l.jfde aél.emt. cum !imilibus.Ac ius veé.\: igalis incanrus,nullo modo peri porcn à ercd itorc
nccilil dcbcrur, (cd publicano fi [ci nominc ~ quo petitur contra
ip(um ctcdicorcm, ad cuiu s innanria m fuerunr faD:a: aué.\:ioncs.
& ûe dcocrl1C& petimr à dillcr(a per(ona,quàm debirnm principalc , quod t non en in acccnàriis conrraD:uum , ql1a: (equlllltur J
princip,dem colltr,lhcnrtum obhgario nern,& principalis obligationis naruram : l~ a m ius veD:igalis incanrus,ranquam gabella,foluieur à crcdirore, qui cxecuriones fieri fccit, & illlld à dcbitorc
po{lca rccupcrac ,ranquam expcn(as vcl damnum cmergés,quod
110n e{l in aecefforiis conrraD:uum,d.l.venditor homi,.û.& in 1. videamIl1.& fOI.tit. devf,r. Irem t acceCforia contraD:us, licè r pr~- 4
uenianr ex mora vel alia iull:a caulG , ram<:n principalis cauna
per quam dcbenrur, ell: ip(a principalis obligario, Vt probacur in
d./.vendilor hominû.& in 1. 1.& illl.fij!erilû. §.cùm pcrvendltorem.
!f.dtaél. fmli. eurn !imilib. vbi propeer principalern obhgarionem aliqua iufl:a cautTa cxrrin(ccus accedenrc, inrcrcfle, frué1:11s,
& aliaaecctTo ria,dcbcnrur emrori touit.jfdc vf,y.E n igirm ob ligatio,cauera princi palis,cur dcbcanrur accelTioncs : mora tamcn
aut alia iufl:a caulfa C)ffi'in(ccus acccdcnre: quon iam fine principahobligacionc mm porell: conrr:thi mora,l.ltllllffft wltlm pnafur. Sed vcé.\:igal incanrus nullo modo procedit ex principall 0bligationc;{èd dc(cendir t principalirer à Il:aturo cornieali, qu od )
hocvcétigal producie,adcè Vt :{icatur gabclla !iris, de qua 10qllitur Hald. in I.gmmrliter. colll1JJn. pcnlllt. in 4. 11I<ej!. & in 1. mdll. coItlllm.ptllllit. in ~'eljic. dtinde noll1_ C. de Epifc. & cler. & in 1. per cllHtrfit1· in 14. qll.ejl. C. mllndat. & nc;rrach. de Firmio in Irllc7. dt g.l·
bll.i/l8.parr,. Cum igirur gabclla t h:ec dc(ccndat?, fl:aclltQ, ideo 6
pecirur condié.\:ionc ib.cuci: nam quorics ex !1:atllto immedi.lrè
inducirllr obligario ,ncc in ca di cirur qua aD:ione agatllr: rllllC
nafci
�Cau(f.\ 18.~x{l:.vl1ica.
na!èitur aébo ex illo {btuto, qU3' appellatur cond/8io, vCtraQuot
Dd.po!1: B.trr.I1II.1 jfdr and.(x Irg.A lcx.lafoll lx: omncs commuIlIter /Il 1.Ji dun.§:fi (!'IIJ /IIr./IIcri!.jf.dt ÎlmiIlT.& Ba ld.m rllb Cdrcon7 dIB.,.\" Irg. At accdJoria conrraltlls t non dcbenrur condiébol1c
ex kge,fcd lU[ officio iudicis merccnario,vr not. Dolt. commumtcr ill 1.I.C.deilldlc.6- llf 1.(i.C.de tO ,/JI~d ctrlo 10(0. per tCXt.1n 1. 4.e.
Jrpeft.& I1II.cf/m per co/lIlÇ4f1fTl1jldc né/lomb.cmt.aur ex f1:ipulalionc ,quando Il1tcrcclli r !1:ipulario fu per accclfOl iis contraltus: a ~t
aéhone defccndemc ex principali conrraltu, qu od noramr iN1.
vldw"us ff de vfitris. vt vohmt Dd. in locis aIlcgaris. Ex quibus
apparct, iura incant uum nOI1 elfe accelforia principalis dcbiri,
nequc-(equi eius natural\l.
8 Pr;rrcrea, magis t na[cirur ex di!1:raltu qllàm ex contraétu.
nam ex di(lraélionc rerum cx C311(f.1 illdlca ri faéla pro !olutionc
dcbiti,nun c mcantus & nultio ncs, qUl' quidem rerl1m di(lraétio
principalircr fit ad diOolucndum principale debitum. Ergo non
pOOlll1t ha:c iura incanrus dici acceOoria prine/palis debiti: quo·
niam regula dl:,qllàd :lccdJorium non poteCl: eflè fi ne ptlncipali.1 ci.m pril1cif.dlSjf.de reg.IIIT.I. Ji 'luis ellm. §.JiJi•• teffamenlo.ff d,
9 vulg.IT.& ibl norant Bart.Bald.Ang.lafon & Paul. Ca!1:r. Et t accc{forillll1 nunquam rollir vel pcrimic fuu~m principale, l. lll.dd.C.
dt cont"b.& (ommjhpul.& d.I.cltm princip"lis. & notat Ia[on in I.fi
dOl1J/1s.§.dr ClI/é/.n. 19.ff d, legdl. 1 :Ergo crit aultlOnu m veétigal
accdlorium ipGus incanrlls, & non debiti : accedi t cnim execlI'
rioni ronll s quàm obligarioni.
Secllnda, quia lUS inc311tus dicitu r odlOlum & pcenale, cùm
fueric ab [lacuto introduél:llll1 in odillm & pœnam debiroris non
I l [oluemis. Nam Ilamrum t iudicarur odio[lIm vd pœnale, conli·
derara pnncipalt cauilà & finali incencione ll:arucntiu m.l. ex((ptlOlfrmffde (011dI8. ind. & ibi notat Barr. per ilium textum. Cal·
der. (o'1fl. '4 .111 Ilt.deverb.Jigmfirem Barr.Bald. A lexand.IaCDec.
& ah, communirer ln l. 2. C. de ln jus vocdlJd. & facir 1. Ji 9uiJJ/lt
wtjfom.ffJi ceri. pet. :ldde quod notae laC in 1. f".ff de eo qllod ur·
tolo(o. in 2. nOlab. vbi dicir, quàd incerelfe ex parre [oillentis dlI l cicur pcena, t quando [oluem I1Ihil recepit in cuius compeIlCam [oluit· & lue ratio ne dicirur pœnale. Cùm igitur li t pœnaIc,merirà illi prl'fcrumu r creditores, qui ante clamorem concra·
xerunc, drg.l.!. C. ll1ms fft. (rtdit. pr4èrri. & not. ibi per Bart. &
Scribenc.
Tereia
1;-6
ClU !!:1 r9·
177
Tema rano, qUIa t hypothcca Ull1plic'tet accepta pro [orec
plincipali, non cxrcndirur ad pœnam, etÎam pcr Cl:i pulationcm
prorni{fam.nili hoc fuerit diélllm cx prefsè J vt dlcit text. m l. greg/. §.f.m fjf dt pigno & notae loan.de Platea in l. J. In 2. nolab. C.
dtvforjifè,tI.t.b Jo. nifi qllandotpœna [llccederee lo co [orcis,rullc
cnim inducit (orcis cauffam, vt vo luieBald.m l,pollor c(l.§ft parallu.
invtrf'lll~ro, promtji lib; fmbercllbmm ../f tf/Ii pOl. in plgn. ficllt nec
!lip"lario dllpli,cùm lit pœnali s,l1011 comprehcndit aceelforia, 1.
V4({~ffde cIIIB-.Iaf.inlfifdelllffor.§.memll1ijfo.n .• ojfde Iegfll.J.
Acccdic,quia 6deil1!lor t accepms pro debito pri ncipali, non
tencrur pro acccffiollC odio(1 âeblti , vt dicit glolf. &. ibi sart. lx:
olUnes Scrib.in l.'lIMro.jf.16Ctltl.Bal.Salic.& ali) in l.l.c.de (011l"i8.indcbit. Scd plgnoris t obligacio nOI1 cx tcnditur pl u(quam fidcillffio , & vakt arg umenmm de VIlO ad alrcrum, quo gencre argumCllti vritur poil: glof.loan.de Plar.in 1ftfob p/gnore.n.2 .c. de vfilr.
fft.ltb.,o.fA'go piglloris o bligatio, accepta pro pri ncipali dcbiro,
non cxecll,!Itur,v r co m prchc ndat ho c ius inc.\I1 tl1 s pro quo f3CJt
eext.iIl1.4.I.pign~ri b.l.Ji per retwlloncm.c.de vf;'r.& notat Io.dePlatcain/./.in Nlot.tb.C.de vfùr.jif:.ülJ.lo.Er Ha fui r conclu(u m in hac
cau{[1,die 12.. Feb l5 57. Idem t quoqu e poCl:e:, ex cempore illdicarum 111 al ia fi mili c:llllfa, die 19 .ratlnar. 1 5511. inter CLllIdlum
Caz.moue co ndultorem iurinl11 brat lll11 agcnrclll , & IO;lIJ ncm
POrret loci Ctlcuroni,rcu!l1 CO nli Clltlllll pro iure brx.Et Pronun·
cimllll, iLis larx no n habere Il yporhccam prIncip.dis dcblci , pro
quo furrlc cxpofi tu s clalllor:cllln non fic ace !l'oriu m dcbm,!èd
princip.lltter dcbC:lCur ex dtfpoliriollc il:acLili.
C AV S S A
[9.
Rancilêus Poectus veaigali'i !ara? IJO'
mine careere detentLls,eit11dem mole . {l ia fellùs, cefsionem bonorLlm q J..üi
naufr.lgl) (.lblllam Jpprehendere vole·
b:lt. ~,1:[cbatur an ponet, & polfe
pronumiatum eil a.Die 18.Febr.! 5r 7·
:t
qui,1oulig:ttio
vcdigi\lJs la[x flon dt!rccndll l'X dchéto, Ccd ex: n. . CUtCl, cui ta CJ.U C-
!H~'ILSCn.d(' 'luo ide in t'}n:dt.huiIl5 :l.u(; x,
Z
Sr"lt"
13
14
rf
16
17
�C:H1ifa 1.9.QE.XO:. VOl ca.
---------------------------.---sr M
M JI R 1 JI
.fZ..r AE s T
1 0 1{.1 S
Vl1ic.t,C4Hffo 19.
1
,
4
5
6
7
8
Crfio bu","m non "dmif/llllr,quavdo d~bi'um dtjèmdit ex dr/iOn
v(/ ql/.tjif<m!fi arfcwd.lt ~x confrailH vd q'Mfi Contrilau, ~fi4/11
cOlltrajfrl/m n.1.
II/ra /,'f.mmJ,n~ql/r ex de!iOo ve! ql/ltji:IICqllt (.Ir con/raE/11 vet qU4fi,fod ~x dij}rtjiflom flalufi dejèmdlll1t.
IIU 1.II.t p,titllr aOionc dc/ùndmu C:<jf,lIlftO.'1lu codlElio appt/lalllr.
SWlltum fi mdlieit irmmdi.1tt obL.!!,.ttionem , nec dicalllr /11 co 'ffla
ac7lone olglllllr,fllnc Il.1cifur aalaqllot appd/atllr cMiiE/lo.
Lat.t,alCllllr gabrl/.I
Llltamm cau/flt dlriflfi' c;'lIlù.
CrflO bonorr;m admlt/llllr contrdffcl,m,in debito m"è dl/iU.
"'Ù.
6) rAE
""-'
S TI 0 r NIC A.
Cauff.'l '.9. Q3x{l:. VOlCll.
179
d. confil'9.co1fl1. vbi'.me{l:atur, hanc opinionem c/lè eommunem, quam {equlll1tur Doao res iuris POI1'
tificiJlI1d.cap OdOArdu!. defoLllfiomb. Angel. loan. de Pbr.& ahJ
in d.1.lltmo.& hoc quando fi(ei debicor, propret' nimi am pauperracem vulr :ldmirri ad ifl:ud celIionis bcncfiClLIm, vt di ei r Bald.
inl.wl. ,. Vtr[. 'lu,tro flfll1tjllid ddJtlor Ifti. Et ibi ctlam Cyn. in J.
qll/l.Aogt& loan.de Plac.in d.f. " emo.
Sed difficulras,confill:ic,l1lli~ ius lararu,ncqllc ex dclW:o vcl 3
qua/i,ocGue ex concraélu vel qllafi,dereendir:{ed ex {l:aruro Comiris Prouincix,fatto ruper laris exigcndls. Nam de llIre cômuni, l'ale ius non fuit ab lm peracoribus incroduélum,rcd confl:irurio Ile Prollinciali , in pœn~m debiroris non rolucnri,. qucmadmodl1l1l & al ia mulca contra dcbicorcm fl:aruti s camerx fu crunr confHrura. cùm crgo in pœnam d ebitoris fuerir ho c {lanllum, vidcrur prima f:l cie non cffe admirrcndum ad celIioncm
bonarum,În prxiudicium pcenalis iuris, per ca qua: diéla [Ullt
(uperiùs in primo ca{u.
Tamco conrrariul'l1 fuir co nclurum in hac c<luffa, quoolam <1cùm hoc ius l'célig:tlis lara:: dc{ecn dar à {lacuro, ideo pro co eXlgendo compccit aélio rx illo ll:arlltO merè ciuilis, 'lUX appcllaluwndlEftolëgù, veljJ4tllti. Nam 'r q nories ex (l~ru co immedia - j
rèinducicur obligario, nec in c;: dicirur qua aaione ag~ rtl[:ru nc
na(cirur attio ex JIIo fl:armo, q uce appcllarllr cond/C7io, v [ t1.lJUIl[
Doét. port. Barr. m 1. If f de cond. ex leg. Spccul:!tor III tif. de ;11j/rHmwf. cd. §. 11 · ver[.ftd. "l'ID IlIre. Barc. in 1..1mms ft!"lj. il1 7·
qull./II prlll.ff. de lI/j!. & illf. 6' in I.fi dllo. §. fi 11/11 li/r.wml. vbi
AIex.bron. & rcl iqjfd< ÎtmÎ/lr. n~rc . in 1. de 1"dmf. mjt1(. jf. de
Itgtl·. B~ld. If' rutr. C. d((Dnd.ex !tg. Laca ellim dlcicur t g.luelb, 6
vrvoluir Bald. In 1. ex pl,/{/(o. ft) 1o. qt{.ejl. éfl-que alllIua gabelb
lItls, de qua luqUlwr i pc..: BJ Id. III /. gtmr,dllfr. (oll/lmt. peri/!!I. in
quart" ql/.lf. 6- 1111. III/II!. col,mll1. PUJlt/t. in ver[. rlcma', ,voU C .Ir
F,fi· &cllr. c. 6- in /. PCY d/lm'ft!. lrJ I.f. 11/4'. c. m.m..!. & Bcrr~ch .
de Firmlo , in Ir.la ," gabell. III S. /,,,rle, in 4. ma/OI>r. vbl rtfcrr,
gabell.1 s iudiciorum & lüiuJU, pl'l11l0 fuinè 11ltroduaas à Calisula,&allcgar Sueronil1rn in uus vira.
euro iglrur ha:c lara t lit 'lllxd.un gabcIla dcbita ex ll:alU' 7
to, & pecacur condiéliollc ex illo fl:arLlto : & condiaioncs finr
aéboncs per(onalcs, ~. appd/Jm!".'. ln/hll/I. dc "ft. VI jbi notanr
Angcl.laUoan. Fab. Arcrlll. & ah) Scribenr./èllllirll1' tauf.1ll1 b·
Z
2.
ramn1
cr~dcclarac Ca:pola, in
t
t
JEe qllxflio pcndcc ab ill:!, an im laca: dcfcédar ex ddlélo vcl quaG, vel el' contraélu vcl
qu~(j. nam primo t C:l{u non admittcrctur
J
ceflÎo bonorum, (èd commurarecur pœna
peelln iaria in corporalcm, vr renene Ang.laron & !ol n.Fab./I1 §.mm co QIl01ue.Jnjhf.deac710mb.Alber. in mbr. C.qlli botU.' (cd.f'11jf. Ang.
& 1,1 i on /1J I(i 'llll! ul 'I/lod.ff.d~ ilfr1d.omnÎlI11I il/dlc.Barr.m /.t. infil.
JI.e pU!ntJ.Canonilh: po ll1nnoecnr.in cap.odOllrdlU.dcfollliion. &
amfl.arur cornmun.Cxpola in confil. 9. indp.1"id.fm ex d~Mfo. &
Bocr.amf., 4 9.co1., .11I/m. 80. Er ifl:o c~(u procedir regula,quinon
habcr in xre,l uar in corpore.
z.
Secun do vero caru,quando efl: t fi (ci debicor ex eontraélu vcl
guafi,admirrirur ad beneficium celIionls bonoCLIm, in calibus in
quious priuarus debiror admirrererur. A ng. Ùl L. aemo carcrrcm. C.
dtex./[f. mb.1J6.1 o.col. I.ln vcrflc.de6l1orfi[cl. Salicec. in 1. ' .in 6. qll.
c. q'/l bonù ml. P0(slnl. loan. Faber & hron in §. fn. 1nJlit. de a
él:nll. per tcxt. in §. itall fi qll/;. In/hl. de fodetllt. vbi glolT. hoc
nOt.lr. quam norae pro ûngulari An gel. III trat!. de career. In 4.
(olllmJJ. C. qlllbon. ccd. pof!. & procedlr die §. llldi(1inélè in Je·
UltorC ti(ci vd priu ~ri,cx conrraélu vcl ql1aJj concraél:u , vt pul-
crè
�1 Su
C.lllifat o. Q!:1.dl:.!.
t.Ullill elfe ciuilem, alioqll1 non d.\f~tllr aétio. vc notat Blt t. in d'
I.omnrs POp"II.ÙJ 7.,/.prl11C/p.». 6 6.& i/J l.l.ffd({ondlll.o: leg.eoltl1J1n·
!11.n.Jo.& no~arur I11I.permlt.§.,rd CYÙIIWjf de pllbl. illd. V ndc cùm
S hoc debicul!1 t li!èale,!Ïr merè cillllc,merico debitor habet beneficillm ceiTionis bonorum,enam conrra !iCcum.quoniam dcbitor
lirCI ex cautI1 CiUlli, lubet hoc benclicillm, in calib us, in quibus
cale bcndicium compctcret de iure communi conera priuacurn.
Et ira fUir iud,cawm 1 S.Fellr.1 f f7.
-----------------------------------C AVSSA
~ o.
.:l
1.1..I ... i lçgt: I~tbJ.dJcnk~li captrc. ~.L:tbc.,.& ibl g!o(m \'Cl bo,noll cOnlmitTi.ff.
ld J.[,.t! pccuJ .. t. .x d~ Lteul &n:lld.P.1.il '-.ln, ln ruu.d: hIC III 'lIt.\:-ll:i<.,nc.
,1[
_11 .1 Il
{fi
() f/
."",-,
A EST [ 0 N / S
vlI/e,t,(.dllj!_ ~ e.
l
PtElJ./
{cg!.-
{1I1r~ de peCIII,It~/, d( jllre
'·
fi
::J)
Eaigalil1m foren{illm coaGtores, qui
contl:iruClonc Regù peculllam ex vc
Gt'gJhbus coll e6hm , ad Cl ua::ftor\!lTI <]: r:u ium dctèrre cenenrur,fi celf\! oc,&peCll iliam Cf10tra m:tndar,l retineJI1t,q":l
pceua pleLtendi finr, Carbone[Jo h"C
nomine reo qu-rreb.ltl1r. Et pl.\ClIlt CLIl ix eum 1.1 UIJ.I dé
refiJUlHcneri' .f Febru.lrlJ ISf7.
s r
Call1fa 2. o. ~1:{t vnica.
1S [
r PŒII~IÎt dij}ojitio 1I1mfjua11l extcnditHr de caji~ ad caJum , quando
tjl mllc diucrfltttü.
6 f!ji pwmiam pllblicII11I rccipil ad drarÙI11I defirent/llm, n01'l tem_
M It,~e [/Ilia de refiduis : ni! per a"11Ilm mù,tat :fictlS 1,""zdo
non[tût tllnt"", delalio plCNII;'" ad dYo/rÎl/m mandata ,fod ellmn
illifIJ exac1io commijfa.n.i .
rjf depOt/.rfin , jed per Rtgi,r~
Cffljhllltioncm eJI co;1!c,1fI0 perfoJJ·~ 6' bOl/omm, Ulm am1'i01l1
nnbJiIl.trt;·.lJe"u/lld1fit pa "., derrfdt:ù.
\
l
Pwt/.lftJf CYlr/IrJ/ eomm/llt non pOl/')1 ab eo, 1"i PC(I!i1UlJlltHlbori/.ll1
public., .,dil'imj!r,/f.
3 Pli il.' qll.t:!mpl/, 1"" mtlfâwr lU'!.ù ordmal;onc adlltrfilJ fj/l ,e(lom
rl/mcilft'.' fife.rlon f'Ul1J/lfIIl,n01! (x/mdil/!f tld cxadores (III) PI{fmi.r,jin:11I.(Îht t.\' tJllrnryo (orul'J! (ptt rûlJontJ rcdt/ere 1(1)(#llIr.
.of l'a Il.às r4ilj/t' iil jlft{ il IIm;' , c"" am r(({pl/lIIt ex IClifiOl/11OJ p,tf/·
IItln/.
f
PIl'Il
flfAESTlO
rNICA.
V::crcbatur hoc loco,q ua po:na Carboncllus cflè t ple-
i étendlls, An legis Illlix ·1' peclllatlls, cuins poc nJ de- [
. .. . rortario ef'r. , 1.3. ff ad !.tlli. pmt/ill. an pœna 1l00'a pc. ,. '. cu lams, qua ex COll f'r.irLltio ll e Regis F t:lncl[ci pli tlI i,
perCona & bona cum amilliollc nobilitaris connièaml'. :m pœll:l
legisIulia: de rclidllis, t}lla damnatliS amp liùs terria parre guàm
dcbct pUllicur. 1. 4 · §.fed ér qui. ff ad I./Jd l'cm /at. &:. ibi gloil.m
'1J11bo,ltI'tiA. ail vero pœn:l qlladrllpli ll:acLlta ab Henrico Chntlianin~ Rege 11llÎus nominis Cccundo; aducrsùs xrarios qua:f'r.o res,qlli pecul1lam regiam vlrra qllanci catcm vcl rcmpus conni·
[Urum rcrincnr. Sed quoniam peclll1ia hxc t erat Carbonelli ~
rericulo, pocna pecularus antiqua vcl noua 11l11 lébri non poref'r.,
I.forrilegi;tl,p'te. 1. Labeo. Ifad 1. 1111. !eCIIIIlt. & ibi nor. Paulus &
glon~ t.1n 1. 1. C.de erim. pCCIII. Scd nec pœn:l q uadru pli aducrsùs
qllxfl:ores xrarios f'r.a tuta,mu!Q:ari debct: cùm ranociniis nllil o
rcmpore ~c ob ligarus. Siqllidem officium CÎus ef'r. à tran[cunribus mcrcibus t vcél:igalium no mine coaél:ain pccllniam , ad 3
qua:fl:orcm a:rarium Tholoncn[cm deferre. ~a:f'r.or aLltcm ranocllliis RegiS pro iIIa pccllnia adf'r.riétllS cfl:. Ergo pœna illa
quadrtlpli mlll éhndus non cf'r. Carbollcllus. N;ll1l III pœnJ"blls
verb:l connrrllrionis propnè !i.llle arrendenda : & f'r.n~tè , vr ellircrur rrcl1a,C,'p./i1 pœll.1/rb.de regllt.iIlY./rb.6. S Iqn idem ca!i.,s t pœ· 4II.1/CS{UIlt I1:11Ltl iuris, & non rccipinlH inrcrprecanoncm cxren·
fil~aIl\Il C, ~Illl"rlidinariam , I.,,.,,,litl. 11/ pnne. 1. p,/ter Sm(I'I".1l1J.
mprw.jf. drcond/t. 6- demonjJ. Il.1 Id. In 1. cJ,m propu"",. C. de hcred.
inp. eol.Jiil. 119 .ftll. In ver[ in cU/llft'I'/IIm flC/t. & Cardll1JI. /11 1,'mml. 1. coll/I11. 3. m r. q/uj!. duorfmg. & t~6J'J . F t1 .lU rcm d IllcrCt racio inrer guxf'r.orcs x r.lrios , qui ex 0 fTiciJ l1(cctlic.lt,· I,HionCSII1 rc"i.1 C.u ner,1 rcddere Iîn!!lIh
s arllW, (unt adf'r. ri éb, &:. co~
v
ltores YCll:ig.lliul1l forCl1.1;, Glii !o l.!m porcllaeem hahrnr cxi
z ~
gCl1dr,
~
.,
�h
CaulT'a u.
gcndi, & port:llldi pecu11lam cxaél:arn ad a:rarium qua:ftorem,
qui ad raciones nOIl obligantur.
5 Sed quando t dl mio dlucriir:\us ,nunquam difpo(jrio pœllllis cxtendirur de cafu ad cafum, Vt notat Alexander in t.JifjlllS
id ql/odifde IIm/d.on",.lfId.col.J.nllm.r7.lmmoJ.in lJi vero.§.devirofffol.I1I.II.la[oll.i" §.cx m,tl1cio. III verf. ium lt1ixta. [ub explicationc glo{fa: in vrrvo,tn it,dicio.l1l'.tle alllonib/l4, vbi Ioan. Fabcr&
alij Idem notant,& BaId.in 1. I.c.de inltrdlfl.& in t.Ji qll;s in collllfiom.§.CtlfilJjf.Ad legem Aqllil.& Card. in Cümm/. 1. de rrfcrip/. 6ln CumUl/.I.de cenj,mg.vel4fmv,u.
Scd an renetur 1. Julia de rciiduis dubiLlm magis cft, cùm
pecuniam non rctinucm per annum , vti lege Iulia cauetut.
6 Nam t qui peculliam publicam dcfercndam recipit, non tcncrur pœ na Icg. Iulix de rdiduis, uiii per annllm illam retinucrir:
/.clll1l e#.1f4,J 1.1111. p(Cf/I. iunél:a glolUn verbo,/,lCImù, : ramer quia
pccunia: rcgia: non folüm delatlo , ( quo cafu propriè Ioquitur
{exr. in d.l. mm eo.) fcd ~riam illius pecunia: cxaétio atque coaétio fucrar Carboncllo mandata, hac lege, vr illam iingulo cri·
meftri Tholonum defcrrtr ad qua:ftorem regium. Q.t!aproprcr
retinendo pecuniam publicam vItra tempus in mandata adie.
étum) rcnetur pœna Iegis III lia: de reiiduis , gloff in d. l.fomltgiJ
cApite. §. La/m. in verb. non comm;tm.jf. ad leg. hll. pUlil. & ptabat
tcxt.in /.1.& m I.4 .§.lege {ltliajfad 'tg.J/lI. p(CIIlat. & notat ibi Ca·
fircn.in rubric. Ideo cl1ria (cquendo~ hanc fcntentiarn , diél:um
CarboneUum dam.nauit ad folucndum qua:ftori omnem pecu·
niam quam retinucrat penes Ce, & ad muléhm acccdcl1tcm ad
teniam partcm illius peculJ1:1:. die l 5·F t'br. ! 557.
Caulfa z. r.Q.t!a:ll:.!:
l
•
,
CAVSSA
~lxfèor nOIl
1
à quo repr:-
tcm fifci:& debitor coatlus,iterum Coluerie,
lcredebeac,qu,ditum fuit. P/acuie curiz, chirographum
Cola qua:fèoris , vel etiam eius vicarij Cubfcriptione
(ubfignatum ,parare debitari libemionem: edi cab1.llarius non CubCcripCerit : idque magis con[uetudl11e,
quàm iure Ccripta a. Ideo fi mandato Curiz coaaus,iterum Coluerie, ranquam indc:bicum à fiCco condlcere po[en h) elG qu:dlor cui primo [olutum erat, faaus Gt non
.{olllcndo c. Excem pore 206. Martij,t 557.
Cum I:oc iure chhogr3.phu~n non habens Cub(criptioncm taburarij non probet 1..
"tco. c.dc COllUen. fÏfc.dcblt. &. Ihi Sen ~~Dt~S,pofi gloa. \llde hic lU J qux{t
b 1fi rrocllraror.ff.d~ ~Olld.lUdcb.& lbi gloJl. in verbo, [Cpcci) &. in Lindebitum. if.
rcm 1:][.111 haberi.\·ldc in l..q.lllc.
Nec lolutlo ~I f.u23 vcrr.,lit in vulltarem fiCci ,quia nihdom in us debirol' ci (oJucQ,..
do fuit libcr~l[us.vidc in l .q.n.!J.& 10.
l
IN HrIrS LITIS ENARRATIONE
dllplex fllit 1114fio.
Pnma,an follitio muléta::, aut tributi, vcI alterius Pllblica: fllUIlionis qua:ftori faéta:, à tabulario non [ubfcripra,liberct debitarem, criamii qua:ftor non e{fer [ollJendo, ncc probaretur peeuntam VCI (am cllè tn vtllitarcm fi(ci.
Sccunda, an debitor t'x co ql10d qua:ftor in rationiblls, [olurioncm haud feccrat, fi à qua:!toris {uccclfore Itcrum foIllere
fuircoaéhls, & à quo rcpercee pollir.
----------------------------------------
2.1.
HIROGRAPHVM quo guxilorxrariu vel ab illo delegarus [o)ulio·
nem cofÎrctllr) .lue eribuei,;ll1talrerius
pl1bIrex funtlio)1is accepi[Jè:an prorlus l.bel~c llebirorem,ccüm{i à rabulario 110n Gt [ub[cripllll11. Et guiJ fi
ur (oluendo, nec {itveria pecunia in vüliratcm
IIi
SY,1filfARIA ,f2J/AESTIO?(./S PRIMAE,
CtII1fe 20 1.
1
Aporl",jollllionù IriDIII i vc/ ,,!l''Ùts p/(61Ic~jimffion/r f,f!.t ,1 qlf.ejfore,v" ,,6 cim fommijfmo,non "ber\'1 d(bitorm; de IIIY( IIDrJ
(it,llab"l"rio filbfcrtpta : '(,)1 m"ximè ,Ji fl'f,ejlor non Jitjo/nendo,
lIec pmmiaprobctl/r 'Imfa ill 'l/titilllttm ffc',tJ.7..
._.
,Ji
.
-
i
Apa
�1 S4
Cauffu I. G.E,a:!t. 1.
3 Apocha follliionis pllblicot fiméhollis,.lqll4fort fléh: ttillmfr nO/lJil
jùhfer/pttl "/"blllario , de m,jùt/lllilJle gmcrali hllùil prOHÙ1Cl<f
probat contr.. fifcum.
., Con(ilrllido quamuis iuri (on/rllri,t, l' "ttmdmd".1(jm csnfuilldo
f4tiollalu dtrogat iflri commllni.
~ COllfoetlldinc mduci pot1',vlin.HrHmmtA probmt,ql/~ alilts mnfo·
{(rmtfde",.
CMforltldo fiât fcriptllYAlIl v.tltre vb/tJlit locorllm.eed. n. f.
Cglljùfll/do fiât mjlrl/mmtllmemfcri pl/bliwm, qllod alds non rJlit.
roti.n. 5.
COfl{iwudo d.mdi fdtm Ilhris memt/omm[emanda 1'·n. 5.
6 'rdbHI.tTlJ nonJII111 111 Prollinci" , nefjlle in G,tllt,,'; R.!ge deputl/fi, AIl
fobfmbtndllm 'pochis,prollt de itm cOl1'illllllm 1'.
7 ConJhtHtto I.fi(.:o.c.de comm,im·ffci dehllOrtbH6,lJb. 10. hodl( 1/01/
[trt/<lfllr II; G.dft.t, me in ProuineÎI/.
S. Apoeh.1 hAbens {olemniwts de il/re lIul ,ù confJwldim re'luijiw,
prab.11 [o/Ilt/onem (/I.1m (q.~/rl/ ffeum.
9 Apocll8 nM f,b(rripl.t.1 t.lbNI.trio , de iure lion pr<fil/dicl/t .f[eo ,nifi
"d mdl/fMdllm bemfcililii ord",is, 'Ill primo fjl/"flor ,1fifeo conl/t·
matl/Y,(:;'.. dl(cllli.rnlllr âm bOfld,& poj/r.r ffe,d,bltor.
l
Apoch.1 f.c1,t re.dl nltmmttione pr"ecdU/te , cti,tmf non ft ,114bul.lYIp fobfrript,t:'lfmw probal fl""ioncm,ui.tm ('01llr"fifrllm:
[tellSJi (ontÎlJr,11 flll/lionts fllù'" eonfijflonem. Et hoc u{/Ifld"m
opintOlum PerYl de Bd/.tperl.t,mml (o,,,,,,,,n;J Dd. Dpinio rjl ill
(Mlr,mll", .
.f2..]' AE S TI 0
C4uffi
P
j{
1 N A,
2. 1 •
V xftioni huic tUouet t difficultltcm, quia
2pocha {olucionis non fuerat à [lbulario
{ub(criprJ, vt dc inn: reqnirirur: (cd f'olùm
à vi cano (vlllgm comrmJ1ùm appdla[ ) quo
ca{u nOllllbcrarll[ dcbiror fi.(ci, licè[ reuera {oll!crit {u(ceprori. Nec per talcm {oluri onem perimirl\[ aél:io, quam iterum poC(et !iCcus pccere,pcr ccxtum in propofiro Jingularcm , in Lffto. c.
Je cO/llltnitnd.jifc. debilor.& ibi po(\- Glo{!am hoc nota[ Bart,Bald.
Luc.de Penn.loanu.de Platca,item cci:uu Cyn. BaHO!. B:lld. Salim.
CauJlà 2. 1. ~a:tl:.1.
18)
lieet. & omnes Scribemes in 1. in contrlltlivUl. §.ftd IJHonÙtm. C. de
nPHIJUmcr.pec.& if! /.l.per illllm fex"m'.C.de apo,". pl/bI.lib. J 0.& fil
1.l.C.dnllllnjmmenf. vrb.Rom./'b.IL & maximè t quando {ufcc- 2
pror non e(\- {olucudo, vcl cOlllmi!1ùs : proue contigit in ca{u nolira: quonial11 wnc reél:a via porctl:dcbiror itcmm compelli {oluere fi(co, v[ dcclarant Cynus J Salicetus , & CaChen. in d. §. /cd
~UOIJi4m,& loann .de Plar.fII d.l.fifeo. nifi dcbiror probarcr pCCll~
nlam (olutam fuWè ver(am in vrilitatcm fi.{ci,l.'l.'nlC.vclfcl,m 111/Il,,,.C.Je fll/l/.& I,bemt.dev.cmit.ltv. Il. quod in carl! notl:ro neutiquam prob~ri poterat. Cùm inter Agaphini 'ltl:dl:oris ration es,
mulLla: {olmio non repcrirccur: ex qL10 videbatur dicendurl1,
non fuillè liberatum {olutionc, proprer dcfcGl:Llm (olmionis rabubrij ,d.l.jifo. ideo non polle l fifco repetcrc.
.
Talllen conuarium t fuit conclll(UITI in bac caulfa. 'luoniam 3
decon(uerudllJc anciqua, de qua non etl: memoria hominis in
eontrarium, apocha pro bat {olllCtoncm concra fi.fcum, modo fit
(ub(cripra à qllx/l:ore, vel eius commilfo, aOt procuratorc:nec alia {olemnita! requirimr ad probanduITI (olmionem publicarumfunél:iolJllm. quamllis (ccùs fir de iure communi : lcd confuctudo, licèr fit iuri concraria,etl: artendcnda i/l:o ca{u , V[ di- .....
dt 10an. de Plat. in d. 1. ffeo. & in rcrminis deciclir Salie. if; 1.
/Xtlnt/o.c.de problft . Nam con{lleCLldo rationabili s,illri communi
deroga..wpfn.in fne.de conf,et.& ibi glo!f& Scribcnr.& in l. venaJlor.§.conjfat.& ibi Ll0cat HoIianj!,comm.pr.tdlorllm, fJcit t.pl'ohibm.§.plan'tjf.ql/od vi aHt clam. B21d.in IfC.de uffaW/.& in I.frip/d.
c.tie conf. pmm. qllia prx{cripta con{ucruclo & rationi congrua,
derogJt iuri & canoni . glo{]~111 capiwl.C/'lTJ crllljJl.Il.· r~ IlJd.&1II dlc7.
('Pll.fn.dt co/tfouud.& ibi Dd.communitcr.
Nlffi & con{l1crudnle t induci poec/l:, ve intl:tumenra pro- 5
bent & faciant fi.dcm, qua: alils de iure non probarent , Vt norar
Bal.ind.l.exemplo. Siquiclem con(uerudo facit fcripturam vakre
vbique locorum. Batt. III lfi nonj}ecil/ti. CO/III11. 2.. C. de t'.ft. & facie
inClrumcntum elfe publicllJ11, quod Jli:ts non cfler , vt dicit lnocent. ;" cap. 1. in vepc. & confoe/uda /~/ù feYlpll/r/U pl/MCdoS fiât
• lil.deftd.;nj/Yltmmt.'Et Côfll cru do dandi fidcm Ilbris mercatorUn1
feruanda e(\-,vt dicit Innocent. in d. c,u. col.l. ill verfwl. item ql/od
crad41ur.Bart.in l.tId"'Mmd, jf.de iurCÎllr.col. 7 .in verhc.iyca fci/dllm
& ibi Paul. Ca(tr.col.2. .di cit,boc (eru<lri Florcmia:.Bal. Ang.& A·
lcx.i/ll.qtJ.tdJm.§.IJI/1}Jmulnri~. per ilium rcx.j.dc edmd.& copiosè
aa
bIen
.
t
.'
�Cauif.1 L ! .~xf1:. l '
lal~lI1 ln )J..JdmOllmdl. & Panor.1n cap.L .de prDbllt. col. 3. Vtrf vtnÎ8
li IINn( .lil/ èwndii:& ibl pet SCllbéres, & maxlmè,ql1ia t net in bac
l'rouincia, nec in .allta raies Cune tabulati) inll:iruci ad Cl1bCcribel1d.ls & notal1d.1S apochas Colucionum publicilfLm1 funfrio.
nll111,prouc dl: de iure cafheurum,/.d/lof.& ibi gloff c.dtfitfctplDr.
c:- ,,,{.r.d- /II 1.1 c.dr ,tpacf'·rubl.loJ Il.de Placea & omncs Sctiben7 r s /11 .././fflo.ninmùm ClILn dtrpofitio d.lftfco,hodie non t Cerucml' in lue ProuinCl.l,(iclit nec in rora Gallia:cùm illi fit dc-rogarii
f' ~r g~ ncr;lie m conflleeudlllé G. I"":, & qu<t: conCuetlldo viger erlamlll ccnis Irlflix parribus l'cftc Saliceto, in d.l. txemplo. V nde
8 C:ùm i(1::1 t apocha rubrcripa m.UlU difri Agaphini rheCaurari),vtl
CIUS cOOlmlllî , habcar omnes ro lcmnirares de conCuetudinc requi(iras,metiro 'probuwl' per ilJom ColllCio concra fircum,& liber drur debiror ab ohhg.uionc McaB,vr am pltùs non pollir conucnin à fiCcolecudùm laeob.de Rauen,& Dyn.qu<ls (cquirlll'.cyn.
in d.l. /IIcMtra{flb/u. §.fid 1HO!liam.C.de mn IIl/m.pUtIll. & Scribellbentes com mUlllrt"t ln d.f. ffio. pcr rex.1n d. §.fid ql/oniam. dl tif/.
fn .C.de Apoch.l.2.§fi.C.dr 1H.idml/.pr<l[mpl.& ln l/ùml. fi:.dt fu/ùpr.
& arwùdib. ro . ~:r ium proccdunr,quando apocha haber deblrJI rol~m l1\ra[cs de lurc,vel con(ucrudinc rcqllj(itas, vr declar.lnr Dd.inlollf pr.. att'gA(Ù.& Salic.in J.I.L .§/in. C. de quddrim.prAfir'pr. & probarl!f hxc opinio in d. L.ffco, il conrrario Ccn(u : nam
9 ibi Jpocba t proprcr dcfcfrlim {okmniraris (ubfcriprionis rabubrl} , noc prxilldicar fi (co , nif! quoad induccndum benen1'I111ll ordillls , VI' primo conuclli. l'ur qua:!to r, & cius bonadi(cunamur: dellldc Ii(ci dcbltor_ Ergo à conmuio (cn(u , quando
aporha dl: li perfefra rolcmnirarlbus, de iure vcl con(ùcrudi·
uc requiliris, fine dubio Il:arim prxlUdicar fi(co, & inducir lib"
rarionem debitori Coluenri, per iura allcgata. &. in hoc concor·
10 dam omnes Scribcmes. Sed t Pcr.de Bellep. qucm refat & fequirur Cyn. ind. §.ftd 'fIiOll/4m. dl(l:inglfebar, an apparcrcr pcr
apocham de (ollltione & numeracione rcali faè1a rhe(aurario,vd
cius procurarori. quo ca(u volulr dcbirorcm indill:infrè liberan,
fiue adlllbltx fi ne (olemnirues luris , fioe non,eriafl qua:!tor non
elfer ColuendoSi vero non fiar nlcmio de numeraClOnc l'cali/cd'
contlneac lôla m confcllîoné folutlonis,ill:o ca(u {ecundllm eum
procedic diCtillfrio Cupradlél:aDofroru, an apocha habeac omnCl
(olcmniraces mm vcl de con(llccudine requifiras, qtlo calu de blcor
Jq ,
Caulfa 2.. ~:l!ll:.2. I.
187
rorwc IibcraClls;3n non, quo ca(u apoch a non IJbcrat Ip(O iu re
dcbirorem,qui (olu~t ~he(aural'io,red tum dcmum fi rhcCaurari us
tkfaluendo,vel pl'obccur pecunia verCl! in vcilitaré fi(ci, & hanc
opinionem Petri Cequil'ur C3ll:ren. in d. §. ql/Bnit,m. qUa! opinio
continet in (c magnam xquitarem, licèr communis fit in COllrrarillm. qua: quidcm opinio Petri illt,rprccarur ccxr.in d.lffc~.
&probac communem opinionem proccdere tamùm in (olucioncvera, cum l'cali numeratione faéb.Et merito, fiquidcm qua:nores non poflùm habere fidem de precio) vt volunr Doélorcs
in locis (uprà allcgaris : & Ioan. de Plar. in d.lfd.C.dt "poch.P/Ibl.
vrverilimile fic cexr.& communem opinioncm de iIla'(enfiflè,
&Ioqlli:ptour & Curia (cquura hanc opinionem,ita in hac qux/lione ex tsmpore illdicauit.die L G.Mal'tij, 1557.
--------------------------------------f2.Y AE ST JO Nf S
feull/d.e, Ca/1ft 1 1.
SV].1 MAR 1 A
1
t
l
4
5'
6
Dtbitl/1nfoltl/llm vero.promr.ttori, rtptti no" debel:
lndebitmnfoltl/Hm vtro proeuratori, non repetÙII7 "b (0 ,fèd à domino 'fui mlfndaftil,vd rarllm bab/lit.
Ratihabitio 6- mmdalllm dt i llYC .e1I/iparJ/!lll/r.
Solutio focr., vero proCl/ratori "1";para(/lr[oll/Iienif:él" fitlfo proCUT<tori, 11/am Dominttf y,tlilm h,/t."i 1.
Dijfirmlia inter verum & fllfom promr.,!Orrm recipie!l/cm [0/,, tiomm.& 'fllandu cOl/d/crlo indebili b"brllilomm (011tr" ipfo f.
COlld/él:o indebiti, nll"'fl/am dalllr r01llrll vtmm prOCl/r.llolcm,/l/d{bi1Jt~J rrcipttnttm,ftd conlra c/o1l',imml.
--G)
rAE S T {O SE C V ND A,
C.1/tffo 2. 1.
Tcphanlls debicor fi{ci, (oill endo Agal'hino qux!tori vcl commllTo mulfram decem IJbrarum, ad
.. '" quam Senatus placic~ fucrat condelnnatus, fucra l'
y , (1 libcratlJs ac fi (olnlflet debicum vero procurarori,
t. veroproeuralori.ff df [olul. l.ftmrl. & ibl Barrol. &
loan. de Platea c.dt "poch. pub. l.fofi'ptom & ibi gloff& l.ftmrilalli.c.d, fofleplorib.& amtr.ldeo cùm debicum t fit (olurum vcra pro,marori ab co cadI ci non porell:. quoniam pecl1nia dchirè
[olura, non porell: r~peti)lji pœn".§ji1J. (/Ill) 1. ft1 ' & t.cftm dilo/j'dt
a ft 2.
( (:l1tl.
1
• •'l'1·
J
�I~S
•
Call1fH T.QgrO·.2.
rondlB illdd.& cù m [aluna f.;ch Agaphl1lO l'cl d us proc'm aton
fi r valida, [cgu itl1r pollcnor m 10lulionc111 poltmodo faéhm
Ho nora ro qu:rlton. qUI [ucccni r Agarhino, cire pcrsirus inualidam, \l t reperi p,,{fir.d./Ji p<fIM ~ftJ1. (Y.Ji fidewfforl. eod. tlt. Nam
balla fid~~ non p.W tlll l'C Idem bis x;g.1tur,c.tp.btma fdes.de regu.
tflr./tb. 6.
~ed lJua:llianis diRici lioris cn 1 guo rcperi dcbc~t,an ~ fifco,an
a dlctc>HanorJto,gl" il'd,l-!wm ~·cccp:r.A r prttl1allllt [emelia,vt
2 " tilCo '[ lir rCl'tTcndllOJ: qll niJm qUJllJo vcro procurarol'l indcbltlll11 clliolmum, nO ll dJrlll' cond lél:io indcbiri colltra Clln1
qUi cxegit,lèd courra dC>l11l1ltI qu i mandallir vcl ra wm habuit.I't
probar rcxt.m iJi prowrdlor ..ff,' i, r/;tdffld,b .& ibi glo. i1l7JCrto,p1fi
repctf,& in Undebttfl11l.ff,'refll r 'f.ll.l l.""c~ in IJi wlidtdcro.§Ji T,lio.
fJ, de fllrt.o· in IJi p"ptlll.§ Ilc;"111.rY/11II,/j.d" mg.grfl.& notar Bm.
pel' 11J1l1TI rext.tn l:fi pro"'''dlorlf.de condlB.rb c"I~IJ.'d.lt. ccl. 3.in ver]
ad l'IIldmlwn.n.8.& '1uâuis illa il11'a loquârur nomin'l tim de doruino,qlli ratam hablll(roitJ[iol1~m r'.!aam fdlà procurarori nomlllcfllo,vr nOIl pa/lit pccuni.l [olma wndlc i,l1lli comra domi·
nu m, qui rarnm habui t:r.lmcll idem dt, quiido dOlllillllS ab ini3 no n'allt1.1 1JJr.guon i,'!l1 rari habiti,) t& 1;13n darlll11 x quipara[lJ[.
'AP. f,'IJh.:biIlO.d( yeg.JHr.llb. 6. & prol-amr m /.7Hro /li pymc.lIl1l[fo.§.
4 Jjf.ù jO/IIIJomb.vulli..!urio t faèta vcn> proclll'arOJ:l,xquiparatur
hllu[I0l11 bax bllo procuratori, qIJalll domillll s ratam ha oer.
5 quia r.Hl hab'lrio miidaro xqllipaJ'<\tllJ', V[ ibi dicitliL Er hoc,t inœrd1: inter vcrum & fal[lIm procllfaroré, quoad dfc él:um ifHllS
r~plt1[ l o lli s, per condictJollcrn lIld cbiri : quoni am in vero po6 curawre lI1t1lbl(lIm lLClpcntC, llunquam t dawr condiél:io in·
debiti courra vc rum procurarorem, led fempcr comra dominu.
Cùm in falCo procura core tune dcmllm derur contra dominum,
li r~tl1m habcar;allOqni non contra dominilm,[ed contra iprum
f"lIum procurarorem agcrur, vt vcl reltiruar, qllod fibi [olutum
cil, vcl Ùeiat dominum l'arum habere. [ccundùm Barr. pcr ilium
texrum J;i d./.illd,bitt<7IIjf.rel?J r,'/diIJ "fib. & ilJ d.lji proC/lrirlonff.dt
<OfldrdcaJ/(ddt. &:. dl: dc hoc tcxt. cx prdrus ln d.lJi promy,t/orf[ dl
cOlldrŒtndcb.& ibl S<':J'lbcnrcs. Vilde çùm diél:a curia mandaflèr
dd:oHol1oraro thc[anJ'atlo,vr cXlgcrc t à d iél:o Srephano d.l11ulél:am Io.librallll1l,lll1an' debitam dl8:a Curia cx Hhmabat, cùm
Je J!l~ AgaphlIllls 1l111lam ill fUIStatlonibliS Curia: fcci(fct men·
nOl'CD1 :ldeo cùm Honoratus excqllédo mandatum C uria!, exc'
geric
•
Cal1!Ta 2.2..
1 89
geritrur[um ~ d. Stephaoo di6l:am mlllél:am,cull1S ratlonem habuit in rariocinlis camera: illill~ anni, merirà fuir conclu[u 111,
indchitam pcculliam [0 1ural1\ Honorato, ranquam vero procumori habcnri mandamm illam cXigendi, non e{fe ab eo repetcndam, [cd ~ ti[co, iIl-clliu; ni] irarcm cclTir indebiti exaél:io :ltqucfolurio. Er it.l fuit ex tcmpore promlI1ciatum in camera, die
16.M artl),1 H 7 ·
--- - - - - - - - - - - - - - - - - CAVSSA
2.2..
Oenobira D.Dominici ciuitatis Gra{..
là:'Bcnrando Mcrigono, gnàd is nouo ~dlficio Cœnobij dormitorio &
hon%lls amœnitatem hiberni prx. cluderer: xd lficami numiauit nouum
.
.
opus,cum ex pnuaea tum cnam ex publlc~ CJuIlà. Nam turris de qlra xdificium e1euabarur,
ma:1l10nH11 ciuitaris,ac publici iuris erat Cauffa litigata,
ac poltea in co oGlium miffa:' Placuit in rebus & iuribus
rcg1110ruI11 à priuato longotempore poffeŒs, non pra::fumi cÎwlulTI allegawm, lIec fl'I-ooan ex poffe[5ione longttem paris a, vei eti am longle itl1l, [ed nec patientia: &
a:dincium nouum lùpr;t rwlTlm Cillltaris l priuato faLtum, edi ex regali iure ad Regem pel tmeree : vti!iratÎ&
[amen pllbllc.:~ cauffa rel'giüniCgue tncuiru , guatenus
vmbram [lcie horto, dormitonoque Ca:noblj ~on·
UCIltUS D. Dominici, cui [01 hibernus maxm}(~ erat :necellarius b, elfe deprimendum : {ed guatenus non officie,
Mcrigono relmguendum. verùm Cuna cenluir,pra::il:andliln ab co c:.nonis {ülaris annuam [olutlonem in cmphyteu lin,ex c :eqqitate. 10. APlilis, '557,
.
a quod pro b.~tln rriphci r:ltlohc: . vide hîc lU L. quxftio n.c.
b Etu 1'I0tH11l1 op us ex c3ufl"J. I1Jtura h vcl impolimia ountiari hOll poŒc, 1. r. ~ubo ...
rcm. ~.~Ic (wur. rrxd vrba u 1. Prorulus , de dam ne infell-o .& Ibi glo lf I II v.,; rb. lUI e
luo.N~c pendent\! lite proprit'c:lt s poteI\: inc rd ltto yri) m: qUld in 10co pub Lvt red lflcantcm p,o!\lbe:n vld
ln z.' '1 11 :dtlll
fine.
Dequ,l illl (ccl1l11b ~ . li quis nemine prolubencdf.Qc quid in loc.pub!.1 fi lcg:ltuln.
j,fin.,",,, l.r"l.lf.d, opcr.publ.
t
aa
3
IN
.f
�IN
HA.C
CArSSA
FVIT
.f2J AE
Clrlalum de dllob,u.
CIIU./fe
Primo, an ,qui nullam Ceruitucem auc cauaà nacuralcm pr%>
tcndic,poaïc nunourc nouum opus.
$ccundo ,an in his qux iure rC'galiorum pertil1(mc ad Principern, ex Cola paciemia Jongi cemp'oris pr::e(umatur [Ïculus a11cgacus.
SrlrflrfARIA
S T 10
fl.fAESTIONIS
primll,Cal'ifo 2.2..
NI/ntiare nouum Opll4 an p9fsit,'luingn pr..tmdit ellll/Jam natllralml,
'!Jet impofitltiamjuper nDuo 'ptre ,jètiJo/I/In ,J"mnum tX t8 ,qui.
mH,1 .tatjwio aulmJoIM e410rem, vtl lumen horto aut aormilo,iD
(Om/enlll4.
1- 'N.!!nliAlionM Wlifa triplex tjJ,natllr41is ,impoJùilill,& pu"'iut.
3 'lVJ1"tiare »OlIlIm Opll4 ",,, pOltft,nift Mad quem m ptr/inet.Res auttm dicitur 'a "OJ pmintrt''1II.nao habemm iUf i" ea.n+
S NUIIIÎ4rt nOllum opll411On po/eft propriu Îtm ille, qlû mn habtt cauf
flm natll'lIltm vel impojiti/iam:t/iamJi damnum patiatl/r.
6 Strl/itlld IlImi1JÜ,nmimpedit proprte/Plum po)[e dDmum altiù, 101.
Im:t/i.mJi aI/forai fllem.
7 lAedtje4Ye qUM liber? p8Irf1,& altiùJ domum tollm filtm & lumi1Ia4I1ftrtnao,fiftrllitm ROllJil in eontrarùlm.
8 Inttr.léTum nt quià in loeo publico , habelloeum, ttiamji I/gem nnn
, !,,,lenJat e4/1fàm natut4lem vel impofititillm ,fla filtim qua/t,
'fuI/le pr.tiud/CIum,rrlfeliu luminù filM vel proj}el1m.
9 'JI{,untiart nouum gpUJ pofum (DII/ra "dife4ntem in pub/lco,Jine aliqua eauJ{a nAlllrail vtl ImpDjililit1, allmmodo DIUJ flouum aafmt
",ihi altq/Jod pwuaicium quale qua/( Jil , 6- lune nunlia/iD feri
dicilur
pr4priD hm,ftd tx (AI1f'a p/lblkll il/ru mti lumdl gra·
/Îa.&n. IQ.
1
1/'"
.fl.rAB
P R [ M A.
'LL •
X produétis in hac caulfa confiabat ,œco·
nOl11um in luc noui operis nunciacionc,
n011"\ pr:rrcnaerc c:lu(fam Il:lcuralcm do- r
l11inij,ncc impouticiam [eruitucis noui a:di/ici),rcd [olùm damnu ex illo nouo ~di/icio :
quippc quod [olcm horco & dormicorio
eo nucntus auferrcc,folem inquam maximè
gwum & aprieancem hycmis rem pore. Q.:!are cercarum fuic &c
dllbium : An hxc eaulT"a clrcc iufia nunriandi.& prohibendi IlOllUm llpus.Er eùm t nunriationis c:lullà triplex fi c, naturalis, im- z.
poficitla & Fublie.l, vc dieic ccxc.in /.de p"pillg.§. SexIIIJ Pedi#Jff.àe
~p.r.DIII I1II11c. llllne ideo fiue iuris eonCcruandi, fiult damni dcpcl1endi caulT"a fueric nunriatio fatl:a, non porcfi t quis nunciarc J
OOllllm opus,ni1i Hie ad 'q nem res pcr~inct,t. J.inpr;nc.t. de pupi/lo.
inpritJ(.&~.itmf nojlri.jf. de op. nO. 11/lnlillt. & nocane .pofi glollàm
Bar.B.ll.la(on &alUj.i.u d./. I.Rcs auccm t dicirur ad IlOS pertinere ""
qllando habcmus ius in re,l.ver/mm il/uipertiRereff. rie verbjignif.
J.il'pr6HinciAli. §.Ji ego. & nota[ gloff. il, d. §.iul'/$ noJlrijJ.de op.nol/i
nunc.
.
Cùmigitur o::conomus "\l1on 'pr::etendcrer eaulfam naruru- f
km, hoccfr dominium mrris ,in qua xdificium 110uumœdi/ieabacur,neque [cruÏtuccm, auc aliud ius ptoprium: merico nOI1 potu;t racionc iuris [uj,nouum opus l1l111tiare, t. interflmÎllltfJ.jl de
{<l"IIitlll. wb. pudio,. vbi dicicur, quôd is qui [eruicucem luminis
habct,pocefl prohiberc l10uum xdi/ieium,opus quoque nouum,
fibuirus dcbcacuT. Ecgo à cemrario [en(lI ,non poccfi nunci:tle GCeruitus 110n debeacur. vc probac ccxc. fingularis in I.PromltIJ.
/fdtd.llImo infic1. & gIo([ ibi,in verb. illrt 1110: nam eeifance [eruiCU[C,poccfl: quis xdi/icare, & œdifleillm roJJcrc, v(~ue ad co::Jllm.
Nec rcfcrr tulle fi Iuminib. vicini offieiacUf, t. atfllts.c.deftruit. &
Aql/A, & ibi lloram Scribc:nr. gIoŒ in d.l. de pupi/ID. Et in ccrmillisthutUS quxfl:ionis, vc non poaïc nunri~re nOllum opus is, 6
qui non pra:cçndic [cruicurcm lummis vcl profpcfhis , licèr 1
noullm
�r91.
Caurra 11 .Q:!.xll:. r.
I:ouum xdificil1m , !uferat Colcm domui !lIX gratum {,[. necclfanum,probar eleganrcr rcxt.1n {Ji ubomlJjf.de jh·uit. vrb. pr,td Vbl
potdl: quis alnùs tollere xddicium, licèr (cruieus lumi111s impoûra fie, qUllldo {ol non erae graeus domui, :l\Ie ncccllàrius,
cui :eruirns lummis dcbebatur: alioqui li erae ci gratus, non
pollet a:di/icare, quia tollcndo {olem faceree conera {eruieurcm
lm politam, vc Ibi dlcieur. Ergo vbi nOll e{[ee impoliea (crllieus
vel pro{pcél:us, Itberè porret a:dlficando humanieaeem Colis auferre, & officere hoc modo horto & dormirorio conl1cmus.
7 Nam une t {cruirl1re poeell: quis libcrè xdificare, & 110n {olùm
au ferre {olem,{ed etiam lumen vicilÙS domiblls, d. t./'roCflIl/i.
6- d.l. ft 4rborem. à contrario {cnru. d.l. altillS. & i. inttrftrutluUS. cum limillbus allegaeis per glollàm in d. i. ,,!tills. c. de ftr1I1t. & at}. Ex qUlbllS apparee dlél:um œconomllm, non potuiffe
ex caulfa Ilaturali vel importeitia, nunçiare nouum opus diélo
Merigono _
S Sed an ex caua:1 t publica pocuerie numiare nouum opus,
vcl imerdl~o IItt}uid ln /OCO pl/blico agere, in quo non reqlliritur
altqua caulla lucuralis vel impolieicia ex pane agc.ntis. Sed (ufficit, vt redl/icium quod in publico fic, faciae raie quale pra:iudiclUm re(peél:u tuminis [olis aue pro{pefrus, i. 1.. ill princ. §. ,lm
9 t}1/;d4m.§ .m~r;t'o.§.,rAn(Jlllt 'II/id jn /oco p/lM. JIl quibus t locis darur interdiél:um , ncquid in loco publieo, contra xdlfieanrem in.
publleo loeo, quando ral~ xdificium officir lumini vcJ profpefrui domus vicinz: quia runc dicirur daml'lUfll pari ille qui commodum a~!trie. quod e~ publico con[cquererur quale quale fir,
d. §. mmto. ,b" damlll/m, auu", pati vlderttl/r. Nec referr IIl:O· C~
[u, an pro pria auehorit3tc a:difi cct , an ex concdlione Principis.
quia vrroque caru hab cr inrerddlulll ,cùm cmlceffio Principil,
intelligamr fa8:a fine prziudlcio certi),d.§.meritù.& l.ntc "I/I/i.e.dt
çmllllcip.ltbtf.
Er rarione ill:ius damni poecfr priuatus contra in publico a:dî.
fieantem nuntiare noutJm opus,l. l.§.fl/e al/tem 171/ntiatio fit. & in
l.in prMinCla/i. §. €n.mmlfl'f./.de pupillo.§. SexttlJ. t. non fll1n». §.{I
l a C1Im Ittre.Jf de Pp. »01/. mll1t. Et ifia t nunciatio dicirur fieri cauo'a
tucndi iUr1S mei,ex cauffa tamen publica,vt deolarar Bart. per il·
ium cexrum;1I d.§. SexfNS. qucm Dd. (cquuntur communiter. Et
bac rarione vldebaeur œeonomum ex cauifa publica , iure nun·
tlaife nouum opus Merigol1o.
Scd
.
C.lU {[a
2.l.
~z(b..
19 3
. Scd quonlam MI!Clgonus ncgabar (e xdificalfe in loco pu
bhco, affirmando rurrim (uper quam a-dificauerar , illCe prinaro
adfe pcrnnere, quod lI1firumenro emtiol1ls parcrnx., quondam
ab Anronio Bclbudo ciue Gra{[enli f.lao, probare nitebatur.
ideo cr:ln(clInd um fllir nccc{[ano ad il1dicium peticoriu m 1 intencacum concra diétum Merigollum à parrono fi (ci , de quo in
frqucmc quxfi:iolle : ex cuius rc(olurione re(uleabit decilio prxfemis dubij.
_______________________ -L--____________ __
S y M fr1 AR 1 A .
2.
!Z..Y AE S 'T 101'(.1 S
.CIIUJ!~
Ll.
l'TI/mS, m,:nia:.& ali"fana" ciuit"tû, 110" poffimt àprÎtllltQ tmm,
fne l'l'inClpiS cmcefsio»t.
1 Rtgu{a,ve ticnlus allegatu~ prx(l1m:lrur ex parientia longi rempons, non prouda ln IJJÔlf1/4 lure reglllJommJ}eallnt ad /'rmcipem.llem 170n pl'octdlt tddem r(guia, 'fuando agitur de pr.ifummdo dominio ex fll.l poffi(ilol1t.n.J.
4 py"fcrtptlo no» CIIrrit ln bis qll4 jimt pub/ici irlru, »te iJ, itlû hauel
/oeum reglltll jilpr,tdléla.
l 'Iitultl! at~egatl#, non pr4ùmitttr nec prohatt" ex patientia long;
umpoT15 , 1/1 o/1'J11Ibll~ r(bus fi"" haberi non pof/unt, fine per"'if
flone Prillcipû , & in tfuibllS mlmllo Princip'" dt lure cftftmptr
[lindAtd,contra poffijJôrem,niji probetur pr4!fcriptio cmtmaria.mlmer.G.
'NJlmm OpllS mm/iArt poltHfjei patTonlls ,Ji ..JIjceturjispermœnibus, veltllmblls,a/'t aliù locls publtcis,'fll.elllre regaliorutJJ pertinmt ad /'rl/1C/pem, & 117 Il/a eat1fu vincet , »iji de vero ti/Illo aM
pr.tjèriptioNcctntmttr;'t in eontrdrlt.m appai'eat.l1umer. 4-. Y. 6.
&7'
7 Solarium jc..nper impuni defm dIjciu pao in loco pllb/icu , '1tlll17do
~dijclflm no» nocet Reifublic4.
bb
!eAE
�Call1f.1 Ll..~.dt. 1
.Q.j'AE S ·r [ 0
SEC P N D A,
Cdl1f.e L2.
.
1
Errum cft.. t C.1 qux iure regll.liorll ad Principem perrlllent , vri funr mœnia, turres, &
alia Clnth ciuiratis , non poffe à priuaro ceneri iine Ptincipis concclIione. 1. ftn. C. llt
'I"id m loc.p/lbl I.foml . §Jin.cNm glef!tn vero.
["m.ff. d~ m. d/Uf( /. L .§. item dit. (/lm glof.
il1 verb.roDcrJ/i.m.ff.ne 'fufd if) loco p"b/.lproIJlbrrr. § pl.",(.rl/'" § {t'f/lrnli.ff.qllod 'L'i allt c/um.l.qlll (iru. c. de 0p,p/lbl,
1. lice 1110 t ca(u haber locu m l'cgub, tIf pr.tjÙltJalllY lillllllS allrgdl//i
r.vjôl,' p.eienlia IMgi Irmpms: de qu ,llo L!llitm (c riamfi nulb illreruel1erit prxlhri o al1llUa ) GlolI: UJ I.ftmi/illes. in prù)c.m g/oJ!.
1N.rgn4.cimftn.ff.dcr;rllllllllb.vbl BJfrol. Florial1.& Paul.dc Calh.
hoc noram. Barral. & Scribemes comm. /n/. chf) de il1 1(m verfl.
ff.devfor.& per 1Il1m.Burri,& alios incap'l-prmma.de cenJib.
Nam illa.rcgula, . '1 1IIIIIIIs Pf,,(i/lf'dlllrt.'< p,lfimli.llongi ltmpo3 rh,non procedit in e,l rullof1:ro , duplici rariol1c: Prima, t quia
rraébcm hÎc de prxCul11el1do ticu lo rra 110.\tiuo dominij vrilis ,in
per Cotlam ditl:i MCl'i gOl1i. qu 0 calù no prxCumitur tirulus cx patlcmi.l,cùm tradcr ur de Im gno prxiudi cio:idco l'equirir urquàd
probcwl' verus riwlus, vcl color~rll\, 1. Cdjùs.ff. de vfocapiolljb./.
nlllio Îllfr. C. de m vindicat. per qu a: il1l'a ira cOlltt:ndir B:molus,
in d.I.,.It", dt in TUn 71erfcol.n. 3'& 111 1. 1.§f IMUn ver! contr" boc tamm dfflHm.coI1l11l,pr1J/llrjf.de 4'flla plllu.arccl1tl.& mfi.a qll,ejJiol1cill'
cip,ete,>i'Jl/luy habens amp"m) p,'''111Ion.(01.pm.& il1 d./.jèYiu//IIu .qua
opmiol1c requi rm Art ull § ..tquo.collimn. 5.\nJht de "mOif. & Paul.
Ca[1.m §fiJi/iI/Mire.1 med.pcr illum rexrum,C.de pettt.lmu/IIAI. Bu
rcigin (,'pil .pemenit.colllmn.ll . de crnJib. Cœpol.m t,~El. de [rTl/ill/l.
't'rb.pr.td·'J.l9·Franc.Balb.inlraél.tlt Py"jèYlpltol1ib.in 3. partt)n 10'.
'lu.if!.(ol. ~.vbi copiosè hoc perCeqUitur.
4 Secuuda ratio efl:, quia tin his qu x Cune publici imis, nOI1
cunir prx(c riprio,l.pY"ft"pll~ C.dt ep.pubL. 1. vfiu,'pie.ff. de vfi,r. &
Bnlb lll d./rarl.dt p'''ftr.in 5 payU 3.prmcipa/u, in 6.qll"jlione. Et in
ifHsrdlllS qua: pra:tèribi non pOlrullt , non proccdit ditl:a regula:
q\loniam allegans tirulum habcr iLlris prx(llmpcionem cOlura
fe , prOpterCl poifcllio ccnrcn~ria lit Immcmorialis dl: ncccf(Jria ad pra:fumend um rirulum, vcl ilium probandum, d. cap. r.
cl pr.ifi:Ylpt. lib. 6, capll. Ad duim",. de rr/h t.JPol. cod. Ltb. Barro!. Alcxand.
19+
Cauffa 1.1, ~x(\;.1. .
r 95
lexand.la{on. & Dd. comm uniter in d,El. leg. (/Im de in reM
'IIe1o. 61.Ji ccr/U annu .C.de paO. Pail. 1mol. & alij iN cll/,.pmml/l.
lumJib. Paul.dc Cafl:e, in d. 1. /èruitllus. 'J. .ff. de flmi/.cobmm. /,e- )
wull.n.IO.vbi geneealirer concludic hoc habere locum t in omnibus rebus,qux nOI1 polfullt habeei fine permiiIiolle Prin cip i ~:
quoniam in ilhs rirulus allcgarus,nunquam pr<E(umirur,niii pro ·
botur cenrcnaria, c. pr,ejèripIJo f'pfT qlllbufdam. §. pr>furra. de vtrb.
ftgnifL.hociUYt. §. dl/élu! a'l'l,~.ff.de 4q/ld 'l1/9/id. 6' ".(1. Bald. rn d. \ .
pdru,q.l'. 1 o.qua: poffeffio cenren:uia hoc ca(ullon etar probala , ncquc aliqua impolir lo Ru r prœfl:ario cc n(us in pra:rerieu m
faCta, Ccd Cola parienria officialium Re gis allegabatur. V nde in 6
tcmio t h(ci conrra ditl:um M crigo nllm Cupcr perirorio , vldebatur kgirimè fllndara: & per con(cquens operis noui numiationcl11, ab occonOJ1lO iure fatl:a : raman quia ex aél:is produfris,
conflabar, rurrim pro defcniio nc ciuiraris hodie non clfe neceCfariam ,& in pleriCque aliis rurribu s ciuir,uis ex permiiIione Pri ncipis vel Curix fUI(l'c xdlhcarum. Idco maiori [uffragio, quarcnus vmbram facicbolc horto am dor mirorio , am heliocam ino
conucntus , qLlibus Col crar hycmc max imè Ilc cc n'arim, dcprimendllm pl acuir,idguc R cga li iurc & rcli gioni s inrulCu, vrihtatifqllCpublica: c:luffa, vr cœnobmc hclio caminlt , (cu (olarc va porariul11,in loco aprieo ad ca lOl'c m rccipicndum haberenr.prohibcndo in fllCLll'um altlùs id ro ll cre vcl xdllica rc. Scd III guantuma:dlncillm non crar imped imcllto, Curia concelIit iliud .1d
1l0Ull l11 ac~p icum i.lm d ~él:o Mcrigon0,fub ;lnIlUO canon e iLlxr.l
a:quiratem I.l .§ji 'llll~ mmim prnll/brllle lfm qI/Id in locopublic. &
mLfltg,II/lm. §.f.rtlm 'F'f:1f dro/,mb.pllb/. vhi rclingLlicor omcio
iudiClS opus 1l0ULll1l in publtc um vind icare,vcl vcébgal vcl tob- .
riul11,1i RcipLlb. magis IÎt vr"c,imponere . ~od v l:bgal (c:mpcr 7
e!bmponcndum, t quando nOl1l11n xdihclllm non no çr Rcipub.ne ru inls ciuicàs dc:formerur) vt dicir gloll~", d. /. pr.ejèriptlo.
c.dl Dptr.pllb. per rcxr.lf) diEl.§f qlli! mn/llfe prolub/'rllt. PWllllI1CI,1IUlD dIe 1 o. Apr d. J '5 57 .
CAVSSA
�Cauffa' 3.
CAVSSA
CalliT'a 2. 3. ~:dt. t.
--
IN ENARRI1TIONE
2.).
Lazia &. Spiritlli Gllyramandis dueihus, eorllmgue heredibus,ob res pra:clarè ~dh\,Re'( Carolus oaauu~ fdix
&: {en;per Augurl:. conceffir immlloiCltcm à qllibu{cuoque ralliis, colleais,
&. collaùoniblls pro bonis 'lux po{si.
debam in cillirare Clrl:ariei, v{qlle ad valorcm vnillsfoci
prouincialis. Henri co Rege deful1èto &. Franctfco Rege
ialuraro, de priutlegiJ conlirmatione apud {ummos veélig:llium IUdice~ lis {ubom dl:. ProUillcia: & Cllbrica:
ciuitOlCis procuratoribus b neficium hoc principale fine
alterius iniuria accipiendum,&.ln fol ius conc~delltis pr~·
iudicium imerprerandum,dicemibm: nec erre ad alcerius
dl[f1cndlL1111 cr:thendul11.Lice in cOll{i lio enarr:lta,:tc ddlgenrc r dilèuild:PI.lcuic Gallorul11 Regcm Comitem Pro ·
uillci..: a, non (olùm in detrimenrul1l fui Illris, {eJ cùal11
torius Prouincix, &.cuius volL~er it clllftaris"l\lquem mLlnel ibus publicis eximere,& collatlol1ull1 imrnnnitate donan'bguod li dubia lie eius volunras,in cO~lcedencil pra:iudlCIUlll,11 . tCltÎO noceat c,intcrprctanJum: oi{j priutle
giarius ad dernmentum & incommodull1 tcrtij , longo
vcllon~i(simo rem pore vfus {je priuilegio d. Pronuntiawm de~ima(êpcima die Dccemb 1560.
1.
(".!.BI habc[ lUrJ Impcnj ln regno & comiutu . Je: Rcgo t1 dicitur, in cap per vcncr~btl:m. III vere II1lùp~'r cum Rex in [cmporalibu'\ (upl:IIOrCI1l I1\mil11è :ignor'.H. tIt. qUI
hl!, Imt kg't, & dt· Comite ProUll1cix tdbcur Albcnctls de ROZ.11l rub tIC. dc I\HlIlcr. &
honoub ..:ol qn.1 !..\'IJc Ille 111 I.q.
b C.ip Jcccdt.:utc$,dt! r~(crli c.car eum III (l;mtia de ccn(jb.& hic: in I.q .n 6.
c IlJ~c auu' ,Cric cmallcip c.1p.Jndul\l)dc pllu,lcg.·"dl: hoc 111 l..q.
d , CJp c'tm.J,It:du!.,.d..: ,onrucr.& II,I ~Cflb (:lI' CÙ l ll pt.:rlon c §. <luod fi (:lIcs. de P[llli!
cap (URl v.,:mrlltl\t ,IIcmfin Ibiq lJCboe not P.U10r.& ahJ. vHh: hic in 1.\1uœIL
.
IN
Hf/JVS
L'TIS
de tribtu fuit (onfùllllm.
Primo, An Chrifl:ianiffill1l1s Rex, in pr:ril1dicium homil1lltU
diéh COll1iratlls vc\ vniucrliraris rU prJdldx, po UÇllt d. Cuir.mandos lmmlll1lraCC donarc.
Secundo, An priuilegilll11 iflud imml1nimri<g" llcr1lirer ~
indcnllirè concefrum, à ql1ibu(cllnql1C rallii " dO!l1s, impofirionibus & (ubiidlis, debear in~clli g i co nce([um n iO'U ln p'a':,ud icium Regis & pecunix Regia: : ~dco vr alios n011 pù (]ir prxgrauarc. An vero il1rcrprctur raie priuilcgium concdlull!, ctlam ill
pra:iudlclum oncrum iplius ciuiraris , vniu<.clirJ.lls , & comimus.
Terrio, An ralc priuilegiulll gcneralc & obrcuru/11, reCir'Jt
dcclaranoncm ex vru r'!.<. conruLcud in (ubILc,' r,I , r~ mporc quadragima aur qllinquaginca ar. notllm ,qllo dmanrc, d,éh GuÎlamandl & eorum hcredes vii (un r icrimu lli éarc prxJlB:a, cam rerpeau denariorull1 Regis, qu ~m ~lioru l,l oncrum diai comita[us & vlllilcriitaris: & lic, an p(ludegi ,. m ahoquin obrcurum
&dublu ll1,declarcrur ex pollèlliolle rubr<.:cura.
sr lt1
MAR 1 A
, ~AE
prlm~,
S TI 0 N 1 S
Cn/1fo 2. J.
Callomm habet fùpm'Jam'poll'atem & ill,.aFpremi Imperij,
6-l'f'pcromnes Reges,& d/CItlir fùpertlbllrtJ .
Leges '0'lllcntes de Impmlfore procedllnt 111 G.dlomm R lge, lb/do
Comu Pr0I4111C1<!- habeJ omnia lI/Y,1 impeTlalltl in [110 (.mÙafl/.
ibid.
~ CO/lj!illl/io (uper quibufdam, de verb.ligllif. dl 'I14/bll-6 Rcgib/fJ
loql/dll/r.
PrmcipfS ;",bm/es fùprat",m potrfl,l/on , poJ1ilHf pritlliegin (OJJCôdm,m.m ln pr.eilldlcÎllm Icrti/& If. 6.
~ Princeps eOlJccdMdo Imml/nitalrm fol"m ~ Regi'" mUlJnm~IM,I,rle
pril/llegill17Jfol/lm nocef foli principi, nec gr.IIIM aho5 : nam· milIui/ur 'fl/od il/i pr4l1ft/r,nec fier aliosfùppletllr.
5 IlIlIrprlwio prilllleg'l confm (oncedenfem Illlifl7l/è,fld (~iltr" terIiI/TIl j!r/{hj/lmè ~(fflcimdn.
7 prilli
bb 3
1 RIX
•
�198
Can(fa.t3,~Xn,1.
7 PfÎlli/rgillm immUllit.rliJf}uin/llrr rOIlCfffÎtm "b OlHllib,u mUllrrtbU1 & oneriblll, tA/JO lIegill'fJllàm prollinâ.e & ciUitiltl! : nmb;t
no"[olùm Regi c01Icedmli,ftd eli4111 (Omilailli & cÎliilati,& porlio eXemIl4(crr[m AI", no" (xemlis,
8 tAppr/I,/YC 11111 Ital àcOllcrj'iol/( prit,i!tgijfoa~ àJilprrmo principe. iUm nf'l'l(exâptrt de fubrepliUl'lt ,Ji prorio mOll/fuerif (In((Jlilm.
9 C01lc~lfom !ropril mOlli, NOII ùJ/(/I'gùllr cOlleeJfum per impor/llni/a.
tefll,
10 Rf/I1,dio 'IlIml« ,jùbllmitur !/'tN,tti~ IIdlltrfllJ Princip;' priu;.
/{giIl11l.
l I t Ad folum Pril1cipelll Jltéli11 de priHilegiis Ab eo cONet/à dmr·
nere,
.Q.f AE
J
S T JO
P R J MA.
Rx(uppDnD t Chrifl:ianiflimum Regcm GaIlO'mm habcre (llpremam pDtdl:atc:m & iura impe·
rij (upremi in tDtD regnD & cDmitatl1 PrDuinci:r:
CÙI11 nDn recDgnDfcat (llpcriDrem, vt di cit tex, in
cap. peyvemrnb,lrm, qNi flt)Jinl leglt, & de CD mite
Prouinci:r tefl:atur Alberic, il1 YI/br, de mllnmb!M & h0I10Ylbl14, col,
10/-,num, 1 t. il1'v(r( item I]luro 'II/,.(hom,., pulmlm, &fl/d!fiût de fi,ao
t1J prouinci.1 Prollil1ci", vhi dicit, CDI11ire1l1 Pro uincia: babcreDI11'
nia iura im'pcriaha in (UD C0l11lr2m. & PanDrm, in c, 2..d( Immun,
Ecc/pJYI"'). col, l'mil l, 11, Il.Nam Rex Francorum (qu i CDm es cft
Prouincix,)eft (uper Dmnes Rcges ,v r dicir Bald.1II enp.I.§jin,(ol,
fin, il1 ver[ &fil"" Vlrllm. de prolJlb, foud. ,,11C/1If/, pe.,. Fridericum ~
Cor(er.i" traa.dt pmJl.regldqll«(I. ~ 7,& CillS oraror przcedit alio·
mm Rcgum lcgatos,vt dlCit BDer.", /l'.lil,de auth.mp'<,l1.eon( Il.48,
,
'
Er cum omnes Rcgcs apP"lkIHur illufl:res ,ramen Rex Francoru m, lieur Romanus Ponrifex & Im pcraror, ~ppcllarur (upenllunris. qU :E appcllaciD tI'ibus ranrùm hi s dignic:ltlbl1s compe·
cir, Vt vDluir AlcIar.111 !rRa. de dur/lo, CdP. u & IdeD ima loqucnua
de ImpcrarDrc: inccl/Jgu lltur d~ Gallorum rcge, Boerius dmf8,
"+'11 Ifarte.& cùm di gnit3tllJn verus fi r grad us, qnorum maXl·
mus yil: lmpcraroris ,qlio gradu r r,lnCMllm Reg~m tlfe collo·
can~um Cl:n[ct Aldar. d, Ig,o, cùm nullD loco Cxrari farces rub·
111IIè
Cal1tra L 3. ~xll:. 1-:
ï99'
mirerit,neccius ob(ertlcc maidbcem.& IbiA1ciatus cautras,quarcRex Franciç habc:ac iura (l1prcmi impcrij,ex ProcopiO' de[urnpras rccen(cc, Et de Gil.llowm Rcge, & timihbus nDn reeognD[ccIItibllS [mperatoré,loq llicur rcx,in cllp.(ilper qu/bu/dam. de v(rb.
hn,dum dicir,lmpcraroTllm,tvcl Rcgum,vcl Larcranenlis con· L
fih) potefl:arem concç{]"as,Nam ifl:l t omnes [unt fupremi Prill- j
cipes, habc nrcs iura fllprcmiimpcrij: ideo poCTunt priuilegiurn
immuniracis cDllcederc,ctiam in terrij pra:illdiciurn, CliP, accedm·
tu,tlr pr,qcript.c'1p.c;lm inJl'lfJli~, d,' cchjib,(,l" de imm. ErdtjinYllm, &
ibl noram BlICrig.loan.And,& .Iii) c01l1111ul1icer,Barc. & Ioan, de
Platca il} l.vwJa~M. c.de dCCllr.ltb.l o, & probarur in I,mcdicgs,c.de
PToftffir.é in l.pllla/.Cde (xCl1't,muweyuitl ,ltb, ID. &101. titul.Je iur.
IN//IIHII.Nam princeps qui h.lbet plenitlldincm pDtdbcis in temporaliblls,& pDrcfl: quem "ult l muneribus cximerc, & cui vuIr
onera impollcre, vr dicir P.11101'.& pon: Cllm Felinus in d. Cdp. lIeC(dInUJ,& d,edp. l..de imm,Eecl, V crllm en: t ql10d quando ml1lws à 4
quo cximimr, per pril1ikgillll1 Principis, re(picit (Dlum iplills
PrincipIs COlTImod um , Vt in ml111CrC focagiDrum pccuniario:
roue immumras-noLl grauat alios,fcd (olius Principis damllD cedlt,& millllirur prxrlatio con(ucta , nec per·aliDs (upplcrur, fccundùm Specubr. in tit. de cenJiblf4, §. mme diandrmt, nllmero 9.
iN ver[ qI/id Ji vllùlept.u, 1Dan. Andreas, Burri. & Panorm. i~
d, ("P, L . de imm, Ecct, & in d. cap, accedcntts, & ibi F c:Iin, add, Bal.
in/.Ji vnÙtJ,§.[edji generaliter, & laC. in l, il/lIU,jf. de pl/El, & ibi
Paul. Cafh. dicit • (e vidirrcira ob(eruari ,& in 1. nb omlt/bM, "bi
Barr. & lmn1,jf. de legn/. [, qux (cl1tencia eO: communis cefte
/arone ;"d.l. aUlis. Siquidcm contra t Principelll conccdcnrem î
inll11l1niratis pril1ilegi\l, eO: facienda lariHima inrerpreracio, IJn.
&,bi Bmol. & Jar..If de eOlljflf, Princip, Cdp, c/,m ddeéli. de don,,'.
!Jp. cI/m gtrm. de verb,Jigmf Cllm limi!Jbus: (ed contra tcrtium
lhi[hflimè en: IIltcrprerandum , l, nec dllIlS. C, de (m"ne, librr.l. 2 .
§.11/IItIO, §. Ile 1/1/d m lor. pHb, cnp.pper. de offcio ddeg, e"p. pggeflum. de dmmir, Er in:a ll1tcrprcrJriD t proced,c in dubia valun- 6
rate, & incerra. N:tm li cDnfbc de voluntarc COJ1cedentis Prindris, qllod voll1 cm pcr pri\1i1egium prxiudicarc rertio : tUllC
onus pro panc exemti :lccrc(cir aliis, N fi Princeps cù 111 habcat
filprcmam poreiracclTl, pDCCn: quem vult cxi..l11cre, Cti.lm in alio·
mm pra:iuclicium. (ecundùm loan, Andr.Bur.1mo.& P J11or.;n d.
cap, t.(; C.lf'. .Icadentes, & ibi COpiDSè per Fclil1um & PJld. Can:,
in d,l.
�~oo
Caulfa13' ~x(l.
t.
d./.lull4.& [ccundùm hoc incclligicur ccxc. in d.C.'p.l/rcedmw.&
in d.cJp,w "mf.mli.l. J, (mfib.& lit. d, /IIr. Imm. &: III Hl:is cerminis
propriè loquaur B.lI r.l" d.l.db ol/l/libuJff.dc l(gJI. 1 .ql1cm fCqllUIl(ur ibl Ang.lmQ &: Rom.in /.-I.§ R{l":!fde rtÎtld.Card.in dUIJ.pr4.
flnlwl qll.,-f. fil. de ((I1jib'lJ. n.1Id. m /.ell<lm.lH jll. C. dt e-"eCftI. rli
I/I.i.
7
V ndc Princeps t concedcllS immunirareln [peci..liter & cxln
prefi è non (olùm pro tallia.&: aills onenbus,aJ Regem pcrrincnnbllsJed crÎJm pro OI1CribllS, & :diis fublidiis iplius Comitatus,
vel Cllllt.mS ordll1anis,vd cxtraordinariis,proculdllbio talis coceffio noccrcc d. vnillcrliLlti, &: iplills eomir~cus hominibus, &:
portio cxemri aecrt(ccret auis 110n excmris. qlloniam ClIne con{bc de volulHJte Prm iris clara & :lpcrta.& qll:mdo volumas dlclara & aperrJ , voluiflè ellm per talc priuilcgium prxiudicarc
terrio:ruc onus accr~(cic ahis, proprer fuprema poccO:arem PrinS clpis. Dubirare t cnim dc poreO:aec Principis dl: crimen Cacrileg,),1.2.c.de crimfo[r.& adeà verum ell, vr à tali Principis conceCfione non liccar appcllare. [4p.mn{l;l per mund/lm. cap. per principtfcm'9.q.J.nequc excipcre de fubrcpeione, li propllio moCll Principis fuerit concellùm,cap.non potcfl.cap.ji m9tl1 proprio.dt pr~end."b.
6 .Felin.1n "p.cafljfom.l.de tcfl,b.Bald.tn /.quodfallore.col. 3.C. de/l, gibus.vbi dicit, llon pra:(umi t concclfum per imporcunitaeem,
Cjuod proprio moru concefi'l1m ef1:: ideo hoc ea(u (lIpcrcll VIlI10 cllm remedil1m querela:. nam t vnillCrlitas qux di cit{e grauatlm, deferrc debct qucrelam ~d Princ'pcm meliùs informandum, Vt velir tollere grall:lmcn,'& ind.:mnitari iplius con(111crc.
I I Ilam ad (olum Principé t (pcébt de priLl1legiis ab co coccffis decernere,& iudicare, vt notatur i» cap.wmffint. dt il/d.rnup.jilgf,tflum.de dccim.& per Imo.indJ.ab omniblls, Bum.Panor.Jmmol.&
omnes ;n d. ~~p.l.& d.cap4ccedenus.dl p",feript.
12.
Ex quibus fcqllltllr conclu!io Pnncipem polfe aliqucrn exim~rc & immunitare donare, non (olùm à doms gratuicis &: lins
fublidlls regahbus,qux eXlgunrur per regios quxll:ores:td veil\tatem /ifcl'fed ctiam ab onwbus & (ublidllS Prouincia: vcl VOluerlimis,alicuius ciuieatis vel caO:ri,!i Princeps in priuilegio (pc.
(Iallter vel expreC,è hoc di(po[uerit. Nam d u bitare de poeeltate
PUl1CIpis,nec Fas dt,ucc Iicitwn.
t
SVM
.:.
1
----------------------------------------srMNAKI A
2..
.f).,rAESTIONIS
Ca/1Ft
2.
3.
Prilllim/tm immlJ"it.tttÏ ,; Prmcipe aliclIl vlrhl; ge,]erdliIJl~J (OJiref
fil:' àt.tlliù, doms gYdlllifIJ , ù"pojtiomb,u & ji,bjdtis ql/dl/f
"Ifni) tin pr,titidIC't terllO : & qllomodo mterpr'fdndH11J.
1 Prim/cg/um prmcipis , il" tcmperatt: 6- [ù,iltter eJl in/crpretl1ndllrJ]
'111 'lUdm ffll/ximè fieri pojit .fine atfcrilM inil/ria 4Ut pr.eiHdmo
;'ltdligdtI6r.
Va'ba glmrAlia & duhi" prilli/egij • dt ùm rtcipiulJl. interpreta/ioncm, ne lertio flcÙtnt prd!ùJdiâllw.
4 Princeps in dl/blo pcr verba gcneralia , non inrelligitllrvelle il/ri Urlij dcrogare.
r l'rrb'l grncr"lia,reflrif)gi debertt bcnigna inlerpretatione , ad id (jllOel
"1'l1l1n 0- mffum 1', VI cÙ/llit,r intelligantt~r.
6 priul!egJd & rifèrJpl1t Prmcip/J1J'J , 'lIJ4nlllmjeri poteJljim: ;'Iri commllili Cr "1'Üati cOT/fol'/'J'Janda.
7 pm//!eg/l/!;) Pr.'lJclpis gener.tie mtcrprep"tHr,conccf!i17n in flllJm pr./te
;Ildicjllm RegIs 6- pecIlNl .• Regi"" & non aù"ùu.
1
.f2...Y AE
S TI 0
SEC V N D A.
~~~(f;~ Orcil Prin ceps (,' t ClIperiori quœf1:ionc diél:um dl:) iml11unitarem altcri concedcrc,
~~~ non (olùm à donis grar lllti s & Regiis (u bli~
wis,fed etiam ab oncriblls pl'ouincia: vel ci.....'<- ... lIitatis,li in priuilegio hoc exprdlè decbralIit.Sed magis dl1biul11 cO:,ql1ando t imml1~~ nitatis priuilegium 110n cO: Cpeciabtc:r COI1cellilmab oneribl1s & (l1blldiis prouincix, vel alicl1ius CÎlIitatis,
fedvcrbis generalibus & incerris,quale fuit priudegium, de quo
qU;lrcbacur.N ~m fuerat diél:is Guiramandls gcncralirer conceffilm àealliis,donis gratl1iti~ , impoGtiontbus & (ublidiis qmbu !:'
cumque.An tUIlC propter verba Ilia generaIia, cen(eatur immunilas concelfa, etiam refpeélu (ublidiorum prouim:ix vd ciuieatis:qqod prima facie vidcrctur diccndl1Jn,proptcr vcrba gcncralla, àqllibufcllmi fitb.fidJis. na!'!) qui toeum dim , nihil cxcluJ lt
cc
Un
l
�Caufra 2.3. ~:dl:.l..
/.b/li'''J/lljfde Ic-g,1I'3 .1.1. §. gtnU,rlltet'. de hg,ll. P'.tJ!. & vbi lex non
dl {hnglll[,n~C nos difhllgllcre dcbc1l111S.1. de prtti6.ffde puhlic.ln
rrm aB. & oratio generalis [ancum opcracur in le , qlla l~rum enumeratio fpecicrum,lf c"omslfde /tglll.3.& l verbis priuilcgij non
dt reccdcnd um. c.pono.dt prlllil.c.ad audIO/liAm.d, decimM.
2.
T amen conrrarium fui t in hac t cauflà concillfu m, quoniam
Pri\1clpis pn lulcglu l11 ita tcmpcrarè dt interprcrandul11, & ci\11i1rcrc!l: imclli)!e\1dlll11 , Vt qUJm m,lxill1è fi en potcfl: lincaltc·
n\1S illluria, am iuris aitelli prxiudicio inrdligawr conccllùm ,1.
fla ,m'M.C.de ON.IlIt·'p.i!b.I./lllpl/bm.C.de "d",.rll/orum. L. 2. §. mm/o.
ff. ne 'lu,d III L{lc~ P/lbltco. CJpll. fX I/I.IT//m . de ~fo pail'). & ver3 b.l t dl1bia & gC\1crJlia pril1ilcgll renpil111t de iure illterprctarioncl11, vr tertio \1 on t'dci.lIl( prxlLld/cium. ("p . dlldu".. df pr/lli.
Itg.c"p.2.dtd(Ci",lS , M. 6. il~ dubio en/ll1 rcducl111tur ad IUriS c/ui·
lis dirpolitioné,c4p'l.c;"" dlitClltJ,cul11 gloflâ,rn 'l-erbo,11({ iur({om~
1II/1l1/.de conftef.& ,bi notat 1I11mo l.colfl11.'n.(in.in fin. Nec prxIllmi.
~ tm t Princcps voluiffe per verba gcn('r.ilia vcl vaga , dcrognre
iun rerrij , Û de illo fpccIlicè &: cxprcI~è' non f.leiar mcnrionem.
cap''ll/.rmuû.dfrt[r''p,.i!b. 6. cdp.filprr todt offdeltg.tt. d.cllp. dlldl/m.
~od .ldeà verum dl:, vr etiamli poil: co nccllionem priuilcglJ , incipbc prinikgill m alreri cOi: dall1110lUm , !icèr ab inirio
nCll1 lni noccrer: adhlle camen non pr,dllll1/rur concclrum in
pr.l:iudicillIU iUius çui pofl:ea incip ir ellè dal11110lUI1l , capfoggef'~m. dt J..âmis.l. ex fdBo. ff de vlIlg,,,i. N,ull pra:Cul11 pCl olJe illI1I,nll1 ~ de/icir volunras Principis rClpeél:u terri), d,c''1l1aml/ü.d.(.
) ftprrro. 6- d. capir fuggrJlllm. cllmfÙJJlltblti. Nec nOUlIl1l t dl: ver·
[-,~ ge,ncr3ha qllalldoqllc rell:ringi ad id quod xquum I!x. iuflum
cil, Vt Clmhter imclhg.mrm, If Cf/i.dr[erHif.& norac.in 1./. C.ji»/
6 {m! vc! relit!- liqllidcm t prillilegia & rClcripta Principwm,
funt in quantum lieri potef!: iuri communi & a:quitati CCIl'
formand~, l.1.. C. de noxAllh. Aéhomb. cap. (ùm dl fel/IIi , de conf'llud. & priUJ!cgium in quantum rangit ius terri) , cf!: reflflngendllm , vr notar Innocent. il} cap. cù", d,{ec7/1s. dt don.ll. o~ in (.
rua. de dmm . !alon 111 d. 1. benefclllm , & facir. CliP. ex fllaYllm.
7 de vp. p.r1I:j. & ideo t raI.: priuilc::gilll11 geocralc intcrprctatur
concelfum in lohlls Regis pr:riudrciulll , & pecuni .!: rcgix: 11011
.lutem vnill cr(,ratis C/f!:arici,aur Proui ncix, vr brè probac i" fimil, CJlIJlà Oldrad. cOllfl. 2-68 .I11C/p. qu.:f!io efl. vbi lOq&.lÎtur de
priu i
lC'!
Call{fll 2- 3· ~xf!:. 3·
1 a3
priuileglO decil11is llo11a lium conceac pro qllibulcllmqllc POIfdlionibus :lcq uilleis vcl in furllflll1l acquirend/s, & proccdullc
h:rc qua: dlél:a funr,quando ab initio conceflionis pril1ilcgi) dll bitabarur de effcél:ll prillilegij, vrrùm per verba gcncralia, cornprehcnd:lt eciam muncra iplius proulnCÎx vel ciuitatis: quo·
nlJtn tllnc priu ilegium deber dcclarari , & illCclligi Ile tertio fadat prxiudicium.
c.ctcrùm, li pofl: concc{fum pril1i1c:gi um, priuilcgiarills ilIa
fit Vft/S longo vcl cciam lon giffimo reIll porc 4o.annorum, ÇjllO
lIonlolllcric onera'Regis, vc! pro uincix, vel vniucrûratis, Iicèr
fem pcr fllcrim indifra prov r aél:or prxtendit in hac cauffa, run e
umcn non proccdic eo ncluûo (upd diél:a,fed priuilegiurn dcclmcural>vllI & eonfuctudine: [llbleCl\ta: vc dicam in fequcn ti qllxflionc.
srM
MAR J A
.f2.f AE S T [ 0 N
JS
urti.t, 2. 3 .Cal1ft
t
Priuillgillm gencrate & dllbium, decl.mtltlr ex poJ1eJionc fi.bfiCII'", maximè qlladrageHllrÙt , vi inlcUigal/lr {OtIccJ!itm rej}eBII
ft~I'<I,in ql/o PQlfrf'o reptrilltr. Item.
S/n/I/tl/m ex longJ foffifmne & co"fl(/udin~ recilil ,tliaminterpre/.1Iioncm''1/1ltm ;Jabmt de il/re com:mllli.
.
PriHilrgillm d,lhit/l", 6- /l1t.li pa [e infiiflicicns IId exemliol1fm,
corroboral~r & dccll/rlllHTfi1JClms ex vfil & confimudim fi,b-
fCIIJ./.
; poffifiio {o"di/ll/atll.tliquQ tilulo,licèl dt modo ve! ,!ualifaU litllli
non conflel,rdtll.,! lamen ab ontre ,robandi mod/lm vet (jfl.1ll1.lIfm lifllit.
4 Co/iurilldo & obftrllllnl;'/, tnltrprttllnll/r dubi" capitul'l prillï/t:ior.m, vi in feUig411/l/r conccjf./ rej)eB'1 jl~flfJ in ,!/IO l0lftfùo
rlpmfltr.
71t1/1I/s coloraftlS & 1erft infiiflicims,C/Im pr.cfèriptione q'ltldrllgm
/d annorum,fi1Jcif.
6 PriHilegia gmeralittr Loqumtill,fimlert dtbenl inlerprttationem db
'lifu & cOnfiteludine loci•
�Caul1j l j .Q:!a:1l:. 3•
,.
Id
!2..!'AESTIO
TERTlA.
Voni~m diél:i Guiramal1di, à tempore cOllcelTionis
~
bClldiclf , nUl1quam (olucranc pro (ub(jdiis c[Îam
'. PrOUlIlelX veJ CICbrici ,(cd vfi fuerant (croper im~
munirJtc prxd,éh, edam pro oncrib us Plollincix~
l vllIucrlir.ltis: ideo fuit quxiÏrum .. An t con(ucrudo ve l potiùs v·
Ills Fl'llldeglJ , dl/ranrc ccm~orc qUàdraglllta vel quinquagiml
~nnorull1 ,quo oll.1:i Guiramandi fuerant v fi , vci affirmabam &
fac1:lIm clic dcfcndcbam, poDct dccbrare'pri uilegiu111 gencnlle
& dubium rcrpeél:u Cbtus in qllo po{\èllïo prio ikgij r'perimr.
%. El' fui t conclufum , t cx ponêJlio nc & confucl'udlllc fublccuta , rnaximè quadragcnafla , priuilcgiu111 reciperc inl'erprctac'iooem &. decbr.ltioncm, vl' Imelbgawr cOl1ccll'um r, fpetlu
itaws in quo poflèfsio rcpcrirur. c_p. cùm dlidftu. de consllcllld. &
ibi hoc notant PJIH>r. Bal. Bucri. Imm. &. omnes Scribcntcs,
per ilium tClecum. nam ibt f1:atllrum cpifcopt, de quo in i\lo
tcxm ,ex longa polfefsionc & confuccudine recepic ali.m inrer·
prcc.!nonem, quàm habcrcc de ime comm uni. & facit cexc. In
CIP. ,",,, p,rron .•. m §. 'fuod Ji Itlles. de priut/cg. lib. 6. vbi priuiJegium dlllJlltm & -altàs per fc inluflictcns ad exem cionem,
corroboPlCllr & declaratllr rufficiens ex VlL1 & co nfuerudtnc
(ub[ecULl:per qucm cexc.l1or.ibi 10an.A nd. Phi li p. Franc. Gcminian. quod in priuilegiis , li dubium fi r an in cilde m detlll' plena
extmno, poterit per conCuerudinem declar,ui : & adduco ceiam
CCX.lil edp.(Ùm vrntjfent.de inJlII. Nam 1bi erac dubillm ,an conceflio faél:a Arcllldiacono ab epi(copo de inll:itutione per[onarünl ,
• &. cuO:odia Eccleliarum vacancium in fua diœceu Eboraccnfi,
fuiflèc pcr[ol1aliter,an realitcr cOl1cc{\à. Nam cpifcopus dicebar
perfonalelTI, Archidtach.vero realem, &. Archidiaconis qutbufcllnque ptrpcruo faél:am. Verùm cuArchidiaconal'us i pre III co·
tinua poflè(sione iftarumlibercarum, ml1lrorum epifcopOl'ltnl
& Arc1l1dtaconoru m tcmporibus cxrinlfet: ideo [nmmus Ponctfcx Archidiaco nulTI in plena poflèfsiol1c iO:arum hberraculII,
in ql1 .• fUlc rcp rtlls,declar:llIic ma nucenédu m,per quem rcxcum
3 nom ibi Panorm. Bum. & Imm. ( 01.1. ql10d t polfe(sio co:odw·
c~ ahquo riculo , Iicèc de modo vc\ qualirare tituli non con11er,
rdeuac ab onere prob,\lldl modl1tn vel qualirarem ritl1li, de quo
dubi
.'
Caulfa i:' 4:
2. 0
r
dubitabacur. l1~ ex poflèfltudc~ ..dltmirur pro tirulo ,& dcclal'a-
rur tirulu s vcl qualiras ciru li, (cCllndùm f1:acum in q uo polfclTio
rcperillll', vc volutc Phtltf' F ra nc.1n d.edf.mm perfiw<l. §fin.in I.mtdb.& Anchar.1n d. enp. (fi'" dtlcffru. de c01fjiwnd. vbi dicit, quod
confueru do t & ob(cruanria incerpreranrur dubia capicul~ pri- 4
uileg,orum,vc intelli gancur col1ceLf.'t re(peél:u Cbrus,in quo r orfrllio reperirur. Alcxand.(o'!( 3o. lbi ,ponder,tlis 1fllrrlltis in Ihc1JIat.
vol.s.& qllod [ufficiac t ricu lu s colorants [cu concenïo immllni- i
raris, lic/:c inllalida , C1l111 prx(criprione q uadraginta annontm,
probar Fran ci(c. Bllib. f»lr'léI.dt pr.eji.npI.in 2.parte r.parti! prl11eipa/u,Î/17·qll<lfJ.per rex. nocabi lcm,tn lfin.Cl1111 glolfa ;» verbo,CononI,C.de ftnd.patrimomalt .lib.xj. & in ll:al'llto Prouinciali ita rdpodet Pcrr,Amibolus in rraa.de mllIJ.:rtb. & honorib.ilJ §.mlllt'plrx tjf
tlit"fiolr/fJncrJlffJ.colum».9.nllmer. 4 .f. pcr tClec.in lji de iNttrpretallonWf'" lflqllcnffdclegib.ficllt t.dcbe11t prillilegia generalirnlo- 6
qucmia,flllunc inrcrpreracionem à con(uewdinc loci:vc notant
Pdllormiranus,& alij in Cttpll.arltjicnri,iil fl{//Tido /1Olnb,", de frplflM.& Innoc'CLHius in c~ptt.oÎim.dev{rbjign1B.I[[.in l.emncs popHIi.
1fJt IHjl.6~ flm. glo lfa in t.non pojJùnt.Bart. & CaChen. in l.neqf/tif.
dtltglb. vilde Curia,(eqllendo hanc opinioncm,ltteras cohrmarÎ<lnis,ratione Onent111 ,& [11blidiorum rcgi0rL1111 ,conhrmallic:
[ed re(peéht OIl ITUm cam trium ordinum Prollincia: qllà111 vniucrliracis C1fl:arici, ad 1 Hic diél:u111 Gl1il'amatlclum ad proban.
dumpofldlioncm ve l con(l1CCllÙ1l1Cm pel' cum allegaram,quam
fiproba llcrir, procllldublà debcl' manll l'encri in poDè Jlio nc &
J1aru,in quibus rcpcb rurefre,pcr rupradiél:a. Et lic conclu(um &
Îl~dicl tllll1 in hac cauDa.die l7.Dcccmbr. 156 0.
C A V S S A
2.4.
Enrico 2.. Regi Chri{hani(sÎmo placuit,
cl\m CcnbJtum ProCc neCcalli Forcalquerij Berrrando Mal becco vendcrer,
illum ab omni pen Gollls prxf!:anone
Itberum effe: qllin & ea penGone exlo•
lll.rum eŒc''lu;l a/feQ:us e~a r 111 conpelldillm Cemot! cuIllLd:1l11, & hercdum Boi(J el h Cuper laracc
3
rulll
�lOt:
.
Caullà 14,
rum xre:Regio diplomate tril!1ata cauflà ad vcétigalium
Curiœ conCcriptos, approbacio literarum rraét"batur, di·
cemibus penuonariis, Principcm pocdhce Cua01dinaria
(qua vci in dubio ell credcnd umJnon poffe pen.(ioms al·
lignationem his Inuitis, & reclamantibus commucare:
maxill1è, quia lacarum emoluméca formita conèingunt,
fumgue peniras incerta: & ideo fier~ polfe ne penGonis
fo lunoni fatisfacianr. Cauffa lirigata & poflea in conGlio
Jmpli ilS di{culTa,'placuit Curia: aGignationem penGoni1,
& de reJitibus Scribams vel alterius rei fatlam,non impedire illiusalienationcm . : li tamen pcn{io effet perpetuJ,
inuito cetSionario haud poffe b. (ècùs li ad tempus fuie
con!l:ituta c: prx(ertim fi penlionarij non inrerlit. Pronunciatum Kalendis Iunij Anno IH7.
; ). 1fundi Tre.b:ttian i.ff.dc vrufrutl.leg llibcrro in princ.ff.dc: ann. Ic:g. & vbiquc pUfi", DOUnt S:ri b. \'Ide hIC in t qu.en.
b LCl \ US,' ibJScrb ff.d.: :Illnlcg I.fi.ff.clc: conn cnlt vi lle hic in t. & J.quœCt
c. Cùmfc'1 u,n urum lit quc4n CUllC)UC rraoCeJt GUld Polp qllxll-. 1 1. Rip.in 1.1.§.6he.
ccs prz c.cpm.u.ll.Jf.ild TIc:b.& en h.cc opioio comm videri pDh:fl luc in j .CJ uœfi.
1 NHA C
C A VS SAD E
--------------------------------------SVMMARIA
~VAESTIONIS
primll,CA/1fe 1. 4.
1
lAflig1lAlio pUJjimû fopér redili~lIs fundi [a1l4 "on impeditfo"di
alimation(ln,
Reale omIS non imptdif IItiClllltiollem.
i l AE S T
f 0
P R 1 M A.
SÎlgn,ltio t pcnÎlonis Cuper reditiblls fundi faéla 115 l
>O~.'1
impcdit fundi alienationem.rexc. eCt in Ifl/1Idi Trcb4,
,t/,mijfde vfllf.leg,& ibi gloa: in wrbo pu(fe, quam Ce~
qUUl1tllt ibi,sarr,Lancel.Dcc.&6 probarur eciam III 1.
bbmo,1n prmc.ffdt ann.leg,& ibi Scribcnces,pcr ilium tcxr.&Bartol.poll Glolfam in [.Ji 1"ü illl,& Gloa: in l. pAirimonij, & in 1. dtfim,1.,,§jinjfdt vftJr, & in [,fi dtbitcr.§,verijimilcjJ. de cM/rah. emt.
qlliOlmo,llcc tonus te:alc impedic alicnarionem,licèc cen[eatur z.
fath alicnatjo cum [ua caucra.l,2..ljn. C.jine cenf.velrtliquü,& fic
ha:c quxllio non habcc dubium.
ri
T R JSVMMARl A
b/u fl/it Jubllal/,m.
2.,
Primo, An affignano pcnûonis ad vitam faél,}, impeJlrcr alienationem,
Secundo, An Ptinceps de porelhre ordll1aria, poai: illultls
penfionariis commutare aflignationcm pcnfionis ru pcr aliis rcdltibus regiis, & hoc modo.rcribatum ab oncre penÎlonis libc·
rare.
Terrio) Si rcdi[(ls atIignati aliquo tempore: vel calll dc/icercnt, vclnon ruffici,mt pcnGoni, An penÎlonanJ poterunt habere
regrelfllm contra dlél. MalbccclIm aéluarillm,& percre Colurioncm penÎlonis fuper reruribus [cribarus Forcalquerij , non ob{bnce allignationis commuracionc fupradiéla, ~x qureftio 111'
cJudic aliam ) An res fuper qUlbus alIignatur penfio, ûm tacirè
hyporhccarx pro penfionc.
sm
.f2fAESTJONfS
CII/!Ifo
2.4.
LAGlio vel obligAti~ "d pmjionem 4n1ll/11111.t Rege C01l(1;llIt4m ji/per
redJtib/u alicuùu rci vila durantt,an jit m,lü ve! perfonalù,
1 LABio pro 1111111'11 pmjione "ici/Ilr ptrfonalù , quandu penfon4rills
pen{tomm a{, IIlio expeélat : non IIII/em q1w1do perfi ex redit/bus
afug1lol/ù tlfm perciptrt po/tf/.
vfmo cmf'ur pcrfo'Jalis, 1u,,11I10 cefltl anlltI4I1"4ntittU, in vita 4ImûllS pr.tjfanti41l ex dtfp6jitlone expr1Jà,
4 LAé//o d,citllY l'trfon~I,j.4d pmjionrm,qlllfndo 1l11111M & lemporalis
pll/fio conjfl/uta 1l1lIimi,dllran/e titIS vitll,
lA[f,o ,diqllll1ldo ,mflur prr{olJ,tfü rejjeélll bonorum,ltct/ r1P«1'11
digmwis dlCaltlrrclIli.r,
1
�i lAE S Tl 0
CillJjt
SEC V N D A,
2. 4.
~e qu:dlio pendee ab alia, vrrùm obligatio
t
pcn(ion,s in ca(unoftro lie rC:llis vel pcr(onalis
in rcm (eript.~ ,v el merè per(onalis. Nam li rea·
lis lie,non poecft his inllicis cOlTImL1Cari, [ed fa·
éh nlicnacionc, rranfie res ellm [ua enulfa, l. 2.
& ljin.CfitJe cmfvdreliq.l.dtbitorel1J.c.de pigno.
tte1lifo'r.t '.(JedJjlr"amu Plgnomm.lfi conllmerit. 2.. §·fflmt/IIJ.
ffde pigno ,ra. Idem fi "alO pro 11lIiu!ënodi penfione fit in rem
(cripca:quia dari porcl!: contra fingularem re i [uceellorem.ljitcr.
tisu. §.ji.ql/Mp"i".i''llldnqlld11J.§.l,/!Janlls.& ibi Barrol. & Scribeur.
if de aql/~ plulI.drcrnJ.6 1. 3.§.(jf dlltem.&'ibi glolljf.ad exh/h.ql1od
eciam tradic copiosè de Ripa in l.l.§ji hemffadTrehrl.poft Soci·
oum ib,: (cd li obligacio lic per(onalis mera, non obligac fiugula.
rem rei (uc.celforcll1,ljfl.§!n.de contrah.emt.& ibi Bl ld.Salic~c.&:
Doa.& in d.l.l.§fi hrm.vbi larè pcr Alex.& Rip ,
2.
Scd conflae apud t olllncs obligaeioncm han c elfc merè per'
(onalem cx rrip,lici caulfa. Primo, quia pention::lrius ab alio pen·
fionem expeaare dcbcc,non aucem'rr~ percipére pocefl:,q110 ca·
[u obligatio dicicllf pcrfonlllis,per nocata per EarL&<; oml1cs$cri.
bemes poft glo{]àm ln Ifl/ndi Treb./lianiffde vftfr.teg/rt. glolf. ilJ 1.
G~ills.in §.i» perfltJllmjf.de M11I.leg,lt.llam quoeies vcrb" ira COllC1'
piunrur) vt pr:Eftario anlllla cx redicibus fie facienda à pcr(oll~,
-lInc oricur aélio pcr(onalis, qua: non fcquitm fundulll, [CClllldùm SJlic.& omnes $crib. ml jn.§.{i.de cmlra/umt.
1 Secundà,q\Jia t certam quanricaecm exprclIi r, ob quodaélia.
cen(crur per[ol1:llis,(ccu ndùm glofIin d t.Gail/s.in vub. in rcm. &:
'ibi communiecr Doélorcs.
4 Tcrrio,quia t anoua & tcmporalis penfio,dmame eorum viea coafl,eura cft, proptcrCl corum obligaeio cft per[ollalis, per
nocara pcr glolf& Scribcntcs communieer in d..I. Gm/s. & in d.l.
!n.§jin.& hanc femenriam,vc rucacur perfonalis& non realis,vd
in rem [cripea,[equicur Paul. Caftrcn.in confl. ; 3. incip. q/lia (xcc·
ptionrs qU<f 0ppo11l1nIur.column. pmult. & & Felin. in c. ad aNdieN'
ti.",.de rifè"pt.c.l.pm.1lI verfqlllnta cond. & pro hac [emeneia fam
opcimè ccxc. in d.ljn.§jin.ff.de conlr4h.emt.p~rqucm ccxc. hoc af·
F
F.rmat
Cau!fa 2. 4. ~xlt. 3·
2.C 9
lir mac glolfa inl.liherto. in prine.in verho, vendit". 6(. etiam glofl'.l
n d. I.fmi/ Treh"tùtni. in verh. poffi.ff. de vflif. !cg/II. quod probat
ri am ccxc .in d.lfond, Trcblltiani. dum dicit, heredcm polfe fundUnl vcndcre,& legacario offerre quanricacem 3nnuam Icgacam.
Nam ibi onus pelllioni5legaca: fuper rcdieibus fundi , ecmance
penes heredem alienanrcm fUl\dum, nec fequiem f\lIldi emtorcm.& lanllimè hoc profequieur 10an. Bapoll:. C:iccialup.in Ird'
fld/.de ptnfiomb.qlld'J!. 9. qui rclidee cum commul1i, ve aélio t jie ;
plrfonalis re[pecru bonoruln ,Iicèe re(reél:u dl gnitacis dicatur
rcalis, vel pociùs in rern,boc ell: in d'gniearem [eripea. quod colIacurip[c probarc per texc.incap.mfi rJfent. CLll11 glolf pCDult. de
!r~b.& Caftr.in d.conf ; j. m tertio dllbio. & pulcrè declarat Felll1 .
Jwp."d ,/{jdientMm .• de re[crlpt. coIJlmn.; .n.lf. in ; .qll4'ione. Er fc(undùm hJI1C commullem opiniollcm, fuie ira conclurl1m in
haccau{\J,dlC prima hmij,l; ;7.
SVM!If fi
~
1 .J
~AE
STIO?XJS TERTI AE,
Cal/Jfe 2.4·
l
4f
,
7
r
9
Illdicis f ,trtes 190t) ftml ,niji in condemn.mdo, vbi fillrles c01J(enliunt.
,
(J' n.z.
Hypolhecllria ac7io ill/Oellr poJfefionem rei.
HIPotlmarJa 11i! h'lber loeum contrll IcrtÎt/m,qlli habet cl1/1ffi,m alfo.
HIPOlhu" dn lacilè cOI)trahatf/r,fi pritMtIU a/'gnal/trit ctrt.1m 1111nUdm pm(ioncm ft'perredllll al/CII/IH fimdi,& d" laiü flmd/ls int,lltgdfl,rtM't'è obligtltlfS pro penfont.
Verbd/uper fLlndo vel rediribus illius fundi, qllando indlj((tnt
P'J,lIorû obligalionem, vel/~ypothecdm.tod.n.;.
pmjio conjlitllta pro IIlimmtû ft'per reditu alICl/i/lS fil1ldi, it;t{lIcÎt
hypothullm.
Hypolheca de ùm!fin legatù mn intrllt ipfo ù/re.
1txl.I.Codicillù.~.inj!itflfe.ff.ddegat.2..vm & germlftlO ftnftl dcelardlllr.
prnfiolll IInfJ//a lemporali, res fitptr 1'//1 conllitula ej!,non tjl obl/gala,pd Pl1onl< conjlitllmtû & Imede;: niji exprifi~ & jjccialit cr fol o!JIigala. qllod fallit ']/Iando pmfo effit reliElll CIlI1Ja
dd
dimm
�.UllrH4.~dl:.3.
=.I(
.,IIII/OJfOrtl1JJ.II. 1 o.lIan [.UiI , rI /dmji 1fi:r ;e"B., pl'O ,lllIl/IlfrjjrlO,'I,.M f;,ccrdlt loco ,.t/1"cm~r"m.lI.I',
1 1 Trxt.1» b .de .t!lm.& C/b.üg.tf.optimo ér g,rm.mo fenf" dtd'Ilotur.
1J l'rnjio 'Iu.l1Ido tjJ !trptllf.,fi de(ignaflo ml.• rci}al pro Illills [olut/OHC, 1~/ù m ((I1[tftlr pro ?(I1jiont obllgdt,t: 1/011[olim) lI/rt !ignorù,fid tl""') obllgallOHt !rrfoniliJ il1 r(m,ad bDc '!-( pofsit IIgi rr[JA
tertilt1/! p~(fi/fiwo'IJ.
14 ""fON.di .,,7'01/( ,'g:m/l'< cQl1trll,(i'Jglfl.tr(mJiIC(~ffo,(m''l''I11/do pm':,.-'/.1 (611/1'11
j;,,!ro ,'/;"'fi:'" ,(1jitpn(lfndo confl'!fl/f,' ,'t,tl pro .111nirurfmofid
tlW1I pro da",,,; ,lllb/!rù, ot.{"tiomblt.< , ..:;:" ptflji01llVUJ ptrpttllù,
l'YII/dtO /lire (Ollj"IIIJIi:é,-IJocj'rIll"tIfY dt con(itrftldme IIJ b"e Pro,
/l/HeM.
J
f
Conjilftu>Jo pottjJ mdl/erre, ~'t dB/o prr[on,r!t.:· pro p >fioneJi'ptrcrr
10fÎt/JiU conj!illltd,d<l,'rc9ntr.,jingI/IJyrmflfnd, fitccfffi·Ytm.
f2.J'/Jl-'STIO TERTIA ,
CJ'~ffe q.
lEc 'lll;dbo cllm mlOori d,tTIculrJrc fuit drcl1
(a,ex co,qui.! dialll M.llb ccu t v IUIr;-con(enflt, & deelar3uir, C,l(U quo r('dm1s IataruOl
nouitcr <l fTi gnari,ad (ollltionel11 pcnfionum no
(ufficerellt, vt dia, pcufionJri) h~bcrér rcgrcf(UIn, 6l ad prim:tm anignationcm redire pof.
k m, &: pcrere lurioneln penfionis fl'per redlribus & pro ucntlbus {cnbatlls diai FOl'calqucrij, c;lInquc cxigere, prout (ole2 b-anr ante COIllInUniC,lrioneln anignationis. Et qu omam in t
conlèntlentcs nullx {um parres iudlcls, ndi in condcmnando,
'dP. l.daonfrlf. cum (ilUlhbus allega ri s in eadel11 gloff idco ClIria LOndelllnauir diaul11 Malbcccum con(enricmeln,vt conffat
arrcllo pubiIcaro dlC: ,.lul1"»)7.
Sed cdfaute dlao con(enfll,an redirus dlai (crib.Hus (inr hyporhccan , racirè pro (olmionc diéb: p('l1{jonis, & fic an dith
Cenrorus & BOJlfellus habeant III porhecam [uper illIus rcdltl3 bus. "rdiras t eft quoni.lm per hypot hccJm auocatm pollè/lio
l'ci, I.(i vrY/dltor jf.dc tHic7/olJ.gl./n 1ptglJOY/; pcr(èmtio/! de pigNO/'. &
cOlllbtultur ius rcale, d.l.plt,rJOY!.: prrjèC/lflo ..j-I,p'gnoris.C cod. qllx
dmn Cl'lltra [errilll11 pofTidenrcm ,IJifimdl/J.§.m '/)(/1t!'!t.lonr. ff. dl
plgm r. ramen hxc quxfiio propnc IlGn cadlt in cafu lll noffrull1:
quo
ClUtlà 2. 4. ~.dt. )
2. I l
quOnlJIl1 1Il1u~ c,IlIl1J. b)'porht:cUÎ.lIlOIl POCten: 19"fi(cus enill' 4fempcr en 10IucnJo:& regula mu' hypothee.! non Illtentatur ô5rrmrtillm,niG quando pr1l1Clp.lhs 11011 dl Colucndo, (ecundùm
gIOO:ln1 & l)oaores If) 1. dmm.Jl dcverb. obllg. dl{cullionc priùs
kOll1fl1C f.là~, vr dicitLI r III L.dl/lh.b~eji d..bllor. c.de prgnortb. dr m
(l~plTlvlld( (""lIltlr. Ideo non potdl habere 10CU111 in h.lc clull:"
cùm fifcu\ fit principalls dcbltor: & etial11 proptet' pl'llllkgiul1l
mril,'lllod lubct emtor li {ci , de quo III I.blne 1Zenone. C. dt q"4JIIW/I'f pr,ifènp/lone,& ibi notant S cnbcl1t.
Scd qUld III priu,lto t afTign~l1te pen(iol1em anl1t1am cerra: 5
q\lllltltans [uper rcdmbu s alic lllUs fundi,an rcs ex euius redltibusl'olllcnda cft pcn(io,dlcamr iure pignons tacitè obligata ,pro
illapclllione.1Il quo articulo rcperio Scribelltillm (clltcntlas ex
dlJIl1CtrO pllgnames. Nam B;uL III d. I.fil11dllJ 'II/cm if. de ,lnt). leg.
v\llr ex il Ils vcrbis (itpa redrt,blts inducl pigno ris obligat~l1em
feu hvporhec,1!11,d1l111 inquit,lmportat ramum dicerc: Ugo ji.per
,II/ImfimdulIJ:l1u.lnrul11,ob/'go illllm fimdllm, allegat. ccxc. in 1. codi111/". §.ltjhtl/lo.Jl de I~g,/I.~. vbi hoc notat Bart.& ibidem sald.
&/111. 1. C. com"'. de Irg~/. & qllod hrmar LudOtllc. Roman.
(Dn/i88.111 c.tjïlpropofill t"cm.aù. & Hlcroll. Gig. in fr.lc7. de penft,nlb".I.1~ p 'l",t(f. ;i/"I). 17. vbi lanùs c(lllc1udcndo dic,t ,·quod
111 r(k:ru.mullc penlionis <lfIign:ttx {uper redlribus alicuius rci,
fcmpcr oblig.wo l'ci, ex '1Ul prxft,1I1da dl: pcnfio , (ubil1[clIigirur , PCt ccxc. /JI 1. L·JI de ~/1I'lJCnt. leg. ponderando verb.l
IlIllIsroa.,br, "d ql/fmllber jùarj[orcliJ. inrdl!gcndo dc (ùccd1orect!Jm linguLllI ; quca, tntull) II1relligit gcner:J1itl r, in qllacutnl1\IC JI11ll11 penl!Ollc , nec rdl:rlllglt ad .!lill1cnra , prol!( \.i,knturt.Jctlc c:omnHlI1.tcr Dd. & dtud Ctlllll (cqllirur AI1t.l'\cgU7JI1.," /Y.• .J. d,' pigNOn/;. 0' /;ypOI". l1'J l. .p:" te ) m 4. mcmv. eot. LI1'J
~1{'f.~ .. Lifiu.
Coaa.lll.ll1l ;,ute m {cl1tcllti.lll1 tenec glOn:l in I.Ll/ellls.iN vflb. (;
d, "",mm. Cr
If!,.ll. vbl Ilcgat rcm cOl: oblig,1C.lIll
lm .. r'~l1on' ,llIli p<:ntio tir conftJ(lIt~ iure ulimcnrorurtl) PL r
110r.li,11/' /.(,./f/!J.& If) Uib,rto. ,,, prwcjf.de ,1fJI>. leg. & illal11 glor..
[am cOJnlllunircr approbanr Dei. ibl , idem voluir gloll: in
l.fn.§.Jin.per ilium tcxr.jfdcCO",,..CtJll, mm (vribi dlcit glo[:
[. 'Ir_L,ale cft in alinKnris, & fauore alimclltorum, ( vti cl~ con ~itl1tl1l11 'Il mu lm .llils ) vr rcs ex qua prXltari dcbcr penfio
proaluucl1tlSaOignata , lit oblig~r;j. & lllam g10n:11l1 çcqulInd çi 2
IX Yldll:,.j.
av.
"
�~a
Cau(r:l14.~xn-.;.
tur ibi Eald. Saliceto ~ alij Scribent. quoniam hypothcca tacieè
non lI1ducitur,nili in calibus de iure exprelIisff.& c.in 1mb. cauf[.
pigno ve/ hypolIJ. lac. cOI1/rah. inttr quos noner non repericur,
quo arg. vtitur Barr. il1 d. l,!,. LllciU4. & valet argumc:ntutn ab
cllumerarionc: (pc:cicrum , §.Ilmm.",. InJlit. ,It IlEl. ~ hoc connrmar n:m.in ,.1. CIlIIM. 6- in d. t. LMC;'II. ~ iftud (equicut Corneus conjil.2 96 il1C1p.1I1 h,l(.v,I.I.~ Gl1id.Pap''l1l·9.4l. & 76. itcm
dc Rlpa,lI1l. J.§.ji Imo IldTrtb,I.~ ibi Alcx . laf.Soc.~ Scribcnrcs
commullirer : ql10rum Opillio cùm lit comml1nis, probacur II1d.l. LtlCÎu..ff. dt alimtnl.ltgal. iunéh 1. 110n rft mi",,,,. ff. dl
plgn. 4,1. nam de lure digdlorum in legaris non conairucbarur
7 pignus vel hypothcca, nili cxprdTè renaror rem obliganèr,
d./.nol1 tj1 mir/lm. & nocatllr il1/. t. C. comm. de Irgal. idco 1111. Luci/II, pignoris obligacio non ful([cc mrn, nilt fpecialitcr ceaaror
fl1ndum obligallèt, qua: oblt gatio pignoris aeœdit perfonali,
& dlam non augec , vc ibi dicicur, & idem probalur m l.fill1dul
9//an.ff. de aml.leglrl. in. quibus iuribus cxprelIio frll(hà licbac o·
bligacionis rci ex cauna pignoris , li de iure h) pocheea (ubincelllgcrctur. {cd quonia111 non (ubintclligeba[Ur, idco fuic cxprcHa. ~ idem volu ir gl. in 1. 1. C. Vi i,; pojf.lcglrf. & ln l. Ii ClII. §.
Pojl'1"'''''' rod. & per [)oél. in 1. 1 . C. comm. de legato Er iaud fequicur Roma.m conf!.; 88. & Paul. Caarcn. i" d.conji!. 5; .Pro bae ceiam hanc (enccnciam texc.i" lfimdi Trcb'llim,i.jj. dt! vfifY.lcg.& in
/.Iiberfo.in princff. de .nn.leg. & ln 1. fn. §.fn.dc confr. emt. ln.qllibus iunbu s habecur ,quod cm cor l'ci, furer qua fuit aiJïgnJca
pcnlio, non ceneCllr ad pcnfioncm , f,d hcrcs vendicoris vel
ipfc vcndicor. nam non crac dlo iure racicè n:lra obligacio pignoris, alioqul po([cflorcs cenerenrut", cùm lic rcalis. I:.c ccncll8 do hane opnuonem,rcfpondendum t cn,l.codiallu. §. mjlitlllo.ff.
de Ieg"I.l. proue refpondic Corn. m COllf 1 96. in ""! confolt'lllDlU.
;11 vrrfviYl1U iWf1,e pr<tpojilion/J(jùprr)'lJol. I. v bi dieic , pra:pofieioncm ji/per,in d. §.Wjlltlllo, non Illduccre obligacioncm pignoris: cùm illa non ficvirClls pra:policionis, fed illam induClCvcrbumfll'mrari,quod in illo locoaeeipicut pro obltgari,vc cria glo.
ibt 1I1ccllcxic. Siql1idé lbi dicicucfrtrteYtm foper pr.,dllf, quod v~r
bum propriè non pocc/l rcfcrn ad mUCUlllU am fœnus , ql10d fll'
per prxdtis licd llcqulcJed in 1115 qux rccipiul1t funélioncm in
gcncrc fuo , vc dieic ccxc.in ü .§. l'Ilf/lul/m.ff. ji cerf. pet. vnde ncee[·
iJn o dicendum
ycrbut11 illu df.mmm,accipi ibi , pro obliga·
tionc
t
ca,
Cau«a2.4 · ~:r0:.~·
uJ
tlOI1C piglJoris,cù m mUCl1ll m de pra:cliis'ell'c non poffic.
Tcnia opinio , per quam commria: [ententia: reducuntur ad
coneordiam,fuic Hoihcn(is, in til.deloclll.§fn.il1 verftlntep. & penull.qucm requicm Spc:culacoL/it.de empbyt .§.mmc ,r/jqI14. in verf.
86.& Guid.Pap.in qUtI!jl.'fp.incip. f,per qHtejl,colllmn. fn. iccm Pet.
l.cob. i/llit.de aEl, il1 rem,prore 'mph]f. dallf. & Cardo in (omm coIllnn. 17.lI1verfidemfort'e in ,mm/lerforiis. in qllibu s locis diO:ingUl1e eoml11unicer Dd.imcr penltouem anl111arn,ccmpocalem,~
pcrpftuam.
Siquidcm in temporali,conclllclul1C t aéliollcm elfe merè pcr- 9
fonalcm , & rcm fuper quam pcnlio temporalis imponiwr , 1100
dfcobligacam pro penltol1e, nilt cxprcfsè & (pecialice( ficdi llum, pcr noura in d.L.Cllius.ff.de dnn.legat.&. probacur ha:e eOI1clufiomt. LI/tills.ff. de I/tim. teg. &. in I.fimdtM 'fuem.ff. de 4nn.leg.
Nam in illis iuribus exprefsè cauetur, de fpeciali h ypotheea pro
legaco anl1uo ,eriam eallflà alimcmorum : quod nOt\ fl1ilfec l1ec&arium,li h ) pocheca vcl pignoris obligacio,dc iure fui([ec (ubinrcllcEb. quam eonc!ulionem probac ccxc. in I.jin. §.fff. dtconrr.tlwnl. eum Itmiübus. Ec iao caru procedic,&incelligirur Paul.
de Calh. in d,El. conf f 3. & opinio fecunda, fu prà relata, qua: ex
mCI1:c Doélorum éomrnuniter limic:lri Colec, qual1d~ penlto
caulh alimcl1corltm celiéla cll'ec:quia tunc fauore alimencorum, 10
&iure qtlodam fpeciali resex cuius redicu folui deberpenlto,
imclligicur pro ca obligaca, vc voluic gloi1: tn 1. CtfilM. in verbo) in
rem.& glon: ill d_l.LI/cil/s,j/'} verbo,ex red/ttl.& etiam gl. in d.lf.§ ..
f.(.t1uO/Itrl/h.eml. ~as gloll'as approbanc Doaor. m d. locis. &
Paul. Caaren. ln d.confil. f3. Fclin.ln up.4d tllldlCnliam. 1. de rcfillfl. (0/',11In. S. /llIm, o. In q/lÎnta ,·onclujionc. pcc ccxc. in 1. l.ff. de
,Imunl. & cibllr. !tg,tt. poodcr:l.ndo ibi vcrba ad quentltbtt f'clIJ[oWfI: incclligcndo illud vcrbumfocufforem, cciam de üngu!ari.& hocfeql11cur Roman.rn conf jSS.in lIlft propojùo. qua: limiraeio,hcèt eommuniccr (iL reccpra, ita vr ItC ddtieile in iudiealldo~ucconîl1lc ndo ab illa reccderc,vc volune R oma n. & Paul. in
{onffilprJ ./lcgalls : & minim e- l11m:lnda lint , qux ccccam (em pcr
imerprecacioncm habucrunc , I.minimè.ff. de lc<~ibl/s cam en non
carec dubio,nce illan; pcobac t tcxt. :lllegac. pro eommuni , in d. rI
I...nam iIIe ccx. loquicur, de quolibet (lIccclfore vniucrfa li , vc cciam ibi dcclarar glofl- & Salie.in d.l.Ji.§..fn. dtcontrab.cmt.ratio ej'lm dubical}di in illo ccxc. fuit , quia bona fuper quibus alimenca
d cl 3
•
crane
�CaUn:H+~:r[1:.3·
Cr.llltlcgat.t,tucr,lOt del.lt.! in tilcum, & dublrabatur an fifcl1 l,
_1+
•
cùm lit pmlllegiltllS, rencrctur r,lrionc bonorutn pra:fbrc ahmcnra,&: rcfponder IurilconfultllS,illllll1 rCl1l:rl,ficur fi :ld qucmlIb t fuccc!lorcm perllcniflènt. qu oniam iifcusin llls bonll h.lbctur loco heredls vIllllcrf.l!Js ,1.llIt6yû/f."d 1,:.'Z,. /lIllam de H pub/.
&: fic ille rex r.dum 10<111ltlll' de quolibet fu ccellorc , dl:bcr 1I1rclbgi de vniucrfali qui cft hcrcs,&: habcrm luco heredl ,,&. noll de
fi ngulari,dc quo nonloquitllr ille rcx tu s. & fi de iure D,ge ftorum, fauor alimcnrorum,induccrcr hoc pl'luilegiu>lTI , vt l'CS ccnf~:\rur obhgata iure pi gnom pro pcnfionc , frllfh·l exprimcrcrl1r
obhgatio pignOlls .Id Icg:Hlll11 alimcnrorLlm, in d./jttndJU 1HenJ.
ffde ab",. If!:l! tencndo r:llllcn orinioncm com munem, à qua
non puro tU[um rccedc rc ln illdicalldo,cùl1l fit in pal.Hils & pro
roftris recepr3, ampho dlam in annillcrClriis, qua: rc!Jnqulli1tur
rro alllma, quolllam Ilia [lIcccdullt loco alimcJ1w[um, vr probat
GUido P.lp.lIJ 1",,-{l. 575.tnctpU19f(,per(onld". cr Speclllawr 1,1 /If.dl
,lIIpl,y! .§.1iI(1jC ~ltfJlI.l. '/Jcif. 85. & RIpa in 1. r. §.ji IJefes. 11. lof.1f. "'/
Trcbcll.
1l
C:crcrltm. qu.lndo t rcnûo eft perpetua, fi ddi gn:\rlo ccrr a:
rCIIÎlr pro dlilll rc(olutlol1c,wnc l'CS ad hoc Ol1US pcnfiollls fprcI.lllrcr .ctign~r.l, cen(~[tlr oliilg.lr:l pro pcnfionc,non (0111111 lUre pignons, (ed <'ri,ln .lébonc perfonah , vr porrir agi l'db VI~
tQll[rJ rC[[JUlD pollèf1'orem & finglliarcm fuccelToœm, l't COl1..Judllllt H ftldl. SpcCldar.Gl.lido J'.IP.&: J'ct.bcob,in- (upradll .
lot.& P,l
alt.t 11/.t(1.,.I.ilmpulIte;!lc'él tlc il/rc. & de R; p.l, ln d.!.!.
§.(r Imes.nl/m. 12..ff:.td T rebdl. pel' reXC.IN 1. ""fltiJ/lS. 1.ft pc;; /'·,IIf!.
~Ji 'lKfd c10.IC4Y/1ffl·ff. de '.;(t{mtl. t]"x Inra nol1 admodll m flnl1gunr pro hac conc!uÎlol1c. nam, vr allim.ldllCr~1( Sahn:r. ,,, f.
ft. §/ÎJf. de (01Ilr.dl. emt. db iura 10quLlnwr, !Il vlufl'lléhIJflO, &
dC(cCndol1t ex narml \.fu sfrutrlls hUlllfmodi prxftJ(Joncs,quQJ
non dl: in alus legaranis.polTer ramen ifto cafu allcgan rcxr. inc.
11/4m~.dc -.jily.quemallcgarp •• p. d.qll.t(!·Fô.vblconchldlrpcr
14 dlutn re:-:nnn,agi t polle relb ,lia conrra fingul.Jrem (uccellorem ,non lolum pro ah mentis & rcdinbu5 ccrea: rci relit1:ls, vd
annmcrfams, qUL (lI cccdullt loco ahmenwrum, [cd criam pro
15' d· Cll1m t, obl,uioll1bus,mbu lS,& pcnfioJllbus pcrpctuis pli li aro iure conf1:itlltJS.,~ Id Ilruarur d~ cOllfllcrudmc lU hac pro llincia,qllx con{;,rtlldo.potdl: hoc lIlduccrc conrra iuris dlfFolirioI1Cl1', • ·,,1··,
; i 1 l! p.'" .J104! .de Rlp.m d t. 1. §·ft IJeru. 11. l~.
r.m
·'.r .
C,1/")
..
'"
" 1
-.
Caulla
1. 5-~xH ..vllica.
_ _ _ _ _ _ _ _ __ _ ________ _
2.1)
--r-
,
CAVS
A
2.S
AR MEL 1 T A R. V M ca:nobira
ab vniucr(icate Antieuearum propter
calliarum contnbutionem pignoramcndicantiu1l1 ordmi
.tlols,iorerccdlc:
.
\ .
.
lI11 l11l1nlCacem ,Cl1m JUre commun l,
mm (l1mmorul11 P011C1h cum priuil cIcgus uibl1ram, alleg1os. Pendenrc hac de re & nondum rerminaro iudlCio, apud (ummos veél:igalil1m iud ices ab anno r 54 3. pro alia colbrionc ab eadem vniueditarc, ex decrero Prorcgis illufl:rilf rurCum pignoratur
Pi'ol1ocar, & in prxiudiciutn liri s pcndenris pignorarionem fJébm rCLlocari peri t. Cauffa Iitigaca , & ampliùs examioJt.l,guxrebatur, An pendeme Iire,iud icij murJcione, vel CJLIITx concinentix diuilxone , fpeciatim vel [al tcmconl1ulllcrarim vniuerGca r repelleretur. Placuic Cuna:,cJuO'x conrineneix diui(ione a, nec non iudicij mul;llione,depel lendam b. decima Apnlis , IfS!'
~tdlCltUt t'luld.IC:1 phu"lum C:1u(f.:l;rum depClldentiJ:vc:1 plurium
d"rn gcnclc coonoenCl:1. \',d ... in <]u:dl.
~ ~()malll pcmorlllm pnu~ IIlcr:ncatum p~etiC t cxccpnollcm ln
;.
rpcucrum fub
1. .
co-
ludicio. Vide jJl
qu.dl.n .....
--SPMMARJA
fi) V
,""-'
//E S T JO 'J"
''- IS
vnic.t, G.fIIf!.e L 6
1
1
Llf~}tndcnll,e c:<apfi ofoeil/fi
""vtt,
qntmdo p01dcnu ."ft.mtl.1 co·
'.111/11110 Iltd/Cl , .dllls tIIdey /ùpcr c.ldcml11tt (,"J/lIld.·IIlY ,'Vt dt
tfla cQgno[c,J/: na", IIMC atm mdldl/In mMe/I/Y, OVJf,lblf litij}endellt/.l.
r.mptlU,nrcontineml./ c.lI/lft dlliidatur,qllllndu b'lbut liCl/m.
Cm
�2.\6
Cau [[a 1. r.~xn.vnica.
3 COlIlif/tnilil callffi,dicitllr vd âllfdm, rci pllJrilim c'I/Jffimm adinmum dependemiJ, 'L'el plllrillllJ j}eci(rum fob eodem gmm conti.
mnlia.
4 E:mptio blij}mulellli,t obi/dl, qU411do penarnll infflflltùt coram Vf16
ù"im, ~(lIJnli pr,tiudiriJ , vt P'rrldt e)~ceplione'" rri II/dual,r ln
A!i~ C'lItffi }offtAmOIJ comm alio tl/dice.
i l AE S
l
Tl 0
P
Call1là 1.6.~~ll: , vnica.
u/la coram curia, quo ca(u habcr 10c\lm rxcepcio lirif(lcndelltia' ,
VI voluir Bald.in C.fpit.l.i1/ fine. de cOn/rolle1 fil/d. aplld p./r(s lerml/ll~dJ.& ]af.m d.l.nlllli.colllm". l.ircm narthol. Socin.1n ronfilto 38.
mlip. pro drcifilJ/t, vol. \ Er ira hoc CJlIllà cOllclu(um fuir 10.
April. IJF'
C A V SS A
?-é 1 C A.
Idcbatur litirpcndcnria hoc carulocum ha·
bere non pollè:cù In coJlatio q llX nunc pctitur fic alia,& planè dillcr[a ah illa,qua: prills
pereb:uur coram illu!l:ri Gubernarorc, {cd
Vt imrpendentia allegari potItr nece[[e e!l:,vr
pcndenre coram vno iudice in!l:ancia,[u pcr
vna c,lu[[a:alius iudcx [uper ea..lémercaullà
lir aditus. N.am runc t cùm iudlCiul11 Inuccrur,ob!l:ab lr hri[pclldentla,{i allcgerur:vr notant Dd.per ilium rext.in I.vbl rœptumjJ.
dc it.d. ér I.fi qllù po/fbotc.eod. & in C4P/IIII. c)o" Marlinus. de (onI"I.
Q:!x murarioiudlci), in caru no!l:ro propriè conliderari non pol. rdl:, cùm lir dmer(a caullà. Ob!l:abir t igirur exceptio, ne comi·
Demia caullx diuidatur , qua: habcr locum, cùm inrer ca(dem
parres corarn vno iudice,~él:io Vl11U S generis c!l: intenrata, de iu·
rcaurcm,coram alio iudice inrcmamus aliam aél:ioncm eiufocm
generis,licèr in (pccie {jr diuer[.1.nam(Vt aduerru nt Dd. & maxi3 mè Bald.in 1.IJl/liI. C.de tI/d.conrinentia t c:wll":!: dicicur , vcl ciu(dem rel plurlllm'Cau[[arum adinuicem dependeria , vcl plllrium
(pecicmm (ub eodcrn gencre cominemi~,quod norar.ibi per hC;
& Paul.dc Ca!l:rJacit eriam qua: norar glo[[. nocab.1n cAprr.jilJ. in
ver/M,ptyIllmu. de rifèrtpl. Hinc 3urcm qua:rirur, li habeo plures
iudlccs ordinarios in cÎuitarc, & habeam debitorcm rnihi obligarum pluribus aél:ionibu5, an omnes lia: aél:iones polTim coram VIlO & eodem iudice rraÙari.Refp. quod li vna cauffa li t fcmcl ccept.! cor3m vno ex ill:is iudicibus ; non licerc po!l:ea adirc
alios.quam glo[[am requirm ibi Panorm. mlm.13.~ Geminia. in
4 (,fpilul.difpmdlosUe rifèript.libJ,~inimo dici t porcll:[lIbtiliùs,
quod ble fllcrar qua:dam mutario iudicij , arrento qood primo.
loeo pcricorium Illtelltarum erat raoti pra:iudieij, vr res iudicara
fuper iIlo,pareret excepcionem iudicati in cauifa p0ftea inrrodu-
ail co
· ~6.
EN DIT ION 1 domus tuerat adicélu m paél:u ln ,fi in/ra a/<muT» prnillm vendttionis mn 1ftt JollIl"m , dortJus 1ft1 inem/a,
& venditio pro non foOIl : ab eo porro temp"e
em/or co'1lrtl/ebdt ft vm4t10rû nominc & precllri'u.poflidcrt. Emtore moro[o , vendi-
precarium reuocando, ex Pro(enebli decreco miffus cCt in poffefIionem domus, & pofiea altero decreto connrmatl1s. ~a:rebatur, an ex hu~
iufmodlre(olutlone venditionis, & in poffe[sicnem mj(fiane Cubtecuta,dcberetllr budimium.Placuit Curix non
deberi'. Petro M~bnco venditore reo) & iurium laudimionul1 redemtore lirigatoribus"4. Au g ufl:.\ r r7·
toI'
a Angelus d~ Pcrur. in I~li hominem. A~ etc v(UC:lp. n.un tUile di/lillého fit in CXt CUttQ,
!lem cOI1[r:h~lu., vt non Jcbc:amr glbdb..Bald.in con(1 37.vid.hICIU q Il +.
S y MN AR 1 A
.fZY Al: S
vnic,t, Cat':!1e
2
~
TI 0 N 1 S
2. 6.
L.t/ldimi/lm dtbtlur,qlloties YCS empbyltutic4ria IrallgrYtllT in al""H
plrfonam:tamm dcbtt inulbgi dllmmodo Tci trdnslalio,ftlt ex 11Iiql/o protadmtc tit. "llmatio/lû , ex ct/1fU nAI/IYII de ÎI~rt fit pr"'jfJnJum la/idimù/l1< domino. & n.9 .
CI.1IIfolaconflitl/li & pruttrij, Opml//lY fOtlm tYllditiontmftd ver,rm & prbpriar;rtranrlationtm poffifiiomi : idto fieit cadere rfm
in commi(Jum. vid. n.j.
L4ud/mil/m vc/ g"kllil rx. Yt[olt/lime cm/raillls , qu,t fI t'X P'IOv
ce
.,dle
�~ 18
CallUa Lt;.~xf1:.vnica.
dddllJionù i.1 dWJI,vd legu eOllmJij[ori<t, non debelllr: Jie~f lite
rx redblhltiOI1l: ér 4n luneproprit die.1/IIT re(ollllio,.n execuli,
ClmlraEhu ""udmlù.n. 5.& 6.& [ [.
7 LAud'lNIHm ex 'dtjlrac7u vd reflllttione cmtraéha non dcbullr,
qllod dedJr./llr,qll~ndo r1ollllio fi ex maflldle /rgl4,velftalwtllli,aNI pr.ccrdmrif OMgdllonif :[eau Ji ex jJofllanell vollillwe
p,rrllllllJ.f}Caj'tl.fu ,r/i'fll" mmimr eogenle. n.8.
ID L,lIIdl1nillm!x .dienaliollf, ex mulris cdltfiiI 110n debelllr.
11 LAI,dimi"m a!; dcbealur & peli POftl ,pmdmte r1ollllione CMlra·
ails: an ver'v debcllt exprOoll'i euel/lm t"éft refolutùli. & nllll1e'
fO [j.
!!Z-'
AE S TI 0
r
NIC A .
Iderur prima facic dicclldum, in hac quxCbonc, Iaudimium t deberi pubIic:wo, pcc
rcxc.in /jin.§ .& ne Aflllritia.ibi,qllinqll,tgifim4111
fart cm prrli;, vel "ftlmAI/MÙ loci '111J ad aliam
per(on,fm Iran.<fir/flr,dCcipcre. c.dr illr.cmphyl. vbi
viderur delidcrari rola poflèlliollis rranlbrio
rei cmphyrcuricarix f~él:a in 2Iiam per{o·
nam,vt laudimiul11 dcb carur domino.qux rranslario, in ca{u no·
2. /ho, dicirur f.1él:a l'roprer t c1au{ubs confl:1wci & prccari) in
comraél:lT appolÏras , per qu~s licèr inducatur nGh rr~dirio, ramen polIi 1Ii0,qUX hoc modo rransfcl'rll1', d\: vera & pro pria , vc
norat BarLin/.ab (1f)tiOl1r.ff de paO. col. (it!. n. J 5. per rcxt. in 1. ctftè.§. J .ibi,propnr purS/dm vidcorjJ.de préea/'. & probatur in/jin.eod.
111.& IN I.qllod meo.( dt Ilc'l' poffi! vbi Doél:. commu.la{on il1/I",
C.de illr.cmphyt. col.
n. [ J j. & facittcxt. inl. qfti[qllis. C. de dg·
3 n41.& ln 1.'Juda", mfllur. Idcrri vindic.Hinc t dl: quèd IÏ in COll·
• traél:u vendirionis apponacur c1auCula conf1irllti & precarij, qua:
de f1ylo apponi {oler: tunc proprer liél:am rradirioncm con/Ho
curi & precarij , pel' quam verè & propriè rrausfcrcur polfe{fio , dicicur rcs ceciJilfe in cOl11milfum, quafi rradita fuerir fine
volunratc domini, VI' voluir Paul. Caf1rcn. ml. , .§Ji rem.jfdcpofil.
Prxpolit. in ct/p.l/flpmalcm.in I.cotum.in til.de prshtb.folld. Altel1. I~
fon '" d./f.col.Js.llflmero 1 J L. Fulg. conf J .Iicèr Guido Pnp./ir in
contraria /el1tclltla, in '11141. 1 0 1. & Jnte ilium 10an. Rcinaud .
inc,'p.,mprrialrm.§.b"bJ/o.cpl-7.Fl'a.ncl(cus dc Curr.conf8.& [acob
de
1
,S.
C~ulfa 16. ~:dl .vnica.
2! 19
deS.Georg.inJiIO (rllrf.in verb.cum pt/é1s,d~ mn "/imando.cD!. 1. vo-
lenrcs ex liél:n rradirionc con(\:irllti vcl prccarij, non 1l1duci pœnamcaducitarii,conrra cmphyteutam,fetl rcquiri vcram,& naturalem rci rradirionem. Tamcll ill ca(u no(\:r~ qllx(\:iouis d,ci,
potelt,veram & uarlll'alem rei polfc/Jionem rraditam fuilfe,cùm
authoriurc iudicis pofl·c/Jio.fncrir realirer apprchcn{a , & laudimium debcarur,cùm res non fllerit fiétè, (cd criam verè & rcaliter tran/bra.
Conrrarium l'amen in hac cau/Ta fl~ir conclu!llm. Nam confiabarex aél:is,laudimiumt ex C0IJtraél:11 vendirionis in quo pa- 4Iill00rc{oluriullm fuerat appolÏrum, fuilfe cidem PlIblicano {o·
IUlUm, vnde 110n porerat ex dHhaétl1 vcl re(ollitione iylius védi[ionis rur{us peri laudiJ11lUm, vr ex rcrminis decidit Angel. de
Pcrllfin lJi bomimm.jfde vfucapionib. vbi di cil', li rcs vendita, de
qua fuir {olura gabella,vcI Iaudimillm l'cucrratur a:ct vendiroré,
exredhibirione vel paél:o Iegis commiflorix, vcl in dicm :Iddi·
l\ionis,non foluitl1r noua gabeUa. cuius {ellteiltia:m refere & rc·
quitur Io ~ n.de Platea,1n l.ptJ1.qfl.t.incipil,foncimu!. Jt eonJitlib.ltb.
11.& h2ncopIIIioncrn probat MaZller. /J11it.de cmt.§.itrm in caJil.
vbidiClt,Redimcnrcm paél:o rcdimcndi ln conrl'aél:l1 appolito,
non teneri {olLlerc ventas :qllia 11011 dl: propriè vcnditio,(ed ven ·
ditionis rc(o]LHio ex conrrafrl1 prxccdcnris COlltraél:lls . & idem
lenct in til.de locato. §, [emndo , & Cyn. in lfin. §.fed 'f/lia n0ftra. c.
ID/Ilm dt Ü[al.& Pau!.dc Cart.ÎJtl. (.n. 3.C.de p"R.inter emt.érvend.
à;11 CDnj.7-t-.in (tIIiift mOlll.Col. 3· Et ratio t cft, quony.un qU:111d o li
rcColucio conrraé'tlls nr cx paél:o appolÏto in conrraél:l1, didrur
mcmio primi contr .1él:us, VI' vO lUIt Bald.c on! 1 17· in"p."la[0Itl1JmIM.'1Iol.1.vblln d'fcél:lI voll1it,reroluriollé cor raél:lIs,qux fic
expaél:o inconrincnri appolÏro,nol1 elfe propri <: rc(olmioné, {cd
quand~m ipGus conrraél:lIs cxcClltioné. & ideo no arœndmlr, vt
cx illa dcbea tl1[ lalldi111 iu, pCI' ca qlla: !Jorar Batt.in /. in/e'rdHm. §.
qNo/I/J.m fn.jfde p"bltc. vbi dicit, quando de pro millîone,rclI de
corrattu promiflionis de vcndcndo, fuir {olura gabclla, non fi 1·
uetur poRea de vcndirionc {cqllcnti:cùm fiar ad exccuriol1 111 &
implcmemu ptima: promillîonis.ldé rcner Barr.ln d./.pfllllü.C.de
conf.l.qué rcrerr & requitm ibi· Joan .dc Plarea ~ol1ia t ilb qua: (J
6110tad excclltioné.alicuius dî{polÏrioElis,no indllcu11t noua dl{pofitioné,{cd rcgulârur reclIndùm nar1.1l'a diCpolÏrÎonis t, ad Cl]· 7
wlexccurioné nunc, vr p,robarur, & ibi hoc norallt Doaores. Et
ec:.
qll d
r
�~!O
Caulf.\ tG.Qg ·n .Vl1ica.
8 quàd t x difh .laU Gne relôllltlOIlC vcndmonis nOI1 dc:bcatur
budil11l um, volllir Bar. rait GtIIll.dc Cuneo m I.ab tmllOll(. ql1 em
fequunru r Bal. Alex An g. Cafiren.Alex.fa(on & alij in if".§Ji 411ml/ [lib condlllolu.C.(om.de /c'!.Jt. per ilium rexmn1,& Philip. Corn.
(o/.fll. hoc rcnct , & IO~Il. aber poit glol[ in /.1. qllando Iluai Ad
n"r.r(((dffc.~ od (amen f'l'oced,r , qu:ido re(olurio fit cx C311lfa
prxccdeml\ COlltl'.,.:tl1~ , vcl ~Iu necclf.1ria. (ccus fi ex mera &
fpont.me,l ,'olll11'.trt en,ror" vcnditore m1l1 imè ad rc(olurioIlcm contr,taUS "f:;~nrc. tlui.! tun c deberctm laud imium. lieur
g.lbcllJ ex dif1:radu lé" rdôluriol1c , pcr ea qua: (cri bit nald. in 1.
lI/ JI(fI1jfd( "qu., plfw. & Cafhcn.in /.in cMut/mdo.cod. tit. per norJt. per gloflàm ln l:fi c.~ d/l~bvs. ~.fèd ô- U!l",.(dùu. in vcrbo ,d1imrcjfdc in dio1/ add pel" qll cml ocll hoc noraL Parr.& (equ ulltur
Ibi naJ.& Salic.& nom cria Bm.in IJi m.qllib. ex CM1J.ptg.Vel l'Y?
ji>INII.lbi cria Salic.•~ 111 rerminis hoc Formar Ma(lI. in tlf.dt cmt. §.
Itcm 111 c.rJll.quem rcfcrr Tiraquelllls 111 tit.de rttr. (o;;r/Cnt. §.6. glo.l.
11.16.& ideo requii'irur,vt ex mera & (pomanea voluntan: fia r : aIioqui li legc vel alia ll ecc(~i tate cogerctl1r, vclollicio iudicis Incr~ ellacio vel nobih , non dcbercrm g~belb vcl laud lmium, pcr ca
t]1I.l: nor;1r Bald.in b.II.IJ.& ibi 'lalic.1n 1 ;. q.c.de rifclnd'~'{J1dil.
Nec oblhm qua: primo loco dicebamm .rx if.c.dc iflr.clI1pkrl,
9 tlLlon iam Vt t debearur budimlLlm, non (ufficit rola poflèflionis
ve l domini) rd emph yreuti ca rix in ahum fatl:a rranllario, nui
fiat ex aliqllo precedente tir. vr dl'c1am glon:m d./.(in.ill vtr60,4Io jlù;lIItionis. Nam mulrx t (unt callfl:c, ex ql1ibl1s rcs emphl'ccuticaria: transferuntllr in alias pcr(onas, ex qllib ns ramcn nl1Jlum
debcrnr Iaudimiu m , rlm de iure qu ~ m de con(uctudine : purà
quando tir. hereditario , vcl ali" conlimili transferrclltur, vcl
quando caulfa dori s vel ali.lnccclfaria li tret alienatio : & etiam
ex n1l1lcis aliis cau(Jis, qu as ligillarim rceen(cr Ia(on in d. l.fll. 1in11Cando mu Iris modis ilium rextllm. idco Joan. Fabcr ln {uo
breUJario, in d. If in gloJ!.jùpcr't'crbo,"'./hmaflonù, dcclarando rexmm, qUltcnus loquimr de quinquagcli ma parte pretij vcl a:fiimationis rci in alillm rranflara , dicir 'ilium rcxtum procederc,
quando t1t1110 permurationi s vcl al io conlimili oncre(o , fuit faLla rranflatio.inrelli ge odo ilium rexr.de tranllarionc f2Lla virrute contraLll1 \ , de quo debetur de iure laudil11ium: & non de tradiriOilC cci faLla ex alia canflà vcl t:tulo, de quo 110n prx itacur
de iure laudimiu m. Vilde cùm de dilhaétll , de iure lluIJum dcbrawr
F
Cau {fa 2. 6. ~xÎt. vniea:
H r
bcatur laodimium, vr (li pd probatllm dl : ideo t rranllario do · 1 t
nuoij vrl poflè(JiO llis,qux 6r in execlltione i pli us dlthaLlus,noll
Inducit (0IuriollC1l11J11dimij: quia acrcndirur principalis c:ll1{[a,
& lion id quod nr :1d cius cxeclirionem. d.l.penl/ft. C.de conjid.ltb.
I L.& ibi Ilot. l'cr ilium rexc. Bald. Barr.loan. de Platea, & rcliqui
Scnbcntcs. Er (eCl1ndlll11 bane (cmcnriam fuir conclu(u1l1 Îl~
haccallfld die 14· Au gu{r. 1 r ; 7.
Scdhoc lo co t obirer atringam , de qllx!1:ionc, dc qua :tlils 1 L
fui imcrrogaws, A n pcndenrc rc(olmione vendirionis > cx pa Llo
leroliltiuo i11 comi11cnri appo liro,po(Ji r d01l1inus percre laudimillm : an ve1() debcar expcLl:l.re cuenrum paLlLBald. in (onf!.
164' /Rat "Mril,u fllit confcJliu. 111 f n. voll/mlm. ;. fui t in hac
(CIltCnril , vr quamdiu eit 111 cere u m, vcnditionem rc{olui, non
ponè d01l111111m percee lalldimium : hac poti(Jimùm rarione.
quia qll allldiu pcndcr rc(olurio eontraLlus,l1on djcitur plenè &
itm:oc;lbih rer res rranllar:1,pcr rcxr.qll em allcgat ln i. (ù", manu
for" §ft.dt (ontr~h.cml.& facir qllo~c r ipli [ Bald.in (onf 1 37.rnciflln/("II"jolml1Jttttf.V(rl.1.. "bi incl111ar in hanc (cnremiam , vr ex
menee c01l'rabcnciliffi, qllando paLlllll1 rcfollitiulll11 adiicllur
mcolltincnri .ccll(carur conrraétlls rnagis {lIb condirionc faLlus
fidll\t ~(olu [i on i s non cuenerir , quàm {ub condirione reCoIu(ndus.
COlluur ill m tamen fequirllr Toan. Barber. in vù,torio iur.in tit.
dtI/wo,col.prnl!/t.in vcrJic. vit.ad bmllm. v bi d icir, cùm qlixritl1r
tcxquibu s allenationib us debcarur lau dimium , di!1:mguen- 13
dum clTe,qllla au t alienario IÎt cond uio nal1tor,aut purè. fi condmonal1rn 'aur cond 1tI0 i lnpcd I~ dom illlj rranllationem, am
Icmôar.l'ril11o ca(lI non dcbcc"lIf laudl1niLl111,qnia non cft vera
ahen~rio. Secllndo ca(lI , qllando condido rcrraétar iarn rranfla- 6
mm domin ium,dcberur landi n11l11n,per norat.lI1l.2. ffde il, diem
.Jd,O.& 1111.1.& j .c.lc p"c7.11Itrrrmtorcm ô- 'vendlforrm, qllX (equltur& refrrt Tir2quel.m tII.d,' rCfr.,El.c011l,rntron.§6.gloj[. , . n.18.
Et Crcundùl1l h"nc ["l1cériam S~nJtl1s huiLis Proeincix tà:pe iudirauir: li cèt Tiraqucll. m r.,dg!nJTYI. 3.a llcget pro ccnrraria opimone PCrrlll11 Tacob. m 1;, de .tO.in rtm pro rc cmphrt. (ol.S. vof
mmJi ex p" Elo.c;- col. r5. ver.4.;N omm tr,mjl" ,ionû. vbi d Icir, l1cmilIem difcordarc ab ca (cmentia.
•
el:
,
CAT'SSA
�Il
3th
--
Caulfa q.
C A V S S A 17.
. CaulfU7'
-,,0----
ER HDI C"oli d, D""io ho~i, publie;, &
"JT.~ l,,,ddi/limi Ty,,""i R""ûdid, T ""n' bd·
IN
~n.t.
DECTSIO:l('E
HY,IYS
Cal';;;' de tribus eft qu4i/Jjm.
_.1!1i.s plu(quam ciui/ibus, plurim a huius Prouincire oppida exu(b, & funditùs dirut~ fuerunc:
qux,quod incolis dellituta iacerenr,in v/rima tocaglOru
generali recur(u, eonmJecnalbo non fuerunr de[cripra.
Sed cùni :11111015 4o.rarionul11 Prouincia:: pr~feél:i àChri·
llial1i{f.Francorul11 Rege Franci(co rnandatu accepiffcnt,
de indicendis publieis focagiis:oppida qux ab illo reeur[u po{hemà incolehamur, vieu de Admirato , iam olim
Remundi Tyrannide euer[üm, noui[simis focagiis indixerunt.~are Rianeioppidi, quia poIl c1adé Admirati,
0l11nes il1cola: eà migraffenr, [edé(que ibi collocalTent,
pr.cfeais fllpplidrunr,ftcagij nouinj Adl11iratani :lboli[ionem perentes:fed p:monus fi[ci foeagij impoGrionem
defendebar. Cauffa perorara, & ad al11pliùs deliberandii
in eonfilium miffa. rlacuit Curiœ tandem, foeagiorum
munus publieum eiuimi vel oppido babéei Syndicos &:
iura vniuerGearis, impon i poffea. ~(>::l li locus denitutus incolis,non babear vniuediratcm,ibi nec focagiu nec
colleaa indici poreil: bled pr,o his rebus·foren(es polfelfore$ in loco domieili j mu nera (u beullt C , 1u.xra il. riç COIllmunis confiltLltIoné.nec hoc caru habcre locum Prouin·
·cia: fiatUtu d, quo foren[es pofi'eJ(ores in loco vbi pofsidenc renentm conferre.Idque maiori fufFagio compro'
barum en: nouirij & recentlS focagij Admiratani fath
quota irrita, Admiratanu1Uq; vl cum in prILlInum rl.1mln
refl:ituendu m.ProlllJnciatum dIe decima ApriJ.IS57.
Pri mo, An focagillm polIir indici ciuitatibu$ vel oppldis dlnnis,in quibus no n flint fyndici vel aliqua vniucruratis ligna. in
qua qu:dl:ionc dcclararur quid lit focagium,& eius natura & cffeétus.
Secundo,An !1:atum Prouincia: di(ponens,vr polfelfores contribuere rencanrur pro ralliis & fublidiis, in loco vbi bona poffidcnrur,&110I1 in loco domicilij : habear locum in ca!1:ris & locis
diruris,in quibus nec funt fyndici ncc vni ucrliras.
Tertio , An collcé\:a qua: de iure imponiru[ municipibus &
rncolis, porsie im poni criam pro rcbus in alicnQrerrirorio inhabiraro poili:(sis.
a ~od muJus probacur hîc in Lq.
'
b CUID NunUS boc focagiO! ft pcrtÎlleac ta nttlm ad vniucrotaté, vt probawr iu I,q.
C L rcfcrir to ~, fi demun.&. honot Barr in 1 I .e de mul & inquo loco & vld.in J,q.
~ ~lJ. clm Ihrutum a"ftI.H 1\111 Lomunl . iwt"l ll~l n tum
co caru proccJ~ re. quo
de lU rr CO ln mUnl co'lc8;.1 pot"rac ' ndlç l CIUI' J,. :.: 1I11;,J!t -.arg. §. ahud. de .cquaJ.doc, in
9 C';!ra diruta vel citlitntcs iacclllis fine illc8latlj , non impommfllrfi-
,
en
AUÙ)<lII.& ,·,J.lU
,.qua1l
l "{
----
s r
]If ]If
A R [A
!Zf' AE SrI
prim4, CIlI';;;'
0 N [ S
2. 7.
&- 'lIrt. per modllm vn/llcrji.
1 For'giullJ i11lpontndi & exigtnJi modus & flrmll.
J Flcagiomm munus imponltllY & exigitM ab vniuerfitllU , & HM À
Plrfonu finglt/orum. Meu tbefaurllYij & Syndici vnirurjilatis, ad
Il/oYlim [o/ulionem nomine vniuerji compettllntur, non alltern fingll/am pl1on4.
•
4 Foragifllll non poteft imp61û ciuitllfiblls ve/ cttjlrt. , qu~ non hablnt
SyndlCos,necJign" Il/iqlla vHilllrfitatt..& n.9 .
f ForagioYU11l genera/es recllrjùs antiqlli, 'J/lorum habetur mm/io in
arr/iiI/M,McmlmlyantllY,qllÎJimt,qUl/llior.
6 F"agij genera/M hflùls prollinci4 , definitin ve/ potiùs de[criptio.
7 For,rgùlTIJ gmu.zlc ,drjfert dflc,tgiù , 'lli,' flint plYfÎlmantes , hoc
ejI,plrfanntitu,'Jflorum vfru foit (tidm anliqllltils in hllr Prollin1
Foragiom11l1f1otiflti~, an fit impojit.c ciuitatibf#
1I1/.& /1.8.
cagiis gcnerrrlibllJ , ql/od ab IInfl'JUr6 Opti11Jd Y.lliom fuit obJeYIIIftllm , & fir decid/fllrq"4fio , & .arrrjfi tempus cil/UllY nllmerD 10.
1 1 FOCA
�r
•
H 4
Cau{\à 17.QI! xll:. r.
II FocJ gij OHIM l' rer/IIIIJ 6- vII/forme ab vNlllerjit,tte pr<tJl.mlllm,lIr(
pt y dllgmmllim vel dimil1l111011(m bOl1oYllm aM perjimdYJ/m fil1gu/orum mlll.IINr.
•
IL Focdgij OHII! prylmel ild Ipftm Cl/llli/tem "id"o jinglt!Ol'llm bOI1,J vd
p'rfln",pro IlIùu ,,\',,ElIon( campe/II nm poJJïml.., .
13 FOCJglllm, '1uOIJiJm rjJ omu vnilierfit.llS, Ideo 111 I/!t,y lI1/pojiflOlle
mil font voc.mdi {i1/Su!aT/ur CIIits ,fidfofJiert vOCJre SJ'id/CI,m
vnil/erfiwù.
14 ColMla drffm .lfocagio: qll/'ll1On ",tbet eer/am & v1JifOrmuII ~r<f
jlJlionem fiC/llifocagillm.
1 r OrdinaNo de/eglltorum gmer~lis 1'eCl/rfl<l flc••giomm tr.mfirihitilT.
.
16 Foc.tgioYl/m genera//; reeltrjil1 admodllm neetjftrùloJ r qlll jebatanriq"illl1 fingl/li. deullnaltbl/!, allt viunndltblU: ér m.tlf/",ltlaus,
qllot J,odu illll(11Il/nlllr firè m 0111mb"1 C/l/llaf/blll6- C410! hNiu! proIJinC/,t ,pTocedl/nl lX eo qq,d conlra IIntltjllam con/II(/lIdlmm,rlCurjùs gmer.1!isflcAglgrl/lJl,mn filll fléll/s db IInno /47 ' .
'III wn ab ,o.{tcu/""lpr.tumrit.6- n. ' 7.
1S Foeaglllm v/tlm'o j'uEluTIJ,anno 1471. qI/altIerfiuril mdrElllrIJ vniMrfiwibl/s,cf pro quiblli "bI/S.
19 In edlajlro debenl defcrtbi 6- rcftrriftnglllil bona mobilta, irnrIJobili4
ac mOl/mti.l, ",eras, 6- ali" commodirales ft"gutomm mMiciftlm.
G.ltajlmm fi pro gemr.1ti exaElimefocltgij: ideo flpit elflS n,III/WII'
0f{lIl1.icipts ql/i dlc.Wlllr.
2.l ~bt!(s Imitl! prol/inci.f., pro ql/JbtJJrtblls h.lbeat prilli!'gilllll immflnilalrf,~ cont"bllliont la/ft.tmm.ufiTl/lJ/t,r du,f fintmlM tJI.!
pr"IQbilrbus, vna Ludollm{tcundi ANno /406. alter.t Regis Rendl i ,Anno 1448 .n.l 3.
14 Colltila iure commu"i non imponitlJr, nif. CÙlibus 6- incolû, fid ptr
jI.III/IUm Prouinci... imponi/llY eti,un flrenftblJs po/1lJôribus. 11.z. r.
16 Focagia ind'JuJ1dl p8trjJM ell dt rtftm4lione principû r1}(C Irallfit
in magif!rati'i iure ord/11ario. & qllÎblli perflnù IfntiquÎl/J! fllebdl
taf» Princeps ddegllre.n. ~ 7·
1.8 FocagiOTIlm impojillonû ~Itlljftpr"cipllit & .(inatt!. . .
1.9 FOc.1giomm eXl/fLo quatH & quomgdojat ln l'rOUInela.
lO
11
C aulfa z.7.~œ(tr.
f2..Y AE S T J 0
P R 1 M A,
Ca"jft z. 7·
lEc quœll:io pendcr ab a1ia,an tfoc~giorum !
quorifario Cit impolita cillibus & in co lis per
modum vlliucdi: ira vr lit vnus vniuc rfi[Jti,,& non linglllorl1lTI, qllod malllfcftè depn:bédm111 s di ex forma im~oCitionls ipfol'um focagiolll, qllJm ex moôo illa exigEdi;
Ciqllidé in regiO:ro focagiorll, in régiistPro- L
uinm:archiuis corcruato, forma impofi rionis hxc dt.Nam Cingulxcillitatcs & carera pel' fin gll1as vicarias & bailllias, Cin~ula- '
IImlûnt dcfcripta & ql1 o[ ifata h oc modo. Ci uiras Aqucnhs ad
focos qllinq\lagima, villa Tal'aCcon is ad focos ccnCllm qlladl'a~nra.,l' l lb Al'caru m ad focos nonaginta t res , vIlla Dl'agl:lini:mi
ad focos otl:uaginta q llinque , & Gmiliccr de allis cilliraribllS vd
mUnlCÎpiis,nulla faEta mcnticme fiogulorum ci l1 ium , vel muni ·
Clpum.Exquo t facilè colligltllr onus i(lud fOC.lgi),flllfTè impo. 3
umm vniuerlitari, & non lin gulis; Cicur nec onos ifl:ud focagiomm, non pcriwr vol cxigieur à Cin gulis , Ced à Sylld ic is vcl rl1cflurariis folucneibu s pro vniucrfitate,& nominc vn illèr Ci ,l...;t.§.aE/lfffdere illdiCil/tt,& ibi norant Barr. Aog. A lexa nd. & Doél:orcs
(om.& fir CXCclltl&conrra vniue rCitatcm & eius bona,no autem
contra rcs vel pCI'{onas Ci ngulonllTI .not.Doél:,/1J d §,ItElor.&in t.l.
7uoJcl/lufitl/e ~ 'ni/lfrf Il.ml & ibi po(l g l o(]~ norant Scribenr. 6~ in
IftrK/.§ji 'IlIId vnillfrfillflr.cod.tit.6~ i,ll.in t.lti'Jfde rer.dlll/f& adc~
aglturpro hoc numero contra vl>illerlirarcm,vr fi Vl1l11cr(iras no
hlbcmdirus communes vc\ bon a cx quibus pollînc cxColul huiulinodi focagia, cogceur indiccrc collcé\:am illXrJ glolf. cémunirerapprobaram in 1. 1. § qllodft )10)10. in vtrbo,pmonftJl.in fnif.
7NIJculllfitlle vni/lerf& ira norar.Barr. in d.§.aélar7' vbi Alcxand.
Iaron,Immol.& Doél:o.comn1.bocCcnrillm, de quo etiam ef!: gl.
6n.1n C(/p.c#11/ di/eéfll, d, re[cri!l. Bart.iI! 1. Vl1le,l. c.de mldjerib.& III
9'I1IDCI.ilb.t 1.
Cùm igicu l' munus hoc focagiorum ,Cit Ul11nus vniuer(iraris,
1< nominc vniucr!1 ci llitatibus , caftris , & municipiis indlél:û fit.
Idco t non pore(l imponi cafl:ris dil'utis,'in quib. non Cu nt ciues, 4
nccmunicipes, Sy ndici, vd aliqua figna vniucr(iratis: tanqnam
deficiatfublcLl:û huius muncl'is:& hac rationc in vlrimo t gcnc- 5
ff
rali
�2 ,6
C~IIn:'\l7. ~:rtt.I.
rab recurfu foco.giorulll ùdo al1no J 47 [. calha, qllx tune
dirur.l I:\ccb.lIlr line incolaru , non fllcrullt affocagiara , lient nec Ifl aliis prxeecbmbm recllrliblis generahbus focagiomm, faals 3nl10 11 00. & ail 110 1418.&aI1I10 '44L cal1radi.
Tlltll1l1l1qlllm fll~runt L]uonf.tra, \'1' C nl1arex archiuis ex dilto
r gilho tOcJglortim.
Scd quon iam fo cJgiol'lI m Vell' .llHiquifTimlis dl: frcqucns
atque. vcibs ln PrOllincia : Illcnco hoc loco placet annoeari
quid lit fo eà gilllll , & euius JlIeburir.lœ imponatur. qux
o01ni.\ , ex Jdinltione vcl pociùs dc(eriptione focagi) malllfclb tlCl1 t.
6 Ell Igiwr t fo caii i ~,m , cilli cJtis vc\ c.li1:ri PC( rnodllnl vni uerfi cerc:t & vflif0l'nli ~ auchoriratc public:! faél:.l quOti!:lno : pro vniuct(is l1111IlIClplll11 f.lclllt:!nblls, 11011 eXCI11COmm aue Jhorurn Ibl b na poiliJcnrilll11 , VI' inc'er clUicaccs
& cal1ra fllbtidlorum regiortll11 & Prouincix facilior eerce
concribucio ,cxo.tbo atqlle folucio.
Sed qlloni.l nl tillgub oius detlnirionis vcrba habellt {ua
fillglliaria : operxprcriul11 e!t linglila linglilarim expliearc:
7 Et primà dicicur in deflnirione (/IIiwù ve/ cJ[fri , ad M·
fercnciam aliorum focagioClltU , qll x (olem lien per fuman·
tes: iea VI' omnes hJbit~J1[es in vn.l f.lm ili:! habeancur pro
vno fumante, & conl1 lwam vnllm focum , vt voluit Barr.
i" d. §. a[lor. col. l. Tmm. 3. & Il) leg. pl.lCct. in 2.. ÜfiMI,
num. 5 J. Cod. de S>lCrof E(cl1 Bart. In leg. ftÎtlm. col. pellU/l.
vuJic. modo vJdmdl/m , C4d. dt exupt. rci i"dicat. & not3cur,
ln {tg. ~ . CP". qm "ld/t fi tXCllfinl. lib. 10.& 10al1. And.
8 in cap. 1. dt immlmll. ml1libr. 6. de qlliblls focagii s, anriqlliru s erar crJ3m V{llS in Prollincb , in plurimis baiLlhis
Prouincia: ,VI' artcf1:acur Petrus de Anribolis Prouincialis,
111 Ir.fi,1I de ,mmmblU 6- hOlloribflS , in. §. multiplex efl d//lifto
mlmeram. cofllm. 9. n/lm. 4[. 6- 46. & in archiuis {a:pè fir
menrio de j[lis foca glis, rcfpicicnres fumantes, hoc dl:, f.l'mllias iin gu las : qua: tluidem focagia crnnr quxdnm iura regia,
qu'C ~xigeballtur per lingubs fai11ilias: 'lux iura ex Principum,
brg,r ionc pcrueneru nt ad manus domini de Bargeme, qlli yf·
que in hodl cl:nulIl diem ca exigir. At focagillm quod noshîc
defi nIlTIIlS,nOI1 re{plcit fumantes, :lut familia s , aut Gllglllas pcr~
{onas:
t
t
Caulfa 2.7. ~xll:.r.
'J.L7
(onas:(cd ipfam vniuerfitarem,& proprerea dicitur anus impoûlum ciuirati vcl call:to.
Scquitur 111 ddinirione, ptt modl/m vl1iutrfi.- ex qui bus verbu, quawor colligllnrur norabiles effeél:us. Primm , ex qllo
refultabir nol1ra: decilio qua:l!:ionis. Nam t cùm hoc onus fo .
ragi), ue onus vniucditatis, non potell: hoc munus focagij ef- 9
(e deficicntc lùbieél:o. 1. ntC tmtio. Jf de con/rab. tmt. Er proinde oppida qUa! diruta iacenr , & fiAe i?!colatu , & in quibus
non (unt Syndici vel figna aliqua vniuerfiratis , non pofful1t
in focagiis quorifari. qllernadmodum nec fuerunr d,c{cripta
in focagiis (uperioriblls , ficue call:rum de Admirato , quod
ideo nOIl fuir de{criprum in caralogo focagiorum, quia iacehlt, Geuci Itodie iaccr, fine incolis : vt 110n poflit focagiis adfiringi, au! quori{ari. Itaque t placuit Curia: illdiél:ionc nouiri) focagij Admiratani irrira faél:a, in prill:inulr: Il:atum {lIlim 10
Admiraeanul11 oppidum rcll:irucndum. Pronul1tiatum die 10 .
Apr.lH7·
Sceundlls effcél:us ell: , quia t cùm focagium fir OI1US vlJiuerfiratiS: idco quamdiu durabir vniuc rlitas, dura bit & onus. & 1 l
cùmnoll murltllr v,1iuer(itOis pcr mumrioncm pcr{onarum, vcl
honoruffi diminurionem , 1. Feut. §.ji.Jf.(f'lod mill[que VI1Î1ICrf no.
/.,r~pOntb.lur.de il/d. /fi grtgt.§.Ijf.d( legdl . 1 .ideo 011 us ill:ud foc:lgi)non immlltacur,fcd remancbit fempcr idem vniformirer pra:filndum ab vniucrfirarc. Nam quamdill VI1I1S {u peccll: ex vniuer(0, per quem iliS vJ1luerGtOiris reri neri poHlc, lubc bi r focagilll1l
clfcfrum: (icue è conrrario, fi poil: qlloti{atiol1cm faél:am ,COI1rmgar ipCam vniucrfiearcm mulriplicari & augeri populo & diUlriis:non ramel1 proprcrca crefcir quora focagl) .cùm ex hi s 11011
murclur vlllucditas,vt-<!ieitm in J.I.propo"e;alflr. & m I.{tcut. §. tCUnl Gmiliblls.
Tmiu-s e/fcél:us cil:, quia t pro calliis, & aliis {ublidiis rcgiis
vcl COllmatlil , lingulares per{ona:, vel conan bona, ron po(Jù nr 1 z.
plgnorari, vc\ {aiziri , {cd {olùm bona vl1111nfiraris,in d./.jiml. §.
1l(quod ddJCI.ff.9NOd Cfl(l(fque vmtlerf & fi lIullJ babcat bOI1~, vd
!Jihil Ge cius propnum , dcbcc lmponi Lolleél:a per xs & librlm mllniciplbus,illxr.glof.m d.l. l. §. ql/od ji "'11'10. eod. lIt. & notant Dottorcs communirer poil: Barr.in d./. 4. §. Artor..If de re /11-
dlw.
ff
2
~ \r
�u8
13
,
ClUll'~
t
L
7. ~xfl:.
I.
QE;artus elfcél:us, quia cùm focagiuln oc onus vniuerûra·
tis:ideo 111 illius IInpOÛtlOlle fcu quotifatione,non runt voc3ndi
ciue pa\'ticulanr~r: red ruA1clt vocare ryndicos vlliuerûr3ris,
per reXtum ln '.(i.fùpluru pr.c(èrillbll~. c. de flfcrpt. 6- arcar. lIb. XI·
&: Ibi hoc norar Barr. pcr t1lum reXttllll, quàd quando lir vniu~rr:,b s dcfCriprlo rtU .dllt113t10 OlllllJllm fJculr3rum &. lingulorum hOll1ll1um, ri, A1C1e rCl}lIu'crc ryndiculll vnill~rfiraris, vcl
dcf"n(orc111 ciuitJn', Clllm rcrWO[1l1m a:rtimarllt: nec dl: ne·
celle , Vr ringuli de vtlhl vcl cllIirarc requiranrur. ~odrequl1 n.
cur ibi loh~n. de Plar. Luc. de PlIl. & $cribenres C011lmlllliccr ill
I.I.cdl npocl; .pllhl. ,oN./'b .
.
14 Diciwr in d,-fi nit Jonc t {mn ér injormtf qNol:j:rlio , ad dlft".:.
renciam quoeif.1rionis ,qll.~ lir l'cr XI &: bbram, pcr(onis parricu.
laribus in caraf1:ro IpOll vlllllcrlir3ci, Il:tm illa: parricularcs quori[ationcs muramur, hoc dl: mlnutlneur vel augemur, & rcforroantur lingubs annis, pcr delcgatos ciuicnris , vcl vlliuerûr3eis
ad hoc negorium.Ar quora focorum feu focagiol'l1m faél::! in generali recurru, ex .1Ugmenro vcl dlminmione rerllm, vel faculratl1mlingulorum,non recipir augmenwm vcl diminurioncm:nc·
que mmarur am reform arur,red (~mpcr ef1: cadem & vniformi\.
J 5 & rario hxc ef1:, quoniam cOl11l11dl":1ri) gcneralis t rccur(l1s, ex
aurhorirarc iUI! delegara, volences lir iglÎs & q ua:fbonlb us ire ob·
uiam,qua: in Prouincia fuper coneriburione onCl'um, dicCllll 0rillllCur, Decl,,,,,,"rul1t & ordi1lafltl'1lflt, qllBd in o1JeYlb"s , qllof ptrft"is imponuntllr pro reblls, ln flqllll1dn dtjjofil1011em il/YU & Ill/mm
jlatl/IJ Prol/incM/il [Npcr hoc edlC7t, quod dell/aps vnufqlllfJ/lcco".
/nb/I<II pro lflt!b,tfc/lHlI"l bOl1ls la/llllbtlJblls, pro modo J.wdt" llIril
j" /OCO vb, pojiidet ,velm fl/turll'" pofldlblt: I1Ifi at,âs lxprcffo P"I'
IIIll1,io 'ile/lX regia drJjofiliunl aliter (./fa prO/ltjÎlm. Declaranw '111Imit! ,fJyod omno Pu/ail, & EccilfiaJl/CI ac 118bdes d,il.e palru ProfII1JCi.t, & Forc,r/ql/mj, drinaps dtbtnJ1t comriburrl , pro o",lI/bllJ
bont.< r.'[Ii.,bbm ,'1/14 IIc'll/ifi/lmtrll ,vet M'f/lirenl ln jitprlldtBû 011(·
rrbtl! Cilm ,rliu plrbdis,modo érformafi'pcri;'s dalaralis,mji tntiA bm,'
"d tOI dmrntrint vei druemrmt tl/reJito . .f2!!-od dtd.r,u/eTl/nt ,fi 1/1rl ?r.. /Mionis ,commifli, vd drj:rmpnr"liom! , pro tyflibllS mini/tlè tml
contrtbl/ere,tcne.nwr.QJ:!.am ordinarionem vo lni boc lo co dcfcnbere ab vcrbl~m,die 'lliima men ris Mareij 147 1.l'cgi (hara in l'Cgifl:ro focagiol'um:ql1oniam [xpe vcr[atur in iudiciis, & pereiner
ad hanc qu,d1:ioncm.
Cal!lll".u. 7. ~xO:.1.
11 9
~xordin;\t!o hgat t oennes c!uÎnHcs &. oppida, don cc pel' 1G
~ium rccur[un'
gcncralem quotlfario lit reformata. HillCmulm:
hadie apparenr in:r.ql1alirares: qlloniam poll: diél:um l'ccur(lI m
mul[~cll1irares lx. oppida pdblériis vc\ bellI inclemcnria, cùm
flculemblls mm cnall1 incolannTI fl'cql1cmia ddl:irurx [-'11lr,alta:
vero commC:lru &: COtl.lmCrCIO prillarx ad inopiam fcre redaéla:
(um:a!tx aurem impctll & raplcirare Durantiœ flllminis maiolem pii'rtem fcraciolÎs eerriron) amircrunr ,vr fint hodie anriqui
011Cl'i\ iniunél:i impares: nihilominus CQgu11Cm amiqul1m ouus
111 vlcimo recur[ll indiél:1Ill1 ,criam hodic pcr[oillere fine aliqll:l
dimÎlllleionc:fi cllC l: conuel'[o ciuicarcs vd l1lunicipia ,qua: poit
dlfrum rccur[um incremcnrum rurccperunt incolarum freql1élia vel iuno commcaell,quœ & commerciis, arrifiCJbus, am altis
comodlrartbllSdlcarœ rune nihilominus iflud idem onus agno(l'une, quod in diél:o cecurru fllerat impoocum. licèt inrpefro
pr~fell!J f1:J ru,maiore admodl1m focorum l1umcro rllfficiant , vt
C1Shodlc vidcatur oons ôtntiqunm exiguum .~ re non po{fum
fam mil'ari Cll[ hac nof1:ra a:tate, dccm[o iam prope [eculo , non
fuene faétlls focorum alius gcneralis rccurrus , prout l'CS admodum ponular. cum antiquiClls t (licuri ex atcbillis dcprehen.di- [7
mUI)lin glllisdcccnnalibus, aut bleé vicénalibus, nercr de more
lccurfll ~,ad r~lellandÎ:t grauandll grJ,uaros & alleuaros, arg.l.l.c.
Je dllulIl~rlib. & in t.mml umtorti'.c.de crnfib.& per,tqIl4tOYib./rb. IO.
. Sequicur in deiinicione pro vniturfis fMHltaubuJ.nam in imponC11da quota focagiorum,hab erur ratio omnill ln f.!cu ltarum, 1 g
q1l3sin 1110 loco vcl rerrirorio habcnc mU11icipes ,tiue mouencia
(une, fiue mobilta, vel immobil ia bona. q111l1im o in(picilll1tllt
cammodieares loci: purà, accc{fus Aumims, mari s,commcarlls,
pmglÎl1aeio, pircario, ralm s, & altarum rcrum comll10dicates,
qUlbus mlllli.::lpes diClol'es fieri poIfunt. nam ex procc/l"u gcneralis recurfll l,faél:o [4 71.app~l'er quol11o do fUCl'llllC pel' dclegalasrccurfus,dtllgcl1ter inucf1:igaeœ & xf1:imarx IIllingl1lis caf1:ris
&cil11eatiblls f.lcub.ces ,& o mll CS rCI mU11lclpium, & locolllm
commodlrares, fllleqllc rario hablea onerum, qll1b. loca, vel fingularcs pcrfonx fllne adf1:nél:x Cl'g..l Rcgc1l1 , vcl domin11ll1 ccmpOlalcm, vel Ecclefiam in iure ra(car1l111, Albcl'gux, caualcarx,
cenfllum,lèrllitiotl1m,&: aliorum iuriul11 : & omnib us rcél: 1.- perpcnus,&ddigencer pel'rpcél:is,raxabant fingllias cil1iratcs,& callra in fo cagi um,iIlas q uotirando.
Vl1da.
ff 3
t
•
�Caulfa 17.~a!rt.r.
1.JO
19
V nde hoc loco t exilHmo admoncndull!, quod in c~ranm
Prouincia: dcberent de(cribi omnia bon a ciuiUln & incoJarum,
mobllia ae immoblh.l,ae per (c mouétia : item l'i(cationes,arri/icia,capitalia mercium,& vt VIlO verbo dicam omnes facultatcs,
quas habent municipes in iIIo loco vel tcrrirorio.nam cùm cat:t1. 0 {ha fiant pro cxallione iuris focagiJ,&tfit quxdam focagi) COI1rributlo : mcritè Jllius narucam (cqui dc:benr. idco, cùm foca·
gillm fic impo{irum vniuerfieari, pro omnibus facultaribus municipum : iUius coeributio facicnda ell:,pro omnibus rebus & fa·
êuleaeibus,quarum in dillo gcnerali recur(u fuie habita ratio ~
Principe dckgatis. Ideo in amiquis catall:ris, qux Icgi, ncdum
bOlla immobiha,& mobilia,& per fe moucmia,fcd etiam pecor~.'
& (!;;lpitalia mcrcium,arriticia, & cxterx commoditates ,'quibus
mUllicipeslucranrur, dc[cribulltur iuxeanaruram focagi): Iicèc
in aliquibus Douis catalll"is,[àlùm immobilia,iu aliquibus criam
mobilia quoque iumcnra.'3l pecora cOJl[ineanrllf : in aliquibus
item ciuitaribus omnes municipum facultates, (antiquam formam adhuc rceinemes)caealhis de(cribunrur,ad quorum exeffiplum cxtera: huius Prouincix ciuitates & oppida refoemari dcbercnr.egenr enim cen(ura & cmcndatione.
,
2. 1
Dicitur in dcfinitione, mllnicifilm , quo ni am t nll1nici pes appeIJamur, omnes qui muncris [unt participes, vt ait text.in 1.I.Ad
mllnicipal.& ideo hoc verbo comprchendumur ram municipes,
quàm incola: & foren(es, in illo loco bona poffidemes : cùm ex
forma fiaruti forenCes tencantur conuibucrc inJoco vbi polIident. & hac ratione dicl1ntur municipc:s.
'
J lDicicur in definitione, non txemtorum, proptcr perfonast priuilegiatas , quarnm bonanon fucruor comprehenfa in focaJ!iis,
1icuti bona nobJlium & Eccldialbcarum per[onarum . quod tamen intelligendum ell:, de bonis Dobdium , qua: poffidcm intra
limite ~ feudi ,de quib.fuerunt inuefiiti à Comite Prouincla: ve\
eius Barone. Nam pro allis bonis , q ua: poffidcm in alil5 ciuitatibus, qua: limr de dom.wio Comiti, Prouincix,vcl aliis ca!l:ris,
quorum 110n (unr domini de con(lIrtudinc generali huius Pro·
uincix, tencntur contnbuere in ralli ls & aliis Prouincia: one·
ribm cllm plcbeiis, nec tunc habenr priuilegillm. An autem
l. 3 pril1ilcgium
qllod habcnr nobiles iBis com petat de iure corn·
mUIll,latiùs non in{j!l:o,cùm viderim de hac re duas Principum
fememias,latas pro llobllibus.Prirna à Rege Ludouico {ecl1Jl do
h lius
t
.
Caul1"u 7. ~a: 0:. t.
i,i
buius 110millis Comite ProuincJoc: anno 1406. Sccundarti ab 11lufiri/limo Rcgc Rcnato,vel ab eo dclrgatis,allllo J+48.ac etiam
ordinltionem faél:am à commJlIariis gcncralis rccnf(us, quibus
nobiles &: prxlati dcclaralltur illlmunes,ircm & Ecdcliafiici ab
huiurmodi conmbmionc, pre omnihus bonis acquiliris vel acquircndi s, iure pr:tlatlonis,commi(J;, vel dc:fatllparationi s. & Ecdcfia habcr priudeginll1 in iur~ clau(llm , 1. t1am. c. de fo c/'of Ecdt[. & in authr"t.tUlt/ "JJII~. c.de tpift. & cler.& prOOaillr il' capjn.
dlimlJl.Eccltl& ibi notant P,/lnor. Illlmo. & alij Scribent.comm.
Dicitur item in dennltÎone, & aliomm ibi pofsidmtillm. Nam
Iicèt t de :urc comlnLlllÎ collclla non poffie imponi , ni li mu ni · 2. 4
cipibus & incoli s,l.rc{rriplo.§. f" .fJ. de ml/J1(r. (jr honor. quam (enrcociam (cqullntllr Dollor.poll: Barr.in l.v"ica.C.de mlllieri". 6~ il1
qUI/uco.M. J1.&"" d.l placet.tamen (CCIl S cil: in Prouincia,vbi [c r- 1. r
Uleur !l:atuCllIll , Vt foren(es tcncamur contribucrc in loco \' bi
pofli~rnr bona, q ua.nuis ibi non h:tbeant domiciliuJll. Ergo ill
im~ûnclld a q'lora foca giorum ,habcell[ r:lti/) bonoru, qua: forenres pOllident in illo loco : cùm ibi tencantur contribuere pro
iIIis bOl'is proprer Il:atutllm. & ha:c verba delinitionis [unt polira ad maiorem cxplicaeionem detiniti : qual11uis ex propia naIUra difrionis 1'fIflJ9idpl bl/4 , in delinitione adiclla:, proprer Il:aru·
mm comprehcndi pofl'Ul1t.
Scqllitur in definitione publicl/ Itllthoritl/Ie fo é14 1"otifltio, qu ia
hœr pore!l:as imponcndi t focagi:!, & quoci(andi lingubs clUiutes &ca!l:ra,cll:..dc l'e(eruatis Principi ,& non tranlit in aliq nem
magi{lranIOl iure ordinario,l.placet.C. de eXCl/fol. rmmmp. (;;~ 1. r.C.
4IJùplrindic1.ltb. JO Idco quotics res pofl:ular , (oler P rinceps hoc
nrgorilllTI alJquibus (pecialitcl' d elcgar~ ,& t antiqll itll s Prince ps 2. 7
drlcg.1tc rolebat pcr(onis tlcél:is co nlcn(u ttium Il:atuum PlO·
uincix, qui cl! gc bant duos (lX Ecclcli afiicis , & du os ex 1l0biJibus.& duos ex plcbciis , qui 3Lltorit3cc ex prcllà, & delegaCi one
jlrincipis,faclcbJJlC rccurrum focorum ge ncral ium , qu oru m de·
Icgarlones PrinCÎpuln -cxtam hodie in rcgi!l:ro fo caglOtl1tn ,i n
quorcpcriulltlll' qu atuor recu "fi, s gl'neral c; foco ru , 'Illthomare
Peiucipis faéH. Primus 1 f Oo. S<:culldu s 1418 . T crriu s J 44<. &.
Vltimus 147t.
Dicitllr in definitio ne, v t inltr ci ..itlltes ér c~flrlf I,bjid omm
RlgiDlum & Prolli"cu, fl cilt~r jil (o;;tribulio , l X,,{!iO , ,'III"e (JIU/In. Ha:c enim fllJc t call11:1/in:tlis focagiorum , Vt fac ,i'o r 1. S
2.'
d!~t
�CaUrrJ17·~XI1:1.
dlcc muncrum dll1:ributlo, cxaél:io, .rque {ol ur io, Illter cillirares
& oppidJ ComitltLlS rorc.l.lqucri) & Prouincix. Nam Hl indicendls l11uncrihus hoc ordine proCCdHll[ Primo licerx, quibus
Rc'C ponllhr (llblid :lIm ,à ProllinciJllb "s pr.\:remlmllr per illu{hl Imum Gubcrn.lronm in Gonc;!iorrtlI111 ordil1Ll111 Proll incix,d"indc COllCtllllll1 ddrbcr.lc an vclir (llbtidium prx!bre:de29 Itbcranone f.l ~b dlnrtbllllllr (um111am per t Rcgel11 periram per
foces, mand,lDdo 1 he(\IIr~no Proullle;x, vt illam exig,H à lingulis cillitarib1.js vcl cantil,fccüdùm qllor:lIn focorum, ad qua m
Vll:lquxllu~ CillirJs vd carrrul11 repcrirur in archiuis taxata:ponmodlll1\ lingll lx ciuir:!rcs & cJlha, quanritarcm qlla m rcnennlr
conrnbuerc TherJurario Prouincix, (oluullt ex rcdirib us co mmunirlris; fi vero nihil commune habcar , qllxlibec vniuerliral,
imponü cotleaam l11unicipib. pel xs & libram. iuxt. glo{f.in 1. 1.
§.ql/odfi mmoff.'luod ClllltfqHe VlJlucpt. Bart.1n 1.[.& Scrib.il1 §.ac7Q.
.If de rc j,tdlcata. Et lie [eruarur de COll(uerudinc gcnerali cocius
ProuineÎ:l:.
!Jl
"
SrNMARJA
2..
1
~rAESTJ,ON IS
CIII1ft 1 7.
poffiffom flcllndil m verba flalllti,temntlif contribllere in 'jI,QC/l/lo/llt
LQCQ e/iam in!J~bllatQ, vbi pofiMmt bD/M, flct-s tamen eJllII veri-
tale.
1.
3
-4
.
.
f
CoUeRa de itm 11011 imp6l1itl/r,r.iJi ciHiblu 6- illcolû.
Statu/llm quomodg d/CII/tlr tlr/dere ù.rÎ cOllnnJ/wi.
Statutum addcm iuri com")//mi , intelligltllr addere eo cajil, qlli de
itm poJfù rffi. 'lIU m A/lgment"m flqllitur 114tl/rll11/ frll1cipali!.
St4f/Jtllm lion hAbu /8cum,lIifi ill [oct! !Jlfbmtibll4 Srndicis (.;-vni,;epia/cm ~ non al/lem iN 10c14 dirlltu q/l~ Mcent Jille illcg.
1111u.
Ca li lTa ). 7. QE.~f1:.vnka.
.f2..Y .hE
-
S T JO , SEC
rN
D ./1,
c,/ljfe 17.
Idewr fiacllrum in(pcŒs [olllmmodo v.,:rbis, proccderc eriam in locis incolts def1:icucis ,li modà in cius ccnirorio bonl poilldd.rur:cùm O:acumm t dlcac, po(fclTores dcbc- r
rc conrribucrc call11s & al1ls [llb/idii s , inloco,in c~ius ter morio bona poflidenrur. Tamcn vetius cfl:,O:.tCllCUm proccdcre & habcrclocum in locis, in quiblls [une i'0plIlus & /igna vnillcclÎcatlS.
Nam de llIrc t communi , colleaa no poreO: imponi,nili cluibus ~
& II1colis:I1OI1 alltem forcnlibus Ibi bona pofTidClltlbus.Barr. per
ilium rCX[.'" tl.lrtfcrtpto.§jinjf.de 17Jllmrib.ér hMOY/b. & inl.plam.
/R ,.!dlllrJ,vbl notant Bald. Sali .& Doa.comm.C.de[ncrof Ecclef
Bm. in 1. vlIir.C. de mllùmb. & il1 ql/O loco.ltb. 10. SeartHll ideirco
thoe dicirur addcrc iuti communi:na de iure communi ,fm'cn- 3
fts lion rCl1enrur concribuere inloeo vbl po(sidét(vt d iau m efl:)
(cdm loco dOl11i cil t),& 110rat Bald. in 1.I.c.dejùm.TrtnJt.A t hodie
propccrfbrll[ul11,collca.1 i mponicur ctiam fOl;el1libu ~, po(sidcnnbus bona in illo loco,l.mllncrum.§. pr-LterclI/"tfJCI1J 'JIMdam cilllfaflljfdl If/llilerib. & bonorib.lform .I.§.fi vero.cMIJ glojfm 'Vcrbo,feullri.
mf.ff.dtcC1Jfib. Barr.itrl l.r.c.dc mlflim b.& m 1/10 loco. n.zS. 'l/er{. itrm
[Ji/in duiwc q!l,cde hoc /.I.dm pritlil'gitllll . Et ideo , eÙ l11 fl:aruclll11
ihocaddlc illl'i commulli, efl: id necc{fano illCclligédum in illo 4
CJlu , guo de lurCcOI11 L1 ni p o t~l'.lr impol1i collctl:a cillibm & inlolis.&tic qu ado locus habcba, Vnill Cl'iic;\tem , qu x de iure porc~imponcrc co llctl:a m,lllxt.Ccx•. il1 d.l.rcfcr;pto§fil. Cùm enÎln
fiJmllm luri co mmuni add .\[, 1nrclll gédum cft y qU:\Ildo de iu re
communl COIlCa.l poterac im po ni ciuibu s & in colis. Augmécum
'D1lOpr.~(lIrpO nlr n.lruram pcriiflt;l1tem , cui hC :wg rn c nru l11,§.
,/jud.ln vll/lh.de "'1"nllt.dot. & !èquicur n.lCUl.l 111 (u i pri nci['J Ji s,
1.1/IJ/II.C.dr illr.dot.ibi nald.& o mn cs Scti bcllt.& in l.mtcrjùc(YJw:.
§. I;,m IIIlaff. dl pafl.do l ~ lt{;. &: jbi B.lld.&:. Scnbcllt. com m. Ideo
fuir COllcJll[lI m t in hac C:1Ufl:l, daruculn hoc proulllci.tlc procc- f
dcrc& habel'e lomm in locis h.lbclltlbus (yntlt cos &:. vniuc lfimcm :non lurel11 in cafl:ri ~ dirutis) q llX iJcc nc fi ne in col.Hu.
'luoniamin ill l~ no)) porell: im po Ol roogi ulll, nec onus .1h'11lo.1
gg
\ 111
•
�C.m rra.t 7· QE.xf1:. l:
_
vl1i uer~ratis:ncc per contèqucns , foren(es ibi cotribuerc tenentut pro bonis ibi pofidlis, fcd in Joco domicilij , Vt patet ex Ce-
134
qucnti qua:ll:ione.
-------------------SJ'MMAl/IA .Q!,FAESTI07'(.lS TERT/AE,
CA/1fe
1
17,
CQ/kif,! de illrc impmi/llr t.1HÛ,m ci/"bM
& ineglif. Fa/fI't qllAndo
l'lJrteon(ï.cflldo,dl/t Irx ,,,,,nicipa/If lf1 eontrArir,m. nI/m. 3. Fa/M
elldm,ji eo\" &iJ{,dllplici enerc eô/lcc1d' eontingerel pro eadcm re pr,e-
grafl.àYJ.1<édm tt"'C,vt mite/II( hoc ab(Ïirdum & In{omteniens,non
pourit {Q/lcc7"YI n!ft pro rebl'J,pro qlllbllS (fIlN & Ineold' allb/llon
co//ec7ant/ly.nufIl.)
7.
In co//eOu perfona 1f prl1lcipaliter ob/igata ,bMa IIlItem (J foellltd'
tt.< in eon(eql/oill.tm. ideo/t''fl/t01ftlr eond/Nonem perfond!.
Confite/lido immemorialù habet vim prùlI/egij.
.tf.o·
2.
+
ri'
f2..Y AES'T!O
TE RTf A,
Cdt1ft 2.7.
GlIeéb -;- de iure impolli rur cillibu s & inco lis pro
omnibus rebus & faclIlraciblls, qllas habcllt , tam il1
loco domicili), qllàm alib i: iftlld voluit Bart. ÎH 1.1.
.~ c.de millier. & rn qllo loc.lib.lo .col.3.n. 73 .in vcr/ite qlldro,dli'fllis 1fci/lu.& loan.de Plat.inl.2.mtnm. J.C. de immlln.à trtb.
eodltb. & habccur in allchcn. itcm m,/Ia. C. de eptfc. (7 cler. Bald. &
S,lli .." 1. J .cfrlt( emfve! rehq. Ang.& Alcx.in 1.4.§.aOor.ff.dere fl/d.
Ioan.A ndr Gemi.Philip.Franc.rn' d.c~p.\.de immlln. l/h.6. Paul. &
Carel. Zabarella i,. clement. 1. §.fonè.de illr. patrondt. quorum ra·
1 cio hxc dl:, quia t rcs non (une obligata: , (cel per(ona: racione l'Crum. ideo attendirur CUillS loci pcr(ona (jt incola vc\ ciuis, ad
boc vc illi polIit impolli collcél:a in illo loco.l. r{[crlplo. §.ji.ff!e
m,mmblU. quo ca(u imponicurcolleél:a pro omnibus rcbus & faculcactbus vbicumquc cxincmibus : dummodà non fine extra
Prol1lllciam. d.l.fi.§ji.1.2.& J.I.a,m lI(quc. c.de /HeDI. & vbl ql/I,dom/C.& norac Bacc. in d. 1. I. C. de mlliieribm. Nam perfona ell: pl Illcipahccr obligata 111 huill(modi co l\cél: is : bona aurc m & faculc;!,ccs in conlè:qucnciam. ideo (CqUllntur condltlonem pero
(onx,
1
\. -'.
, '.
Caulfa2.7· _ ~xll+
~H
(on:r,vc VOlul1t c0mmllnicer Doa.in locis 411eg. & dicit iinglllarircr loan.And.in J.c. 1 .de imm.Ecd. qucm (equumur lbi Anchar.
Philipp.Fl'anCl'S& com mun . Scrib: quod , licèr in imponcn<i"
collca~ , h abcatllr rarior~rum,& ranone rerum lInponarl1r quolIr3rio maior vc\ minor pcr(onis: tamcnnon propterea dicicur
toiletta munl1S reale/cd per(onale : qlloniam res,( vr acccl!oria)
feqllunrur llacuram pcr(onarum. allcgar texc. in c.ecclcfde reg. illf.
ilbr.6.& t.el/m princiftflùjf.eoJem.Er dl: ha:c communis (cnrenCl;!,
omnium Doél:orllm cam iuris Ponrificij , quàm ciuilis , vc facllè
poccltincelligi ex (upradiél:is. ~x c6~1I11iS opinio limiracurt, J
q03ndo errec con(l1cmdo vclll:atLltllm 111 comranum, ficu_r cil:.
Nam Itarucll vel c6fllccudo poccf!: hoc ca(u dcrogare lU 1'1 comuni vcvoluit Barc.in d.t.I.e. de nlIItierib.eot. 3.11l/m. 1 S. i,. verfitem fit!il/in (llIit.fti{Jlfs,qtld' hoc hdbenl ex confoeJtl(lim. loan. de Plar.in t.2..
num.!.C.de ann.& trib.ltbr. lo.quonia, vt ipCc dl cir,talis t Cô(lICCU- 4do immcmorialis, habet vim prillilcgi).I. hoc itlre.§.dl/OIM ~ql/<t.ff.
1IJ7.Ql/ot.&.rJf. & ibi Barc. & incap.fi,perql/ibtlfd~m. §. prd'tma.
tl'1llrbjignif.Scqllicur !aCon in 1. de ql<iblU.eolllmn. XI.JIHm.47 jf. de
!tgib. Ban.in t1.t.Cl/m neql/(. c.de tneo/.lIbr. 10 . & AIex.mcmf tfil. 6'1I1{o.ilb.I.. Bal b.in Irac1.de prd'fcript.in 6 .QIl4l.1. .p~rl. f .prlnClp.
Secundà limicaCllr,nili duplici oncre collcél:x , pro cadem rc f
perrona grauarccl!r: quia cun c ~ t ellitccuc hoc ab(urdum .&: incOllueniclls . llOll potcll: impolll coll eél:a C1Ulb.& lOcoh~,l1liI pro
rcbus pro ql1J bllS cines & incolx ali~i non collcél:al1tllr. & lunc
nor3bilcm concll1!ioncm ponit gloflj. rn cl.!. 1 .c.de 1711Iùmb.& Iti
"010(0. ql1~1ll eriam (cqlliwr ibi Barcol. (oll/n'In. 3. nt"'Je~. 3 3. &
SClibellc. comlll .lbi,& ln t1,ff.l.2.. C. d, dllnOn. & /nb. vbl loan.de
Plar.hoc nocar.
Ex Illpradicl:Js manifeftè colligiCllr deci!i o hllillS quxlt. (cili- 6
man co\lcéb pomt imponi ciuibus & incohs Riantl) ,pro boms, qua: poflidclH inloco inhabicaro de Aomiraro : oam(vr dl~
lIumcl\)focagium non poccn imponlloCis dirmis,ln ql1JbllS110
el\vniuerficas: (jcuri eft locus de Admiraro, ncqllc 111 1111s 10Cls
habcrelocum dièl:llm f!:acutum ProllinClJle, vr probacll m flllf.
requirllrcrgo, vc pol1ïdcnccs bOlla in loeo de Admiraro, pro i\Jis
bonisminimè concnbuanr in il\o loco de A dmiraro, cùm fic dlrutus& fine in eolis: cllmql1C non polIir fracllCllm in co habere
loculU. crgo (cqllcndo lllOS commllnis di(poûcionem , con CI'! -
gg
1.
bue
..
�Caud'a 1. 8. ~'l:ll Ï.
• ·6
Caun:118 .
buere rCllcnmr inloco domicilij,pro Hiis bonis: eum non {jc !l:arucunl,\"c1 cOll(uctlldo ilto ca(uln conrrarilllll,& celler racio ab(mm ,ne dupli i oncre prxgrall clltul', proper quam receditur à
dilpolÎtionc IUris COnlO1UnIS: l' CfUir conclu(urn in hac caulTa,
dlc 10. April. 1 H-.
Ex hoc edam colligirur decilio huiu s qu :dl:ionis ,in 2. dubio.
Nam cùm ciues & II1colx Rlanri) . t C"C ~I'Cur de iure conrribl1cre
ln collccris eciam plO bonil 'lux po{sidell[ in dtélo loco de Ad·
rniraro, (e'll1irl1r eriam qllod 111 car'llho loci d e:: Rianrio ,debeanc dc(crlbi faeulcares ol11né, ql1?S cilles & ineolx Riami) habenc,rCllcnr, & pO(<Idenr in dlé\.o tcrritorio de Admirato, cùm
7 (vr dlaum dl,!collcéb impon3cuf t perronis pro reblls,& faelllr:tcibus eiuil1m & incolarum, pro quibLlS alibi rninimè colleébncur././n. C. de Imm. nem. (Ojued. & ibi glo. & loan.de Plat. &
Ban.", d.I. I.c.de m,tfllr.col.· .n.3 1.& mI.l .C.drrmmmb. pair. 6- ln 1.
j".C.qurm,rdmod,lt.lln.C!t.'/. JJ1dJC.& m /.1. C. de ~pocl). pl/b. vbi loan.
de Plar.cot. L .glolf.illl JWCJJ1ll/s.in verb. p<fr ,<fiNaflo. C. de adrm. diIlCrflr.1tId. Innoe. m c. nOIUYlliJ(, de [cm. (-,<COrll. ~id aurem debeac de(cribi in catarho, & qux (olennirJrcs ob{eruencur antequam cnra{l:rulll pro ber. dicam infrà cauf. 36 .qlla:{l:.Z..
~}
2.
37
Cortinus l'lobilitatem probare cOl1abatur,eam non probarectiam prœ[umptiuè,nee perirons intcnrionem fundare', cùm incidenter ob aliud pro/ara b, non adiuuent
matcriam in qua f.1aa ef!: nobilitatis enumiatio.lI. Mai;
1fil'
1
1''1'inolam.ff.dc paél.!.non epiftoli •. !.non nud .. C.de peobar.& hÎc in ' ,q
b iD d I.cpinob.ffdc paél.Sahcct.in d.l.uon cpdlollS.C.de peob ... <01. •. Cya. &: B.ld.
Ibl.quos Cc:qUHU[ c.3fiC<.'u.& vid( hÎc in l. .q.
IN ENARRATIONE
HVIrS CArSSAE
dlld!fl/mmt 'lNJ!jliones.
Prima, An per inltrumcnra ex parte Cortini pmduaa in !larmiuis,in quibllS diccbacllr,quod nobilis loanes Corrinu$ cmie,
veldonauir : probaretur nobilitas Corrini [altcrn in excrntronem huiu(modi cen(us.
Secunda, An (ola a{[crtio nobi/itaris vel quafi,in prxdiél:is infirumemis faél:a fine alia probatione. (ufficiat ad fundandam
agenris inrcmioncm ,(a!rem ad etfcél:um adiudicandi !item fiduciariam Corrino,li rc: principali pcndence.
srMMARI A
C A Y S S A 2.8.
N N V .lE pecunix cenfum ol1lncs
PWJ(ienfes cilles & incolas, exeeptis
palonls EccieGaf!:ieis, nobibbus, vi·
cluis, & pupillis, li(èo pendere (0lemne ef!:.lrag ue eam ob rem Georgiu ~ Corrinus oppignoratus intercef/lr,n obiliratem pro deten{ione oppo nens:quam cù m publicanu~ iret inhcias : f!:arus CJuifx infiClalis ef!: conihtutus '. (cd )nrenl11 fuper lite fiJuciaria alreri litiga·
torum adlL1clicanda,..gua:fl:io crat. C:lUifa ex [cripta cliCcu{fa:Placuit vcrba enuntiatilla infl:rurnenrorum, quibus
Corci
.
.Q}'AESTïONIS
[. Ca1l.Jfo 2. 8.
1
l
4
6
7
8
l'crbA entmli"rùlII mbilitatü in jnjlfl/11JelltM ,propter aliud demonjlWIUf probata, non !robllnt Nobili/lltem.
I/Tb,rMllnfidtùl~ prolata filper (0, litper qI/a ll/rtes non poJlilnt
Jif}ollcre,non indl/Clmt probationtm.
Noblilfaum mmo confl'i/IÏfllr àflipfo.
DlgmlAlem,& hOllorem ilticitè vjilrpli1'JS, incurrit !œnam facri!tgi).
COT/il/tm p~t4tinllm 1"jJe dicit,cMm non ff,& crel/ni notarios fob
illommùtt,pll1lùl/r pa'nl/ mortis,
lAffire/li[c Do{lorem,cum non ji/,plmifl" pœllafllfi.
MmlÎms ft dericl/m ,pllnill/r pœnl/ nrbitrari.1, &ji a{l,u eferie.1les
jecerit,pm,itllr plJ!lMfolfi.
LA/firti~;,/ j"jfrllmentû , Iton relcHat affirentem à probl/tionefi
gg
3
�Cauifa 18.~a:fl:.I.
6)
P AE S
.......,
r /0
CaU/f"
P R l M A,
1 iî.
.
Voniam vcrba cnumiatiuatllobiIir3ris,fuerune Jll diébs inll:rumcnris proprer ahud demonllrJriuè prolata:idco non probanr nobi·
lirarcm diai Cortini,pcr rCXCllln in l.epiflola.
in princip.!f de pa{f. per qllem ccxr. 110rai1C ibi
Bal'r.Bald.Ang. Paul.lar.U Scribcnecs comi.
mun.verbacnuntiariua t quando proferun.
tur (uper eoCupcr quo p:mcs non pomcrine di(poncre,nonindu.
cere probarionem.& ira inrclligunx eurn rcxmm loan.de Immo.
in l.tx hacfiriplur,t.{Dl·fin ft.!fde d01Jal. C yn. Bald. III 1: 11011 tpiflollJ.
6- in l.non nudü.Cde prob.,f. & ibi Callrcn.& ln L.exlus.C.doejlallt.
mi/it. Bart. & Imm. in d.l.e." haefiriplur.l,& per Scnbemcs ln 1. optimam.C.de eonlrllhmd.& commilftipill. quod declarat Bare.in 1. gr·
rit.!fde aC'1.hereda.column.L. n.I!. vbi dlcir, q.lIod in 1. epi10"'. & ill
d.l.ex his. vcrba crane cJ1uneiarllla faal ahelll , qllod poterar altrer
dlè induaum , quàm fuerar enuneiaCllm. U iIl:ud fuie ex rncmc
glo{[in d.l.eptjlola.11I g'oJf.l. & i" ";1. non epiJlolû. mariro non pro·
bane in ca(u nollro nobiliearem:cum fine enuntlaCllla faal )quod
3 non pendee à voluneaee parriulTI. quoniarn nobiliraeern.t lle11l0
con(equicur à (cip(o, ve rradullt Barr. & Joan. de Pbrea ln 1.1. C.
de dlgniwib.ltb.IL.Sc copio;è per Bonum de Cureili,II1 Ira{f. nObl'
Illalù 111 3.parl.Hinc dlcle BarLin 1. l .ptT/Ullm texltlm. C.vl d/gntl:llum 6rd. j(rtlrl.lib.12. quàd t v(urpan< honol'cm & digniearcm /1-.
J, licirè,incurrie pœnam (acl'ileglj:& Bald.1n l.data 'peruol. 17.C. qul
aCl/.f 110/1 poff. dicie t quàd Ilominans (c Comircm P,I!arinunl,
5 cùm non fir, & crcans norarios (ub ilIo nomine , pllllirllr pœna
monis ,c.p.rrallt&.2J.q/l.tjl.I.& diClC Bare.1n I.eos.§. qUlfi pro mll"t·1
6 Ad I.Cornel.dtfilfper ilium eexmm,quàd ta([erens (e Doé\:orcm,
cùm 11011 fie,punüur pœna fJlfi.Sc qulem Anchar. t!I CAp. vI apof/oltc.t. de prlutl.t.6.6.& Ioan.dc A na.ill ri. bric. de mAgl'. in 6. facrr crlam qllod rradle oald.in 1qui fib pr.ttex/tl.C.dc facrof EccleJ. dICC11S,
quàd t mcnricns (e clcricum,plInimr pœna arbirr.nia: & fi fece~ rir t aé\:lIs clericales,pullirl11' pœna falfi. Ex q\UbllS colligi po cc!1:,
aflèreionem nobtliraris, non rclc Ll area(ftr~1ltem, qLlUl tencarur
probare nobl!Jratcm, qualldo in lIobllltatC fund,lC illtcmionCIII
[uanl,
1
Caufia 2. S. QE.xil:. ;;:
ïJ.9
r~am)per rcgul./.aElor.C.de problll.&'.verihff.to~.tif.& i11 terminis
hoc lIom oald.i" c.l.§jï rtl'le.per ilium CCXL", tll .de pace ttJJtnN.é;tirlJ'uiol,lI. & facir oprimè tcxru s in 1. t1ffomptiD ../f. dd mllnicip"/. &
quod voluir nmoLi" l.reddlltllr.C.de profr!f.& med.:7 in l.r.c.dt di·
~WilJllb.llb.1 0.& Ibi loan.de Plaœa (o lumn.ftn. V~I pOil Ir formam
miculandi & probandi nobihmrem , & Cccundum hanc (emenliam/uir cOllclu(um in hac qll:cll:ione.
------------- ~
S P M MAR 1 A
.f2..J' AE SrI
fiC/md" , Car1fe
0 N l S
1. 8.
1 PlOII1rO drhet admdiear; et cui ùu
maglt aJ!1(1if.
l'rrba narrlllù'd nobilitatù,ji cOlldollmtt materiam flp rr 'Ilia fiElIt 1l
1I0btlllllfù ellllnlÎlltio alll narr,lIio, ;nducunt 1'IObtltllltû pr.tjimrplionrm)'/ltfir1lJplC»lllN prob,'tlonun: .
..
V/rba rml1'lllll/itltl, vet narraltua mbllttalu ,Ji non cOI/dl/tuent ailql/omodo md/criAm in 'Ilia pmllntur, non indumnt pr.tf/mptll·
IIlm,illll [amplmam probatill1lJJt, et/ilm inter eapem partes . .
4 vf/fe rltO jlwiOl:ü t,'(tra i/ldieitlm fic7a incidenftr prDlur allud,
nlh:l prd!illd/Cdl.
. .
J Vlrb.1 tlllIlIli.1tiu" intcr alios pro/ata,non prd!/lullCa1lt.
6 'NJbillfIU non pr«fomi/tlrde;,m;n I/li'1/1o,ideo iflprobandd.
7 Pro/lijio pmdenle lite debel adilldicari ei,q"i "abel inlmllonem fimda/am de i/lrc commun;.
1
.f0V AE s r I 0
SEC P N DA .
E(olurio-illillS quxll:ionis pendcr à (ohlClone alrcrills dubiJ : videlicce , an ralis aflêrrio
110bihratis, faaa in diais inll:rurr.cncis , indu cac prx(lImpeioncm nobiliearis pro diao
Corrino. 11a111 fi inducir prXrllJ11prioncm,c((et de imc clus imenrio fuodara conera Pl1bhca11L1II1, Sc id co cflèe illi adilldicnnda prouiftolilc pcndence.iuxea. ecxr.tn cdp.C/lm perfim.t. § i"· dr pmu!. lib.
6.&ibl noranc Archi. An char.Pllllipp. Franc. Gemil!. Sc OIllI1CS
Scrib.lnc.Ad decrm.u.de reJhlj}ol.eod.lib.6. Nam d~bee t proLlitio
ci adiudlwi cui pendellCc lire lUS magis ailifl:it. & proptcrea
,
cn
1
�Cau/fa 2.g.~x{b..
dl: vidcnduLn,!ll1lUS a{lj{hr prxfumprillc Corcino,proprer r!llcm
nobilir:lris ailèrriol1cm glo{f.m !. m1"~ priftfilo. C d~ lijl.lm. in Îlmili dieir, faeerc pr;t:!umprionem,elli fbndum cfi, dOllce con·
trarium probcrur .fcd gloff. m l.nol1 ep,/J.,/ù. C d~ prObJ/. & glof!'. r.
ln I.imptr.tom.ff.t'od.dielr , rJ lcm aflèn iollcm flce re [cJ11If'lcn.l m
probarioncm. Ego l'cro 111 hoc punéto hrcuircr concllldcndo,
puro ddlinguendum ex mCIHC omnium cnbeurilllll hoc mol. do: Aur ,'crba t n,uraCl ua Il obdlrari s .ldillll,mr marcriam (uper
qua faéta e1l: nobil! ratls nullti Jrio l'cl narratio, & tunc induClIllt prx(ull1prion cm :lu r (cmiplenam prob.ui0I1cm: quia rune
inrelhgul1tlll' cmiflà princip.\lircr proprer Cc, Ideo (une maioris
cftèc1:us & potclltloris, vr rradllnr B.mol. rm Ill. & Dd. comml1nirer in l.ex lm fcripl""'.ff. de don.ttiolllb.& in /. 7/c,bi.r.c. d~ tejlam.
3 Aur verb.l enunri.\tiua, nullo modo cO.1dluuanr maceriam. in
qua pOllunrur: quia prol (us (unt~b C.l cxrr.lllca & (eparata, &
tune non induel1nt pra:fl1mprionem, nec (cmiplenJm probario!lem. c[Jam intcr ca{âem parres, inrer quaI fucrunt emlflà. crc·
dumur en!!u proprer aliud (Unc incidenter rrolara, arque ideo
funt minoris dfct1:us. d.l. epijlol.l·fl de pa{fù. & in d. l.cx hlS.c. de
tejl~m. mil. & ilhm dilbnétionem ponir cbriùs qUJI11 cx rcri Salicer. in d.f.non epijlolu.c.dc prob.cot. 2. & 'Ince cum C yn. & Bald.
ib,.fed non ira cI,uè. qlll m difl:inétionem {èquicur ibi P.rul. de
Ca fl:.infn.& fuir ex menre la(o ll. In d.l. epijlo!a.& in d. t. ~x iis.&
Barr.;n t. 1 .§.prr confrJYll/m/fd{ lliJcr.ngl1o(èendJ/Ilf"IJ .j . vbi co nclu4 dir,quod t a!fmio I1liationis exrr.l i"dieinm f.léta ill Cldenter
proprcr aliud.l1Ihil pr.ciudlcar, & (cquul1tur cu 1bi B,lIJ. e~ Scri.
bem.i" d.l. ex iil . C. d~ ml'. / t (l.1I'11 Ex .]lubels (equLCtIt hUllll qu,eftiel1ls decifio:ll~m ctrm ill d,ais rnfl:ruJUCI1C1S verba ellulHiatiua nobl!tratls e!fér emi!fa inCldérer proprer a1iud , 'errent pror[us cxrr.lI1ea il mareria, arqlle ralia 'lux Illllullo pot.'ranr cond.
iuuare conrmétus, in qnibu s fuera ll[ emirra:ll1cri ro non probant
plcne.nec pra:(umpCluc nobiliratclU comra Rcgcl11;& co magis,
5 t qllla calta vcrba enumiacil1'<\ fUCl'lInt iJJrcr airas parrcs prol.lt.l,
vc nOIl polllnt facere prxiudiciuIU Regi,aur ciu \ pub li ca no, vr
norant Doél:or.in I.oplimdm.c.deconlrab.vd comjlip. Bar.& Imm.
in d.!.ex lm flriplIIyn.&il1 d.J.verbiJ .& ibi BaI.Salie.Alexan,& laC
c.de tejl.cùm ergo ce/fcr omnis pra::(umpcio nobilira:ls.pcr con6 fcquens t rcmanet in di(poÎlnone iuris communis, (ceundùm
qU'lm nerno prx[urnitur nobilis, (cd rcquirirur vt probcrnr col300
t
J~ta
C aurra 29.
2.4 r
ml\obilicas,ve colligicnr ex dcfinirione nobiJjeacis, ql1am po
nic Barr. in 1.1 .c.de d'gnit.& noe.\e B.lld.m d.§ fi YIIjhCIIJ . Ergo 111l/ncioRegis, de iurc crar fund.lra, cùm I1 cmo pra:(urn,ltur 110bllil,nifi probcfllt. d.§ji mf/wu. & ibi B.lld. & BO il . dc C lIl"r. in d.
tfJfI.nobHlt.t/lJ,in o-/'dfle.lra<ju c m~riro pcndcllCc prob,lriol1c noblhcacis , d~b e r Ils fidl1cia \'ÎJ adl udl ca n Rcgi,aut dm publ! cano.
perrexr.f/1 d.c. cl,m pcrfim.t. §.j. qui ccxc. dccidlr, I"t pcnlkllCc t 7
probacione pra:(cri prion is , vcl aire ri LI s q lI.Ji iraris, dcbc<l r III ceri 111
prouifio adiudieari iJIi ,Cll lli S imcncio cil: fund.lrJ de iure eommuni,vc probacur in cn.ad dccir,"ld-J. der{jl/foliM.ltb. 6.ldw Cu ria
hcml fiduciariam pelldenrc jire & probationc nobilrrncis adiudic3Uicpublieano.8 .M.1I),I r F ·
•
C A VS S A
29.
Snardus de Vacheriis (hél:i loci condomlll us,velldidic Antonio Cephali.
no drQ:i loci condomino, dOl11mium
dircQ:um cuiu{dam pr:dij, gl10d erat
fundi antiqui pars, ad canol1cm an.
nuum oél:o florenomm ) pretio certo
conaituto. Poll: aliguot annosCephalinus recepto pre!l()quod folucrat , nouo contraQ:u redu cic canoncm il·
lum oélo !lorcn'orum,:lLi [olidum VI1Utn annuurn, in dl '
reétidom ini) /idem. ~are patron us R eglUs ab IUlJcdo
pelit laudimi um, (:lm ex primo conrraGtu Vmdl{iolliç,
~uam ex reduél:ione canOl1JS poll:ea [Jél:a. Cau/Cl. IHi·
gala,& ex confilio ius dlQ:um. P!;tcllit Curix,laudllllll1 i1l
dcbcriex venditione annui cenlùs a cum diredo dOI E : nia pra:dij cerco prccio {aéta b, JC ex ditti cen{us red li&ione c, pretio accedcmefaCta d.die 2.3· Noucmo. 1558.
a Q!oniam ?rmu~ pcn~o re put~turqtlid Jmmobilc:vidc hic ÎII1..& 3.'1'
b Plwuru Iii f3C1tCmtlOnCm ,ClIlll dOlnl ll il1lU fuent t r:tn f1:uum . Vh~ ln , .'1'
e Pucontrat}unl faéb,cùm ex Cola dlllr:télu non dcbeat ur J:lUdlml um. SCllb. cu mmnruttr pon Guilldmllm de Cuneo in 1:lU cmrionc .ffdc pad', VIC! hIC ln 3 'l,u F.
d. Pretium faclt contraélum d'fc vendinonem} vt. didum cJl:,c:x qU.l debcc llr l.tudt mlllJn.Lfi.C.d, iur.'lJ1ph~t.yi~.in l ·q'
h l!
L\
•
�Cau/fa 2.g.~x{b..
dl: vidcnduLn,!ll1lUS a{lj{hr prxfumprillc Corcino,proprer r!llcm
nobilir:lris ailèrriol1cm glo{f.m !. m1"~ priftfilo. C d~ lijl.lm. in Îlmili dieir, faeerc pr;t:!umprionem,elli fbndum cfi, dOllce con·
trarium probcrur .fcd gloff. m l.nol1 ep,/J.,/ù. C d~ prObJ/. & glof!'. r.
ln I.imptr.tom.ff.t'od.dielr , rJ lcm aflèn iollcm flce re [cJ11If'lcn.l m
probarioncm. Ego l'cro 111 hoc punéto hrcuircr concllldcndo,
puro ddlinguendum ex mCIHC omnium cnbeurilllll hoc mol. do: Aur ,'crba t n,uraCl ua Il obdlrari s .ldillll,mr marcriam (uper
qua faéta e1l: nobil! ratls nullti Jrio l'cl narratio, & tunc induClIllt prx(ull1prion cm :lu r (cmiplenam prob.ui0I1cm: quia rune
inrelhgul1tlll' cmiflà princip.\lircr proprer Cc, Ideo (une maioris
cftèc1:us & potclltloris, vr rradllnr B.mol. rm Ill. & Dd. comml1nirer in l.ex lm fcripl""'.ff. de don.ttiolllb.& in /. 7/c,bi.r.c. d~ tejlam.
3 Aur verb.l enunri.\tiua, nullo modo cO.1dluuanr maceriam. in
qua pOllunrur: quia prol (us (unt~b C.l cxrr.lllca & (eparata, &
tune non induel1nt pra:fl1mprionem, nec (cmiplenJm probario!lem. c[Jam intcr ca{âem parres, inrer quaI fucrunt emlflà. crc·
dumur en!!u proprer aliud (Unc incidenter rrolara, arque ideo
funt minoris dfct1:us. d.l. epijlol.l·fl de pa{fù. & in d. l.cx hlS.c. de
tejl~m. mil. & ilhm dilbnétionem ponir cbriùs qUJI11 cx rcri Salicer. in d.f.non epijlolu.c.dc prob.cot. 2. & 'Ince cum C yn. & Bald.
ib,.fed non ira cI,uè. qlll m difl:inétionem {èquicur ibi P.rul. de
Ca fl:.infn.& fuir ex menre la(o ll. In d.l. epijlo!a.& in d. t. ~x iis.&
Barr.;n t. 1 .§.prr confrJYll/m/fd{ lliJcr.ngl1o(èendJ/Ilf"IJ .j . vbi co nclu4 dir,quod t a!fmio I1liationis exrr.l i"dieinm f.léta ill Cldenter
proprcr aliud.l1Ihil pr.ciudlcar, & (cquul1tur cu 1bi B,lIJ. e~ Scri.
bem.i" d.l. ex iil . C. d~ ml'. / t (l.1I'11 Ex .]lubels (equLCtIt hUllll qu,eftiel1ls decifio:ll~m ctrm ill d,ais rnfl:ruJUCI1C1S verba ellulHiatiua nobl!tratls e!fér emi!fa inCldérer proprer a1iud , 'errent pror[us cxrr.lI1ea il mareria, arqlle ralia 'lux Illllullo pot.'ranr cond.
iuuare conrmétus, in qnibu s fuera ll[ emirra:ll1cri ro non probant
plcne.nec pra:(umpCluc nobiliratclU comra Rcgcl11;& co magis,
5 t qllla calta vcrba enumiacil1'<\ fUCl'lInt iJJrcr airas parrcs prol.lt.l,
vc nOIl polllnt facere prxiudiciuIU Regi,aur ciu \ pub li ca no, vr
norant Doél:or.in I.oplimdm.c.deconlrab.vd comjlip. Bar.& Imm.
in d.!.ex lm flriplIIyn.&il1 d.J.verbiJ .& ibi BaI.Salie.Alexan,& laC
c.de tejl.cùm ergo ce/fcr omnis pra::(umpcio nobilira:ls.pcr con6 fcquens t rcmanet in di(poÎlnone iuris communis, (ceundùm
qU'lm nerno prx[urnitur nobilis, (cd rcquirirur vt probcrnr col300
t
J~ta
C aurra 29.
2.4 r
ml\obilicas,ve colligicnr ex dcfinirione nobiJjeacis, ql1am po
nic Barr. in 1.1 .c.de d'gnit.& noe.\e B.lld.m d.§ fi YIIjhCIIJ . Ergo 111l/ncioRegis, de iurc crar fund.lra, cùm I1 cmo pra:(urn,ltur 110bllil,nifi probcfllt. d.§ji mf/wu. & ibi B.lld. & BO il . dc C lIl"r. in d.
tfJfI.nobHlt.t/lJ,in o-/'dfle.lra<ju c m~riro pcndcllCc prob,lriol1c noblhcacis , d~b e r Ils fidl1cia \'ÎJ adl udl ca n Rcgi,aut dm publ! cano.
perrexr.f/1 d.c. cl,m pcrfim.t. §.j. qui ccxc. dccidlr, I"t pcnlkllCc t 7
probacione pra:(cri prion is , vcl aire ri LI s q lI.Ji iraris, dcbc<l r III ceri 111
prouifio adiudieari iJIi ,Cll lli S imcncio cil: fund.lrJ de iure eommuni,vc probacur in cn.ad dccir,"ld-J. der{jl/foliM.ltb. 6.ldw Cu ria
hcml fiduciariam pelldenrc jire & probationc nobilrrncis adiudic3Uicpublieano.8 .M.1I),I r F ·
•
C A VS S A
29.
Snardus de Vacheriis (hél:i loci condomlll us,velldidic Antonio Cephali.
no drQ:i loci condomino, dOl11mium
dircQ:um cuiu{dam pr:dij, gl10d erat
fundi antiqui pars, ad canol1cm an.
nuum oél:o florenomm ) pretio certo
conaituto. Poll: aliguot annosCephalinus recepto pre!l()quod folucrat , nouo contraQ:u redu cic canoncm il·
lum oélo !lorcn'orum,:lLi [olidum VI1Utn annuurn, in dl '
reétidom ini) /idem. ~are patron us R eglUs ab IUlJcdo
pelit laudimi um, (:lm ex primo conrraGtu Vmdl{iolliç,
~uam ex reduél:ione canOl1JS poll:ea [Jél:a. Cau/Cl. IHi·
gala,& ex confilio ius dlQ:um. P!;tcllit Curix,laudllllll1 i1l
dcbcriex venditione annui cenlùs a cum diredo dOI E : nia pra:dij cerco prccio {aéta b, JC ex ditti cen{us red li&ione c, pretio accedcmefaCta d.die 2.3· Noucmo. 1558.
a Q!oniam ?rmu~ pcn~o re put~turqtlid Jmmobilc:vidc hic ÎII1..& 3.'1'
b Plwuru Iii f3C1tCmtlOnCm ,ClIlll dOlnl ll il1lU fuent t r:tn f1:uum . Vh~ ln , .'1'
e Pucontrat}unl faéb,cùm ex Cola dlllr:télu non dcbeat ur J:lUdlml um. SCllb. cu mmnruttr pon Guilldmllm de Cuneo in 1:lU cmrionc .ffdc pad', VIC! hIC ln 3 'l,u F.
d. Pretium faclt contraélum d'fc vendinonem} vt. didum cJl:,c:x qU.l debcc llr l.tudt mlllJn.Lfi.C.d, iur.'lJ1ph~t.yi~.in l ·q'
h l!
L\
•
�Caulfa 2. 9. ~:dl.
IN
CAflSSLA
IrIb,t/ 1'UjiI1f7l1.
F VI T
!2.J AE ST 10
De
Cfltjfo
Primum, quo !lomine prinllls cO\ltr.tl:us appellati dcbcac,
vendltlO,ll1 emphyt ulis.
Sccundum,An c>.. rali contraau Cmix,debcrctur budimium
Regi, ve\ eius l'ubliclllO.
Terriutn,AI1 ex rcduaione c:lnonis vcl cen(us,pcr viam tOlltraaus faéb,dcbcrctur laudimium.
------------------------- S JI
•
]y[ ;If AR
1A
j.!J' AE S TI 0 N 1 S
prim .• , C./II;r~ 2. 9.
•
1 Emtio 6~ -rmadilio inld"SflntflY conlr"hi, 1/1olio dgilllY, vt domi-nimn 'fuod Vtndtlor habel tr.tnsfir.llflr.' {(cilS ji agit ur vi dominium dlYealim rmhlne.tl pctJo vU/d,/orem .' nm" tunc conlr.flm ·
dicituT cmph)'llfl(is.
:z. LArgumcnulI1; ,tcon/r.riD,eftvJ/idifsim/lm in il/re.
3 Em/ionis & vend/lionts n.lltlralÙ rffia,t/ dr qll.dllM , 'fIla diffcrlt
ab empllYleuji,du/'lratllr,n+& 5.
5 Nd/url/lis 1JeflU4 dquo remOlictur,lanqHam prDpria qualifttl, mmllelur & J}UifS.
.
6 CD/ltr4altl 'fIÛ Jrt'fllenler funt in Ihlc prD/lincid , 'flll&. vel/lJitor/!
vendunl cerfam ptnfionem,vel MJ!JIlllm unffl1rJ fi.per certo fimdo
CIl'" dommin dmao tI/"o fi1l14i,1IO" jim/ emplrtlflllicaryledfunl
cQmr.aw emt/Onù & vmdlfionis, {i1'ûdem habent omnia (ffi/Iti.tliuonlrac7M'1 cmlionis & vendltJoms,& n·7· 8.67 9·
7 Contrd[/U4 non diil/dican/flr ab effic7l/,aut ab IlccidtnlibU4 leJ ex 1""
tur.11i & propria fubjlalllia,Ac 'llll/lilaUJ}uiJict1.
1. .
2<f3
P R lM A,
2.
9.
On ~ubico eontraaum ill:um dfc elntioncm
& venditioncm , pcr ccxt. li contrario (cn(u,
in /.C/lm ml/1IU flfl/ .§,fn.de contr. emt.iunél:a gl.
in '!Ierb~,GeJ1lI4 . qua: dieic, quocics t in vendl- [
cionc id agitur ne dominium dirctl:urn , il1
cmrorem transferacur,non elfe vcndicioncm
(cd comratl:um emphyteucicllm, vcibi dicic
Bald.incermini5 noll:ris.Ergoà contrario (cn(u,quocics ln vcndi- lioneid expcc(sè agicur vt in emrorelll dominiuIn dircail tr<ln5 fmcllC,eric contraaus emtionis & vcnditionis, & non emphyIClifis. pCl'illum ccxt. à contrario (cn('l. quod t argumcntllm cil: 2validiOimum in iure,l.r.§.hllim rei.ff. dcoffc. tiNS. vbi hoc noclnt
Barc.Alex.Ang.Ia(ofl.& Seribent. & in /.coliluntiwla. C. de ept{r.6tftl.& ibi Bald.Salicet.& Philip. Dcc.à in cap. c),m LApoffoltu. de
qll' flmt àPr.tlato fine CDnfenf.cdP' & in cap. cllm vimm. in ver/;. à
(In/WIO.JC reglil.Nam effetl:ustn::tturalis cmtioDis & vcndirionis 3
e~,vcomne dominillm quod vcndiror habet cransferarur (oluro
prccio,§.vmdlu.Jnjht.de rcr.dillifl. mcrffirioff. de pme. & lom1?lod,
Iii vrnd.&m d.l.c/lm maNJ/ flta.§jn.& Ibi B::tld. & nocant Dotl:oresin/.tlAditiDnib.c.dc paais.pcc quem t elfcaum naturalem,can- 4
quam fpecifica dilfcrcntia, dilfcrr contcaaU5 emtloni s & vemHcionisabemphyccl1(j , cuius nlcurali s dFt él:m cCl:, vc domini1l111
dircQum rcmanC:H (cmpcr penes eoneedcntcm 1. IjJ. fi Agey ·;ml.
&to/./il.de ÎtIY. emph. V ndc à quo remouceur t nacurahs clfcél:u s, r
laquam pl'Opria qllllic<\s,remollccur (pecies:vt volule Bald./11 d.l.
àtm'''»IIfald. §.fn. vnde in ca(u noftro,cùm vendJcor vend idcrir & craoltulcrir diretl:um dominium , cu ru a nouo cano ne oél:o
Aorcoorum:fcql1irur ex hoc contratl:am flli(fe cmei Ollcm & VCll dlrioocm,& non cmphytwfin: nam hac rariOllC dilfcrr cmphyccuusà concraél:L1 emtionis & vendiClonis:qllil in cOllCraél:ll cmphyreurico,conccdens rctinee direaum dominiuru, cran sfcrcndo rlllum vcilc:fcd in contratl:u emtionis & venditionis , de ci LIS
naruraclt, vt omne dominillm direa um , quod venditor habet,
crallsfcratur,adco vt non valcJr emcio,fi cx prelfum Gt,IlC dOll1iniumcranfcratlll',d'/''''m mAl/IIJatn.§Jin .& hanc dilfcrcllCl5. iurer
h il ..
Cdl
"iI
~
1
•
�~H
C.lUtr,l ~9,~Xn:."
,
clI1ti"ncm &: \'cndinOllCln, &.. CO IltraLtll 111 cmrhy cell(is, pOlllt
gk,tl:\ 11 up . pCl/lIi. i 1 glcfT 1, dt IO(d/O , qllam [cqllunrur Dotto'I~S ibl, &: 1l1,\xlmè Imm ola col.t ,m vafiwlo, ml,' gIOj{tl. Ibl, transfir.lIur ~O"';iJ",m. dlccl)' l'cr Ill am glo tl: ln vcnd!tionc do mi Ilium
Cl'3mt-""f1'l t,\In dll'~cl:ul11 qU~1ll vtllc quod habct venditor ill cmrorem: {(-(ÙS ill conrr:'ùllCl1lrhytClltlCO, quia nunquam cransfc\{lI\' dl reJ:u m , léd k,n per r~m,1!1cr pClles conccdenrcm , hcè~
vtilc rr~ll . faatnr ill cmphyn:l\C,\m.& ill:nd ,dem voluir Bal. in d,
/,olm "Wl/I (.II,I.§.!;'I.J· ib! ,\Iicet,& probamr in d.l. ! .& 2 ,Jlfi ,1gt""ttIJ.;.ldco qll.\I\do III vcnditlonc hoc cxprersè agitlTT, Vt do.
mi \11 U 111 tr,lnsfcr:\ttlr , {Inc dublo uhs cONrraLtus dcber iudican
l' I1100 &: vcndmo, &: non t'lnrh\tculls : Il cu t in Carl! 110fl:ro, vbi
J\Oll1iIIlUIl1& CXrrcÎ5l lmt YCl!ditll111 dlrcfrull1 dominium dlèti
prrd", cum alW\ll' canone Ocl:l' Horel1oru ll1, Intcrucneculltc·
1I1Il\ omm.l rublt.mti,\ltl 'ôntr,\J: IIs emrionis & ycnditionis:!ci.
licct r~5,rrC[\Um,&.. conr'n{ù ,§,cllm ,llImn (mt/o. ln/hf,de conlraf"
6 cml.vb! notant Aret.lo, Fabcr..s.: rcliqui Scribb, Hinc rcquirur,t
concraCtns, qni ex c0nruccudlllc rcgiollls ficri lolent in hac Pro·
ulI\cia,vcndmonis alic\IIus annui ccnlùs,rupcr redltib\ls altclIIus
f\lndl C\lm dm-cl:o do mll1lo , non cITe contraLt\l' eGlph . teutlca·
nOI,rcd comraùus emuonls & vendlrionis: Idco'lue lalldl\l1l\lffi
rolucndul\\ de 1110, ranq\\lm de ver,\ vendlnolle,lc criam gabcl '
lJ,qm: cx fl:aruto Colucnd.1 clTee,de qualibcr vend,tione.
7
'cc imp ·dlr emrionc!\\
eflè anl1\l . penllo!1ls cOIlfl:irlltioIlem t:\L'\:,\m 11\ codcm conrra u:q'lOn i_m lnmlX pentiollll cm·
no ~ vLlhlltlolegltll\1c cHi: pordl:.yr probarur IN F.l:lr,III"g.'-,1tJr.
l , ' J, 'p,r!!, ,,;;;·,.d. co /T.d,.c",' Et mcnro qlloniam olTU11a !ub·
Ibnu.lltJ. ,or.,. ~~"t\1 ,l1\nOIllS & ycndlriol1l' IOteru nium: l(llt·
c r rCI.pr tl\lm . & conrcnius,vt dlLt\lm dl:.
S
~.: rropterc:\ d,c ndum dt t in nottra qu,dHone, comra.:t'Im ctr· cmpll\ teuric1.IIn, q\lod l'Ct cum verditor remane,a cf·
f,du.lltr -r 'mphH '\\Ta, &: obltgarus cmron tlnqlllm dommo
fundl::' C"\ tali conrrJ.Lt\l mtor conlcquJ,mr omnia iura, qm:
~ bbcr r "l"omradu cmph\'tcmico forml!ircr ce\ebrJ.to. q\l ia t
Cltl\\ ralo dLJ:llS l'Cillant 111 coule ucnuam concraJ:us ele·
br ~\, hoc non dcber lucnru ,Jrg""', 1. '1uod dmmm. 0'-/. I. jf df
,IJ/", prllJlid. 1. (um '1H_td~"" c. dt dd""nifl. fut. l, Ji is q"l dus,
;J. J( l:!'ér. 1(:,,:1. nam inrpici dcbet [ublhntll coocraCtus , qUI
prm
t,
Caull"a 19-~<EL1:, Z::
14)
prindpalitorcclebrawr, qua: fuerir,non autcm accidemia iIlius
&: clfealls , 1,"MUral/!. §.I.flde pr<tfcrip/.vtrb. §,adeO.l11l.de1oCl/lo, 51
enim C~ lolo iudicaremus cJfcCtu , Offines comrafrus confundcrcnrur,~m confiat ex venditione,donatione, pcrmurarionc, &
aUis conrraLtiblls, Grnîlibus, traditione transferri dorninJum , &
poOtOioncm , & fruélus acqlliri bon a: /idei poilèllori, Habcnc
cUlm III comraLtus communes hos cJfeél:us, & limiles ex con[cqueutia contra.:ruum: quorum ramcn nawra & (ubll:auria
diucl[a elt penirùs & (èparara d.l,natllra/is.§.
de pr4rtpt. veru.
rl:1,mJùI4/t1,eodem.idqLle colligirur ex diuerfitare timlorum ,ff. &
c,Vnde meriro iHe colltrafrus in (peLta rubfranria , & naruraIJ ffeélu,dicitul' emtio & vendirio, & 110n emphitcu!is, quamuis effc/lus, qui ex contrattu emphyreuli rc(u leae, videarur re[lllt~rc
criam tX ifl:o conrraLtu: [ubll:anria ramen & namralis 'quahr:ls
cil dillerf.1,qua:: pra::ualClt & dcber atrendi,noll auecm effefrus.vt
diélum efl:,Et/ecundùm hallc opiniollcm fuit conclulum in bac
J.ff.
quzl!tonc,
SV},{],{ AR 1 A
1.
.f2...Y AE S
T IOJ:{jS
CallJfle L 9.
Comes Prq"incùt rej}etf/I illrt! vni/lcrfalùfludi , did/llr h..bere Jir(él.m duminiu!TJ,& vAfr/lul Ville :ftd refperlu remm jingutartlm
wjlmfl/lm infrA flud/ltmlle!, vl/jzlllU diatllr "abere ,lmmn ac
prrfiElum domilltllm, 6- pu/ejl "lM dafe 111 emphJfm.Jin, & alie"areJin( confinJu doml'" Corm/i.<.
! D,mmilllt"emf1< partiCld~ritl1l' fi'lIdt, quod !;,the/ vII;;rfll/ô, licèt.Jit
p/rnrl/fl & p,rf(rllli~1 ' t"mm rts t//,u Iton unet /fi allodlllm, nec
dom/fil"'" I//Ild poJfù 1ft a/loNlalt: Item al/odJ/lm qlûd dlClltllr.
rod.n.l,
{"'/tilll/tr,c vafo/lomm Com,itù PrQlûnâ<t regl/lllriurflrl<t jimt de
cailro,C/I/fl titi" urritoYlo,lIlrlfdtt7,olJt,& difb-irl/l,domii1lü, pofrrjr/01i1I'fI!,urris CIl/fis & /fImltis, pJqnttb"',6-c. .
V1'1lus dlCl/Nr (mere ru Omms à Comite con/mllU ill ù1ueflittlrll.
eod. n.J,
4 Dtnlllllbwmnltll'l) feu dinulneratio remm flRd/rI/llm , quando &
imr41u~ Um?orl' eflfacimdl/111. '
,
r Confi/lindiN( "nfiq~'if;m" r(((pfllm d',vt cm/orre! p4ftim!lIris,vc!
hh 3
irITis
i
..
�6
7
s
Cau/I"a2.9' ~x{h :
;urûalicuill4!mdi,ttntA/1Ir ft/m i"uejlifl/W;I illilll rei.l Curi4~
vtt public4nD,IJdbmtt hAnc pDutf"tem.
rafa/lru Comit;', 1I0n pottfl effi 4apha/u!.
Simliia 1I0fl font, nec tiufdem illr;' , dare in tmphyteujifl rcm Ali-'
ql/1IJf1 fuh aflfl/lO camlle, & vmdere direéhlm domillitll1l, cum
a",,/I~ caflont : lic?t vide a/ur vtrillfqlle idem effiél'l!.
CCfltraélU4l1DfJ ab effiélll,ftd" jilbj/411tia & propria q/lillitau rliilldic4tl/r.
,f(J'Al S TI 0 SEC
CAltffi 2.9.
J
rN
D A,
N bac quœ!lionè fadt dubium, quia licèt Co~
mcs t Prouincia: habc:at dir<:élum dominium
refpeél:u iuris vniuerCalis feudi, territorij,iuri[diél:ionis , & di!1:riél:us : tamen refpcél:u rerum
particularium,& lingulorum przdiorum, qua:
intra limites fcudi [unt , Cornes nullum haber dominium , [~d proprio iure pertinent ad va(.llllm, &
de his poteft liberè di[poIJcre, ranquam de re propria • & in
iIlis dicitur habere plenum & pcrfeél:um dominium , vr ficmac
Albericus ifll,p'lpillu$,§.territorillmff,de verb.jignifSocin, i" I,l.jf.
de AC'fuir.poff.col'lm+ verJic. iUm aliud eft habere domillil/l1l tmi/orf
vtt curi<f , 6' habm dominirmi remm partim/arillm exijlmtÎumln
curia & territorio. Bald. Ù, proŒmio ff column. 2., verf [/Cri enim iUl
vniUtrfiwM vtilim po!idw, tamm in illribll! flngu/orum hAbit pllnit.dmem pOltflatM.la[on j" /. 3.§. è contrarioff,de aC1"ir,poff.collimn.
Jmult.llum,So .vlljic.1tI autem !à/UA. idem tenet B:trtol. In i.1.§j.in
'/Jtrfic.ego dico 'fu~d lmpmtor tjl: dominus totiu! mundi v ert.jf de rli
~Jind. bcob,de S,Georg.in traél: fcud.i" '/Jtrbo,Dux.colum", J. VI,jic1& tjll1ot"ndflm,Et in regno A puliœ & ci us vafallis,ad quorum
iimilirudinii iura huius Prouinciz,fllnt cocclfa, hoc firmar Bald,
l!arcol. Alexand. Angel. Salic.& Doél: communirer, iH /.1, C.vndl
legit/mi & vnde cO,~nali. quam Decius ibi atteftatur elfe commu·
nem,quam ego pluriblls approbau i & fccutus [um [uprà CAHJ!.15'
fJJI4!.2..nHm+ '!Jfque ad nI/mer.%. 4. Vnde cùm diélui de Vachcriis,
haberer plenum & pcrfeél:um dominium iIIius pra:dlj , & plCllitudinem porefhris (iJper illo : ideo pocuir line con[cn(lI Comiris Prouincia: Iibcrè di(po!)cre de illo pra:dio , nec cCll r batl1r reqllircre
C:lull'a 1.9. QQxl1:.i:
141
quirere con[en[um Comiris p~r [upradiél:a: & per confcq(iens,
ex cali alicnationc vidcbarur non debcri budimillm.
Taillen t comrarium fuir conclu[um in h:lc quzftionc: quolIiam eru domini um rcru m parricularillm & exiftenciull1 in territorio & di{lriélu ca{lri de Vacheriis ,pertincar ad ip(um vaf.'ll111111,& non ad Comirem Prouincix,vt ftlprà probarull1 fuir: camCII dominium il/lld non dl:, nec pordl elrc. Nam dicirur al lodiale,qllod dl eius proprium,& ncmincm rccogng(cir nili Dru,
vr dicir Bald. in lit, de ,,/lodiM , ill '/JflbIU fwd. cap. f, colflml1. l, in
priHcif' & [cqulllJtur ibi Przpo[ Aluer. & Scribenc. commun.
& cdam Baldus SC cxccri , in tilflt.ji de fit/d. defimél,contrfùer, in/Ir dom, &dgnllf. dife.r. §,r. & 7-.Caf'tr.conf 16J .incip. inclluJld. coINmH, 1.& cott/mn. J. Vnde cùm vaf.'lllus t per inllcf'tiruram Co- j
micis de fcudo faél:am , prout crat inucf'tirura dill:i felldi diél:i 10cide Vachcriis, qual<:s [une inueftirurre penè omnes vaÎanorum
huius Comirarus,lirin uef'ticlls de cafiro cum eius cerricorio iurifditlionc,dif'tnélu, dominiis, p91fellionibus , nemoribus, c~rris
culcis & inculris, montî5us ,faltibus, fomibus , /luminiblls , &
aquarum decurlibus : ideo va(allus dicirur haberc , & tenere ab
ipfo Comice per inuefticuram, omlles rcs coneenras in ip{a inucfiirura:& per con(eqllClls,dominia & przdia particularia, qua:
ipfevaf.\lIus habet & pofllder inera limites fcudi ,& illlld domi nium qllod acccpit per inuetl:iruram ac eerras omnes, ram culrasquàm inculcas: licur& alia OlTInia iura, qU% in illucf'tirura
conrinencur,ccnecur va[allus jn renou:tcione feudi recojrno(cerc
Comiri Prollincix, canqllam fupremo domino, & pro illis t ho- 4
magillnl faccre ,& pulcrè hoc docct Carol. Molin, in conjitet.parifm'§'46.in gtoJf.m.mer. r. 2.J. Il. 6- r 2, IX Jinumerationem omnium&qllarucumqu(! rerum, qllre in fcudo fLInt, quod Gallict:
dmombrlmtnf,appellacur,quod vaf.'llli intra quadraginea die~' poft
prœftitum homagium & facramenrum fidclieaeis , facere tenenlurin Curi,!.Er fic meriro v[u &tcon[lleeudinc,cllius no eft mc- f
moriainconcrarillm,reCeptllOJ ef't,qllando vaf.-dilis vendit vel a·
lienamm aliquam feudalem, vr clJJcor cencacllr peecre inuef'tiruram àCuria, vel à pub/ican is,q lIibu s conccllà cf't pordras dan di illlldlicuram, SC debecllr .1cquc [oillimr if'to caru JaudimllllTI
curix comicali, qux con[ucelldo habewr pro /egc,!.de 'luibmjf.de
ltgibul,vc IHlcanc.ibi Scribenc,& maxima ell: vis con[lIctlldinis ve
fuir
•
%.
�4S
Cau cra %9 ~a:(l:.l,
fuir prob~tnm rllpr:t cduffi tf.qu'if. t. numer. 4. 6- r. & {ufficeret
il10 C\rU ,\lIcg~rc con(ucrudinem, criarnG deficercr lIms cotnmunis dlrpo!Îtio. qua: con(ucrudo fund.\mc\1tl1m h.lblllt ab l\ls
6 qnx r\lprà diximus : alioqlli t fi non rcncretllr cmtor percre inuellirurarn & con(cn(ul1l Comiris, ccnrcrcwr emcor re(peau
rci crnra: quodamrnodo acephalus, & nenünel1l rccognorccrcr.
contra rextum , & ibi notat. In C4!1I. CÙ7JJ non /iU4t. 6- in c. clU" e.~
ofIiClJ. de pr4rlp'. & ni(j recognofceret Comirem,eller allodiulll,
quod eller contra formam inuen:irurx. &. (cquerccur Il\conu~
mens: quia li pro ilJare,non tcnererur perc:c ïnucfbrmam , cll~t
erncoris condirio mehor, quàm vcndirons a quo emlt , quod dIe
non debet .
7
Nec ob!l:ar fi dicarur, quod !iCLtt t non eA: ncce{lària inuc11:irura Comitis, quando varallus donar pra:dlUtn vel alt.lITI rem
parcicularem (ui feudi alicui in cmphyrcu!in, vr (upr!! copiasè probarurn fuit cauJ!.l r.qu,if.l.irJ. nec inuefi Itura COl1lttlS nccellària cA:, quando vaf.,lIm vcndidit alicui dircél:um domlnium alicuius prrdiJ , vel rci feuda.hs cum annuo canone: cùm
in etfeél:u reliùcct contr~él:us ernphyteuticus , ex quo etfeél:ualirer emror rcmanct dircél:us dominus fun di, &- vendicor
emphyrcura obligacus ad (olucndum annuum canoncm oao
florenorum emrori, ranqllam domino. quia facilis en: rcrponfio ex b.is qux in prxcedcmi qu:dhone di~l:a (unt. ContraS él:ns cnim lion t ab c/fcél:u & accidcnribllS, {cd ?t {ublbntiah
qualicare &; nacurali effcél:u digno[cirur, Vt volu ir B:lld.,pcr ilIum ccxtum in t. {Ilm m'lnT' fd1A.§.
de COllY"". em/ . gloll. r./fI (.
POtlllt. de /oW. & alia plurima in cam rem dercripc:l (upcriori
qua:fiionc. Ex quibllS iudicacum fuir, comraél:um hune elfe
veram venditionem & ernttonem, & non ernphytcufin, & ex co
deberi laudlmlllm Comiti Prouincia:, ranquam [uprcmo domino diél:ifeudi de Vaehctiis_
2.
lff.
Jr'M
•
SYMMARIA
6)YAESTIONIS
........,
3. Call./ft2. 9·
1 lJutiimmm An debMINr ex ali0l4li811e confrl1lm ve/ pmfom'ln pr.rdi.llitlm.& condl/ditllr ".!frmnû/ll:. n.1. .
. . ,
~ ffl/Jio vI w,on frorfil1 inh..relfondd,pro quo pr"!flalur,m Il/Of!., fcrpe/UII,., 6-jla/;i!e habelfimddmtntllm. 6- n. 11. .
J fur4 'lHAndo ~dh,<renlre/;IU immO/;IIihlls reflllalltlir immo/lllil1_
4 Cllrici pro cenJib,u vd vtéligli/J/;If4,'lHd! !mdlln! rdlione rCYI/m fiurum, vDcdri poJ!ùnl corAm illdiufeclIlllri,
f C.nf(catu bonif,clli pmjïonts d(6eAnt npplicilri.
..
6 PtnJilttliotm 'Jfl.' colMrel1tfilo , rcplllanlur pays fimdl CIII cobttrenl
&n·7·
'
8 l4udi"'ùlm regl/lnYiter non dehelur ex drjlraéll.·fo//lt Ji dif{otlifiil
prioyu contr4c'c,u foret per VÙlm contrnéfllS. qlli.. tllltC dchallT
Idlldimillm cllm magûJit contraéfm ,!Hdm drjlynûlf4,
, G46(U4 d(6ttllr, qlulils contralliu vetm f cr attHm conlr4crllm Tt11IIl4IlIr :Jiue per nU,~mentllm ,jïlle ptYaiminlltionem pretij rmou/w. tllne mim de6elJJr ,,/til/ex gn6d/4, 6- dUflex Il1l1dlml1lm~
fJlIUm ex conlrnllll,lIlurJJm ex nOllO renOIInN/C.
10 Dij1ral111<Jolo con/mJ;' jïeri 11017 po/cft re Jlon exijl(JJft i"tcgm , nifi
[rqlwIIY4élluretrQjirnitif> 6- omni.1 reponantllr in pYiifinlfm
. . . .
,.llIm.
11lludimilllll11on ache/IIY, nifiJiAt /JI emtortln rct vendlf.c.velIUrt.·
lT4ml"tio. 6- ,!uomoaointdlJgafllr. f1. IZ.
1J ConHilNliol.Ji pru/imdo. C. at Irnnfoll.qllomodo inlelligtltur.
14 DiuiJio III tWI(aéliolle ft !ri"litt/iur, vI imp9mrfllrImf (MfroUlrjÙ,Ad redimenddmvexaJionem lilv,non lili/cm {Id Ir.tnf/,1Iio111111 d,miT/ij.
rrJnfil1i~ qU4ntil celebralllrjilPJ.Y inJf4~/i,~ titis f"nt/~m, mllll'''''1
41ftrla transl,ttione, qUd!fI fip(/' re/mgloff, 'luPtla filtlflonem.
14utlimij. ml. 11. r 4.
If lAliel/Atio an cenfealiluxfi/II diuijione filll" ex C1111fo ''''ns/,ttipl/u.
16 PlrÎl font Alim"" , 'Ile! !eYf(fllllm lxcf/tionem cOlltra fi J" Mre,
ij
17 V.f(.d
�~ ;o
Caufrl L9 ·QE.a:fl:·3:
17 Vt!,/tl/S mn potif ,dmldl'r lin -1mB, do"'mij 1 qHod billt in Y/.
blls p frticul.mhlls fli fmd' 1 jùu co ''fl4i1 Pru ,,,?ù' , f(/j immldlatèflllJj ji.prrioris domini,
,"
(l
fre" tcm .un gll:dbonc01 rubo riumur dux alire qurIhones , ex gl1aruITI rerOlunolle rclulrar deeilio no~ Jh.l: gLlxfbolllS. Pnma d!:, ail ex:1I lenarlOll~ pmfio,_ . nlll11 vcl eCj'(Ulll11 pra-dialilllll debearur laudlOllurn
domino direél:o pr.t:diorum, litper quibus cll: itnpofitLlS ccnfus:
qllo niJm G nOll debcatur cx eatUn1 alienatione, 1ll111to minùs
debcrul' ex earum re(oll1ri one.
Secl111da, polira qnoçlla l1dimi\I01 dcbererur"cx illarllm alienariollc,311 edam dcbcarur ex l'edllél:ionc, fàtl:o nouo eoncrJélli
pecul1i~ il1 tcl'uCllicnre.
_ Cirea pnmam quxfboncm. ~ lIius tcrria: qu:dl:ionis principal hs 1 vldcr.lIt tex allCl1al'lOnc cel uum vcl penfiol1um nullum de·
beri laud im lLlm , vt vohm Per. lacobi fit. de I/&!ione in m»·, pro ri
tmp/'ruolfl1Jl1J.pmult.'1HrfiwlI ft pDfft'.f.Ô' colllmn·fr'l· verf & tjl nit.nJl/m. "bi dicir ,_quod rai ls anllua penflo cil: res incorporahs:
Ideo non porcO: cne emphyrctltlcaria.quia emphyrcuGs in rebus
(ol i CXiO:lt, \lt colligirur ex 1. 1 jf.fi I/gwutllig. & §. /ldeu. /nJf.dt lor,
& illdicio mco m~liùs plObamr ln I..ft. §. & ne lIuariti~. C. dt iur.
emphyl. pondcrando dUl11 lbi dicirur, quinquagefimam parrern
prcrij , vcl xllimarion ls loci,qul ad allam pcrConam rl'ansferrur,
Kcipcrc. &C. & tamen incorpora lia non eonliCl:unr in loco , /,
G.l/IIf.jf dr I,·g. 1. 1 vxorem. §. IrgaMM/.ff. de legdf. 3. & cùm wro l~co non conrincamu r , nequeu\1t pollîden, VI' pel' Barc. &
5mb.ml.fi'l""/lr. §.ji v i.im.jf .le I/cq/lirmd~ rml", dOlnil1io./f. Je
vfo{4p.lforH'H.§.in{orp6raüs.Jf.de I/ur rer.dom. Nec rraditionem pa·
rrunrllt ,d. ~ . m{Drpor,des. & notamr in t. 'l'lO/ieS. ff dt {truilUlibUl.
& pel' Bald IIJ l'ferdllurflt4. {DI. penult.C.mal1datl. Ex gtlibus videtul' 1.11ldimiuITI no n debcri.
1.
):d ilhs non obfl:anribus,verills e(l: debcri t laudimium: quil
penho vcl canon pror[us inhxret f.undo , pro quo pl'xfl:arur in
illoqlle perperutlm & O:abilc babet !irmamenruITI & fundam~n.
rum,VI' dicir Bal. in cap.t.colllmnfin.in verbo,ltJtmld.in tit.dt COli trIN.
inter dom.& V4fat, & Alcxand. conjit. ~ 1 1 . ponderA/if lItrbh ftAt."
""H,
"'.
•
!2.!'/lE ST rOTE 71 TI A,
1
CaulTa 20 ,9. Qgxfl:. 3·
1: JI
vll.d.rDI.j.'IItrfpr.tifrel/ mgllrJ 110n potifl.& Ph ili p. Franc.in {I/p. t. ù,
/riwc.l.colNmll.de rth.rcclefl7Pn IIlimand.lJh. d. & pl'xrcl'ca pro rali bus reditibus compcrit po{fc{forium,argllc pro rebm ipils, vr voluic BaLi" rtptf.legù 20 .{ol. 1. verffcundllm ejllllllem. C. de firrril . &
49ua. & Alberic.in l.fi cerlû. col. 20 .n. S.c.de p/lc7/J. A ngd.II7IH<~I/I" .
r fl/lr.ff.dt ptIJt./'md. Panol'mit./n Clfp. pmunit. col. 1. de wfjib:u. 6~
I/Wf!.1 5.i",ip.in ca'~lfr 'l'/<f /Id pr,ifelf". vol. 1 .IJJ Ldu/J/O. ROI\l~n. {on'
ftl.lIl.i" cl/lI/ld-prop4ttl.in 3.d"blo. Angelus, Arcr.itl §.l. {DI. 2. .lnfl:
dlin/N'dill. Guido l'ap.fjl/41. l f2..in mfl/tria. col. z. & Franclfc. de
Ripà,i/l t.rem fjl/<f nobis.n. 1 6 ffde I/cq.poffffDeci. conf!. 1 3 d.ùl w{
jirwrend,.Srcphan.ncrrrand.conjil. f 43. qujc1/1id /11 princi.pio.ùb.
I.Eeadco huiu{modi pcn{ic3rioncs debirç,racionc rci,(ortiuIlCllt:
ftarucafi ipllus l'ci: \le lieèr aliâs iLlra per {~ non GIlt mobil ia aue
imrnobilia,(cd r c r~~gu a: dam frecie~ , ve per naldul1l iN {.rp. I.§.
fltnd/ll/l. vrrfrxlrl/ ql/"ru./I1 ttt.defi"d.cogmt. ramen t quando ca 3
IUra adhxrcm l'chus illlm obilibus, iudicamuc i mmohilia. vr Ccrible Marianus Socin.qui mu Ira alJeg,lr, in frlrEl. ohl,tI;Ml!m. 117 oEl.
b6tlil,in o''1/11'.col. 1. vrrf .:7 prd!dlél/l proudl/nt. Phtlip. F rane. in.
IJr! .VI prill.cDt.l.du(b. rcclefnOl7 I/"enfln. A lex an d. {onfi!. 2 1 J. po,,- .
Itrlwl.l.iJk.6.quo li t vc cleriei t pro ccnGbus tille veébgaliblls, 4
quxpendunr raIlonc rewm (ua rum ,in ius voca l'l rollîne ad iudlCem(ecuJarcm: {iC llt pro rebu,s Cuis parrÎmonialibus, pro quibus prxnant cen(uro, VI' vo lu It Sa lic. itl /1/""fid prriCl,f""'.Cjùe
ctnfvelrrltq.Gui1Jcl.dc Cuneo ùJ!.de hù.c.dr cpifè.& clmc.E r ho c
feruarurin faro, ClIl confu crudinc regni Fra ncia:, vr did r. foh,
Floer i/l §-fn,(~/. 2..verf{f'l/d /11 17({(f/dno.lIJjl.de (rf/(tlrllon. & Ma ..
luer.intitule, drremi/jiOlf.1tI §. ilem ji presvy/tr. & Aufrcrius if,·
Ilflti/iMr Cifmmf. r.dt ofJiClo ordin.try , in 4.j;Ii/en. 20 . Yt~e/ll. & Ben.diiJ:.i/l " ptl.Cllp. j{'IYfIIIIÙ",it, 'lHrb.,,j- ':.':<orem ;,amillt Adtl.ft:",.
II.jl1.aum mulris (cqq.exlr.de tqJ.•menl.<2ha{['J n. /11 {ot/fi"'. $lIr- ,
g'NJ.lII.Jn (Onj[cAliom.§.I,ÙJ Vtrf& "pl'lIrl;m/ /,r con.ffl,tiio;J.col. f· f
· ~'/rf.ftdluxl.pr,td,a.!: vbi traétar,eo nlifcaris t :rli cui us boni, Cil i
apphcérurrales pélioncs,an domine, in cuius wri(dJébooc FUlldUI ille finIS cft:an vcro ei in cuius iuri(dH~bone habirabar iS,Clli
ulispenfi~ debebarur, cui LIS bon a fllerunr eo n!i(cata. Hine cfl:,
~u6J pofielfores fundorllffi veébgaliul11 , reliqllias ip{ol'ul11
ceiamremporis quo non po{['cderullt, folllcre eogllnrur, I.IJ7/~
pd/or/J·ft dr pIl61./. 20. & 3. C.jinufflf vd"l'q. CÙI11 igicur rai i 1.
1~
�CallrrH9.~xl1:·3.
6 les t pcn(itationcs l'cbus inhxrcmcs,iudiccntur immob ilia: me1 1r0 ex ilbrllm allcnarione , dcbcClIr laudi mium domino dlrello
funai ,cui inhxrem pcn(icJriQllcs.
7 Nec obftacCJuàd in principio diccbamus, huill(modi t l'cru.
cu~ am pcn(iollci , loco :lUI' t'undo nO I1 concincri. Rc(pondcrur
cnim, làricoiluilcri fun do,cùm ci coh çreac,& pars rei cui inh:r.
rcm repurenrllr,vt fll prJ prob.lrulTI fU Ir. Lcges ~ute m quas lùprl
addllxi ad probandllllliura incorporali.lnon conrineri loco,nce
pollideri, nonlot]lIlllltllt de hlliu(lll od i illribllS rcaIJbus, & folo
cohxrcnribll; ièd de aél:ionibll s • nominiblls,& aliis iuri bus me
rt: pcrlonalibus,qllx'perfonas ipf.ls vclur vmbra (eqlluntnr , llon
l'cm aur (olul11.
,
Circa quœrti'Oncm fCClInd.1111 hllius terrij dubi), prx(upponi.
l'lit quod ha:c rcdn él:lO t'lllr faél:l l'cr modum vcndirio nis. Nam
diél:llS Seph.llinn vcnnidlr nldo Ifnardo cCIl(um diél:u m oao
ilorcnotlllll , rerll1cnao li hi & (uccc ll'oribus (uis in dlél:o caflro
dominium direél:ulll & ccnfulll vnHIS (olidi fi lpcr vno fundo. &
lic fUIr in ctfcél:u quxd.1n1 rcduél:io ca nonis oél:o Ilorcnoru m ad
VI1UI11 fohdulll fada pc\' vÎ..1 n) co ncraél:us vendirionis , mediante
pretlo Celltlllll tlorcnOllll11 ab Ipro d Vachcriis Colmo ,& vcrè
numeram: & idco ex IHliufmodl redllél:lOnc: canonis vcl cCl1rus
faél:x pel' mod ulll conrraél:lIs vendiri onis , deberur l.mdim ium
domll1o d\rcél:o dlius fundi , pro quo deberm pentîracio vcl eco·
S lus.Nam quamllis rcgu lat tir Vt ex dilhaél:u non debeatur lalldi.
mium,ncque g.lbeILI.vr pofl GlIillel.d..: C lln.conclud. B,m. Bald.
An f;. AIc )(~ nJ. Paul. C.d!. bron & rc liqul Scnbcntcs in l.ablm.
t/4r.ffi. d, p.lf' I.<. CVI1 . & Ib 'd. ù, I.f" §.ftd ql/!" "ojfra. C. com~J.dt
l'g.lI. S~I '''. Ii11. 1. lfI/41/do Imal <lb lmt. Tecedcre. & lariùs d i ~ lf;'frd
c.tt1f. z6.qll.cJI. 1. ramen hxc regul~ f:lllir, qLlando ha:c difT6lu·
[10 fi t per viam noui conrraél:lls , quollialll runc dcbemr !audl'
mium , etiam ex dlflraél:u : cùm magis lit contraél:us, quàm
diltraél:us : & ira rencnr A Ih. G\lIl1d. de Cnn. Ang. & Canr.
111 d.l ..lb (mtlom. BJrt. In /. 3. §. conlrar",,,,. ff. dt COnly,lf. aa. tut.
An gel. mcon! 94. mC/p. cltm lu & 1".rJho. ·colt'mn. penl/ft. 'I)(r[.
'VIdent/llm tg/lM. Clllll aliis coneo1 (bnr. allcgaris per Bcrrach.de
Firmio in tr.rt.dr g4bdl.tn q/lmta PHt.princtpaLJ '1"41. f .dr m J pJII/
0[/411,' p,rrI .pWJC1p.m 14·QIl"jf. ~i n Ctl3 m debccur t gabcll:l, guo·
9 tics corraé'l:lls verus pel' alill COnrl'aél:llm renouar\ll',liuc pel' dimi·
nutlont,flllc per rcduél:lOné prctlJ œnollerur.debcrur enlln tUile
laudi
1.)!
•
e:lU/I'u9.~:!:{\+
trl
.
audimiu duplex, vnu ex vercre conrr aél'u,& alil1c1 ex IlOUO re·
nouanrc:vt pofl Bart.dcclarat Caflren.in l' 'luinimo.§.tfd(~. pel' ilIum ccxr.col.rjfde paO. Nec porc!t lieri t di!traél:us, re Bon intc- 1 (li
gracxiflenre.folo con(cn(u : III li (eqllacur aél:us retro ûmilis, &
omnia reponanrllr in primulll fl4ru m, l.d.:. .qllando ficeat "h emt.
rlild.l.abemlime.jf.de p"Oh.&. ibi pel' Scribcmcs. qui aél:us rerro
fimJlis in noflro c:.lfu non imctllenit,hoc c:!t rc!tirutio prerij,line
qno oon porell: Neri difrraél:us [01-0 cOll[en(u, l.fn. C.lJlldnd.!ic.itb
(",/.rie, vnde in cafill1o[\:ro di\l:raél'us elfe nOI1 pore[\:, [cd nouuS'
eomraél:us.l1on enim in corum reccdirur il primo contraél:u.fed
folùm fil' redufrfo pcnliraripuis. & in hoc (olùm refor.marur
primus conrraél:Lls, vel pori\ls in hoc (o!ùm recedirur ab iIlo:
,ùmlOaliis rcrillcar (uam vim &obligationcm. Et licmeriro
ex huiulinodi reformariolle vd redllttionc penfionis pel' modum eonrraél:us faél:a, dc:becur laudimillm,vt diéhttn e11:.
Verùm ifl:is videnrur obllare duo ,' P rimum t , quia lau di· I I
mium non dcbcrur , uili in ernrorem fiat rci vcl illris alienati
tranOmo, Vt vel um Doél:ores, pcr ilium texr.in '.fi pro fimdo.C.de
t""11'.111 ljin.§.& lU dlli/ritia. pondcrando illa verba, qllin'11/4'
gifinw/I p.trlfm pmy' vtt 4fimmonis loci,qui ad al",m perfonam
tr.tnJfortnr.c.de itlTt. empbyl. qui rcxtus vidcrul' deûdcrare trallilalIOllom lieri in aliam per[ouam, VI' dcbearur !alldimillm: At in
ceduéliollc confus vel cauonis, liue fiar l'cr modum contraél:us,
fiue diflraél:us " nulla fit rranllario,fed fo!ùm remirrirur ius illud
peufioois, guod vc:ndiror habeb:trill i1kl fundo,ratio ne canon is,
fcdrcmirrendo ius illud penfionis, non dicitut vcndltor aliquid
trlntluhilè in ipClllU I(nardum de Vacheriis,ced (olùm remitill'e
IUXI.tCxr.in d.l.fi pro fi",do.& ibi notarur pel' Bart.B~ld.A ng.Salic.
J>~uI.Clflrel1.lafon & alios, in !.rx cauffo. c. pro emtore. vbi g lofl:
llarco l.& Scnbcnrcs communirer hoc noranr.
S,cund1l1l1,quod viderur obfl:arc,ell:, quia t i!ta penfio {Jélo r:.
florcnorulU IIlhxrebar fundo, & rC'pLltarur pars ilhus, vr [uprà
dcmolltlrarum fuir. Vnde licur du1us de Vacheriis , porerar
dirponere dClpCo fU lldo, finc<:on(cnfù Comiris &. pra:llatione
~udjmIJ: ira & de ip(o ccn(u & canone annuo, q ui [equirur naluramfundi pri ncipalis,&: rc:purarur pars eil1S, ttrg.l.ùm[gmlitml.
§.•dcljf.dc paéliJ.ibi.,..ji igit/JY il, lol/lm pOlcjf,my non & p.,YS
,/Yi
"mOnt pOltjf ? vbi la(on pcr IIIUIU rextum 110tat, vali·
ii 3
diiIimllJ1l
''''il
.,
�CaurTu 9,Qgx!r'J'
,
cllffimllm elfe argumenrum,de toto ad pancm,l. fj",edt 10/4,ff."
rtlvl1Id,
13 Et primù~ r,cCpondcrur t ,quàd textus allegatus in d, t·fi "~
fil11d~, procedle ln ca(u (uo,(cilicce,in tran(aébone: (ccùs dl in aJiis coucraél:ibus, in quibusjl!c qui dimicrie, dicieur alicnare, &
transferre,ve pulcrè nald,in ca, 1 .in fin. de con/rM.in/cr VI.[ & al/lllll
~e.bm1 & Alex.", d, lJi profimdo,coü .in vltim. Notab, nl/m/y. 4, &
Ibl fcqulrur ~aul. Calhen, & omnes Scribenrcs. in t, qU.eddlll ml/[/lylfde m Vl1td,& '" lJifPonfoltlm.§ji mulityffdc Îtly,dot, l, qI/a raIJom,§,l11tcrdu11J,./f dt (I{q. yty, dom. & ill::Lm opinionem rencr Bcrtrand.coNf3rr.vifô cafù.ltb, 1.& ~nf2 yy. qu4itllWJ cH.lib, 3, Harr, &
ah),m l, lX wt/ft, C,pro cmtoYr, & ratio fpecialiearis in rran(aéHollC
~4 dl:~quia t dimiaio in rranfaél:iollc,fÎr principalicer, vr imponarur
fims comroucrfix, & ad rcdimcndam vcxarioncm litis : non au·
[cm ad eranOationem dominij ,v r pofl: Bald Akx,Sailccc. & ahos,
declarar lafon ln d,IJi pro fimdo,coljin.in 6,l1ofllb,num'9 & Bald./R
I.t.col,uv/r[ fid I1UNqllid pouf!- C. d,bon. ml/tan. vbi facir dlfferenci.m,inter cum qui fimphccm liu:m fcu comrouedial1l rcmirrir,
ve hîc nihil dari aue rrallSfcrri ccnfearur, vr eriam voluir Bart. in l,
nAtuYlllitly. §.nihil C01fll1l11nuot. 3.vtrfic.pro dccll/Y.tlioneJf de aC1· fof
fiJ!.& tn d.lJipr~ filnt/o.in ftn, & ibi nald. & Cafl:rcn, & idem pcne
volule Bald,1n tJi /nitr VIJ ,c. r~mrfJIm, v/r,it/d, vbi dicir,l,f pro fimdo,
ha~erc locum , quando rranflél:io inducirur fu?er Jitis inO:anrial
fecus ,quando conccrmr rem ipfam.& feqll iw r Jaf./n d.lji pro fim·
do,roljil1,wr/vndt allbi.quod renet ~ Bemandtn d,confl f f' 'lN.tfitum tjl.llb,l ,& Ancon .Rubeus confl y~ ,ÎJ,cip.vJdfytINn. col,l.7Jt/f
non obJlanl m,do,& in ca Cu nofl:ro: cùm ius ql10d remittirur , elfcl
ccrrum.& indubirarum,wnc fine dl1bio remiru:re ell: dare,
~
15 ' Nohm prxrenre, nonnuUos t rcnu i{fc, ctiam in rranCatn one
inre1ligi alienanonem fafram ex fola dimiffiollc , ql1am Ccnten·
fiam rent't glolf ln /.cù", hl. §Jivm.m verbo,tranfoEhomff d/lran!
qua:-d!Clr,cum ahenarc ql1l poaidcnri rcrn ,rranfaéhone rcmirrir.
Ideoqllc hoc cafu rcquiri dccrctllm iudicis,quod aliâs rcquirirur
in aliclI.1rionc rci, ql1 am glolf. fequimr ibl hlon, m ftne, Barro!.
& Ja(on tnl,,,,,lltlf cod, idem voluir & glo{fa m/,non fol""" in vtY·
bo, dedl'u: c. de pr,rd, ",inomm. qu am omnes Scribenrcs ibl, non
rcprobando,cenCcnrur racir è approbarc.illxc. ccxc. in 1. qllod s.bi·
nllS.1I1Ji1l.Jt:de hmd,mjht.nam( vt ibi dlcit Saliccc.)minor,dum pa.rar aducrfus fe exccpnollcm perperuam. qlla obO:ame amphùs
l'in
;'1'4-
.
•
2:rf
, ,
C~1I«:I%.9, ~xll:,3 ·
~Jfidlcarc non porell:,& fic in cffeél:u vi~tur alicl1are, cùm :id il-
lam ampliùs redirc non poecil:, Nam paria t funr aJienarc, vel 16
, p:rpctuam exccprioncm cOlHra fe parare,gloifin [. 1.in verb, Vit.
TII.Cf Aduerflls Irrlnfirtl.qllam glofl~lbi fcqlllll1tur Bart. Bald,Salic.
&aliJ.vr Albct',j" LAI/th,hoc ills.lolumn'4· in ver[ rur/llsfi 'Ecdef. c.
d/flClof Ecclrf Ynde III CJfu nofl:rx quxfl:i onis, faél:.1 redufrione
diéh ccn(us, diél:us I[nardus parauic (ibi & fucce{foribus, eXcepnol1cm perpcruam adu crlûs difrulll Cephallnum, ve merirè diCJwr alicnalfe & rranltuli{fc ius i!liu5 'pcnfionis (cu canonis,
quod habeba r,
Ad (ccundum obiefrum rcfpondecur,illud t procedcre refpe- r 7
élUlli rIS quodhabce ernphyteutain fundo. Nam illud ius porefl:
ahen,uc fille cOll(cnfu Principis, dummodè interueniac confenfu~ vaf.dli direél:i domilli, & ira procedunt ca qua': fcri plimus [upra,tII1.1lfl.lJUII/S c~/ifft, Ae refpeél:u iuris qL~od habee vafallLls fu per
1110 (L1ndo v€él:igali,ram rarione dirc6l:i dominiJ ,quàm canonis:
vafaULls.non pQ(dl:illud ~li~lure fine confenfu Principis,ve fuprà
conclufulll fUie, ln 2.qu.lJccr 1l1 <:afulloil:ro direél:um dominium
nonalicnaucrir vafallus, fcd folùm ius anuui canonis. verumeamen cùm call on fic acceK'Orium & vècus fequela direfri dominij
mClIius recognieionem prxil:arur:merità non pot Ltit'ilIUd a!iella·
rcfinccQII{cn(u Principis, cùm accc{foeium fcquanlr fui princi.
pahs naruram,c.ACC/jfimum,.dt reg.iur.ill 6.t, cllm principa/Hf!. eodem.
& ln caru nofl:rx qUa':fl:ionis, cmphyreura non alienauie , fcd vafallus:mcdianre qua ali cl1aeiolle,feudum fccie dererius.quod nOll
poruir (accrc fine Principis licenria, ve in tit.de proh,{Jfe/lll. a/ienat.
&Ibl pcr !laId. Ailler. & omnes Scribcm, 6- in cap, imperiA/em, de
f"Mfiud.J!ùnat.Ideo fuit conclufum ex maiore fuffragio , Jaudl~lum erre debirllm pllblicano , ram ex prima vcndirione,
quamcx rcJuél:lOne. c3non is poll:ea faéta per modum comraCtus:vr confiar arre(lo in hac caua:'l,anno 1558 ,die ~ 3. Nourmbns publtcaro,
.
•
c.: AVS
,1
�C:tufI'~
CaulTa 30'
---~--------
C A V S SA
1557'
•
2
De foccJbtcordinaria DOD potcn,rcd de abroluUl poteR in prziudicium frgitHne·
tum,vt hlcioq.J.
.
b Morib.Gal!iz,non poffuut fi.lij {ucccdcre-aibinis parcruibus,fcd 6fcus,Tt (utri rult
probaturn in prjma cluffa,q 1 &: L.
C
•
Et u,cio f0n.ÎCUf hîc Jo. 1.q.D.4.ac. j.
lN
2.57
IN ENARRAT'JONE HVlrs CArSSAE
dll,ejùemnt '1H,ejJione f.
3.0.
Llulhis D. Francifcus de Triuul~i,.
Marcbio Vegenna::, &: ciuis Mediola·
nenhs, cres habens filios naturales &
legirimos, imperrauit à Rege ChriCtiani{[j mo literas ~aturalitatis pro Ce &
duobus 6.liis (puriis Raphaele (cilicet
&: Ioanne Nicolao de Triuulliis,licentlamgue dlfponendi de bonis in Gallia aC'luirendis ad (exdecim aureorum
millia in fauorem diaorum fpuriorum, ad (ux voluncaris liberam faculratem: quod à diuo Principe ex cerra
(vt aium;fcientÏl,concelfum ell:,cum derogatione legum
aut conll:irutionum,g ux aliâs r~g uirunt con(en(um lilio·
rum legitimorum, vel oorum cir-ationem .. De harul\! co·
probatiol1e dum agitUr, pl'acuit Curia::) Principem fp~.
rios legitimare,aur cum illis difpenCare pofle, etiam Icgi.
timorum filJOrum non faaa mentione, li legirimi cram
albini a: Nec hoc ca[u derogationem, aut illorum cita·
tionem, in eiufmodi reCcripti comprobatione, elfe ne·
ceffariam. Conclufum ex decreto, die 2.. Septemb. anOG
3o. ~:dl:. r.
Prima,An Princeps po{lÎr 111 prxilldicilllcgi eimorli dlfpélàre.
Secunda, An c1au(ula derogaroria appofiea ,ex cerra {clemia
/J! plcl11rudllle poee!1:aeis, fucrie necc{làn a in hac d1fpen(ano ne,
cxquoomnes Icglrimi lilij Fr~nci(ci Cfam Albini & ciues Mcdiobncll[cs,qui non porcram in bonis Gallicanis pcr di[tum pa[cern acquircndls (uccedere , am de illis di{ronere fil)e {pcclali
permiilione Principis,iuxra Galliarum mores.
Sf/MMARI A f2..,VAESTION1S
1· Clillffe 3 o.
t
1
PrilJups NOI1 pOll1 de ùm ordm.trio ,jJIllftihllJ Itbm4 ùgitmllf 6natur4Itbu$/t!,'ftmare flJl/rioJ.
Prlllerps dt plmitudine poujJatù, & ex cerlll fi/entia, potejlj! ' 1/.bllllt6trù legitimù "'tjjmfore cum,/jHlriis.
i l AE
S Tl 0-
P R 1 M A.
E iure ordinario Princeps t non POtcrt
rtamibus libcris naruralibus & lcgitimis,
{purios Icgieimare. eexr. il1 §Ji vtro pl/lrimtf
e.'<tjlentibu1fliis. in AI,,"ml. '1t1ib. modis naIlIr,tles tjfjiu. 6- in §Jit igiltlr !iW'tÙI. in fin
IIlIlh. (Jlub. modo 11111. if./ic. 1egil. quod rradie
P,1lllus de Cart ra in 1. c,.tüu. §.qllidf l,m·
tltm.colfldt llb.& pojJh.& lbi crÎam declarar Ia{on,coL. 1 tf.n. r06.
Bald.inl.l.c.dt[cYlIII. é~ Il'f/lIl, ln r8 _q. 6- III CAp. domiNo Cllrrr,1m.
(4lptN.iw tit.hÎcjnillir lex,& corftl.reg. & norae Barr.in Il/llh. JtellJ Ji
11Iù.B~/d. &S :t1ice r.ilJ AIIt/7.pr"'lerea. C. de nat.IIb. Iacob. de Bello·
uif.in §.4d IMC.;" IVllh.vt 'iul1t m.1t. And.de IIcr.in cllp.r.in ~ . ,h1t/l
"/11. /IIf dt ftlul.difimc7 f"erif ql/<fll. inter dom. & I1gnll/.dif. Al ex.
copiosè i»con! 1 87.videtur pmnll con(idmuione dicmdllm.col. I.vol.
foAnt.dcBurrio in cllp.pervemrabtlem.'flliflIjfmt JegJ/.Ba/d. in {'Ip.
fn.in 1.I0/11I11II.dt Irdnslatpr,r/ltI.& hxc crt comm uni s, ve eence L1~
fi fti",Ù17l.fJlI17J. l o~.infIl.
{Oll in IMI.§.qllid
kk
Scd,
J
•
�15
C:I.llO';t l O.Q~xn:.r
.
.
'
Scd d.: pl nimdinc porcfhlCls & cx Ccrra [clcn na vr 1ll ClrU.
t
no (ho • potc{[ Princep t'oam (l:amibus hbcris Icgitimls dl(pcuf.uc,& fpurios IcgitimaTe, [cculldùm Ia cob. de Belloui. In §. fj1l6nlA11I.tn LA/lr".II"IO.mod.l1nt.1!jiti.S:tlic.", drc7.LAul!J. Item '1Un •
l acob. Ailicrot.tn d...".,tu/','/,s. & cil: d<: mente glorr. & Alex.//: 1.
l X f.'Eld.Jft{< V/llg . v~ P"/doJ ll.de [lTlmol.ÎJr Cdplt. l1iji CI'''' pmi m.§.
p,/'(i>n • .de rei1ltnli.rI.s.:. dl- con1ll1llllis opin io Scribcnril1m, vt tdbrui Ale an d.ronf 1 81.fD/..rntep. Vl~rnoJ1'olll./t lll.lm, d/lm diabAlllr.
'L'D!~1IJ. r & cancien! diclt cllè com mu llcm bf. in d.l. G.d/"•. §. 6fjur.1ji !.tnIÎtm.cnlllmn. 16. n. 9 6. Ëll: cnim Princeps kx .1I1imarl În
rcrns.\'r nor,anr Scrib c l1[ ~s ,I11!.d/<~n., 't' DX C. d,lrg,b. tjllam porc{larcm pordl: [pccialirlT dekg Irc COlHlri Pllatino,Bald. in U,m
j lm{d/J1.Jfd, ml"l.t~(f.ér in l. l. c..1~ fifll ll.6- "1/1a .in 18 ,'1"' & Akx.
ln d.l. cxf.,:t" .Pau\. de Calh:& lJ[on if} d. §. 6- fjllld fi WH"",. Ex
qllibl1s rdùlut , ex cerra (cicnrij ~ pknitl1dinc pordl:aris, Prin.c.pcn~ poJlè dl(pcnùre, & filios Ipllrios Icgirim,lTc 111 pra::I~ldl
CHlm /i.ltorum leamlTlorum , & narurahllm : 1l0~1 aurem de lI1re
ordll1ano , vr fui~ concl ll[um ex maion vota, in hac qllx{[ionc,
dlc !..Sepremb, 15 ft.
Ji
----------------------- --ST' MM A RIA
6) V
""-'
AE ST ION / S
femnd..: , Cauff.e
l
3o.
LCgrtlllhllio,; p"tre pojl"!al,1 ,110n YlIf"irit cir41iomm vd eDnpnjÎlm
~ ltDrum !tQ/IJ1lJOrllm ,& natllr4111llm)
l
•
•
& '!JlIlto InlallS ,'.gnatorllm.
l' 'r"g~ IID {JI~IIDnù '';~/ lO>1ftnfi<J flroTIII?I l1dlllY.d",1h 0- !eglllmo-
rHm , I1M 11 iJ({~(j.lYra , l]/Mndo ex p/mlwdme poujl,,/Is (7' arl.
(clfIJtu fitlegrtimalio.rtem 'l'lare appDni folt.tt,vlde & n.3·
4 Ofallo fir~rHm !tglllntomm & nll/llra/lllm,al1Jil fuienJ" in inllrin."ion< rcfcrrptr drJJenfalionis ad fucadmdllm fiElI III [411°""1
fi!!OYtlmjJJ/lrrorNm.6~ cond,tdllllr muff.mam ,Ji 111 il//.> b~11ISfily
lrgiflml pourant de ittre & ex (#njiutlldmt f/CCldere: pmsji nln
POllY.tIIl Ù cOI'/jit<ü.drnl Galliea1Ja''I'1>I 4lbini mG,""" parent/km
nOf) jùcredflnt, ncc "erldilMent IJaberc poffo/9t. Ô' rlltlo p0ntlur_
nllm. 5.
6 ciwio .Ignalo/'um non if n<CljJarid , ~IWldD legitimA/iD fi in 'VÎta
P,ltrI.
Colutfa 3 o. E?E,xCl:. 2
.f2.!AESTIO
SECYNDA.
Vi us qll a:Cl: ionis re[ollltio pendct ab ~ IÎl : a:l
in Ic aitima rione rcqui r:HllT cira tio fillOwm
"
legirimorum.
In qU.l qua::{[l.onc t ,q uan d0.\' [
parre pcr irur Icgirim atio filij, prout in ca[u
i{[o, wnccommll nil ef'.: op lr io C1l111 B:lI'r. 11J
1. Ga///fJ.§ .& qllitlfi tllfJt"mjfdt M. é pojlb. ve
filiorum ciratio am con(cn[us, nOI1 rcquirllcur:ficm occ aliorlll11 agna corum. quoniam qucm admodum pacerporerar in vira [ua di(poncndo am conrrahcndo, filiol prill.1ccruccellione: ira pcr Icgitimation cm . 511fficir ('rgo fihorum f.'lcere 111enrioncm in re[cr ipro legirimarionis , ne Principi (lIbrcpncium vidcamr,& iCl:lld linnat Bare.1n AUI"mt.pr.ture>l,c .de ""t.
Iib.Angelus in §Ji fjllÙ igitllr. I.ln A/lfb.qulb med.nat.1fful. Fredcr.
inlonjil. 5l.Alcxand.i" §.& 'II/IdJi tnm;ulI.fl,- in l.ex J,OD. colllmn·4_
"'''''!4.J.dt vulg. A nt. di: R onèl.in·lraff.de l'gitim",. in cap. dt CIlIrf
flrmali Iegil. cDl. L. in vaf 'II/a rIO dl/bit IItllr , a" rt'luirallir CJt allo fil!tru",nufII.J. & 4. S! Bocrill s in duif 1 n. & hanc opinlOnem dlcit
eommunem Socin .fmjil. ~ 46 .dtgl/nler.cDl. 3. in Vtr{ primo eonfidt.lInao.vol. 2. [deo in ha c t Icgitimatiollc non mulmm erat ncccl- ~
faria c1au(ula derogaroria.cùm in refcri pro e!fet exprdfum, Icgitimationem hanc lieri de ccrta (cienria & ex pleniwdinc porenatis: quo ca(lI derogario non eCl: l1cccCTaria [ccundùm Ak xa ndrum eonfl.,87·V8/. 5. ~œ der.o,gario [olee appo ni t ad dC'lllon. 3
ftranduJIl , CjllCld Pnn ceps kgirimarionern fac lr ex ple!lItlldll1c
poccfiaris,li hoc non fUIr expretfllln rc[Cl ipro, vr nor abllirer \ '0 lUit glol[in lap.lfd ".Le.dt rlfiripf.& [acoh.de Bellolllfll,tn d. §. ~I/O
XiA",. Sed quando cxprimltllT in re[cripto , tegitirnarion ~ m ficri
deplcnirudine pordhti\, runc dcrogario non dl: nccenaTiJ. &
hxcproccdul1t in veTa legitllllarionc Principllm.
_ .
Scdquomam ln ca[u 110Cl:ro pociùs videbatU[ faéb, d ilpcl1 (J.tio ad cffcllû (ucccdcndi,q1l3 m vera legiwnarib, vr verba re lCllpti dcmonO:rabâr:ideo qllxriwr,an in Mlterinalionc Tl (cqpn hlliusdi(pell(arionis, de iure reqllirarllr cÎt:uio lilio:um legioll10,
Itum,quamuis in vera legi rim aeiollc non lir necellaria.A ncb .(Mf
l41,1-< Iln0rl prillll.eol.2.in verfz. 6- pr~ IJoefocit umifiio ùJd, bl!.t
niwri,œncr in huiu(modi dit;'pé(anollc, cirarioncm filiorii rcqui-
0/r-
kk
2.
Cl ,
�C aliOtl )o',~x{l:.t.
fi,&: dre I1ccc/f.Hiall1.l ucm rcnet SOC. CDIlf146. Û(g:lfItCl'. col. 4.1n
'l:ofi•.pm1J. CD'1i.i.:y,l;uJO,'lI/od .///Id l'f lil/m leglllmllre, & alllld Cl/m
f'l~ .id!I/(Udffidllrn dtjpOlftrr.vol.l. vbi dicir,genirorem (uumMa·
rianUlll Soclnum,&: 1oaB.de An:\nÎl pro hac opullone cOIl(ullIl(fi: &: InlÎanes adLlocaws It.lh.c (uo(eripli{[c.&: idem voluitAneh.
m'1'ID
cOIJjiI./nClp.ctrL,1 pm)Jum 111.</1:1'" fil/ffit [ut. expedims. &
lue LltIOIlC 1'1d~b.lt"r d"rog.uiollcm fllrr" du:tam fl11{[c in relèripro Ih:ectlàl'l.lIl1:t.It11CII rcébùs eonlidcr.wdo, ulis dcrogatio
non hm Ih'Cl'I1:wJ in rcCel ipro .' quoniJlI1 dl(pcn[.uio (upradlé1:a
ftè'l:.taddt'-:d:lIll1luecedendl.&dl(polH: ndi in fauorcll1 {purioru,
fu rarllmltJra ad bona pcr dléh1111 Fr.mclf(;um aeqllircndaiu tta
lImites regni Fran cu:,&: v(quc ad (llmmam (cxdCGlm millill (eurorum.Sed ql10niam /il\( kglriml &:.n.\ruralcs.dréb Franei{ci (unt
albini, & extra /in es rc~nl n:trl : mcrirQ (llllt incapnécs bonorum
Galbca nol'Um,vel /llcecilloni~ G&lheanx parClS:idcQ non dlcunrùc hab cc (pcm probablkm ad .lIa bona, Vt mento 110n traélewr
dc corum probablli prJ:iudlC'O : eùm in iBis bonis nou fir~t (Llcce{[llri,proptcr confLH;tudlllcm regni, qua albini nOll poflunr finc PnnCl pis li cen CIa (ucccderc in Gallia.Cùm igltur nulluln habcanr ex hac dlfpen{anonc pr:rlUdicill m,mertrQ no n [U)l[ Clratl5 di. Clllll ci tado ru 111 dC1l1111TI fit ncœ{[aria , l]lI:lndo aglcur dc
-corum prx,udicio, Vt nor.wr B~'T.& Sen b.per illll 111 tcxr.in t.adol'flO.WIlI tfeq.lfdc ad0l'1·6- 1" !.t.& fJldr n"','1'.6-;11 l.de vm1"0ql/e ffd( rr I/Id.P.lIlor.& Fe1.Î1J c.'''m olt",. de n /I.d. & pr.o 11lc Op lnione f.1Clllnt ea qu.t: tl'.Idunt B.lr[. Ang. Alcx_ Palll.Ial. & OIUIlCS
6 111 d.§.è qI/Idfi ("mu", du m l'olullt. in IcgiCll1larionc t tlllX fir 111
vit,t p.urI<,nol\ r~ qul11 a~lIJ.rorllm clta tioncm,ca potlfIirvùm ra·
[Jonc, ql1lJ. coe;n.ltus nlll\Unl :LI, h.tbcr in rcb. agnati dum villit
agnams,nec ~)em probabilem {uccdTioni<:ideo nec prc;iudlci111l1
(onlider.101Je.flCit eClam qllod (cnbic Raphael ClImanus l1J conf
1G8 .rcufYe?Jdpal.col.~. vbl conflder.lt,non lieri pra:iud.ciulU agn.l·
u s ca rarione, gLl1a fClIdllm dtbet [eucrn poIl morrent agnatiad
domill um. vr rradlc Alex.in d.colj" S7.co/.l.Ergo cùm dc lure,nctenta con(lIctudme Galli,t:, Iiliol'1l1l1 \cgitimomlll confcn('ls nOIl
erret rt'L1ulccn dll s in hac dl(pcnfacionc:ldeo non fucrLl1lc clcandl,
& pcr eon(cglle ns, dero~ario (upr~d l1:.ta fUit n:,tg.s apyo!ita in
rdènpto ex abundanCl caLltcla, qll,tn~ cx nccdhratc. Et hc fu.t
t:Ollclurunl in hac cauJh,l .Scprcmb. 1 557.
.
1
CA VS
Cau!Ta 3 I.
160
1J::'
t
•
C A VS S A
31.
1 V V S H~ nricus Princeps ChriO: janln·. maritimum ius regale [poliorum,
quod dl: declma pars rerum nauali
bello iufl:è captarum) Ma[lilix criremUI11 direCto nbus donauit: [ed cùm
priùs idem Rex il'luiéhGuTIUS nobilibus& ~cnerofis miliribus Ioanni de Leui, & Petro Bono vig~nti millia librarum T uronenlium , quas ei[dem
debcbar, fuper hi[dem prouécibus aflignaUl{[et:ideoin li':
terarum confirmarione qu.erebacur, an donario prxdiélx afflgnacioni derogarer, aut [Jcerer prxiudicium : &
non dcrogare nec Eaeere prxiudicium pronumiatum
ea.' die 1 5.Oél:ob.ann.r f57.
a Q.!!ia afsignacio l'rinc ipis) hlbet vim adiudicaClonis ,
quxll.
sr MM Â
V[
pluriqus probatlU ia
.!zy AE S Tl 0 N 1 S
vniu, C,lIIfJ. 1.7·
RIA
r AfognMiaPrincipù h4ha rjfoéll/m ddilldicatioll/s ~ IIIdiu:Cllm pP/enum fit /flS in c,tuf/a,tfJlllnJ in lAlifitlO. n.2..
l vffogn,'1/01IeS flél,. à principe VII à IIIdl{(,inc!lldlmtfimu! diJJojiliMI"', & dtjJojilionù exulitiOl1cm : ql/ittellUS (xccut/o IIITd rjf.
4 pril7cÎpisflfQ conlraéll/ transfir//lY dpmÙlùlm.
f vfrJ/gn~li'"t! flé!'. à PrillClpt, ve/ à iudice, jùcadlml loco foll//i6nis.maxim? 4d hl/nc (tfiéll/m, 'tif non !1i1t peyfeqllentem donlltlMlmiu{ dettrùu ferl aj!IgnalioniJ'.
~ LAfugn4lione fola indl.cÎlIlY lIélionis tYllnjlafio, & ù/ris c(fsio.
7 Dpminlllm per legefJ1 Irlll1~((rfllr;pfo iUTl ,jine IIliqlla trl/dilipfJl.
kk J
8 Pri"
•
�J.6z.'
S
9
10
Cau/fa; l.~a:n.vnica.
,
principis cDIllralllU haba vil/) ltgù,q(f04d IYdnsfmnd,/1IJ ipfo ÎltTe dominium.
tAd PYincipe", folum j}rll.tt dul414re [ua bcnefcùl.
Clfri. fotrj! Pri"cipum buufcia dec/arare,
f2..f AE
S T J
a
Cal1ft
_
vN
[ C A,
3 !.
0't ' 0"0' pmœd<do, diœod"m&,.m g""io",m
Prinelpls habtre dfeél:u m adlUdleatlOI11S, vr volllle
. ' Bart.in t·f conjJantt.in 1..qUl'. 4' pripcip.ff. folllt. ma/r.
B~ld. in I.ordo. coh.verfvlrlm: pervcrb./lfigno.c.deexecut. Tei iud.Guillcl.de Cun. ilf 1ft ex noxilli. §. rj!lIllteIN. if de pUIi/.
1. Bal.& Ang.in L.arbiur.Jf. de diflr4ll. pigno Er quamuis
iura & authoriraces (upù allegat:t, loquamur in a!Iignatione rci faél:x à
iudice: tamen idem mullO ma gis diccndllm dl: in a!Iignalionc
faél:a J Principe: cùm potentius fit ius in cau lEI quàm in cauffato. Princeps enim dl: cauffa magifl:raruum, ë:ùm lit lcx animau
in rcrris, §.pmlfl/.in 4lfth.de cOIIfùltb.& in 1.& quiule iurfd/é!. oml'>.
iud.atquc a!Iignationes fatb: à Pei ncipe, illico forrillmlH eff.eé1:11m, I.lltm f 1JlTbfTAtl/mjfde re; vmd.l. LI/citnff. de cuic7.!. fi qNia
earunt_§f.de ltgal. 3.& facit gle{[Jn qu"df neque.§j.in vcrb.ftgnaf
fetffde.peric, &com.rtÎ vmd.nol.Cardir.lal.in CIe"'fn. §. penu/t. ae
vit. 6- hmrJf.cllT.& pald.in If.. C. de faCTO! Eccle! pm. coll/mn. verjic.
3 modu venio ad exempk vbi dicit,quod t huil1(modi difpoGriones
includum fiml11 dlpoGrioncm, & dlfpoGtionis Cxccutlonem,
qUltCnm dirpofitio iutis dl: ,u. fam texr.in 1. J. & 1. afsigl1are. &
fer drfcurfom tOI/l<& lit ffde afsjgn~/ione iIbm.& ldc? fath a!Iigna;.
tione transfert ur dominium te affignata,(ectl'lldllm Bald.lI1l. v~/
M'h/lc.col/lm. _.C.de iure dOI.& BarLIn 1ft conftantun 1. '11/1f. qHdrl~
prmâpalM. Angel. in d. §. if 4/1ltm.& Canonilla: commllnitcr, in
c'pJi canomâ.duif ordmarlj iJb.6.Alcxandet confil. 40.[lIper pf/mo.
colaml'l .l. volllnJ. 4. Rald.In 1. 2 . C. commlln. de/cgal. cot/lmn. 1.
fJ/I«ro qllldf /((I.tor.& non [01 ùm dominillm , imo & po(Jè!Iionc
transfcrt a!Iignatio, Gres Gr in pra:fenr ia crcditoris, cui fir
gnatio,vt vult gloff.l m I. q/lod f m1l1e. §.f.m '<Jerbo ,fg114Fljf ae
pme& comm.ni vmd.
4
Et in a!Iignatione Principis cum t minore dubio hoc tencndum dl:: quo\1iàm line tradirionc , ex comraél:u principis
J
t
•
'1)(1
am-
m.ll[
Call/fa 3 r. ~x(\:,vIlIè;Ï
i ~J
nanl(crmr dominium iure quodam fingulari,l1oc. Âng . i,,·/. ofJicium.{f.dmivind.Bald,in prdlludfmd.col+ & in ~ap. ~.in tit. de no«Jform.fdd/l.& ibi Andr. de 1(cm. Bal. In I·fin.m p.nn;ff. de ~onft.
Pnnap. &in(4p, di aud/entinm. de pr..[crlpt. & coplOse (cnblC de
hoc laron in l.tr4dtliombuf.colllml'l. 1. nl/mero 5. C.de 'dc7. A Icxand.
mlonf 187. in hûcca,1f. & II/t. colulY-n.f. nllmere 11. . vol/lm. 2. pc~
Scribclltcs in 1. fi.. C. de faro[ ECC"plf. Iafon ln l.q/tOI/lS. C. de tri
~Jnd/C. Et huiufmo di
a!Iignationes (ucccdullt loeo (OILltlO- 5
nis: vt in umili n'adic Bald. ml. 'lib, adhllc. C. de iur. dol. col,mm.}.
inf. vbi in caru rdl:irmionis dori s, tradlr, afTignationem t l'ci à t5
iudlcc faébl11 , fll cccdcre loco doris tell:irucnda:, maximè quo ad cffcé1:um, Vt non po(l1t per donationcm ius allignationis dclcrius ficri. & facit tatus & ibi Scribcntes il,!. arbllrrf! de di
ftr~{1.pigll. vbi per (olam afl'gn;aioncm 'nducitur ipro iure.-aIlionisrran(]ario,& iuris CCfflO. &: nadir Bald. in "'p.q/lldfit ;'9/1(ihlm. quèd fi Princeps dicar, tAffignaHimru tib, t"le caftrum cllm
f/tnlludi1lnuris, non ell: neccilària alia poffe!Iio falti , & fequirur CUnI Ibi Andreas de l(crnia: qllOS refcrt& (equlcur h(on ur.
J.l. Ir~a/lJonibllS. qui pOI'lderat pro hae parre, quod t per legem 7
cunlfwllt dominium line aliqua tradirione, pey l.commi!fo.J! d~
p,lhlln.Bald.in 1. I.in princip. C. comm.de !cg. & Dd. eommllnircr,
poft Barr. i" d./.trlldllionibtu. Ideo per diltam a !Ii gnario 1 m fu it
iUSqll~fi[lIm, & trallilarum in diltos nobi.lcs.dc Lcui & Bo.nllm.
Nam quilibet t aél:us , vel contraltus Pnnclpls> habet vlm Je- 8
gil.\'t valuit Barr. in 1. C.tjirr. pcr ilium rcxcum ,jf. de !/lbl.,6- in
1. rillllb.lIiumn. J. & ibi Scribenrcs, & la(on.jf.Ji cert/lm petatur.Dm. in I.f Vntu. §. paèlllS.Jt. de p,/élis. coll/m.fin. & pro hoc cil:
lCXC.1Il iure oprim~s ln 1. pel/lllt. in verb. Vlpott contrac7ibUf impm.hl/II legis vim obli1lenrib,u. C. de donat. inter '<Jir. & vxomn.
quamlcgit ibi Ba rr. fimul ellm 1. prcccdemi. & hoc norat ibi per
ilium Icxculll Bald. & Call:r. in 1. I.f, dtconjfit. Princ. Nam Pr inceps dicimr !ex animata in rerris 1 §. pml/flim. In AUlh. de cmjil.
gloff. ind. t. & qllia. meriro iraque non dl: mirandum , fi cius aaus ronillnrur clfcélu m.
Vnde fuit condu(um ,donationcm pofl:ca faélam non prxiudicarcalligllationi aut illi derogare:& maximè cùm Princeps
aliorcrcripro 'cxptcfsè hoc declarauir : & ad rolll t Principe (pc- 8
/lit bcneficia fua declarare ,vt air t. ex follo.jf. dt '<JI/tg. 6- PIlP.
d'I. NIWÙII. inf.jf. dt reg. il/ris. facic tcxc. In t. in (M/untionalibm .
t
�~6 4
JO
CallfI'a 3 %..
ItbllSjfdt '!mh.oblig.& in cap.inter alla.dt fent.t;mmml/.& in /f,e.dt
lr~ib,., nor.Panormir.Fel. & omnes ;n. c. cla>J veni(!en,. de il/d. & fi
Princep tidip(ull1 non dccbr.lflèr,porcrar Curi~ dcclar.lre.Nam
Princeps ahquid conccdendo, inrdligitur ius rerri) rercru~rc. Siquidem in dubio voluncas Principl$ pra-(umirurrahs, qllabl de
!Ure elfer debet,vr no ' allt pel' ilium rcn.Bart. Bald. Ang. Alex.&
rellqui ln d.l.ex f,c1o. Bald ln c"ffitper tD.dt lf.dcLtg. Bald.m d.c.cùm
'l.Jm~lfl1t.dt IIId/c. vbi dlcit,quod quilibet in ferior, potell: priuilegillm Prin CI pis per r:ltionem inrerprctari,per tCXt.111 tI.l. ex fd"o.
fJeir C. foggrfium. de decimu. 1. ql/ani.lm. C. dt n.ll. lib. & gloO:
in (up. COllfra rum. de reg. il/r. in 6. qua: vulr, quod il1 re(criptls
Pnneipis inrerprctandis , Il:erur al1imo profere mis. per 1. i/l
A"./JlglIlSjf de reg.ùlr.quam Icgcm II1telligit in rercriptis & re(l:amenris mrcrprer.llldls. & pro lue opinione ratio addllci pore n,
qU il priuil~gla Principis Ira inrerpret~ri debcnr,ne iniqlllral
ting.lt 111 al tenus prxilldieiu, 1.lUc a'l'n. C. de tm.wâp./tb.ll.§.ji IJMiI
J prmclpe.§ mmloffne IJN/d in loco pllb/.~ per 5cri8. In I.ji.c.de (01lft.
PrinCIp & in d.c Jilfer eo. ideo ex maiori rllffr~gio fuir conclurum,
per donarioncm po(l:ea faéhm non eUè derogarum nflignariolli
fupradiEb: . die 1y. OGl:ob. an.1 yp.
ro-
--~-----------------
CAVSSA
p ..
OBI LIS GaCpardus de Villcl10ul
•
dominus de Fana!è1, quingentlS libr~
T uroncn(ibus arrelèo mulc1Jrus,ddtèrebat Coltmonem. & ob id feudum Fana(ci pra:fu2orum Prouinclx decreto
publicè po{fe{fum dl:, & igrer domanialia relatum, & roro lulho ad infl:ar patrimonij [acri
traélatum dl:. ~~rebarur, an rcél:è conColldarum diccrelUT & legitimè, ad facrum corona: caput, (ola regi:r
manus inieél:ione, nullo rerum iud icaratum ordine [er\Uro. ConColidationem nullius eire momenti 3, nec ab
ilio dûminium deperi{fc placuit b. Bernardino Th ule
Fran
Caulfa J %.,Q.!!zll:.vnica.
%.6 J
Frallciœ rheraurario & rerarij Prollincia: gcnerali , &
Ii(ci patrono litigaroriblls. die 2.3. Septembris) Anno 1f57a QE.ia non fuccu redè ac. rolcmnicec f.1.éb l.fi qU2nrto.1. ,C.dc bon. ".:le.lib . 1o. Be
qUit uqulr3ncur vc incorpor3tlo (je iuCb & Icga", vid.hÎc in ql1:dl:.
8 Nam CI Ulucilî aau ncmo priu3t11c reruOl domlnio.Loon dubium .& ibi Doél.
C.dcn.I.J.j.fi vir.ff de a<~.po(f & Ibi p<r Senllent.&- vid h1c ID q n.1I,
-----------------------SYMMARIA
,!!..f·AE.STIONIS
vniC4. Ca,iffo 3 2..
InlorpDYllio vt dicatllr ltgitim( flaa , q"atuor requirunlur''lu.eJigllltlim expliC4ntur vfql/e adJimm qllotjlignù.
1 BIn" in ji[cHln det.l/ù d'!'gens ill'luijitib reru", feri deGtt , atqlle
;'Wjhg4tM cllm difèYlptiomfNb·imlmtllril.
De[mplionemhiic'l" Mil/dex dcbrtù flcere,an Comes rmm' priuaImlm,4l1t rAtionalM,an ver, !rotfi! Prol/inti".
~ Offcium comitù rerl/m pritllltflrllm, ",mtf/am fi'~ in hac prollincù.
CDnflitulum àretro Comittb'(4 , 1"aml"~ tale ofIicil/m fit in Gallia
jf4hilitu"" Ile diftiné!lIm ab offcio proeumtoris Cotfaru :feeùs t~
mm in hite plllria ab di1tiqllifliml umpo Tt.
lf/mpDWio Mn potrflferi ~ niji eAf1fo deterW1inata flper oppojilio/li6111.
, Poffiffir pel/dente Liu, non debet inJila !oJF(sione moüJfari.
7 De[criplio adfaluum ùu habentis,(ieri eorejf pmdente lite.
S Dt[criptiD 'IUA prrjiciltlr incorporatio , "on debctJeri pendente litt.
&dec/mlt/r text.in I.definfionù. C.ddur ftfti.
, Dtfcripti9 rtrum CHm ft1f/(jlratione ab initio ftri dehet in crimina'lb/ll ptr iudicem', IllICO pof! eommijfom deliélHm.
10 Contr4dia" ItgitimUJ 'l"Ù dic4tllr.remi{sill(.
Il Bon" in {[cu", delalli, qllamUf! tyanfirfllr dominilllt} ipfi iure,
l'/Nin ~nteqllam pnfsu apprehmdi & o{{f~pari p~rJftllrA ,y(quiri/ur ftntenrù/ dt'C/~rdtorùl. & N, 12..
IJ Bonil dit,tis 6- lat.tftnte"ti,( declaratoria, 'lNis iude;.: deheal Mm.
txequi.
'4 OCCHp'41iobOl1orum fOI ftmmtialfJ flcienda if eum effiall , 6- per
..II
Tt 111 }JJ
1
�\
.
C ,llIil:t 3l.~xft.vi1ica
166
mUIn "?frf/unj/omm : in '1l1n debet fieri flClllld4 dil1gtnS inqllijùlD, 6- dffcriptio ,emm, c/lm inco'p,r4ti~lIf.
mfTO
IIU-
Iy .
10 11Jcorpowio f(flJünn defcYlPI ip qu~mod. fiat.
17 Inrorpor.,liom Irgmmt fiEf., , res mcprporat .. inâphmt tjfi
de dmw/io prwapis ,
6- fitm,llnt ti/14
nll/Malll & prillik.
gr..r.
8 'litult debent d1èrtbi lebus rdl? & fllrmnittr mcr.rporal;s: qUIa
Inmm l1on.f(rl14/M dl Cdf/pu/lldine.
19 IncorpDTtl/lollt'm lX IIIri[.fIEftone ordinaril1!aeil fllt,S rA/iontltis: (4Ifri vero m"giJlmfl/f, non foeil/nt nif ex ddegaliMe jfecÎdli
Princip!s.
20 Epilogus ftll c/I'Nelllfo ex plpradiElis, ad decifiDmm /IIIÙIS q"~'
jlionis.
2/ Incorpora/io non YI/ è fat/a "on ty,wsfirt dominiuWJ i/1 ftjèum.
22 FREfllm dlcitllr C0/1lr4 !ego'll ,qu'l1Ido nO/1 ej1 lolem/1iur fil'
Elilm.
2; CO/1tYa ,"bitoresftjèi "on pDftjl proadi reEla via pey jimpltx [lU.
'{!mm/llm bO/1omm debttom,lllC plY tlloyum redut/lollon dJ
I1:J1II1m RlglS,ftd d,bu prDadt VIA executilla: qI/a fllet pmldl
CO/ltrafifcl debllom.
T
6) V AE 'S TI 0
.........
•
•
V NIC A . .
T illcorporatio dic:uur legitimè fal[a,
qLlamor requirumLlr. Primo,vt t bona lint
b no fldc delato fi (co , quod probamr i~ /ft
qllJ1Ido. ,. & meliùs ln t.Ji. ill prme. c. dlhon.
vl/cAnf.ltb.Jo.& ibi not. 10al1 de ·Plat.in pri.
mo norabili. & i/1l. pro/,,'bit Il m. & Ihi gloJ!.
prim., & in l. iifenjiollij fow lllt1. C. dl/llr.jfl.
eod.M.vbi hoc idem notant Bart.Bald. Ang.& Scrib.com.&in I.i.
l.m.procuraromjfde INr fJù
~culldo rCÇluirirur, t pofl:quam bona (Ullt Icg,busad fi(cum
z. dela ra, vr ab illirio liaç ddigtns lIluefl:igatio pra:f<:mc li Cci patrono, CU lUS vacans cadcn(quc fllcrir patrimol1ill lU \ qllamumque
vc l qllale vldeatur,vr omnia plcna de(criptio comprehendac ulb
IDucntario , vt dicit tcxt. ;/1 d. If. c.de bon.vac.& i" l. Ji qllil tntr~
. C.lt
,
Cau(f.t p. ~a:Il. vnic.l .
267
C.Jt 6011. profiript. qllX dc(criptio ab inirio ell facicnda, vt dicie
Barr.ind.!j.in ;./1ofab.qua f.~t'b llaCllirur rcrminus ad conrradicendUOl,Vt dicit tcxt. /11 J.I.j.lhi,d.lftl "r/"mmdl copi.t. qui rcrminUl, aurhoritJte illdicis, propoliro dlcro vo ce pra:conls , deberdiuulg.,ri, vr vol um B.l1. Ang. loan.de Plae & Doa. comm.
ibi.
Q!:il3urcm t iudcx d eb~ar faccrc huil1fmodi inl1cll!gaeio· ~
nem& (lercriptillOcm, qUXfl:lO ,Il II1tcr Scnb. .lm glol1. IN J.f.
j.'WlIlrho,rat;onAùs,& in verb.Jlyl,u, voll!it pcrcinerc ad Comltemrcrum priu3rrrfllln , per ilium rexr, allj v,oro volullt pcnincread Prouincix pra:lidcm ,per dia. /11 d. If & /11 1. dtfinfonù
{lfNltM.& per norata ibi per Scnb. Scd Barr. & 10an. dt: PI.1rca
ill.l.j . & glof. poll: A zo ncm. /111. r. C. de officio cam. '-er.pril/al.
&per Bm.& Scnb. i/1 d. I.f c. de bon. 'IlIIC.!'''. communiter volum, Vt cames t rerum pfluararum & procuraror Ca:faris , iiI' 4·
Idem munus &·o/fieium. ql1am [elllemlam proccdere & veram
effc inhacpatria exill:imarcm : ql10niam anriquirùs DlIlius fuie
Comcl retum pril1atarum in Proulllcia , [ed omnis porcllas &
iun(diltio, qlllm de iure habet Com~s rcrum pril1ararum ,abomnixuo pertinet ad rationllm prxfcaos Prouineix , ql1l [empcrhabucrunt hanc p0rell:atcm : quamuis in Gallia alirer reeeptumfir.fed abllodat quxql1e Proulllcia [uo [cn(tl.
Itaque ego (empcr cxlflimaui veram elfe in ha e parria , & [c'quendam dilbné}iO flc m fiar r. in J. I.f. n. 2. o. in V(1 die e'go qllùd
kx(t 1~Jndo. vbi in di(follitioilc difficlili m i oncrariJ d.t./erllof,cü
d.1.fn.iradii1:inguir, vt fi in ProulIlCi,\ cil otficium proœrato\ri,Cx(.1fis, ad cius officium (l''~ace rerum inuellig.Irlo & de(mptio, ~f hoc caru proc~dar 1. 3. & omnes lcgcs, qux volum
pcrprocubrotem C;rlàris lieri- dcfcnptJOl1cm. Ca:terùm li in
PrQumclanon lit officium procuraroris C x[.lris: ClIne tails deCcripnopertinet ad prxfidcm Prouineix & hoc ca(u procedit
tcxr. md.lf». & gloflj 111 d. 1. dif"'jionû, 111 vtrho, COZ/9.! I.•. &.
runcpra:(cs prouineix exerccr IlIcildiaionem procur .Hofl~ C.e(aris, Vt voluie Bart. in d./.fN. n. 2.. & glol[ 111 d. 1. d,jfJ1jiP?1I/.
qipm dlRind:ioÎlem Barc. (eql111nrur Ibi D.lIJ.Ang.lo.de VlatC.l .&
Dollorc5 communircr.
Tcrcium quod rcquiriwr , t ql1ando apparcr aliquis Icgtri- r
musconrradiél:or, V{ ea~ilà oppofitionis lcgitimè eogni~, rcr11· 2.ll1i~1 C
�;t 6&
Cau !fa l ~: ~xfr:Vlliti:
'minetur anrequam beri poflit incorporatio iuxr.'text. in d.l. dtfinfionis. C..de iflrf! & ibi norant B3tt. Bald. A ng. Luc. de Pcnn.
6 loan.de Plat. & Doét. co ml11u nirer. Er .pendente t lite non de.
ber poflèffor rua pofl'cflwnc prillan , ncc à fruétibus pcrcipicodil
prohibcri,autfruétus rcqlldlran.cap. 1é l.VI lit.pe"d.&- Clrml~l.
7 1.IOd. porell: ramen t rcrum /ieri d ~rcriprio-ad ra luum ius habcn·
1is,i uKr. ccx. /fi d.lfn. à in d./Ji '1'JÙ tnl':1·6- in 1. /. §-. lligi/ur. '11er[.
8 qUDdfi "ondll11Jffvl '" p1fl'g, Er li cèt textllS t ;'l-d. l.defi"fio1lù ficuft t1, diçar cOlllroucrlia pelldérc fas non effe faculrarcs cius aur
.inquicrare,am ddènberc:ramcn incclligcndllm cfr, loqui de illa
defcriprionc , qu a pcr6cirllt incorporar io , non de illa qua: 6r ad
raluum ius habc nr is. vr poil: glofl: ibi rcoeue Barr. Bald. Angel. &
10an. de Plarca. Nam dcrcriprio, qux prohiberut illa legc, dicl.
tur incorporacio , qux fir quando dep inguntur Qrma fircaliarebus delaris. & ralis d ~rcnp [l o dt prol\1blta pendente hte, vr ibi
neram Scribcnres ,&m l.. fil . C. de bon.vacant/blu. Hoc voum (o·
9 lùm in criminalibus t obrcruacur, vr iudices poll: commi(fum
dclié\:um , faclant bOlla delinqllc nris dili genter inuclhgari, de·
tèribi & [cqucll:rari,nc occulrcntur, iuxr. ccxc. in 1. Imptralorn§.
jA. & ibi norant Dd ..If. dt apprl/at. & rco iude comparentc & (e
dcfcndcnte,dcbcnc fi bi bona il1[cgra rcll:itui, per ccxc. /II If jf. d,
requir.reis.& ib i pcr Bare.& Scribcnres.
10 ~is aurem itto caru dicarur leglr imus conrradiétor, dixi fil'
prà cnuff~ . qu,rj!. J. Nam [ola POffctTi Dvcl propricea~ facie quem
lcgicimum conrradiéto rcm, & ibi ex co mmUl1l Dotl:Jcnccncia
approbarum fui r.
Tl
Nocandul1l ramen hoc lo co cil: , qu ôd t licèr in boni in fi(cu mddans,transfcratur dominillm ' pro iure ad lilèum , 1.1§. ,I~
{,onA.1fde ;tlr ffc.& ibi nom Barc.poil: glofl~& lit l.pm. & ibi glolJ:
C. de bon. vac. h(on & Dd.comm.in /.trttdniombm c.de pac7.Ang.
Il. lit t. o.ffâllm.ff dl rei vmdicat. rame n anccquam t b9na ipCaapprchendanrm, aue occupenrm pcr lifcllm , rcqui ricur (cueClleia dcc1araroria, ve docee Johan. de Plar. /fi d.l.fin.in I.nl·
f.bilt. pcr ccxc. & ibl noe. In cap. Ulm flcl/ndllm. dt hem. M. d. &
.J. II/IS 'lUI ddalorlm . .If. de Iur. ffci. Et lara fc nrcnria t fiee cxrcu·
tio per. procuracorcll1 Cx(aris in PrOlllncia, recundùm formalD
) 3 1. fi 'l"ando. 2.. C. de bon. VAcant. Si vero procllraror Cx[ans nul·
Jus dl, cllnc faéta relatione Princip' pcr pra:fidem 6et cxecurio
[cntcotix, per cos q uibus Princeps cxccucioni mandaucrie. iuxr.
ccxc.
•
Caull'a l%.. ~a:ll:.viîléa:
161
ttxt.in IJ/I.r!;- in 1. prohlbilum.Jf. de iur.(i(c. nam in bonis eJe deli-
éloinlifcum dc1acis vnus iudex fere {cncenciam, alius \tero"Clm
exequicur,hoc efr ptocurator Cxfaris, vr 110tae lo.de Plat. in d.t.
in.iN I./lOlab.
~rto & vlci;nô requirirur t pofrql'1am cOlltradiého [el1- 14
!tnria linem recepie,&: bona fuerunc dedarara ad n[com perticera: e.a occupari poffuoe nominc li(ci, vt dicic textlls in tfn. in
fil! IN/fo noftro Vl/c,mlÎ4 , vel ,,[i.e TtJ oc"'pen/IIT "rarij. & ibi glo.in
vtrb.lcCJ/pmlltr. diccns, quod dcbc:t occupari de faéto ,cùcn earumdOlninium fic 6[co de iure qu:dirum, t. r .§.an bona.Jf. de Iur.
ftfr.i bi gl.& Bar. &. in l.petmlt. C.de bon.vac.lib. 10. & de hac occupariane bonorum fac icnda , loc;uitur CCXC.iN l. fTobibitum . C. Je
iurlfti, IPd.ltb. & ~11 tji'l"ü poJlhac.ibi. fJ"o fjllomodo'ilcmpatlU. C. de
t,~. !,ifiript. & jn J. t.diftnfionù. Ibi. v t-cum rei lXitlU eM ind;cari
Jlhm p,obdueril, tll11l ,Ù",lIIn m ptrquiri liual> &c, & ftc vule ille
rmus, vr li finiea lite pro li[co iudicaru fit, pollie res occupari.
Acque nocandum cil: fingulaeüee,quôd in ciufmodi occupa.. 15
none (eu rcrum cerporali apprehcnGone,debct neri'noua inquifilio,& diligens inucll:igaeio rerum , Vt pro bat tcxt. in d.l.fn. §.
3,mft1"idper frdudem. C. dt bon. vacant.&: ibi noeat. Bald. in 1 y.
nIIAb.& Barc.in Cff/Arto notal>.& 16han.de Plarc::a in If.llo/abi'" & fic
'rduplex illquificio , [eu dc[cripeio : vna ab inieio pcr Çomirem rcrum priuararum, vel przlidem. {ccunda per rationa1em
-l'el alium, cui rerum incorporacio à Principe ell: dellJ andata : &
in hac Cccunda pcrquifiriol1e cauflà incorporacionis faciend~>
inquuicurfuperdolo vcl fraudc officialium , ve indc punian(Ur, vrdicicuf in d. l,fn. il,J- & in 1. diftnfi01lif jacut/lU. Et proce/fus fallu! in prima PC::''<.luificiol1c dcbee reuidcri & e'Xaminanmbac(ecundOl. in ql1i uriolle ) ve voluit S;lId. tif d. l. Jin. in 15.
nD/ab. EEfaéh lue t (eCtJllda inql1ifieionc, facicnda dt plena in- lb
cOiporario dclCribcndo bona iN hbns 6[cahbus inter alias res
fi(calcs. vc poil: glclf. decl,lrae Barc. & 0061:. communircr ln J.1.
j •.tt. probacccx r. /H ljifc,u.lbl, (X fjJ! O mur nomina debitorum rtI"rmtfl.& in d. t.fiqllû iNlra. Ibl. 110JlrD ntélmd<f patrimonio. C. de
bln.p"ji"p'. 6- d.l. fi qlllmdu. 6- ln d. t. proIJJb/f/l1n. Er fafra t '7
huiurmodi incorporaeionc , rcs i ncorpor~ca incipie c::ffe in dominio Principis,& eil1[dem iuris, ve nocant Scrib.~ (ap.vt fuplr.
41 Ylb. Eccl. non Alitn4"d. & cll: caCus in d. t.f1èJu. & in tfz'l"Û 17JIrwlm /;'II/lib. n':lm augmemum [eql1itur naW(affi principalis.
Il 3
& jus
,n
�1.70
Caulfa 32. . ~xO:.v nica.
& ius quod eO: COllfricuru!U de principaIi, habcc locum
ln
aug.
menco.§.alilld in viu/b.de <f!J1I4ltt.dot.glofJ'.in l. afsidl/l!.c.CfIIl po/ioru ill pigH9Yt h.JJeantl/r.noc3ne BaId.S~lic.& Doélores,in AI,t/'·fid
18 i .•m ncceffi.c.de dOiM/.ante nt.p'. R.ebus aucc m t Ic girimè incorpor~ltis, debenc auchoritate pu bIica irnpolll,(eu dercribi ticuh, iuxr.
tcx[.i~ d.lji <Jundo.& ibi glofI: fin .& gIolf.m d.l.dcfinfionù.ill w,b,
dr[mbi.& cil: cex.in 1.1. c.vt lIemo priu~/'/J lit.pr.idtjJ.Ec quaIiter de·
seant dercrib i ciwIi t.lIes, ponic gloff.ill d.lji 'l#mdo. ta men hanc
clcrcriprion cm timlomm,non vid i reruari de con{uetudine.Hanc
~U[c m in corporatiollcm lUre ordinatio fa<;it {olusRacionalis,hoG
19 cfl procuracor fi[c i:diéllfi !JI/mdo. & t.fi 'lUM illtra, cueri autGm t
non p.olfullt niG ex iulfu & ddcgacione Principis, vc probacur ln
d.l.p,ohtbltu!l1. & d.lf.
Ex [upradiais t crgo reruIcac huius qmdhonis dcciGo,cciliccl
incorporationem dlal loc i de FanaCco non fui Ife reélè & Icgit:mè faaam.na no inccrucncranc tria prima reqlliGca: no cmm Icgib\lS cram ddar:!, Iocu s & illUCdiaio de Fana[co: [cd roIù mde·
bebacur mulaa quingcmarum librarum lirco.irem nec fuerat fJ·
aa dcCcripeio, nec d,aus de VllIanolla Voca! us ad co ntradiccl1odu m,nec [CIltCmi.l dcc\araeoria inceruenerar, {'cd Cola occu pauo
bOl1orum,& rcdllalO f~aa ad mallum R.eg's cum i ncorporario.1 1 nc. V r meriro ralis incorporatio
Gt nullius momemi , nec po·
tuerae ex illa in m diaus de Villanoua priu ari dominio rci rux.l,
IJOn dttbi"m.c.deleglbllJ.& ibi notant DofroIes coml11unircr.Barr.
BaId.?aul.de Call:r.Immol.Iafoll & rcli'lui Scn bcnrcs in hff dl
acq.poJfgIoŒ.Bare.& ~cl"Îbcnt.ifJ t.conlra[//lJ.c.dcjid.inj!.& in t.I.W~
l ~ IHm.Cfi !Jlllf .1/ter.vel fibl.& dicicur fa~um
concra legem ,quan·
do non dl: rolcmnitcr faaum ,cap.~.& ibi nor.Bald.de ujhb.IafoR
10
t
t
•
znd./.fJ6n dllb;"m.cot.~.n.6.Doaor.iltcap.ql/<t cOD/rll.de reg.illr.ltb.6.
& in cap.v,dtJ.lo.dtjlm[/.& in ca[ulloll:ro,cùm diélus de Villall()1.~ 3 ua
t
fÎcrantùm debitor in qualltit:ltc, non poterae procc diconrra iprllID,niG via exccuiionis,qua proccdicur co ntra firci dcbito·
rcs, capiendo cÎus perronam & bona in cauffam iudicati. Itaque
irrita [,léla iam diaa fcudi incorporarionc, Placuir Curizatlio.
nem l'ro exaaionc nluIez,quam habcrcc IiIc us ThuIle dandam,
din 3 .Sepecrnb. / H"7·
CAVS
-~------------
C A V S S A
33.
R ireinc donat:t à Principe, cum omnibu ~arma l11enrl S & inlhu6l:o, exce-
pris m;!ttaribus catapultis cœterf[gue
tormentis igniuomis. ~<rrebatur in
auditorio pra:feél:orum [ummorum
~
ve6l:igalium cuius rei erat notio, an
remiges,qui relnos agunt, & remigandi minill:erio mancipatl (unt, donatione c.omprehendantur. & conrineri .,
maiori con(criptorum parrum Cuffragio Pronuntiarum
~n,die tl.Oltobris,1 f f7.Renaldo de monte Albano, triremulll duce atque benenciario Re.gisi& fi Cci patrono liligaloribus.
J
! Tanqulm inllrumcota nauis ve12rm2ment3.l.Ccapham.ff.de euiét 1 li. ff.de fund.
1Ilftt.1'd lnfir,leg,tt. I.Mncellus.f .armameu t--a..ff.de rd viud .ac vid.1U quzll: .
---S " lt! MAR 1 A
.fZ!' AE S
vnic<t, Caujft
J Diflio taxdtill~ 11011 exclu dit
l' ION 1 S
3 3.
c4,,,, fimile"tIJ , bilbmttm 'tahdml vtt
tt/am matOrfm rationc/fI.
EXllnJio 1/1 matma {al/ordbili licita ejI> duafo i.vprifJo ad c&Jùm
omif!i,m.qllo/i1l11ls rafIH non/ùnl d'lu/pI/rat; de1un 'll/od procedit
1'14111 ÙJ materi.. md1fort1lli.ibid.
). ArmlYum 4ppdlaliont,yrmigu ne>, COlltinmtllr jèdflVI11' armll 111/UM.qUlblu adllerfu h8feJ pllgnamJH , allt illorum vim propl/Ifo-
1
mllr.
.f RII/Jlgl! cOllti/lt/1tur ,..appdlatlone .equipagiorll1l1, ve! illJfmmento·
rum nallif rl'ral<t,tanql~Rm injlrume1ltllm 11111111 "d IIdl/igm,dllP'
maximè lItuffirium.
f
Bf1It
�S
1
.
Caulra3 3. ~xtl:.\lnica.
.
.
B!IItfciA principum 14tijflmt font i"ttrfrtl41t1i.t, (MITA Iffilm ~ml'
17f.
-
ciptm.
Inmpret4tio exttnJitlA hAhtt locNm il1 ImzejciiJ Princip.llm contrA
ipfom principrm.& non rd'Y/mNA in grAlid", Prùrcip:s.ibid.
(; Dilli. tAXAtiflA dd Im,iw,dum btnejcillm l'rincipir ~df([fA,non includit ,aJilm /ùmlrmfi 11011Jit d, i"'~4'ltl~p~r"';lm.
7 v/hJilrdu", cft 6- inconllcnie1lS,'Ut in benejciu PrinciftlltJ jal {'Ilif
Jima inurprct,lIio pro P""cipe cm/r" btnejCl4rimw.
•
8 III btn'(iciu Pri"cipu/tJ (.'Cetpti, IIOfJ txtend,ftlr 'Ultra caJilm exprtJ
fÏl",,[ed confrmllt & ex/md,/ benrjcium gmrra!iter III om"ibll4'
AIii; caJibH4 txp~tflè mn tx"P/;'.
f2.Y AE ST 1 0
Y'I(. 1 CA,
CAl/1ft 33 '
ldcrctut prima facie ,per exceptionem ac refcruationem machinarl1m feu bombardarum. Principem volui{fe libi re[ernare eciam remiges eiuCdem naui s, cùrn line maioris :rfiimaeionis & pr~cij .& t diélio eaxaciu3,
11011 cxc1 udit cafum limilern, habencern eadcm vel maiorern racionem, ve cradit gloO:
in l.ob 4J. C.tit pr«d.minor.quam gloŒ.approbam ibi Bare.Bald.Salic.Ang.ac D0élor.commu niccr. Barc.in lfi conftantt. in prillcip.ff.
}. folill . ma/rim. & maximè in maeecia fauorab ili, in qua liciea ell:
exrcnlio de caru exprelfo ad caCum non exprc{fum,quam uis nOIl
fine œquiparaci de iurc,vt fingularitet tradie Bart. i" I.Jtmi 1I0m;ne:!fdt vfocap.& Paul.de C:dh.in 1.Ji moraff.JoIM.matl'. & ibi Aretill.in tercio norabili. qui admietit hanc excellliollem , criam iD'
materia iodilferenci .. hoc dt, parcim odiofa & parcim fauorab ili.
~lolf& Scribenc.in I.ill"d.& 111 d.!.Ji Inm:!ffàl.malr. & ibi lafo11;n
".nDta~.Dotlor~ poil Bart.ml./.in princjf.Ji qUI! itu iirmli non ~h·
/tmfcr.Rom.in 1. 3 §.ùlYart.ff. dt illrtiur. Decius in 1. con/rac'luJ.ff.
rtg.;tJr.&Dyn.m c.", ttrgumt»tllm.dt rrgtll.itlr.!ib.6. T 3.mcn C011crariumjn hac cau{fa fuie conclufiun,quoniam Princeps curn naue
donauir omnia cius armamcnca & œquipagia, Iicèt appdlacio3 ae t atmorurn non comprehendatlrur diéh remiges ,Ced Colùm
arma nauis, quibus aducnùs hofl:es pugnamus, auc ilIorl,lm vim
propulfamus,e[o
defcnlionc:. oauis, Vt in fimili dicit tcxe .. m 1J §..
.
t
"1
.
/lUIJI!.
Ca ulf.1 33·~x!l:.v ni c:l.
173
vi nrml/t. & ibi nocae g loll~ Jl.1rc.& Dotl:or. commUnJccr i1l1. arllJomm nppeill/io.ff. dt 'Ul'rb. fgmf rJ meu Il( gari
non poccfl:, qUIll appclJaeio\lc xql1ipagiorum t (Ou inO:rul11Ul- 4
rorum, non vCIÎl~llr ditri rcmigcs, C,lllllU J l1l /llflrlll' lCnrllt.l tl,\Ulsadmodum ncccllànlll\1, &: fine 'luo nluis \lon pcreO: t ni: 111nrnlb,&vc l(ldICam, a''lUlpara, ve paccc ad (c:n{tlm. l\.lcnco
crgo includlcur 11l dOl1Jtio\lc, vc parct ex propri.l & nartlraII l'crbOCllm fÎglllficarlOlle.l. ')J/lc.l. fiùplJ/,mjj.' de Cilié!. nam fille remiglbus,Gcmi fine nulo,inucilcs ellèm crirernes , vt di cir ccxc. /tJ 1.
mdW/II.jf. d(verb.Jigmf &; ilh x'luipngia & armamenca, appelIanrur inlhllmcmu nalllS, de qu ibus Joquirur rexc. in t. Ji. fI de
fimd.tnJlr.O-illd.lJc,'p/M>". & in 1. Nnm!. §. ,,,ml/l/WI/tI./! dem
vmd.& mente comprehendllllCtir {ub dlélu donari one.
Ec maxime quoni am in beneficio principis lien dcbec Iariili· 5
m.llntCrprerano,conrra pri nci pem, I.f.Jfde conf!. l'rmeip. Clip. cltm
dt/re7,.lbi 100 cent. dt donl/t. & Dd. commllniecr lit c"p. olim ubi.
dllllrb.figmf. Nam pri ncipis libcralieas, non dtobee coercCrJ.l.
fIKNIt.c. d( dOJ/al.im.'Ulr.& 'Uxor.Ideo dicit lufon ltJ d.ljn.m,m. 3 1 .
quod ln benefÎciis PrIncipum hab ct IOCllm incerpreeario cxccnuua COllcra prinCI rem: & non rcl1:ri éliua in graeiam princi pis, vc
probac ccxc.ifJ d. Ljn. & laciùs in l.fn. c. de pr«po! IIgenl. in rrb.lib.
Il.vbidicic, abCurdum & eemerarium forc, per aClucam interprcrarionem, velle bcncficia principll 111 recludere ad I1:r)8:am inIcrprerarionern.& ifJ cap. olim Ilbi. Ibi,'f";'! 'Uerù qllidam mal1dnlllll'l
,,/lru", .rlller illlrrprelarJ,,!II,)m dcunt,molirmlllr: "lm bmef,i.r Prinn"m fil/ {.,/tjJiml: Jnlerprtl""dll. dt 'Ucrb. Ji,gllif ideo conclu dit
Alex.confll.vtfo tl,e;/J"u. vol"III. %..lIl1m. / /. inrcrprClationem L1riffimè ficn pro donaeario co ntra donarorcm, l'cr reXtlllll ln d. c.
I:m dtlIC7,.6- ill l.Ji 'f1l.11Id•. !. C.ele bpI/! 'UaCant dJ.lJb. 1 o .
Nccconrradicic'Î qu e d Cuprà diccbarnu s, t.l XU riU " m in ma· 6
rcnafauorabili, non excludcre ca{ulli finukm , 'lUJIllUIS non fir
xqlllparacum pcr legcm:t}uoniam Jilud non procedie in [,cndiCliS prinClpllm,iPl quibu s vcrba in runrum ddj)O llllllr, in qUJJl(\\
(onam.l1&c rdhlllguncnr , nifi in prxiudlcium PtlllClplS COllLCdcnus, vcfuprà probacum fuir : ex 'l"ib"S mfcrcur 'lliod III bcncncils pcincipis dltllo caxariua, ad li micandul11 bCllelicilll11 adiclla,noll incJudlc ca[um limIlem,fi non fic de il1rC a: '1 li iparacll m:
litas (equerccll[ incol1ucnic:ns ,vc in bencncüs t rn nclpll licrn 7
If/IIÙ jf.devlé,-
lU
m
•
},\ : iili
,.
�1:- 4-
t.mlL J 4·
htlllima imctpl'ctlltio pro Principe contra bCl1cficilrlum, vcl
dOnJr.1l'lUlll. quod cf1i.:t contra vulg:~rJ m rcgu lam d. 1. Jin. if dl
a/,H.PrlnClp.&' co ntra rcxrul11 c"prcllurn, in d.l.Jill. C.de pr~pofa·
5',cn/.11I ,,·b. ~1c m è Itaque in cafll 110l1:ro cxceptio 11011 cxtcndirur
vlrra cafum ex pre lli.lIn .f~ d ço n fi rm.H gc neraliter donationcm in
al ils re b l1~ nOIl excl' pri ~J".I"! 1"9d It'fllfcli §flJ.ff de ptnfll/.legM.
&.Il or. in /.1 il de r(g ùlr. f:1c ir. quiJ exceptio fu it fa th pèr diélio·
ncm r.l xatill Jm, (UI US l ùru r~ c(lltfirll1.11'~ Id quod po nit, c' ex·
c1 udcreo l11lles alto s caCus, vt nout BJrt ol. & co mmun iter Seribcnrcs in I. I/!Ji 'lI/if III! dlCOll1no» pb/oJ/pcr.à ln 1. 1. C.de P""lb.qUl
j lJOJ dtjlrayt'rllJ// &: ibi glo(&: c o mmun .scr i bc llt cs, &~Dcc ius ml.
e""lr.tc7m jf.de rrgul.il/r.0 yI\lIS in (' Ip.m ,lYgI/7iUl1/l/m. de rcg.lur.in 6.
Q.l1amobrem coI1c1u(ull1 t'· lIt 111 Il l e c.llIiJ'J ex maiori fulfr.lgio,
l'cI11Iges eomprehendl 111 dl ctJ dOIl.n iolle,dic 2 O . Oé\:ob.1 557.
Caulfa H.QE.xlhnica:
17f
in {olidtlm pofI'edtffec, & nunc in (olidum ad [e penincre
defenderet.CaufI'a litigat:!, & ad conolium re(eruata,dubium fuir, An his faais abundè e(fet ptobata hereditacis
aditio. placuic Curix Sebafrial1um fracris ,fI'e heredcm.
1?Oélob,ann.15 57.
3 CÙOl in rt communi pIn s pane fU:1 domin..1.rion c: m int crpofu îCft·c,l. dUQ fratrcs in.
fi lf.deacq.htrcdlt .&qu ia po lfedc: ra t dl Uin Co ltdul\1 bona hercJltaria.l.qul in alicna. §. 1.
(dt 3cq,hcrcd ltntc.& vide hic I II qu:tn.
sr il{ MAR
J A
.:zr .llE S T JO N J S ,
vnie.., CIIIlJf.t
C A V 'S S A
34.
Ebl l1ia\1lls & Scephanus Amici fracres,
relhmenco heredes inllitlHi , & guano
docllIlque one lib ~ r i s deccderenr,inui·
cem [ubftimri, parris comlTIunem he·
redirat m pofIideb.ir. Scephano reo fa·
& condemnaro, ccm llinque bbris
mulaato defunao ) ~eba(l:ia nus paternam heredlt:ltem
deccm & quatuor ann is in [old ul11 adminill:rauir.~x·
fror :erariu pro iudicari mulaa,qux fuerant fratrum co·
m unia bona opplgnorac.J mercedic St bal1ianus, & fratris
(e heredem negar,nec qllicquam fraternum,[ed qua' fuerandrarris, ex cal1rra fidelco 111111iffi prpprio 1ure le polildere,arqllc ad(à pignus pr!:toriul11) tanquam in propriis
bon il tj(lUl11 reuocari periit.Parronus fi.fci,qui ~ :dlo
ris cauif:lIl1 wcbatur, Seba(l:ianum fl'auis hcrednatciU
adllnè:, ve l ex co conlpiei dcprehendlque pofICdicebarl
quod per ,, 1&110S quaruol'decim bona communia {olul
ao,
•
in
34·
, LAdi/iohmditatü exfola rcrym J,crrdi",riarum poffijionl non pr.tpmi/Hr.
.
1 Fral/rreml/flCm poft morUm pli/ri! in poffiflione remm hereditarillrUlIl(OmmllfJ/llm,nOn anfolllY ex boe IIdirc pa/ru bcredillltfm. &
qllomodohec prm,ul.n. 3.& " .c} .
4 SOriN!;'1 rrrommlilli, qll4ndo dieatltr plllS p"rte filll intcrponere domina/io»em.
r Pofsit/err bon4 hereditaria tmqUlfm fiM, l' aElNs (pi ci/rll iliS& nomm hmdùJim 110n po/if!.
•
6 Pifiidrndo quis b01J1f hrrrdlfdrùt pcr dcwlflill/n v lfitll propritt ,pr.t.(umilllr Adùffi brrcd/lollC1tl 'II/.t pr4ùmp'io1'lI/rls & de IIm.
7 Fid/llommiffm u! IInte r1""l1ione", fdriro m;mfJ/ non rjlleglli?tlIlJ
milrJd,fhr,mfi i/I'''1I11I poffifi ommJi/ nll[fll! fine 711118. & 'l1t 0modo poffifsiomm l1.mC/fla,"y proprill all/hofltllte fine VIllo, «Hilur •. 8.
loS,riwvrlfr.1ternoll poflide/ rel comnmne! proprio nomine, mf pr6
parttfila.nam pro farte [ra/m , nlCllur effi III pOffifllOnf d/,mm.
nomint fra/rù! & rifPcElIi pomol1ù[ratr;', lI/tU pofildet t/lyefi,mlllorÎWù & flâeltllM.
Il SOriR! in rt 10mlllll11i tlftt res, e6mml/llts lion tfdminijlrallerit, ni/;ilominu! imrlligitllr i//f1,J pro parte fila naiuraiiter 6- c//lili/fr pof
jidrre.
mm
l.
�CJldra 34. ~:dl:.vnicl.
Socim rctimt pcr polFfm1lem flO} PQJJfslomm remm cOll/mllnill/1I
pro p.1ruli/".
1 3 Ac1I/J 1/1i gmt/ir , 1/1.l/Jdo 11 ind~!frOls, in d"bio interpretatM, 'lit
l/CItèfit grjfllm.
20 -.6
Il
(:) r
~
1
•
AE S
r r ()
r
~l C
CIII.!!_ 34·
A,
Ob rcrum poffc!1io t vcl dercntio nOIl fa.
cit quem ellè hcredcm, fi aliter de cius animo non con!l:et.t nam IJoc.C.vnd.cDgn. & ib,
notlnt Bart.Bald .Salicc t. & Scri bcm.com.
& ml.ger/t.& in 1. pro herede.1f de "cqlllY.llI.
rrd. RaId. ml. 1 . C. q/li admlttl. nam quando
fubc!l: ta lla caullà quàm hercditatis adi·
2. tio,cx qua peflit color,ui poO"c[sio , nlll1qllam ex l'oflè[sionc rcmm hcrcd,tariarum pra:[umitur aditio. vt volunt com munircr
Doél:orcs in I.I.c.de rrfl/d.hmd/I.& in d.l.gtrtt.& in d. 1. flolllm.jf.
de aiqfllr.lmed. pronr in c:tfu iflo , in quo di él:11 s SeballiallllS allcgabar fc po(sidere bona ex cauffa IidcicommiCsi: & quod non
cenfearur frater poil: morrcm fr.ur is, rcmancnd o in poflè:fllonc
rcrum commul1ium,ad,rc h.credlrarcm,ért rexr.ill/.dM [r,l/mJ
de 4C'1ll1r. !;erd per quem hoc notant ibi Scribe rites. Ex quibus
videwr prima f.lcie dicendum , di él:Ll!l1 Scba!l:ianum, nOI1 cfse
heredcm frJtr1s,l1cque probari hcre cJira ris aditioncm.
Rcél:illl ram en confidcrando, verius cfl: t prob;ui SebaCtia.
3
1111111 e(~c hercdcm fr:uns: nam li cètcx po[se[,ionc rcrum corn·
mU111um ,nOIl 1nduclcur adi tio hcred iratis,d. LI .c.il rtplld./'md.
crJal1l inter frarres, vr probar texcill d.l.dlto fr,'IY(s.jf. dt M'li/lr.lllmf. ramcn Ilia iura procedl1nr, ql1id o fo cius,ql1i remanlir in pof.
(e[~iol1c rerum communiom po!l: mortcm [lll fociJ,vcl frarns,no
"Drur rebul commu l1 lb. vItra I1ccefsi rarem com ",lùO I )111 \: nH
plus [lia p.lrtc: 1\1 rc comll l1i domination~ imerponat,ex hoc CCIl
fe:ur adlte fratris hcreditarcm,vt cxpn:[,è dicit reXtllS ù] d.1. Jill
fr"m s.", (ine.lb;,illl'lIIC Cllueyr dclHI nt 'lll.! ill re p"f&.(u~ parre dominA'
tlDnem /lIlerponlll.ald.s vldererur adllliflè, vr d,c, t ibi glo[s.& Bar~
qU I pet illu m rextum norar , ql10 d aé\:l1S à fratre faél:us , vItra Ile·
cerSitarem communiol1ls, illd ~lc it ad ,tioné hercdirati s.& dicitllr
4 plus parce t [ua dominarionem interpollcre in re co mmuoi,no ('
Cal1tra 14·~xCl:.vnic;:
2.77
ni, 11011 (olûm di!l:rahcndo res communes il1 CofiJulll, [ed cUlm frutlus rcrum communium imcgrè pcrcipiendo ,vr decl:trll Jm l11ol~ in I.duo frdtres.jf.de IIc1,,;r./;rrcd.vnde dié\:us Sebanianuspollmorrcm parris diél:is q l1aruordcclln :llln!S, omlles fru Ilulcollll!endo,& illos con(ul11endo in vnlirarem propriam, intclhgirut ex hoc .1d1lJTc hcrcdltarem fracris:cum U1 rc comml1l1Î
plusparre IlU dOlllll1 atione llllll[clpo[utri[.~ inimo oj"poncndolé rebus COllll11Ul1Ibns pignoraclS, & diccnao bOlla carra in
ClUa:lll1 iu dicati propria effe, &in [oltdull1 ad (e pcrtincrC' iure
domini) &exccl. cioncs effe faél:.lS in bonis propriis: fine dublO,
perh:rc verba, negat res illas habere communes: & per con[cquens,vltra partem (Ul m ln illi ~ dominationem interpolllt.Nam
non pOntlnt res caè: commu nes, & in (o li dum ad CULn perrinere
iurcdoouni): cùm dOl11 inillm clU[dcm rci non pollit dIè codcm
tempore in (olidulll penes duos,l.Ji vi dflQ . ~.Ji dMb"AJfcommod.&
iblhoc notant g lo O~Bart.& Scnbcntcs .& illl./medIJ./t< § ?Alerjf.
dll4J1r.ptc.t. Er poflidcre bona hercdiraria tanqll um fua,é!l: aé\:l1s
qlllheri non potr ll: citra nomé hercd is:& ideo illico Il1ducit aditlonem, vt probat PauL 'de Calho. in t. 'll/i in "I/ma. § l.n.4jJ. dt
"1",r.iJmd'(lllCDl [equitm ibi la(on. n. 43' & probatur in I.pro htrtdl.§. p" ,inÎlI11/u. & /li d.l.gerit.& ibi Scribétes comm .1f. de Itctj.herld.&quando per decennili q ui s poffedlt bona hercdicari.l, canquam (ub pro prio nomin e, co lli ge nd o frué\:m & de illi s d,(ponmdo,lIldllcicur pr:r[umptio qua: e!l: iuris & de iure, qll àd adJUerit heredltltCm,l.'l1H ln alrma.§. l .de aC'l.hered.& lb, glofl: Bart.
Almnd.Iar.I 'ulll.de canr.& Doél:.comllni rcr.& III lJi j/itu. pel'
illulIJ rcxc. C. de petit. heycdu. & quàd poflidere bOlla pcr dccenilium f.,c ilt pr:c[umere adicioncl1l heredicaris crÎ3m in filto, in
quorcqlliricur iuffus paeris, linuanr cOlllmuniter Doé\:ores poft
Bmol.md.1.1rti in Itllma.§. 1.& in d./fi jli/H.per illa iura.& in [pem hoc voluir S.moLiIl d.l.gcrit.III/IfI. ~ 7.(81'7 .Merito Icaquc contllldcndu m en , III hac cauifa , diél:um Scba(banum po[sldcndo
bona qllaruordccllll annis , & fruél:us illorum conucrrendo in
propnos V(Ui , & in hac cauffa allcga ndo , & diccndo [e cflè dominull1 in folidum ex cali poJ1èfliollc & dominatione,in [ohdum
!Urcrpoûta in d!él:is bonis, qU .1; prt ùs eram corn munia ,cen[cri in dul\al11 aditiol1pm bcredieatis & [ufficicmer prob.ltam per [upraditla.
Nccprodcll:illi ti~llus lidcicomm.i(si all cgarus, dc quo Iidclmm 3
com
�i
Cauil"a H~xll:.vllica..
.
com millè plenè probauit per rell:amemllm pams,prodllétum 10
hoc procellù : quoniam cerrum dl: fine rell:iemiollc lidcicommilIi re aut verbo faéb nec iura nec albones tranfire 111 fidclcomifiàrium.l.rtjhtuta.Jf.adTreb.I.f,éld.eod. & ibi nor311C Dollol'es. Ideo IidcicoOlnllfiàrius ancè rcO:ieuriollcm lideicommilli,
7 non eO: lcgi rim us concradiél:or,v r vol um communirer Doétorcs
in Iln.C.de ediélo difti vidriani toIIC/ld..& Iicèr gl. ,bi,Î11 ~n'bo, iIgitlllJO. cm" medllltIJ,(quam approbam Ibl Barr.Bald. Salle.cIl Do·
Ùor.ma"is COmmUl1l l'er) dicac non cil"c: opus rcfbl'uclOne,quan.
do lidci~ommiflàri us poJlidcl'. quo caru di cil'ur lcg!ri~nns conl'radi lm, ad il1lrcdlclldum heredem mini in poildhollem ex
bellc/icio dlél:x legls, vc volum eciam Scribenres. glolfallll.f~ /wn!ra/rlbltl.jf."dTrebdl. & ibi AleX31ld. Tal11en illa t glolfa in·
celliuicul' comnlllilircr pel' Doél:orcs,l'am in d. lfn. qll àm in J./.
/Ïlia::' . qu ando Iidcicoml11illà rius fine vicio pofTidcl' l'es fidci·
cOl11mifio oblloxias. quod declaral' Angslus in d.l. jli.rm. cil Cc·
quullcurcum Ibi Alexand.& rl~mol. qU3ndo dcfu;lél:US in vira
lua res rcll:iCllcioni rubleél:as allignalfec,aur rel111 {illcr, am cdh·
ll1enro illi permi{illèe, propria aurhori eace illas occu pare. Vr
con(uluie Bald. quem refere & requieur Dec. in Ijll.co/. 17. n. 48.
& Alcx.ibrJed extra cos ca(us, pollèlIio Iideicommi fià riJ non pro
de!l:: eriam li propria aurhoritarc vacantcm accu pallè r, ve voluir
Dcc./oc. al!(gJto. & ecncnt Cyn. S~hc. & Paul. dC,Cafl:r. 1/1 d./.
fi. arg.!. r. §.rrdig"ntllr.jf.qllomm ltg'lfol'llm. &. pulcre de hoc D,c'CIUS m conf 8 8. incip.excetfCl1/if!lmi Doélore.r. In v(r flon objl,1/ 1",J
'.1ft fi opponl/n/ ta1/(]1h1m fdeicomm1fdrij. B.IITol. Bald ImOl o!. &
Paul. de Ca!l:r. pel' ilium eexcul11/IJ tI. 1. ji/Mm. qllcm ecxrllln JlIeclligulle in liddcommilhrio, qui po(](;(fiol1cm vacamcmr:rUI11 heredleariamm, propria aurhoriearc occllpaulr. na m hccr
v~cal1S rcrum pofi"c(]io excu(cr à pœna, vt 110eanc Dd.m I.nol/ dHbirlm.C.deft-!/b. gloll:pel1. in c.jin. tif fimrf!. il1tejJ: Roman. 11/ (ON'
fI. 3IL .ùtcip.cir(" propifi/dm. ramen 11011 cxcu (ar a vICIa polfttlio·
1115, ve volulle Doél:or. m dlfl.t. jlidrl,. & ln d.l. jn. vbl DCCIIIS
linuulJmer hoc 110eae.
Nec obO:at li dlcamr, quod diétus Sc~.l(hnus, poO: mortcm
frarlÎs non occupaucm pofièllio ncl11refLlm hercdleariJrtlm {racris, (~d libl leinucrir ilIJrllm polfelIioncm, cù m dl:ll iu vira
fr,mis eenerer communes, & polJidcrec pro il1d lllilo, quo ca~u
non dicitur propria aueboncarc occllpaflè, [cd vwùs rctinuille
178
•
&COD
- ..
-
.
Caull":r 34·~xll:.Vlllca.
279
&contilluaOè po(fe(,iollcm illarum,in qua pritls crrct: quo carl!
Doncen{crur adirc hcrcdieacc m fracris, vc VOlllic Paul. dc C!!l:r.
;.J.I. l.n .l .C.derep"d,nnd.hmdit.vbi dicie, Filillm qui habirabac
IOdomo put ris Vil?! Clll11 patr 7, more uo pacre reman.lit ln d~
mo non IIlrclli<>lruroccupaflc,nrc ahquld JlllClec feCille/cd corlOI:an'c quod r~it'IS facicbar:& Ideo lion ccnrcrm ex hoc rc immi(cerc,hcl'edlc.lri paterna::nam proccdit doél:rina t Paul.de Ca- 9
firaln fillO vcl fracre, qui rcmancndo in po{\èlIionc rcrtlln hercdlunarll,lolùm cOllcinu:tuie , qllod f.ci r bac in vira dcfunél:i , nihilflcicndo vItra nccc(sieaccl11 commllnionis. NalTI COI1C1nUalldopofl: morl'cm fracris dominiulTI & polfc(sioncm rCfllm COITIIDIIDlUffi,coclcm modo,qllo vrebaellr in vie.2 fr:<tns , non dlclrur
adire, quo lllam cu ne nOI1 rcfulrae aliqllis sél:us , qui ciera ius &:
nornenllCrcdis lien n on poes ir , ve ibi Plllcrè deelar Je CaO:rcnl
Sedli alio mod o veerctur rebllS coml1111nibus, poO: mOl'ecm Fra
rn5,qulm vecbacur in viea,pllCJ 'illCerpol1cndo dominaeioncm
pluspmeflla, vel in (olidul11 iu rcbus fral'ris: vel omncs fru.él:u.s
p:rClpiclldfl &colluereendo in ~nlieaccm (ilam, prollC fcClc dl/lusScbalhJIl UI poO: morcel11 fraeris, rpaclO quacuordeclm anlIorum,qllo ca(u non loqui eur nec procedir doél:rina CaO:r.
.
Namcùm in rebus t communibns fr.leer non dicacur poCsr - !Cl
dm proprio Ilomincres communes, Di{i pro parce rlla,& pro illa
parrevidebarur efiè in pollè(sionc 110mine f.a cris , & illas reij1e/lu porrionis frarc rna: iure filmiliariram & rOCierans po(sld:rc:
licèrfolus rcs co mmulles admir:lÏ(l:rcc & fmaus roI us pcrClplar,
vrunoularircr Ilocae Bare. qucm ibi (CqllUncllf Imm . Ca(l:l'. Ab and. & omnes in !.t/,IÎ Ùtre.jf de ncqllir. polfeJ! pel' cexr. fin guI.
Înl.WnltJ/llIIifimlu. cod. tiNtI.nam ill:o calu frarer tqui aliquid 1 r
nonadminifhauir , inrcIJigirur nihilominus po[sidere narurali rcr,&eiuilircr partell1 (uam, vc deelarac Ca!l:r.in d.l.com1JJ',"û[rr/1H4.sm.& Alex. in d.l. 'flli ~J/re: ctlm ill c qui in poil"e(sione alrenus 1I0mine cO:, nullo iure porsidcae, rcd roJùm decincar, d.!.
1M,ùiTI.& 1. gtnrraltler.Jf.de 1I(t'f'lir.po/fejf.lj.C.ml. I.urtè ,§. Û 'flll rog'/I/J.jf. dl pmario. 1deo noeac l 111l110.ln d.l.quI II/rr. quod per framm (ocium rceincmus poil"ersioncm refum COmmUnll1ffi
pro parre nofl:ra : vnde qlfJh bec rocius dicicur t po(sidcre pro [Z,
pme rlla rem commUJ1cm , qll amuis aleer rolus admi nHl:ralIerir, arque ncqu eanc ali) probare re feci0è aliquos aél:us in
d.rcbus, ex quibus re[uleae pra:(um pcio po[lc[sionis.Nam fracer
.
qui
0
1
•
�18!l>
C:U11T:1 3r·
quifolus ndininill:rauir,inrclligitllr parrem frlu is qUI non adml'
nifhat,iure commlluionis poŒdcre, vt voluit C:t(hcn. in d.l.co/ll.
munù fiYIIlIs.B~rt.Bal.l1J /.1"i il/re : & hoc in dwbio fem per pr:r(u·
mimr ,vt vo luir Jacob.de Arer.m d.l.communis. & Doél:ores md.l.
1"/ iure.arg l.meriro.jf pro[odo. quoniam in!à!Idum po (sidere rel
comunes oon poffer fine vitio, vt trgo cui tctur deliél:ii,prx(umi.
mus iure focietatis,ex quibllS colligi pareil: gloCr in d. /fn.l!I vlr·
bo,lt'llitimo.c.de tdiEl. a/III Adri. ID/fend. nO L' babere IOClIll1 , in hac
caulI\ qu oni am loquirur de ndcicolllmiffario, qui pollidcr fine
virJO, quod non porell: diél:lIs Scball:ianus ,porrioncm fratris de.
fll nél:i po[siderc fine vitio,nifi fir eius hcres, vcl nifi fa éb relliru·
rionc re lut verbi s fidei commifsi, v~ diél:lun dl:: idco fllcccdir le·
gula, qU<lm rradlr nart.in d.l.ger;t.de Acq.heredil.colll11J·4.nlllf'lr,10.
13 'Verf·rJlio1lO fr/mlllfi. vbi dicir,ql1od quando t :tél:nm , qui gerirur,
porefl: quis f<lccre vr heres,& non vr heres : tamen vno modo il·
cirè,lx alio modo il!lcirè , & dl1biraturcx quo moJo volucmll·
lurn aél:l1m gcrcre: tune pra:(umirur co modo gc(si ffe , qui gCli
po mir limè, d.t. mm/o, Nam in d~lbio pra:(umimr aél:ul11 in mchorem p.ll'rem.vndc vt eUlrcrur deliél:um & vitium polfe{sioIl15,
in dubio pra:fumcnd um ell:, diél:um Seba(1i:U1l1m ad iilfc hcredl.
tatcm frarris,& ex hac cauflà poflèdiffe diél:ibo na, vt propria,/i
f!l1él:us conue mi1è ad vtiliratem propriam, vt fUIt couclu{umill
hac cJl1ffa die 2,9· Gfrob,Anno 1557,
CAVSSA
•
35'
M P VC l vniucrlitatis perxquato·
res , merces Honorati Metfronnerij
contra ciuitaris morem [olirum, ca·
rafl:ro ad [cri p[eru nr. Meiffo nneriuf,
quad merces nunquam priùs cara·
fl:ra, & quod inrcïo [e fuiffcnt dc{cri·
pra:, prouocauit : defendebar vniuerutaris aétor , Blorj·
bus ciuiratis [eruatum , municipes in perxquarionibus
faciendis ,nllnquaUl euocatos. A~ MeiŒonnerius neg~
id elle
Cauffa 3y.
tg r
id elfe confuerudinem ) [ed co rrupteI am potiùs . &
mlndatum perxquatorum) quamuis generale) ad con[uer2 ral1tùm & Colita effe porrigendum. Cau[r;1 fl:arus
inhcialis ell: confl:irura : ae in Cj"li(jriol1ib us vrrinque
[aths , relt,bu(que hl11 e I!1dc refutarJs ) placuit Curia::
reprobatione reHium rcieél:a' ) & noua mcrcillm aIlibratione {cu deCcriptione , mercatori bu s haud vocaris bf.léla,in irrirul1l dedlltta c : eapitaliadl1lereiull1 citaris mercatoribus & iuratÏs f:dlimanda & carafl:ro
de[cribenda, nulla obfl:ance conCucrudine g. Fruétus au·
lem prxdiorul1l, edi à po[fçfioriblls vendantu r , mercium[amen loco non habcn cur i . Prol111l1ciarum dic 17.
Iunij Anno, JrS6 .
~
Cum ciuis inC:'Iuffa (ua!' ciuittnis pO~IC erre tclli~, edi ~ro Cub (jdlis a .~atu[ . Arc: ..
J3nd. confil. 68, col. 4.n. 1 7. voll.~ Curr.J un.conl. ";1.0.1 :" , nceCola amici~
ria \·eI famJ1iarir:lS) cbric[A~) aile filiatio (pJrltah ~ ln [o[um rcpellu: refimlo '"
oium .Erqu accnus tdHs dcrcahar fidci, \'ide hÎc quxfl . J.
H.c dl: vna de: duao. CllU[f. cur Jllibr:ulo nlcecium faéta à per.t:quncorib. irrita
fiat: debucront en im voc~J:ri 1 Ilec valee conCuccudo in conrr:uium . ve hic
probar ;1l1.. q.qUlOII1JO li p,,!lèt co n(u c[U~o dici lc:gicima t ram en DOD C:XtCIlducuir adhunccaCu11l, J. quod nOl1l'alÏouc:) & ibi Glo{f. fT..de kg lb. cap. cllm
cOllting=:ardedec. vidchîc lll 3.q.
c Tum quiaa!libratio Hon voc:Hi~ merc3rori b. f:!éb fuer.1t, cum q11l3 pcrxq u ato ~
ces mal1(bto gCllcrah miuÎmc l'0ccrallt merciuLl.1 c!l pita Jia allLbr!l rc: ciim
hadr.'nus 110n fui{fl.'[ co nCu ctlun ln 1110 loc0 il/a allibrare & quour:ar(. "idein ;~Q:dhone_
d Mmium upieal'J allibr:11'i c.lt.,(lnS'10c ddcribl dcbcnt. vid e hîc in ,r.'1 .
; ~s dlcJru r mClCator ; & ~l u id Il1 crcarura, & 111 qno cou li n.u caple.ll e mcreium.
vlrte hic in 6.qu:tI'l:
r Vocarit::tlim dcbenc finguJ i mcrca rorC$ &. iur:lOl cllcO decbrare mcrdum (uarum
cJplt.1lc.Er '1 uid ur l11etClUI11 capitale1v1de Ille j Q ' . '1 uxfi.
g EüamCClltcnaria,vid~Me ln 1.'1b Hoc tlOtbat dubJUm:ll.lm pIt) mercis cau{fa l1i fru élus quan doque ha '.>ent ur. J.
nlm quod Iiquidè.§item fi qui s ffde pcn.l e~.
1 Tomquia velldens fru8:u s (uos, mc:rcJ.tor propti c lion ell. B:l rt in l.leg:ltum, num.
J' Il. de I<:gat. J. probar ren. III J. 113/11 qnod 11<] ul dè. §. Ircm li 'lUl s.tt:dc p' n.
Icg. vide !Jtt in 1. qua:Ct [nm qura_frutl u ~ prxd lorum h3bir.J iUlt l.lua , qw
cIlmlp6sprxdiis adl:imallturJvl dlCltUr lI1 7. Q 1l·J·4·& S.
nn
~.
.
�IN
ENARRA7ïONE HVlP'S C/irSSAE
1H4holltI[ .... rHlI'flplcm.
•
Prima , ei rea rcprobatlone, rdhum. N am fueram htne inde
f.léb: rdhttollcs, ," rd~c s ab l'craque parre reprobaei:vcl qUlu
I~ iei,vcl fatnih.lres,vd (oeil, v,j eb'lI, vel comp.ures du;b Meir.
10n,11 ri).: & Lill1dltcr l'd'tes tiltta· Vil, uerli racis fLlc ram reproba!i,
quod elkllC CIU CS ac Jcpo llcrem 111 c<llllr~ (ua: cnm:!n s ad corum
vCll!tarem. ~arc hoc loco qua-d tur, quando ;l mlCltla vcl fami·
hanras, cbm:cJs , com p.uenmas; Vc!'CillllicJS rcpellac ceflem,&
quarco us ee lbum dccr.lh"c fi,id.
Secunda. An val.car Cllll(U;;cudo, vr ciu illm pcrxquJcio,&>
faculcarum quocu.lcio fi,CI poC'le, non Cltans , nec vocam 1111
quorum inrcreA:.
Terria, An vmurctalil co n{ù erndillis , ca(u quo fucrit legiri:
ma, pocucrtnr depucaci ad CilliUIn perxquarionem fJcicl1dam.
allibrare & quoCl zarc de nouo capiealia IlJCrCJlltiarum, (Ital
MelirOllnJflj,& aliortlm, ipfis nOIl vocacis.
. ~arra,A Il Jlêb d.clcgaci ex decr 'to ordinis , loci de Ampu·
CIO ad n:.llou:lIlduJ11 Xil:JlUltlll,& ci llium perxq uJtiollcmflcicn.
dam,po{slllr virrurc dlius dccrcri xfl:JllIarc ,nc allibrare , mmes
diéb Il.lcd!ol1 11Ctl) & nliol'llll1 , CÙjll pnù s lion flli llèc cOllfuerum
in dlao loco dl.t allibrnrc, vc l dcknbcrc in cara(l:ro.
Q.0ma, An llJerCCI dL lure dcbc.lllc allibr.lri & ca rLllU kgi!i·
ma xfl:JI11aUO d f(nbl ln car.t!l:ro Lwic:ll'ls .
Scxra, ~IX mcrccs :tllibran dcbc.ll1C & qua!iecr x(timari. rn
qua '1l1xflloue dlclrur qUld iic mClcatura, & qui d lir merca·
ror.
Scpcima,A n (olicus vcndere fmaus rllOS, dicarur mercacor.
- - - - - - - - - - - - - - -- - - - - srNNARi A fl.,f'AESTiONlS
1· CJ/I/[, )f.
1
tAmml/.l d"plo: , charitùllllll, 6- cdriM/ù. & '1:1u!ic.'l'urclJ.ITill'
1fII,l.
z A m{(lIl.t c•• mAlt; cat'.lfltur ob ~/iqll.II 'vtilù<lleI ,lIf1inil~tlI, 7JtI C
I'"
Jmgu/IMeJ:~ut pr~/,ler/ptr"'J:ùt 7JelllcteptJ bem/cia. /lem AIIII'
ml 1/.. /ite1 defl/bl/l/iY "i/necolI/ill/ù & n. 3.
Caulfa 1 f . ~a:ll:. i. .
1. S J
4 tAmialJ dicitur,Cjuaji animi CII./fOS.
1 Amor J Poelis q'tali/erliterit drpi[fm, 6- de ti/# pic7l1r.tJignifcaI/one 7Jd a/ügoria'1f1•• vem'" "'''ore''' & charù,lIillllm exprhmt.
6 tAmimi. '1",mdo reddd' in loi/M', 7.'CI t11 p./fle, Ji'.f}eéfl/ni tejlt"'00/11111, &1/J.llltll111 CIIU fda d'fr.lhn. lum.m I/m/citi.1 per ft
mldat tif"" mlJilbtlem.
7 R,tio 'film ,,,mellid per.!;' 1101'1 m/dd' tejltm inIJttbi!e!t1·
8 offtilll11 ir/dlCM ql/ltle ejft debeat in dljù'flmda rtprobatiom leJli4
rdllone amicilùr.
, TlJltI non p~(frllJt rtprobari , ft Ab vlrl/qlle pllrle filerin! in (/Idem
w1f'o- /Ill produ,ai.
10 tAlllirlU 1/1i/;60 ejl idoJ9(fu tejlû in injlrHmmlO ve! pril/llta
firipl"",
JI F4mlllares 7Jd domejlici, tf/dndo effi p~(sint tejles idonri.
JI Fdmili4Telve!domejllci ind'.ftj;J[fè recipùmtur in tejles, 'I"IIndo
cauffi 7JrI negottll flper q,ublU dep0n/ml mdillI pr.tjùmurltur
[cm ptrflmillllw 6- domejllcos '1/1dm pt, alioI.
1j SOril1d! plrft nDr1 repei/it ujfemJcd vtilittt4 ql/llm flcilU Ihfbet ex
i/I..& n. J 4.
.
Il SOCÙIJ omnium bonomm > non ejl ido/mu tejlû profoci~ in CII'lI"
ciu//i.
16 SO'ÙIJ url>! rli vt! negotidfionM,potejlrjft tejlû pro focio in Il!ùt re,
vII ntgotiatione.
17 Ebri/U 11011 ri tdenell1l~f!iI. nllm tbncl/U dtbditat dnimum, vt
»tqll(fl/ . b/"mre à vitià.
18 [bl/IH .ttl'liP'IYlllllrfi,riojo'1I10,ld lejllmoniml1. & n. 19.
10 C,mp.lerml,U fla/lllliio j}/YiI.du,'I"dndo r~pcll.t1I1fem,ve! minuaI liUI ujhmOl1ù/J}J .1111 fdem.
II MI/II f}irit'ldliJ ,&fll1l1 'M/llr.t/is iH 1II/pli'lm", proh,bitioRf 6IIl/trlntia,fo,,' ptr Itgcm "-qflip~1I/'/.& N. 2411 Alq'llp,rrdl,' qllmdo dl/o fmt dr ù"e , a'.f}~(illlm iN VrJO. (CfI(Ùllr
dg}ojitu1IJ in I/lmo. q'Md proctdit , 111,,,,do .tqlli!"r.tflO eJll,:7.l
gtnrra/iter plY moallm rrg,d<f.c:!r /J. t 3.
11Comp'llmita! 1,m,dO redd~t illdlccmJil(jdlllm l'tm/fi,,l!.
!5 CIUII ln wiffoJil.' 'VtJù/tr(ifttlû,pojJùmtjfl teJles, & q,/omodo bot
Jit inle//igendllm.
17 CilllI poJJiltlt effi lejlU in Cllllffift". vnùlerjiflltû , mol.1 per 110/lJ1;1
qumznllOlllm colldl.lrHIVI.
11 11
21
~Œ
�• Cautf.,.35.Q:!.xlHo
r:
i!f
,
.J2..F AE S 'r
10
CJ/1Je
P R [
ft[
A,
l 5·
V'l'rl tllr primo, an t amicitia r<:t'cllar rené.
& {CIClldulll cfl: duplicclll elfc amici ria, l'r
volum Do.:"l:orcl commullieer /fi UI'IDlil!.J/
Iljl:b. & Ibi PJI10rlll.n. i. Vila, qllx dlCl!Il[
cb.Haarillu:alrcr.l eam .llis.dl: alltCl11 amiei.
"
ria ch.1rirarilla , quando dill billlus proximû
ob ho (olùl11,qllàd fic 11 arura: parriecps, 1<
proprer Chrillllll1 ,ll Oll aUC\':111 propecr aliqu.un vrlhraré:aur pro·
prel' (pera11 da vel aece pca bC11cIÎ ci a,J ffi niraccl11, "cl co 1l{,111 gUlIll·
(a(em,v e probaw r /fJ §.pro.\"mJos.dr 1~·l1Itt" l. d1f/l1é1.~.qu x anuci·
<Ï.1 11on rcpcl ht rdrun, ncc rcddie elll11 (u(pc él:u111 ,quia 110nlO·
ducie exccprioncl11 efl: cni 111 pcrfcél:a eharieas erga Chri!l:l1m.
2.
Amielria alllem camail< t cil: illa ,q ux cau(bem proprer al~
'1U.IS 11oll:r.• s vril icarcs,affi 111 tJ CCS, ve 1eon(an gu i11 aaees, (pcranda
vcl'aceepra bcndiCla. &~lXC quandoquc illducic corcllpriollcm
ill rdh:.ldco t]u .lnd oquc rcpellic cx roro vel (ll(pcél:llm eUI11 ecd·
dlc,fccllndlllll ql1 ~ IICacé vcl qu;]ncirarcm ami cicix, vr 1l0r.Glo[
111 r"p.in Lt/cris & qux Ibi nocar Sc ribcllrcs , ~xlr,dc Irjhb,é;-m 1.111.
Crod.&. de ina amieicia carn.lli ob vril!rares c.lLllrar:l,loquillll1rlO
h.lc marc ria reprobarlonis rrll:i ulll.qu.He vidclldum ell: , qui' dl'
catlll' ~mI C II S: & qll.lndo alllici rlJ repcl l.lr ecll:e m, vcl fü(pe.:rum
eum rcddar, & quale dcbc.1r ius di GéllS cnè aibirri LI111 clrca c.lm.
3
Amieos Jppcll.m cl l1'ic ~ Pau l.! uri (c.in l/<ll.c .§ ../rtllcos./fdc 'lil/h.
Ji1,i1. nOIl kil, nOClCi.1 cOillllnt1:os : (':d quib us fucl um iur.l f.HnIliJnracis Clllll parrcf.llnIhas honell:is qux(i ca r.leiolll blls. Vnde
~ on ell amleicia 1I1rcr larrones vcl fraudacorcs , (cd poriùs do·
lus,l'el fraus ,(cculldùm glol!: Ibi, & di ciclll' amic lIs Iccllndùm
glo[I Ibl, Cjuafi allillli cull:os : dcbcr enill1 inrcr co'
VI!3nHr.I·
raI in licim &. honcfbs, vr vo luir Cicero m lib. de anfIC. ab am arc,
~ll11CllS, & a1111Cl r1.1 ddèclldll nc. amor aucclU honcll:lls & cll.lfl·
4 t.lce pcrtcdus dl:.ldeo anriq uirùs t pl!1gebaCl1l' à Potris 111 forma
VII,I I, fJcle iuu'cnJlI, n\1d.lCO capicc,lllducus vinli cunica:in cuita
IÎmbriis Ccripcû crac lircris amcis,vi/.I & mors; in fronte allti'.:"jl.t,
& lnems.& IllxrJ cor crac qu xd.1 nl al'crmra, vr rotum cor vlden
polTer. & III corde (cripnlln Cl'lC {oni': & propè.Hxc auté p!.:rurJ,
(ub
1
,nc
Call1t'a l 5· (Luœ(\:.Ï,
fubhoc inuoillera litleamenrorum,nobis exprimit finccrirattm
aUllDorum, conformieacémqL1e iIlorum perpetuam. Acque nOIl
cnrcxrra rem allcgoriam han c hoc loco figillacim cxprimere.
Haccniru pié1:ura vcranocacur & de(cribirur amicicia. Et ideo
abanuquis forma virili depingcbatur, ad dcnorandam lirroirarem &: conCtamiam allllllOCU III , qua: eflè dcbec in vcris amiclS,
Confialltia cnim magis in viro, quàm in muliere. facie~ iuucDllis, fignificabar vcrum amorem [emper cre(ccre, aclinll:ar iuUClllltS xraris, lJua: per lingula momcnca illcrcmemum [ufcipit.
nudnro crat capire,fonè, quod inrer amicos,omn ia debcnt elfc
ma!lifcCta : & lido arnico commiccenda [ccrcea, viridi crat cunica, quod pcrpecuà vire(cat amor & crc(eat, vci arbores cre(cune
&vi1'&l1m. veeba hxc vifa & mors, in limbciis vel1:is aureis de(cri pra lircris, denoram perpetua amicitiam dul'acC & morcuum
anUe1l1l1, lieuri & viuum dcbcrc ab amico diligi. Omni ((miC/IM
IImpm dillgit, 'lui d1nÎcuI #,ap ud Sa[omonem, in parœmiis &
prollcrb.lrcm «fldlt 6~ byeme in fronce dcfcripcis , fignificabae
verus db Thcologia, pcofperam & aduer(am forcunam : vcrm
(mm nmicus, & in aduerlis & pco(pcris ,& in bouis & in arduis,
dlligir. Aperrura cordis,liguilicae omnia debere elfe aperca amieisvcns: licuriC ydouis a:des,vt cefere Erafin,in Chiliadib.ex Suid,
pcrpctl10 pamêre.Longè & propt,in corde dcfcripra,denorar amie!lm l'ri prx(cmem, ira eciam abfenrem diligendum elfe. arque
idco [alis dcber cfièc amicus , qua lis dc(cribicur à l'oëcis , licèt
Appmnt raTl nAntrs in gllrgile vaflo.
Amieieia aUCCLll t augcCLlr vcplurirI'lum ex con(uccudinc 5
tquah,vcdlcir ccxr.in 1. pmll/t.in prinrjf. de caflr. peClil, & in t. cùm
J(!.~.'I. C.(od,M. u. Bald.m CdP. l .de pru/ubll.pudl alùnal. per Frid,
Amimia 3uccm qUa! leui t noricia c:lL1{]arur, putà vna (alu- 6
rJt!one l'cl colloqllio,no rcddir aliqllomodo cell:em (u (peél:um,
quo1l14ln magls noeitia cft ql1àm amiciria.d. Uat.tClIlp.e.§. amicoJ.
ff./t ~t1bjign.g lofi:ibl,tn verb,netirl</. tr3dir Rom.conJil.4 Lo.propoft'1'/JjI'D, glofl:În cap. ù1i~J/lilntc. in verb. [aml/im, de off. ddeg.
BM Salle, & Florianus in /.m prinCip, ff.de tejlib, amiciria amem
longa eonlucwdille qll xfic:! pel' non rcpellir tel1:cm , am redditlllhabilcm ad rdl:ificandull1 pro amico, licèt f.lciat eulU (u(pcau pro modo & qll.1I1tirare amicicix,quod arbirrio ius diccntis:rflimandulll relillql1iruc. banc opil1loncm tcncm petr, Cyn.
BJld.& Doélor. in/.eos. c. de le/hb. P.U1ormic. & Felin. & omnes
11n 3
III
le
�Caulfa 3 r. ~x(I. I.
;n CAp. 1.6- C.tjHDties.(4P.CX litm5.(XIf.de trj},h.SpeclIlat.ÎlwJ.IJ/. Il
trjhb.§.I.Bald.& Salicer. per ilIum rexr.in t. 3. in pr.f!. de ujhb.vbi
Florian.lbi.l1. 2 . dicir nullam amiciciam repeIIcrc re!lcm omlllnO
à te!limonio,(cd derrahcre de eius lide pl us vcl rnilll1s,fccundùm
qua!tratem vel <luanriratem :uuici!ix, arbitri\) iuJicis xfllm.tndam.Barr.ilJ l.atfillOlJOIdlffde III/'ej,('. col JI.I1. 37.~ Ibi bron CUI11U·
larilIimè ,no 1 67. Alex.cIlIjil. 8 S.,/lIon;',,,, omnillO. vot. 5.col. ,. 1II1m.~.
vnjic.ll'lÎtf rrj}ondeo,& dICo,ql/iJd "",icit ia & bel1(lIotmtia nOIJ reddlln/
tt/hm inh.1biltm.Cyn.in lJi 'lUù Ir./lIbl/s. c.de ullib. cot.fl1. vbi dicir.
quod rola arniciria mmquam repdlit re!lcm , nifi per accidcflS,
hoc efi , quando ex ca rc(ulrat aLqua qualifas pro lubiroria rcnilllonij : pmà copula carualis) matrimonium , vcl odill m capitalu
cOllera inimicllm amici.
7 Et duplex rario e!lt, qU'are amiciria non reddic rc!lcm om llJno inhabllcm:quia arnicus amico vLllr bon.um,ergo l'Ion vu lr fal·
lum pro co te!llficari vr declarat Alex.d.conf88 .n. S.& Bald. Int.
I.eos.nec e!l venlimile quod amiclls velit pel iuriurn incunere pro
amico:cùm preciofior fit anima,lp(o corpore,(ap.ct:m II1frrmtlll.dr
fa'n.& r/rll/If. & nemo ramam chari ta rem hab cr , 1'[ animam po·
nar pro amieis fuis,vt dicir Chril1:us in Euan gelio.
Et i!la pr:r(umptio,quod lIoht arnicm incurrere pcriurium,&
:mimx perperuam iaauram,vincit prx(umprionem,qux rcfll lra·
bat ex amiciria courra rcl1:em. C3p. niji ~!ftnt. & ibi notar Panorm.
Je fTofbmd. & in iure nolho maior prx(um prio rollir millorem.L
';,m de Îlu/ebito.f!. de p,.ob~t. vndc iud cx in dubio debet arb ltl'ar~
quod reflis amicus fit idooeus, Elru alia r~rio qU Jm amicirix fi,
~lIegat3 ,(ecundùm Rald.in d.l.tos.(;- in d.!.fn. & lbi Cyo. & A lc~.
lit d.cmf88·.col., .11.8.
I!
S~ruatur autem officil1m iudicis t in hac reprobarione te·
!lium,ex capire amicirix, vt videat & ddigentet perqllirat, qualis
amicitia probata lir, & q113nrO tempore, & quali coollcrf.1tionc
caulfara.Na vna cgnuer(ario magls dCl1incit animos amicorum,
quàm alia.Prxrcrea iudex xl1:imare deber condirioné per(onç,an
fir honc(tç vel culparçvirx,locuples veJ eges,nobilisvel plebeills,
& an lucri eaulfa quid f~cilè admirrar,&cuius digniratis l'cl :dli·
mationls lir aplld omnes: qux omnia lex relinquir arbirrio lUdicis iudicanda.ü. & yJf.de tejftb. vnde fi rel1:is,qui dCpollit pro ~.
mico,effet pCI (ona hOllel1:a:diucs,bollX Opi~lionis,& probarx vita: apud Offioes : & fic apud omncs dm opinionis) vr no llcr per'
iurium
!. g 6'
•
Caun:'1 H.Q.gx(l;.i':
i.Si
rJrium incurrere: rune al11icir;a (ola 11011 rccldcret cuf11 ni{i Icuirerfil(pe{\ul11. 4rgll11J. Cdp. in {itm5.;', Jill. de trjhb. & ibi 110rar Panormir. Ar li rcflis al11icu dlèt in0l's, & culpatx vira:, aut alrcnus condiri onis vel qllahtaris, vr prob.lbi lirer illdcx habcrcr cu
(u(pecrum de pCl'ilJrio , dcb(;t habere iudex cius te!limoniul11
(u(pc{\um , iuxr~ modum & qUJnrirarem amicJrix, conditioncm perronx, qualjtatcm caufra:, & diligcnter pcrqllirere dcbee
om ncsqu~ lirarcs vcl circum!lamias negori): ex gu ibus ccrtLlS
(icri ponir,quaflta fidcs habc nda (jt amicis tel1:ih ll s, illxra 110tata
pcr Scribcnccs in d.teg. J. Nam aliquando rcl1:ium dignir.ls & aulhori l~S, aliquando ntuncr us, a liqll:tndo con(cnricns fama, con{irmar rci de qua qllxritLlr !idem, & purgat (ll(picioncm amicilÎ:r.d./.J .§.ddco dicit Iaeo b.Bmrig.qllod licèt duotdres maO'I13
amiciria c~niul1éh,LlOll pIcnè probeut, ramen cres probant.;'in
numerus !l1pplcr.tamcn (\le dlxi ) relingucndum dl: arbirrio ius
dicenril.Vcrùm in ca(u llo!lro dubium moucbant decem rcl1:es
rccepn à pme diai Mci{follllCri} contra dlébm vnil1erlitarcm .
rdm mClÎro ram magllus numerus purgabar omnem amic.1ux!Ù(plclOIlCm,&maxi m(;, qUIa t cres reltes ex l'cprobam, cr- 9
jlmcxc~rilC amicirix, fuerant eriam produal ab eadem Vn!uerC!mc. quo c.l(u non polfullt reprob~ri . fuir cnim iIloru111 tcfiimolliulll ab vrraquc partc approbawm,(ccundùm lhldum in
I.ttim Il,,,5.in 'Vuf.fl'" ql/ofro qI/idfi fl/it domrfliCltd.c.ar tdhb.
Erhxc procedl111t t in attell:aciollibus. nam in ~l1n1'l1111CnrO r 0
vdpriuüra[criprma, qlli liber amiolls porcl1: elf~ re!lis. leg.fcl'ifIl/W . c.qll/ pot. in pig. b4b. & ibi noear Bald. & Lanfranc.de 0mn.l»14pllllt.quo"inlJl contra.i" ve/'bo./rxll#.in 'lIerjiml. qU<fro fob(tq~ml(r.dl probdtionrb.
'
AmiliJrCS 'leI dome(1ici t quibus imperari potell:, ratlOlle II
r·mi::: vel dominiex porc!laris,l1on fune idollCi tcl1:cs, vr diCII ~lolïJ,1 cnp.i".titcrù. dctr(ltb. quam (equlrm Burrig. 111110celll.P3I1c.l'~lir. Bald. ) mmol.& FcllI1 us pcr CCXt. il' Cl/p. /lem td,,NI: ~.IIP'1 'I"o'< .4.q.3' & l.z. .c.de tllib./.idonei.l.ft11/1li ff codcm. Alij
vcro,quiblls non porel1 impcl'Jri, admircunrur ad re(l:imonium
dummo,lô li lit rales,qnos nOI1 fic verifim le vellc peierare,d. cl//
/II/lI(w. ClllTI glof. '1uod norant Innocent. Panormir. Imn10!.
B"ld.
F
•
�'18 S
CallŒl 3S .~x !l:. r.
Bald.Fclin.& Scribcmes commll.& i.~ t.l. C. dt trJltb. vbi Barrol.
Bald.Salic.& Palll.de Ca!l:.& Speculat.tit. d,- tifhb. §. J.llldcx au·
tcm debet arbirrari fl1[picioncm familiarira ti s, ex ql1alirare,&
ql1anmar~,ex conditionc pcr(onarum,& [hw c:lllfl"x, gualltam
/idem habere dcbcar illorum refl:imoniis ,& diligentcr confidr·
rare omncs circlImf tantias pcr(onarum & negori).t. 3. de Itjhb,&
notanc Doaor.in locM fl/prà ~lltg"tM.
Il.
Commllnis hxc concluGo recipie (ex limiratiolles, guas rllnie Fellll. In d. c.'p. tx "'mi. intcr quas rerfia Iilllirario !ingulaos
efl:,ve regllla 110n procedae in caullis & ncgotiis, qux verifi sl1l1i·
rer pra:(umuntur 111eliùs (<:iri per domelbcos & f.ulli liarcs. rUile
cllim hi illdifl:inaè rccipiuncur, quoniam aliâs 11011 porrct hahcn
probatio./.conJenfo.§.[rû tfl/ttm, c. d"fp/ld. & '" C.1p. vmilf1!. iN Iw,
dt trjflb,& in t'11/~lit!. de I1Alifr'lg.ltb. 2. & [l'adit Bart.in tft q",mdl,
cQtji.C.vndf vi.
De Ebritlalt.
BriuI non dl: ido ncllS tefl:is t fcclI ndùm Bald in r,ll'. I.dt It- 17
Iltb. & ibi Fclin. nam al'canum demens dcregit ebrietas, &
debrlltat animum, vt lleqllc:tr abfrinerc à viri is, t. reJPiâtndlim. §.
Jdin1'111n1ldr pœnù ,l.ornnt. §.per vIf1l1m.jf.dc re militari.& cbrio t 18
E
dominarur libido,v t furor, & fic fmi ofo xquiparatur ebrius ...:ap.
v/nlrr,dtfti1l8. 36 ,quod camel' ineelligitlll' durancc cbrice3tc.n:l 111
ûoon fit ebri us,tefl:ifi cari PO(Cfl:,(fll" 1 . de /eJl. ql10d ibi norant gl.
Bald, 111101. All char. Fdi n, &: 011111<::S Scribenr.nam & furiofl1s 19
pcrimcrtlall.l,porc[l tdl:imonillm fcrl'c,& tcfl:amcncrm fa~erc, t.
ftrioflln C.'1"i Irjfammflc.poff nec porcfl: elfe detel'iol'is conditio'
Dis cb riu s :gu ~ m furio(us:cùm vtcrque habcat imclleéhllu im pedlmm vel11101'bo vd ebrietatc, quam diu durat vcl morbus vcl
rbcicras in ipfis,
t
I)t Sotie/alto
Defiliiftione flll co/!,ndtiont JJirill/ali. ,
•
13 SOcieras regularitcr t non repellit cefl:cn:, ni fi cau([a[upcr
qua re[lificatur pertineat ad eum , ratione focicra ris, vellllfi
eb Cocietatem,conrraâa elfct tama familiari tas vcl amiciria,qui
fl1fficcre po ([et ad rcpellendum refl:em, Panormit. in Cdp, illfo!",
loll/",nfn.nllmer.14'& ibi Fchn. (otl/mn.penl/!t,nl/m. 14. lonoccnr,
'1fCAP, J,de trjflb, Angcl.in t.fi dllo râ.in princ,ff fi 1"ù ctllli. Florian,
in t.I11UIMlfdetrjf b,Glor.~& Bald, in t'1"oniam Liberi. in verbo, p,"
tiups.C.dr t1hb.Speculat.& Ioan.Andr.tit.dt tif/lb.§.l.in t. (olom,
14 in vt1fed nunqwd[owlS. ltaque non focieras t per (c, (cd vrilit3s
quam habct ex !lia, (ociuln repclli r. iuxt, textum IN t. omlll~uJ, C.
de tr[hb. & t.YJUl/II!, & ibl Florffdr tif/lb. vndc ir1fcl'llnt Doll:orrs
15 iD locis (uprà all egatlS.quod (oeil1s omnium t bonorulTI noncn
Jdoneus eefl:is pro fOCJO in caulfa ciuili: quoniam ratione Cocie·
16 tatis vniucrfahs,rcs femper ad Cl1111 pcrrincr : ldeo t foci us ccrCI
rei vclncgotiaeionis; poœfl: elfe re[lis pro (ocio JO alia re vel ncgotiatione,in guibus non habcr parcicip~tiolJem.Argu.l, I.§, l.ffft
pm IJtrtdll.petal.lji qlliJel'Awimffdt apprllat.& hoc procedlt fill~
nt Cocieras ex conucmione contralb:fiue re ipfa inci derit in Cocietatem,veJ communionem.namvrr6que ,afu ferua birur quod
(uprà dlauro efl:, vt pulcrè declatatFlorian.ÎR dia.t,lIl/lll/!.(oll/ntr..
ftn,;n
1Jt
in.
lliatiO t fpirituali s(quam vulgo vocâr compatcrlJit~tem ) rc- 2.0
pellir ~ef1:cm à refl:imonio, fecllndùn'l Bald , in t. gmerallltr.ff
'lin il" vo(m. Et ifl:ud vt patrinu s non pofIit elfe cefl:is pro filiolo,linuat }Jexand, confit. l 43. fjllOniam ak{llYdè. '!Joll/m.l.(olllmn.
j.v/pc, 111id4m ex illü trflib,,,, fimt complltres. Bald . & S;lli cer, ;11 1.
116 idolllU1jf.de Irjfib. mOllcn tur per text u m i111ji 1"10 IIIt,mnam.
mfn,C.d'llllpt.vbi text,dicit,nihi f effe quod pofIit mag is indu cercplCcrnamaffeaïonem,& nl1pria1'l1m prohi birioncm, qu~m IiliaCio rpiritualis, F 111g.in l, 4· §. pr,tt#r. colflm». l, m,mer, 4,ff de in
/HJVI{~nd.& Alcxand,in d.l.gmeralI/n.I1/1mrr. 5. Fu ndamcnra huiusopinionis (unt tria ,Primum ,in rext. d.l.Ji 'll/Is IIll/mntlm. if, jinf,
qucmallcgat Salicer.;lId.l. ttflis ,dOntllf. vbi prob.ltllf _pel' lacr.lmcmum baptifmi indl1ci parernam aA-èl1:lOncm, & animOrUli l
rufliciemem ~onillnaionem ad nupti:uum prohib'tÎonc11l, <;çrundum,pcrxguiparationem quam facit G1111l.dc Cuneo,de p.l'
ncadopciuo ad cum,ql1i dc Cacro fonte Icual1it, vt Ip(C (crJblt rn
J,I.glller4liur.Nam propter cognarioncm (pirltllalcm, qua: in ba·
pcumocontrahitur,loco pauis haberur: idco iura apfcllam el1m
comparrcm,cdp. Marti11lIs.Cllpit. Ilia. de cogrhll.JJiril. T erri 11 111, rcxCU! in",. ila diligm,& in C~!.l'i{f'lcitlm. J 8. QIl.eJl'3 ,qlubus iuri bus ,
F
() 0
1'lO
�Can lTa l 5· ~xl"t. t.
probamr,quod cognatio [pit iwah , qu x c\)lltl'ahitur per rcgene·
rationem Ilcrolà néh baptHilli, fortior n: ad prxn:andum impedimcntum, quàm con(.,ngllinita. llatu l'.lli;, vd pel' ado ptlollcm
ciuiliterc.lllflàra,vnde glotl: i" d.(.Pitlllci"m . lIotar, parrelll [piritll akm magis ciTc diligen JlIOl ,qu:Ull c:lrllJk m.
Conrrarta Ol op iniollcm,\' t cognJcio [piriruali',per [Jcramentum regcncrationi. vcl cri[n\Jcis conrrafr.l, nOIl rcpellat tcltem
. am corn reddat inhabdcm, à tdl!li c,lI1do in cau(]d pa trin!, ve1
al ccrills eogli l ci [pi riwalis , tCll\:l Barrol. confit. 92. m 11/•• ff. 'lm·
Iml(. (ot'I11m. pmll". f1f'm. 9. Baltl. & Salicet. libi cOlltrarills i,,/.
l aw/w. C. de lejhb. Fior. i/ll. tejlû ,do,wu.jf de felltb . colHI'I1/1. 1.
'U(rJic. ittm qI/id dt p",rt [plY/tu .• li. vbl cti.11n 10qlJltU r de com paternirate eomraéb per Clcramcl1ClIm cri[mJc is. Rom . & la[on.
i" t. gtner"lltrr. fJ. dt i/l ÙU vocand. Alex.ln d. cO/lfi/. 42 . i/l CI/UJfo
& IUtv(rf(/lU i/l/(T clmffophoru",. ·VO/111"'. 3. coluJ1lN. fn . VC1/1011
obJf<ll qll~d vmu dlélofllm reHiuln fi/comp.ller. Felin. ilJ c.'plt. Cllm
l1unciuI. tejltb. colI/mil. 2. 'U(1 in '1l/l/nlllln. Doétorcs m capit. il,
fitmi. coluln. ftl1. cod. f!t. vhi rcmi niue cr Jétat hallc quxlbonem.
Fundalllcnwm nuiu. opi nioni s cfl: , quia no n repcritur Icgc
prolllbitlllll iltOntlll rclt imo nium: ergo en: pc rmierum. Nam cd lfrllm de ccltiou. om nibu s &. gcncr.1 liter permieroriulll dl, nifi in quibus Icgc Cpccialitcr inrerdlétum en: , 1. !.ff de ttjhbliI. Er
prob.HÎones rcltiulll nOI1 (u nt angufl:lndJ! ,/. quon/Am. Cl/m glol
c. dt l;.cm. & hxc en: opinio conl!11unis apu d Scribcnres. Ec
ad jura in contrarium allegat.1 [uprl il~ 1. opinione, re[pondenc
2. 1 Dd. procedcre ti lla in CJlil [uo, hoc dt quoad l1upt iarum PlOIllbitiol1cm & rellcren l iam, qU.lIl1 filius deDct haherc crga pa·
tl'em:nlt\l quoad illa bcne [Ullt xquiparacJ pe r Icgcm fihus Ipi.
ricualis, & nlturalis : [cd quoad alia , non procedic a:qu iparaclo.
Ira re[pondcr Al exande r tn d.l. gfmraütrr. & comm uniccr Seribene s in lacis al!cg~ci s. Er cùm lit cOI~lmunis, no n en: in iudl'
cando , nec in con[ulendo rcccdcndum ab ca, mfi aha caufla lUtrll1(,'cus Jcccdac.
Tlme!l hûc loci pmo oDlcer lnimaducrccnd li lll, q"od ccxc.
i/7 d. /. f 1"" 'l!wm.II7}I1. dl" m (dp. Il'' dd'gcl't. 6- ln CdP. Plél.tC/lIIII.
l O . fJluH. j vidullur :':quipararc , (ognacloncm [pi ricua lcm cac-.
lull: n:lm illJ iura volullC nupliarum prollibitioncm id.:o iulbm
cHe, qUia nec imcr cos qUI nanlra , & cos qui pcr adopciollcm
1!10
ac
Jin.
bil)
C<lllllà l 5· ~a:fl:.
1:
l. 9 1
filij [Ullt , vencrandJ! Romana: lcges matrimOllium ncri permittunt,& fic pra:[uppanullt iIl:l ellè a:qlliparlca:& in d. c. PIDmu1?1.
arguit tex tus ab a:quiparacis, callquam cognacio [piritualis fir xqui parata tarnali, ~ lie vo lum illa iura, quod iura prohibitona,
loquencia de filiis n:1ruralibus & legitimis , Gnt (cru:1nda iu nlio
(pirttuali , ~anquam ill.l li m de iure generalirer a?quip~rata. vnde
fuccedittrcgula ,qu od qU:1ndo duo [li ne de iurexquiparara,dif- 1.2.
poC!rum in vno,cen[crur. di[polirum in alrcro.Panon:n .tn u ranflafo.dc conflir. pcr ilium rcxtlllll.llotat B~r r .pofl: gLin lji 'll/Ù femo. C.
de fim;;. & ln l·fi cOl1(lanu. in 7. qu.tjhon.ff. fol. matT/m. & m l. I.§.
J.per ilium lex"'m,jf ad Icg. f:11cidw/'J. vbi Alexand. & Scribenecs
cO!11munilcr. ldco text in d. l.payt71/(J.C dt ufM . qui loquicur prohibirillè de pareneibus & libcris carnOlltbus , debec habcre 10CUIll 111 parenribus & libcris fpincualtbus, pel' diétam rcgu lam
:rquiparatorum.nili adhxrcndo comm uni,dicallllis çqlliparationem de co gn~tiollC [piri ruah, vel carnali , elfe de iure [pccialitcr
faétam in d llobus cafibus, hoc en: qlload reuercnriam, de qua in
d.!.gcnrraillcy. & quoad prohlbirioncm nuptiarum, de qua tn d.l.
tll,lTtmam.infin .à in d.cap.ita dJligtlt. & non gcnerali ccr in aliis,{ed
diéta trcgllla xquiparacorum,habcr locu m [olùm,quando XqUl· 23
paratio duomm en: faéta genera hrer, & per mod um regulx , VI'
notabiliter cradit Matrh.Sillan';n traD.cxunfioniI, quem rcfen ~
[cqlliru r AngcJ. m.t-i/H ci/lile.ff.dc il/fl·& iur.co/llmn. 1 0 .nl/m.2 o.'/)(rfic.ler:io fal"t. & Phili ppllS D eci us in diél.cIl!-tranfldto. de conflit. (01.
feCll1ld4, i1l ver[ , .l'cg,,la ha/;rr /0(11111.
Inde cùm fil i.lcio camali. t & Cpiritualts [olùm fillt a:quipa- 1 4
raca in illis duobus ca!ibn ': crgo eXtrJ. illos daos carll~, di[ro!itio nOlla f.,ét~ [uper vno ex a:quiparatis, non extcndicll[ ad
alcerum: [ecùs fi !ex 110ua di[poncrcr [uper vno ex xquiparatis
in marcria lluptiarllm, vcl reucrcmix, in qllibus J~ IUJ'e (Ullt
xqUlp~rata filia cio carnalts & [piritl1alis , Vt diétum clt. qlJoniam tUllC lex noua di[poncns (uper vno xquip.HaroJ'um , extcnditur ad alrcruJ1I, [cclllldùm Amon. de Burr. in C.'pf.l" ;['"
lent. de con/lle/lld. in d. c.lr"hjf,JfO ,.l/lmn. 1. in va! pl'.rd,Da CPild,,fio limit"tllr. Angcl. in d.f. /III rlllile. Roman. conf!.l? 9·ù1âp. ArtJpÜ(fi1/l' DoD.cO/Hm. 3·'/)(rJic. lertio refpol1d. vbi dicir ad hoc, vr r('gu Il'Xquiparatorum habeac locum , neccere en: vt Iloua difpolitio 10quacur in illomer ca[u, quo fint de iure xquiparata. & al lcgac
00 2
tcxrura
�r:
!n~'
' Cau{fA 35.Q:txi'tio
textum inl.Jifllrioji.c.de rmpl.& glo f[m ,,'p. 1. 111 vcrb. dec/dr4rt. Ile
! 5 (/(rici 'IIr/mo/wb. Et t quando compAtcrnitas redd;tt iudicem
(ufpec.l:um,quatnlli~ fatis co lligi pollir ex ian! diél:i s, vide tamen
prxterea Innocent. m c. CI"" fpwJlt.de ofJic. ordin. &c.pmdenliam.
d~ 9j'f~·.ddeg. & Ia[o ll.inl..'pem/;,,,g.c.dt IIIdw/s.
t6
An 1I1l'aun:~
vniucrlir.lcis fillgulL de vnil1erfirat~ polIinc
dlè tcltes,! gu la dt ln cauf[l vlllucrlit.HlS \'el collcgl) , Iingulos
clur'd.~m Vll luerJit3t.is vd colkgiJ , po lle d Ie telles.luu c.& Dd.
cOllllOunircr,IIu. (Ir, " nllnllll)'. r~ l Ili um rcx wtn & ln cap. inJirplr.
dr teflb. & 111 c,'p. t"'p"ir/elller. 14, qH.tjf. 2.. glolI ln §. cogif.mduI1I.
III Autbent. de mon.rell. Bald. ;'1 d. L p.(J'r,lles . Cod. de teJhbll1. &
cil ratio, qu ia alia cil ratio vn iu er!it~ti , :llia iingl1lorum. ' 1. ficut. §.ji 1/11d. if. quod wlllfqlle '11111.'wf & ihi Ba ld. 1. fldji II~c. §.
'lu/ mnl1l1ml!tUjffllr.jf. de 111 lUI voe.md. H .ule concll1iioncm limicam Doél:orcs l'cptem modls, vt ICnblr Felin.1n d. CliP. il1Jùprr.
(lUX limirari ones fcrè ad ha:c tcndul1t , vr finguli de vniuerlitate vel collegio polIinr teni6cari , ni !i ex illa caulla re(ulraret ali·
qua vril it as pccu niaria lingulis de vniuerlirare. quia [L1l1e proptcr luenun non eaènt idonéi tcftcç.quon ia m rarione lucri pof(ene habere affcélionem r.1l1qunm ad rropriam vnliratem &; milirar rune rario 1. omm'. c. de Icfllb. Idem ~ft li timcarur damnull1
pcculliarill m infncndllm ex illa cauaà (jn gulis ciuibus,quia qua
r.<tionc rcpellunrur proprer lu erum vcl vrilir,lte rn :eadcrn repelli
dcbcllt proprer dal11l1um : eft enim rar rario damni & lucri ifto
ca(u.Idem cciam dlccndum d1,(j caullà vnillcrfiraris ,in qua dif.
ponunt ,lit ardlla & nugni prfti ud ,cl) ,(iue (jt criminalis ,fiue ciuilis,& vr Vl<O verbo dlcam , quork c3u!hciuiraris ralis cft, ad
quam ciues v~rilimili(er & probabi liter pra:(urnuntur IMberc
magl1l l11 affcaione , vrpma li comroucrfia lir d e il:am ciuiraris ,
\' 1de ali'lua magna commodirarc, vnlirare, vel pril1ilegio.tunc
fccu ndùrn condirioncm cauflx,qualirates,& circllmfla nrias,nrl)I[rio iudlcis xftllnandas,vcl in torum rc:pdlllnrur,vel fi unr (ufpeéli, vr coocludunr Dd. communirer in locis alleg. &: Bald. in
rubrff.d. rrr.du/lfcolumn. î.1I1 'IIlrft.nunc de 'f'lin/O. & copiosè Fe! 7 lin.rn d C.I1{Hpel'.in 5f.r/. Er in cafu no!h:x: t qu.dhoni s, & propriis
rermil1ls côfll lll irAlexadcr conf68. vol. L.co /+n .17' Vbl diclr,ciues
eae idoncos reftes in caufl'a vni uerlitaris , mor;t proprer nouam
quorirarione colleélarll,ca porlflimùm ra t ioue, quia vriliras colleélarrl cx noua quotlfatlone pCl'cipicnda , d cbcr percipi per officia
t
r
Caull'a 3 .~a:IHo. ï: .
1,9 J
ficiales vniuerûtatis, &; ad vriliratem ip(orum ,1\eC d,iO:ribuitur
inter linguIarcs per(onas ipfius vniucrlitaris, (cd repoll il ur in ar
ca communi. Seql1irur Curt. 1uniol'. conji. 6.num. 1 L . Li ce r videanrur habere a1iquam aJfeél:ionem erga (u am ciuiratt: l11 : ramen ifta cil: leuis (ufpicio , qux purgarur per iuramencum. iur at
enim (t; non deponctc, luii verirum obtenru , C. ql~tlCS . de frf/lbus
nec eft vcriuroùe, qu cm velleinc urrcrc periuriu m pro (0 10 vn i·
uerfiraris commodo,cùm (oleane ncg ligi,qu;i; COt!li1lUlllrer po(udcIltllt , t. 2.. C. ,!IMndo 6- à 'i~ibus.lib. 10. Er (~culld.ùm hanc fentcnri Olm fuit conclufum: prxfcrrim cùm numerus li 'pplebar, .
& cranr ceO:imonia, & mulris cau!fis adiuuabarur . die 16. Luni),
J
559 .
_._---S y M MAR 1 A
20 .
1ZY AE
S T 1 0 'Z{,l S
CaujJd< 3 î·
Sfalll/II"J, vt 'llli! mn ciutllf ad t1ébm~ jiGi p,,,,iudici4iem ,mn valet, nec eius cOllfu(/udo.
.a. Cittltio TJlIII'lllltm iH/ fllffIlIlYl'emiffi,etiamji Prim'pi refcrilllu, "'t in
Ctlllltl proced.. ,,! } ;'''''''},mt & pl /,lal1o.
3 Defi4/ fl j! de IMf " "lIme:Jato &On petrfl foUi j!t:tuto v'd conjil(tu1
d · f t.
4- Conf-' Cf!ldo ir"dtloll~bilù, Mn valrt mc jiroldtur ali'lJlo umpore,
t l lPIIJ / ,n"ltl1JbTlali.
5 Confi'·lûi. :mtroa"éfA"!; hù, 'l/Ii nm Il,,bm( iurifdiéfioncm , n01l
vlllct,;ujiflpertorù IIu/hor/taUJil cMjirmdta. .
6 Fic1Ju 1101'1 l'lm DptrAlllr in ca/II jic10 : quàm veritlU in Cllft
v ero.
7 po.JTrfio umporis iml'1wmrùtlis,I1IIRt!IMm habIt vim tifllli,fjlllll1i,
foffejJor /1on rj!ca!lfx.
00
3
.f<YAE
�Cauifa 3~. ~:db.
~AESTJO
SECYNDA.
......-c;NCM.........~..: On valer Ctacurum vc\ t confuecudo,vcqui!
1 non: ciceCl1r ad altum fibi pra:iudicialcrn.
cltm. piforalh. §. (,eltrr"n. dt l't illtl. per qucm
rcxc.hoc Bocac ibi Immola,co!.'3. III va! ql/o-
:.9.f
J
Ad P~p4m non pottjl toltrart finlt/lf/mdo vtt
j1alutfld8,&C. & fequuncur ibi Cardo & Seribeotescommun. Nam'cicacio eCt prima ae
porillirna pars iudieij , fine qua tollirllr defcnlio de iure nJclHali
. lnrrodulta, 1. vt vim.ff. de il/j. & ÎNr.idco non pocell: rolli aliqua
kge, fiaruro, vel confucrudine, eriam auchorirare (up criori s approbar3,d.clamnl.paflorAlif.& prob:lcur in c/tmmt.;:'pr.§. (Il4Ilollë
~ vtr~.d( 't'erho jigl1iji(4f. vbi t licèr Papa mander, vr in caUn:l pro. cedarur fllmmariè & de pIano, line il:rcpiru & figura tud,cir,
quo ca(u imelliguntur Cublarx omnes folemnirates iuris polirini,vr dicitur in illo rcxCll: tamen citatio ex qua paramr r~o dcfenoo ,non intelligirur remiera, vt ibi d icitu r,&.. prob:nur ln 1. dt·
fi;;fionùf/CIllta1. c.dt ml'. fjù.lrb. ro. & ibi hOl umar 10. de Plar.
in primo mlabrli. vbi dlcit,non valere {rarutll m difponc:ns , quàd
non Colucns col!eélas, non pollit Cc def; nderc:, fi moldrctm:
3 qua: defcnlio teCtde iure naml' , qux pet il: anunm rolli 110n
poteCt.Bald.m J.t.vl vim. in priiJ(. & i IlllÙ firmat An ton de Bucrig.in (4p. vt I/nimomm.§jlAtllf9. dt (Q,jUIII. lib. G. QI1<.fli rcfut &
[equirur Immola)n d.demem.p.tjlolAù's. Nam lIc llladmo-lli ùcfcnlio contra ~ggrcll'otem cct de iurc naturah d.l. vt vim. c. dr illS
nAturalt.l.dijlinél.ira in lite,fcu in iudICio,dcfcnfio eCt de iure nlrurali,d.c/emtnl.pajloralû.§.c.elCrùm.& d.l. difi-lJfonù flm!w. ideo
non pocell wlh conCuerudine vcl (hturo·nart. in {onjll. ad rtpl'i.
mmd.in 'rJtrbo,& jigl/ra. n.6. quomods in crimim IJ!fo m.l/t:jmÎ proad.& in 1Jilùufom.{oü.n'4.l fdt dondl.Alex.in l:fi fic. (ol.L. n. 18jf
d( /tgal. 1.Barr.111 1.1.& ibi etla BaldjJ.dt miltl.tt:j.Bald.11J 1. 1.C.qIIOmodo & ljll4ndo il/d.(ol.l. Vtif. fid hl( qunitu/' an v~lunl jall~ta. &
in I.txlCutorem.c.de txupt. rti iud. col. anltpmlllt. & ideo talis COI1[uctudo dieirur mala & irrationabilis,nec valet de iUl'c,umtl... (i
aliù c.ftq.drfl.8 .Ô{. in (pecie vc calis conCuerudo qua:: wllir defenlionem dicarur mala,firmac Bar.in I.mm nllliierfffot.mat col.2..n.6.
& Imm.in d.clem.pajl.m 10 cs prilts citat.BaUR 1.l.(ol.z.. C. qllomodo &
quà'd.iud.&cO[uctlldo nô potc{\; induei,cciafi pro ca fucrir (çpiùs
iudtcatll in iudicio concradiltorio : quia qllod nô rarionc 1I1troduéH\ cft/cd crrore primà,d':ind ;.ouCuctudine obt emi:t:În alus
.
Catl!Ta35·~œ[b:
19f
(lmilibus n011 valcc,l.quod fion rat,one. ff. de lrgill/u &. conCllcclido
hrrarionalis non valcr,eŒili fllcl'it ,raro répore obfcruata,quanto 4nOlfexcac memoria homini s in cOl\ crarium.zabar.Card.m clJ/{rifqlle. §jin.in 8.notab.tle e/célion. Caro 1. Ru in .con! 1 1 6.(81. J.n .13. vol.
4.per texc.in vflllh.vt nI/Iii illdic.§. nllili vtr~ ImM. vbi mala COI1·
fllctudo nt:qlle ex lon go cempore, l1cquc ex lon ga conCuctudinc
conhrmarl\[.adJo tCXIUm in c.Jlagitia. 3L.q. 7. gl. in {ajin.1n vtrb.
flaturalù.tfcconjùet. Nam rune non dicirur confuecud",(c:d corr uprcla, vt ibi dicit tcxt. & quod maJa conCuetudo non hrmccur aliquo remporc,notac narc.ifl d. §. nI/III. & ibi gl. In vtrb. mail .
vbi allcgat concordancia iura.
Er proCCdtlt Cupradilta, quando Ctattltum vc1 conCuccudo em:lnarec ab illo popnlo yel ci uitatc, qux habcrcc iura imperi j,
prouc loqu irur tcxt .ln d.cltmrnl.pn(lfl'rali..& in d.da;vfepè. Nam il1
populo vel ciuirarc non habel1ttbus il!ri[diltionem, prout nOI1
hab ec locus de Ampu c io, qui Cube{\: in temporalibus Comiti
Prouin cia; ,& dus :vaCallo, qui ibi excrcec iuri(diél:ionem pcl'
officiarios fuos : quo cafu non poceil: t valere coufuetudo ab f
his qui non habcnc iuri(diébonem inrrodulta, nili [upcrioriç
allthocitate fucrir confirmata vc notar pcc ilium CCX l'. narr. in 1.
fn.C. de uffam. IIl/mero 4. vaf. ittm h,ec /ex filât. & fequuncur eum
ibi Alex~nd . & Ialon. column. ftfl. fi. 10. nald. in 1.1. in pr.C. ql/,'Jit
long. confoet.& in l.de quiblls.ff.de lcgtblls.(ol.!. veif. & ideo Jijalllto,
Spcclilator in tlt.de Înj1r. cd". §. wnpendiosl:. v cif.[cd flOS qllld dicemfU.quCln rcfere & Cequicur naH in AII/h. dtfrmc7l. c. ad Trebet!.
flllmcro J. & Ccquulltllr ibi Callrcn. !aCon. & Seribb. communiNam (;ÙI11 non habcant illriCdiélionem , non poilùnc a!tquid
cxprcC,è Ctaruerc fine authoricace Illpcr ioris, vt notant ScribenCCI f oll: B.ut. in I.om nes popl/li. & Canonill:. m (ap. cl",) i!arjùjfllf.
. (9' III (,'p.{11 ' • .11. Ftrr.:riCiljis.de (Olif!. crgo nequc raCltè pel' confuctudt OC01 Ihtllcn: poifunt. cil: cnim conCnetudo tacitl\s populi
con(;I1I'us ,f.dr ljIlJbuJ.ff.a't Irglûlt< & long.(onfoa. .
Er quamnis non dclinr,qui reneanc conClicrud incln irrationJ bilcm, & coml':l. ius ob[crll.lt.tl11, l,cè:r de wr.: lit inprxfcnpnbilis: ramen (j fueri r pcr tem plls it11l11en1on:t!c fcrua ta, valere iu
ViOl legis & conllimtionts, v ( nad. lo.Monach. & Archid. In ("p.
l'Cr.
gmcYIIli.(ol!l1.m verb.(onJi.CI"'!o ''''' l'J'lll. de cletf.lib. 6. Ro m.\I1 jillg.
JO .. incit & q"",yo.A !cxand.{ol"fil.I91f.p"jj.u7ù.rol.j. volgm. ~. &: dc
vcric:ttc ir.:illS d téb,fenbic Pallormit.1lJ {atftn.de (onfila. il. 14, [.1 men
�2.96
Cauera 3~. ~a:lb.
men in caru nortro, non porell: illorum opinio ,qua: loquitur de
populo ve\ eiuitate, lubcl1te iuri(diéhonem & porclhtem con·
dendi Ilatura, quam potell:.I.tem 110n habee locus de Ampùcio,
procedere, propter defetl:lIm iurifd,tl:,onis J'l:arucmilll1l, & ct·
iam , quia talis cOhfllecudo , ex quo difponit contr.l ius !lamraie, Don potell conlirmari , quamuis eempore immemoriah fit
[eruara: t1110nial1l ( vr d,tl:lll1l dl:) neque expre(Jà Pnncipis d,r.
pofirione Ilarui porree. d. cüm. paffera/if, 6- d. clement. foie.mm d·
Iii! fopr.14//ega'is. Sune enim iura naturalia immutabi!i;r, §. fia
!Mlllr.llts. Inj!. de illr. 114/. gmt. & cÎlI. vnde li cxprel'st: Princcps
llaruere nOll porc!!: , multo minùs per rem pus immc1I10riaic
!h:ui non pote!!:, nec prxf\lmieur in du tl:lllll. fiél:jo cnil11 nOll
plus operacur in fitl:o ,quàm veritas in eafu vero, t. ,.. t. ~d'plio.
if de .,dopt. §. minomn.lnj!. eod.Bart.& alij Scribenre~, ml.ji li 1/1;
pro emlore.if de vfoCflp, nec pote!!: tacitè induei titu!us , quando
cxprefsè de iure reprobarur. norat Barc. in. 1. cI,m de ù) rem verfl.
if d~ ,,,for. vnde ex quo diél:a confueeudo illtetllenit fupet co
quod dl: de iurr. prolubirum, de iure narurali meritQ non valet, etiam/i fuerie per rem pus immcmorialc feru:ua. Nam rc·
gula qua: dicie, qu od po(Jèfsio cemporis immemorialis babce
vim rieuli : inrelligirur data capaeieaee pcrfona: polIidemis, &
rcrum POrre(f.1rum. quia fi errent res qua: ponlderi non poOènr,
& in ql1ibus prx(cripeio vel confuctlldo locum haberc non porell, rune plis pra:Ccripeio quantul1cul11qt1 e cclltcnaria ,'!l inullc,
morialis, Donhabcr vim eiculi iea linglliarieer declar.lt Panormitanus ;n C"pitNt. qllanta. cblumn. I. in t. Itutab. de confort. vbi dl·
cie, hoc elfe linj!ulariternotandum pro limimeione capieuli,l.dc
pra:Ccript. in ,. & idem voluit Panormie. in Cllpl/Ut. 1101/11. roill/1l11.
Il.de iuliciis. Amon. de Bun. In cap. pmunit_ in 6. cot/lmn. decol.
ji/JIU Panormie. & 10an. de Anan. In rap. Ad bec. rie 5,,"'11. R.Iphae! Cum.inconf8 FillÎ': caNJ!à decennAtis.Ex quiblls rcfu!r:lr, di·
lbm confl1Cl:udinem 11011 valere de iure : ve fui e conc.lufllm '0
haccaurra,dic 17.111nij,Annol~59 ·
•
SJlU
Cal1!fa 3 r.~a:!!:.3 .
-
S V M MAR J A
j.
1
i l AE SrI 0
197
N 1S
c./IIjJe 3 5·
Confoellido non tf...bct eX/mdi vitra eA in 111iblll flit JJecijicè fiYl/Al11'
"b allli11'0. & numa.5.
c.tfos omiJIiu il ronfwlldiJl(, remmU fil dif~ftiom ù/ris ordjflar~
& commllnù.
3 ConflClfldo["etend; irl',lfltlioncm in Ecclcjiam ((rto mod" 'IIet calo
loco, non rxlemltltiYI,d ..Ilffm modulft velloClfm.
'1 ConfwHdo cjl./friEli illm ,jimtfùm fflC111'" é~fbp,41alio.
20
.f2J' A E
s r I 0'
r ERr l ,1.
Aec qua:!!:i o nQn procedit , li vera fUI1( ilIa
qux dicebamus in pr:rcedenti qua:fiione.
fed d2co quod confllcrudo valere polfce &
erree legi tima, an virtllte illius potllcnm depucati ad facicndJ.111 pcrxquationcm , aUibrare eapitalia l11ercium d ..:h Mcirronnenj'
& aliorum , ipfis non ciratTs, nec vocaris.
Puntl:l1S huius qlla:(1:ionis eOllull:ir in co, an [llpraditl:a wl1fuet udo execlldi polTie 3d a!Jibrationel11.. eapiealium mcrcium, de
ql1ibus l1unquam :meea fnerat faaa allibraeio, neque er~e COI1{uctndo illa allibrandi in illo loco Ampuci. Vc, faeu, cnimtpun- r
étus circa elCten(ionel11 confllCcudilli l>, in quo pUl1aO hxc lit
conclulio, vt in ca[Ll no(1:r:l' qux!!:ion ,s con[uerudo non dcbc.lt
exeendi ad alios C2[U', 1. '1l1od;;o" ratlOJIe.jf dtl~g,b,u &. !bi 1l0t.1t
gloff.& facinexe./II L'fl,oi "r/eJ"o.codJ/t. & ha ne conduliolJLnl roDit 1nocene. in C',/'/,..I.cet/l"m pm/llt.dt ".fIic.urc!Jld. p(r rcxr. III (. /JJd
cPntinga/. dedcrim. vbi prx(.;:lÎpt ioiuris Jccll1lJndi in alJcn., dln.:ccli, non exrcndieLlf 3d dt'C1mas 1l011a!illl11: li,ce t'odel11 , li' ': r.~
bcancur.& hanc conclllCtoncmfcqlliel1r Polllorm. lUI, Am.dl·Bu·
rrig.lm1TIol. & omnes. & probatl1r /II (,,!ilul. z. dUllpllld. Volon,:
ch~r.& inr.lftt/1I.de o{fc. arc/lid. lI1 quibus illribllS,non derog.'[LI['
per con[llcrudincl1l illri com muni , nili in co qllod probJeur [pc.
cificè conCueeudll1c prxfcripcum: & non in a\iis, in q'l.Iibus nOIl.
iueerucnit confl1c:euao.f.\cit c.cxe. in 1. 1. §.ji qll/s hoc IMC/JI, :, JI II.~~
,
M 1.1
�l?S
Call{[t ; ).<b!.xll·3;
dt I l'''0' U7.p,itl.& qua: ibi notar B~r t .per ilium tex r.& h:lnt con·
c1u lionclll Iirlll3nt Rurri g. Panorm./ m t1101.& Dd.co m munitcr in
(,'p.{/I", intrrvllillrrf.t5.dr elrc1.Cyn .iN 1. 1 .c.q"" fit log. m'fur!. Ruin.
(Mfil.l) G.or", punot. ~'ol.? (oIHmnf.in fne.ér conjit. 1 19· il1 w1fd.
(Olllhln.ptn"lt."II"1/ryO (..~·olrl"'. 4.Naltl cùm hic caCus fucrit omir2. (ti SJ confl,cwdlllC, trell' ~llcrc deb.:r 'Il d'(pofitione iuris corn·
rnu'lI,Jji w,o.§. Je 'l,jYOfffolllt.nr.,trtm. & ibi Barco\. & dl: rcxr. in
".['ft"'''· (Onlm,'.!,dt 6- (II d.§ji qUr! b(o( /!IllId,c7a.& pro bac opinio ·
ne, vr ronli,cr udo ,qullldo cil Contr.l ius com mUI1C, non cxrrndaru l' ad a11l1OhC.tf\1111 ,cria l1l cx ü!c ntiràtc l'ari 0 n is, cô(u luir A!ex.md.in ca ru G,"gulari,ilJ cm(il/o ' 15' Witt! & ir/I,'.volum. 1. & hoc
J1rmar Bartol. i" Audmlf.'111/ rrm.C.rlcj:l (ra(Fcr/r. Nam & conrue3 tud ot faClCl1di in!1 all.Hloncl11 in Eccldi;i cerco modo, vel cerro
loco non exrcndiwr ~ d ahllm 1110dllln vcl 10CUIn alium. Inno·
(CIl(. m (d p. m lllms. in 7'<'rf. crcd/m/U. dt rifl:r. jJobatomm. vnde
dicir Bald. ln (ap.I.1Ii fnr prinoplj. in tit. dt 10..1. cogn. quem fcquitm Ibi Aluecor. diccn s, qued con(lIctudo cùm dlCanIr ci·
Uillffi CaClt ~ conuenrio: ideo (iClit paaum de iu re l~o n cxrendi.
tm ad aliam rem vd pcr(onam in p.lél:O non com prchen(alll, lfi
vn;v..§.dnlr otllnù.jj.dt p"a.i ra nec con(uccudo. illa enim ,t vci pa·
4 él:lIm & fiipul.uio,efi (hi er, imis,v t \·olllicrart.& Socin.COf{r,16j,
vifis imICHIlH. col",nn. 4. ~'oilim. 2. vbi dicit, gued {jellt in co lltra·
C1:ibll' (hiél:i iuris , ita & in co nfu ctlldin c qllicgUld cfl: omiOùm,
h~bccul' pro omi(1o, nec aliquid cxcl'in(cclls Cubintelligirur ,/.
qlluquid aflrtngtnd.e./..fiJ/tpU!.lIIU. § Cr)fogomu CI/IN Ibl notatù.
"{7mb. obltgat. & prebatur per 110rdta in § déliol1um. [».ft. dl 1·
c1!01!1btf5.v bi gl dicir. qued c;rtcrx omnes aél:ioncs in co § non
cnumcrarx , (unt firiai illris, licut cCI: eondiD.:io , qux dclCen·
dir ex con(uetlldinc, vt probat Socin.d. conf 165. Et hanc con5 cluGoncm, (CI" CCt, vr t con(ucrudo 110n pollir cxtcndi de ca(u
ad caItlin, de re ad rcm ,de modo ad modum xqu ipollenrcll1,
vel ad l li.lm pcr(onam : ctiamG Gr eadem vd maior ratio, tradlt
coplmè FelI n.iN cap.Allditü.dtpr.tJèYlpt. col(/1I1n 7. & S.Ex quiblll
fLllr <.:oncll1(llm in h ac callflà ,dlél:oS. cO '11milT':nios non p~ ruirre
pl'Xtcxru con(lIcrudilJls,CCl am(i fuiflet Icgit im:l, aliJbrarc dello.
uo merees d,él:i Mci([o nncriJ ,&:. aliorum ciui um , ipfis non vo·
catis , ex quo haél:enus non fucra r eo n(lI ~tl1m in di él:o loco de
Ampuclo mcrecs alhbrari:& crae caCus omdrus, qui remancbat
ilil dii'ro!itione iuris eommunis, vt cliaum cll:.Er fi c fuit conclu·
f.
.
wm
Cautra 3 r·QE;xllio.:j;:
199
tÎ.lm in hac quœCl:ione,ex maiori Culfragio,dic diéh 17.IUl1. J 559.
._-- - - - s rM J.f A Ir J A
.f<.!'AE S r [ 0 1'é[ S .f<.!'l..A RrA E,
C.,1fe 35·
gt1gera/{ & fimpl(x riflringit'lr ad Id qllod mandans
flce1'econfiwllt:ddtô vt m,,,,d,aar;'.. mdùtmtu pofsJI "ltf1lf~Yt
"on njJùeta.
l. COfm(sioflaa ab EcclejÙt , cmfltJJY fiait [mmdil", conjiletlidinem
Ecclefi" conadcnlM.
3 rab,1conafsionis vel conlr.1élm , ccnfenlllY flc1a [rmfld/lm id q//od
con(ùef//m ifI feri in tI/o /oc~.
4 Dtj}oJil/o'l"",ltbct, dcbu jntdltgi fecundùm loci CO!~fo (/"aïnem vbi
iflfoŒt.
5 Doaor AIt'l'ltf fi foait jimflLciffr cendJ/c1//s,inte//igitllY condllc1U4 feClmd;"n (onf,nl/duum jl/ld'f.
6 OfjiC/a magtjlr,,"blH inldltg//litu/'concrffi fl(undJ~m confortJldinmr
loci vbl J/l" gr",nl//'.
7 01I,,,,d., taril/s h.,hem m,,,,tltl/lm {mmdt ,fmpliciterflc7//m, non
p011' attmlllYe Ni"", a(JiJetd.feri pe, m,mdm,u'1J (xtraordinam'.
J
tMa"dAl1I11I
:z.y A
E srI 0
.!ZV ARr A.
i~~~~~~~ VbiUIn facir, quia gcncralc conciliu m lo-
i
ci de AmplIcio, ord il1:lucra r licri renona ·
ri oncm cat:lfl:ri, & CiUlll perxguariollcm
dclegando hoc n1unus cenis cillibus ad
hoc (peciahrcr dcputaris,qui dclcgari, virturc hui u' ord lIlatiollls.pcocc(1cr::ir ad rcnouanoné carJfin. & iI~cr pnùs con(uet('t
no fllerat quotiCarc,& in carallro d,él:X cll"raris dc(cnbcl'e cap ltalia merciu,lèd (olùm immob,iI.l & per Cc Illo-uc;]m bOlla, (lUX
finguli ciucs habem:eamcn ditli dcpurari {inc alia (pcciali commillionc, cx mandaro illo gcncra h , proccdcndo qu or dà'llllt &:
allibrauerllr capiralia mcrciü in d,ao carafl:ro diél:1 Mcd'sone".,
& alioru mcrcatoru:vnde dublll cll,An dlél:i delcgari porsée vir
turc diél:x ordinationis,& madmi gcneralis,corra antiqua fo, m:i
& eon(uerudincm, allibrarc & quoriClfc diél:as merccs : cllim
qurel'tionis dcci{ionem breUltcr agendo , cerrilI'una efl: illl'is rcguI:!., qllèd mandatllm t gcncrale & fimp!ex , rcfiringiwr ad ,d
pp z.
qu od.
�300
C.allifa 35.~xf't.~
quod Il1JndJns faccre conrUClIir:ldco ve mal1tlJcarius nullatc·
nus pollie actcnrare non allucca,I'11I1fom1fos.§.Ijfdevflms. & ibi
notant B.mol. & Florian. & probJrur in 1. vel vrJIllerforll/H. vbi
PJul.dc C.\th.hoc notat,lllvlr.1lol.nllrJI.Sllde pigno Aé!. &. [equuD.
eur hoc lbl Bald. & Doa IX /Il 1Ji l'ignore. § Ji crutltor. pcr Ilium
ecxuP.1!I & /If IJiflrrr/JJ p/'lI'lul1J.§fi-de /(g.lt.I.& ib i Bart.&in Uml'
du pJ/""... §ji 1111dpif.l" ji;;~, lbl, tx rOlJfiu flldme p.tlrtsflm,ù/U.jf. dl
t t i f.IIIIOII. 1i1dc ell: qllod t concdlio f.\ct 1 .lb Ecd , IÎJ ccntècu r fa·
a.\ (cclllldùm con(ll crudillcm Ecektix eO llecdcncis, vc volu ir
Ange!.ln §.Empb)</(/tjill. in tAllrhml. de mn .tlieRdNd.;rcblls Ecclejù.
& IArc )atou in 1.2.c.de lilY.emp ''If. col,,,,,,,. 511. &. A lcX.lnd. co~f !l4.
co".pdlrallJ IJlS./JUrN.i ·.,plllm. 5 & nald./f1/1/tlbji qu.u I"IIm-u.colllil/ll.
l.ve1d;co tti"m 1/1!J,jJi fù,'p!:mrr.dt !w·,f.' Et<trlvbi dicle,quod
3 conc~(sio fimphcirer faaa , ccnfc[llr bc1.r T lèc undlllD fonnam
EcclclÎx eon[ucum.& verba concdslonis liuc COIHraaUS, uuc!·
IlgllnUlr[c, undùm Id quod couluewl11 cft fieri in illo. lo co, vc
poil: Barrol.norar Paul.dc Call:r.pcr i lIu m ccxc. in lJi priùi.§.1 fi. dl
41/14 plull. ,mrnd. & (ccpbi Dd.com.6- m !.quodJi noltt. §. 'flll.laf
jidll,t:pcr IIIUln tCXlffdr dl!. rdlff. Nalll.gcncr:direr q.ua:hbcr dlf.
-4 pOlÎrio t deber III rd ü;;i rccundùm loci con (ueeudl11cm, vc voluir Inoccnr.in ("f- ~"m. de vcrbIgmf Pa11olmie. In ClIp. cerlifiw~
coll/mlJ.1 iIl L.FIaJ.lbili.d, fcPII/t.& co pjo<è Fel in. il1 cap. (,,'" 0lI,lfli."/ls.(olumn.J.& 4. dr co,7IfI/'H. & Dccius ln l·fomper injhplll.llloniblls.l1unj(rOlo.jfde reg.il/Y 1nd c li Doaor ahqu is fuca'ie IÎmphcircr
conduaus,ccnrrmr conducrus lècnndùm contucClldinem Il:Udl).
vr rradir Hartel. in 1.1IfJ1>Q rjf 'l'II nrfldl. colll11"m.~ ./II~>tJer. 5ffde dl/6hw J'(:S,~~ rt"lll1irur P.llHlrmlL in ,.tpUl/t. ,li 110ftr;lm. de r(blls Ecdrf.
5:°11 ,dlf~·.ll1d. ~ : l & M.:g,flrJtlbus officia illCc lIiguorur t eonccn~
fccundnl11 con(ucrudll1cm loci.Barr.1n l. m"glffr4tllJjfad IIJUTII(/!.
& feqUirm Decius in dl" Iftmprr iN f"p/lI./tiomblls
6 Ex qllif>ll~ leqllirm t eonclulio ,Mandac~num h~bc J1[c m
m,ll1dlCUI1\ gcneralc & IÎmpkx , non polfc .lreCl\[ar~ Ill,lll(\ulCa
per .'~lld.lt1tt m:qujl11mo nOIl pocerir artérarc eriam .tt!ucra fi ri per n :~.11 J.1 1 1[ Cm .·xcr.lOrdillariè ) (ulll1dùm n.lrrol. In 1. Sm. §,
mr1i(Q "11"' 11'. l Jf de .lJJ1I. I,g,lf. CJll.t:!ll ibl felllll eLl1" Lanerlo •.
Ote. pcr lilull1 r~ x nlln .•i: icl co 11011 porucn:ne dlGb dclcgacl vir·
tlltr mandaei, & oldlllJrio ni; IlJpradlél:x) qnoorarc dittas mer·
ces: Ilec in rCllouati0ll.c ear.\lln proccdcrc comra formalll III
con(J,e
Ft!
Caull'a H .~;r"f't
r.
jO[
~Oll(uctudiucm antiquam ilIius locI. ;J'llliJcrn fn1lld JCllm i lJ,~
ccn[cbacur daeum,vt procederent fceunJan formam anoq'lam
& pfOucab antiquo fucrae confoctuLU in :i"lil ll-.r';f1(lJltioOlb.&
perxqllationibus recro f.lttis:ve mcriro ,~ , d:1 1 1'.JI.r3ri(J, &. n ua
alllbratio mcrcium, fll cri e l'X maiori fn,::~' gio Irma. Sed an di~l:a
eapitalia lUerciurn de iure dcbealle alJ,brJl~ ft: quollbri, dICCCl11"
in [cquenri qua:ll:ionc.
----------------s r ],{ 1>1 A R [ A
.f2..f AE srI
'fIlÎnu,C4uJ14
0 N 1S
3 5·
Mercator h"bem[nll,m mtrces,a,1I pecur.i4m qll..~ lmrcatllr, debet alli·
br.m,Ô' fltllert colleé!.~ vniuerJitdfi.
l. MercAtora & 4rgmfdTlj, rlttjane negut:"tI01Ûi & mm!,.) dlClmlllr
filbdill (ùûfdtJ,in qua ""bent mmfom vr:l "egOl/A.
3 cMe"!1 & meras , dlCllnt'" 1fo m.bJ)JlI1 & flCUlt.ztlbllS argCllt aY/~
mm 6~ mercalomm.
4 SIAf/llo Prouillci41i CdllttJlr,vt oml1CJ mffcdt~res, (fou norigum) Ieneanfur drforibmdd dare omnia (ApitalfA memum , & Ilia frare
p,rlàm,& pro illJI (oUeé!a flluere comm,mÎtlfti.
J f2.!!/lritllr, AN de iI/ye commllnj mereatlr vet drgmtari/IJ,debe,mt alitbrl/ri).& quo/Jfori pro mmfa, vel mmibllJ, & pro it!is colkl
{l.m.
1'm1
-
:Q..,V AE srI 0
fi..!' 1 N T A.
A 0' q"""io",m d<cidi' fiogo'"",, 10,0_ d, r:,tea ml. i"d,,1IQtJCJ. in 3. notab. C. de "nllO». <7 Ir/lm l.
ùb. 10. "bi 110eat, mcrcatorcm t qui [olùm pccuUlam h~bce vel merccs , [oluere dcbcre eolleaas
&; ,llJ.l """ra vniucr(jeatis. & rnerC-1corcs pro illis debent in
comrnuni a:ll:im:tdclèribi, lÎeue ali) b~bemcs polfeilioncs. pcr
tcxtum in 1. ff"f, §.Jiw.ff. ad "",nicip,,!eTn. curn gloff. fin. lb, , &
in 1. mllnemm. §. p.t/m1JONiomm. ibi ,fod & {OS ""I [!l'RlU e.wrcrnt.
.If. de mll/1lrib. & !Jonortb. &. ibi hoc J10tat Barrol. fIIlm. t. in verJi" f.r/lit il1 !JI! 1/1i {xercent [œ"'~J. Bald. ill 1. etiam. C. -de txcm/.
rci Îlld. coltll'lill. pm. ÙJ vell 6- n~til q'lodJi[œ1Jerator. Barr. in 1. T. col.
pp;
3-''Jum.
[I,;~
1 '
�Call{!'a 3 r·
Cau(F.tJr.~:dl:io r~
J. 11I11n. 1 6. c!r 111/",.1 8. C. dt "mlierib. & qll, loco. Nicol. de Nca~
pol. in 1. pupillo.ff. dt tut. c!r cuw. doIt. ab hù. quem tefert & lèqui.
tur Barbur. in addit. ad 84"'. in i. 1. tlillm. colu",,,. PUll/ft. Rario3 0Z.
~ nem amem t quarc: mercamr reneatur {oluere c? lIeéhs de IlIre
communi inloco vbi habec men{am , vel merccs, qllamUls lbl
non lubeae domi cJlmtn, ponie BJld. li nglliarieer 111 d.l. ml",.
quoniam rarione men{x vcl negociarionis mercium , hoc dl:
comraétuu m ,efficicur de iu n{diétionc illius loci, c:riamli nullu m habeae do micilium, l. hem abflns. §. proinde. Ibi, III fi 1/18
ronjhtit.ff.dCll/d,ciis. & lie rarione mCllfa: vel mcrcanriarum, pcr(ona dl: obligara ad co Ueétas & ad ilb o nera ciuirarum , d. I.Jily.
§ Ji. 1. Imm,'rH"'. §. pAtrrm011lorum.ff. de m.'m. & honor Inde d l: , VI'
li quis UbCllllffi. pcrgulall1, horreum, :lut offic inam, III dillerlis loeis conduŒ.\1l\ h .beur, ponir in !inglllI~ l oci~ pro mCrcIbus,
ouas in Ilb s habce ,\lllbr,ui, & de{cnbi III cac.l!1ro ilUus CilllClCis,
•
111 qua rabcmam , h'Jrrc'llJ11, vcl offici nam h \ber qll~mui in Iilis locis nonl\lbear domicdiurn, (eclIndùm B,lld ù; d l, tf/,In/,
cvluInn. pm"lt, nam colIeét~ imrolllrnr ling1lhs, pro rebus [cu
faculcaciblls. Bald. In {, rcfl"PI6. §.
d( '''17.':1' hO'lur, L'~ in /, v"je. mm:, JI. C. dt :-:-lel ",,/;. 15-/"1,'10 {Ot'A. /I;'r . 1 0, D,):è ,',)mmunirer in 1. plMet. C. def" r~f E,dI & (ic nOlJrur per <~h"r. Barrol.
&. 101nll, de Plar, '" l, /. C. !r ;"'!fmlb, p,tlmmflJlb. J r, (;\. I II 1Ji. c,
de i"'YJ'J/In. ntmÎlr. cOIIeed. lib, 10. à in l, l , C, de, apcc". piIM. & Ibi
Ioann, de Pbrea, COIl/Mi'l, z.. glurr. /,,1. {IIJCIlIJIIJ. lA vcrb, per,tql/JI.
C, de "d/loc, d/llc1: if/d. Innocent. in ClP. "O/Jaint. d~ /cn/ ent, (Xl comm. Cùm erao mc nra
& mcrces, J,cantor elle in f,lcu lrlJ
"
tibus & patrimonio argentaIt) > vel merCltons lA 1,2. C. quand,
i.,. q'lIb, qU1ma, pdrj. lib. 10. & ln J, 1. C. de Il{;;ntnt. pup. P',rfF""'r.
& pelrona dicarur fubdica , racionc IllcnC:e \Tt:! negoClltlOnis
mercium, mcrico li in il\o loco vbl mcnCaŒ habct vel mercillm negocjacionel11, exigawr pro collcais, & ln carall:ro ciuiracis pço Cu is mcrcibus deCcribamr: quod aplld nos non ha4 bec dllbiul11 , proprer ll:atutum t Prouinci.llc , ql10d dlCpO I1l[, YC
omnes mcrcarores , &. VI' loquunrur,nori gueri). rcncantur ponc·
re in caranro, & allibrari facere , & quorifari offinia capicah3,
iliaque parcfaccre, & pro ilIis in ralliis & .llifs Cubfidiis cooccibucle, in loco vbi habemdol11icilia (ua, {ub pœna forl11idablii.
quod (btuculll cft rcgirtratul11 in lib, pocc ntlx , fol. :z. 77, El' feclIn dù III
ft",
t
QE.xCt.l
;{j J
~ll ndùm hane opinioncm fuit conc1u{um in bac quxItionc,
dlc 17.lunij ,anno ( r r9,~omodo a utcm debcat a:ftimari mer·
cium capitale> & quid dicarur ino cuCu capirale, diecl11l1s in (cql1cnti qua:ll:ione.
SVMMARJA
6)VAES
.........
TJONIS
frx/.t, CIIUffe 3 r·
1
VJ;lercatrt r.t definitio ,fectmd),m Signoroillm de Homodel4,& de 1I/#
veritate.
1 Oflicùem confljlù in minijleriD,qllodfine contrafiu,vel aniji<i~ explt(Atur. ,
3 ?(lg,oliator 6- mel'Calor/ynonyma Ji",e.
..,. 0ltfercdftlra ad "oc v I dlca/ur > I1lCeffe eIf v I T'es mobilù ematNr 6reuma.tltlrfou eadem for"""q'lafilÎt comp~,ala: a [,0'llli .Ji per regll/am IIllcl/ùU artû ndlglltter in aliamformam,non trit m,mt/lira 'Ud negofIatio,[ed /lrl/teil/m.
y Merc/l/llr~ vera difinitio,vd p~t'ùs defcriptiD.
6 7(sgotilltio ,v t gtnlH contine/ tres fPtcieJjèJliat merc/lluram, artijicium,& venaUtiariam nego/ial/omm.
7 7(sgotùttio omnu,in commerciu ralione t}1I".ft/#. 6- maior;' tucri,
{tmptr exerce/llr.
S Mercis appeflatio,ad ru mobilts tanlùm pertintl,
'li Mercator 4"uree dmt/II'.6- 'lais vcrè dic((tNr .n, 10.
Mercatllr«ff/is ejl lucmm,in quo duo contraéhu necej[ariùJiunt , ailteqllatfl h.bea/ur II/cmm:i" primo contraéfu confiffit ct/pitale mer(/I/m,i" fewndo vero confiflit {ucmm mereatoru.n. 1 r.
I l Merci/lm capitale, Fer qI/os d,beat «jlimari 6- qUDtifori, 6- a17jlt/tIf
.tjfr/91l1tioni iurat« ipfiru.
q ; Credrt/lr llliC/Ii mm i"I'amento de valort remm ji/Arllm,& q/lilfIIlo.
1
�Caulfa 3y.~l1 .C.
f2..f AE S
T lOS E X T A.
N dcci{ione huius quxfl:ionis nc:ce(fano pr:t:'1
mittcndum efl:,ql1id (it mCl'catura.'-l g ll or. de t
Homod.e~"Ji'.9 r .mcip.fjlltejlro t"lù.eo/op/mdl ~'Irf
i(/m mcrealor. diclt, e(fc officill m ,'lliod r.mone
quxltus cxcrcetur in rcbus n,obillb>us compa_
randis,J!l is ql10quc difl:rahendis . Sec! ~ius dc6I1lrio.quaccnlls dicic e(fe officium 7 falf.l ll1:mifcfl:è dcprcbcndiwr: quoniam mcrcatura cO\Jliflic in ncg0tiarionc , qll:r pel' coorraéhJm vlrro cicr6ql1c obh<>.1torium explicatllrJccl1l1dùm Bar.
%. & omnes Scrib.iiJ I.Irgatt! id/ltgat. 3. Ac offlcïllm t conuRlc in
minifleriCV]lIod fine conrraéhJ "d artificio cxplicacm, d. t.//g.1lS.§./X offiC/o.& rbi notanr Banjfde IrgAI_3' & in
'~~11 fomm. §.
/lbmlluJ.SffdtCondtc7. indcb.lllcrc:lcuca cnim cxcludlt offiClUm,
vc probar reXC. 'N d.l.Ir!,al,.•. l1lpr:nc. vbi dicirur, ql\od [cruis IegatlS cxccpti negou3roribul ....\: fic his vcrbis vidclltur exclT.ci.qui
l'r:rp('l{iti c(fent emcn di, veJ alterius negoti). cxercend i .callff."
cllbicllJarifls :lutern ,vcl ob[onareres,& cos qUI pl[canonlb. prxpou~i c{sem,l1on videri ucgotiarionis appellarione conrincrl. &
C3men if1:i eram officiari), vt aduerr.Barubi , dlltn [u 1111113t lf1:um
text.& addit, negotiarorcs di ci , qui Cllm aliis contrahlll1t. [ccùs
J in Jlli~, qLli aliquod cxerce m ofliciom:& rnmcn ~legoriator t &
mercawr fulltfynonyma,l.I.df rptji:.Attdtcnf.& 1. 1& ml.l" blh6·
/Ji
rn.C.dl e01'llmrr(.& mrrcatori/'.
en
Scd eriam in aliis [llpradifra Hom~dci definltio manCl
Dam {i q\li. gracia qua: flus mat ri:lln rudèm enut:putà a:~ , ferfum,aut lanam & ex iUa faciar vaÇ.~ ;lUr ran nu m, Vt dlflralllt 11la poflea quxflus gratia , cric [ecundùm definiti('lnem H omedcl
m crcaror .-fi quidem COnllelllunr illi v€rb a dc/iolt ,0111'. eccnlm
comparauie dtflrax\cquc rem Immebilem gracia quXll:ll~, & ra·
-4 men cft cerru;n de iure,t ta!cm non (j,ci mercar orc~n, {ed ~m
/iecm,fècllndum ~art.in d.I.Ie[,41/! .§.cx offiCio. per Ilium tcxr.ff. d,
Irg4f.;.& m d.§.bhcrtlls.1f. 91. & in 11'"E!nl. ujl1momomm, in '.'{rbc
mtreAlomn.& hoc peobat text.manifeflè in ca.elicims doml1llU.§.
1.& 8 diflinE!.uam ad hoc vt dicJ.wr mercatma, neccfse cf1:,ve [CS
mobilu emta,rellendawr fub ca forma qua fuie comparata:alro'lui fi arec & indll(hia redlgatur in aliam formam ,non cm mer·
C,1tU
Call(fa n~xfl: .6JOf
catura vclnegotiatio , (cd arrificiul11. vr Plllcrè & l10tantcr rrafrat Ant.de Bur.in c.tpji". (ol.fin. in jil,.de vit,. 6- honrj!. drricor. &
(eqlllllltur ibi Allchar.& P;mormir. eol.jin. In Jin. & Fridcnc. de
SCl1Iscon[il.lo7./JYs Grtphollu I,zeob.vbi d ,cir, quod negow\[~, [el~
mcrcari,cfl rcm CLllt:un 110n ll1l1tar;\lll vendere:cmcrc: vcro rcm
& matcriam rudclll ,& ilhm pcr arrificiurn in nOU:lm formam
dedl1ccrc, non dl: ncgoriari [cu mc:rcari : Il CC ncgotiar?rclll [en
mercatorem facillnt,(ed arrificcm. vt probat rcxr.ll1l1lrum 111 C.l[u nofl:rx quxfbonls norabilis in d.cap.etiaellS domtnlU.§. qlllcllmfjUf mn.8 8.dijlmc7.& requiem hoc Llldol1iclls Rom . in l.ji pllbli-
can.§.de r/buMol.1 .n. r Ilde publ.& veEli.~dl.
V ndc pllCO mi nùs pcriculosè poffc Il1crcattJl'<UTI ita defin i
-r
j'
ri,vr {it negotiaricf,qux ratiol1c qllaofl:lIS cxcrcerttr, quando rcm
aliquaml110bilcm ql1i~ comparat, Vt illam inregram & immlltaram vcndendo, qllld lucrerur. ln qua definirionc, ponirur t 6
negottallo tanqu.llu genlls : nam ucgotiacio Vt gcnlls con~illct
tres CpeciesJcdiccr mercatmam,arnfiClU111 , & venalman'a negoti:ttionem,/.I.§. l.l.procuralorù .§.mcrcc.r..f!:de Irib/lt.ac1.1. tnjhl~r.
ffde inJEt.né/.& facillllt notata i>l I..ft i/rgoll'f.ff de nrJ,ot.gefJ. hw;
negoriat io in (pecie, & propriè (umta . in commcrciis c(fe.dlcatUl', vbi aliquid d arur,vt maiora lucretllr, cap fmu . §. »egollltm.de
verb .jigm!
Dicitllr exeralllr: qlloniam t omnis negotiatio , in commer- 7
ciis maioris lu cri exerccrur, lJi Cl/m vi/lieo.if. de injhtor.lflmper.§.
»ego/iatio/fde it.r.itnmllnit.& d. cnp.forus. ibi, negotillm it~. ~J.eYClb/tJ
dicitur,vbi Il/iqliid dM/trvt 1IJ,tiorn lllcrmwr. VI' III d.cIln. fi/mm domimu.§.qll/CIlllque.8 8.dijl.& notar Bart.in d.l.ltgMM. m prine.if. de
legAto 3.
.
.
Dicimr eriam in definirione • ql/nndo rem mobdem '1/IIS compn.
rnl.quoniam mercù appellatio , t ad res mob>ilcs ram ùm pcrrin cr , g
l.merc;' "Pfd/dt/O. & ibi glon~ de vtrb. frgnif D Icirur & in .defi 111 rione, vt inlegl'nm & immllf.Jtllm vmelmdo II/Crelllr. qlJOrllam pCI'
hxc vCl'baJcparatul' mercarura ab 3l'eificio. VI' difrum cil:, d. C.IlI.
tiicitns domtnm. §. qlliC/lnqlle. mcrcaeor cùm non mutar formam
tei , [cd [ub ea forma diflrahir , [ub qua rem corn parauie. ~o
tics cnim quis emit rem aliquam mobilcm , vt ilJam [llb cadem
fOl'ma cau(fa llicri reuendnt , mcrcator efl:. & ibi mcrC!lrura e(fe
dicirur,d.e.foms.& c.eliciens dominllS.& in d.l.femos. §. et/m 'lm . •bi,
!Mm qtln qt/M ideo m?Jparalllt, 7.11 i/lic'p dijlrahtret, ,ncrcM mngri.'u_
'1 '1
(o,q"a ;1'1
�306
Cal\(faH.~xnio 6.
9 eo,ql/.)", ji/orum "abllifJe mdendl/m (Jt flde le gal. 3. ~ Ille ree cniiUl
mercalor dicitlH.l.mm/;,1jfde verbfignifd. cforu5. Mcl'x autcro'
110n dicirul',l'Iili venalis proponalm ,l.gener.diler.§.vxorijfae v/uf
leg'II.I.Jcruos.§. ellll/.ff. III legal. 3.6' in d.can. riidens dom(11Iu. vnde
10 mcrcalor propriè dicirur, t qui emit vt reuendat, non mman
forma.I.11i11l1 ql/od //ll,.idè.§.ljfdc pen.legat./.CIIiml1"lI/C.§. [. dl/mlbi
dlCl/llr,n1(YeMflrÙ j.'w(lJdt< ./Idc injlaO.& in d.l.{trllos .§.m'fJ.& ln d.
(aN.meUn! doml"'''.§. 1'& tH l.mcyra/or($. c. de commerc. & merea/I·
t
Y/b.
NotJndum cfbl1lcm t lin gularitcl',quoà in l1lel'catura, euius
fini s e!llucrum vcl quxfl:us duo comraétus nccclrario fiunt, antequam habcacur IllCl'lIl1l ex mcrce: Pnmus,ql1o merces com pa·
raneul': Sccundlls , '1uo merces COmp~Llt x d d1:rahulltl1l' maioris
lu eri c.\Ulla.d.eforll·,dr (.tl/mlts dommllJ .§.qll/CI"'qlle. & m d.l.fir.
"os §.eum '1"1. & l1Z d·/fi (/1111 vi/hco. Er boc ca{u aJu ertendulll ell,
qllia.in primocontraétu, quo mercarol' merccs fib l comparaUlr,
conh{\:tt capitale mercatons.nam folcnr mercawres,in nundlnts
cxponcre prcunia< (lias IllCl'caturx cautra par.n.ls, emendo Illas,
vt reuendendo 11lcrcnwr,d.l.mrr(MOrts. V nclc db pc:cunia, qllum
(oient mcrcatorc~ (jngu ll~ annil exponerc in mCrC ll1!11 emtlOIlCS
VI lClIend.lnt,appclbrur ca pitale mcrciu m:ei llud dcbct a:ltima·
fi 5<' .t1 hbr.m, in tCnblqllc in car~l1ro, Vt p rob~ tum fuit in prxcc·
dCl1tl C]uxfhonr. nec dcber xl1imari Jllt alilbrari lucru1l1, ql10d
~lcrClror rClIcnclendo facir:qnoniam Iillld ltfcrul11 el1 fcparatl1m
a c.,plrali 1l1crciull1 , & quid dlU Crf1l1l1 ab c C) . proucnir C1l11~1 ab
lrto e,lrltali, Vt patet fentiblll ,& probacur ex c.p.lftol',dû.âe dmm.
l,lco ln xltimando capitali ,non dc:bet habcri ratio iofills lucri.
o cru III C]lI1dcm cil , quod capitale cre{cit am dec[c(~it fillgulis
Jn1l1\, prollt I11crcator vult pcclIniam exponc:ré in merces. nam
allgllando plus cxponi t vno an no quam allo, & ideo fingulis an·
11II,"eJ blcnl11o,am :t1io certo tcmpore,dt'ber licri relloua tÎo Ifhlll
Clpltalis. quoniam non fcmpcr Idem & vniforme di:, (cd vam·
hic & mllrabile.
1~
Yrrùm hoc loco qll;t:nrnr, t pel' qliol dcbc t fieri :d'ti mario ca·
pirahs mcrci,llm.an l'cr dcpuratos ab ordllle ciUlram,fille concl·
110 gen~rali,an vero Jb ipfi s mercltonbus.HJl1c C]U:l:flIOllClll po·
nit Pcrnll de Amlpol.Prou inclal.ll//rdc1.dc mlltJerib.in §.mtneordi·
nr fomf;;,r fubIiClam.col·7 .n. 37.& . 8.1n vri/1"1t! dicendllm ~ ,/drlllr:
vbl rdidct 111 bac conclulione, Vt lInmobilia Jcbcum x[lllnall
rcr
1[
/
Caullà H. ~a:(1:.6.
jc..7
per eos quos vniuerfitas ve\ ci uitatis ordo clcgcrit,ad flcicnduITI
a::llil1lum & ciuillm perxquatiollcm: mobllia vero a:(\lmantnr,
pCt ongulos ciues,ad quos illa mobilia pertinent, ad illorum lufimandulll, iUXt.l formam tradi ral1l m /. 2. . qllando & qlllb. ql/ ,Ir/II
parJ.C./tb.lO.qul textu S, meo llldlCio optimè probat hanc orin IUnel\l Ancipoli ,jilondcran'do rationcm exprerram in illo. nam idco
reruln mobilillm a:(blllatio per hercdem lit Illedio iuramenco,.lt
1100 per rllimacorcs:quia (vr di cit rextus) nihtl cil cam duru aLle
l11hum anum , qUllll pLlblicat10nc pompaque, rcrum famili arilllll
& paupertatis detegere vllitntel1l, & lIluidia: expo Llcre dll11ti as:
propter C]llod llamr r~imationi partis iurata:: ctiamti ag:Hllt de.
magno pra:iudicio.nam in illo tcxc.agebatll\' dé magno pra:llIdicio curia: , qua: dcbct habere qllarram partem hereditatis cmialis dcfllnéti tine {uo hcrcdc.& {htm allèrcioni partis illtata:. nam
dccidit Imperator Ibi ,quod cuna rccipiet quarcalll pnrcem mobilium rerum ,iuxea xl1llnationelll, quam faciet hcres cum iur:tmento ,quamuis agerctur de proprietate rcmrr. illarum. trgo
mu Ira magis hoc adm) rccndulTI cft 111 cafu nofho, in quo nOll
agitllt de tanto prxiudi cio,fcd de leui & modico:cùm per hUlU(modi xl1imarioneln, non polTi[ fieri m.1CTnum prxiudiciulll vlliucrlitati, Vt facihùs or admircenda xllim~tio iurata: r artis.argllm.
<.AII./h . mllito magû. dejiteyofonO. EccLe(i';'. & maximç quia om111S
fufpi cio fraudi s,qua: porret pra:fumi concra mercatorcm, facien·
rcm a:llimarioncm n1crcium:purgatut per ill1'arnentum. r. quoIlCs
ailql". de tefltb.& Il)1 nor.Pallorm.Butrigar.Jmm. Felin. & omucs
Scribcnt.
Et quod dcbet crccli ,llicui t de valorc remm {uJrllm cum lU, 14
ramemo,facit teJ<ms I~ l.pY..fin/i. §fimè.C.d~!Jû qui dEaltfcol1jllg.
& ln l.fcm oporw·§fllfftm. ib" mills jidem fuffim jiYmare. ql10d Doétores imelligunt pcr iur:\memllmjfde eXCllftlll. & in L..v.lrctl/r/S.
§.Ijfremm "mOI~rll>n.& ln tjn.§.LicrnlJa.C.de ir/Y.deltb. vt ibi 110r;\t
Bald.& Doé\:ores commullitcr. Er fic llacul' iuramel1ro C0I11I111((arij tdl:amcmi,dc paruis dillributionibus.Bart.in I.D/IIlIs'.ff'fi mi
plllfltlwm per leg.F.lcid.oc & iuramellto rutoris de expcnfis jl.lI'lllS,
L.I.§.de officio. & ibi Barr.ff. de lM. & ralion. dlIfrah. Et (CCli llJùm
lunc fcmemiam fUit iudicacul11.die 17.Iunij, 1 f f 9·
qq 2.
Sf'M
�TOi
;08
------------------------
.
srM
N. A R J A
!2J fiE S T
flpllm.t,CItUjJ:t.
j
J 0 N J S
5·
t,?,[t'Yalor 4n ilic'fwr,q/liJolitlU tjf vrndereft"thu fitos.
%. Clmrm folllll' vtfldcr(j;"lffll. pro'mmnl rs de reb". fil! ,non dicilur
merCIIlor.nee incidlllll pœnam C4Elt jin. de vrt.&- bonef/at. clmcomm.
J Mrrc,tlorvt 11f t! dici polit, neaffi cf!, VI (mal merees 4ni",0 rel/endmdi !,rMIà qU4fM,& maiorû lueri.Ô'Jic dt,os'ronlra{/I/s tlcjidl'
rari,tmtiMem fètlicrt 6- reumdrttonnt).
4 V 4/or rman cOf1idrrlllllr ex vtiittaUfrrlClIIIlrJ1.
5 Om" d/lf/m fIOn drbu 1/1u pro ude", re f r<f!,I'J/Ilffl.
1
f2..,r AE
S TI 0
SEP T 1 J'1 A.
On!1:abat in hac cauffa, atte!1:ationibm ex
p.nte vniue,liratis reccptls ,Meiffo nnerium
[ohtlll11 vcnderc finglliis aAni s fi uél:us li.IOS
tmici, vi ni, olei, & alios frualls cx propno
pJrrimonio prollcnicntcs.& hac ranone diél:a vniueditas,dlccbac dlalll11 Mci{]onncrium pro i!1:is fruél:lbus licur pro mcwbus
alhbrandul11 & quonf.lI1dum in cara!1:ro. Vnde quxnrur,A n
J rolitus t vcnderc, vc\ perm mare fruaus [uos, dicatur I11crcaror.
Amon. de Butr.111 captlfn. de Vtt. 6- hM~(f. cler. column.fn. dlClt,
eum qui enlir po/fcllioncs vt fruél:us vcndat, dlè mercatorem,
{cd Bart dt in contraria [emcntia in 1. 'rgalls. numer. J. de legal. J.
vbi dicir,oporrcrc ad hoc ,vt quis dicatur rnercaror, vt t'aCiar negoriationem qux!1:uariam, ex qua aliquid quxratur , vr prob.lru m fUir (uprà,in pra::cedcmi quadlio!lc. qua: opm ' o BartoJi pro·
bamr meo IlldiclO If] 1. f cum ,,-,illreo. in verfc. f lamen 'vtlhmm dt·
jfr.,hllldiJ 1/10QI/( ",embus pr.epoftl/m hab,urD ../f de injfll. aB. pou.'
dcrando 11l1phc:uillam q"0'l"(' cuius natura dt, cxplICare ca·
fum dlucrrlll1l & rçp.uarum ab impllCato. & hanc OpliliO'
nem rcnet Ibi Paulus de Ca!1:ro, pel' II1LII11 tcxrum. Hanc criam op ll\lonem in tcrminis tcnc[ Panormir. 111 CONf!. If. lIIap. c,·
1. fos fip,r 'l"~' column. In. jll 1.. dublo. Vbl d lcir, ljllàd
c1cricul
t
roh
Caul1'a l 5· ~~ll:'7:
folitus vcndcre triticull1, vinuOl,oleum , & alios frl1!.l:us ex rcbilS
fuis proucnicmcs, 11011 dlcimr mcrcator, nec incidir in pœn .. m •
(lff.fn.de vII. & humjfllte cl(riecr. nec de t~ II vendlrionc frufbu m
à ebetuc gabclla,qux aliJs foluiwr ex védltione merciU fû . ~od
aurcm propriè non dlcarur mcrcator ilte, q UI {UOS frutl\,ç védlr,
probar rcxt.m l.11dm qlJod /ltl'u iè.§ ttemji tf'mjfd,e pen./c,7,. p<ltldcrando verba,promerriu11f, ~ ibi, ql/od jàe (i nquit) Cf/ont /li pe~fQnû
mereatorum : crgo cx eo {olo, quàd quis vendit frllé1:m fuos , non
àici[Ut m crcator:alioqui frufhà Ilia vcrba de prrfl1Jù mercator/lm,
addcrcmur. Ôl talcs frùél:us appe1lanrm III illo reXlll promerci/lrJ1,
'1«4; /oco m({C//Im, qLlia vctè non dl: merx:!Cd lo co merCIs haberur.aliml enim dl: ll1crx,aliud,loco merc Is h.lbcri. glofr :1,1. HJr
cÛ.l.J.de verbjigmjic.& in d.l.[mJDS.§.ellm 'l;H.Cùm <-rgo t.ll es fru·
aus nOI1 Lint mcrces:crgo q' 11 cos vcndit, non Jlcitur m~rcator,
1. moci.jl dl 'l)ub.fgnfi. addc ca QllX dlcchamm [upr:' in prxcedentl qll .r!1:ionc,dc: clp,[ah 111erCIUIn.vbJ dlcebamm,i ad I. oc vt j
q 'u. dlcatur mcrc.\ror, nec, (ft: cfTc, vt cmat m erccs anll1lO venàcnJi lilas, glJtÎ.! qllx!1:u .. & IIJCP : id ~o d di dcran duos conrraél:us. Primum tjlli cle. " lUO LI11UIltUt m Cl'ces, in quo conli!1:1r capitale m erCll llll, .1lccr'
quo Incrces [ub cadtm forma dl!1:rahuntllr gr:\tia Iller ; ,,!<: in co confif'tir lucrum m<:rcatori s. at 111 co
qui vcn.hr fluct ùSIll ùs,llOn rcpcriuntL1r i!1:i duo conrraa us.àcficitCl1Il11 (JtJ1u5,in quo(vr dW.ll c!1:) conLi!1:ir capitale mcrcium:
& per CÙJ1(t:qllcns , non porefl: caplt~lc, quod 110n efl:, quon[ari,
IltC .ll iJbr:m
1: [ edam alia r:l\ionc non dcbet allibr:\ri, quia tales fruaus
Frou,'l1I'lnt ex prxàits xfl: imatis Ôl alhbraris. in qllarlll11 xfrimalione vel allibrat iol1': , nlit hlbitn.lcio vtilir.l.tis fruél:uul1l pro\lcnicnrilll1l ex lllt,. 1 Tarn v:\lor renlll1 ~fl:imatllr t ex vtilttate 4
frudllum, 1fi 1/1r~. C. tl! re(cind. vmd. & ibi po!1: glollàm noranr
Barrol. Bald. )J!tc. & Doaorcs commul1irer. V nJc li tales t fru- f
él:us rèpararlll1 ab iplis pra::dlis~ll:iI1l:lrcl1tur cllm mercamiis ,(cqllercrur <luoJ cad~m rcs dllplicl oncre prxgra uarcrur, contra
glof[ m I.vntc. c. de """/Cd,,," & IIJ {l"O '~CO.(fJ vtrbo, pcfldmt. in
y"e.qu.lm fcquulHlIr ibl Barre.B.lld. Ang. & Doa. comm.lo:ln.
And ... in capu. 1. de immlln. Ecrltf !tbr. 6. & qllando qUIs [ollllr
profnndo 111 ralliis , vr non d cbca r {oillere pro fruèl:lbus iUius
fllndl,tc11et 10a nl1 de Platea, in 1.1 .c.de 1111.& trtb./tb.l a.ro/llm}n.
mlmeru 4 't'frfr jfd ql!"r~ ,f loeal/t fi,ndllm. per tCXLI» /.ifJurc.'/lm.§ .
qq J
ql/OlteS
�CaulTa 36.~a:(Ho.ï:
C.lUlfa ,6.
'I,/otiesffde public. & quod pro eadcm re 110R debcat quis in duobus locis quotiCari ve1allibrari, ponit Petr.de Amipol. il1 tr~él~f.
310
de mlmer.& honmb.ill t .p,trte,de modo m/I»rl'Ilm. eglt/mn.pmult. /lu·
mcro t 1.& in 3.parle dc e.'(ClifÂ/Jo/le mllntrNm. §. mine ordme focuf
Jiuo. eO"lmn. I.1I11merO LO. & (ecllndùm hanc opinione01, fuie
conc1uCum in hac quxllionc,.5c Pronunriatum dic 17 .Iun.r 559.
C AV S S A
36.
Tliolen{es perxquatores, boues &lU:
menra agrorum culrur<t: paraea , car:!·
(ho eiu{dem ciuir:uis, {yndico duntaxat vocato,indixerunr.Prouocant poe.
[effores .Cauffa peroraea,& in coniilio
deci{a. PlaCllit Curi:J: tali xfl:imatione
& quota irrita ·,municipib. pr;c[entibus & vo ratis \ pel"
xqu;,.rionem lingulorum C1Ci endam : arque lIlunicipes
pro iumentis ',& bobus eriam agrorum cultui dellfnacis,
muneneribus publicis &Cill!Iibus (ubiacere : & ciuitaris
carafl:ro de{cribi debere.die LO .Febr.l ) 63.
;
fui e rn unici pibus hJud voclcis & pr~fc n ttbus ) 1. fi pc œ'l.] u:l tor. C de
ccnfib..!tb.x; & Ibi notat lo:m.de Plat . & 1 fi q l1IS .1111 .[erpO n fin n.:gu nd IiJ.Jrtr
Sc rlb & vld.hÎc in quxfi 1.
b Debet fier! pe[zqu:ltIo linguJor uLUJv e piobatrJ r hic in 1 .qU .~n .
c I. fin.C de imm. ncm.co nce & Ihi g lol'fJ1&. loan,d.: P le, mGln all ibrariollC funJi1
3..nimalia cuhurx p:U:lC3, fu\lfc lH n:m fundo ;cJtnn.lt:l, C311QU31ll fundll l1 rhu.
~nta Yld.hic.1n "''lux{\: num. l.. '
a
~:l" (38:3
1
lN EN A RRATIONE
Hnf/S CAf/SSAE
JU
---S f/ M MAR 1 A
1.
!2..Y AE SrI
C411fe
0 N 1S
36.
SJHdicifinglliarum eil/ilalum tIC foeorum [uni ci/andi & voe4mh
tif//IIndo flcagia gcmratia impommtl/r: non A/Itemjimt vO(4n"i
Jinglili eùus,tJei mllnicipes. n. 2.& 4·
3 ~otifdti8 vet af1!bYdtiofiEla in ed/Affr. , non p",il/dieat ifli,,!/Ii ngn
fl/it voeattu.
1
!èf/ AE S r f 0
P R l M A.
N h~c quxllione Scribenres vidcmur Ill'
ter (c pugnare.Nam Barr. in lfrifèeptom PY.tfitl /lbm . C. defÏlfceptOl'lbU1. Prxpor. & Arch.
n o ta nt pcr ilium tcxr. quod in vniuer{ali {
d e(criptlone (cu xllim atione faclllt:ul\m
oll1nium .& {jngloilorLlny cluium alicuills ci·
llitatis vel municipij,fufficit reqllirere SyndiclIll1 vill x ve l defcn(orcm cillitatis: Ilec dre necelfarillm (in·
f- lli ras ci ll es vel municipes rcquirere ) aut vocare. quam opinionem CcqllUl1tllr Bald.& Angel. in t.I.e. de apoeh,pl/blic. ltb. 10.
Contt;ltiam opinionem t rcner loan .de Platea in lJi pty.t'llia. z.
IOl'e.c.dccmfit b.lI. vbi Ilorar PCt illull1 tcxtUI1l a'llimariollcm boIlorum,& perxqll ation em deberc lieri call1fa cognita, prx(entibus partiblls vcl cit,lti s. allegat Ilotata in t. ft (l',i;. in fiC/mdo
l'~rpo;ifn . c. f;;l. regll11d. vbi Doé1:ores poll Bartol. volum • quando ob aiJquam cauflàm, prxdium mc nfurarur vcl a:llrm:ttllr , poflè llorcm diJlI s prxdij elfe voca ndum, & pro hac opi nionc fJcit te xL If} 1. anffl,tliJ. mm I.fi'llJmti. C. de dMat. & ln 1.
t
forma. §.ji ';111> tgo·ff d, cenJibl14 , & in t. 1/1« 1/lIfqlle. fI dt Ile'!. rcr.
dom. ~bu s ill l'lb llS t probarur,ddcn rtio ncm, vel xll im lt ior J
dllplex fuit (jluflll.
Prima, an in gencrali renouarione cata{l:ri Cufficiat voc~nè
Syndicum vniuer{itatis,an vero (ingllii poffe{forcs {int vocandi.
Secunda, An iumcnta,boues, & alia animalia aratoril, cautra
culrur:r parata, & bona mobilia, debcam allibrari & a::ll:inmi in
Ienouatione catafl:ri,& ciuiul11 pcrxquatione.
sn!
prxJ ionill1 faé1::ul1 in :d1im o pll blico, nO B no cert d li , qui
no n f" lt voca!ll~ . & in t jo fc1I1I1fb/IJ.c.de rli vmd.& ibi [ ' ~ u 1Call r.
An ge l. & l ar. '" I.dmm.ff. de veyb. oh/il,. & (acir rcgu la t. dt '!.·110'1~p(fl/r. jJ. dl' y~ iI/d . .5c haT (ccll nda opinio vcrio r dl: de iure.
& !(c tlll dùm 11.ll1 c fuit 1I1 diratll l11 & concluCu m in hac call flà .
Na m ' ùm ex c.lt:dl:ri 1: .. c rell o uatio nc , ptlll cipal itcr .lgatllr d e
Il CIP
Fr;\!
�CaulTa 36.~a:(Ho.ï:
C.lUlfa ,6.
'I,/otiesffde public. & quod pro eadcm re 110R debcat quis in duobus locis quotiCari ve1allibrari, ponit Petr.de Amipol. il1 tr~él~f.
310
de mlmer.& honmb.ill t .p,trte,de modo m/I»rl'Ilm. eglt/mn.pmult. /lu·
mcro t 1.& in 3.parle dc e.'(ClifÂ/Jo/le mllntrNm. §. mine ordme focuf
Jiuo. eO"lmn. I.1I11merO LO. & (ecllndùm hanc opinione01, fuie
conc1uCum in hac quxllionc,.5c Pronunriatum dic 17 .Iun.r 559.
C AV S S A
36.
Tliolen{es perxquatores, boues &lU:
menra agrorum culrur<t: paraea , car:!·
(ho eiu{dem ciuir:uis, {yndico duntaxat vocato,indixerunr.Prouocant poe.
[effores .Cauffa peroraea,& in coniilio
deci{a. PlaCllit Curi:J: tali xfl:imatione
& quota irrita ·,municipib. pr;c[entibus & vo ratis \ pel"
xqu;,.rionem lingulorum C1Ci endam : arque lIlunicipes
pro iumentis ',& bobus eriam agrorum cultui dellfnacis,
muneneribus publicis &Cill!Iibus (ubiacere : & ciuitaris
carafl:ro de{cribi debere.die LO .Febr.l ) 63.
;
fui e rn unici pibus hJud voclcis & pr~fc n ttbus ) 1. fi pc œ'l.] u:l tor. C de
ccnfib..!tb.x; & Ibi notat lo:m.de Plat . & 1 fi q l1IS .1111 .[erpO n fin n.:gu nd IiJ.Jrtr
Sc rlb & vld.hÎc in quxfi 1.
b Debet fier! pe[zqu:ltIo linguJor uLUJv e piobatrJ r hic in 1 .qU .~n .
c I. fin.C de imm. ncm.co nce & Ihi g lol'fJ1&. loan,d.: P le, mGln all ibrariollC funJi1
3..nimalia cuhurx p:U:lC3, fu\lfc lH n:m fundo ;cJtnn.lt:l, C311QU31ll fundll l1 rhu.
~nta Yld.hic.1n "''lux{\: num. l.. '
a
~:l" (38:3
1
lN EN A RRATIONE
Hnf/S CAf/SSAE
JU
---S f/ M MAR 1 A
1.
!2..Y AE SrI
C411fe
0 N 1S
36.
SJHdicifinglliarum eil/ilalum tIC foeorum [uni ci/andi & voe4mh
tif//IIndo flcagia gcmratia impommtl/r: non A/Itemjimt vO(4n"i
Jinglili eùus,tJei mllnicipes. n. 2.& 4·
3 ~otifdti8 vet af1!bYdtiofiEla in ed/Affr. , non p",il/dieat ifli,,!/Ii ngn
fl/it voeattu.
1
!èf/ AE S r f 0
P R l M A.
N h~c quxllione Scribenres vidcmur Ill'
ter (c pugnare.Nam Barr. in lfrifèeptom PY.tfitl /lbm . C. defÏlfceptOl'lbU1. Prxpor. & Arch.
n o ta nt pcr ilium tcxr. quod in vniuer{ali {
d e(criptlone (cu xllim atione faclllt:ul\m
oll1nium .& {jngloilorLlny cluium alicuills ci·
llitatis vel municipij,fufficit reqllirere SyndiclIll1 vill x ve l defcn(orcm cillitatis: Ilec dre necelfarillm (in·
f- lli ras ci ll es vel municipes rcquirere ) aut vocare. quam opinionem CcqllUl1tllr Bald.& Angel. in t.I.e. de apoeh,pl/blic. ltb. 10.
Contt;ltiam opinionem t rcner loan .de Platea in lJi pty.t'llia. z.
IOl'e.c.dccmfit b.lI. vbi Ilorar PCt illull1 tcxtUI1l a'llimariollcm boIlorum,& perxqll ation em deberc lieri call1fa cognita, prx(entibus partiblls vcl cit,lti s. allegat Ilotata in t. ft (l',i;. in fiC/mdo
l'~rpo;ifn . c. f;;l. regll11d. vbi Doé1:ores poll Bartol. volum • quando ob aiJquam cauflàm, prxdium mc nfurarur vcl a:llrm:ttllr , poflè llorcm diJlI s prxdij elfe voca ndum, & pro hac opi nionc fJcit te xL If} 1. anffl,tliJ. mm I.fi'llJmti. C. de dMat. & ln 1.
t
forma. §.ji ';111> tgo·ff d, cenJibl14 , & in t. 1/1« 1/lIfqlle. fI dt Ile'!. rcr.
dom. ~bu s ill l'lb llS t probarur,ddcn rtio ncm, vel xll im lt ior J
dllplex fuit (jluflll.
Prima, an in gencrali renouarione cata{l:ri Cufficiat voc~nè
Syndicum vniuer{itatis,an vero (ingllii poffe{forcs {int vocandi.
Secunda, An iumcnta,boues, & alia animalia aratoril, cautra
culrur:r parata, & bona mobilia, debcam allibrari & a::ll:inmi in
Ienouatione catafl:ri,& ciuiul11 pcrxquatione.
sn!
prxJ ionill1 faé1::ul1 in :d1im o pll blico, nO B no cert d li , qui
no n f" lt voca!ll~ . & in t jo fc1I1I1fb/IJ.c.de rli vmd.& ibi [ ' ~ u 1Call r.
An ge l. & l ar. '" I.dmm.ff. de veyb. oh/il,. & (acir rcgu la t. dt '!.·110'1~p(fl/r. jJ. dl' y~ iI/d . .5c haT (ccll nda opinio vcrio r dl: de iure.
& !(c tlll dùm 11.ll1 c fuit 1I1 diratll l11 & concluCu m in hac call flà .
Na m ' ùm ex c.lt:dl:ri 1: .. c rell o uatio nc , ptlll cipal itcr .lgatllr d e
Il CIP
Fr;\!
�'3 [1
Cautra 3 6.~'t:(l.t.
prxiudicio lingulorum ciuiuOl, & eomm.quorifatione, meriEO
fum voc~ndi.
Nec obO:ar opinio BmoIi alleg. inlfojéeptom. Nam pf0ccdlt
iIla in :dl:imationc vnillcr(alis rcrricori), ad fincs ql1oti("ndi cor·
pus vniuerfitatis , prout tien (oler in foc.lglis gCllcrahbus, qur
irnponulltucïingults ciuirutlbus vcl calhis hl1ius Prouincix , pct
modutn vniucrli :quoni~ rn 111 t,IIi impolitionc a:Cl:imantllr vllivcr[1: facultares municipum, per modum "niller/i. vnde rncriro
4 fufficie t voeate Syndicos vniueditaris:nce cO: lIcedlê, vt finguli
municipes voccrn:ur,vr plobaCLun lariùs fuir (l1pr~ ca/;ffit 17.qlhtjl.
1. Et hoc ca(u pl'occdir Op1lljo Barrol. [llpraddla. At 1l1l'cnouurionc caraO:rJ, qua: fit ad finC's quotirand i !i ngu los cilles, & ilJos
defcribendl Jl1 cutafl:ro ,vt linguh contribuanr oncribus & muncnblls cil1lraris, proccdir ali,\ opluio, Vt ungll ii poilèerores&
mUlllcipes, quorum inrcrdl:, voccnrur:ali~s alIibmrio vcl qllOtlL,rio Ilnlhus eilèr momenri. vt fUit conclll[um ill hac cauer.!, dic
lo.Febu5G8.
.
. Cau(fa 36:~xCl:.2-.
3r1
jidJh'tI prot/fIIC/arllmfilent II/Ilmatllm atque ac7i!J/t5 infilmatu""
eorumfi[ementia comprobal'tm . 6-~lIid Clrca h.ec[emet/Ir de C01ljiJel/ldine in bite pro/lincilt. ".Ij.Ut .I!.
1 r InjinuMio cltfajJri ad oht/iandtlm [raud,b'M,if! de Îltre inlradllt74.
16 Wfpclldr, J gr.1/Iaminr per"qtMtorÎJ intrl' qUft te"'por.. /tuai. &
IJ/lid frmetllr de COI1/;'rtudll9t circa boç i" hdC Prot/lllc;'t. n.19.
17 Scimtia caf,tjfn pr,ejfmnfllr poflquam if! injin.vat/l1rJ , ve/ pub/uatllm,vet;ofimm in mam/71t1 tt!iClIÙH ferfon .. public.t, VI 'lllilibet
volrm pofa illlld Irgcre.
2.0 CataJlmm relle 6-[o/mmiler flllllm,qll05 illrû ejfiÛII5 prod/lcal.
2.1 CtlajJra [olcnil/ n011 filmt in Pmlincia:frfl (It 'il'" vlllgo vorant CtltaJlrafrmt defcription!s 'lut/dmJ aut70htau vniurrjitatù ,cillùa,
tllt/lm,6~ /ocomm vbi .fu'",fomm.tri~!a[ü.in qlliblM nil/la im'"
folemnit/U,fed deup/ID, & magnlt i""qlialitM plemmqlle inuenitur,d/ml po fmI/omm farcinas,ad infiriore5 tramfiYllm.
2Z CalaJfri vox 'lu", 6- vnde.
~/ AE
SV M MAR 1 A
1..
l
3
5
d
7
,
JO
.f2...Y /lE
ST 1 0
:z.z. [ S
Call~ 36.
Incol.t & ml/11IcipfS tmmtl/r contribflert in coI/cRis & ml/nmb"f
ci:/lita/ù,nm[olùm pro reb.lmmobi//hlfJ,(j~ mobtl/6f# :frd tli.,m
pro pmrlblt! : & iumenlù , & aliis q/llbt/frunfJlle ani1l'Jltliblll dt
flcuIt4Itbuf.& '111 pro Irmmaltb/tf 4r.tIOr,Ù. vidr IJ.2-.
CatAjlr"b' de ,,,re comll3ullt per qU05 fieri dehellf ,6' frr qU05j,t! dl
cOI1Jiteflldme antiqua ln l'roUillc/A.& n.4.
Per<f'lualJo (/Ilium Iflllllldo jeri drbrat.
Wt/gmmlHm ve/ dimi/lfltio 4'mli, de~elfieri[eC/md'lm a/lgmrnII/m,flet dl1llllltltiol1em r(Y/lm ln .tJlimi pubtico .tffi"",larum.
Catlrj!ri vel4/iml pllh/icl drjèflptlo, '1I1M pe1onll-l confirme débral,
& qU1t1 m. ".8.
Forma q/iif flruar1 debeilt in flciendo c4t1lro.
wfomlltio atque defirtptio remm finglliarum '1/u a/lihralltur,drbll
fieri vocatù p6ffiJforib,u illt/mm: q/l.t qUIIlem ftffimtltio ficri d,.
bet rrblM wt/i. jitbull/!. 6' fJ. Il.
Calajlmnjiue ttJlimlim de Ùtr, non pr/Hfjùmit e!fcflllm, 'l"Jm
fit/lUlU
".e·
S T [0
SEC f/ N D A.
Ertul1l dl: mUl1icjpc~ debere conrribuere in 1
mUl1eribLlS& [lIblidiis ciuitatis, non (olùm
pro rcbus irnmobilibus & mobillbus: [cd cri2m pro pccoribllS , iumcnùs, & alii, quibU(CLll1qUC anin1alibus , & fotcultanbus qua,
babcnr in iHo low, & tcrrirorio, vbi lit xll:imum (cu earaCl:rum. ~od probarcrr IN/Ji.
c.de immunùat.nC11l.coIJ{cdOJd.& ibi glo([~ loh.de Plat. B:m.in 1.
vnie.c.de multer.& in qllo loco. Numero G.(o!. j.nllmero jI.I.I.C.de mllnrrib'M pMYi.ljin. 'l"emad.wnmer.cillil.in d.L. 1 . C. de apoeh.pttb/. & Ibi
lob.de Plar.gIQer.tn l.ftncimJtJ.C.de aduocat.dwer.ituJ.& i" c.,tHOl/erinl.de flntenl. txcomm.& ibi Innocent Hoc ramen inrcllrcrc n ifi
tin xO:irnarione fund; fuillèt habita ratio il1mcnrorum , &. alro- 1rum anirnalium araroriorurn, ranquam inll:l'l1mC'nrorum fundl:
quoniam runc cllèt xll:imarum , ranquam inCl:rumenrum fLlJ1di, nec debcr poCl:ea xfl:imari. ne contingar Foflèllorem du pliei onere prxgral1ari, bis quoti(ari in caralho, qllod cllèr abfurdum &xquir:ui naturali comrarium.
~olliam vero caralld v[us frequens cCl: Prouincialibus ,nOIl
[[
Jbs
�tq
C.IUlT.l 16. ~.\''11.
abs re erit hlc brcllircr :tnnot.1rC CLlIL.~ .lUchontlrc dcbc.\c lieri,
&.. qux pel lona: ln 1110 deb( lJ[ d ICI !lm cerc io pro quibu s rcbus
dcbeJt liai alhbr.1tIo in .JIu: quart o, qux tanna lit lè ru andam
j 1f
Caulf.l 3 6. Q:.i;ocll: . ~ .
quas habece & pofIidcm in [u ecrm orio : il1lù & omlll.) mouenrÎ;\, fiuc grcgatim pa(c:lnn.r, liue no n , <lC qui dctll ara toria
animalia , & capitalia mcrci ulU , v[ dlétum cil: ln hae Cdllj f., ln 1 .
illlUs t1e(cnpCionc qLllillO ,CLli d~bCl t Ill lin ua ri , :tmcquâ lLltho·
'llt.tjl.&
in pY<lccdmti CIlIl(f.fjll.rj!. f .6" 6.
marem (umar: kuo, qUJndo liccat Jppe llare ab iniql1lr~ce pc·
Q:.i;arr o, formam qll:Jll\lèruari t opo rrec in flcicn do , pa nic 9
ra'qultom, &; imr.l qua: tempo r,\ : [cpnmo , q uis lir ctfeétus ca·
Job.de
PLlr . p ~ 1l: giofl am ln 'Vcrh. d1èTlpl. & ln t. ,. c. de Ilpoch. &
t.afln ,de qUlbm o lllOlbu~ ligll lJti m brellircr dicc ndunl cft
cil: wal1l gloll a lin guldl'is in t.omne ttmlormm, ln g/~ff.jn. 111 j n.
; OC IIlI'C communi r tien dcbcr ca rl ftrum per orncium pcrx·
c.de
c~njib. qu x dllcga t ccxC.ln tformlljf. dl mljib. CUI adde rcxc. IN
'Il Hom, 1'C p~:':' .nl , /JI ~/i prr" 1f/d"'·(. '.q.'iJe gY'lU.llo.l. per.'ql/~/O
J.JiqNIJ "'IY~. C. de bon. prnfiripror. & hocc dc(eri pti o t vc1 a;1l!llla· 10
n. C dum/ur ~- ((1Jfir. N.lIll l'eIXlju.lrol ls officl um ·cracpu.
no rcr~m lln glllol'uIll, dcbec li cri prx[c nrib u ~ vel legiti mè cit:tbhcU Il1 , vc vo'Ulr BJ IJL,\ li] 1. 1. Id l no'db. C. de .lpoch. pllb.ltb.
tlS
pollelfor ibus:nifi frau de ab[emes fi nt,d. l. pmeql/410rtS. Cod.de
4 la. r.lm n ~11 ~IJC Pr~." \CI l ï 111l111l1l1 clt otl1clUm publicum
cmjib. ~ a;ll:imati o t fic ri dcbcc [llbieétis oCLllis rc bu s. Nam I l
p r.rql1ltotlS, kd ronlu, ntJ IJ1' g~ l1cr.lli rccepw III cil: , vc lingu.
perxqu:ltor
debel' (ubll ccre res propri is oculis [ce undùm c lof[
lx ClUlrlre~ vcl cprl~l.t , IUlle pordl:arLm pcra:ll11.111d l canee·
primam, in d.l.fi pey,cqllatOYl. q uam approbac ibi loh. dc PJ~r. &
dam, <]nlndo n ,('dl:rl~ t11I1 Jt n:nllUlndl c.ltalrra , cc rus CI·
aIij
D oél:orcs com tll~n,r cr.& pro bant[ ln 1.Ji Irrupriom. §. ad ofjiUlbu, prObaL1: \'"x ,qUI JLl tlWrtt.UC !II!I dCl1l.~nd.lta a concllio
CII1Tfl.1I7 jn.& Ibl glol1.ltI 'V.:rbo,fitbirélts.ff}n. Yegllnd. in qU Q caeJgCllcr.lli proccdullt III per.rqu.uionc, & t;il:1I11:ltionc 1I0U.l fJeul.
11:ro
deb clH dt[c l'l bl Ca m pau peres q uàm diuitcs , [ccundùm
5 rlwn:. Nec de lure (O ll([ mlCLIIl1 t
C(HUIl) rcmpus fJcicndl
qUJnricarem & œlli maCioncm patrim ol1l) Clll ufquc. [ccundùm
hUlUlmodl per:t:q1l3C1ol1l\:qui.l hoc 1. gc non potell: dcli 111 ri , (éd
gl
o{fa~n ln t. u n 'Vfrb./lJOpti.quam /èqu ul1tur Dd .ibl, & 117 t.ommJ.
de IlIrc dcbcr hm pCl"rqIlJtl<') to tlCI , qeotÎ s de fcél:orum leua.
C.de opmo pl//>liâs.
n'cn CXrO(CI~lIr, 1. omm lm", ru"". C.dU.."jiDf/S 0" ctl1(Debet au..
~I IHO x llimllnl t fiu c ca rall:rul1l ,dc iure non amc fumi t cf· cz.
6 tem T hèn ( leclIl1dum augmclltlllll \'cl dlll1l11 Ll tionem rcrum).
fcétum , qu àm prœfid ibus prou inciœ f. lerir inti ma l'um , aétibm
CIIIS .l'·gmcnwlll vel dlmlllLltio, Ifor11lJ.§ Ill.lmjJ. de anjiblu.l+
mlinl1
arum ,eorll mq l1 CrC Ilt'~nr iis ap pro b.lt um,l. I.c.de npo(h.pltb.
c.dt ,r/It'Illomhm.,'<- Hora t nart.Blld.& lub.de Plate;; II) d.l.omne ur:
vbl cextLl Shoc cb tè dicit: vel'llm came ll ell:,t han e ill ris formam 13
Tl IGTlym.
~ onfc ruar i in ProuillcJa:[cd loco iUius, co n[u cmdine reecpculll
ï Sccll ll do, dcbcl1t t in cat31lro dclcnbi OI11 i1CS ciues & mUlllCl·
cil:
, Vt hi q ui ddcgalltur ab vniucrû l' ate, ad rcn ouandll m c~ca'
~cs,qui in collcétis co l1trib\1~rc ten llCur de lurC: non aUCl:Ill per. •
~rum , poll:q uam .!llId rClloualLllll cil &. pc~ft·é.1:um, prx[cnrcnr
~
ICPJ:,quxallquo rnulicglo lum Iml11LlllCS,lùm .lb CIS nOIl pollie
,
Illud
concdlO
gcncra
h
ciu
Hatls,
vcl
mum
cÎP
IJ
Vt
à
ciuiblls
3ut
CXlgl c« lltéta.
ffiun ic ip ib us approbctl1l' : quo t Vlro & approbaw, cOllcil.um ! 4
S T cmo cilles t & incolx dc iure dcbcr de[cnb i in c.lcaflro,
. fu per hoc dcccrnir ,vr de cxte ro qll ilibet ordinanls & dcfcnrw\
piO ol11!llbus rcbus , & f.leultatlb us vbl q ue locol'Ltm 1n ProLlIO· .
III dléto cata(rro conrn bucrc C
l' Il carur iuxta alhbra n oll Ill, &.
'1.1 polld1i;, 1. rif"Plo. §.fn. de mllnmblls,& ib i poil: glolram no· .
q uo[i[moncm in coll cétis in fu rurum in diccll dis: &; fic cx c, n·
: dllC 13Jrt.& ScnbcDt.ml. 'VIII(. C. de mllltmhlls & m '1l1oluo. Nam
[llcrudine gc ncrah ,inlinuatio eatail:ri,qux de ÎLIlT lien debcr ('o·
collcc1l impolll.rur per(onis pro cebus vblquc pollèlli, , vc bnll! .
raln prx li de,fit cora m ordmc elulta ci ~c in ahqLllbus muni
l'lOb.lcum fLlltfLlpr.(>lItff.t 2ï.Qf/.rjl'3.lIl/m. 1. Ar p r Ib tll tll mpro. .
cipiis pami s, con [Llcrll111 li t non ficri catall:rll lll vc1 a:il:II11 11lllln
Lli nClal cauCtllf, vt fore ll rel ln oneri bus,qux 1111 ponu llCur pnfo·
feripfiis : [cd in ciuicattbu s & magnis oppidis , con [ucrulll clt
IIh pro rcbus,conmbucrt: d(branr, & tcnC<ll1wr III loco vbl pof.
Jin i eacallnun , illudquc inlinll ari ord ini generali , \'t eillS de·
!idem iii, [,on.l,& non II110co dOllllelli,.& Ideo qU.l:hbct CIUleal
crero appro becur. & qu oni am dléta di (po!i rïo !eg. 1 . Cod. de .tddclIbl t III eueall:ro [ua a ffilies rc ~ & fac ultJee, eti. 11l fo réli um,
ppcv. non fcru acur, cl1 e ni~ frcq uclltcr id ql10d à glofIJ v(urp.ltul"
quaI
Ir
z.
ill/.
en
�316
Cauifa ;6.~xlb.
.
in 1.I.C.de ce/lf quia fxpè nocarij, & dcpucati auferunt de xl1:imo
vniùs,& addull[ alteci:& pel' co1lu1Ïoncm poecntlOrum,(..1rclllam
ecansferunc , ve dicirur in i1l0 rcxtll. vnde ad obuiandum diIS tbs t fraudibllS , (olemnir2s inClm2rionis carall:ri cocam prx/ide
fucrar il1Croduéb, l ' C dlcunr Doél:orcs in diO. 1. r.
16
Scxro,qui fc grau:lros t cxitbma nr J. pcrxquaroribus, dcbcnt
;n[[.1 anllum ab lI1/illuarionc compurandul11 appe1lare, vel qucrel.lIn deferrc: quo cbpto dc IUrc tlhs dCllcg.\eur aaiô, 1. qlll ft
i7 gY.lll.I/oI.c.de cci/fib", & cwjti./lb. 'J. & I/~ud cempus t au ni cuerie
;1 dlc IClcnrix, vr dirir ibi glotUI1 verbo,nbl./Iioncm. Scientia auecm
1'I'xlumirur,pottqu.lIn x/tt tnll 11\ cil illlinu'ICU\11, vel publicatum,
:llIrpoticum in manlbus alicuius public.\: pCI'Conc;,v t ql1illbcr voIens pollit i1lud leg~ l'c, vr dccbr .le loan. de Pi.1r. '" d.l. 'fllift gr,,18 u.lfOI. Sed nequ e hxc illl\s d,fpo/ido in l'rouin cia feruatur:
19 qucmadmodum nec intinll.ltio co mm pI'Xlide.N.l m hodietpolt
infinllarionem &:. publiç.lrionem earalhi, qui le grauaros Pllcane, non appcllanr, {cd via reeur(us, eoram eleélis à eontilio
"'cncrali eiuieatis.perunt gl'allamcn rcpal'an .&: hoc rcgularitcr &
~1.1gls communirer (eruatm.V Cl'lll11eamen eft quàd in aliquibus
cllIir.ltIbus priu(qllam car.lttrUI11 In finue rur & ap probcmr, faclum procl~m.H.l, vr qu i Cc gr:\uaros à perxquaro l'l bu ) pra;tendune, intra rem pus ad hoc ll:"rllcum ve niane, & f.lciam repararc
O'rallamcn,eoram per(onis ad hoc (pecialirer ab vniuer{Ïrace de·
fcgans.cnm comminaeiollc,quod brfo rempore non aud ie.neur.
Er ha:c forma v idcrur (ari s iu rid iea, à quorum decrcti s ad ampliflin1..0s veél:igal ium illdiees admi rciru r prouoeatio, li quid inlquè am inillftè àecreellm fir.
10
Septimo, earaftru m t ritè & lcgirimè perfccrum , Ceeundùm
illlls dl(pofitionem , plurimos & porilTimùm rrcs & quidcm
(ingubrc. , producie eftèél:us. Nam illi damr plcna rides, adco
vr potfetfor, ccli alicnauerie rcs in illo de(cripras , cogaeur ramco
(oillere, donee in a;ftimum rmcncis fine rdara.' &; li quid folu ie
vCJh negotioCllm gcll:orum aél:ionc ab emrorc repcterc polTit, VI'
vohllC Paulus de Caftr. pJrïllum eexeU l11 ,In lJi negot'f. e. de mg.
grft· Salie. in /.1. c.fm cenfvd rtli'1fimd. Bald. Ln 1.1.§.ql/ib.3. il1 L.
qll.efl.pril1cip.jf (l'/Od wil/sql/e. .
.
.
. .
Sccul1dus ctfcél:us , qUIa ahcnano rel 111 caeall:ro (olem1\1 dc(cnprx , inllon idoncul1l faél:~, non prxiudic:\r cÎlIirati,
nec hberat vendirorcm 11 {olurionc eolkél:ar um rci vcndlrx,
t
·.
[cd
Call/T'a 37
-; r7
(ed rcguiei.tur, ve aliel1:leio fiae in xqllè idoncUln ad Colucndum.
Sarto!. Bald. Salieet. & olnncs Seribcnecs per illum eexeum ;'"
vf/llhll1f.[ed & pCfiwlum.c:{i-ne cmfBareol.ml.mcol.tjJ. ad m/lnicip4Ircm poO: eatall:rum inlinuaeLirn & approbacum , non potdl
fine ordinationc gcncralis eonfilij eabularius aliqllid immucare
inco ,ve paeer ex t.Lc.de cmftb.& cmf& /.1. C.de Apoch.& 1. I.e. de
imm.nem.col1adend. ltb. 10. T amen t ha:c caeall:ra Co lem nia non
liullC in hac Prouinci" Nam ca , qu x vulgo dieunrur caeall:ra,
non (UI1t (olemnia , ncquc faél:a {ccundùm formam iuris : fcd
ful1t deCcri ptiones , authorieare hui s {ul11mariè faax , in q llibus
Huila iuris (o!el11nir;J.s , fcd potiùs qux dam deecptio inuenieur,
& fJllacia, dum potenriorum CarCÎllas ad inferiores transfcrune.
Cataftri allCem vox( VI' ex [upradiél:is colligi poeell:)cll: bar·
bara , v(u iam eamen recepra pro xO:imo, VI' rcélè norae Alciat.reg ,l.pr4itmpf.IO.& 1. in filujJ.dtltbtr.& poflhmn. pro quo Vlpian.in lforma.§ji cllm crgn,p rofe/Ti oncm,& §.fi CIIm venia'1/,eauffilm addlé1:am d,xiejJ.de ccnfib.& Barr.in d.l.form.t. inter preeaeur,
libl um quo rnbura & ccnfus xO:imari Ceu :dl:imaei refcrri [oIent.Vndc a:O:Il11um & xttil11.lCionem verrir Alci:le.diél:.loeo.dcduéb h.~e vox foreè à Grxco "",,9-.. pOlW"f, qu od ~ luJlrari Ggnificar,à ll/Jlro qu inquc :\1\ l10nl 111 fpaeio,quod 6ngulis lull:ris huiuClllodi ltbellorll m eOllfecrlOl1Cs,fcll xO:l1natiol1um renouaeiones
hercnr.
t
-----
----------------
CAVSSA
37·
Xrranei po{[e{fores) CJllas rerributio.
nes ao-no[canc, & à qllibus colleél:is
- "
une immunes qU~Erebacur, & c<luffa
perorat:l,& in conulto deciC1:Placuit
Curix, rctribuciones • eas agno[cere,
qua: communem pra:diorum refpiCÎunt vrz!Ha rem b:illas all tem q ux ciuium (ola c neceLlitatc, vcl cauffa indiclll1(ur, non agnorcere.~ideod fepararlOllcm reél:è perere. Pron llnciatnl11 die dllodecima
l'
r
3
Marrij,
t 1
t 1-
�n
Caulfa 37·QE..r(tJ.
?\1artipnno 1566.Syndico Graue{onen{i aél:ore,& Anfèl·
mo alll[qne Auenionen{iblls litigatoribus.
-. 1p:1 8uhynum C de imm I~m concc:.lltbro II&; ibi Bu{olus dl Platt.l. SlhcC'·
lUS ID I.nemlnc:m.c.de facrof.Ecclc( vid Sc qu:rCl:.n .l & 1..
b 'atntbcoll«hHligc:od,s.UlCplCltur c3 11(f.llmpo{ieÎoDi< vld. hicqu%n.n f &".
c lu. ft ad forenCes uou r:rm.l;c.1t lib cauŒ, "cl DccC'ffiral : [cd ad (.llos Clues & IDCO·
1...
d ~;r tUCm! fUDr îlIa munera vfu m2gis qu~m Jege cognoCci pouant, tameon
tjuzmagu nota (WlC& coaructa dtc1&rantur hic in qu.:rltl onc:.
s r}.f
loI A RIA
i l AE S
TI 0 N 1 S
vniu, Ca/lffo 37·
] 1(fgo/la font vnrutrjiwil , Ij/l.t con((1'lIImt vtilitattm 6- c~mm"4
pT.tdIDTHm:vtlullpro .tggmbm p"b/icu munimdis ,wl pro mllr",
dut VJflù ,Jill pOTwbJU flmndù,vd rrpar.1I1dù, pro 'IlIIbtu [orl/l'
fls poffiffim dt Ilirt in co//rc7is ttmnrur cOIIIT/bum :ficUI & in
omnrbltJ 4UÛ omTl~'u cÎUIf.IIÛ , 'I"orum CIIIIJfà r1Jierl vllliwlIlI
pr.td,Orlllt' vdjl/{limm torum .6~ n. 3.
l. Co//tc7.: quand, ImPOl1l,l/r pro (û4ft 'I"ot (Onar»ll '1!lrll/.ftrm pu·
'''OTf/nI '1)(/ jl/{lullm ipfomm , dmlllr anom,t!" & irrrglllJm:
ljl/Ol1l4m r1JtEfIj {mit,m 0- inc~/drtl", i",],c,ll/rpt1o"'; pro rrbm,
6' Rf(i/IIT "'1111111 I1I1X,llm p.ltrimolll,de : fod l'1ftc711 /rrnJiIlIll
poffi./forum,4lwur omu mtrf p,flT/mOlli.,/{.
4 1>{sg8il.t qll.l non CDnctrtJIliJ1 v/dIlA/tm pr.J!d,ormn,/rd (/1,.;1/1"" l,m·
lùm 6- i11col.l1'tlm,1".!filll magù ",:(u '1":,,,, 1c.1. dlflm:I"':I.IlI:m
(Ommlillittr hic rifrr"ilIl/r.vl rft foltlllO jllpelldlommfindlCOI'MIII,
mrdlCorum,irmarch.fTI,m,torum,qui dl/àp/m,. pllbbc.. &mmb/~
;r.tfo/1l.fltmfi 'gitur dt wmd. & conforuanda [,bt1t.r1e,é p",
lIi/tglil (1UIllm.lWn dllm Tf! tH dt "offiti~, & alJmuJlù pr.tJlJn.
dis Ir.mfruntiblll mi/lllblti ''fl/od vulgo 4JPe/la11l fafligagium,
pro hi; i/1ql/.lm Itt[,OflU flrmfrJ non trnmluTcor.lnbl/trt.
5 In co/!re7ilflmp errnffiatHr w1fa impofùioni;. n>l m ad qU05 pmi.
mllll. cduffi,4d tofdem rtù,m ;minrbHnt colh7ot, 6- t47#IId,1II
fl/II/io. 6- n.16.
6 Cltrici Immlllr ad col/e{l"m ind,{}am pro T(l'aratione murOWII,!,n• IlIIm,& viJfIIlJt.
7 Clllec7a 'n fil mllnHJ r(4k,perfonal(,w{ miXlllm.
8 QI
Call1l'a 37 .~xl't. vnlC3:
~ ri
Il CoUrEf.l lion rcqllirillaborem pc10n.( alll ammi '!Iigii~ntid7f1.
9 0l [llnH1 pt1o"''/( ve! mlxlll'" vi d/CIIIM', r(q/liri/NT labor l'trfon.!,
1/1/1 nnunI v igil,rnlid.
10 Col/cEfa non rft ml//ltu rM/t,c/lm imponatur pe10nù pro reblU.
I l 0lfl/ntu rt,lf~ impo"'/lII' ru, propterrem ipfam, nec c07Jfidcrat p(r/on~ m principallter,{td{t fllntl,trlÙ,& 111 conpquwllAm rri.
IL ln (sllet1is p<'l'fonn rft prmcipfllmr oblrgaln, & Ifd obliglltÎMtm l'cr·
fou /(qll/lllr ob/lgllIIo rmlm.
1 l Coll.;[f"1f mlm,!,s patrtmol1iorum,in 'l1l0 v(r·ti/urflmtu1,frl~ (roga~
110 p,tlrimon'f,ftm/9bor( perfon,f,aHt I/nm" v lgr/anl/II.
14' :Mtlnus pd/rimoniomm dI/l'lICIter confidt'rntuy: Primo modo, JlC"pilllT pro cnpitntionc, vd ( vt v II/go dreit/lr) (dpagio. SCCJlnth
mad" , ,'ppeU'llllr proprlè collef/II, q/l .. mdlci/ur pajimM pro "bus.
Ô · /I. !) .
--- - _._--F '0 R T: N SES
•.J ,\'
1.
P 0 S S 1 DEN TES
BON A
l(rilll'YiO lit (;rllll(fol1 , gmeraltrer fin i 11mmmes ob omnib"s
,,,ftfd,' , C' fi,bjùllis, 'I".e impol1llflrur l'ro negollis 'pji"s
'1.·,urlerjildtlS , am lOCI.
/
f2..J' A E S T
F'?{. l C A,
10
ca~1f. 37·
1
Ace qllx!1:io frequcns dl:. l1:lm quo[idie pctjlllr hxc (cpar:nio in iudlciis, pro cuius dccdione !Cicndull1 dl: , ql1od qua:dii {unt ne·
gOlj,l VJllllcrfimtis pro qUlbus impollunlllr [
collcéla; , q\lx concernullt vtditatem &
commoJ.l prxdiorum, vcl fruéluum ip{orUIl1: vdu ri eo Urera qux imponirur, rro
ag~e t1bl1s p'.1biltls lnllllkndrs , vcl pro muris :lUt valhs , vcl
rro porrll bus t:1cic ndis, vel reparalldis : qlloniam nmc po{lèJfores [cncmur eo nmbucrc. Vt probar rcxtlls {jllg111~ns ln
!tg""r BII/~ynr"m. eum glolh ;'1 v ubo, m"mr/bru. Cod. de Im"./"1. nan. concrdend. /ibr. Ill. & Ibl hoc llor:J. m pcr lllum rcx,Wll\
B.m.
�-310
Cau/fa J7. ~x!l:.vnica.
Bart. & loh. de Plat. in 1 .col. & facit tCXt. in 1. lU! portllJ. C. Jf opcr.
Fllbl. idem voluit Saliceto in 1. IwmfJtm. C. dt SacroI Eulif. & pet
tcxr. in l.jiltj.§.pr..ctma babwl.ifdt ml/nmb. & hOI101lb. dlClt,'luod
ciuirls non pore Il: fine luthorirare Princi pis imponerc coUdhs
forenfibus : nifi id, pro quo imponirur coUcB:a , rcfpiciar vtihtat ln pr~diorum vel fruB:uum : veluti pro infhuB:ione publici
itineris, vc\ vix, ve\ pGntis & Îlmilinm, qua: profullt ad fructus
prxdiornm colligendos:id.m rcner Saliçrr,!?! !.pk!:. C. dt S.urof
Ecc/if.vbi cftcit,ql1od foreniis vd Ec~lc{ja de iure n011 tenrtur ad
ali'lu:ls coUdras, niii pro rcparario11c viarllm,l11nroru m , & altomm ncgotiorum, 'lux concernunt vri!irarcm prxdionlll1 &fruauum ip[orum. quod diB:um (eql1itur loan.dt: PI.lr. IJ'J t.mdlélio/1/s.C. df a111101J. & Irib. /tb. to. & hanc fenre11riam fe'lu irur etiam
1 B,lld. ill J. t. ptr BilJryniam. vbi 11Orlbil(ter dicir , quàd t ill:o ca[u
eollcéb erit allOmala & irrcgnlaris. Nam re(peB:u incolanull &
municipum ,indicirur perfonis pro rebus, & ideo crit munus
mixcum parrimoniale, qnod imponitur per(tlnis pro rebus.: [cd
rc[peau forenfium,crir onus mcrè patrimoniale, quod polldfo'
ribus !ndicirur.nam pollè/fores (olù.m contribuunt re(peélu prl\'
diorum & capirum animalium , qua: (nm iB ipfis prxdiis. ira dc3 c1arar ilium (exr. ibi Bald.Hanc ,\uoque opinionem t rcnet Pet.
de Antipol. Prouil1cialis ill traéfl/t. dt nmneriblls & honoY/b. In 1.
par/( prmcip"ü, df modo mllmmm , col. 3. nIl71l.9. vb i diftinguit hoc
modo::lur (in'luir) fit (lIpcrindiélul1l, auc colleéh l'anone ucgoliomm Principil, vd ComÎtams : & wnc de iure communi paffe/fores [orenfes non contribuunr : qùia de jure (olùm impolli.
lUt municipibus & incolis, 1. rtfcriplo. §.fculIdum.ir: jim.ff. dCtlmmrib. & honorib. & ibi B~ld. tamen propre!' fl:aturum Pr01111lClaJe i!l:o caCu farcn(es tCllentur conrribuere inloco vbi polIidcm
b;ua, vr diélum ell: [upr. qluft. 1. C41/ff. 17, aut vero fir [upcnn'
diélum vel co\leaa, pro ncgotii' ciuicatis : & ifto ca(u rdert iIIe
fubdifiingllendllm elI'e. quia aut negotia,quorum r:ltione colleél:a imponitut, conccrnunc folùm municipes & incolas , & eorum vtiliratem rantùffi: & tune imponitur coUeB:a ranrùm municipibllS & incolis,illXta di(po{irionem dl. rifcripto. §.fciwd'II/I.
if dt II1I1/1mb/lI 6- bonOTJb. aut vero negoria, pro quibus collcéh
imponirllt, concernunc criam commoda & vt1htacem ptxdlorum vel frué\:uum: & fic vtiliratem forenGum polI'elI'orum, &
tlUlC imponirur coUeé'ta etiam po/fdforibus, vt ipfe concllldlr,
-
~
CaulI'a 37. ~xll:. vnica.
311
allegando tcxr.in d.l. per BJfhynù,m. c. dt imm. mm. co;md. vbi
B.lld.~ loh.de PlarJcquirur hanc dlll:inB:ionem Bart.& de Rip.
;/1 L;..§.4éforifde /'( illdIC,If. & Doaores cOlll11111nirer, in locis (upcriùs allegJtis.
.
_
Negoria vcro,ql1œ nOI1 COllCCr1ll111ttVtllJrate prxdlOrllm,fcd 4Cilliu1l1 tantùm & Incolaru111 ,ex v(u & confuecudllle Cl1ll1[qUC
duitatis magis deprchcndlllltllr qllàm lege.tamen magls communircr hxc refcrunwr, vchm, [ollltio ll:ipcndlO!'lIm Syndlcorum,medicorum & iren lrcharll, qui difclp!tnz publtcx, & corri<'endis moribll s pra:[lIllt , vcl in [cholis erudicnda: iOl1elltllris
e:ullà. hem quando agirll!' dc tlI cnda libcrrate ciuiu\U, & pro
priui!cgils 'lux non COI1Cel'1lllt pollèf1orc>. Item ho[pitia & ali~
menta,qux pr~ll:a1ltur militibus tcmpore bclli,qLJod vu lgoJ.tJhg,'gimn appcllanc, & alia huiu(I~)odl, q~la: n~n con cc rnun~ vrilitatcm prçdiorllm,ldeofohs ClUlb us & I\1colls ImpOnllntuL am
qllundo quxriwr,qll x perfona:: t tencalltur cOlltrlbuere iu col- f
lcais, (cm pcr in(picirur Ca\1fT.1 prc>prer ql1am ImpoolCllr collcau. Ad quos cnim ilb Clllf1a pcrrinet, ad il!os ciu(dem folm io
'pertincrc (olet : Vt voillit Banol. ~n 1.4. §. "Elor. If. de rr iud.. & fcl]UUntur eum ibi lar. Alex. lmmol. & cie Rlpa,lrcm Barr. In 1. 1 .
col.j.n.1. 5.c.d( ml/bCY/b. & ln '1"0 loco. Pan or. /ne.non mIlJlM. /;, jin.
de im1JJ.tcclefBald.illl. r .§.dl/obw fffJuod (tIJ/11/1e vniuerfl. & Ilarthol.Soc. conf 119. pr,rJl.lfltijl/1'J/. CIl. jlfnl/It. ver! /Cr/lo pritmp.rI/1C1'
Yl'fpondetllY.& (equi tur hoc fr:lncir.de Rip. In d.l. 4. in pmmp. col.
6.11 J.if dert Jl/d. vbi dlcir, [c con{lllLuf1è in ciultare A11l'i.lcenri,
quod clcrici t rencamur ad col!cJ:;tm impoGtam pro rcr:cr.l- 6
tlone vlaru111 , pOnrll11l1, & murOrtl111, Iicet rcg~l:\l'Jtcr dencl
non poffint collcB:ari pro bools p.mi1l10niahbus.kcllndu!\1 P.lnor.1n c,'p. 1. dt c04;'c/.& AlexJnd.co/~r68.iIi{Jp.à V!fo. /Jb. L ']'.\0uiam il!lld intelhgitur, ( Vt Ipfc ait ) nifi collcéh imf'on.1n1r l'ro
eauf1'a,pro qua c1erici cenerCnttlr : licllt pLO reparJtiollc rÜCIlIlll.
murorum, & viJru\1l,ad 'lux rencntllr c1cncl,Ltd ù!(lrN7 C. l, (.i cr~ftccl.& ibi norat Bart.& Scribcm.& volum id~m B.m. l'.t1 ..L ~.
loh.de Plat.;n dle1.1 !.pcr BJlI~yniJm. qnx quidem {c11tCnti,1 ul ~c
ra,commllnis,& indubitata aplld omncs Scnb.
Sed lubet hoc loco t qlla:rcrc,an co!leél,l (jt nUl11US per(ona- 7
Je,renle,aut mixrum:ira vt cOll1prehClfd attl r (ub dillifi onc qU.llU
ponir lureconf.in 1.1 .6- jillffd( m/lnC/'lb.Scd brcllirer,coll cluden·
do) dicimus 11011 c(fc mUllus pcr[ona!c) l'cale , vel O1IXtum , \ C
5S
pnkl'
�Jl1i
Callrr:~'7.~:dl i o vnÎca:
pnlcrè dccb rat Saliccc.//J 1fil. roi. L. III vl'If l]ludllm flll1t qu.e II/n,
8 11'1/ 1>1 pr.<du7.rIl1ll.{tml.CjinrCe/1! vd reltg. Na m collcéla t non rc,
quint laborcm perlon.' ,aut ani mj vigilam iam cius ,cui indici.
tu·...quod cft lIeCclCll'iulTI ,V[ ITIlIlIUl li t perro nalc vcl mixtllm.
9 Nam ill mUllcre t pcrronali vel mixto, labor perrona: & allimi
vigdJl1tla dcfideranrur,d.l. 1.&1..f11. quod nO Il d l: in colleél:a, in
qua (o!ùm C'rog;uio p~rrillloniJ dc!idcratllf li ne induftria per(o.
10 IIx,aur animi vigd.\llr ia.lrcm lI ec pocc(l: t cfiè munu s mcrç rcale quia eollcéb imponiw r PCrlOIl I\ pro rcbus, vt norar Barr.IN d.
l.vl1Ic.C.de mfiIUYlb.& in qllo loco.&. m d.t+§. aaor.& ibi Doél:or.
I l commu nic.ff. de rt illd. Scd t munus re.ale i m pOlllturrei propcer
rcm,ncc confiderat pcrronam princip.lliccr ,red rceundano,& in
conrcqucnrial11l'C'i. N Jill pel (ona obli garu r proprel' re m , & ad
obligarioncrn rei,requitur obltgano perfona:,proprcr rcm,prout
JO triboro & annuo cano nc cmphyr urii:ario, & omnibus pra:·
lhcionibns Illcrè rc.tli bus,Ijiml mllnrr.1.jf.dc vdCat.l11ll11/r.l. hOll".
§.viarul11 muniUollts.d/ mlli1mb. & /'olloY/b. Dd.in l.r. §ji hem pu.
eeplo ffindo.ff.ad Tr/bd/IiIII. & ibi B:ltt. Alex. & de Ri pa , Salieetus
& ali) Se ribcnr.in t. 1.& tn lfn. C.fll/ ccn! 'Ve! relll]. cùm in colle·
1 ~ élat perrona lir prinei paliter obhg.na, & ad obli gatio nem pet·
rona:, (cquatur o~ ligatio l'ci, vr lingll lar iret dccl:ll'ar 10. de Pla·
tca,in mbr.de""nOlJ.6- tnb.ltb.I2..co/..fn.
13
Ericigi rur t eollcél::!, m\1n u ~ parri monio l'l1 m, in qu o verrityr
(li mcu s {cu crogario pattim onij (iIl C I.!bore perrona:,& :lnimi vi·
gilantia,vr diclt texms in l. jiw. §. plllriitJoT1l9I'11m.jf. de ml/11mb. &
14 inud m\lnus t parrimolliomm dllpbcitcr confideracur. nam
qu:tndoquc imponirur habi ta ratio ne perrona: canrltm , & non
parrirnonij , & wne capicatio appcllacur, & vulgo capagium, in
qua rpeeic rnuneris , r~ m um folulr p:l\1per,quamurn diucs: Cola
enim per(ona conlidcrawr & taX<lt\lt ,quod de iUlc habet 10cum, qllotics collcé1:a imponitllf pro altq\to m\tn~re perConali,
ad qllod tam diuires quarn paupcrcs a:quahrer cra nr obhgari, vt
vol \t ilt Barr.& de RI p.ill dtEl.I·4.§ ..c70r..ff.dc rUl/d.& q uandoque
bxc capiratio inducitur, non PC! caplra,rcd per fa m'ilHes , hoc
d l:, prr familias, li eauffa im poli cio nis rcrpiCiar prrfcrrlm fa mi.
1ilS, & non ca pita perronar\l m. & lie nor. B:l.rto1. 111 atél.l.1In/Ci.
c.d, 1/IIdlrY/b.6- ln '11/0 loco.,ol.3 .nl/m.L j .6~ in dta.§.aélor. Aliquan·
,10 v.crù Ill ud mUl1\1S pacrimoniol'l1 m , imponi rur perrona: pro
h'b~:s .ho'· _0 ,· ltionc rerum & patrimo nij ; & ru ne dl citur pro•
.,
pm
Cau (fa 39 .
32. 3
priè colle6l:a,qux imponit\lr per a:s & libraln, iuxta tcXt. in l.oMms.1.. c.de op.phbl.& notat\lr per na rt ol·& Doél::or.in diEU. v nicl1.
C.de mulierib.& in di[1.4. §.néliJY..ff.dt Y( illd.In cuius conrl'iborione,t infpicirlll' eau(fa impo licionis collc6l:x. N am quos co ncc!- ~~
!lit ilIa cauffa ,hi cCllcnru r co m ribuere,' nam coll réll regulatur (ccundùm naruram ca ulfa:, pro qua imponi tur, & (ap it e iu~
lJaturam,vt abundè probatufi1 en Cu prà. Er rccllndùm halle (cn·
ccmiam & (upradi é1:a m difl:in élionem., fuit rcmpcr iud lcatum,
cam in hac cauffa qu àm in aliis, in qll ibus rer aratio (lipradié1:a
{ublidiorum fuir perita, & hoc qua ri pro reglila (cruaru m d l:,:lc
pluribus arrdl:is. vtquidcm in hac eaulfa deci(ulU fu ir , dic [3 .
Marrij,anno 15 6 6.
C A VS S A
3, 8.
Ari~lc red i t or iumenta & mobilia
L-
COhf TJlleta:
yxoris L qu a: in dotem erant, ex cau{f.,\ iudü:ari oppignorar. intel'cedir yxor pro dore, & pignu s pra:rorium perit reuocari. Gauffa enarrara ~
dubium erar:an C'\ lrem confl:ante ma. trimonio(quodurame>maritus efl:dominus doris) pignus Pra:torium valere pa rsie. Pl acuit Curia: ed am conframe marrimonio , nec mobiJia, nec Ce mouemia doralia, qua: [eruando [eruari po([unt a, pr; d ebito m:triri pi·
gnorari polle b:nec [uper his ad debiri {olutio nem exec~
tionem po{fe neri.dic 3.April. lJ58.
a Bard n 1. 1.(01. .. . 0 18,fI: CoJur. mace.cuius opiniocfi- communis, &.: :l, ttcf'l,llur :b,
laf.n. fJ.&Rip ft, l O j Be Vld.1O qu:t'll.ll,l..
b Q.!!oniam maricus rcrum dOfahum eil dominus dot!l.liter,fcd non co uIHer, \' Id.
inqu:r1l.lI.j.
1
�/.t"3!.!
c.m/fa J 8. Q.!!.xfl:.vnica.
SVNltfARJA
G)VAESTIONIS
........,
c.wffe JS.
[ Creditor m.lri/j,lm pofitfi/Cm ex(mtiones fI/pey bon" mobI1J61/J,'I/ei
pCyfo 11.·O/U11I1&UJ'.
1. R u moMt'J dSIJ/a'1".efc'l'lundo flm .tri p1font,non poffil11t ,tliuwi
fili eco;1h(ù t ·.\OrIS,& fl/ilA/llfil'm" W lllb·fllC àmc.c.ad vetltî,
3 N.trIllI.' c(l d""l1fJJiJ rmlfTJ dOI.rlil/m dot,diuI',boe rj1,vt "lisJNA/llr:
fld ",n IMalJl,r,/Joe r(l,vI pofsa ill.u ,"wMrr.
4 Pl'III/{cgmm fr-efitppnlllll/l.' (omm/wc cff( in eonty.lyillm.
5 Nnrtll/s 1'0 do/ .•lcJ fry Ji: mOllmUs altrnm'c non potef.
"lnlm'.I).
)
f2..!' AE S Tf 0 V NIC A.
Irea t hanc quxfl:ioncm varia: l'um
Seri-
bcnnull\ opll1iones,qu:ls lcfLec Ban. il1/,
1.
(DI. 4,m.m.l ~.fffol.ff/,zlr.& C yn .in 1. vfJ/ra.§,&
cùm le-,<. C. de m'L'x. "d. [ed in rama opimo-
num varicrace, magis communirer appro·
barur fcntcnria Barroll i" d. L. 1. vt l'es mol.
.
biles qux [cmando Ccru'ari pollûm,hodic
non poIlIllrallcnari,{illc con[cnfu multens,& [cru.ua forma AuIhmt..flll " me. c, ad VellC/dl1um. Q.!!.am conclu{ionem fcquulltm
Alcx:ll1d.I Œ mo.Roma.d.I.I.& ibllaCcsl·7· n . 33. quam etllm Ri·
pa anefl:arur COlllmllnem. /1//111, r0 3. qua: opinio fuir ori"(nalmr
gloilx, in d. AII/hw·fille lt me.1n verbo , mlllto magis.in fine ~ & cam
quoque [cquunrm ibi B~rr,Bald.Alberic,Saliccr.Dd. commun!·
ter: Arer. & Faber.JfJjlll'1I1/b. a/mMr. Ile. vd lion. m pYine. & fuit de
mente Petr. de Bellaperr. in l, 1. §. & elt'" lex,C.de rel vx.ac7.a qua
opinlone durum cllèr in illdicando rcccdcn:: CÙIl1 tir commUIlIS,
& tcrè ab omnibus approbata.
Cui cOllclutioni non obfl:ar I.in rrP/IJ,C.de II/r.dol. vbi conflan·
re mlrrimonlo , vxor pro rcbus dorait bus nullo modo agerc po·
3 tell: , cù m m:\[itlls t lit dOl1lll1u~ rcrUl11 dor.llium dllramc matnlllonio, t. doce ,jlJel/'./m. Cor!, de /'t'I vindietlt. & prl1J(lp. Injlt.
IIIt.lj'l/b. ;/IICiI, ùe. vc/ M". qlloniam vr dccbrae B'lIJ. in l, 1. In
1. 0/fojiIlOfJ(, CoJ, de (./110 fig/l.d,'I. ;?J,tl/llm:!! m,ll'irus ell: dominus
t
Cau ll::. 3S.Qga:!l:,vnica:
nuS rOrLlll1 doralium dorahrcr,hocdl,vr liits fruatur, Ced non toulitcr, vr potlir alienare,& iure Cpcciali , hoc dt, fauore Itbertatis
permirritur alicnario in d.l., .vr poll: glolf. concludunt Barr. salJ .
Sali cet. & ornnes Scnb. & in 1. dOf.tümfl[o/,mlltrim.
SeqLIIrur crgo ex hoc, t ins comunc elfe in contrariurn: narn 4jus Gngubre in vno,probar ius commune elfe lU comranum,I.I,
J/Ad mUflICÎplll. Er pro luc opinionc, t vr mamus res dotales mo- f
Ll enteS non polIi.r allcnare, probar rexrus , qucm Doél:ores non
ponderat,in lJi ex lapidJCInirjfdc iur. dot. vbi criarn de iure Digoil:orum bon.l mobliladotall.l,qux in fcuél:u non eram,IJon porcrat mari rus ulle con[on(u mulieris, vendcre am alicnare. Probatur eriam h~c conclulio III/.yes in dOit//) dlll".ff. d. tit.de illr. tlot. 1I1
rarione decidendi, per locum ab [pc:clali. Nau1 in illo textu idco
permittirur marito ~hCllatio doris, qux in pondere, numcro,
mcnfi.lra confill:ir: quia raies l'es rccipiunr fl'1nél:ioncm in [110 gcnere, & in (pccle in qua d,lIlrur, qux {eruando [crllari 110n poC{llm:qux ideo darl n1J. l'lto creduntur à muliere,vr cas ad libitum
aliwer, vr [olure marrimoni.o eaCdem ciuCdcm gtncris &.quali(,ms rellltuar. <.JLla: ratio cdlat in aliis l'cbus mobtllbns in dotem
daris,qux lcruando (cruari qucunt, nec recipium funél:lOncm in
(uo gcnen::~cut rum iumcnra,animalia doralia,dc quibus agirur
III hac cau{la. &,pro hac concluGone f,!cir etlam rexrus ml. tex
1j11,elutoreJ·§lin fui rarlOne,& qua: nOrat Doél:.ibi per Ilium ccxc.
~inil11o in llbs mobdlbus,qllz [eruando [cruan po{lum, milirat rano[cripta in d./. v)m~.§ 6: 'Mm lex./bi,n.e fragilt'ttte natNY"fil.e
,1> rr!f"I/JJ~m dedue4/ur l1I~pI4"'. vr mentO alienari non pollie {ine
con(( nlu Ipfim mulicris,& Icruara forma d. <.A'ulh.fue à me. Pro .
prerea fUit .conclu[lIln,dcbirorcm m:ltiri non po/fc facerecxocurionem luper reb. dotahblls,erial11mobilibus, vel perCe mouentibus ,qua: [eruado [cruari po{lullt:eriam ad elfeaum, vr iUis crcditor (olùm COll (hmre marntnonio fruatllr. Vt conll:at arre!l:oin
hae cau/fa publicare,dic ) 1.April. 1 j} 8,
ss
3
CAVS
�;z6
CauJlà 39.
CauiTa 39.
._------C AVSSA
3"
\
~a C'X mandato taotùm
ICI interprct:l.turvcnditionc:m •.vr probatar hîc,iD J.quz(\,
b Tam quia procuratorio no mine faéb intclligatur, eum quia Odomarius pofimo-
dwn venditiouem ratam babui[)ob quam transfcnur dominiam iD cœtOfcm.l,
ID2rer.C.de rei viomcat. & ibi Scribentts. quod vide hic in I.qu:rft. oum 6.
c. Cuius chftlclllima probano, id~o rolent emrOles facile laudace ruos veDditOlcr.
d Hoc cnim facic:bac dubium in hac CilUtfa.
t
Hz, dl ratio decideodi,quz ptobatur in quzllioQC ...
IN
HYIVS
fummt qH41ioIJtI.
p1(,ARR.A7'!ONE
JIU
END 1T ION E M pra:dij Pe!iiferi(}
Petrus OJomarius mandauerat : Pe·
/iiferius nulla mandati fath menrione vefldidit, & tfJdidit. pra:dium il.
lud pofrea qua:fior :rrarius in fol utio·
nem mulftz fi[calis voluit difirahere,
emtore recl'lmanre ,qui mox Pdi{[erium', & Peljiferius
Odomarium laudat. Cauifa litigata ,. & in confilio M
cuifa: Placuit Curiz) ex venditione pr:rdij ( edi à pro·
curatore mandati a nulla Gt f..,t\:a mentio)J nihilo mi·
nus dominium guod mandans habebat in emtorcm
transferri b • ideogue emtoris interceŒonem aduersùs iu·
dicati execurionem., ratione dominij & polfefsionis 1 V~
iufiam ,~ecipiend;tm 1 irrita fafto pignore Curia iud ic~·
uit. ~od li l1'Iandans dominium non habeSat 1 potuit emcor iure PelllIèrium laudare :.etli pra:dij venden·
di ab Odomario Peliflhius mand'arum recepiifet d 1 cùm
vendiderir illud null':t mandati fafta mentionc: e• PronUUt
tiatum die f. Maij, Anno Iff8.
2
J7'(.
QE.œft i:
CAVSSAE
Prima, An emtor rei venditx & craditre opponcre poiTet exceptionem.
Sccunda, An em ror PcliŒerium iure laudauerit.
.'
SV M MAR 1 A fZY AE S TI 0 N 1 S
1. Car1Ft 39·
rendacdo quù proprio nomine rem alimam, & trddmd~, 110/1 trd11Ifort dominillm, fed v[ucapimdl folam cOl1dttionem.
2. UJ1a.,dllfarills ·, qui ampit mandatllm de vmdtndo,licèt Jimfliciur
vendat non exprejJo prowrdtorù nomine , nec mandati faaa
mOJtione:nilJl!ommlls llX interpreta/ur etlm '&mdidiffi proC/lratorio I18rmm. & ratio 11IIim (Onclll[iOtJIS ponitur Il.J.
4 D,héJlI/?' in d"bio non pr4Jilmifur.
5 RIIf;/Jfl{.1I10 mll1t!is '(1,& lIillil opera/llr qUl/ndo puet/it mlll1datlm~
rld tI/"d .,imdl/Ir. , q/jod poften habetr.r ratl/m.
6 Rnllm. !J"bae l'Ion poJ1i.m , qltod mlO nomine non digeffllln: tAme!;
fdlu rati!J,tbitio oPlratr.r 1 vt dominirtm qI/ut! habd,,:t in Tl vmdlt.-I, tramfirrllllr in emtorem. &Jic amitto arfiomm rd vindicdtianis , qlla71J hnbebam contra lmtortm , & acqltiro Arfionem ntgotiorum gtiforum (OnlrA venditortm rei me.e, ad reCltpCY411dllm
pretillm rei wnaitd.
l
f2.f A
EST 1 0
P R 1 UJ.1 A.
V xrcbatur in hac quxltionc: an emtor dominij rei vcndira: & rrad itx,0l'ponere pollie
e xceprionem :in qua dubiul1l facjebar, quia
PcliŒerius pr,1:dia Odomarij vendidcrar,
nulla faéh m:mdari menrione: vnde vide~~~~~~~ tur proprio nominc conrraxiŒe. quo ca(u
~
dominium non fuir rranfbtllll1 in emtorCl1l.
N am ve ncl endo quis l'cm alienam proprio nomine ,& rraden- (
do, 110n rransfert dominiulTI, (cd vfùcapicndi (01an1 cOllditionçm,l.l.& l.fi. cf,- tot.titffde PllbliclIRIt if) remac7iON6.
Tamcll
t
�•
• . pS
CaUn:l 39.~xn. !.
Tamen conclufum fuit ex maiori fuffragio,dominiulU,ql1od
Odonurius habcbat 111 IllS pr:rdlis, fuilfe rr:HlamOl in irfuOl
cmrorcm • quando pr:tcedlt fpeclale mandat\1m de venden.
2. do, vel aüqmd fJClcnao. Er qllamnis t mandatanus fimphclm
vendat; nu Il. f.éb mand,lri mcmione : [ex ram en inrl'rprCC4.
tur cnm védldirrc, vcl fCClrre plOcuratorio no mine ,B.rrol. /n/.
qui flrlllml pn ilium ccxc (/. Mt ,ntur'gAt. 4e? & in l.'lui ln ~/ICJU§.
Ji /Jqlli !"1.,641. ff de </('1l11r. lureMlt. & /èql11wr hoc lbl Paul. de
C.IŒro, qui allcg.lt tcXt. In lft ItA lfû. §. Still.ff. dt 'tIerb. obiJg.J'.1i.
in /. ru tX m,md.lo. if. de ACfj/llr. rtr. Jo",in . BarroL in /. 7Îtiu/II.
§. alt<ro.if. de .Id",. tll/ ln I.Ji p"pi/ll. §. J. Ôl lbi gloif. & Aôlgcl.
tod.m.B,1ftol.ir"-pojlmoru1ll. §. LJl fjll4nd. exfaét.lllt. & cllmulatiflimè pcr Alexan. & alio iii I.pofl dgtemfffoll/t.matr.vbi lm mol.
i!l J. co/utftn. dicit, nocandllm hocerrc Gngularirer COlma perfidos procuratorcs, reclpient s mandatum de rc cmendJ,crncmes
ponca fimpliCltcr non flaa mcmionc mand.l.ri. Nam li poŒc~
vellent renncrevt fuam, I1lhilominus rdl:ituerc cogenturaébone m.ndati. quolllam rahs emuo, edi non fath mandau men{ionc conrratl:a flle nt , nihdom111US iuris incerprcranonc imelli·
girur [.Jaa procurarono nomme. Idem tenee AlcxJ.nd. poŒ B.lr·
tol.m 1. (. §. lIImt!o1Ilo.ff. de 'p. /'OUt mmt. ln i. colt/mit. quod proh.lt
rext. fingularis i!llImllu CQmtnunts. § fin. t!( fliplllat·fom. & mlf.
'tIerJic. qi/Bd enll". C. per q".1S perfim. 111 quibus. iunbus dKlrllf, li
feruus communis pillnum dominorum allqllld ftiplilum, ae·
qllircre dominis pro porriolliblls do.l1 inicis, nin prxccn".:rit iul:
fus vel mandarum vnius cx dominis: quo Crirn, cjllJ.11luis li,n p!icirerferuus Œipulcmt nulla tàéh memionc mand.Hi, nihllonllnm dicerur Œipulatl1~ nomme fohus mandantis) & non altoruOl
3 dominorllm. Rado aurcm hulUs t concllllionis dl: : qui quando
prxcc([ic mandacum, Gm.l11daranus habcret al11m_~lm veodcndl vc\ cmendl ,& frangcrct fidem mandatori ,c/leCI)lIc ln do
10> efficc1;Crur infami\ lèclIlldùm Bald. in I.filictjtml!. c. drbis
ql';.1 non dmllflQ. Nam ideo 111 dubio Icx prxfumic venditionem
fimpHcirer fad:.un e/lè procurarori6 nomille : ne mandall·
J, nus incidar in deliaum ,t. nurilo. tf. pro flcio. Et cùm t dlttusOdomarius laudams ab ipfo Pelhllorio, raram habuir dltl:am ven·
ditionem: bœr talis canhabmo non pollit proprio nomme habere dfctl:lIm : tllm quia atl:us non fuit dus no mine gcfi:us, (4p.
Tatllm qlIÙ. de Teglll.IHr. lib. 6. ~ ibi not. DyI1US.& 10a11ncs Andr.
tum
CaulT·'39.~:dl:.t.
319
tum quia inl1tilis cft ratihabicio,quando prxcedir t mand atum, )
prout hk/ft procurator tI/tU ffde mldla.ind. talis t ra~lhabitio mi- 6
rabilcm producic cffctl:l1Iu qUClni:lm per eam transtcrtllt domiIlium in emrorcm, qllod ratllm 11.1bcns habcbar. ~m qtlando
negorillm non cllèt gertllm l.I1CO nomillc, licèr lubend? rarum
Ilon porIim mihi ql1çrcre aél:ionem ex co co nrraau : cum mco
!lomine non Gt geŒum,camcn rransfero quod habeo dominiulTh
in emtOrC111 , & perdo atl:io ncm cei vindic. ql1am ha bcbam contraemtorem, & acquiro mihi atl:ionem ncgoriorum ge/l:orum
contra venditorcm,ad rccuperandl1111 pretium rei vendirx,l.n-.ater. C. de rci 'tIiJJd. qui ccxt. cil: /in gularis , pcr quem hoc ibi ~o
t:lt Barrol. Bald. C aŒren. Fl1lgoC & Ol11ncs Scrib. Ideo /iue proprio nomine, Guc procuratorio ve ndideric, vrroque cafu cric
tranflatum dom111illln in Cl11torcm, vr mcrito habcar cxcepcio<
ncm rci vcndirx & ~radirx,& iu/l:am inrcrccrIioncnl, rationc dominij & propricraris adu~rsùs fiCcLlm, & cius quxŒorem xrafiu111 prxdiLlm vcndimm 0pl'igl1oramcl11 pro follitione fifcalis
mulél:x: ve fuie concll1furo ilYhac cauLfa.
S y M MAR 1 A
2. -
J
2.
f)J' AE ST ION 1 S
Ca/lff..
39.
YenJitione foéta pl'~C/Ir.•torio JJomillc', 1IJa!ldam tenetur de eHiE!ione,
non alfllm prO"'taf~r.
Promrator,,!,,i 'tIwdsdu rem mm fléla mmtianc mand.Jti,nec promrMorio n9m",~, tweltlf de c//Irlsoilt cmturi.
.: .
m
f2!:AESTIO
SE CVND A.
Voniam 111 prxccdentt qu:dl:ione conclulilm fuit
•
J han c vcndltioncm mrelligi fàél:am procurarorio no..
mine: idco diccndum videoarur,procuraroremr llon
ci ~
teneri de euiaionc , nec polTe conLlcniri , per texc. /fi
inl.rll/ù/J/lI4. § Ji promr.tor rem 'tIe1/d/tlerll.ff. dt Aét.tmt. & mlft c/'m
'tIcndtlor.§fif.dt euiéf.& probarur in If!lff. de mjlj(. ln qllibli Slois diciwr, in vcndirio ne procmarorio nomÎ11c [.ILb, manclantC!l1.rcneride euid:ionc, noll aurcm mandararium.
tt
F Ull;
l
�5F
,
c.lllfr.'14 t'
ruie umcn in IllC cauO:l co ncluillm , C ltore l1) reél:è agere&
i~ltelltarc .\ttioncm pro elllaionc contra Pcli flèrIum:: ex C O,qUl~
IUllplicirer vc ndidcrar nulla f~éh mt'nClonc mandar i : nam allegara in eomrarium procedunr quando mandararius vendidit
t.lnquam prOCl1CJCOr ,& f,laa mcn~ione mandati:rlic eillm , quia
proprio nominc vendidlr,& admonllir e mtoté de mandato ,mc·
riro 'pfè non l'encra I', (cd obllgat Itlum CUlllS ma nd:uo vcndidir:
[ceùs,qlllndo Gmphciter vcndlJlt,non faaa menrionc mandari:
quia ClIll e i pCc obhgatur . & li cèr iuns·i merprerarione, intellirratur Hlu call l vcndltio f.Œta procur~torio nom ine , vr probar~m
fuit in pra: cd cmi qll xrtionc,tal1len lrtud procedir reCpeél:u illius
qui mJndlll it. N.m refpcél:u cl1l toris,qui ignorabat mandJrum,
& qui exirtimab:\t cmcrc:. l'cliO' NO proprio nomine, intelligiClIr vcnditio faél:,\ proprio nomi ne Pd htlèri) ,ad hoc vt tenearuc
de elliél:lone,vt Ilorat cl~ga l1 te r B.lrt. ln 1. '1111 ln .1!una. §. Ji if qui.
rolllmn.l jfde "''l.lurcdll. AlexandJ afo n.lmol. & comm. Scnbcn.
tes in l.poft dOfCmjf [oll/t. rnMr. & in :dii s lo cis Cuprà III pra:cedcnri
quxrtionc allegatis. & lic fUit eoncll1(um in lue callilil , vt con·
!1:at :mc!1:o in cam rcm publicaro.
CAVSSA
Riuati cuiuCd:un bon is co mmifsis,(cu
confiCcatis & conColidatis. patronus
fiCci petiit) vt religuix cenCüum, qu~
ante confi.(cationcm dtbeba ntur, exi·
geremur more fi.(calium deb ltorum:
quare fuit dubi ta tu m ) an huiufmodl
reliquix cen(uum) exigeremur iure priu:t torum : an vero
fifcali priuilegio , pignus capicndo , corpus retinendo,
& mulUam dicendo. Placuit Curix quoad oblig:ltionis
[ubltaociam) perConam pra:dccefroris qui conrraxlt cOè
conGderandam, fed quoad modum eX:lélionis deuni,
qUJ: lieri incc:pit pof\: pœl1am commiC5i) per(onam [uc·
ccOo
Caulfa 40 .~n.V~1Ica.
33 t
cdforis ciMgue priuilegium attcndendum. a Et fic re(pon(um ex temrore ad barin libelli fupplici S à pauono
fi(ci porreai. die vigdima lhmij , Anno ISfS.
3 Ve velult 83ld .i n Authcntic,qa:u athollcs col. J.in ,erCieu!." ifl is.C de: f.lcror.E"'clt,: r:
vbi ponlt r:Hiont'1n hUlus dc:cdioOls.
S y M MAR [ri
.Q..Y AE S T [ 0 7'Y..-1 S
vniCl, CallJ!:' 40.
) Reti'l"i<t eenjùllm, qll<t ob cbnfi/catiomm ebllenmmt jJco ,lin exigantllr moye ffcaltum debnomm.
2. Fifcll6 foccedm s pritMtD,vtitllY iHre pritlati.
.
3 tAéfio perfl[f,t in vit a dtfimEli , non vrtriatur tx pu[o"a fo(c~fforù.
4 Fifc,u p'ft conf(caflomm & incorporatiDlw" fac7dm, eXIgltmore
ftfi4lmm dtbitomm, tam rt/iqul"'J cenfUi prruato ttll1m dcbit4f
Ilnt? conffcl/tionem : qu,'un cmftu ptJjl ineorfordtiomm debitos.
5. PYiuilegiall1S focadcm non pyilliltgi.t, ,11011 vfitllY pritûlegio prD
tempoye pr.-I!lt'rito,ftd pro fi'tllYO tant/lm.
.
G f2!!,od dicitllYobltgiltionem non ml/fari ex qlliditatt filcccffirù , qlll/literfit intdligend/lm.
7 Exectmo tlebitJ 'lI/am filcit heru po(l momm defimc7i, dicitIIY ,f[fIlS,
'pû non (rat flrmattH Il) Vit'I drfimffi ,ftd[orm.1tllr & perj.:ll(11'
abipfo focceffire.
8 Fifc,1S filCl:edcm prj,Mto pro IlffiOl1ibm !leredill/rit.r ,fille ag11,fille
(O!OlIoJi,'UY, nDll rngullr l(t(gArt ,-or,lm ",dICC fui alllboris ,ftd (Omm propno IHdIU.
.
f2...F AE S TI 0
f/
7I{J C A.
N hac quxrtionc dubirab.nllr,an t
reliql\i.l!
1
Cé(llÜ dcbcrenr cXIgi \lire priuJti ,.ll1 v rù ex
prnllleglO fllèi. habct enim lifcu\ pril111e~ I i'1
c irca cxu\~.l:toné dchirortl, vt corde co!!at p i-
gnlls cnpJcdO ,COrplls rwnéao,& mulct:l di ccndo,vr Jicitllf m I.eii eojf'ld Ieg.11/1 pUIII.ttl/s.quarcqllçrirur hoc loeo,un fifeu s pro hlljllfinodi reliquiis,habcat hoc prl\likgillln. & vidctur prima fac ie
tdiecndll, vr
vtarur pri\lilcgIO: q \li a qu5do (llccedlt prnl.llo,
t t l.
vtiem
no
l
�i il
C1U!T~ 4 C .~.::(\-. v nica.
.
vtirur iure ptiuati,l.m f l!lo.§:finff. de cond. & tlcmonjlr. l. cùm1nl.
d.• m. §.j(ùH.lfdc /lm fifcl.glolrm t. bcres./fIl'rmrffde ù/d. & notaml' m c;p. qUI tfI.fllm/l s. de rt /1111. lib. 6. Aecedit prxtcrea quia
3 t atbo & ohligatio pro hU'lI(modi re1iqUlis,cranr iam ante con·
fi[c2.tiollcm formatx & perfeéb: , vilde non debent variari ntc
mlltan cx cond.tlone pcr(onx rucccfforis, 1. 2.. §.ex hif. de v/rh.
ob!t~.II. &: Ibl Dart. Dald.lmmo.Alcxlnd . & on1l1CS Scribcnddto
<j11;n1.1dmodulI1 pnu.Hu;, cuius balla fuerunr ollfircara, non
pollèt pro huiuCmodi rc1.quii. faccre execllCioncm , more fifea·
hum dcbirorlll11/ed Coillm iure Drd'Ilario cora il1dicc (LlO: ita&
lilcus (u cccdcl1s priuaro.cùm vtarur ( vc diél:tJm ell:) ime pri\lati.
4 Tam t:ll eOllclu Cu 111 fuit in hac caufh,fiCel1l11 haberc t priuilcgillm,&cxigerc poUè more fiCc.llium debirol'Ull1,ctiall1 rcliquias
d bitas :lnce eOllfi!C:lriollCIU ,per text.m Iffcl/S. 1 ffde Inrhé;. very.
1'1110 umm eX/fIde pmllieglorfF IOCllm , ex ql/o inter nomina debillTlllII
rd.,tll'tl mmt/1 efl. Ec fi c poft ineorporarionem incipit fi[cus hah ere priuilegil1m: & proh.mlr in l.ellm fjuida m. §. fi drbitom.& ibi
Florian.1f de 'tIftr. /3{ qu.l.· Ih lim lll CCrlbir Sal i'cec. l1J 1. 1. qlu}f.ptlIHltim . C. de illY. Oliph)f. qu cm fèquitur bron in <J!"tlJCRI. qUi
.u1iclIrs mlmir,' J7. C. de S.~, ro! Erclrf 111 quibu s locis concludunt
5 C,l l11 mu l1iccr D0(10rcs. ql1~nd o priuilcgi:ltll s t fll cced lt pnuJro non l' riu ikgi.lro, vr pro c:mtorc prxccriro non vramr priui.
kgi? ' Ccd pro fururo ,v r d. LItjùu. Sed cùm cxcemio fiue exallio
deb.ri & rc1iqui.lrum , 11011 fucri r fatb l priuJro, (cd I1UllC demUl11 poft conhfcanoncm & incorporario l1cm per.lcur à ratro·
110 fiICi : mcm à , circa cxactionem q\l x nun c fit , dtbcr fifclls Vii
ptll\llcgio fuo: qu oniam ilh cxa éh o fir i1 CIl: eo n fiCcarion clÎ1~
incor porafl ol1 cm vt dlctum dl:, quo caCu s filc ns vrirur priu.k.
gio d. Lfifrm. & aliorum [uprà allcgarorul11. & facir ql10d ln fi·
mili voluir Barroills, qucm Cepuunrm Dottor. communiteri,,(
CI"" fillufdmtl. §. In J'dCjhpill. collin",. 1. n"mero 1.Jf dc vtrb.o!l~
g1lt. Ib, , ln illa CJ/I"'.Jhom, qUlmdo ob!tgalio l,ab"lt ori'{,lJJem ,) "",iort, !
minorjiICcrdal, "n 'tI1.llllr pY/lule?u f lo , v b i dl [l:1I1 !!,~ Ir,a ur [b pulmo
eOl11l11irrarl)[ proprcr non f.lél:\lm , & run e minor fucccdto!
non vri[ll; priulcglo , :lllt vcrà Il:ipulario eOl1l O1initllr propter
faél:ul11 minons, & tlll1 e V[ itllr priu ilcgio. Cùm nOll (011\111 pro.
pccr contr3tl:Lnn faJ:Llm à malore cô mirr:lrlll' , (cd ('riam proprcr
f.1ttum nlil1oris'& li c c6!idcran:r faéh'l11 (u c('c(lo ris pnudcgiari
nd hoc \'t lu bear pnu,lcgiu m.J dcm rellCC Albcu c.m vll/lh. qlll1
IfllIMIi
COlulfa. 4 t':
Qi[1jollcs.col.pcnylt. vcrfflcundQ cafo prmcip .C.Je facro(.EccleJiis.
'33 j"
Nec oblhr quod dicebamus, obligationcl11 & aaioncm pro
huiu{modi reliquiis cffd'naras atque perfcél:as anrc confie aoonCl11. ideo illarum cxaél:lOnCl11 non l11utati [uceefforis qualirare.
nam facilis dl rerponiio,fi dicamlls, l1aruram vd t condiriol\cm 6
-obligarionis non murari,ad hoc, vr debicorcs minus (oillant vel
alio loco,vcl eiccriori dlc ,quà:m.(ir in obligatione expreffum . kd
[OIÙ~l agitur de modo & qu~litate cXOlél:ionis dcbiri, qu a: 6, ri
incipir poil: con fi(cationem & iucorporatiouem, vt diél:ul11 ell:,&:'
in qua acrcndirur perro na [ucceJToris, qui pcrit exaél:ionem lieti,
& eius conditi o:te pril1ilegia, Vt [LlBtiürcr eoniiderat Bald. in d.
LA'ttlb.qlllts "éhones.col. 3.in verfic.ex tjlts.. vbi dieir,quod execl1rio
t qu am facir (uceeffor pro crediro 'prxdecclforis, dl: aél:us, qui 7
flan crar formacus à pra::dtcdrorc, [cd formatur & -perficirur ab '
ipro[lIcec:Uorc:vode mcr./rà in illis vtirur fi[eus prillilcgio, & eadcm rarionc nOI1 rcnerur t (ubi-re iudicil1m pro eadem eX:lél:!o- g
ne coram tudic.:: ordinario [Ul authoris,[ed coram [ùo:cùm iudiciUll1 hoc pcndeat dc fllturo. 11011 enim «at cœpmffi in vira aurhoris,[cd inci pir fieur exattio, poil eonfi(c3rioncrn & ineorporatÏoncm.& lie merirà in(picirnus eondirioncm (uceefforis,l.vnica. c. fjlMndo Imp. inter pllpifl.& v/ii/lM. vrirur enim fifcus proprio
priuikgio per [upradié.l:a. Et (ccundùm hanc opiniooem iudica\tir Cmi:! ad pcdem fl1pplicarionis à parrono fi(ei propoGtx, dic
:'l. NOllcmbris, al1no Domini millcfimo quingcnrcfimo quinquagciil110 oaauo:laxans litreras more fi[calium dcbirorum ,pr<!
-diai cenrus & religuiarl1m eX:lél:ionc.
-C A VS S A
-~
41.
E Bcrtatis Cacerdote pœna capiris da.'
naco, ac boms omnibus legati AuenonenGs (enrentia ob hereGllI confi[·
Clr{s.P lacuitCunx,ranonales Prouincix,Gne alia h ~reGs declaratione n,bona conclemnad pro fi[ci vrilitate c-apere, & clilhahcre polTc. dic vigeGmo['exto Iunij) anno
15 Go.
ct}
�334
a
J
Caulfa 41. QE.a:ft.vnica.
~:1COn6(C3tio faaa (ccundùm
commuRc)ha.bct dfcél-um edam ad bOM arf:1 tC'rritorium COllfirClftcis C'xiflenti.1.&rt.in 1 [.coUin.Be B.1ld Ibl col.fin.""t
1'ltc.riùs eÙ3nl qu:rrÎtur de clttétu pœn:r.C.dc Cum. trin it ,VJde:: in qu::rlt.
lUS
SYNMARIA ~rAESTIONlS
'Cmic<t, CIlI1fC 41.
Crimm Q.mJi! in fm6Jtm,diâlllr effi muè EcclrJi4hcl/m:idto prr.
lintt till! pllmû, /Id il/diam Ecclrfi4iiCllf)}.
t DiJJoJùio (a.ft ;,uJex l,fi{l«,de flntcm .cx(omml/nic./ib. 6.fiYII~I"r iw
GAlli",jipmbJw' de cr/mim h~/'l!Ù coram iNdice laICo Pt/dlfi
remitli ad illdmm Ecdtjiajhwm.
3 Confifiatio omnif/m bOtJorum jac14 coram illdlCe _il/! mOIJarchit,
porTigil vires (fiam ab bona eXIr:tltrrÎlorlllm 6- 11101larchl4m {O·
fi[cantls exdlmti4!'l"olies (onffia/io jaél/l tjl flclllld;;", ÙU CD/II·
munl. Lictl Îlm!dlllio,m & m,n~rc"id[cm diftinéla, & burfo
ffiales finI dil/erft & fipRrald. !lem 1111 hoc pmed4t sndifltllc1i
Illm ill bqnu cmphJ'tflt/CArljJ quàm jeNdalib,...vid.n.4'
-
1
10
!2.!'AE S T
[0
r NIC A .
V,,;,m d;U" d, B""dw"
,,,,hy,,',,,,,, po'"
tde hxrefi,nili per illdiccm Eccldiaf1:icum condem·
nari : cùm cri men if1:ud fit mcrè Eccleliathcum,
(4!-711 ;nqHtjillOrllf.de h.mt.libr~ 6.& quamuis II1Gal1i:J
per ordinaciones Re~as fuprcmi Senatlls, ac IUdices Regi) co~ gnofcanr de hoc crimlllc, conrra laicos:ramen aduersùs t c1cncos in [acris conf1:itmos minirnè cogno(cnl1t , fi ad iudlccm Eccleliatlicum dcclinent:ferllaturquc iuris dlfpolic 10 l1J cap Ji IUdIX.
de fintOlUxClmm.& cap.prjlul:rjh.dt[or.comp. vndc cùm IUdcx lai'
CliS non poflir eonrra c1cnclIm fuper hereticJ. prallit.ltc cogna·
[cere,aut JUdlcare:merito JUdieis Ecclcfia{bci fentem ia porrigic
vires {uas, ad bona 10 territorlo Regis domini rcmporalis cxi·
3 tlenria. am 'lllotlc{eunql1c llIrifdté.bones t {unr dlf1:inél:x , &
burra: fifeales {unt fCp.mHa:, runc con6lc:uio bonorum f.H.!a fcclIndùm IlIS eommnne,porrigir vIres ruas ad bona exrra rerma·
rhlm con6feanm exif1:enrla.rtcundùm Farr.in l.I.C.de fom.Triml.
nljin.& in 1.II<Ior. 'lUI pojf. §. hem.J! de adm. fHlomm . Et maXime,
quando condcmnaru s ob hxrclim , plcél:itur morre natur.I!i.
Nam cùm nOll pollit rctinere bona in aliena IUr ifdl~bonc exl'
llenu,l,
J
~ Call1fa 42:": '
H
ficmia, meritiJ rune eonfi[catio cxrcnditur ad omnia bona vbicumqlle exif1:emia , vt omnia cCllfeamur pllbltcata, Vt cenfuit
Bald.in d.l.l.c.de film.Trt1Jlf.Col!11.verjiclI.71lteriÙJ 'l"dritllr de if/cr.
flI'n,e.& loan.de Ligllcr.in traél.de fimt».excDm.in vII. {!Jart. Bald.
in t.ùmfPeriJo!.ff.de excH[/IIIOrtlm.& in l.mercatore;. C. de commerc.&
mmat.&. Paul.de Caf1:.111 (011[8 6.PrimliM eJl, an per cenffcdlUl/em.
coü.vbi dicir, quod e/fcr ccmerarium , renere contra hanc dc·
rerr.1in:lrioncm Doél:ornm : licèt Philipplls Franc. in cap. fiClln.
di/m.de h.ercticis.ltb.6. COt.fill. dif1:ingae inrer bona fcudaHa & cmphyeclIcicaria, & bon a qua: plcno illre'pertinenc ad ip(lIm ha:reticum.In ha~ ramcn cauŒa fuie conclu[um [ecundùm diél:am o·
piniol~em , vt non requirarur alia fencencia declararoria Pro[enc[cali,.vc! alreriu5 iudicis : [ccl fllfficiac fementia Legati,dic 1. 6.
Ianuari),anno (o.
r,
-------------------C A VS SA
4t.
Reguens ae mulrùm vtilis dl: q Ua!fiio,muoera qux Prouincialibus indi·
euntur, an merè patrimonialia Gor,
qua: poffe{[oribus omni indemnirate
exclu[a, incliei [oient: an mixta, qUa!
perronis pro rebus.& poll: longam diCccptationem, mixram a obrinere naturam plaçuit. Claudio Rorerio {aeerdote pro immunitate EecleGafiica aduersùs vnillcrGratem [an[h Satllrnini conrendente : [ed
guon iam per.rgLl3toreS inreio Ro[erio Re{toredi{ti vici, c:ualtro 13111 ad[crip[eranr. qll;ellio quoque non erat
inelegans,an e[criprio(vulgus Ill/ibratiomm vocar)i1la [a{ta poffdTonbus baud vOC:llis,& Gintra annum non appellallerinr, f.1Cerer eis prxiudicium:& non [aecre b placuit Curi:r:dle 11.Martij,J' ,8.
~b. perrolli ~ pro rcbus indicuntur.'1uoclmulds modis probaluI hîcin pri n12 q.
b ErÎam{i mmt anuum non fuen t prouocZltum:quod uiplici rado lu: probamr Hl
.3
qu çfiu.>nc
1.
�Cau/Ta 41.
IN
~NARRATIONE
Call /Ta42.·~Xn.l_
HV1PS CAPSSAE
dllpLex fuit qN.tjlio.
Prima, an munera talliarum lpud nos linr per(omlia, reali2,
'Id miita.
SeclIllda, an allibratJOlles faél::e in cai:a!l:ris non vocatis pof.
fdforibus,facerenc illis prxiudiclUm, ccli intra annum poft alli·
brarionem non appellauerint.
S y M MAR 1 A
.f2...Y AE
1: Cauif'" 41,.
S T l 0 7{.I S
.
r-
c.JJ,[II11tra taf/iaYllm diCllntur patrimmialia , ta qllidèm ratiolle, 1"i.
nul/us laborcorpvri4 co/latori4 in iBû expltcandi4 ,fod Jilmillf
fant H7IJ deftderatllT.
2. 0!1umrum plltrimolliBrllm tria genera recenfontllr. & n. O.
3 hJ munert mer"heali m ipfa.& n011 perfonll oblig.1tur.
4 ()I{lmllSfJuod implt/litllr pe10nis pro rebtf4 dicitllr miflll7IJ, 6- 11/4
mijlura:tamm ver'!: ejlnJllnU4 perfom.!e obltgatiom.
5 ()I{lllfera patrimonioTllm, non jimt propriè nift d/l6'rflltJ generum, '!I.
num quo" poffifforibus, a/temm qllgd lmmicipibuJ vet incelù in·
dlcitur:hoc pe10naü ejl,iflud reate.& n.I2. ..
6 Mllmra mer'!: p'lfrim011ialia Iriplici" jimt.
7 ()I{llnU4 mer/: re"te,dijforl,j mllnert ,qllOd imponilur pe1ol1/s frHl
bll4', multis modis. primo in filbjf,INIÙI obltgdflonis, 'flUa 111'111.1
ob/igdio ejl pe10nalù ,& in alrero rcalis.
8 Differunf et/am in quaiJtdfe:~ltia ml/niU merè r~a!e ejl perprIIlNIn,l"
niflrme,& ordi1larlum.
9 Diffirunf efiam
qllÎt, merè"llle obliglu Tt! princip,dmr ,fod
pe1o"''/(flUlIJ1.'(flUl1 perfonM10 Prilliügrum conal/iI", dpr1onalibl/J e.""'fol '" mllmribm mtjlù,ll'
;d1n rtj}ec711 filmtfls , conlr4 Bart.
II oblrgafio pe1QrJAlù,non mutat nllftlram,q/14mliù prop/erm {Mlr~·
l
11ct",:
élll fit.
13 Mnner4 taRiarum in prollincia,(imt tiflfdun 1,enerù qr,oà ;71 G"O'I.
14 ()I{,mer4 t41lilYlJJI'J;n Proujncia, ql/odfint merè pdtrwJoni4ltJ ,.d.
dHCUnlHr ordine {(pum IIrgll'l1Jtntl/.
1 j v1f~1I.
337
1;1 Mrmera tafliamm,quodfine per(on"üI/ 11/4 imp6l1tl/lfllY fttfomi pro
rebus ,à quib,u Eccleftl/ I/e d/f1 qlli àper(onalibIU b.,bm/ pr4ro1,atiH41tJ e."Cl/faneur.à /IIlm. 1 5.vf1/1e ad n. ~ 8.
Ordin"ti. remrjilllm focagiomllJ ad v crbum tranfiriptll , ex qua colligitllr 1'/0<1 oncra ta//tIlYllmJimt linllnCra,qlllt imfommtllY PI1onu pro rebru.cod n.1 5.
16 0!ftmml /Idliarmn in PrOll;ncÎII impOntl11tIJ1 perfocag;'a, Jingll/û ci·
HÎlatibu1 nomine vnilltrfi.
17 pri/lilcgùln' pe1on41e,non cxcufot àmllneribm merè rraltbl/f.
IS SumlHamm clIl'i"mm magiflrl/I'u & eomm vid~, à mfl/leribfl!J
tl///iaram hl/bent immllnitl/te,qlM "I/[fenlls vftfont in Pro"incùt,
I~ Forenfe! poJfefforc5. ;11 IIJllnerib'IJ merè realrhJlJ tment"rconlrlbucre
in /oco vb.i pofsidcnt.
2..0 Statlttum Proruncùtle difJonens , vi forenfes poffeJfores in tllflil. &
fobfidiù Re1,u,& Prolti,w <f,contrrbllere Ummtur in ci/titl/fe, vet
leco vbi pr..di., poj,de1llllT, d,rogal illri cpmm,mifiCllt & jlatllfum,q/lo d clerici pro bO?JÎJ patritlJolJialibHS in dIC1is omnb'ls contribllant U/. ,I pl,/;âis.& n.21.
Zo.2. In muneriblls Il1<rè re,dlb,1S fol" rll c
p .e debet trib,ltiomm obligat !lr,1JOfJ IlIUI.:m ,,/tif.·
'3 c.JJ,{lmcr.' t.1I1rar/lm fiile ordin.1r:a ,fille extfll"dinaria ,perflnù pro
reblls 6-firtunis fingl/lomm indiwntllr.
14-V!1>1nmt t.dùamm imponllnt/lr clIIitatib/lr, vcl caJlri. habentiGM
Vi'llwjit.ttem & SyndicoJ.
2. 5 FOC"glll ex 1/1lb'" rebllsjin f conjlitllta.
:l. 6 Focdgium & co/lt'c1.t . q".lre pro omni6'lsfirtl/nis 6- viribflJpatrimOI1!ifingll!omm imfollllnIIlY.& li · 27:
:l. 8 j-'oc.1gil/IJ'J non ejl mt<1JI1J , fed Iij/t'IImenlllm, ql10 m/mlls dllnbllitllr & exigilllT:& 6jIMrt indu 111111fo 'L'/9Î1lerflatibl/s. n.2. 9";0 C,,;I/j!ris non v llmlflr omm s C't/ll.tes, m c C.rtdjlr1l11: perft 1J1tm:t,
eff,lflltco/l.rtio,(rd mJlYllment:lm,fJflo colidl'l d:Jlr;bIlÙ rlr,& exigÎtl/r perfolidU M & libr"m::1tc .#01 rcs 9J1ere re"Ii.6- 11. J!. •
3 ~ ()I{f<n1lJ ql/od imponitur per(oJl_:pro r.!JIIs,jiu ordiTJIIT1Um,Çlle extrAordi1larium,eirif'ù n ejl grlllr,; & n,ltML.
33 EccleftA exC/if/tllr ttùrm à mllner'l.>! Ord/1/siriù qu.! impOmtnlll1' ·
pe10nù pro rch'H.
34- Co/iec7a ejlmlmlls extraordinlfri/lm.
fri/Ii/egil/m immllnil4tù,qllod hAhNfiud/lm ,l collationibllJ tlfll',I- '
vv
T.iJi» ·
,$
�ns
C.lll{f.ql.~Xfl:. r.
YIIm,m,tgù flli l coaré/Jlllm & Imllt.ll/lm ,'jll.tm filMalllm vtl(.~:
jlil1é!um,pfJClto Ch"jlumjsiml Rrgis Hmrici.
36 MIIIIIIJ fafll arum .1pplll.ltllr patrimoni .•le,ld r.aiMe, qUiAJin( [J,.
rt corpm"prOfY/D fillntll co/l,lfOrù expedldtur. & hac ration( lion
pottjl tjfo f(1~1Ja{( IUC ",ixlum:{td rAtiolJl impojitùn,. , & obU.
gationM,qu4 p"fon.dis eff,applIIM/ll'plrjoHale,& Jic r~tiDnt ptr·
flnaTllm,~ ·rI rlTllm tantftm ",d/{illir.
p .1fl/l1trd talll,.mn, /tmt til/fdl'" generû • nMllr« , & obligatiMû i~
prouil1ci.• ,,1Itlru in C"t/ra:{u l:t il1 GaIÜ.I,nobties nobilittrviul1I.
US lXclI!"tNr , 6- ,mifcapro {OrHm ÙJdliflrtd & luerD' il1diwI'
rrrr,ufi milla pr.,di•• altt l'es p~(jidr.ltJt.
38 NI/li.! fimt hodllfNnc11011C! pl/bt/clt "'CI'( patrimoni,tfr! , m'flll m
G>I/lia, nrqllt ÙJ toto Ronranomm Imperio, Ji CaJlrtnJi mdm·
dtlltJJit.
'·
Id
!!.J' rtE.
sr I 0
P R J M .4,
C.WJ!4 "
2.
Vxrirur,311 mUll era taIliaTum apud 1l0S {inr pcr{ona.
• . 1i:J,an p,mimoni.liia,& dl:o qll àd {iJ1[ parrimonialia,
~. ~
~ anlint lT~crè patl'l\1lOnialia,an mixe,\ q uç impollllQ.
~ ,.
rur pcr(ol11s pro rcbm.
Ad pril1lum brcuitcr rc(olucminm,dico,{i confidcrcmus mu·
nl1S per{on,lle, pro l![ illud confiderat & denniuit Illff>Con{ulllls,
/IJ {. 1.0~ If"/ldollll1l.& honor.quod eu m COtpol'is Iabore,&3~ i ·
mi lo\i(l[L1dlllc .le vigliantia traél:amr ; no n erullt pcr(onali3,
1 [cd parnmOlllOrl1ln n'uner:!: ql10niam t .1pl1d no s nulll1m dl
mOl!us I.llh.lnlm,<luod CUIlJ labore corporis, aue vigilantia ani·
mi eollcdoris cxercratur:(cd in illis pemaél:andis & cxigcndis
toills (umws colleé\:ons, vel erogltio pacrinlOni) ddidcratllr:
quo ca(ù dieulltl!r parrimonioru m muncra,l. /.§. tjflld fln/ndlf'l/l,
p- lrtfinpto §!iltildllm. {.j. §palri moniomm fi"'t. il de mlln.6- ho
Nor. S d nec Illith cadem raClone diei potrullt:ca (edlcer mil\u·
r.l, de qua l'lqUlwr iurcconli.dClls ln J./. l, & lf.cù m llllilus h·
Dor corpom, alle .lnlml vIgdanu:J collcél:oris in dlis cxercendlS
tir necclf.trJ,1 , vt ml{l:a dici poffi nr,d./ fit . §. mtjf.l. $cqlllrur crgo
2. qu od til![ plcrimohlonlln : t quo rum tres (une (pccles leu ge·
nera ,v r declara r B,m. In /:'1)191(4.(01. 2.. n, 2. 2. . C. de rl111litr. & /1/ Q*'
loc.lo.de Placea ln fl/br.C. deanmn.& TI/bl/ f.(o f.t. w r[dumio TIlJJ·
1/fTI
Caulfa 42., Q.t!a:{l:.l .
3i ~
illfrt !tffrimOlzidli , die qll'od imponitur friplICittr, Petr, dc Vbaldis,
i" trda. de col/laiJ ,in conJit, ibldtm dcfcripto, in pemilt. cb,trI,t, nNm,
d,vtr[ riflat mod'o ad "dlua/I. Nam qu andoquc imponirLH pero
{ollis, mtione per{ollarUll1 canrùl11 , nllila rcrUll1 habira conliderationc, & hoc gcnus muncris dicirur {I1puI1lio , co quàd fiat
pcr capira:itcm qllandoque imi'onirur ipfis prxdiis, cationc
procdiorulll camùm ,non conlidcrando per{ollam, (cd. pra'dI3,
qua: Cola rriburioni obllganruL U hoc gcn us collacionis ar1'e1latllr onus merè rcale, t quia [ola rcs & non per(o na obli- 3
gatur , {, Impcr./lom.il de pl/bllC. & vec1'l,41. 1. 2..1. 3. Cod, de mu111r. patrimM. tthr, ·/ 0. ideo rcltqui as hlli us Illllllcris agno(e ll l1c
noui polfdrorcs. d.Ir!,. Impmttorc!. & d. l'g. 2 . clcclar,l[ Paul. de
Can:ro,in f, 2.''''4 Codfinc cen['lJtl r~/;'f.Et ltcèt GloiL tri d, 1. ImperJforo , in verbo , n on ptrfonas, vellt in boc ITIllnere merè rcali
pcr{ona s cti.m obl iga ri .qu .m {cquirur B.m.lbl: ta men,vt redè
uilim aduc rrit P.H1 1. de Caf!: md.I.2..114' Cod. fine cof.vdreltq.pcr
tc.xt. i" ,tl/Ibmt. [cd 6- perimltlm. qU311\ pro fund amemo addü cit B.m.qui {i [c&è:pcrpc nd Jrur , facit magis comra Barr. qll àll1
p.ro cius oplnionc. qua: qllidc1l1 glûlffi.pr,; a/leg~t .• , videt Llr nitl
co mr~ tcxt. d. t, I mpfTltf.re!, qu i nun cupatilll .dlcit prxdia ipC.!
&'1l01l pcr(OIl:lSc011l1cnu:i:ô m d,I.l.. Cod. de Ilnnon . 6-lrIbll, exprc{s~ diciw r hœc ,n unCI:l,non pcr{onis,(cd rcbu s i nd iei .~an,
doq ue alité trib lltio vcl colbtio imronirur t per(oni s pr0 rebu s 4110c cfl: l'anon e p.lt fi 111 on I} & fa cl\ ltam m fingulorum :quod mu ·
Il LI 1 110 Ilr i a ppe Il dnt {oU"I,/iJ},q nod gC ll llScolla tion is,:l l'pcJ lat ut
à Scribcnribus 111111lliS Jl1ICtu m , pcr(UIlIS pro rcbus impoJirum:&: d :cieur mi/1ulll ,1l01l illa mi/lma, de qua loqui tur iurcconf/Jl d.lfn.§ "'tjf,I,Ô §/tq.jfdemIUJ. 6- ImJor.l'Cd ah,\ :qui:lncn
dl: rcalc,~a rcalitute. de qna ml, t. !,;".rJIOrlS ctim eius obligalio Ot per(ona h$, &: pedona collaroris pnncip.llircr lir obltg.I[J'
nec mcrè ps{onale, licllt c.lplcari o, 'lux perlona, ramÛm con·
1idCI3t, nec Imponi m r r"c lonc terLI111, (cd pcr(onar1l111 raorùm,
{t'dhallc habcI ml{l:uram , qlll,1l1nponitur perlonis ralionc re·
rum,non quàd obligario fir rcall ,qlll:J ficur capirdtio, quod dl:
mUllus mcrè pcr{onalc,ob llg.ttipf.ls pcr{onas ad collatloné' : ita
& mUlltlS ql10d mdlcitur p ~ 1 {onis pro rcbus,obligat princip alitcr per(onas,ad conrributioncm iIlJus muneris:rcs autcm {cclln·
danà,& in con{clpemiam Vt ad, oblig.Jtionem pcr{onaru Jc.ce·
~t obligacio rerum,ranqll,ull pcdi{fc'llla,& G:ql1ela : vcwml3v v 2.
men
�C.\lltTa 4L.~Xn. r.
Clt:n quia 11.lbet rationcm rctum idco appdl:tnt ilIud mi/1:um,
quali hoc modo p~rticipct de natlll'a vrnu(que fimphcis,licèt in
fub!1:antia obligacion,s fit pcr(onalc, yt dLCcrur infra 111 dif'curfu,
5 Et qUlmuls ver,1 oc &. magi!1:rahs ha: dl(bn ébo, à Dollonbus communitcr rccepta, &. indl(crimin.lnl11 approbaca, t ta·
men obiccr hic notlndum cen(co,quod Vlplanus ln l. rrfmpto §,
.fi.& Arcadius, inl}n. §. P4trl'1I011l0m/1l ~11Ir1l1.jf dt mimer. & h~ ·
nor. nOIl fJcium ,;ntli duo gcner,1 mUIlC rU I11 pltrimol1lalium:
prour Ilec Guillel. de Cuneo, in tl'.It!. 1II1II1tY/l»l. col. 2.. nH11I.l. ~
Petr. A mi pol. :",.IEf..de. mllnmb/ls , ;'1 (eClll1d.1 p.lrle princip. col. l. n.
XI. & fufiùs profcquitur /114 p.lr/l. §. ~. iI1Cl;. m1lltip!ex rjf dlulfioml/11fr"",.n. 6. Hanc quoquedl\l ifioncm induogcnera UI!'corn (cquirur glo /C ml.fill.ill v(rbo.1JIrmt·/'O.C de inmJllni. mm. con·
ad.Mr. x. VllU111 quod prxdiis &: po(fcffonb l1s iniungimr, fi·
uCBlunicipes lim, liuc lion fjm: aknum quod non impol1ltur nilÏ muni cipibu s "cl incob .in quo g.::ncre collacionls corn·
rrchenditllc etiamcaplf<!cio pcdonarum: quia impolli 1I01l potc!1:,nili municiplbus "el incohs ,licue coll ·fr.1 , loban. de Plat.
"'j 0
in mbr.C.dt anlloll.& fribl/t./ib. 10. col. pOl. in ~/tlf. & dtbelql/IJ ho,
01'lliSJoI1ltT( in lacs vbi rjf If/col.l. Pr! I11U m J.ure 111 gen L:S , q uod pr:r.
.àiis i ndlcicur. iurecoll fli lci nppellallt;1I rt mbllliollts. q lIod in rt
~ollofunr,hoc dl,in obligaticl1c rc~!i ,v t docet Vlpian.m d. /.rl·
[cYlPIO. §fn.
6
~x il1 re cributio ncs,(cll mllnera t merê patrimonialia, tri·
plicircr cOllfidcr~lltllr,rccllnd~m Barùn 1.'1}1J!ctf.1'I. 37· in v/11"
fimt Iripbâa.c.d,. mll/imb.à ill 1/10 [.;co. loh .dc P I:tte:l,in TI/br. c. dl
ilN/lOn.& tribu uol.l.'I.'t1de Ifrlro ml/ncrt pJtY/lmniali. Item Dd. in
l.pllUl.C.dt §.ccdifPccr.de V bal.rn trtte1. dc colldlis. ;'1 1. eonjil.lnlmplo ln rllo Iral/.ch.rtlf ptl1l1tr.n.6 .vtrf.rrjl"r modo .Id "dil/lla Nam
ql1lndoq;cribmio lit de ip(a re,vt cil: rnbutio rei vehicubns,vd
n:\uiclI!.lI'is, equi agmmalis, vel mu la: , /. un frinc.lfi. §. p,llrllllo,
mqriÎ.III/t1I'jf.dtnl/rntr.~al1doq; criburi o fit . de co quod pem·
pic ur ex ip(a re:ve!mi ,qllod dctl1r tcnia pars frufruum,/.modlw,
Cod. de fiictpt. 6- IIrClfr. ClllUS generis (ulle deci mx pra:JIslcs ec·
clctia!1:ica: : rribura ImpcraroCllI11, q ux ex fru Cl ibu s 1 CJ'um prx·
lbntllr , cen fus qUC'lquc / &. canon cll1ph)'t (· lltic~\s ·, a"'~gllc
oml1C' pra:rtatiollcs mt rè l'cales, qu ,H um mulras (pecles cn ll'
mCL\t Petr. A nri pol. com prolli llci,ll!s nof1:cr , ln fi,o traé!. dt mllmr.i" +P.l>':''. ~ . ! . "1(/p. ml//>ipk.\' rJl dllliù mHnC/'((1n. nllm. 7, 'If-
qllwi
'341'
eau«a 4î.~xn.J:
qlu Ifd 1'I.,. o.~andoqlle rributio 1ll1ponituripû rei,prz(hnda in
pecunia nllmcrata, vel alia re, qua: non nafcitur ex rc obligata:
OClit tribut:! & publica: fllnêtiones,de quibus in lJi pt»dmtes.§. ft
.'lHid C!o.w"ijjf.de vfi':fr· & m./it.de cmfibtu.
Differe autem t nmnus mcrè rcale à munerepatrimoniorum, 7
' quod imponitl1r per(onis pro rcbll~,mu lti s modis. Primo in (ub •
fianti~ obligationis, quia in hoc munere , obligatio dl: per(onalis, & per(ona: principalirer obligantl1r, non res : nib accdforiè
& in con(eqllcnriam,ex priuilcgio fi [ci,Barr. in 1. Ln'l7'C, dt mll.jitr.& in qllo liCO lib. 10. ldh. de Plat. Î1'Il'ubr. c.de Anno. 6- Iri". col.
2..in verf:' differt hoc II mllllt"jil" "Iltl/a. & fll fiùs fuit hoc pro batum ,fuprà CdI~ 2.7. in 3. 911.tjf. vbi probauimus hanc opinioncm clIè comml1nem,quam [eqlliclIr Alberic.;1'1 rubr jf de nIlmer.
0- bon. co/+1'I'7 .veif.·mlll1mr. vtro 'f"~ impOf'UntNr perfonM.& de V-
haldis,traa.deco/lel/ls,in l. CdnJil. '1uod in fine traElA/us ill[cm;t. durt.pellltltjm. 1'Inflltro 6. & 7. At in mULlcro merè l'cali, obligatio
crt realis , & adhxre~ prxdio ; &. nOD per(ona:, t.r"'peraloresjf.de
pl/blic. à vdfig. 1. md/mofles. C. de I/nllon. 6- tribM. &. ibi idem declarat Joh. dc PI&t. & Scribontes. heruJiffcrunt in alio, quia in
muncre mcrè plrrimoni:ili, l'es tantùm, qua: de bot niburioncm,
œ!1:imatm) & n o n alix, licèt ont in patrimonio:fecùs in mULlcre
quod imp onitllC per[onis pro rcbus , quia torum patrimoniul11
collaroris xll:imatL1[ , vt declarat Paul. de Ca!1:r. in d. t. lmper.tom.1Jl/1mrO J.& Peer. de Vbald ls inual/.de co/leélis, in I.Qo'1.ïbidtm
defCY/pto. ch.trl4penlll_'1 6.6- 7. &. Petr. Antl.polis tran. de ",umrlbru il. 4. p.me principalr.§ primo.meip. nunc ort/.jne 'forajiiH9.lIUmerll
4. & r· Secundo, dlfferr in forma obligarionis ,quia in munere
merè l'cali obligatio concipicur in rem, (ed in munere mino,
quod imponitllr per(onis pro r<:bus, concipitur in per[oJl;\Jn, 1.1 .
de Ifnn& If/h. Bald. in Iln.(oll"nll. 1. jtJ verjic.j}tciali. alllem. C. .fint
cmf. vrl rdiq. Barto!. jn d.l, r~(cTlpto. §fcJtndu1/J.1'Ilimero r .ff.de m/i/ler & IJol1or.fa(ÎlIllc &. qux (cri pOt Bartol. de rtaClIto pro!ubitÎuo
in rcm COllccptO,Vel ill pcrfo'lam,i1'll. l.lll1mtr·l 2.c.dc fum.Tri1'lit.
Nam in 1l1unc- rc I11lnO, impoficÎo fit per(onis prin cipalitcr, &
non rcbus (cd 111 munerc mcrè patrimoniali, indW:io fil' rcbus
& non per(onis:qllod pro bat text.i1'll.rtfcrtplo.§fcl'édllmflde 111/1n.
&honor.dUI11 chcit, muncra ,qua: patrimoniis indicllntur, dllpli·
'cia effe:ql'a'd.H1'lllUX polIè lloriblls iBiunglllltllr, oue municipe.
li nt,Ciuc n5 finc , ql.lxdam vero non nio municipibm vel inc lis.
•
vv 3
Teniù
�Catl/fa 4t.~:dl:. i.
.
qualitate nacl1l'ali,quia mllnus mcrè rcak,.
dl: pel'petu um,vniformc,inuariabilc,& o{'(\inarium, 1. I.e. dt va-
yp
1!
T cl'tio,diff'erum t
cM.publie.mun.l. I.c.dt IIIdléfiDl'Iibll5, ltb. 10.& in l. omncs.c.fint m{.
vtt rclt'l'& ibi BJld.& Scribenres:icem nart. in 1. t jJ. de i/lrril/ll/lNnit. Bald. & alij ml.plaut. c. dt ss. bU/if. At collc~.l {cu RlunUl,
quod imponirorrcrwnis pro rcbus, non dl: perpccuum, nec v·
r'
Jl iforme: (cd imponitur & variatur {ecundùm caCus & OCCUI
• rentes necclIirates rcipublica: : ideo non habet ccrcam foemam,
Ilec pcrpetuam , aue derermin:ttJ.lD pr:d1:ationcm. id m 110[,
P:rul.de Callr. in d.l.lmper,rlom.n. 3. vbl .reddic rationcm QlUcefi·
uris: quia in muncre rtlcrè rcali obligacio prxdioHJrn {cmcl im·
polira, perpecua cfl: & vnirormis, nec variatur{ccùs in coucaa,
quia pro vnaqllaque colleél:a , na{ci[Uor noua obli~JtlO & prxlh.
tio,ideo vaciabilis efl:. Idem vulr in cff'cttu Bald. tn d.tj.coü.Vl1
tlme Ault d,ciltIY col/eth.c.ftne cmfvel. rcEt'J. & alteg.lt S pecuLlil. dl
c/lr.eonillg. §.I. v tlfadbuÎtI4 aU/em arlimb tIIldmliam.loh.dc Piatra
;n d.Yl/br.dt allflm.& Irib//t.in '1Jerjic. dcfiClmdo ",lIl1trt, qllod 111I!OntIlIr. & Bmol. in J.t vnic. c. dt mlilieriblH, & tn quo wc. [deo dlcitU[
munus excraordinarium (ecundùm Bald. in 1.8mnes. eot. t. 'UlrJil.
tunc Allttm d"itllr eo/lcéfa.Cfim allf vt/ rc/iq. & in d. 1. placet. loi. 1.
'Dtrf qu,trO iuxI4 bDc tfltid de col/tBi!. & ibi Iaf.copio1i US pl'Olm, numer.4 .C.de SS.Ecclcf& efl: de hoc g161f. & ibi Scribcnres II) 1. I.~
,!uOdfi neml!f 'lliod Cl/ill(qlle vni/IC~r: ngnJll1e. Siqu idcnl {ccundilm
incrementum vcl dccremencull'l fdculc,ltumlingulorum, auge·
turvel minuirur lingulorum tollOCl:a ~ !Î comingat alJquorum
faculr:lces decre(cerc ca{u aliquo ,impctll Ru .11 ini s , vcl .110 du:
aue iIlos abcnare in Ecc1e{iam , 3tlr alta; pcr(ooa s pr i uilcg,aria~
ve1 li culpa collacoris rcs cadac in ·commifrum , aut pubhccrur,
vel habearur pro dercltél:l : ira V[ pcrueni at iure fcudl ad dOllu·
J1.u m.Nam his omnibus ca{ibus nl1nuirur colleél:a, t.Cllra.§.lnDpIJ.
de mllner. & Im10r. & m l.fmna ,& ibl not. Barr. jfde ct4b.~
fiellt è conuer(o, augcŒl' a .él:i s faclllratibus, vel parrill1onus,t.
ff
hù onmImJ.§.'1I1 flf.'jf dr varat ,&":xcllf11,,mer.
,
~l ([ O, dtfferunc t elfcétu : qllla munus mcrè realeobligar
res ptin cipahrer,vt dlél:um cfl:foprd,n.7.,d\:0 nO ll con{iderarper.
(on as , nec qual iratem am pnuilcg ium Illal'Ulll, [ed rerum un·
cùm.lraque lIcquc Ecc1clia,ncquc domus A ugufl:a excufarur ab
illis,lfi.c.dtexAC1 fr/bu.llb.co n e que primi ~'lJari s, vcl miles, nC(lue
:z:ras,aut numeru,libcrorunl,ncquc illa p ra: rogatiua) ql1X foler
.
~ pCI
Cauff'a -41.~;rl1:io:t:
~ per{onahbus excuCarc, d.t.refcripto. §. quJ ltZuller4.1.
.
J4~
.fi. §. p"tri",6-
moram alltem jf. de mllmr. & bonor. t.!Ji! omrtb/uJfiml munera!fd~
'TJacat. & excil. mIme. 1. netjllt.& toI.tit.C.dt mlmer.patri.Ec quoniam
non con{idcrar pcr{onas,{cd res, ideo [ufficic l'CS clfe {ub didonc
& porcfl:ace indiccmis munus, quamuis perron:!: iim alccrius
dirionls ,vel monarchix: quia indlcirur po([<:{[oribus,{iuc municipes {inc,Jiue non {im , d. 1. re[crlp'o. §. & ibi nartol.& Scribc:n·
tes, &;n d.l. placet.C.deSS.Ecdif. & if! t.Merflt!. §.fol" jf"d mlmiPerr. de Am ipolis, in tral!. dc "'lInmhlls,in d. parlt, §. r. Nam
cum p!cr{ona pnncipaliccr non obhgetur {cd l'CS, frufl:rà coniiderarur qualitas pcr(ona: , qUa! non obligarur: ideo ad excu(ationcm huius lIluncris merè rcalis, non Cufficir priuilegium per o
{'(Jnale, {cd delidcratur [peciale priullcgium à rcahbus à Principc
cOllcc(l'um,ljfmt mimera.in jf/dt vac.& exe.mun. [oan. de Plat. '"
Ji.
cit
fi/br. deannon. & ItJbut. col. J. Vtr[ ab tjfù maneribll4 merè rtaM,,;
nemp exwj.itllr. Bartol. i~ t.z.nurlJcr. 7' wrfie. '1u.trs .ql/aliter 4ebet
CO/mdl 1(111 Immuni ftfJ. tf. de il/re immNn. & vide g[o(f. lingularc:m
de hoc, in l.vacantis.C.de dewriomb,l4, & Ibi Scnb.ln muncl'ibus
autcm q ure imponul1cur pcr{ollis pro rcbus, quia perCona principalitcr bli ga tur, res vero accclloriè & in con[cqucmiam,
rùm ad obli gacio!lem per{ona: Ccquarur obligacio rerum, mcri.. tà priudcgillll1 concc(lLlm per{ona! con{ideratur, & pra:fl:ar immunicarcm ab illis quia cùm obligatio incipiat à pel{ona, fi perfona non lic fubdita, {cd exemta priuilcgio , non pot-erit obligari
his munCClbll~ , qUa! imponuntur pcrfonis pro l'cbus, c. tuminojQ.
16.q.t. & ibi 110r. & per con{equens, nec CÎus rcs erunr obligara:.
Ideo non PO(lllllC ind ici,nlfi mllnicipibus vcl incolis, non amem
(oren{ibu~ vel prillilcgiariis : cùm fccù s lir in munere merè reali,
d.l.refcriptD . §f.
t quod
voluir Bartolus in /. vnic4, numcr.39.'f)(rfiml . 't'mio mod~ dd Irrflllm. C. de ml/lur. 6~ ill qll9 /oco. vbi dicir, in
olltl1b ui ml fl: l ~ pn utiegiulD cOll cc fl'um à per{onalibus , non
eXClllàre à Ilmml , {cd lo lùm à la bore pcrCon x, tanqu am re(pe·
élu {umrlls lic pauimolli.llc. M o ucwr per ccxc. in t.rcttgdtomnt.
§.j. CI/RI /.ji:tf.Jf dt mterd. & rcl,'!!,at. N~m opinio Barroli forf:lll procedtrer III (uo C.l {U , hoc el\:, in munere mifl:o,quod C1ll11
laborc corporis , & fUll1cU adminil1:rami s traétatur. ScJ qllxlHo
no1l:ra loqllirut· de mUllClC mifl:o t:llliawffi, quod nihll habet
.
com
Nec oollar
10
�Cau(fa 41.~a:œ. t.
commune cum munere illo mifl:o, de quo 10ql1itur Bal'rol.lmo
efl: quid ncutrum & diuerfum ab i1l0 , vr l'l'l1dmtcr ani.na luer·
tir S3IiC. in 1. mmn. coltm111. 1. in verJic. tjtl4da1?l fu"t 'III« MUIrUtrl
p,.fdiO.mm j.f1Il,lJ('èt J!1 ye;tM c91JjiHa",.C.jine cm!'1Jt! ,eü'l.IJ~o dl·
xi fOlfm: qUia cius opinio non cO: nilllis rura , etlalll JI1 CJfu fu?:
quonÎlm rcxr. If) d. 1. ~ legalomm. § Ji. rum l.ftq. probat POCIUS
oppolitum. 1deoquc: ibi hononbus prohibitusJic~t arecatur ho·
nore: tamen fumtm & ,mpendia honOfl ffilfl:a prxll:are d ber,
quc1niam ln pœn:lm fuerar faél:a prohibitio, ncque ImmuntrJ'
rem pœna mbuere dcber: cùm Îlldu lca in odiulll, non operelt·
cur fa110relll:vr ntlCUp,ltlm dicitur in ill o tcxr.qu," ratio non con·
ucnir priuilegio fauore Ecclelix , vel per(onx induire, cùm fic
fauorablle & ampliandulll, C.odI4.dereg.iur.in If.& I.quod fIUDr/,c.
de leglbUl.
.
Et in rc:ï:minis huills-quxll:ionis , hocell in munetc mino rai.
liarum , quod im ponitut per(ol1is pro rcbus , ve illdicari debm
idem de munerc mlrto,qlJod de pcr(onali , 6rmae 1oall- Andr, I~
Addimne ad Specul.in liuli. dt cmfibIM,§, nunc vidmdNm. in additif,
7It,incip.,f(J "werÙlmvlde quodfiripji: vbi dicit, quod magis rugnu
trahit ad (e minùs dignum, & res dcnominamur ab co quod poteneiù, .gie,l1!J.U'il1~rjf.de jllI/,hom. cuillS Opillio connrmlCU[ ni·
bus rationibu~.
Prin1J,quia(vt diximus) in iltis mllneribus mill:is , qua: impoflulltur pel (o:1is pro rcbus,per[ona principalicer obligllw[ ,& rcs
in cOIl(cqucnriam penonr, ob pd~lI\egium li (ci , qno fif.:us ha·
bet res ornnes (ui dcbicoris racitè obhgaras, & hypothccacJS'
lcgc pro luis debi~is, &: aél:ionibus per(?nalibns, l, ,uifcr/IIT, §I
fi"'ild( j,:rtfi/h. ideo confiderarur perlona & non l'CS, qlua. ar·
tcndltUr id quod principalirer agirur, non aurelll qllod ventrJQ
con[~quelltiam,lr.l''1l/gd d'CI/"III .ffde AMhor. ttltor.
11
Sccundo,qula cütpcr(oll,l principaljrcr fit obligata,licèr mio·
ne & c:lulfa p.lrrimoni)!tamen ha'c ratIo, (int,' callifa 11011 mutac
natura & fublhoeiam obligatiollis, DCC facie illam elre r(alé,.ur
in rem fcriptâ "lieèr pro reb. & rarione parrimonl) lir conmlh:
non Imgis qulm obligatio, qux ex vcndirione l'ci ad pretium
conlt_lw:nd"m contrahirur , non definit elfe per(onalis,am mu·
ta".Ir II' nal ur.ru rcalis,quauis r.tione rei vendlcx, &:.
1'1' ven·
dlu d:bearur rrr riulTI. Imù hoc regLilare cft III 0l1l11i aéhouc&
obl'6~ri\JllC pcr(ollah,ve non murer natlll'J. {lIa, ctli ICS!ic C.lll(f.1
H4
rra
obltSI
•
Canll'a41.~xfi.1.
345
obliganonis.l.I, §ji Imu./l.ld Trrbdl.fj. §:fi, &fot, ritjfdc fM/I.e"".
Temo, quL\ ccli Doél:orc~ llo(hi, callil~ fadlions doQ:rinx &
uaél:.ltll\ ,dlll1f~rint l11uncra pJ.tl'il110niol'llln III cna r,< 11('[.1, vr V
l;l1m fit ln,'re pcr(ol1,lle,altud 1l1Crt' l'cale, & .1ltlld 111lfiul11:ql1od
f.lClhoris d0c.1I111X fCCCflll1r,i: \'C dlrccrnerent cJ.pir3t1oncm a
cllllcél:,l:ram<:n t ill n[conflilci rcm .1ccur:ttilIS arrcndcnrc~. patn- 11mOl1jmUI11 l111111Cr,\ non rnr1tcia, VI' Doél:orcs,{cd dupltCla dlxcmm : lieue V1pian II' I,Y(jinp'o, §, fi. '1'1 'l'Clfrc.fld t;Jtm luc mI/I1CY."
'II/of p.,IrÙ1l011W md/mnfuY, dttpltcid jillil, ~ A rcndius ,In 1. fi". §.p".
tr:mOl1itlrlll'lJ ,lIIlcm ff. de mllrl, (7 ;'ollor. vnutl1,quod l'chus fcu prx·
dii s indlcltur. vr funt rctribmioncs, ql1X i:1 agris hum vcl a:dtficils, & po ilèIl'oribns indIClll\l'L1r. & hoc cft propriè & vere rcalc:
quia III rcoli obltgatiollc confifbr:altcrum vcrà,quod Imponltllr
rerlanis (ubditis,hoc cil: mUlli cil'lbliS vcl illcolis,& 110n forcnfibus, am prin tlcgio cxcmtis : & en munllS parrimonioru~l pcrfonale, qllOJ perroni, Imponitm. ~od dllplicir~r conhdcrarm
nain ql1:tndoqlle il11ponltllr per(onç proprer perfonam ,nu\la ha·
bira rarionc p.1trimoni), vt dl: caplt.U1<l: q113ndoqllc itllpOniwr
perfol1x l'anone roUllS p.lttil11onij,& ,\ppcllawr co\lcél:a,& vrri\que propriè & vere cil: 111111111S l'nfOll.l\c, edi rarionc & c~llfl.t
ratrimoni) indlcanlr per(onx: tll10niam iIIa call1l'a ve\ ratio pauimoni),IlOnllllltat n,lturam ohltgationis, vt diél:um cil:.
Hinc cil qllod l11\ll1l1 S collariollis. qllOd imponiwr per(oni ,
pro reblls,dl'uidIt\H I11cer hcredcs,cli 111 lir pcdonale '. pl.n pomoIllbus hcrcdlrarils: nec elll~ rcliqlli \7 fcqllllnrur pollcilorcm Plnimol11J,licm III mnnerc mcrè ro,llt, I.l.cd, .I1l11on.& Irlb"l. & Ibl
gloff,& 13arrol. hoc nOLlt .n,ï.&: ILl .ll1n ,d~ Plat.?J. 5.
Hmc qllOqllC t d,ccgitllr <:rt"or qllorundJl11 , eXlll:il11JlHlllm
mUllcra ralliarum in G.Iliia, &: DclphlI1aru d1è alcerillS gcneri,
qUJm li ne aplld nos,& III LingnadoLtia , (cu G,l\lia Narbonel1l;:
ex co quod in Gallia & Oelphll1:ltll nobiles nobtllccr villcnrc5,
CCllm fi non habcm lLIrI(d,éhollcm, cxcllf:1l1rur r,lmcn J m'I'l.ribus ralltoll'L1l11 : (ecùs apud nos &: in Linguadoc1u , vbi non C';CU f.1 l1tur , nec habcllt lmmunirarcm , fi non lubem ltlflldldlOncm,& pl',cll:anr (cruitium milicJrc Regi Nam cÙl1lnon lillt nifÎ
duo gencrol ml1l1crul<l patrimonlorum : VI111m merè realc ,quod
prxdiis iplis indicinrr, &. pro quo prxd,a ipfa principalttcr obltgal1tur:.:t1tCw1l1 pcr(onalc, quo perlon,); l'rtI1cipalircr obltg.1llrLll',
xx
l, .
"li<
,
�H6
C.\ll fT"a 41,Q.:!.:d'\:. G
tiLlC conccmpbrio ne l'crIon:!:
Cat1{f.·'4~. QIlxll:.l.
tantùm,fiuc pro rcbus indicatur.vt
probac ccxc, Ilngularis ad hoc in 1. rfJmpto. §.jn. de mumr. &
"n~r Ideo Il ~p ud nos tnunera calliarolll 11011 indicantur ipfis
prxdi.is ,(prour certum & indubitacum d'\: 110n indici ) [equicm
ilb apud nos cllè per[ollaha,& no n rc alia , quamuis imponamuc
pcr(onis pro rcb us. Nam ficut in Ga lli~ non [um mcrè per(onalia,vt per(ona ra tione per(o nx tancùm ca llicwr,& quoci[e[Ur,fcd
rationc facul c:lCLIm & fortllllarum quas habent Ci nguli municil'es contribuere ccnentur:ita & apud nOI. No n (unt crgo diuerli
gellcris hÎc & illic, imè ciuCdcm: crCi nobiles non habenrcsfcu·
du m nec iuri(diétiollcm , i1lîc cxcu[c nrur, hîcauecm non.quoniam hoc facie priuilegium concdlùm nobillrari à Regc, ~od
pciu ilegium cximir ql1 iJem perfo nam ab obligacione, & minuit
ipra m oblig.ltio ncm ,& facie illam minorcm numero per(onarum conrnbucnrium,fcd non magi, perfonalcm quà m apud nos
fit: cùm magis &: mim\s no n fac iac dt/ferre gcncre, vel [pecir.
lfiffdt fimd.injlruO.vrl injlmm.ltg. itaque non murac nec mutare
patell Cubll:antiam & n~rurall1 mUlleri s, qua: non depcndcrà
priuilegio ,red ab ob li gariol1c perro nali, vr diétllm cil, qux 110n .
mutarur proprer priusleglUm 110bsliraris.
Icaque vi dcndum cil:, anlllUllera ralliarulll ~ plld nos fine mcrè realia,qux pl'xdiis indiculltl1r:all pcl'ro nalia, qux pcr(onis pro
rebus,quia Ci (Unt merè rc.ali:l,EcclcCia non cxculal'ur ,& pel' COIlCcquens Rollcnus Reétor EcclcCia: ve nict co ndemnandus: (rd fi
apu d nos funt pel'(onaha , qux perronis pro rebus imponulltur,
(quod genus coilacionis Doétores nollri appcllanr mumes 111/·
jlll",. vr noc, Bald.in 1. pr,tdM,co{lIm ., .vtr, item fi vtn/llnt. C.dljid/ico",m.& /ri l.pr~pttr.c. ql/' bonis adl. poJ!. vbi Fonil' ra tionem quare
appllcmur mi Il:a , & in 1. ciuitaHol.2,vtr fèd ponc,quod duitas habll.
ff.Ji arl. pet.)à quo EccleCia excu(atul' & habet immunil'acem de
iure Ceri pro ,1. r. & in Allthmllc. ittm nllllll com'lJItnittU. C. de Ep'ft.
6~ claic,capit,nm min}lS.cap, I1dumlis. d( imnlllnit.Ecci. & cap. I.I/d.
til.lib.lf. mericQ Ro(fcl'ius cxcural'ionem babebit.
Et guod lim mcrè p:Hrimonia li~ ,addllcuntur CcptelTl argo'4 menta. t Primum,quiaomnia mUllcra l'alliarum CiLIe regia, fiue
Prouincia::hoc ell, fiue mandno Regis, fiue co nrcnru trium [htllum Prouincix,pro iJlills negotiis imponantul':& It ue ordinaria
Itnt,liue extraordillllria,(emper impommrur ciuil'atibus vcl ca·
ff.
•
I1ns
347
!his pel' focagia, & ex igunrl1r per q uxll:ores rcglos, vel rhc[aura·
l'ium Prouincix, à ryndiCIS vcl rhc[~u l'al'iis iprarum vniuerfiQ'·
wm, prout quxlibet l'epel'icur quoti(aca iu focag iis : al'qui focagium el1: merè l'cale , habe ns cercam & dcl'cl'minal'am formam
Immutabilcm ac pcrpe mam, vr dlXil11llS Cup l'à C4l1ffi ~7' ql/ ...p. r.
cf\; igicur Itlunus mcrè l'cale, quod [emcl impolÎcum pcrpemo
durac, habens ce rcam & vniformem prx[tationcm : lingulis ~n
ni, reircrabilcm,vr diétum cil:.
Secundllm,qllia carallra huius Prollincix, vr plurim ùm fillnr
fub for ma ccnClIali,dc q uam lforma.lfde cmfibm.qux focma non
c<!lnllellir, nili rnblltariis prx dii s,vt ibi dieicur,& fjciunr C~ qux
ibi [cribit Barto\.& in t.refcrtpto. §jèundlll1l.'lUm, 5 ffdc N1l1n.& JJalIor,& in t.imola .n ,~jf. ad muniC/p.
T crtium, quia ap"d nos 111Ullel'a c.lllial'UFn indieunl'u r cci~m
forenlibus 11.lbc:nubu, pl'ao.dia in ccrmorio clui ram,vbi rallia im"
ponitur : quamuls Ihl non habe:lnc domictlium, quod fier i non
potell in muncrc perronali vcl 111,llo, quod imponirur per(onis
pro rcbus: gUI.IllOIl pocel1: i111pOnt nIli munleip,bns & Ineoli ",
d.l.l'rjiriplo.§j. nit iglrur mUllllS mel è rcale, qllod pollèflortbllS
illlungltlH,liue municipes fillc ,fi uc nOIl/in!. ,J.I. nfc"plo,§/ Ile,ali ud gCll11S J1\lIncmm pal'rimoniol'llm rcpcricur quàm Hia tria,
pedona le, rcalc,111 1f1:um.
~a rtum ', quia videl11m quàd mllnus (oluDoni s quindccim
RorCnOl'1l11l pro fi ngn lo foco, (cu focagio:cll ordinanum, vlllforme, pel'peruum & l11uariabilc: lieur & mllnllS mli lc aris a11n0I13:,
quod pro Ilipcncliis a~marorulllllllli!um , iamoill ~ Cbril'tiani/1ÎmQ Rq;e fUI r f' rou 111 ci:-e ind,étulll, qllod munllS vulgusappclLIt
101/ t,,,l/on,& ferè omnia aita muncra Regi s ordinaria , habenr ordill.1riam,perpcruam,& Y111formcm pra::ll:atiollem,ql1od cil propFiurn muncris merè rcalis , vc dlél:um cil. Ccd à munwblls ordinariis ncc EcclcliJ excll(,arur, nec qlldquJm a!tns qui à pcrCon.lllbus tuber 1m IllUllll'arC111 d.l.pillCl/.C.de [acro!Ecclrjiü, & lb, Bart.
Bald. Call:rcnC & (0111m\111IC(r Scnbcnres, per t1lum rcxc. &:
pl'ob.\l'ul' il1/. 1. C. de V uC,lI .flllJl mun.& in 1.1, c.de mdlc1IOmblls, &
ibi gloŒ ;11 verbo, pojl/l/llll1r.tlb. 1O. vbi Scnbenrcs, & Bart. il1 1.1.
1IIlmer. 4ff de il/ft Immlln. per rexr. in I.!Ji q'û 1. in "anor/bus. §, q"'
m,&eris,jf de VAl,ll. & exo1riJIll1.
~llC um ,quoniam placico Chrifl:iani(fi11li Regis Henrici l'lIblIcaco die 15.D~ cébris 1556, fuitihrllrLlITI,quod nobiles hUlus
xx 7,
1 [Q
�348
G.wfl"à 4l.~.dllO.r.
Plollincix,hab mes feudlllll cum 11I1'Ifdlél:ionc, foluant in futu.
rurn mIllas cunl plcbeil ,pro bonis 111 fururum acqllircndis alla
jure qll~m cO l11ll1ll1i , conlîf~-aClol1ls, vcl defJ.ll1par.uiollis : quad
non porUir alia racionc conl!:z cu 1• qu àm quod muncra r~lhlrum
ap ud 1I0S Ullt mcrè pacrimonialia,1 qllibus nec Ecc\eu.l, Ilec pri.
I11lpd.lris,ncc noblhs habens iunfd lctio ncm poreO: excuClri.
$cxtllm :ugllmclltull1,d1: cl parti u III enlll1lcrarione,quia omlle
mUllllS cillllc,aur dt perfonalc,lllc pltrIl110lll;tle,aur miltum:n~c
ah lld rcpericll: 111 iure, 1. I.lfi.de tflHna. C'-IJ01I01'.fèd lllUllLlS calill'
rum .lplld ll OS lion dl: pcdonalc,l1cc nllfhlll1,CÙIl1 C:XrCdl .HlIi' ro·
10
coll.lrons. NJ.1ll lll u ner.! dlClIlltUr pc~rrimo nl .lha , iu
()olbus !abor corpmis ,am viglt.tmi.l anlmi L'oll.lrons nOIl dcliderarur,rcd r.l1lrÙ m fÎlIlltlll &: ero.;.mo p.Hrt 111011 1), 1. l. §.t!llul/rtundltl1J. & L.fna!. :. p.II I""on/omm fSh' Olm. ,·r.!.ff. d, mil/1mb. 6ho);Or.
.
SepClmllm , q l1la videl11us quoi in Gallta & Ddphm.Hu,
vbi mlUlera raIl Ül'll 111 rUllc redOn .lh,l, nobilc s criamfÎ non hlbC.l11t feudulTI n c lun(Jld:ionem, habcnc I1Illilominus immllnit.lrem ~ l1lul1cnbus t.lllt.Hum cùm .1pLld no s 110biles 1101111.1bcnrcs Illllfëlta:10IlCrn, cLii I,obilttcr VILl.lIlt, &: .1I1rlqll1(f, mu lube.IIlC (ux 110bdltam gcntlS, III btlOl11 III us 110n u:cl1lJ11[ur ab ifbs
mUl1cnbus,fcd co. l.w O Il t.!S rllbm: c:og.ln.or,vr .,,:tcri pkbcI).noll
fune iglClll' Jplld nos il.l:C l11unera pcrfoll.lh.l , vd l1ulb , ({d me.rè pJwlllonialIa & rca lla , à Q111bus nClllo cxcuCltlll' , vr diauJl1 dl:.
~ibus non obfhmibus ,fuit maiori calcu lo in hac qux(\io·
ne'conclullllll, l11uncrJ.Call\.1rLlIll apud nos no n cJlè merc pammOlllalt.l.f"d perron.lb.! 01 lib, qua: lm poilU I1t1ll' pc rlo IllS pro rcbus, (cu facultattbus, vcl patrimonio cuiuClluC Jl1UniClp UIIl, vd
1I1co/arum:& hoc (cqucnrlbus ra[)onibus.
1)
PrimlllTI, qUia tex verbis Ordinariol1iS dcleg.lrol"llll1 à Prindpe, pro rccurfu &. pel'xquariol1c foca glollllll l'rollillel.l:, fJcli:
!1.I1110 147 1 rcglnrara: Illl'egl!tro foo glorul11 , nu l11fdlc apr~'
l'ct cJlèr mu ncra , 'JI"\: i III pOI1UIH u r perfon i; pre. l'l bus, vt llU \I·
C"paClJ11 dlcirur in Ilia ) cuius tcnorcm de VLll,o ad velblllil
hiC tr:1l1{crtbimus. quollia ex CÎus vCl'bis 11l~\1itè!t lflim c prnb.l'
tllt,muncra r~ lI larum ap lld nos cil"'; p.::rfoll:l.!ia, qu a: impol1l1l1tllr
r crfonis 1'1'0 rebm : CUIUS rcnor fequ lcm. L41i1.0 DOI/.mi 147 J.
n,fft Dr)f!:'ni CO"JPJ~tJ.' '~~ J &- fi,(.t.'!.'fJru 'j, flCl!rfortJ l 'L'.,,!riIIrS all1l..
'umm
l"
II/!,IS
Cau!f.\ 4L.QE.XO:· i:
'349
eliligiù,ql/.f hl pr.tflnti p,,/rM ProrunCIA! fitper con/rivutill1e onmlln
die/III' omm/ur: dlclar.mlflt , (jI/od ln MCllblu q,,<f impommtl/r PCYfont, pro r(blts, il) ftqllcndo d1Jofllonrm ùsrli eO'1J71111f11! , & /(116 ·
"'mfI.lll/tl ['Yol/ineldlli fùpryhoc cdlri . If/lod lib inde 111 ante", vmtf
qllifJ/1( COlJmb,Mt pro qlllbllfhmqlle bGTJti tantab/l,blt!, pro modo [.1CIIlwum in loCI 'IIbi pnfiuiu , vrl 111 jlltl/rllm pofitdlh,t , 111ft 4IÛJ cxpr1fo pYIIlllegl9 , 'lit! ex regill dtfPofttlone
1ftt pmI/ft",.
Dlcl.lr~l1do vlrcrilu~, quod omm! fl'.dafi , & allj Ecdefill/ci, Ile
novilts di[f.e pl/trid; ['rollm ·i... , & Foret/Lql/erg', ab inde in anle.t j de,
b(.rnt~ conm/J/lerc , pro omll/b", bOlJl4 lalll.,frbNJ , 1J1<f acqllljùm11l,!ve! "eqll/Ye17t , in f'pratlJc1li ol/u iblll (I/m ,>tliù plcbetM ,modo 6formol jt.prrdt's,/ctl.(yol/Ù : nrfi t"ü"bon.'1 '4d cos vmmnt, vd deI/(mrmt Mre fito : quod dccl"Yolm/u f Illre prltl"tion/5, commijfi, 'IId
dcftmp.lr.'fldutS 'Iro qllllJlts mi"imè liret contrJbllcr~, trnra?J'"r. 8:
hxc fune propr ia \'C l'bJ. Ordinarionis ad verbum rclara :
quibul prob.ltur, o:alli:ll'llll1 Inuncra apud nos e/lèpcrfonalI.\,
qux imponuntur perlonl!> pro n:bus:quod manifeM· dcplchelldlcm ex q u.lluo r exprdlis 111 illa ordinarion~. Pnmllm ex
Hus verbls ,dL'fl"y.tYI'7J/ , ql,od in oneYlbllJ 11/<11 l'I/PV"'fliltur l" 10nlJ pro "bits : vbi exprtfse & l1uncuparim appplaCflJllnrrl1 I.dl'll
rtliIJ, onera, ql1X imp ollllDtul' perlonis pro r"bus : & lie plrflnahl mlFt.1 ,quI ( vr dlctu m cO:) pcrrol1is pro rebus indicun·
rur. Sccllndum ,<:: hcltul' ex illlS v crbl ~,111 ftqllmdo d1JofitlO71rTII il/rit COrtm1/m!.r , 6' /enorem fI~lIItl l'r~/I/JIcl,ILis , quo Jl:afllro forcnb rCl1cml1rtOI rribuerc ln loco vbi pofl'idenr res, qu al11uis ibi
l1 ull l'll11 h ~bcanr domictlillm. ~iJ dc illlC comll111ni ,mUl1l1S
pn(ollale mlXClI1T1, 110n imponirul' forcnlibus, [ed 1T1uniclpiblls dlllltaXac:cllm fccùs lir in mUllcrc mcrè patrlmoniah.ldeo
cùm mu ncr.l r'llliarurn aplld nos unr perfonalia, qua: impollllnrur per(O IlISpro rtblls , qux de iu re commnni non pollint indiCll1t1i muniCipibllS vel incolt s,d.l.rrfmpto.§jin.!f. demllmr &
IJOnoy. crgo necttl.niul11 fU ir ftarurulU. TcnJllffi dcprehcndlCllr
ex dlis vcrbis, vn"fl'Ifl"" cOJJtr:fJ/lat pro qllib"(c1l"11/~ !.OntS t.t!/!,,biltlllt! ,pro '''<"(' '0/((!t!I~fllm:qua: \'Crb.l denoranr nccctl~rio, muncm ha:c ra lliarul1l cJlè pl'donalia miJl:a, &. non merè p:l.rrimonialia ,' Clltn conmbuf1 o fi.le, ve air, pro qllibllfiunql/t bonù
t.tllt.lblltblu,pro IlIOdo[.Icult,t//lm. qux verba cocinent in (c propflJ.
{lia li gnilicJ n onc, omnes l'es, Gue mobiles) liue imm ob iles, vd
l'Cl' le mOlH:!!r'\, & f.lClIlt.1CC'S !Ingul orum ciuillm .. qllodcO:
.' , , )
propriulU
Il'' (1
�'HO
C3u1rq2..QE.ren. i:
Caucr,q1.~xfl:. [.
proprium muneris milb.nam munus merè realc,nolllmpOllltur
niG prxdiis,& non aliis rcbus, prout munus perfollale mlltum,
quod imponicur prorcbm, & qllibufcllnque facllleaeiblls cxifl:encibus in patrimonir:J,1.011Jnes.L.'lJtrf.vt adfcriptio CIIrral pro'lllY/.
bus fingulorum.c.dt optr. pl/bl. IdlluC nor.Bart. ml.vnic.C.dt nIN/itl.
& in ql/o loc6.n.19.& ln lJi & ibi glo(f.& $cribences, c.de /mml/n.
nCnJ.conwl.Pcrr.dc Vbaldis in tr4tl.dtco/lec7ù,in I.co"fIIlNod.tr4E1.
mftrto,ch.trta penlllt.n.J.vçyjic.urti6.ibi,t}lIia onerA co/lt{f,r7'um.O:Er.
tum, qllod rc(ulr:!r ex dié\:a ordinauonc , in illis vcrbis , nifi .1t,11
txprcfst pritlJ!rgio 41,trr r/fot proli/film. item ex co quod dicirur, Dm.
nes pr"lati & a/ij Ecc/ifiajlici de mbiles huills ProlIJncÙ',h"bm im/nl/.
nit"Um ab iftù O/Icrib_pro bonù ta/li.lbiltbsw, qM aC'lutjiueruIII;'IIc1ac.
quirent iure pr.t/.11 imû,(omm{ii, vcl dtfivnp,.,ationH ,pro 1UJblu mm;.
mè contrib/IUt trnenlur. quod apcnè demonil:rae mune~a ülliarum, de q\1ibus Ït1 illa ordinauonc agicur, dlè muncra mini
qua: imponuncur per[oUis pro rcbus, à qui bus priUllegium per.
{onale excu[ae,& non mcrl: rcalia : quoniam ab lUis nullum puU1legium per(onx mburum aue feudo , tribllir immunirlrcm.l.
fin. C. de tx"c70r. ITlPllt. Ifn. §. patrimoniorNnJ.fJ. dt mllnmhm (}
hPnor.
16 Sccundum, quoniam munera ralliamm apud nos, fille Re'
gis,fiue Prollinclx mandaro imponal1tur:~ fiue ordinari.J unr,
• fiue cxrraordin:trta, indiclll1ttlf [cmpc:r Gnglliis vniuertiranbUl
locorum huius ProLtlllcia! : CLue magnx Gue pama: {inr vllIllcrfi·
tares:& exigLtntur pcr modLlln v niucrti, & raJ.'lqua dcbirllm VIlI·
uerfir:tüs contra (yndlcos. vel rhclà uranos vl1l{\~rÛra l llm, vr lu·
!Ïùs fuit probacum ruprà eauJf.1 L7.qll.1f.l.quod I11l11ime hem,1i
lnLtnera hxc d lènr rnerè reaha: fiquidem ln ont:rtbus mcre pa·
truTI oniahbus,[cu l'caltbus vniLtcrlïras non cil obhgaea, [cd pof.
[efrores,l.l.C.fine Cln[VII reliq.l. 1 .1. 2 . C. de a""on. & mlml.ltb. 10.
Barrol.i" /. VnieL col. pm. nI/mer. J 7. verJic. & dtJfi'l'l ijfl/d IWIHlIIl
ml/nm.c.dc mu/ie.& ln ql/o loeo.loan.de Plat ln Yl/b.c. dt anl/DI/.r';
mblll.co/.prn.'Vtrjic.& dlfèrthoc àl'ImlJtre jille eo/lca,l. GUlllclm.dc
Cuneo j" Ir"éI.I.mtmerum,col 1.n. J. Peer. Ami poüs r rouillcmlis
i IIlr"éI. de néHnmb:m 2.. parte prmâpalt, (01. 1.. li. II. & IL 'Ici dlCil
'lLtod mUllllS rcalc inhxrce l'ci eanquam [cruinls pra:dio, fi1lui.
de:n in oocre rcali, Cola rcs qua: dcbt:rcribucioncm, JllltOlt.lm,
vcl rnbutLtlU, obhgatur,l.lmperalores..lf. dt publ. & noeacloall. de
PJ~tca..in 4. rubrtClJ.c.d, allI/M. & mbllt.cvl-l'fmtlt.
t
Tmllt:D,
_..
'3 rï'
Tertiul11, quia vniLterfieas qux habee redirus communes, plld molcndinorum,furnofllm,falcuum. aut aliarum rcrulU, [ufficielltes ad [olucionem muncrum , [OIUUllC ex ilIis rcdieibus mLtne ra ealliatum: nec habent ncceffc imponere colJeé\:am per [0lidum & libram , cùm aliunde habcallt pecunias vnde folliant
eallias, & eunc re{peau incolarllm nulla rUile munera pacrimo·
niorum.qooniam ipfi particularieer nihil impendunt,aut (oluoe
de (1I0 patrimonio: [ed Ii vniucrfieas nOI1 ha:beree redicos communes, ex quibus po me I<>lucre il1diaiones, tunc nece{[e haber imponere colleél:am pcr [olidl1m & libram, pro parrimonio
cuiu(ql1c ffiUllicipllffi:quod munlls collcél:a:,non dl: munus mc·
rè rcalc/cd millll m, qllOd imponiCltr per[onis pro rcbus : gloff.
finguJaris communieer approbaea in l.rejèripto.§ fn in ver!Jo, in
co/i..f!.dt mlm.& honcr.& ibi Ihrt.& Scrib.& in /. vniClI. C. df millier. & l1J '1110 loco. ircm Bald. Salic. & alij m I.p/am. c. de Epi{cop.
&dtric. &. diff"crr collcél:a ab oncre merè reali, Vt di cie loann.
de Plarca. 117 mbr. c. de Anllon. 6- !Y/bui. col. pen. quia in collcél:a
per[ona collaroris principaliecr cil: ohlJgara:bona alltem acce[loriè. Nam ad obligariol1em per[ona: fequiem obligarfo eacira:
hyporhcca: omnium bonorum ex priuilegio' AllOd IiJcus habct
pro (tlO dcbiro vcl co l1traél:u. 1. d/lfmur. §.ffclu..lf.de iur.ffc. {ed in
oncre merè rcali, rol a r~ , qUa! debee pra:ll:aeiollem annuam vcl
tribueu m,ob li gaeu r ,d.I.JmperAJoru•
Q!!:trturn, quia fi ha:c munera effent realia, nequet l1ume- 17
rus liberorum ncql1e dignitas vel Ecclcfi'a, aue feudl1m, rribuerce immuniraecm ab illis,ljn.c.dtexaa.tribNI.I.l'Ieque, c. "tmun1r.patriI'lJon.lib. 10. & lariùs fuit probacum [uprà. fed conll:at, &
(olcmne iam cil: apud t nos, & ab omni XltO confucrum ,{um- 18
m~rum curiafltm Magill:ratus, & eOfltl1l viduas ,/ifci aduocatos SCl1c(ctlum,monctarios,ac plureseiufinodi alios, habere ab
ifHs oncribus immuniearem. qua eciam immunicarc proauus
meus lacobus dc Claperiis.cx dccreto con(cnfus rrium lbtllum
Prouincia: " ob llumerum duodecim libcl'Gfltm , donacus fuir,
quod minimè lierce,fi hxc mLlllera apud nos cirent merè parrimonialia,cùm ab illi s !Julius excufcrur.
~l1Cu,quia fi mltncra hxc diène merè realia,foren{es t poC- r9
(efforcs de iure comuni rcncrérur coel'ibllerc pro illis inlocovbi
poffidér,lforma.§/t vero 1"is agril..lf.de cmf& ibi Bar.& probarur
hoc in d./.reftril'to.§ji.il1 vt/fna t}fI<fdiirffi./fortb. iniilgilturjiut mu-
,Jicipu
�C:\uJfa 42. ~a:fl:.r .
l1idpuJilii ,Jirl( 110/1 fdt . Il de mllll. & 11Oi1OY.& ibi Bart. &. DoClQo.
!Cs. irem i" t.p/am. C. de frcrof.ecdtf. & Petr. de Vbaldis 1r.u7. dt
col/cély. 11. 4 .& lariùs hoc profcqllirur Petr. de A nripoli~ tr,/fi.
dt munmbm,il1 -f.paru.§.l.m c. ordmtJùeufsillo. 11. 4- êr 5'1. r. In 1.
r ...(ponfo. Cod. d: mU/IIT.& in quo {oco.& Ibl Bal'r. Bald. 10.111 de Pla·
tea, ac rcllql11 Scribclltes. Ncc opus ~rar fratuerc Cuper hoc,
proLlt fUit fatl:u1l1 Ihcutl1111, ira dl(ponens, 'lflod JorcHJes pofJl'
dmlt spr.td'J , .111/ rrSAIt.tf /11lcrrlt~!lO emit.1l1,; , IH '111.1 lion I!lbm
mcut,lIl1m , /elle.rntllr Ibi conlY/bllcre;n talü" 6r ritp,ad/élis onmbll!,
pro bomj, qll .. lbi pO[!ldent,' mjl hablant pri/lj{egillm.quod IhtlltLl1ll
de1110nl1rar, b:rc oncra ealh.lrum aplld nos non elle l'ea lia,r~d
pcrlonalia ,qua: indiculltur per(onis pl'O [Cbus: nam li fUillent
merè reabl, non opus crat lraturo,' qllla Je iure combuniid
:'0 cautulll crat. At t quoniam (unt per(oDalia mill:a, qua: n011
poteranr imponi, nili 1l1u\liciplbus &c. incolis,& ho n forCllfibus,
d.l.rtfcrlPlo.§f.vr lariù s fuir probamn\. (lIprà {11I1[.1 2.7 .qll. 2. ideo
peOll1lÏo ll:aruti fuir l1eccfli!ri.l.
:t 1
~a raeionc t fUll' Clam faal1m alil1d ll:aturum Prouincia.
1e,lca dl(p011CIlS,'qllod cler,,; pro bonil p.,lrlmomal,bm,lmr.1rlltlr (0/1·
mbl/tre ln I.dllls & fi/bfdlls Regi! ,6- onertt/IJ l'rouIIICIot (.,/"" l/1II/Ig.
/Jital~,(o{,lm pro bom! t(dcji,é.N am li Olyera h.n; Fu dfelle re.1Ita ,holl
cra tl) cccfli!riumftanltLlm, eùm à realtbus ceiam !leclelia 11011
excufewr.Scd quia dla.l munera,aplld nos runt pedon.du mi·
ila,à ql1iblls ccclciia & cltmci de il1[C axcl1(anrur criam rra bo·
111S pUtrlmOnlal! bus,d.f.Ltf/llhcIJI./lrm III/U" comlJJlmit.t.J. (;J' C. 1. d,
111JiJtI/IUcclcfi.Jb.6jdco nccciJanum fUie hoc ira {ram erc.
SCXtUIll ,.quia (i e s ccclef1ro ;' vcl fendClk , , qox 110n fecrullr
., gC11crallbus focaglls comprchenlà:, pcruc11Ianr . d m.11lUS pic.
beiorum:l1atim plcbcllls collcaarur, ctlam pro Ill1s rcbus,fi u[
pro.allis alfoC3glans:quodnon ficrcc,1i muncra t.1l1lanlln encnc
1.1 mcre,parnOlo111alta: Idql1equ0111am t III p.lnimol11JhbllS res
(ola qux:dcwec rnbmionem , dl: obligata ,& 110n ahx. 10.111. de
P!area,tll"mbr.'C.de "'JnOll.& 1,,&ul.(01. 2.. 'lJeif,dtffirt 119C.; munlr/ji.
Ilecotleél•. Pcer. Antipolts Ir~él. maller""" ill 1. . faru pmmp.tlt. col.
1.lIl/m. Il. 6- ln 4. paru, §. I. 11. 19. "bi dlcit ,quod 1l1UIlUS me·
\è rcalc inha:rer rci, tanquant feruirus pnedio , & Bald.m 1. ,,[fo.
m,In trmoip. C. dcexaéf. 1r1!J.lib. 10. & Ca(l:ren. in 1. z.. G:·fnc ml
vtt ;tlllJ. 6- inl.lmperat om. lIU1IJ. 3. In fn. jf de pllbl",I. & 'IIc[f/g.
AI m.ntunere pcr[ona.li, quod imponicur pcr[onis pro rcbus,
quil
3P
.
.
Call0à 4 t .Q.l1.a:ll:.r.
J y)
gUla rcs obllganmr acccfl onc propcer pcr{ol1 am, ideo {eql1untur condlcioncm pcrfonç coll,uo, is,(l:.uim q110d ptrUCncr11l1t ad
tiuI111311um:& 111utara 111an11,1l1l1t.lnr co nditlon,m,\ [ncr.GlI i·
do P.lP'1".,!l.; 8 2 Ô" ql/,tlf. 38 4 idq11 Cproh.1Cl!r in 1. ël1l{.,.C.de imPO,}.IIU·,rI rfcfcr.l!b. r o. vbi id cl11lW[.111r Lucas de PenJoh.de Plae.
B~rr. & rcliqlli : qua r.nione ab .11H1quO oblc-rllJrum ~pt!d l'OS
fl1lr,vr li quis ex pl he altcncr les c.dltlbtles Ul pcr(onJs priudcglarias, qua: de lurc: vel con(uctlld ilL 11.lhcnr i111111uI~lrarCm.l
c011tribmionc: ralllar1l111,res alicl1a t c,quamllls line nJrura rallra
biles & affoc.1gi.Hx, nih i!o1l1 IJluSmur.tIlt condino l '111 {uam, &
alf1l111U1le priuilcgiu111 polfe(Jori s, & dus (cquul1tur cOllditloncm:quod lieri lltllriquqm poflèr ,li ntll11<:ra eal],a r1l111,arllJ 110 S
errenr merl: parrimOI1I ~ li.l : 111 qlliblll mlltàt10nc PCrlOIla!, [1011
11111rarur condirio 1 i. Scd in qll.\{clInquc m~I1U S rc:s rr.ln(car,
trJn(jr fe111p cr ClIll1 lù.1 cali rr:\,& rr ibl1tionc,l ft.c.dt lx.tél.,& Irrb
l.! .c.dr .lnnol1·6- trtbl/t.lji.§. pnIYlmnn':crum.jf dc mImer. d- honor.!.
Ilnpcr"tm.< jf.drpllbllc.ô- vcél'g.& ibi glo(J~& Scnbcnrc5.
Scptimum ,qll ia 111111lCra t,1l1i.I[I'111 tapud 1101 liue ord1l1a· '. t
na,lillc cxrraor3111ari.l,Iiuc pro (11hlleI1I10:1e Reg ls,liue pro oc·
cllrrcmibus necdTi.t.lt1bm Pmll il1Clx,li"c pro n<:go rllS cuill(cltque vl1illcrÛcati; indicalltl1l' : fempl r il11 ponlllltlll' PC:I(O I1 ISpro
rcbul, non fo lù m pro pr:rdii l & rebllll1l11110bdlbu5, lèrl crnm
pro bonis Illobili bus, pccoribus & i ll11lc:nr : ~, n,..rClbll~ , dl.lrllm
capieali, ol1111ibufquc fac,draribm & p.1trimoniI5 ling li lortl111 •
111unieipum ,'. WJlIlS.2 C. dr apmb Pllblic. vbi cliclCllr, l'ru viu bllç
fitlg11lorum,& IH Ifll C.d. mnnrm.MfIIllI.rollCfd./:b. 1 o.~ o ci 111.1·
nifdl:è dcmonll:ra r,mU11Cf.l c.llhart1n, cn;; pcrfoIl 4 ti.l,qll.'C Impo·
l1umur perfon is pro rehll~ 1< LI p.ltrim011lis,' qUIJ li cJlènr m Ut
rcalia,reb us moblhbus non i111p0l1cn:nrur, r. d prxdm raIH u'n ,
i.rr(ùipto.§.fiI1. 'tmf. '" fe tY/blllJOlleS 'fll.r in #g"; jùml , ".'eI., '.Ji"'!,
loffi/fortbm IndJCIll1tfltJI ,ü mIll/cr.à /;n;or.
oadUC, probarur c011c111lio, qlw11iam mU11er1 calli.Hu m .1,
pad 110S t nOIl iIPp011U11tl1r, I1lli cil11r.H1bus & calhis h.1b,n tÎ 14
bllS vnillerlirlr m ,& fYl1dicos, l'r fuir probarum (uPel W lf/;' - ï .
fju.tjl.l.verùm (j mllucra ralliarum cflë:I1r IIlcrè rcalta,rrouJldll.
bio imponeremur eriam cafiris diruril & inhabirms : quamlllS
non habeanr incobs nec fY11dicos.cùm 111l111Cra mcrè rcalta 110n
conlidcrcnt incolatllm,fed pra:di.l rancùm:& fcqu:lcur po(Jdfom,lille municipes ûm, fille non fim : (ccùs in muncribus ril fo·
yy
mltbus
•
.,
�,5-t
C~u11.l +_
u .• ft . [.
IlJ!tbus,qu. il1lponücur r~[rOI1I plO r~b us , qtl,a no im pollUlltur
llIÛ nllllllClplbllS & III l.0 Its , d. 1. Yff "/,fO.§j.qlll rcx.probar vrrull<JlIe. Vilde {j e~n:r.l pof1:ca incohs rcpleJ nrur ,& habciic ryndlcos,
impoOi dcb~ IH fOCJglll , vr flllr tâfrlll11ll1 anno 1539. manJaro
Chril1ünilliml Regi, t rJl1ci lè l hu ius no minis prim!. Er hacranone in 1. recllr{u grncr,t1 1focaglG[Ulll huius Pro\l1nCIX, faélo
14oo.cemul11 & Juodecim ca{ha , qux in anriquionbl!s foca·
gllS cram adrèllprJ,qllolll.lln bello crudchfIi mi ryralllll Raimu·
d, de TUrU1J,l' pCI tidl holbs Caroh d~Durari o fucr,lllc cx ulh,
& flidlrùs ddl:rut1a,1 Ô fucrllc ilidlda IWC qllot ifara vl cllnis fo·
Clgil\:Jdldb 11011111 1J[II1) luc caulr~,quia in prçdlébs loci llul·
lu s fUlc rcp,:ulI br': foucns hoc cft , Ill col.Jru III lubcns Ccd pon.
qua cœpclllr rcpkn lI1colls,ful rllr arfOC.lgj;j(.I,& focaglis publi.
cis JOdler,:, &. q110nCll.l. tJ1I0d qUldi: mo!1:rJx. l1lUnCl"a r~lh.uum
apud nps cIl:: mllllCl'.1 f'CilUilJh.I, 'lU.\: l:lIpOnUmur 1l1Uni":lplb.
Vcllllcoh s,&: nOI1 .üc r"Jlu, qlIJ: IInrOl1l1nrur {ohs prxdus.
:z. 5
Po 1l: r~mà, probJ ur hxc 0P11110 ex t naCllfa fucaglorunt ,&
rcbus ex quibll~ fUir cOIIA.lcll & cor IHrur1l11l focaglUm :naml'r
ex RenJn RegIS ddcg~[jol1c p.:r.lqU.lcorum, & procefrll vérba·
Il doccmur, ClUlr.Hel OI11I1CI & ea1l:ra hU1l1S Prouilleix, 311110
l-+ÎI. fucrum à rc clilloi lbus {"li pera'qllaronblls dclcgaris lin·
gul.Him l]1I0U(,H,l: pcr nh)dulll vlllucrCi, ad certum ll Umerllm
fu(agiuru1l1: qux qUldcm focag'J , ipCi aurhOl!(lte rcgl.l, lin.
.guhs cllm:H1bllS & caft ris ceno llumero indl xt:rll llt, 11lreeéla
qua!i(Jrc perlonarum • & modo faellirorllm .lraque dléH recur·
Jores 11l eonf1:l rucndo foeaglO.lubucrul1t r:ltIonem ,& :dlima·
rioncm Ol.lnium bonOllilU eriam mobllillm, & {c moucnnum,
{dlulllm ,molcndinorum .& iUflum quorumcll nquc ad iplam
cluuarcm vd ca ll:W11l perrinenrium: nec non vrilieatis nundl'
narum, Auminum, porrumn , negociatio11ls m:lririma: vcl twc·
fins: ac dUlique con lidcrarunr om nes vtilit3tcs, & commodl'
ta res, (eruirures, & oncra vniu(euiu(que eiulrans "cl cafin.
& omm bus d ,ligenrer pcrpcnJis, focag,a fi ngll ii s<:ÏllIrarlbus l'ri
call:ns indixerunr: vr conll:ar ex proeefrll \ Cl ba Il dlaorum rc·
cur[orurn, in :Irchluis conf. lllaro. Vr merirà mu nera, qua: apud
nos per focag,a impOnlll1mr, & tXigll 1ltLl!, non une rcalIa: rcd
pcI{Q nalia, qua: imponunrur !ler(oms pro reb us & faculrltlbu!
'lulb'lrcunql\c, iuxca naturam fo cagl) qu od pro rcbus & foreu·
ms omnibus fui t conlbrutllm, vr dié1:um cil:.
Si qui,
Caufl'a 4~·~xf1: ·
r:
355
Si qU11 alltcm ql1.l:l'ar l'arionem ,ql1are t focdgia aplld 110S fuc-
~6
rint conll:iruca ex o III 1\ ibm faeulratibus , &-non cx prxd iis (;\1\rùm,rc{pondcbirLlr ill.lm efl'c r.lt1 oncl11:quoniam apud nos mu·
ne ra CJl li1rul1l {Î1I1r perronali,\.qux impOlJlllltUr l'cr{o nis pro fa·
cu!r;ltlbus q ' l i bulèunqil~: non autem m:rc p.lrrimol1inlia, vc
quida m c)(ill:ill1arullt , qux iiJlis prx,his imponunrur. Vl1dc ve
locus &. lo carum, ae d,fptlnem &. d'{po!itllm c/lènr proporrioluta, neccO'e fuir ,fOC a~l.1 conlhruclc ex ci{dcm rebus,pro ql11bus fo lucnda {llnt 11.\:c Illuncra pcdo nalia, qUa! im ponunr,l1r
perlonis pro rcbu s:cllll1 pro foe ,lgIis imponanrur,& exigJnrur:'
iingulis vnillcdir;l rib lls. .
Eadcm c6am racione, t eollcé\:a imponitl1r mllniClplbLlS ~(. t 7
in co lis, pro faell lr,u ibus & rebus mobil lblls, vcl immobil ibllS,
am {e 1l10uclltibllS , mcrcib lls ,& alti , qU IL>lI feunqllc. V nde &.
c;lrall:ra , qux pro illlrolirionc, dIi1tiblltionc, & {olm ione col·
leé\:arum li eri rolcnr:dtbcnr conrincre omncs rcs,cam Immobi·
les, qu àIn mob il es & pcr {c mOllC ll rcs, l11'crcilll11 C,lpir.llia. &.
alias l'tiltrarcs lIluniclpUnl, i xra rt'X rùil}lI. CUl1l gl,,(r. p nuit.
c. dl' ",,,mllJ. nrm. COdred. lih. 10. & pro l'illbns ringlllllrlll1', vt
dicirurro d.f. M,j,o· l. C. de Ory. p ';i,L.ll.1111 quem.ldl11od lm (n·
cagium in{pcélis omnibus f.lculr.\t1bllS , com nv ·dlr.wbu; ;le
vrili(,lrib us, ("Uill{qll ~ cilliraris l'cl call: rt ,flm indiùlll11 &. COI1 ftit ll tum : ira & c~ranr.\ dc o\l1nlbus f.lculr<1[1bllS & vri"r,H1I, " ~
fingu lolïlm lieri dcb ell' , pro lil'gul or um fJculrlribm &: pa[{j·
1110niil: ,'C clUirJI l'X peeunia rcd.lc11 ex colkais, ponlr ((,Iu en.!
qll:dtOli Regio, v ·1 l'rollindr rh,(,uILHio, muner.l rJ lli.lwm,
Ilnpo lir.l pn tOc'aglJ \T lU Ilir,.t lu •. lir t'1l11l1 (,u.lllmm pro
prer (o lb::l:.un . & colle ,h rr"prcr {olutionc1l1 fOC.lglOWl1l: f,,·
c.\giulTI proprcr f,lcIlio rCIll JdhihlltlOllcm.lmp0fÎr101KI11,S: {o ·
lunoncm fub(idlorum RegiS & Prouillcix : qur mctlro habenr
limrlcm n:Irllram.
l\'llnc {upl'rcll:, vr dll!àlllamus argument,l conrran .l. Er inrrimis 110n obll:ar Id qllod diccba11111s , fOC.lgiul1l t cni? 1111:- t8
l1l1S 111 el è parr i m011l.l le , 11.1bclls cCI[~m & dt·cerl11ilJ.lram for·
mam pcrpcru.lm , & ill11anabllem. Nam ex hl qllx proxil11è dl'
ximlls,{uprà cauffi 17 .'7. l.conll:ar focagi Li no l'Oc lllere realc,n~ c
rolIs prxdii s impofÎClIm, imà reél-è inruellti 11011 cil: mUllUS, ail e
gelllls ali quod colbrioll1 s:fed modus "cl mllmmenrll ImpOllC'Jdl,& cxige!~di pcr modii vllillerli ~ cluüo ribus,ve! call:l is mu Ile.
yy ~
raper
"
�Cau«a42..~refr. y':
·d
C hlilJ -I~. li :.1. 1.
•
r i rl'I f0n.l I1.l.qux illlponllnrur pet/Ill Ils pro "C"\I1 : ficut lice carartl u'n .lur XI1Il111l '11 e!1: CI)1l d 1,.Hl[ colllrioJed in!1:rllmenml11
~. modus qu o colb:l.lllnponitur, & cxi;;lwr l finglliis muniCl['lbUI vcl incolti. pro t'OrLlm p .ltr illlonli~: {l'lllldcm lll!1:rumenrllm &: res CUIl!' .fl: Inll:rllmcntUm, (C 111 pcr fï.Jnelhllerli generis.
Ifff. d, fmd. ,"flr. ,,-,ri wJlmm. legal . nJIn Vt ibi nOC.lr Bare.diCpopen< &: dilpoliru m,non COlllpJCluntUr Cc (ub eodcl11 gcnere.
:!.9
SlqUIS aurem quxr.1r t C.lUn:Ull • qu .l re focagia fuerint ab
:lnriqllo aplld no inrrodutl:a,& indi~b il,lis cltIiraribus, "cl caHri~ p r modll vlIillcrfi,hanr pllm ca ll11:1111:qui~ diAicileac 10ll'
gll ill fllillèr,& va lde Itlmruoftll11 qllxflori rcblO , vel rb eraurario
Proulnclx, munCrl>m colbnoncs I;"l'"btim pt'rcre,& exigcrc
ab Il'lil l1lunicip,l.u p r ("lidnl1l S: hbral11:ldeo placuir illa imF Cllll "Hiucrlir:mhu<,& lXI,'1 l'cr matll":l vniut'rll c, ,,étlOném·
que fÎlc:tlcm d:llId.Hll ljuxiloll, non aduLl';ùS fingulos, led.lduer ù, irf.'.m Vllille rlinrlO1 , .,:: ciu' rI ndlCos vel rheClllrlrium:
CÙIll fingularcs red~'na: pro his 111l111Ctlbus non li nr obligarx
IiCco ,vcl rheCltlrJIlO Pl ll lJKIX f'·d l'ni n crfir.1S r.1l1rùm. Nam
ql1X dcbce vnllllrllr.'I. fi"~!"i non dcbcnr ,Iji{//I.fl fjl!od (///11:
'fliC ',>'m ·'f'''''I.. & lic~t C.\lIia fOClGli~ non vr.trl1f,ramCn nccc((.lri.l (tlllr & Jd/11odlll11 \'[ik~qlli:1 nI IÙ ',(1 ri li ~',& cDm minori
lï.m1rll pcr Cl dJi111~lIrlO, i/11 f' lllirio , &: cX1é1:io nlllll Cllllll lir apudI1C>\'luàm in Gallia:qlli:l cùm nu ll" habc:111[ foc::!;I.l. nLccf("n ulU c11,vr lingll!J \ annll imponal1t 111lll1n.l ralliarll!11 perdedos n1Jgilharus, qui vllÎra nt rerriroria, & f.\C ulral's omnium
municipl1m in linguhs pa ro( hi is . inde f.,ch (iiiige nri inqllilinone.&; adb pcr.njl'ltion,·, 1l1'pOnllll r, &: dilllll'llllnt irCJ muncra pel' finbcd.ls r:,LOchi.ls, qllod mllori ftllHeu:te !J.borc fir,
qll.lll~ apud nos.
Non ob!1:ar ctiJ.m (ccul1dul11 arglll11cnrllm: ql10niam n eL~·I30 w!' t qll od CJr.lfl:ra apud nos fiant in forma C<:1.rùalJ. N.lm
JlJ li Ira: (um p.lrux vllIlicriirarcs , qllx non h.\benr C:lra!1:ra . &
ndlÎlol11inus IInpOnllnr collcé1:am:l~OIl pCI lulidulll &: hbr5.,qlll.t
non poflùnr fine :dbmo l'cl caraftro exigerc :'ci {"hdu &.. ltbr:: :
lèd cùm iiI][ parllx vnill\:rfirarcs, vnll[cI" irqul (allllr kClllldllm
faculrarcs ru as,line c ar~rtro.Cllliratcs vero magnx,li babcnr l'Cdml! communes, aut vcé1:i~ ha, ex qlllbus pofllllr p.:rfoi llere
mUllcr~ r;llliamm fille ,011· ét.l nO!1 h.lh,'J1[ CJ(;lrn ~'licl1r Aql.li'{i.s ciniral,Maflilia,&: Archtt ,ex llonlllllix :\It" h:lhrntf' ['rtl"l>s
fil tfi nnt
H7
fufficiclltcS ad (ohniollcm ralharum.Ca:rcrre vero ciuLtates, qua:
non lubent communes redirlls , vel veûigalia, imponllnt collcétas ll1unicipibus (l1ls,ex quibus (oillunr rallias qua:fl:ori rcglo ,&:
rhcr.1urario ProuinClx,iuxta iingulorum faculrares, & fommas:
q~Jrum a:nill1arione dlllgcnrer faéta,vnu[qlli[quc collcfurur,&
qllorif.'\wr [cellndùm faculrarcs parrimolllJ. Vt in fimili rcfett
lied Florenri:c Pert. de Vbaldis. i/1 d.lrdl. Inll11er. nllmer. S. ldco
\ aplld nos :dHmum necelfarillm c!1:,fcu librul11librx, qllod abufiuè nonnulli appcllal1r caraf\:rllm : cùm propriè & [ccundùm iuris commlll1is difpolirioncl11, nu1\a apud nos line caraftra. vr Iati~s diximus [upr:\ (/luffa. t6. 'lIUJl. t. in quo hbro bbra:, de[cribi
debcl1r lingulolul11 res ol11nes,& forcuna: : fiue mobiles fiue im~
mobIles fi nr. aut per [e moucnces , & capiralia mercium : ve probJtur IN Ilm jin.·.C. dt imm.nem. C01md.ltb. 10. & in l.form:tff. de
cenfb,,! & ibi Barrol. qci idem I,otae criamw d.l.vnicd./1l1mer.2. 1 .
c.de 1V1I/1;a.& in 'fuo I~, ~. & Pcrr. de Vbald. d.trall.rmlfJtYum. (ol.z..
17/1l1Jer.8 .ficur &: focagium,(ad qllod collcéta [libordmara cfl:)fuit
indlétll '11,& confl:!rucu l11 vnillcrlir:!ri, ratione omnium rCrlll11 &:
fOl"llnarUI1l, vc fuit probatum (uprà , C4'1f.~ 6.ff'"tjl.~.
l'rxr<:rc'l, q\l<;maclmodum proXllne diximus de focaglOt:ira 3 l
&; catafl:rum non dl: ~liqllod mlll1l1S talli arnrn, [cd modus "cl
infl:.rumc11tUIl1 Imponclldi, & exigengi illud à {jnglliis mllnicipibus, pcr (nlidum & libralll. Cùm crgo non lie Jn\lnus ,rccl
inrtrument\lm. quo ip[um mUlltlS difl:ribllirur, imponirur, &
cxiglrm: non porefl: dlè nec rcale nec perron ale munus, nec
mlitum: quia à quo remoucrur gcnus, remoue.Ilrurper con[equcn< olUnes eius fpccies. & {jc inltrllmcntlllll Cuiu[cllnqllc rci,
nccdfc dl: alrcnus generis cflè quàm ipfà res,vrLaberio & PompOllio pbcc r , w ,. ff. drfond. mJlmll. vd inJlr.leg. Ex quo not..te Ibi Blld. qu od Jilponens & dtfpofirum, non Ce compaeiun[ur rllb eodem gcnerc:nec cata(trum afficir res oncre rcali, ve dicir Bald. in 1. pl.llct. 6- ÎI,l lW/Iii/en,. C. dtf,mf Ecrlrf & Perr. de
Vbald. tr,,,1. d,' rolld7-. rol. 4. n/lm. 1 j' . ver[ ,!t"'rto rJI 'l/ldendI/7fI. &
CJlhcnlis ;" d l. p!ncu. col/ll1lll.fn. /11/1111. S. vbi qux rir, li aliqua:
ponèilïol1c:, li'lr ,llltbrarx J.1iris ,deindc eran(eanr in EccJcliam:
an tran(canr cum nncre allibr.lrionis, tJnquam aAixl oneri rcal i:
& condud lr 11(,~:ltiul: : ill.\ rari nnc, quoni:lI11 ailibr7.rio non afficie l'CS, vr no .lOJIl ndre. & Damin.i1JC.I .d, Imm.Ecdcjiar. ltb. 6.
y Y
3
&: hoc
f
�Calltra41..~;dl:io.l.
J5 8
& hoc bt(ùs pro bat & pra[cqui.cur Barr.in conjit.t8 o. incipji a/j.
']1/4 p0J!1IO .tjli,n.,t".& fllGùs hoc rraébr Felin. in c. EccÙji". dt CD"Jlif.col. 1.7.n.~. ver/ic. ']lIintl tjuofro vtr,,," vAle4ntjJalllt4. ideo rehquiœ on~ris coUeQ:œ , non [cqllul1ClIr poOèfforem ,fcd ranqllum
obligario per[on ahs diuiduntur il1tcr hçrcde s, 1. 1. C. de .fIJ/JOH. 66- trib.lib.IO.& ibi B.m.& lo.de P!ar.& dl: gl.in t.l1Icol":l.rd munirip.& Ibi Barr & com rsunircr Scribenrcs.
Terrium vcrà argumcn:lIm eon firm.lt magls , qll~m impu.
gnat (entcntiam no/!:ram : quia licèt mllncra ruiltarliln indicantucctiam forcnGbus poffelforibus, qllod de iure commllni non
potell: fieri, niCi muncra Gnr mcrè ranimonialia: ramé apud nos
nOD imponllntllt forenGbll s ex d,CpoGtiont: illris cOl11l11unis: Cd
ex di(pofirione fl:aruti Prouincialis,quo Calletllr, vr forenfes poC(elfores contribllere debcanc inloco,vbi pofIidcnr,ctiam pro his
muneribus ,qux imponuntu r perConis pro rebl1s. de.: quo fl:amro
fit mentio in ordinationc recur[orum, fuperiùs rel.lta:& hoc ftatuntm cl.l.rè demonfl:rar,tallias apud nos non elfe merè patrimoniales, n.l m G flli([enr mcrè rcalcs, non Crat opus fl:arl1[o, cùm
iure commuOl (quo Proumcia regltur ) furcnCc\ polfc([orcs munera merè parrimonialia (ubirc coganrur in loco vbi pollid~l1C,
erG alibi habcal1r illCobrlJln,d:l.rrfcripto. §f hoc larè dccl.lranHll
fUIt Cu pd.
Ad quarwm re(pondco, quod (lIbf1:amia & fornu mU!1ci'is
rcalis confifl:it in re,hoc efl:,in obiIganone reali: lieur 11111nLlS PCt/anale in obhgarione per(onali, vt probawm fu ir (UPCrill ','0,.. .
31. Scd t ordinan um vcl extraordinanum , tum qUJltt,'h", '111. Je cedum (u bietto, hoc cfl:, muneri rCJ b vcl per(onall IJ,lInon
murant namram vcl [ubfl:amiam rouncris re3lis vt:l pn(o nJhs.
vnde licèr ml!nUSper(ollale, qllod im pol11tur per(onis pro rcblll,
quandoque (Îr ordinarium, pcr pcrullm , & /inguli s :111111\ t'ub cadem forma prxfl:.lndulll,nec pr!îlhno varielnr:proprcrca uon tequirttr q1l0d fir Illunus mcrè reale cùm obbgatio, in qU.l êpnfiftir (u bftamia ipfiu 1 rnuncns, (v r di éhlm cft, ) {ir pcr[o,ulis, &
pcr[ona pnndp:ùircr obligcrur : nec proprer ordilunam ciltS
prœfl:arioncm aut formam, mutarur cius {ilbfl:antia, au t n.HIlr.llis qualitas ,v t per[ona definat e([e obligaraJcd cm !nUIHI\ pcr(on ale ordinariul11, impoGrum p ~ rfonis pro rcbus,vel excraorc\in •• rillm,u prœfl:atio fit exrraordinaria, & non rciterabilt s.
33 Nee obfl:at, quod à rnunetibus ordin ariis, 11 ~Ç Ecclcfi;l, t nec
6
~"
.
1il; S
'3
CaulT'a 41.~:en. [ :
f9
:tllus qui(quam excu(crur ,etu à per(onaliblls habeat Îmmuniratem,dl.pl/lctt.& ibi B.lld,Cafl:r.laCon.& rcliqui Scribcntcs, quod
problt Itxt.in 1. t .C. dt vawiont publ. mNn. & 1.l.e. dt mdllliomblu.
6-1. mlnts omnino. C. dt dlmon.& Iri/Jllt.llb.1 o.lf.Cfine ((nfvel reliq. cum fimihbus. Siqnidcm illa iura procr.dunr, & habcnr 10cum in l11uneribus merè reallbm,qu<t po{[ciliolllbus indlcuntur,
in llulbus Ip(a prœdia princip.lliter obliganrur. Siquidem ab iIlis
nec Eecldia,nee alius qlu(qllam cxcllfamr, I..fn. C. de txaaor.trÎbHI.f. flt']llt. & toto III. C.de mlln.palrlmon. lib. 10.& If §.hUII1modi.
ff. dt mllll. 6- b01Yor. I./JI.<bonor,bu. In princip. 1. fimt mlmml if. dt
VdCoIt. 6- eXCII]lt. mun. fcd no s loquimur de l11uneribus, quœ indl cumur per(onis pro rebus , in quibus per[ona principalitcr 0bliglwr: & ad obltgarioncm pcr[onre , (equiwr acce([oriè obligano rerum , 'Tr dlé1:UI11 fuit (uprà ' , numero ll. Ideo Gue ordilllria unt , Gue: extraordinaria, EccleGa ,&:: alij , qui à pcrfonaltbus
habent prxrogatillam \' cl prillilegium, cxcu(antur : nam cùm
proprer prtlulcg,u_m p_r(ona lit exemra, non potell: indiQ:iolle
muneris ob1t g.ui : quoniam talc munus per[onale non imponitur,nlu tnunicipl bus vel incolis,hoc cfl:, perfonis fubdlris imponcnribus,d.l.refmp lo. §fi. (cd Ecclctia vcl clerici, non (unt (ubditi
ncc[ubiaccnr cO:'um illri(diQ:iolli, aut pordhti, aUlh. iwr.nrtfla
commllntl<ls.& nolnl.in d.l. plarrf.C. de focrofan{!. Ecclef. in c. nm milIlIl.dt imm'inu.Ecc!t! vbi Panorm , & ail) Scriben. idem renent,&
facir c. l.eoJ.ltI. llb.lf. & in EcclcGa nUl1cupatim id notat Bart.in d.
I.rrfèriplo.§..f. & lat!: hoc pro bat Domin, iI/ d. C. 1. & Barrol. in d.
COIIf 18 0 . Si crgo per(ona ob prillilegium cxemta obligari non
pOffft his mun erib us , qux impolluntm pcr(onis pro rrous: (equi[Ul' qllàd nec cius rc s trullr pro illis obliglt:l:, Cdp.i/CCeffir//lf)}. de rtglil. iuru ln 6.!. cùm principJlu. ff. dt regul. ÎIIYM. Nam
ab hl s muncribus qUOttCS per[ona cximitur, eximllntur quoque
cius l'CS: cùm pn(una principalirer obligctut, & ad obligationcm per(ollx :lccclbr remm obligario : ideo rcs perfonx cond ,riol1cm (eqllllntur. liq llidem hxc mllnera , non inha:renr
rel,ratione rel {"cd per(OI1a:,cllI indicumur.ldeo 110D iniungunrur
vel il11flonum ur,I11{Î munl el p,b. l'el incolis: boc efl:, per(onis fubdiris,d.l.refèrlpto.§fE t ir3 dedar ~ndo , coc i1iat iura cotraria Barr.
in d.cofl8 ô.co/f in Ji. vbi dicir, q, omnia iura corraria, qna: d ici:1t,
à munerih. ordlll3rii~ lIcminé excu(ari, loqui & baberc k,cu in
pl'œdiis mburariis & mUl1etlb. merè l'Calib. qua: propriè dicu rur
oldi
�• bO
Cal1(fa 4 l .QE,xrt.l.
~rdinatia.ldc01 volune 10J.n. Andr. Domll1 .. & 10101.111 (.J.de immUIl.Eed'f& Felin.in (.".Fee/p.,.". ? 6. dt' ,onj!itllflo,u6w. vbi allcgJC Panorm.id Ip(ùm confirnwuem. w~JiI.mCl!.fJl"dun Andrt,t.(.
Idem quoque voluie Pecrus Antlpoh~ ProuinciJlis tri tr.rtf.dt mil
m,.", 4.p~rfr prinap.,Ii.§.1 .il1cip.lIl1l1( urd/IJ( f,rcptllp. n. 7. vbi dicit
omnc munus quod imponic.ur pcrConis pro rabus , fiuc ordll1Jrium lie, fille extraordinarium ,eiuCdcm dlè natura:, nec polle
llnpol1l,nili clUibus & incolis. d.J.rtfcripto.§. fi· pel' qllem ccxt. di·
cie declarari,&: deeerminari omnia iura contraria cùm kx noua
detcrminacionem rccipiae l Icge antiqu:l.I·fld 6'- ptfl,mw. 6- 1.
lion tjJ I1DUllm. & ibi noear.if ddeglbuJ.d'tud quoqllc vo luie Ioao.
de PI:u. ill d.I.I.c.dt V4CIft.p'lbllc.mlllltT. dum dicir ,quod tmmuni.
t~S eOl1ccffJ à muneribus publicis, non rcC('Ccur ad ordinana pa-.
rrimonialia: [ed ad exrraordlnari,l c.1l1tùm. & boc volute crialn
gloff.ml.JJO/lorrm habfl1f1.if d( ""lI1er. 6- hmor. & 8art. in 1. (, n.5
c.de imm.mm. cO/lad. lib. 10. & [equitm eum Ioal'. de Plat. in l.allom. C. dt tXAll. tribut. & Petrus dc Ybal. tr"a.dt colltEl. col.? .1111m".~ S. Bald.in lji.ér /IJ l.dElom.C d<! (wc7.frtb. du m vu Ir, diCpofiCI on cm generalcm illius textus, l'd'tri ngl .Id llIunera merl' rcali.l,
quz prxdiis mburanis indlcu11wr
; 4 Pr:ncrea li rcfpiciamus collcétam ,'lux IDU11iclpibu\ & i11colis pro patrimoniis imponimr,nullum munus cm ordinaril'm!
cùm collcaa (cmper fil' munus cxtraordi1"3ritt, vc volulr S.m.l" .
d.conflS o.lo·de Plarel,in rt/br.C. dt anllM..& n.l)//t.coL.!. In ~'rrfde
fwtndo 11/unm pAIl'lmOl1;,rli.laf.ÙJ d.l.plllet/.coi. 1 . fi/lin. 4. & lbi B.IL
& CaO:renC c. dt flCroJE(dcf. C~flrcn(qlloquc in 1. 1 §. IJI( riflf/"J,
1JUm(T'4Idt Pllh/ie.Ô- "HElI!,.& nor. Scnbenrc~ f1,0fl: B" roI. III f.l..r.
dt militer. cS /fJ 'luP /Of~. Nam collcEL:! Van.HLIr hnguh, JI11115, (ecundùm au(!memum v.el dim1l111tionem faculr.ltum (ingulorum,! formJ.'ix. lbi notar Barrol. ifdt etlljiblN.
QE,imum,licm & rc-rrillm argllmcmum, poti ùs confirm.lt,
3 5 qll~m lmpugnJr cOOcluûo11cm, dll1l arreO:o t Chr~flian.I !liI1'i
Rcuis llobIles habenrcs iun(dltbonem,immunes CUlt a ealllJru m
mJ~eflbus, pro bonis iure feudi i:idiu acqullin5, vcl in fmUl'um
acql11rendls iure COlDOlICli ,confilcarionis , vel dcCamparalloni~.
quod priullcgium non habcrene nobiles iurtCdlétiollclI1 habcntes,li mllncra ealharum apud nos cffem mcrè rcalia,à quib.I1Cll10
excuCatur, 1ji.C.dtexIlEl. tribut. Su nt igitur perfonali.l,qua: ill1 ponllncUt per[onis pro rcbus, à qllibus fl:lIdum babct immuniral'cm
t
Cauff.14~.~a.rI:.I.
l~1
rcm,in calibu\ CUl'r.ldléb . Nam & Ecclefia & (llmml lllagtflfams ae monctari), &: ql1amplures ,di), habcm priulkglll lll , nc
illis conmbllcrc rcncantur. Nec Regis placieo fUie (lIblJrulll "cl
cxrinéhll11 fcudi plïullcgullll ,Ccd l'0tiù s co:nébltl' m &: Illnltatun.l ad Illos tres caCus, CÙ1l1 rl'l1h COll'rttcrU uLm, 10 bOllls
ncqulrendis iure prx1.Hionis. ~..: hoc lariù, oamdil1\us /lfr,) cau;:
P.l-7.fj. 1 .11.21. '
•
Ad CcxtUlIl , p:uee rcCponfull1 ex his ,qux fuprà dlXimus, ln
prinClp.hlllll4 fJft.:jl.. ~olliJI1l t (i cOllliderCllllJS mur.us filmle:, Vt ; G
confifl:ic i.n labore c rporis,& vigilalltia animi: vr I1lud cOllfidt.:ranc & dcfinlunt iurccon{i.I1ei m t.l. & lji.ér lot. lit .If de /'l, UN.
honor. ccrrè nu lb eru ne apud nos mUllcra talliarul1'1 pt rlonJJ la
vcl mixca ,fedcrullt omni.1 parrimonlalia. ~oniam illllll ~ explicandls & pc.rcraétandis,nullu< labor eorporis aur "igIlanC\a Jni mi collaroris rcqllirirur: Icd CUlllt\lS dumrlxae c ollarionis, &
crogario parrimoni) d-:fideratur. Ar (i coniidcrcll'us o~llbatlo
ncm lingulorum : propr~r qu am coaétio vc:l COl1'pl1llio ad"cr<ùs
fingl1los cnll.lcolcs d.ltl\l':llluclllcmur mUflera ralli.m:m, qua: III
loIn fclmtu & crogarionc patrll11oni) conliO:unr,dup'lcia, Vt aie
Vlpian. in d.l. rifrlpto. §. Ji. & Au·ad. In d. I. fi. §. p.III.1>'O'-"'/liorum. Nam ql1Xd.1l1\ Cl'UllC mcrc rcallarCl1 parnmoniaha, ']l X
ipfis prxdIis prxdlalircr indicunrtlr, qua: eOI,lilhlm i:' oL'lrgacionc rc.lli, qua: perpetuo cohxrtr pra:dio ,&: nOll pcr(ora': I,ko
rcliquia:' hl1ius mLlllcris, lèquuntnr poQ.èlTorcm , vr diéll1111 dl.
~xd.Hn vero CrL1IlC perCOIl.llr.l, qua; 11011 il~dicl11ltur , nili n.LI
Illc'pibll&vel Il1 Cnlrl, & lëi~f'tll llC Ir ob il garior-e p('l(onalr Ill!.;!:'_
rcnce pêtfolla! pl' l1lCl pJ!itc:r, c (IÎ ra! 10 \1(: lcrLllIl conrraha:ur OL!IgJtio, l'e dICl:IlIn cO: (ilpr,1 Er hoc munus rerfonalt- l' Iql'~l'do
impollitl1r per(onis ranOlle pC, [ollarUlll , aljquando ranone refllm & fOrtullarum ,& hoc Jppel!.um n/leéftl, illud c.xplf.llle: &:
vrmmquc crt mUllUS pcrfonalc ,qllod imponiwr perfoni, r; Il!cipallter ,lÎuc rarionc rCl1l111 , {illt rufonan:Ol tarrùm ;1111'( 1'3[Ur: qUia VrrLlll1ql1ccoDlifbe 1)1 cblrharrorre ptr(ollarum, fltL IL
magis obligaflfur in VllO , ho\ cH III collcaa, ql1 àm in ah ,hoc
cf't III capirati{)llc: quia in vrroquc ml111cre pcrCora prirclf ail'
ter obligatur, rcs aurem in eonCequcntiam, & acclCor.iè [Copter obligarioncm perCona! , n pnuilcgio fifei, quo fiCCllS pro
contraétu & obligationc perConalJ haber omcia bOl1l fLlt dcblroris obligata & hyporhec:tr.I,IJllfcrlllr. §jifcli1/fdt II/rc jilèJ.&~ d ,xI-
a-
zz
.DlU~
�l l' l
C a un".! 41 ,QE.:r0:. r.
mll Ii 'pr~ 111 hJUpl.9, N ec plO rrcrca, quèd c~pirario imponicur
pcr(0 111 \ pro prer per(o na ' .eiu s o hligario dl: magis perfonalis,qua
obh gat lo coll ~~lx,q ux rari a nc reru imponitur: cu vrcaq; fir per[o,nali ~ & dll/dé
"c neris.Er lie mcriro no redpil't mauis
nec mi,
tJ
b
nus: vr jnagls lir pcr fon .lli~ vna qll àm alia : nam in vtroque munere l'am er obhg"w r perfo na & principalirer , & res accclforiè
&: in CO/l/C l]tlcnrl am • vt diéh !,11 dt IN ce fubO:anria aut genus
re'clPIt O1aglS lice mlnùs: ClI I1\ hoc tir pro prium quanriratis, vcl
llll.llitlris: tnlO nec vnLl m,hoc' cfl co llréla, dl mag is parrimonialc,qll J I1I, :lli ll d,boc d l: ca pir.1t io , in fu o crcnere&
fubCranria mub
pcn ;:nlln vtrLI mq llc lit t11l1 nUS parrim o niorum perfon"lc ~ quod
[lIm tu pro prio co ll ator is, lill c eiu s corporis labo re, aut vigilamia
Jnimi , expl ica ruL vr t11crttO patrimoni ale d ic arur , rarione (um.
rllS :) icè t ratio ne obligario ll is Gr pC'rlo nale.in qua {ubfranria huius lI1 uneris con li f1:tr.
7 Ad (c primum re(pon dc tllf , qu ù d t licèt apud nos (ola nobi.
!t :as fin e fc udo & iuri(dtélione,llon cxcu(er à coorriborione muncrum rall iarum ,ti cuc excu(ar in Gallia:non proprerea (equirur,
<1uod ralharu m mlln era apud no s line J11erè parrimonialia: cùm
iurc (cripro , quo Prouin cla no fl: ra regitur, vt probauimus {up,
cnu! l 'fj",ejf,VntC,1, no bil ira s (o !.t no n cxcu{er, am prxO:cr immuIli r ~ tc m à mll ne ribus per(on alibu s. vel mi fl:i s. 1.& qui origimm.in
1"6",. in V(1 Cd!Ieri d'l lml ?riu,tli,,/Hllmllis militum cogn",i jin/.& in 1.
fi §,p",rif1lontOrlll1J. & ibi Ilot. Barr, jf. de m ll1fll'. & homr. probarur
cr iam in § lIudiellt,in ver!con/lmit vntlmfjutmq"e nobilium filNéljgnml ,'ger~ âllitatum 'filM inh,,/;itan/,in ml1 h . de definfo . cÎllitat. quod
C0l1 hr'11 ar Alberi .in rI/br.ffde mlm,& /;~lIOr, eolllm. 2.. m.m. 17.verf
fi "l'",re '. ''''1" id nll"lllS excufintm' '; mlU/tri bus. & lariùs probaui·
mus ClWjJJ 50 . JUifJl. I. C o nril1git igitLtr in Galli a nobilcs exc\l fl ri 1110riblls vcl conlÎ.lctudinc regl1i, qUlb . G allia maximè abundnr , am ordi naei one rcgia à Carolo huiu s ll o mini s (exro
G,l ll iarum Rege faéla 14oS .qu a nobiles llob ilircr viuc ntes, fatH
[u ,l e immunes ab om nibus ralliis 1'.' (ublid iis pro bonis acquifiri s vel acqui rcndis à plcbe, vr referr Bcncdiél:. in rtprt. e.R,'ynut!"!.
de (eHm" in v erb, & vxorem nomine tAdtlaJùm, nllm(ro 1 Ge. 6162" & fu (iùs probau imu s in dill. CIIUffn 50. fj/l"'J l, 1 : N a m Iieèr
prilJtl cg iutU cximar pcr(o nam à concributiollC muneris per(onali s. & boc modo pauciotcs fine co ll ~ to re s : ramcn 110n id murac
mune
Caulfa 41.~Xl1:. I.
J (, J
muncris (ubO:antial~, aut nawra m : cùm plus vel mill "S non faciant dilfcrre generc,l.j.& ibi nor. BJ.rto l.jf. defi", d. mIr. 6- mj1r.
vnde fi munus narura (ua fir per{o na lc, impofirll pcr{on; s pro rcbus: cu ci us {ubfra tia côli flat in o b lig:uio nc pcr(onar\1,( Vt dt t1:u
cfl ) quamdiu obligatio per(on aru durar: eriâ ciu s elfenr Îl & (ubfranria, nec mutatur , qu amll is dig nitas vel l'riuilcg illm ex t tl' at
per(onam ab illius co rriburionc: quoni am ho c mo d o m agls 111 tnuirm qll:lnriras obli ga rioni s, (cu numerus co nrribllc n[lum • St.
clfeélus ipfiu s obli g arlOnis , qu x pro hoc efh cirur mi no r , qll ~ rQ
m utctur vel alte rerur eiu s (ubflanria. Ideo li cè r in G a Ili a nobiles non contribuant in râ llis ,t arrifi ces pro eorum induftria mll · 38
neribus indi cantur: ae col o ni , ctli nllil as res poi1ldeanr : ( q uo d
non cfl: apud n os rcgularc) ta men bxc dillcrlit3Scoll atOt' li 111 , vd
priuilcg ium ,aur 111 0S , non l11urar fubflanri am muncris , aur fo r ·
mam obliga rioni l ,quc; per(oni s pro rebu s impofir a efl :ncc rran(format i11am in rea lcm, vr mllnus dcfinar elfe pcr(ona le: {cd (oJàm minuitur vcl aug etur prx flario & numerus coll arorum : ira
vr phues vel pau ciorcs hoc mod o tinr in Gallia , qu àm apud nos
collatores. Nec proptcrea munu s ta lliamm, ma g is cfr per(onal c
apud Gallos,qll àm apud no s, na m mag is & l11ittùs(v r diél um efl:)
non f~ciu nt dtlfcrre {pecie, nec generc: cùm (u b fr anria in (e no n
rccipiar mag is vcl minùs , (cd ho c proprium lit quanritati ; '1cl
qualit atis, vr di cune Phil o (o phi
Concludi t ur crgo, 11111nera talliamm apud ·no s elfe per(o n,llia li eu t in G alliJ ,qlla: im pOlll1l1tUr perfoni s pro rebu s,{eu fac ul[aribll s ling ulo fll l11, & n Oll Illcrè patrinlonialia: vnde lI1 erir o ,lb
illis Eccle/ia exc u (;lt ur. vr fui r in hac cau fi~ m aio r; calcu lo onc1u{um , d ie v it. Febru ,ui j ,alln o 1569. ~iJ1 i m à t fi C., ltrc nfi 39
crcdendl1m li r,in !,pll1rC1.n'4 '& j. C.dt SS, Eeclif. t1l1l1a: (lI n ~ h 'die
flln éli o nes publicx merè realcs: fiq uidem d ecre(ce Prc R OI11JP o ru ,:, Im pe rio, o mtll a rri bu ta (eu funéliones pllb lt c:e ( q u~ nll lllCr,l (l1 nr merè parrimonltdia . VI' po fl g lolfam d ocen r Sc nb cnres
ùll.l.inver6o.per.dc nr,jf dep"b/ic & vell. ) ab icmnt in dcli " rtl din cm :nam qua: poflea loco tllorum (ubroga ra [u n( mlln ~ ra , n uua (um : ~ lIX per(on is proprer rcs, & n on rcbu s ip lis indicullr li t:
ideo per(o nx Eccldiafl:jca: , cùtn non fi nr (lIbdltx 1.1Îcis , iis tllll llcribus non ad frring unru r, vr d ocer C alh,in loeo ian; du70,
l Z
2.
�Cau(la 41..Qi~n. i':
t: r
blicationis nliul,coram rcétore Prouineix fafrz, vcl ~ho habcnce halle iurifdiaiollem,&; eonfirmarionis ab co (ub[cquun:. Ab
co enim rempare comput:lrur annm ad appcllandllm , vd qucrclam llloll endam,per rcxtum inl.I.C.d, ap~eh.pubL. lib. x. vbl cata!1:rum non habct c:ffcétllm,nifi Pl'ouineiarum reétoribuSlpriùs
fllcrit inrimarum , &eOrlllU (ententiis reccptUm & hoa(cquul1tL1r omncs Dotlorcs Ibi. &; ab i\lo tempore pr<l:funrirm
(ciemi.• illius c,ltafhi , CÙI11 priùs prx(umatnr ignorari, vt dicit
loan. de Plat. in d' /'1uifi grtrUlOJ . pofl: glorr ibi, in verbo oblt/riom. q110 C:l(u, h oc ef1: pofl: infinu<1.tiollem , &; confirl~1acioncm
anno lapro ,de ime non admitnir 1r appellario, tL L 'flli grll/Mlol.
in vu{ic. 'mm(i> "Iitem te"'pore d,neg l~itllr IIOi~. \'Scd cùm cata{hum hoc non fUCl'it folcmno . ima neC'pui;)li ca fcl'iprlll'a, ex z,
quo non habet <lnllllm & dlC[W; fine quibus non porefl: lieri public:! fcripema,vt not.loan.de Plat.in dla.I.I.C.d, apor/l. pl/bl. Ergo non prx,ud,cae R"rcrio , quull1 pollie appelbrc &; q\letel,ue,
vcl1l\!ndo .1 llic 110ti[(x. & ifto cafu prxfumitur ignoranna, douee probccurrci~l1tia. &; maximècùm 1l011fucl'lt corlm .ahqllO
.
oili larto ill!in I.ltum &rCteptlll11.
St C II1dum, qui,\ o rdillario de [C'xf1:imado &; relibrando boua
lingu\orum, & de rdiciendo caca!1:ro, fada à confi lio generah
dlél:a: vniucrfiratis :de iure non comprebendit diél:um Ro[crium
nec bOlla ri.lI raccrdotij, cùm priùs oLlnquam fuiffcm allibtac~,
nec defcnpt:! in cacaf1:ro diétœ ciuicatis. Et mand,\curo-t vd or- ;
dinaeio diéta: ciuicatis, incelltgicur (edlndùm quod m.lndances
retro rem ponbus conClleueru ne f.lcere " VI' per i\Ju m ccxtum nom PolLlI.COlfl:rcll(i... 1. v,1 vnilltrfomm.in vltlmo lJOtAbtli ..!f dt pigno
afl.qllam Icgiccllm §f. LegM pr.tcedmtis. idemquc!equtll1cur Ihi
Barco\.Bdld. & Doétor. communirer, item Ile 111 lJi pig"ol'e. §. Ji
mdl/oued.tltlllo. 6- in/Jijèml's plurlilm. §.jn. Ile ibi norat B~lrtol.
.!fde legat.l . Sic & conceflio faéta ab Ecclclia , ccn(c.rur faél:a Cecundùm con(ucrlld inem EccleGxconccdencis. VI' nor. A ngrlm
AII/hm/ic.d, relJ.l:;alfji.• "on ,fhm.& iifl !.c. -le illr, eml"y/mllf. SIC
qLloquc verba cOllrflél:u< inccllig llncLJ[ fccllndl';m id quod COll·
[ucrllm cft Il c l'l in t1loloco, vr poll: Barcol.noral Cafhcn. inl.Ji
pnùs.§. 1. de "1' 1'11111. arccHd. & hoc explicui bciù s fi'rr~ C4ujft l5'
qlu(lio'4'& id,,, no n dcbucl'lll1c b011a dl éb:: Ca[lcll~ l1ix d,' (cl'! bi in diéto caellho a ['<'l"1:q\lJtoribus: CÙI11 Ilec ml'ldNUI11 ci,
fa éttlnl C'onorr{'h, ndcrcr ill2 bona,' n ~c pcrfonas prillilcgi ,r; 1$
'3
---S V N
ft{
1.
1
z,
3
4
5
b
7
9
.Q.f AE S Tl 0 N 1 S
Cal/fld: 41.
A RIA
dûtllr a,1 npp,lf,",dl/m àgra'lamiTit ptr.tqualoris,de 'lUP UJ l.ql/ifi grn't.t/os.c.de w~r& cenjit.nol'l Cl/rril, TI/fi t
ale mjiJJltatlOllù Cr pl/bliclltlonis C,II".(I" , & tlh"4 confrmatlcnù.
Pllblicn fcl'lPlllra fJOn dlCl/tOr,.fi non Ihlbu Itnnll1'J'J & duYll.
Ulf,lfIdatum vel orJwallo ordmis aLlmi:« Clmt,lIt. ,intdligitNrpei!dit", ql/od 1IJ,lTIdarl/cs raro l<illpnrtbllS cOII(ùm.r"nl/'nare.
ln m"nd."1l gme/.ul,"DI< cOlJJp"hcnd.•tflY per(o,,,, printlel,lûrta.
C.'T.rffrum 'l.'el.e(fIflJllm(.léf"III, 1/011 vocalif ~Id p",(rntlbHJ JlIIS, ql/I
c'''.lflro vcf 4hmo defcrtb"lJ/"r, tI/.s fJ911 pr.WICue.l.
ln Caf_ ;tri refi c1loJ1e Cr '/lI'/lTll l'er'~1".llione, v ,dnd,[tm/I,i , '11/0""" lItlne/l.
Dep"I,"1 durr:o OrdlT/li .d per.'qlldl/one", citûlimf.tciendam, & ad
rr{ormmdl/ln ,fjfl1l11111J ,(ilCted!ml ln {OCHNI Cr officJIII/'J per" 'fl/a·
IsmiIJ,ve! dl{r~/{orullJ : Ideo d'hem (truare mo:ll/ltJ &/ormaT/l,
'/1'< .l7lfl'f"/fÙS ab rù for1Illbllll'r.llflf)'fl/e {olcmTII/ aUs. n. 8.
D1Pojitio d.l.qui (è<~r.lwos . C. de wlfi'blu & cmJiI.non hnou [ocum
hodu /JI PrUt/llJ(hl : Cr q".II'I.
LA'nmu 1"i dL IIIre
f2.f AE
S T l O S E .ç P ~ D A.
Vic pr:rtcrea difccpcarUtn in hac cJlIflà,.An
caraflra huius l'rollinci x ÙcÎJnr prxiudiCillm bis, qui 111 pcrxqllariol1c & œfl:imJtione rerum non fucrunr prxfences, nc'l'lc
vocaedi IlltraallnUI11 potl: cae.l!l:rum COI11plccum non appcllaucrinr.
III qua quidem qllx!1:io ne fuir commulli
{ùffcagio conclufum , cataftnllu dlaa: cluir:J.cis , n OI1 pr:riudicl'
re diél:o Rorerio Reél:ori: quamuis imra al1num porh111am caea·
f1:rull1 fuit corn pietUI11,I101l prollocauerir , idqllc Ccq Ill'ntiblls ra·
tionibus .
1
Pnl11l1ll1, ql1~ an 11 ilS qui dltur ad appellandum ~ grJUl'
mll1e pcr.rqll:\torum , de quo ml. '1'1Î (è gr./I/</IOJ. C. de cenjiblls!'
arifit.ltb. I!. non cllrric llIli il die mfillllltIOl1lS a:rtimi, & ru·
bli
t
ft
t
ZZ
3
lU"\,;
�CauEr., 4t. ~a:Il:.z..
qUa! non eonCucuerant aneea allibrari ,& deCcrioi in caralho
4 diél:a: ciuiraris. cùm in t mandaro generali ( vr diél:u ln efl:) non
comprchclldarl1l' perCona priuiJegiaria, vt voluie Bald. in 1. in
frJ/ldm,. §fJf.dt 11J1lit.uldm.
5 T erciu m, t quia ralis dcCcriprio Ceu caeafl:mm , fuerat fafruOl
abCcntc difroRofcrio rcaore, & ipCo non ciraro ncquc vocaro.
quo caCu fibi non prziudicar, vt probarur il, L. form". §.fl (;,m {go.
ff.dt (t11jib.t.cmfualù. c.dt d011lttionibuI.l.qu.t '1/Çifqll'.jJ. dt M'luir rlf.
6 domùt.cum concordanribus ibi allcgar. per glolr Nam in t huiu{modi pera:quarionibus vocari dcbcllt ij quorum inrcl'cfl: ali:îs nol'l valer deCcfiptio. ve pafl: Bartol.notat. 1oann. de fiat IR 1.
fùfùptom pr«fontibus.C.de f1ùpt.& amw.& in l.l.c.dt apoch.publlc.
7 Mro 10.& lariùs Ccripfifuprà,w1à 3 5-11/,tjI·t. & 3· Nam t cereum efl:, dcpmaeos ex ordinacionc generalis coniiliplicuius ciuiracis,ad perxquandos ciucs & faculcares fingulorutn zfl:imandas & de{cribendas in difrocaeafl:ro, hodie [uccedere in locum
& officium di[cu{[oris,ve! pcra:quatoris,de quo in t. I.C.dtdiftnforibudfi ptu'luafor.l.ptU'l'Mlom.C.dl cmf& anfit .Mm xj. Vilde
8 cales t depuraci & fubrogaei inlocum perxquarorum vcl dieuf[(Hum, debcnc [Gruare formam & modum anriquiens eonfl:icumm in confelbone carafl:ri, & bOllorum dcfcriptionc, & illaru
faccrc fingulis po{[c{[oribus vocatis vcl prx[entibllS : & dcCcri.
ptioni fcribere illa omnia , qua: antiquitùs eOllfueucru11t libmi
& de[cribi. item xfl:imo completo , debent illlld offerre prxGdi Prouincix,feu Curia: Regis ratiolltlln,qux hodie habct halle
iurifdiB:ionem : alioql1in non potefl: dici carafl:rum retH· & fo·
10 lemniter fafrum.Et lie t pcr confcquens,difpofitio difrx I.qlllfi
.~ra/latos.non habcc hodie loel1m in hae Prollincia, ex quo nulla
nunc eata{ha,[cClIndùm formal1l iuris. Sune cnim, qua: Vl1lgllS
waflra appellanr,fummarix ql10cdam dc[criptiones bonorum,&
remm fingulorum ciuiu m & incolamm;finc [olcmniranbus inris faél:a:, Vt merico non habcanr hune effcél:l1tn iuris : eùm propriè & vere: 110n finr eatafl:ra. Et ira fuir eonc!u(lIm in hac qU:l:!lione, & pronlll1eiacum die 2.I. Martij, 1558.
-, 66
CA VS
•
C A V S S A
43·
EruentecÎuili bello, omnes ferè iudiciorum O:repitus conquieuêre. quiefcente enim foro, omnia armis traétabantur, vt nu IIi aut {altem exigui admodum fllerim {cribaeuum proueneus .. 1caC] ue Stephanus {cribatus condllaor,petiir rcmi{sionem mercedis ob O:cri litatem:contradiclt pacronus fifci,& CiUllc bellum noiuO:am remifGoniscau{f.!1ll cribucre: & locationem iuris fi{calis, pro
cer~ione babendam dcfendebat, cuius pericllium condl1aoris elfet. Cauffa Iirigata, placuit Curi;e, m~rcedem
pro r;l,ta damni minucndam •.Pronunrbtum ex temporcàic 8.Martij,ls6 8 .
:l
1Uxt3 rententÎ:lOl Bar. in l.cott:' fcrro.§.qui maximos.lf.de pubL
&: v(fl. in J.& 1.
qu .culU Sop inioDt'm [eqlJuntu[ Doél.(ommunitcc.vide ramen fufiùs in quœfi:.
s r M MAR 1 A
i l AE SrI
0 N 1 S
vnic«, Cau./fe 43 .
i
t
Locatio in rtblls incorporAlIbl14 habtlllr pro iNrium ctfsiont.
Remifs:o merudu propter bdlHm ftri dtbtt conduélori veéligttlium,
.fi(l/ndl'l11~ opin/onem Barlot; m l.cottm. §. 'ltli maximos. 'IN .. tft
commlinlO.
3 Rcmtf.io pmfonis,fùri dtbtl cmduélcri[cribttltl4,qllando pr,uenlUl
firdMlu, propter tdtélNm promutgatllm cauffi litùlm fniendllrllm ;"frHnI admodum dtminuti.
4 Ramfilo mt1CtdiJ nonJit cond"Etori propltrfleri/itttttm,vtl ca/amiIAltm bdli,qllJndo condllélor[citbat CAt1firm jltrilitatit vmtur4:
vrLf1>r/l/(/'1'J !emport (snduéltonu immintbat aut pr...fins trat:nifi paflo j}aialmr dt flmtttAtt, ve! cafu fit cOnUtntllm:'lNi.f IUlle
;Jon nocet irmninms bellllfIJ.n. 5.
r Paélum Jt remimnda pt"fiOR~, 'litl mtrude, ex (AU./fo flerililAtu in
confr,ifl/I toclIl/ontf dPpofoum,cùm fit voluntari8m,OplYlIlllr ati(/,lld "1iIpli!ls''l/làn. d1Pofil'O iurH C8m11JJI1JM.
!!EAU
�C .ndI'a 4l . ~a:a.vl1iea.
6)VAEST IO
........
Y N f CA.
Ire:! hanc qux fl:ionem t B.lld.;n 1.lia i ctrtls.1tJ 3.'1",11. C.de IQc~t o 6- condllüo. à in l·fi
rd lege.iN fi. 1".tjl/Oll<J c. de 1jiw. dint, in tCbus lI1eorporaltbus locau onem habcri pro
iutiuUl edIione , per 1. credl/or. in princip.j!
dt dEl.emti.& ideo omne pericuillm 110mini s n anll re in co ndu él:orcm. ln qua (cnrentl a iti effeé1:u efl: BarroUrJ lJi meruJ.§.'lIù m"ior.lw"'.ti. jf 10c,lIl.$ed corom opinionem OptiOlis racionibus reprobat Ludollic.
Rom. ;n !.rot tlP firro. §. q ~i tI,,,XÙIIOJ.TJllm n "fjf.dt pllblicdn. & Aijron.de B\ltrigaLIn ("pit,prop/(rjltr~IJ/dtem . col: 2..m.m, 13. de/DCa t,
{; Ibi Imol.col. 3. In 'i.'crjiC/l I. ~lJ.t/rllt Op1l110. vbl per dll~ s columnas
hoc profeqllitnr:& Aret,ill conjil. 5" flIC/p. 'lItfA. nllmer. 2. . qui omo.
ncs Doctorcs rcnem communitcr opin io ncm Bartol. m d, §. '11//
m,fxi,,;oJ in [. & t .qll,t{f. vbi conc1l1d it • co ndlll1: OJi vcél:igalium
1 lien dcbere t rCluiffio ncm mereedis pro pccr bell um. & hanc 0 pinionem(eql1u nmr Ibi Paul de CuP!r, & LlId Ollic. R om, ir.:m
Perr-. de-A~'\tbar_ m dllfl.cdpituJ-prbpttrjlertll/~tcm,col, 5.I/lwurO 18.
& 2. 1.& Ibi quoque T"an. de Imol. col. 9. ln 'lItljiC/J!, '!lx ' a prltd,(14
pottjfq/ld!rt dt &f/J.cft:o~t 'l''''''' pomt.Et pro luc opi Il iOlle in nolhis
rerminis fac it Aim.Craucn a in conji/ID 91 ·;;/<Ip. vtjiJ l U '7"" (Op/O3 5è.vbi conc;ludic,licu debece t cO\1 d u.:tori (~rt h:\t u s V iCllllc,ltiS,
rernifrt o!,\cm merc~is , qu ando pro,\cl'tlIS (cl'lbatlls , 1"1 oprÇ\' cdiél:um proll1ulgacLlm lin iendarll m litium c:lldlJ., f'lll'.l11: .1J
modum dlluinm i & perexlgui: ex quo I\onlidul' l' procdlus &
aé1:orum volumina, VI' priùs con(u eueranr , & concludlt ex h.c
q mera , faciendam c{fe rcmiffio nem penllo ni s pr" rata d.1n111 I,
ctlam li in colltrafru loeationis exprdsè fmflct rcnuntl ,1[lIlll
Ic milIiclIli , ex eall !!à bill, pcfl: is, vel alia lcgltima, Et h.me op!nioncm feqllitur Am.de BurLin dsc1cltpulû.propttrjlmlil,lIcm.(o!,
f. Barcol. inl-:cùm plllYies.JfloClttl,& Berrac!l. deF irmio l/J Ir.l[f. g./
/Wl.in l..parte.in l. 3.qu"jl.& per Barr,Bald,Sahcer.& ah) commllniree in [,[.c.de iur.emphyt.& C orn eus conf 1 t 8 .'lIOI/un. 2.,
-4 Nec ob(tat quod telTl pore J1l1i m condllél:ionis, immioebat iam bell11l11 ciu ile, quo ca,Cu non nc merceclis exonerario,
[eeundùm Bald./lil d.l ft l it Icge,C,df.vfur.& in tÎ'ul.de pm CMjl~II/,
.
§,v,tj{ Iii,
1
•
t
Cal1{fa 44·
369
§. vaftR,.Bartol.in i l,colcm ftrro'§' 1ui md.{:irnr.$ ,Pau 1. Parif.in '011Jil.3 8.conduClor ijh pt tit." v l/dmma. in l .p~rte. l. Ji 'l"M domu",. §. "
jflocd/;, Sibi enim debct conduél:or impurarl!, quare exifl:cnre
bello, vel iam imminente,wndllél:ioni (e implicllir. Ar procedit
t doé1:rina Baldi & baber 10cl1m , qu and o in conrr~él:ulocario 5
nis,paéto non fuit cxprersè caulum de remiffione fa eienda 1'1'0
prer bellll m : tunc cnim Îlbi impmare dcbet, quare fibi llon callcrir patio: quod non pote(t in hac eauiTa impurari eondué1:ori
[cribatlls:cùm libi caucrit plé1:o cxprefT'o de remiffi one fa cienQ:I. ob bellum. quo ca(u non nocer imminens bcllum ,vel iam cxifl:clÏs, l·ft &filM/rondl/m.in princip.",,,, gloJ!.if IDCA/. & ÎlJ d. l. liut. ~
contrario (en(u,vt nocat ibi Cynus. Nam tale paé1:lIm volunra ·
rium, t debcc aliquid ampliùs opcrari, quàm di(politlo iueis 6
commll\1ls,vr pulcrè docer CaroI.Ruin .conjiI.!8.incip. caflM dt &fl/O
'f114ritllr,col,plnul & Jin ,vol,r.I deo fu ir concl uru m ,iIl location ibus
vcél:igalium. bellum eiuilc pr:l:fl:are iufl:am & legitimam cau((am remiffionis pcnllonis , fi damnuID Ilr inrolcrab,lc. ProlluLl riarum ex tcmporc,dic 8 .Manij, [ r68.
~--------------
C A VS S A 44.
Terilit;ts fruéhlUrn :lUt prollemuum,
qu<c dic:uur, con[ulturn dl:, ClauJi.:>
T borna:, & tilci patrono htigarori - .
bus : & an {ola {uffiClat ad rernifslonem rnercedis. Placuit Curix {uf!lcerc , li damnum lit intolerabile a, boc
dl: , vItr:!. dimidiam, die vigdirnooétauo ApriIi~ , anno
1568.
a J.licet.J.ccrd. C.de 10(OIt. & conduéh& quando damnum dic3 ru r JllrolcI3btl(', \'1de iD qu~ll.
a :l.:I.
S JI']o.!
�Caulfa 44·~a:n: · VllIC:l.
- -------------- - - s rNMARIA 6)VAE ST10 NIS
'"'-'
vn;c,t Cu1fe 44·
J
2.
R<'mjfsin "'tretd,j fm dtbtl condfl{fori fropterjlmtitAtU/1 ,pro raf~
dAmlll.
_
.
Slmftl4J qllalù , 6- 1Hllnf.1 dtbeal 1ft ' VIftri ,.Jitl rtwûfsi. pmfio ms p,"pffrJlmltt ,lfm.111 q/la 'Il/.rfilone 000 rifèrtlntllr opillionfS.
3 0p,,;;o
G/~If"ori,
antiqlli .vtjlmlitdo! dicatllr ex vl/lg; optmonefillt (O"'lWlml' apud aI'lUjI/()s.
4 0 /,1/910 H".fhmfi.r , l M"',. LAndr. Antolli; de BUK. & lm.l. in c'p.
propllrflertftldtrm, vt duallir flmltld4, qll~ndo non tjl pempli/.
din"dllll" [m{ftlt/m,qlll (OllJùeutrM,t .Jnnl/aflm perelpl ex rt 10(at. ,tjl mag'! (o"."",nü ap"d Cam"llm.
f Opl11io Bartolt ln l.lIcel. C. de I,c~l. vt d,catllYflerilitlU ad t!fiiluIII
remifionü merctdù ,qu,,,,do[ru{ffU ptrctpti non[NjjiClunt.d{o1I1I10lll dunidl" p,nfmiI,ejf bodit magü (omlmir inter scrihtltl.
(, Iirml(siol1tf pa,fiol1l! mattrlR,malè J DI{foT/hm vtriufqllt INrir expltC"t•.
7 [omm. d, [11101. CMal1M if opmiomnn iùttrftatem ad concmliAIU
mJ/mrl:& fr41rd.
8 FxigllitlM[rllil/Illm , allt viLitlU prttij , non trib/fllnt re"'ifsiomm
mlradû.
9 Rmllfsio pmflonù feri n9lJ debtt,etiam(i di",idia pars[ruill/um [0Itlorum , 110" fiurll percepla ex TC éond"fl. :Ji tales!ru{f1/4 c.llt·
Eh l'''Jln fllllo fi"rl/nt Vtl,dJtl, v t(uffclII.1I1 ad folutiDntm 11111gr.< /,,,,/Ion;'.
.
JO npmlo D.molt v d f1'llol.per ft (JI imperfiEfa , ad explicatione"!. /1Ia·
/eru,nip vno cafu:tJlI" ti//Hen opimoms f m/lili/na .. fu[fCIII1/'.
1 1 R(nJJfsIO pmfonir v iftm pofsit ob jlertbtatem , duo copl/latllIt rtfjl/iml1tllr:(èJliut , 'III c",d"c7oy noN p"apalt ex re Locata dlmldillm p>lfltm /ru[hll/m Jofetorll'" : & q"o': prf/Illm IllorN/fJ I/on
fi1Jiaat ~dJo/llttontm d,midl .. pmJionts . ve! ,.u;'CfdlS. iflts tmm dllObllJ concurrentthlM fine d"b,O ftmp., dcbelfrri rermlfg pro rat" d~mfli: altCYIIlrO drjicima non jet rm'lifsio. quod
I Odllnlf
d,düralur.n. ll. .;1.13'
RAliQ 1j",(ft propltrflerilttattm feri dtbw rcmifsio pmJimis. •
J ilRrmifm pmjionts feri 1/on dcbu) niJi cOl/mrra"t ftmlitAs [ru1f
fl#/IIII
37 r
ilHU m, & ddfJmUm OJII/(rabtLe , hoc rfl, VttYiI dimidiam p<,nfionts.
16 Slmtilas JÏimitllT magis COmmlll1iter prr Smvmw 1'1J({fI~ fn/{flll/m : [cilicet qUlfndi mmM dtmtdia[r,,{fllllm fllttoYllm fillt
prrceptl/In à colom,
17 opil1iPlle.; Barloli & lm Dl.. Jin"" reperi/mlur vtr.e, Îli vno o,fil
[CI"cet, qlllwdo ptnfo (fi II/fla , &fr1lC71M rà loca/.c (Of1Jil1tmt ln
•prcuTJI" nllmtrllla ficul 'Jec7lgallumfi Uc7lU.
.
,
&l
.f2.!' AE S
Tl 0
f/ NIC A .
V xrirur qua le damnull1requiracur , vr rcmit1io mer. ecdi s vcl pc ntionis eondut\:ori li eri pot1ir proprer '
n:erilirarem & belli ealamirarem . In qu a qua:n:ionc
.
t eonuenillllt orones Scribences iuris ciuilis, & Ca- r
noniei, proprer ll:erilirarem une culpa eondut\:oris eonrin gc nrem, faeicndaro elfc rcmit1ioncm lnerccdis pro rara damni. qua;
concluuo op[Îmè probacur inl.l/Cu cmir.& 1. exuplo. C. de 10(i/lo.
.
il1/.ex condll{fo.§,f vu ttmp'tJlatl! .11f l,f vl/o.m princip. in 1. fi mm(s.
§.vü maiorff.loCllli.& ill c.propter (fmli/4/cm. de 10CIlt. & CMdI/H. in
qllibus locis vnanimircr hoc rcne llt Dofro res iu ris ciuilis &C,lnonicJ.& {j e hoc non habcr dubillm. V crùm diffi culras maxima
e!l:, t qll ando di ea rur Il:crtlira vel damnum illrolcl'Jbile, vr neri 1.
pot1ir eo ndl1 t\:ori remi/Jiu l1lcree dis. In qu a q ua:ll:iol1c mirl! cil:,
. qll àm (c inuolllanr Senbcnrcs ·, vr vix v ,llc~nr (c cxtrlcarc, illxra
illud T~ rt:nciJllUm, fjllut Ctlpll.1/nt flfJIllll''': n:lm loan. Glol1:,cur
al1liquus ,ellil!S (cnrCl1[i,lln (unr (cljumi Pcrr.& Odoffn.:d.cxllllm~r ex vlIIgi oplllionc, rrcn lirarcm vcl vberr.lrcm mc[tclldam.
In qu a opi1uonc fUir g lu!f.m d.1 ft m(rces.§ v;. maior.il1 vcrbo,[rl/c7w.& criam glo!f. /n d.l. "(rI. ~n vtrbo ,jm"latls. qUlm Ib, (c. q l1~1I1tl1r Pcrr.Odoffi·.S.llicct.Fulgo. Ioan. Andr. & Cardo Z.tb~
rdm d.c.proplcrflm"laum.ircm Anchar Ibt,n l§.& lO. Er hxc 0pinio fU it commllnis ap ud anriquos Dot\:. vt rdert CornCIIS 3
ù; d. (Ol1f Il8 . "L 5
qllAnd~ /lulem ùu}:cm<f jlmltl,u. Sccllnda oplnio fuir Petri,m d'/'/I<'(I (trlu. ve dicarur Il:eri/iras, vcl d.l mnum illlolerabile,qual'ldo nec (emen eolligitur , vcl qll:lndo dedlléti~ cxpenlis nLllll [up,r(une fr llt\:l1 s. qu aro,opi nio ncm pro-.
bar rtx.m L.ex condI/Elo.§.J./bi,fi pr.1 d4ml<;; flnJ/M.& mlJi VI/V §
v biC/wqu(jf.loc1rt.& lune opinioné teJ1Ct Bartpof1: g O(J'.1I7 d. I.Ji
t
.'1/(1:
aa a
~
-
�•
•
37l
C:lUO'" 44.~xf1.vnlca.
mmrJ .§.1'Lt ", ••inr.& ilto afu fic rem il1io Illcrccdis vcl pCnltOiliS
in roeuln:quia congllla rata damni rof1:ulae Vt in rotum fiat rcmillio mcreedls. h hoc c.lfu propnè dic.:irur f1:erihtas, vt voluir SaliceLm d.ltm «rlil.col.l. pcr III ra ,qua: ibi allcgam. Tenia
orin io fuie Hof1:.&: lo.1I1. Andr.in d. c. proprerjlerilrt.ttem. col. r. vt
dle.aur f1:erilira s, qU:J.udo rerria parce minus quàm folirum cft
fl'lIébls perciplllnrUr. ']lIam opinionem fuie fcqulHus ibi Am.
de ButL& in quam vidceur inclll1arc Aret. in d.conf f t. ~n
ca opi nio fuie Salicce.m d.l.p vm. In principf! loc4/. & in d.l.lml.
In quiblls locis dicir,'luando dicanrr f1:criliras vcl damllUm magnu 111 , non cOi: Icgc dcecrmillaCllIll : ideo dfe recurrend\lm ad
arbttrium indicis . vel vIIlgi opinioncm. Et ex quibtlS deb~3,
hoc iudcx arbieral'i, pOlllr ibi Saliccr. Sexea opinio fuit Baldi
iN d.l.liaf mtM.i" 1.'JH"'.fl. vbi fcribie,funduITI di ci !1:enlem,quando nOI1 pcreiplCllr in co dimidlUm cius quod eofueuit comm uniecr fruc1ificarc,quo cafu (ve 'pfe aie )colonus non refpondebit
domino tanqua I1Ul11is eolens,fèd e:J.nquam pareiarius,llo dtdu4 l\:is ex penfis .scpeima t opll1io fuie Hof1:. 10. Andr.Anc de Burr.
&; Im.m d.c.propltr/fcriltfdlcnJ.vr ti non percipiaeur dimidiu dus,
quod eoluerum cil: eolligi annuaeim ~x rc loe.lc:J.,dicaeur (l: riliras & diinum ilHolcra bIle.ve fiae rem itTio Il1crecdis pro r:lea dani eoeingcmis:li vcrà fruétus perecpri fLme vfque ad dimidium
frucl:uum ,qui eorucucrllC regubricer pcreipi in illo fundo:tunc
no cric f1:cnlieas, l1cc dal11n Li illColcrabilc,{cd colerabilc.ideo nOIl
fier rune remitTio,ncc in eorllm,oee pro raca dal11ni.'] lIx opinio
~ ~ pud Canonif1:as vi dceur magis communis. Oél:aua t opinio
luie B,m.m d.U/meer/iI.& in lft v"o. §.vblClmqucff/ocnl. vc fic fa·
C1 c nd~ remifiio pélionis propeer fierilir:ucm, quado fruétus qui
pcreipiuocur non afeendu nc ad dlmidium pcnfionis, dcduâis
cxpcnfis.qu:J.111 opinionem [cquuncur Ant.de Bucr. & PanorO!.
i;; d.c.p,opter jlcrilttatem.Je locafo.& Pal1I.PariCconJiï.j8. 11. t 3. in 1.
partl.&Arcuon[ p .. col.t.vbi dieir,hane opinioncm hodic magis
eommunirerteneri: quod eonfirl11ac & eandcm celbeur Carol.
Rui.cmf8 J.cajiu deql/o q",'rit"r.n. 1.& 3.ér t'on[8 7·mC/p.m propoJi·
6 rB /hmJdlr.n.t,vo {. 1.& Corn .cofa 8. col. f .vol.t .Scd in eanea t rot
opinionum variera ce vix aliqllid co nc1l1di poccf1:,imà fae isconIhe,hanc remiiIionis maeeriam ab ipfis Doél:oribus no rcltè intcllc::étam,auc qL1ldcm malè explleaeam. ~id crgo in ea diuerwc:uc fcqllcnclum?S>ic loan.de ImoJ.in d. c. prop/CTjlmlitaum. col.
13. 'UN).r
Call{fa44·~xn. vnici:
375
13 .ver/ft 4utem ro"ji/cucfllnt pcmp) 'luindccim. ingcnuè (quod fuprà diximus) faccrur ,i!1:a [cilIeet materiam fui{[e malè dec1araeam per Doltores Legiltas, & Canoni!1:as ,vt illius verbis veamur. Interim eonarur ipfc t illatl1 diuerfitarcm ad eoneordiaml
redueere : & CJlIdem relidee cum feprima opinione [uprà rdaea:
Vt vidclieet attcndaeur eonCucrudo fruél:uum. Sic eeiam Philip. Corn.in d.cot;f 12. 8.inâp.vidtlIIT primo 4pe{/u.col. pm.vuJic.qlû
14ml11. vol. 1. idem eonatur, ae qui llem eonebrdare opinioncs
Barc'oli & Imolx, ve dpinio Barcoli proeedac,.qualldo pcnlio veL
mcrccs dl: iu!1:a : quia tulle fi fruétus non fufficiunc pro folurione dim~dix penfionis, vetifinlllc ef1: , ql.Jod defeél:us proucniar
eX'eo, 'juàd noil fuei'it i:eeol1cél:um. dirnidlum eius, qood erar
confueeum !:oIligi in 'llt q fund6 . feeùs fi dcfefrus proueniretex
alia cau'tfa:p\.lrà 4\1ia v1liùs folito vcndunrur ,ve/ quia (>'cnlio d i
minùs excciIiua qu'ia eune no proeedcret opiniJ fupr'adilta Bartol'.& eommunis : Iicèt fruél:ùs r.on fuffici ànc ad dirnidium penlion[~,fed proccdl:!rce opiil/o Itriolz,& fequaeiulll,quos [uprà reculiinûs in {cpei ma opiriioIie.quÔnJam hoc'cafu, ve ip(e dicie,iuea
negât renuiIio nc m faciendii '(olono,e('lm hoeea[unon.fie frcrili cas, t fcd cxiguleas fruél:ut~ & vihras prcri), qux non tribu · 8
UI1C remliTioncm, ve noe.in lJi v(ro. §. cùm quidam. & in l.ex CDnd'I--t... ~ ...
llo.~.I.in vel! fi 'fUll tamen vllia./floclft. Cubiungie Ibidem Corn. diccl1s, t quàd fi fruél:us rceolleél:i fuiffenc minùs dimidla eius 9
quod crac affuccum eolligi,ti ramen vendallCuc ratn magno precio,Cjuod fuffi ciae ad [olutionem r6cius penfiollÎs: tune no 6crct
péfionis remiJlio:quia ec{[at xqL1iras, prupeer quam iura (l;atuerum hane rcmi O"ioncm merecdis. & fic in eftèél:u Corn. dum
vule opiniones cOI)eillarc, de/huie omnino opinionem BarIoli,
& communem. Ego eamen non t eoneiliandas fed eoniungcn- IG
das opmioncs Barroli & Imola: fcmper duxi. quoniam neuera
per Ce [u mciens dl: ,am perfeél:a ad ~xplicaeioncm macerix, niu
vno cafu,vr Infrldlcam:eoni unéta: ramen fufficiunc. Ideo dieamus, ad hoc t ve remiiIio pcnlionis propccr (lcrilitaeelll fieri I l
poiIie,duo copubriuè rcquiri.Primum, ve eondultor ex re loeata pcrei piae mi nus dilllidla fruè.1uum ,qui confueuerunc pcreipi
:lnl1uaeim:A lecrul11 ,quàd preeium illorum 110n fuffi cit ad folution,1U dim Idta: pcnlioJ1 is, "cl mercedis.lf1:is duob.conellCrcncibus,linc dllbio fcmpcr ficri dcbce rcmiiTiu péfioni>, pro raeJ dani. ~àd fi .. Ie<ruell.un t d~fici :lC, nOI1 fiee rcmiffio.vcrbi gr:ui.i, u.
a a_a;
Ioeaui
�374
Caulfa 44·~a:llio vnica.
Joc:1ui fundum T u(culanum cenrum quinquagülCa aureis,cuius
fmaus confueucrunr ellè, deduél:is expenJis ,quindecim modij
cririci , quorum modius vendirur communirer duccm aUl'eis.
conringic proprer II:crilirarem na(ci in illo fundo (olùm (cprem
modios critici ,& tic minùs dimidia eius, quod fundus con (ueuir
producere. ramen in iIlo anno c::nra fuir penuria rricici , vr ma ,
dius vcnderetur vigintiquinque aureis, prout frequenrer con·
clllgir,quando c.1l magna II:criliras &: pClluria tridci.& lie propret
pcnunam, dH~ti (eprcm modl) frumenrÎ l'ecollcél:i in diCto fUll.
ao,fuerunr vendi:i cenrum (cpruaginraquinque aureis,& ifro ca:
[0 ( [ccundùm opinionem Imo l:&,), deberet lieri remiffio pen ua;
rus pro dimidia, &: aliquid vlrrà : quia in talltum fuit Il:eriliras
fruél:OUll,l, qua: (ola CO\ludcratur (ecun d~m 1molam, & :lnri·
~l1os) &: noo valor iUorum: hoc cCl:) auél:io pretij, vel diminurio.
Scd (econdùm B.lrtoli opinioncm &: modcrnorum, hoc cafu
1l0~ de~ct lie ri remiffio.quia valor fruél:uum perceprorum ) non
[olum luflicit ad (olutionem dimidi:& penlionis : imo ad totam
penJionem. & mo ca[u neminem puto , qui non iudicet opinionem Imola:, &: antiquorum clfe minùs perfeél:am, &: opinioIlem BartÇlli (equenslam. Alioquin rencodo opinionem Imolx,
. ' [cqueretur ab(urdu m &: iniquum; hm & locator indcbitè &
~ ..\", ....') 1t~ tine
..
. fL
Il'
d
'
IUlI.a cau a, patcreNr amnum penfionis remiiEl: ) &: cola·
nus Cllm locatoris iaél:ura locupletarerur,quod iura abhorrent,l.
1M19' h,c 1fJt'IYA.jf.de cmdlél.rnqrb. Scquirur crgo oplllioncm ImoIx& antiquorum, non elfe perfcél:am: I1di cum oplnionc Bar·
13 coli lie coniunél:a.Sic t quoque opinio B..rroli pcr (e r,lInta , non
ca perfeél:a,ncc [uflicicns:nili cum opiuionc Imol. cOlliullgJwr.
verbl gratla,rer.emo (u pradlél:o ehem are , fuemm in diél:o fundo
T u(culano ,anno conduél:ionis folùl11 perccpêi nouem modi) tri·
tici , quolUm valor Ilia anno fUIe quinque aureorul11, forcè quia
ex lr~hJ plures n .. ucs onerarz [l'idco vencranr, vcl qnàd ali.lex
cJ ull a valor rririd admodum decreulr, vt non polllr vcndi moJ,US Cl.lCJCI JIlli quinque aurCÎ I:& lic quadragintaquinque aurcis
d,lb noucm mOrll) ll'irici fuerum vendiri : ir,a vr non (ufficianr
~.d (oluendum dimidium penlionis.vndc [~cundùm opillJonem
Barcoli facléda elfet rcmiffio pro rara dani , & conrcqucmer pro
cenrumquinque aurcis quod durû dl:, & contra iUClS di[policio.
nem : cùm non fucrit fruauum Ilerilicas, fcd prerij vilrras, qU:l
per Cc non mbuit remiffioncm mCl'cedis, d.l .•ex c071d{j{lc.§.I.lblj
qll.lt~
Caulfa 44·~xll:.vnic~:
J7f
t]llIIllmwl viti.l.UCllt nec fruCtllum eXIguit:1s,d.I.{t V71o.§.(<<m (Jlûdom.&: ibl pc r Barc.& Doél:.jfloCAII. nec l'ale damnum conduél:o·
m de iure habetur in conlidcrarione: cùm nun proucniar ex Ileriliraec, vel ca(u forruiro/ed ex vllirate pretlj : cuius vilitatis non
haberur raClO,vr d iél:um dl:, [, d (olùm Itcn!Jeatis, vr probarur ln
d.l.fi mrrm. §. V IS ",~i6r & m I.ex ç.,,,du~.§ . I . & ù. d. l. !Jat.à ln (,
propterjlm"tA~r",. de L".II. Er);o manifefiè: apparet, nec opilll ol1~m B.moi! neq; [molz elfe perfcél:as, coiunél:as camé (lifficCLC.
& ratio hxc en, t quia ~U[!l ,qu z remilJjonem pcnfionis proprcr 14
ll:wlleatcm !b.tuerunt,hmdantur (uper illa xquitaec,ne colonus
fine CUlp.l (ua,ma~nu &: inroIerabili damna proprer Ilertliratcm ,
& ca(llm fortuirul11 afliciarur.vr probarur i" J.lft mlTClS.§.v/J mu iOT.qui rcxc.clt lingularis. & in d.l.lx co"d"c1,. §. 1.ff.Io{Ati. & d.r.
f'!Opurjlmlitlfu",: Debet ergotvrrûque concurrere,vt fiat rernir. r f
iJo,(clhcer,Cl:enhtas fruél:um,~ d.mnurn intelerabile: hoc ell, vlrrA dimldiam iulli prerl). Nam in hac materia Ilcri lu3s com- l b
munircr per Doù:orcs refcrtur ad fruél:us:rcilicer,quando mm ùs
dimid'!l CIUS qllod con(ueuir, fuit recolleél:um. vr fuir probarunl
/ùprl,& dl comu nis opinio Doétorum. At damnû inrolerabilc
di clcur,qu aJdo (~lonusJ Ia:dirur vitra dimidiam penGonis,vr polt
»arcolum cocludunr comu llItcr Doél:ores,quos fuprà dtauimll s:
& fic mcrieà "rrnq; opinio cocurrere deber , vr pollie lieri remi(·
fio. In vn o camé ca(u t opinio Bart. & Imolz polfum ûmul cfiè
vcrç,(cJ! icct,qllado rci locata: fruél:us immediarè confill:ût in pc. 17
cun ia numerara:vt (une veél:igalia, & alia iûra fi(cali •. Nâ in iflis
iuribus & limilibus , quorum fruél:us conlill:unr in pecunia numeraç.1 , non porell pllbIic3nùs vel coIonu5 , pari damnum vIrr,).'
dllllidlllln pClllionis:quado (cilicet penno elt iu'lla,& çcjlliualens
{'o n(ucris fn.l ':bbll<:l1itllic fmétuum O:erilitas.hoc ell,ti percepru
{i.e Il li Il \1 1 dlll1ld,.1 frnacum,qlli con(ueoerunr percipi.verbi graCIa, fo rent<: vcalg,lt Prollincia:, c~illscommund fmaus valent
(eprem nll lIJ.1librarurn T llroncnfilltP, fuir pro dida (llmma vno
.anno loé!lrum ~é pronlb . qu i 1no a 1111o' nbrl 'poru'lt perel pere pro·
prci' .lbqu () s ",.I(lJ~, 1lIt! ni:! milba"libràru r~ illis rrolleJtt'ibus fo·
r~I:a:: &. P ~ c cOll(~q\lés fUie fruée ,n;m tl~rilitas, ex qua nccc.'lfanà
in/urgle d.lmnll imoledbik ,hoc efi,vltd dirnidiû pcnlion ls.ldco
iau C,I(U fac léd.l ell rem illio co10110 , liue opinio'nl:'l'l1 hnol~. fiue
Barroli (èq u.IC\1lI1'.qllia veraq; \'era'cll,& FMcediÙfiu ·o(u.Er h0ë
modo rOI1Lid<:r:ido,vcl poriùs coillngenao opiniones, ceflàbllnt
t
o rr ("le"
�caurra H. ~xA:.vl1ica.
376
omnes ab(urdiratcs ~ iniqnir3rcs, qua: alioquin in(urgcrent, li
teneremus (olam opinionem Barroli vell mola:. Et (ccundùm
hanc opinionem, fuir in hac cau ex tempore pronuntiarum il!
auditorio,dtel S.Apr.1 r 68.
rra
, CAVSSA
4f .
1 SC E P TA BAT V R :tpud Pro·
uincix rarionum pra:fèQ:os ,qualis
diè debeat vberras vnius anni , v[
po(sir vnius anni !l:erilitari compen(ui. r!acuit Curia: faciendam compen(ationem, quando cclonus confufis 'annorum rotius locationis reditibus , v\u-a dimidium pen!ionis la:deretur. Pronunriatum Balthezare
Ruffo altero litigacomm,die 3.1 unij, Anno 1 r68.
'3
luna opinion ~m B"lc\i in 1.licct.În 9.qu:r:fl:.C.de loc3to & cond.quœ Cumma i"tqUItat( &
r.luoue: I\Jtiru(. yt prOb3tut' in qu:rl\.
.fZJ' AE, S
'IIn;(.., CAltjfo 4 r·
S y M MAR 1 A
i.
T { 0 7(.1 S
1'fmiM '/JnÎlu atmi CIIm jl~rilitAt/ alteri~, in IWltiMibltf & cond,llhom/'u.<comptnJimdll.
2. Pb/r/IU ql/al;',& qUAnta rffi dtbw,v/ pofit cum jlerili/afe compln'
fari.in qlla 'lu4lione Scribmtes font in ",u!tlplici opinion/, q~A
rlim ru tllfm l'IT 1I0Ulm.
J Scrib/ntts ,jlertl/lattm v /l vblrlattm!ld!",éhmm fundi conful/udmem Jolùm r/firlTJus.feirpo (vI diciJur , ) nod/lm iniutrllnl.&
..quitalù jl~ter!l11J tranjilitf'ullt : dul4ratur /xemp/ù fa'r,liA'
riter.
~ Ratio IIAturûM & duili; noll patilur, 'lit quis cùm ;aéfurA alllriu/
locuplff/tllr.
5 J2!!,AjlUS &,d4PWi non iftofr r..liDo
, .
•
1 Potior
1.
.1
Canlfa 4 r .~a:l1:. vnica.
377
Po/ior 11 CA'iffo illius''1"i ctrlM de damno '/Ji/ando, 'f1l4.m tillS, 'l'IÎ
IIgit de /licro capt,mdo.
7 Remijfioptnfionis fion C01/Udlilir. necpeti /,otejl,propter lucmm afJitns: fldfo/ùm propter damnlllt'l em/rgms , Jifit magnHm ér iJ.;/o/erabile.
Il CondNc70r pelms rcmifiomm ptnfionis ob s7/rilttat/m,debct prob",'(
dofmnum:necJiifficeret probMe , qll~d /ucmm etiam maxim/lm 4mifem.
9 Opinio Ba/di in hac tjll41ione , ralimi & il/ri magisconfont' , ef'fiqllmJa:'/Jt dica/ur '/JbertM ad /ffi[fllm ijfitlS cop" {auoms,tj/lan.
do confrtfs annortlm reditibl/s, colonllS non r/maml dlleftlls V/tra dllnidùmJ pmJionis.qllllm fiqllmdo,ceJfabunt abJi,rdilates ér
ini'luit'fUS militA, qll</! inJilYg'mt ttnendo altorum opilliones. v't
'- dec/ara/llr ex/mplo. !fIlA opinio Bd/di in hac qu.tjlione ejl magM
't 1lra,lItqueperfic7a,qllàm alia v ila ex ji'pradials. n. 10.
1
\
f2..!:'AES TIO
YNICA.
V a: rimr q ua lis vberra5 f ruâuum elfe d-ebea e,v e fl:enliras vnius ann i, poffi r cu vbe rrarc prxced cnrillln , vc\ (equ enrium ann orum co mpenlà ri. C crrum cnim t c fl:,& lurc 1
cO llfl:iw tllll1 , vbcrr.l rcl11 Cl1 rn acrihrare clTc
corn pcllf:111dam, If vno.Ù7 prinrip.jf.lor,tll./.
Lmt ((rlis.c. r~d.r.prnf'lcrjlerilit,,/ctJ;. d,locIII.6condHfl. & ibi per Sc ribcmes . ~.1\1 do allCc m di ca rm v bcre a~ , 2
ad hoc vr li en poille dll:b conpen làrio, Scribentes (unt in m l1 lriplici opinionc , prout in prxccd enti q <Jx fl: ion e d iccba mll s de rcmilTi onc ob f1:crilir.l rem.q UJs o pin iones nOI1 abs re erir hoc low
obirer recen (crc. Glo{1à IH d.l. /icel.in verbo ,jlm/rtaftS. rc:Fere dl/as
opin ioncs 3n riquoru.Pnma, quando ca1Jra ca vben as fru[luum,
vr conduétor pcrclplar dllphim ei us quod con(ue lllr.Sccund.1,ln
qu a vid ér ur refiderc g 10n:l & A zo, vr run c d lca rur vberras, quado conliderotta qU311tlrare fi:ufruum perccpro l'U m in vno anno,
l1 curcr anll1li dl:b~r di ci a en lis & llh fuir opini o loa n. g loflaroris alleiqui. Sed vrr.lq uc opin io me nt o di(plicer Salicero ,in d./.ltret:& in d.lJi V/1O. If} pritJCIpfo. in q l1ibus loci s ponie rq ria opi ll io.
n em,& ex ifl:ima r vbcrraté cllè,qu 3nd oco lonus v itra con (uctllm
mo d ll,mulros frudul pCl'C('pit ex re cond lréb . Scd qu 5ei dehc;"r
b bb
fru cl:us
t
•
�378
C ,\llOà 4 i. Q!!:dt vnica.
rI' IJ W " n....· pc rc~ pil vlrra l1\ OJ .ltn llln(~IC:ClIm, vr di e.Hut nerili·
rJ ',dlclr d lè k "c l\1 dctcrmlllatllll1 : Idcoque cire ad iudicisarbi·
trIll1\l,& Vl\\ gl"opl\1ioncm rccllr rcndu m. ~arra opinio fuit Ni·
cob i de Ml rh .1rc\ is,vt ClInc dlc.lrlll' vbercal, qll i do rantum percipiru r vlrra co mmll il em confuerud inem fr ll él uum , quàd cxin·
de pore!l lur plcri d.Lnnulll fl:cn liraris , & prx terea forui penGo
illl ll,' .In ll i ll\lan l oplllloncm lequunrur H olt. 10a n.Andr.& An·
ron.de Bllrr. "' d. c.prnpl(rjlm lll Alem ~1 \1[ a fuir opinio Bald. ù.
d. U"...t.1I1 9. '1H~r.l vr di catllr vbcrc :1.' , qu ando confuiÎ s annorum
rcdinhll s, colol1 u\ 1l011 1'l:ma nct dcccptllS vItra dimidiam iulh
prerl). ex ta opinlo'fu ir O dolf,cdi ,Pt lri ,Cy ni , Albcr.& antiquo.
rU lh , v( vbccras di carur. ex op ini one vulg i. Septima opinio fuit
P,lltl l Je Caih.!,} d,cf.l.rx "lin,i"ao . §ji vi< Irmprj!,zti<.,l/Ima·o6.vbi
di cle , vberur<: m vcl fcni lt r:!. rem dIe , qllando fru éh~s recoUcai,
va le l\ ! p,'n IÎo I1cm.& di 1l1Id lu m pen li onis, vcl vlr d rullC enim rI'.
cu ndùm ClIln • ficri dcbcc co mpt n(.lt io vbe rr acis cum ftcri!itarc:
[ccùs li ftllcrUS recolletl:i, non valc re nr pcnli oncm, & dimidium
pcnfio nis . 'll1oniam rUl1 e nO I1 com pën(arcnrllr : (ca cederellr
Iucro co ndutl:ori ,ratio nc x ql.I:1lir:\ri s (e ru and a:. qlloniam 0 con·
t ig,nèr fma l1 s coll tl:os , non valere vl rra dimidlum penfionis,
nOI1 fi crcr rcmiITio eondu élol'i. vr di éluIU fuit in prxccdcnli
quxlliollc. O tl:aua opinio, qux in cffc êl:u co mlc nir cum opio
ni one Nicolai de M arh are1is (uprJ rclar a, fuit Joa n. de Jmolam
d. c,zp.proptfl'jlmilla/cm. col Jl.rnn. JO . v erjic./fIXfll p'd!diéla pOlrjf q/l~.
ri.vbl hoc tratl:ar pcr duas column as , & l'codee in hae (cnrcntia,
ve vben as ad etfetl:um ifl:ius compcnCati oni s , dl c:1cur,'luorics
colonlls vlrra (o lirum modum fru él us percc pir ex re locara. vc
teneatur contrlbuerc ftcril icl ti o mnes fm tl:u s vlrra con(ucrudl.
ncm perccpeos:vr fami liarieer pcr e)(em pl a ioi dcclarae. VndcCc.
eUlldùm CIUS Op\l1iOIlClTI lio n fi c conpenfatio , nili vIt ra con(ue·
rll dll1em fU{ld i fm tl:us percipiamur. In qua Op l11l0ne. magis
commul1ltcr rcfidcnr D oao res , calTI in dl cto c. P" 'ptff flmllf.rum , q,ù m lil d./. lim. & in alti s locis (UpCfl liS allcgans. ' cdqllld
3 III [,1\1r3 t ('lp ill iollUIll dlUc rfirarc (cqucndu l1l ? Mi hi vidctll rtJIl'
(0., p,u res , ( vr comin p~c c dicam ) dll m ft triltr accm , l' cl l'ber.,
rd,cm .1l1fmcrullm fun dl co n[uccudinclTI , rcrulerunr ,filrpo( l'C
dlciru r ) ".dum mgefzffi , 6- "'q l/ italMjfalcram m ",jill1fi. Nam po·
n.1111115 me localfe T icio fundllm T ulèul:WlI lTI in cricnniu m,
ecllturn :lurcis /i nguli s annis : qui fund us con[lIcucrit quohbe
anno
C:lulI'a 4r·~.E f1:· vl1l e:'\ .
37 9
:lllnO produccre deduélo mine &expenos quiRd ecitT! modios
frumenti , quorum modiu s co mmun ltcr valet dcce m ~Iurcos.
Concingit in primo an no ftcr il itas fr uéh lll m' q uo l1l am non fu c·
fUm ex il\o percC'pti , nj(i trcs mod ij rriei ci , 'l uos vendidit colonus triginca aurei s : & oc dd iei ll nr (cpcuagll1r a au rei ad inrcgram penfio nelTI,vr loc ll s fir rcmitIl oni pcno onis,proptet fl:e ril i·
[atem:fi eamcn d uobus {equcncibus annis colonus perce perit ex
ditl:o fundo, qu oliber anno , dictos qll indcei m modlOi frum cn[i,qui con(ucucranr percipi ex iIlo fl111do, & illos vcndidcrir preeio con(ueto:ad rari Ollcm (cilicet dccem aurc orum pro 'lu olibcr
mod io,ho c q (lI,(ccl1ndùm 1mol.&' D otl:orc's,non rcneh im r (0Jonus qu !cquam compcn(arc Cllln fl:criliearc primi annl , cx quo
ill fcqucnribu s non fuit pcrcc prum vlera fmélllllm fun di CO I1fuecud inem. Vndc non po efl: dici vbcrras,propter qu am(vr ipfi
volunr) (olùm fir co mpcnC\t io. &. ramé quid magis in iqulIm aut
iniurN,quàm hoc c:l(u ncgarc co pent:1ti o nê , qua & ratio ciu ilis,
& nacuralis ad mi:rir , ct'tm Ic iliccr culonll s , in [cc uncl u :Inn
conduélionis , deducri s expenos & pen(ionc (olur" , fll crir luetntlls quinq l l ~g i l1ta alll'cos : ac alio s quil1ql1 lginra in tenio
a n l~o COl1d ll.:tio nl<. Nam li,- lu cr.lrcrur ccllt llm au l'COS CDm
htl:ura aliena,hoc dl: loc.\to ris. fi no n co mp en(are: mie lu crum
cum damno fl:c rrl i,"t is prioris an nl. Nec parirur ratio t n,lrm"· 4
lis,vr aiil1u is cu m i.lé\m.l a Ilcrim locu ri, l" : r111',1. , .,,,, Ir r n: fll l','./f
dt con:!tH. hdl'b . .'. (rCllli ,fù.." lI.,ll1r.m. 1f. de l'egl/ I. ,"r. Er hoc c.ll ù
lucaw[ cere.lr dc d 1l11nO rcm lrrc lId .r r ~ l' li o: 1i , l' lt irallJo : "l lo·
llIll vcrà de lu cro ca p:a ndo Nc'c cft r~ l' rar i., t Iller l &: d.I01 I1 I, i
1.Ji. c. d( rodm !.!.ji. §. pd t'fi pr.if,t.,,,,. &: ib i Dotl:or. c. de IIIr.
dc!lb:r. id, 0 ponor [empe r cI~ caun~l t illtus qui ccrrJt de d ~ m 6
110 l'ira ndo : q u ~ m qUI dc lucro. l. 'vrmm.§:fjfde minorihll' Vlg inti '711;nIlle 4""'.' Spcc \. III t/l/'" deCO/fi!§.3. 'lmf1:ltù.. 'o qll.er·fur.
, & i/l l!/Jh ?,obat. §. J .verjic.jèdponr.~a 1'3 eiol1e fuit conftirurum,
vbcrra,cm compc nrar i cum fl:en lira rc : q ll i~ no n crdr iutlu m vr
colonlll eonfcqllcrctll l' III filin ex conduai o nc, & loca rcor parcrcellt uaml1l1 m rc mi ITionis.Jdco Icgum coditorcs, nc colonus diearcnu' cum ah 'na ina ll ta, hanc co npël1 làclO I1 Cm (ul11l1l a :rgll i.
t arc,& o pri m ~ rJt iOl1e tb!l1crtt t , '1 t in term inis declarat O do/fl'.
in d. !. !lUt.in verfiml. vmleji (omm Op/1/Îo 1'eYl! ,ffit qI/cd f t Idm . G"r.
& rcminio nOI1 conccdiw r . ne c p(lrcfl pcri proprer lucrum 7
celI'ans : (cd tol ùm proprcr dJl1111t1l11 cmcrge ns , m.1g\1llln &
J
b bb t
inro
te
t
�Cau lra4Y .~xl1:.vlJica:
.
illCCllcrabile,d.lft ,mrus.§. 7m "'.lIorJ/ toca f. Henr. Boie, in à.c.proS pter ftmlt laum. Er lic cond uél:or t ex cau (fa percns remillioncm,
ten,eur probare damnulll,nce {ulficir probare quod lucrum criâ
magnum :lITI1[erir,quod 110r. Il dll l.P:triCconf 38 .(OndHOOr ijle pttir.
".16.& 19. il1 ' .pme.Bald.conf; t9.C"pM t,di. cft· vol. 1.& apcrriùs
9 Corn.(oJff 1t 8 .col.pm.ve1& lJ""ltbet.vol. ddeo opinio Balditin
d./.llCa.1Il 9'1"4. ranqu am iuri & rarioni magis conCona ,fuir Îll
dcci/ionc huiu s CdUn:r, maiori voro l'eccpca • & eomprobara. vr
dlcarur vbcn3s,qllando eoru/is annorum rediribus,eolonus nOIl
rcm3 11cr dcccprus v Irra dimidium iu IH preriJ : hoc dl: penuonis.
N.1m !CquC'nJo i(bm opinionem,ecnànt o mnes ab[urdieaees &
ini ll" .rJccs (li pr.ldiéb: : prour CXCI11 pl o declaral'i porel\;, reeento
l ~p ra J. è1Cl ehcn1.lre.Si aurcm illll g'Ultl!t lil1111l 0l11nes criennij reLhrus cl fllnd.,in llCAill Orllt eriginr'l lres modij,qui fuerut:t (vt dié1:UIl1 cfl)vcnclltl trceéeis m gima aurcis:primo etenim an no fucrur pCIc<:pn rrcs lUodij,qu i fLlcrut védiri ttiginraaurcis.In [ccl.do
\'cro an no fllcrllr percepti quindeeim modi j,& toridcm in tertio
all nCl, & lic l'rigll1ra l'l'CS 1110dij , qui ad rarion é decé aureorllpro
qlloithct, afcédu m ad diélam fUlllll1â ereccncoru rraginc:l aUlcortlln:& cùm penuot;lcs wtiUI eriennij non ~[cédanr, niu ad fuml1lam treccnrorum aurcorum: [cqu i:vtr qllod confufis rcdiribus
eoriu - rricllnlj,cololllis non rcpericLlt dccepeu s, cù m redicus fufti cianc ad (olucndu m rorius cricnnij pcnfioncs,& v lcrà. En fic cofuli s rricnnij rcdiribus ,compcnr.1tl1r inregrè O:criliras primi aUlli,
10 Vt non lir nece(faria rcmillio pcnfionis.Ee hxco pinio t ll a ld~elt
ycrinima,& in luc maecria m:lgis pcrfcCl-a , quàm vila alia ex fupradlc1:l>. ideo cil: in iudicando [equenda. Et fecllndùm cam
B.1ldi opinioncm,fuit cx rem pore prollllllCiam m in :J.tldirorio, in
Itacca~til"a , dic ).l unlj ,ls 6S. Ee in omnibllS ali is.caullis, qua' pof1:eJ conClgCtum ) Curia (cmpcr di Itu lir remi/Tionc pcnfiol1is ob
f1:~rtliral'~ m, v(quc ,\1 hncm eonduttionis : [u[pcnla mrertl\1 cxaé1:lone pcnuonis pro ccrra quanrieaee, ad qua ex acr ef1:ado!llbus,
ycl alti> probarlOnlbLls pcrucnieur , & li : ven li 1Il tlircr apparcr,
dam nu m f1:criltram .llccndcrc , inhlbcndo [lI(cc pcoriblls I{cgts
C:CIél:IOI1Cm 1~I\lS (uIII Inx, v(quc in hn cm locationi, : qu ., Gnitd,
lil' cOl1tr1burto vb~r[.\Ci s CYlll f1:cri lirarc, iuxra opinioncm [upradlèbm Baldt.
CauCfa 46-
3S0
CAVS
- - - - - - - - - -,.-------,C A V SS A
46.
Artholoma:us Heraudus Ma[silia:
maririmi veél:igalis conduél:or , ob
fl:erilirarem pedit remi[sronem mercedis. ad problndam admi[slIs, non
veél:igalium , [cd anni lterilitatem
proballit. ClUlfa enarrata , dubitabamr,a n (ùrlîcerer HenJiraris Jnni probatio: {ed quoniam
ex pme fl ici nihil fl1ic~ proba[Um, [lI[ficere. placuit Curi.\.:die 16 lunij,a hno 1568.
.3.
ItI'\t3 oplll io l\C'm Odo ff[~JiJ Petri. Cyoi,!c 3.miq uorum . in llicct. C. de locat.ac
conduc1.& quando fundi, vcl30nÎ ficriliracis. vc:l vbcrtatis probatio Cuffici1t, &:
li nuque concurt.3.t.qu a: przfcrri dcbcil.t.vidc in qu.dl:.
srM
fZY AE
vnÎc.t, Ca,1fo 46.
M A II. 1 A
S TI 0
~I
S
.probatioficrilitatis vel vberwi. ,/1I4ndo cenfètttHrfaOa. dijlingluiJdum tjlan fimdi vd An"i JlerilitM fll;'m fit a/leg'lfa, An vtra'flle.
z. Steriliw fimdi 4llegÂta ,ejlprobanda tifdem mediis , qlliblM rallJf4IllYjltrililM.idem i" probandap/mtate Jicendllm eff.& '/U" fint
illa mrdùl,expliwllY.
J probatio vberllfti. veljlerilitatù fimdi, eftmelior & magis r~"dtl
dem''1uàm probAtio {feri/itMû velvberrdtis a,,»i.& quart. n.lf.
-(- StmlitM '1H:itvbertM am'; alltgAta , probal1da tjl ex vulgi Dpil1lone.
i pr.bdtio fteri!;tatir velvbtrtati. r1JeO" fllndi,dicitllr puponptitltl.:
pr.tjùmti o"e fomta à communÎtu IICC1dentib"5,idco valet,qllamdll1110H probalur contr4l'illm, IJOC eft ,fimdi fterilitM 'lIelvbertM_
7 LAOor qui ttllrg.wÎt 6- fimdi 6- "nni ftmlil aftm :ft probauit fol"",
fillldl.(feril/l<ltenJ, obtimbit:/icèt non probet an"i jlerHitatem,
idem (i .tllt~ Affitfondl & Il,,,,i vbertattm.
,
.,
bbb 3
8 A c70r
1
,
�;8t
Call1fa 46. ~xfl:.vnica.
8 Ac70l' qlli .1!tgtIlÎl ~nni & fimdijferiliI4tem,ve~vberlJ/Wn .fi P"-
hauiljo/;tm An"jfltriItIAtem,'lJel vhert4fem"btinebit ex h.l( pro·
"",jone Ji wu friLim ni!;JL prohl/lmit in (ontrilriu711.
!Z-V AF. S Tl 0
V?(,/ CA.
Ym quxricur, t CJuando fl:erilira>vd vberras ccnf~arur probara, difl:ingucndum dt
(eeundùm Petr. Odo/fr. Cyn. Alberic. &:
amiqllos in t.licet CfrtM. C. de loc41.& (onduéf.
quorum opinioncm feqllumur Jnnocen .
Hofl:ien.Ioan.Andrc. Amon.de Burr.&:a.
Ii) communiter in c.propterfterittldtem.exlra,
de 'IC4t. 6- cond. an (ci licet fundi ill:erilitas folùm lit allegara, ail
2. anni, an vrrumqlle. Nam quando t fllndi ficriliras fola e!tallegata,cunc articulanda cfl:,& probanda eifdem mediis quibus diec:barnus fuprà,cau/J.44 .IJ.vnlca. ob fieriliratcm vidclicet , renliflioncm pcnlionis cffc facic:ndam : vr probetur, quod in illo fun·
do,non fuit illo 311no pcrcepmm dimidium fruél:uum ,qui con(ueucrum percipi: &: quod fmél:us percepti non (ufficiullt pro
(olutionc dimidia: penliopis:nam ifl:is duobus probaris, erit fufficienrer probata Itcrilitas,ad cffeél:um remifTionis penfionis : Geu r & vbcrras dicccur probara,probatis mediis,quibus ill pra:cedemi cau{fa dicebamlls compcnfarioncm lieri ob vbcn.1tcm.
3 tEr j(l:o ca(u cfl: fiogularircr notandum, quod li :iél:or probarcr
fundi ltcrilitatc:m , & rcus anni vberratem , prreualcrer aéloris
probario, rlnCJuam ma gis concludcns : quia porcfl: anni dfc vbertas,1i cèt vnills fllndi tit Cl:erilitas. & lie, qui prOblt fund, (te.
rilitarem, probat magis concludencer, quàm qui probat anni vbcrtatem, Vt declaram Odoffred.& Alber.in d./iat.&: econrra, fi
aél:or probct fund, vberratem, reus vero anni fl:erilirat('m , altor
inrelli girur magis concllldencct probaffe, & obtincbit in callffa:
yt volllnt (uprad,lti Doélorcs.
.
Secundo ca(u, CJuando allcgatur folùm fl:criliras, vel vbertas
4 allni,t concludunr Doétores probandum cffe ex vulgi opinio.
ne: qua: probario nOI1 concludir nili à communÎter accidenri.
bus,&: pra:fumptinè. N 3m pra:[umprio efl:,ex quo fuir aUllI ncrif litas qllOq fuerir etiam fnndi , qua: probario prxfumptiua va1er, quamdi.,noll prObltUl: tonrrarium, fci1icct fundi !l:cri!ir3s,
1
t
.
vcl
Call1l':l. 46.~refl:.vnica: .
383
-vel vbcrtas in illo anuo. Nam illud perpetuo verum elt, & pro
rcgula fcruandum in hac marcria:vr probario t fl:erilitaris vcl v· fi
bertatis refpeél:u fundi, vel iucis ,aur alrerius rci 10catre,1i r porenrior & magis concludcns ac necdfaria, ql1àm probario Il:crilitaris vcl vberratis anui : eùm ( vr diélum efl:)noll probet , nili pra:Cl1mprillè, conicélllra duél:a à eommllniœr accidenribl1s. Y ndc
mulro melil1s dl: aliegarc & probare fundi Il:erilirarem, vel fundi vbertarcm,ad eff~dllm compen(ationÎs,quàm anni.
Tertio ea(u,quando t vrrl1nquc,(cilicet 11cnlira 1 fundi ,& an- 7
ni, fuit allegara , ad cffeél:llm rcmifTionis pcn.fionis: vel vbcrraç
flilldi :x anui,ad cffcélum compenf.1rioni . n~m ifl:o rerrio ca(u,
li aél:or probarct fundi Il:criliratem vcl vbcrtarcm ,' tine dubio
obtinex~r,licèr non probaffcr anni vbcrtarcm,vclll:crilirarem:&:
hoc criamli rcus probaffet anni fl:crilirarcm,vel vbcrrarcm.quoniam (vr diélum cfl: ) potentiot efl: probario fl:criliratis ve l vbertaris fundj,quàm anni.
Si vero aél:or , t qui anni &: fundi fl:criliratem vel vbertarem 8
allegauir, & arricl1lauit : non probet uili anni llerilirarcm vel vbcnarem:tunc li reus nihil probat in comrarium, obtinebir ex
itla probatione pra:fumptiua, ex quo reus nihil probat in contrarium,prour comigir in hae eau{fa,in qua ex parte aél:mis fuerat dcduél:a &: artieulara freriliras tam anni, quàm fundi, hoc dl
iuris forcnre maritimre: non tamen fuerat probara Il:crilitas, nili
re(peél:u anni, non autem refpeau rei. quia de fl:crilitatc vel cxiguitare iurium forena:, cefl:cs nihil in (pecie deponcballt:tamen
quoniam fifSi patronus nihil probaucrar in eontrarium : fuit
conclu(um , prollcntuum veél:igalillm maritimorum fietlliratem , (LifTicic:nrer fuiffe probatam , probata anni Il:crilitare. (cquendo opinionem Petri Odoffredi , Cyni , Alberici, &: antiCJ uomm III d.L.!icet.c.de LO(4t.& 1unoe. Hofl:. loall. Andr. Amon.
de Burt. & Canonifl:a: in d. c. propltr jffYi/italtm. Et fecundùm
hanc oplllwnem ,fuit in hac e.lUffa concJufllm , & Pronunria-
rum .
CA VS
�- ------Calfa
47,
C A VS 5 A . 47,
A uis communis,de cuius diuiGone {ocij co nuenirc haud poreranr, $cn:ltus
dccreto ( euiLls l1otio crat) publica au,6l:ione vendica dl:, & preüum inter {ocios difhibumm. & Ge qua:rebawrde
iure au6l:ionis veél:igalis.Placuir Curia:
'luemadmodum ex prxdiorum minorum alicnarione,
am debiroris bonorum gencrali difl:ra6l:ione {ub hafla
fa6l:a, au6l:ionum ve6l:igalia non debemur : ira nec el(
vendi r~one gratia commodioris diuiGonis [a6l:a, deberi.
Ex rem pore pronunriatum, 1[raeleMinehelo cum {ociis.
& publicano ve6l:igalium lirigatoribus, die 1 6 • Martij.
1
r 69·
------sr M MA R 1 A
1
CAr s SA E 47.
rfc7igAl A:,Bicnl., IJll0d incamull1 noJlrll/{S /tppdll1l1l,1I01l de{,ctllT
de venditi01lihlls remm ,']IU cal1fa cDmmodtorû duujiom s, vd~·
rû Alulli "JiIl6rllm, vtl mdi6Ytlm ptrfo/lltndt 6411fo ,fith h.if..l
flint ,& in 'l"ilJlM jolemllu ordo rtmm itll!/iclltarum non fll'lla l"T.
& Il.1 .
1
1
.
!II
.f2...Y AE S TI 0
r 1'{J C A .
Voniam iis calibus ce/fat non (o!ùm mens, (cd &
. verba co n!lirurionis, 'lUX ad pœnam moro.û debiroris (an cira c!l:& cu ius verba. Pllbliçam alléboncm
.
•
t n inam-, per legitima dcccm dicrum inrcrualla faél:arn, & ex breu iloquo appnriroris cerri6caram, ddideranr.atque adeà execmiones rerum iudicaramm, ve1 garentigiari inCl:rumeuti, quod adin (hr rc i iu dicarxextcurionem haber ,(0lùm pertiucdn quibustfo!c:mui ordo rerum iudicatarum (eruarur.
3Sr
C A V S S A 4 8.
'tlatul' non aurcm ad alias venditioncs , 'IUlE cauffa corn modioris
.:liuiUonis, vcl z ris alieni minorum, vel tnaiorum pcrfolucllcii
cauffa (ub ha !la 6unr:il1as enim non cO lll.prcbcndir Cl:atutllm,vc
fa:pc prollunciatum eCl:.
-----------------C AV55 A
48.
V oniam exaétores pee unix regix , ; b
execurioneincipiemes, illam cx igul1t
pignus eapicndo 1 corpus rerinendo,
& mulétam d.icendo , iuxra rext. i1l1.
CIIm to ../f ad l.lut.pte/rl,,!.. ideo (.1:PC fuir
quxiï tum,an vniuerGrates, vel earum
theh1urarij pofIinr eodem priuilegio colleétam, (quam
pro pecuniaregia,& parria: e~oluenda, impO?tUlt.ciUlbus & incolls ) cXlgere. NOlll1Ul!Js Vldebatur Id pnUllegium vniuer!iratibu.s de~eg:tndum,arg_enl.l.tici~lltiB:§fl1.
dt public. vbi emron 'li[e! denegarur hoc pnUllegmm:
maiori rameR calculo conclu[um eft, ·priuilegium fi[ei
hoc ca[u iDis eompetere, pcr cexc. in t.emlitor. mprincjf. dt
aB.emli.p.er quem hoc ibi eleganrer notam Bartol. Bald.
Cafl:ren. & Bald. in 1. 1. col jll. injn. Cod.ji propt. !/lbt. PCI/jit.
v ell". Jiltr. celt"r. tamen coaétionem per[onarum nOI1 hahem, [ed bonorum [olam dill:ra6l:ionem : lieèr..fi[cus vtramque habeat aduersùs [uos debitores.
ccc
CAVS
�------------C AVSS A
l ne:l ll\lll
49. \
Da,l permut:lriOl,e ab alrero
vi n J dt cmêla. ~:J:mur,:ln 1>.1 quo
VII1l:J l:uitb clt, po(\ ir redhlblrolÎa a-
gere , & petere vlnea: in permutarionem d:.ux re(lirurionem: vel an ad Id
quod lI1tcrdl: :tgere cogdtLIr. Placuit
Curia:,aétorem,guod elegem a,petere polfe,ldque rorum
in illius arbitrio cIfe po(iturn. Pronul1tiaturn dic vIt. lu·
nij, 1 567·
3 J.' .in 1..rc: rpOllro ,C.dc rcr.p: l'mnt .& vide hic in q\lxni~ne-.
-----------------------------S y t5f{ 0J{ LA R T Y M
.f2.J' AE S Tl 0
vnic4',C.wJfe
}
&
Cauilà49.~:rf1:·vnica.
387
agel'e ad l'ci d,me rcf1:iwtioncm: vel aél:lOnc prxCcriptlS vcrbis,
ad id qllod i Htcrefl:, li maul) Ir ,pel' ccxe. in hoc Iingu larem in t. 1.
c.d( rer. pmnf/t. & in 1. mm prwbllJ. eod. :1It. & ibi pel' Scribcnrcs.
Efl: cn im hoc torum in cleél:ionc eius, cui l'CS fuir euiél:a, an velit
agere ad l'ci darx rcfl:irurionem : vd ad id quod intctcll: , V t probar rcxt.ln d.l.l.in l. .refponfo·tbl,fi hoc elegeris. per quem rcxtum declaratur rcxtus dIEU.ji ferml/tM,onis. vr proccdar, quando is cui
res euiél:a fuit, mauult agere ad interefl'c, quàm rci data: in
cambium conCcqui redhibirioncm. Et lic pronllntiarum fuir in
hac cal1fl'a,dic vlt.Il111ij,:lllllO 1567-
FINIS
P' ARTIS
Prioris.
ç cc
2.
7(, 1S
-fj .
pemHl/nla crû8d,potejl agi ad rtI dat" redhibitiol1cm : '/Je! ii
qflDd intm,}; pUt Ji 1180r 'Voliler/t.
/!J' AE S Tl 0 Y 1'(.1 CA_
N rI.' permur:tta ,ab vila parte clli6h , polÎlc
is CUl fu je l'CS cuitra, ,,~ere 'pro eUléhone,~"
concllldcl'C ad rei in contrncan,biuOl d~
rx refbrlltioncm : an vero cog.Hur rcclpcre
id quod (lIa imerdt rem nOI1 fui(fc euitram. quod vidcbatur prima facle dlcendum , perrexL in leg_ fi permllt.tllo1lis. c~d. JI
fUJéf. nam & hoc rcgularc dt in euW:ione ,t. vr"ditor homi"is.l.t/1/[1.1 re. jf. de etlirf. Comrarium ramen fuit conclu{um in hac
cl uffJ. Na m cllm fuiflcr vera oerOlutatio , ideo re euiél:a ali vno contrahcmium , potefl: ilÎe vel conditrione caufl'a dara &
Don rcqu ura) redhibcrc rem ex canfl'a permur:ltionis dacam, ~
agc[C
"
�
https://odyssee.univ-amu.fr/files/original/1/68/RES_34884_A-B_Centuriae_caussarum_Vol2.pdf
0d55b084ab349fa4224bb37a839cfcee
PDF Text
Text
C EN T V RlJE
CAVSSARVM 1
SVMMA
~
RATIONVM
Veaigalium,& (acri A:rarij P rouincia: Curia deci(arum,
PARS
cv1LTERA,
NON };). V MEV V L GAT A, L l X.
Caufiàs COOl plCétCllS.
OFrs
FRANCfSCf
DE
CLAPPER llcl,
D. de rauitlenargutJ, & in eadem Cima
Smd/ora meririf,mi.
•
L VeDVN/,
Sumptib. Ioannis de Gabiano.
~.
DCXV/.
euro Priuilcgio Chrifiiani1liml FtmcOIuro Regis. .
�•
v o
T
v
M.
.v 0 D
J
-
,
Francifcus Clapperiu s V. C.
olim Curix fummx regiarum R ariooum, Subridiorum , & làcri _f'.rafl)
Prouincix ConCiharius , rerllm ~b
illo Ordine iudicatatlllll !1:11dio liflî mu s, in ord-iacm & pra:c1aram œconomi,lm cas redegc::rir, r OE L! X ;
Q3àd panem priorem fumma cura viuus typis commiferit,& c::ius Cllria:: fummx,ill qua fedcba,c, arcana manife!1:a fccerit , F.A V S T V M;
QE.àd parrem a!rcram hercdi xquè S~nator! rcliél:am,
ab eo planè morre prxucmo dereliétam, famma s hic Ordo, grauiffimus ob authoriratcm , fplcndidiflîll' us ob digniratcm,prudcmiflîmus ob doél:rinam rcrumque vfum,
in lucem vt emitterctur) fub aufpicii s iIIultrifIimi Proropra:Cidis in codem Senatu, 1 0 A N N 1 S A CEP PED A,
fummo !1:udio quinque viris tin eam rem eius Ordtnis t s,,,,t>r . . -C uraton'b.us, dl
' lUllent)
. rr · FOE L ! X h"
rit, qu,bol
cOnlCnptlS
e egans,
cur.
F A V S T V M Q-Y E S 1T ;
d,m.nd.-
QE.àd in co l'oro opere, improbo labore difficultatum ~~ F,n".
omnium viélore, de Prin ci pis patrimonio, doman ioque J. B 0"fifci,latarul1l & pr:cconiorum iurc, publicanunrerul1l ad- ;;'~~~r;6.
mini!1:ratioll c, llol1linarorum pcnculo, honoribus, munc- c. ~Ilr
ribus, & quc madmodllm indicancut, VtcluC dignitarum ~lrrl'llklr
.
.,.., le u.c·
ordo fcrucCllr : ratlOnll m fifcalium dlfpunéhol1ll:tlls,triblf- Ils .
rorum cxaélio1l1bu s,corumqut: ru pcrexaéliol11 bus,Clpic,ndis & difl:rahc ndis pignoribus pub licarum pcnlJrationum
caullà lirci , \' o rrorioruill , & vcéllgalillm conduélonbll ',
ciuiratlll11 debirori bus,q ua:(1ori bus,d ccuri o ll l111l d"crcm,
iurc ha!1:x,adicélioni b ilS,im muniratibll s,prorimi{(:os lau1.
d imio
,
a
,
�dimior{lmquc regiorum iure, agro deCcrto, Albena: IUr~,
bonorum vacamium ad Cacrum Corona: caput confo lidationc, crcdltorum in pernis fiCcalibus pra:latione, vc nullu~
demquc ex vicancis pro aliorum vicaneomm dcbitlS ccneacur , vir ille xcemabilis memorix, barbarie omnique
acarafta(ia à foro explofa, dlfferucric , rèrum iudicatarum
~uthoritate municrir,ampliflinllquc Ocdinis dccrccis fui·
cierir, F OR TV NA TVM FOELIX ~ E SIT
luris ftudious ,Amccefforibus,Ad uo"Catis,Iudicib us.
ANNO DOMINI
CAVSSA Q\TINQV A.GESIMA·
M. DC.XV.
1 N C E N T V IR 1 A M C A V S S A R V M
FiCcalium FrallciCci de Clapperiis, quà nouam,
quà renouaram, cpigramma 1 v S T
Z IN Z E R LIN G l Thuringi.
C
J
L
rm ftA Principihu! IlBn cognita iura !If/trmt,
~afqllefacri! Fifcus confociartt opes :
Magnum Optu Hermleo CLAPPER 1 vs inchoat Iluft,
Inque breuem r.uJigit,qU4latu;re,librum.
Stabat apex ~peri:cùm mors lurem iret /ldemtHm
Atque opm A/que 'perh mllidiofa patri.
AJl CEPPEDA Dias pr.tjÎll, princrpfqlle Senatll4,
fi.!!,àttp,dlU SEXTlterra mir;tjrat Ao.::f...AS, .
f.1m [aflam reparal,cajJoqlle A[cLtptHO alur
Dat redUClJ vita mUlltre poffe[mi.
Na 'lJerfil redlgn" cAm!quÙ1n dignttredollat
MagnUl hic à magm firiptll profilla virg-•.
Turbil POltarum,ljll4m vu/t,in mOllte blcom;
Afirao calAmos tfjgiato[mi,
Talia eNm firÎpjh populi.,vlllura per 41/Mm...
Et JHh,8 lucem progtnitllTl'Joro,
1JI ca/avJOJ,FRANCIsc~,tuOj prtcorvlllie tulifli ?
Et THEMlS & CONsvsnempedulêTttllû..
NI VER S1TAS Sanai Iuliani .c:git
ad talliarum comributionem, aducrlûs
l10bilem Ludouicum de Relmondis
Thoardi condominum, t:lm pro bonis
·1i'1I:~O,I..". ibidem acqui{l(is proprio nomine,.
quàm pro bonis Perri Pauli cius filij,
condomini diéti loci. Cau!fa Iieigata cft, & in conGlio deciC,. placuir Curi<e , l10bilitatem gcneris • non tribuere
immunitatelll à colleél:ts , & aliis muneribus Regis, &
Prouincialibus. Licèt feudum habens territorium cum
iurifdittione b illam prxftct fuis feudatariis ;l Rcge inue:
fiitis c,Pronunriarum,diGta vniuerotarc S Iuliani,& diél:o
Ludouico de R eimondis licigatoribus, vlc.Februarij,1569.
a 1. «: qui originem, in velr. ':trcri .lU(cm priuati ff de mun cti b.& honorib.& j ..lu.
dic:nt.ln v~r(co~uen i t cOlm "obillu m vnumquC'mquC' fU~;,clhonC'm agcre (Iuira~
curn,quas ln lubuam. In AU lh.d e ocftnfo nb.cluH. Vide !.mus in I.qu:tfi.
b P..~lIonc5 1quarc fcudum II.1Re feuclaurii.s fuis pr.rllcc lmmunit,ucin. 'rIdera hic in
1 quz(L
c Nam inucllitÎ ab Eudlcnda non gaudcnt hu immunitate.li feudum Regi noo
przflat (eruirlltcm mili(arcm,licui rr~nant alla (cud. bu i u~ Pr ouiacÎz .
11(.
HnJ7S
CAYSSAE
DECISIONE
DVAE
fl/erllnl trilflllt.t tjHaj!ionu.
Prima,an nobiliras generis Cola, tribuat priuilegium immuuilatis à taUiis,fubfidiis,& alüs ollcribus Regis & PtouillCia:.
A
Secunda,
�INDEX
creditores l~rntes ~Ontra madn,$.
P,ll!
[um:nili pnus egerir contra ma- /le de vetitat' hoiu$ conduhonil
rirum k couer. cognir. fuerir
vid.n·7·
p I)~
pronunciarum, virum vcr~ere.d V xor intercedens pro dore impedlt
inopiam,& locum elfe .(]ccuradHlraéb oncm rci pro dore obli_
tioni doris. cauer! rOl. quœfi, vn.
gara:.c. [Ol''l.vn.n;S.
p,eadl
..-'-----------------------------------.-.--------..
L E
c
T
o
-.-.-
R
I.
E quid Il (IIU""I.[/oY b.niuolt , nOIl.ru. hall' CM/uriAm /ranfcrip/4m
,ql/'
'1U4 po{ler;oTrm , hbro
N
q"O""R ,x''''p'"Yium vlYu"'qu, l/lfinilu jèateb41 """dû, Tu/'mullJlrJqu/ 'p,m,
Dar/lm prlorem,ex et/juone prima ,
IX
m.t1fU tXJlrit":
qu.imp.lmm., a, d.buimH' , Nec 'amen n;"'u ingeniofi III op'" alllrlHI /JJi
fIN 1 S
11"
ItU1IJUS,j".JfIIÎ['lltt dllx.mw , quete/am,qui. (Amen pAllCA tTun" in mtlJ'D rtlinqutrt,
9H~m q.flY4 pYO g,m,;",' _/'Dr/fI" jùbj/'Iuer" Candid, ;gÎt/ir ho< ;,ttttprttabmf,
& '1.nofieJ etiam 'peT4y"m trralH: qutJrum tece grauiaT. qu,dAm ftJffo, ofi;'clen.
,h" IIbi fiflunll<r,flylo II/D, anl'quam ad l<éllon,m op"iJ .ccedAl , ni d'fplim,
nnhtnd.:.eA1ia fing,,"mum ",n,,;m t./erarum .x ""'1/ i!'fo d'prth/Rdm ,lib,
[A"lümum ml. 'li. V.
'la
Erra~a
fic corrigancur.
Parti, prioris p.g 77 .Iin.1 lege:J..or"I,g.p.g.1... hn • .I.nl'" & $".;.,IJ''"'t'''I'fI.
PurÎl poftwons pag 1+ ho. J. O.111 1.fiIJIIII.C dt hu,&c pag J 1 110.t",p*'tUf~~ pag'7+hn.
& /0'0 dOfllm. hAhtlur pat; 8 J.in quœfi.lm.l..,.pltt l.6 poil: dilliollem Clmm"IIIJ",
legc-il! I..b tml;'''' D.JI p,.,1.B411l.m 1 fin t,ftJ 'iliA
omilfa bic ([alcllll rUDC ad lm..
17.vb! ddcnd3.p2g S.. lin .amep."",unallm p 8 s.lJn. 7 ,Sttth, B",r pag. 10,. . ho 11 . filr
{I~/lm,p.l J6.11ll . 17.JJ." m 'HS.'VIt.pag 1'1..110 6.tu", ,nim fint.p~g. u J liQ 10. In 1.mltIIIJ"',pag.,IB,lin, 16,,1It 20;.
l, ""'"
"'fI'.
�dimior{lmquc regiorum iure, agro deCcrto, Albena: IUr~,
bonorum vacamium ad Cacrum Corona: caput confo lidationc, crcdltorum in pernis fiCcalibus pra:latione, vc nullu~
demquc ex vicancis pro aliorum vicaneomm dcbitlS ccneacur , vir ille xcemabilis memorix, barbarie omnique
acarafta(ia à foro explofa, dlfferucric , rèrum iudicatarum
~uthoritate municrir,ampliflinllquc Ocdinis dccrccis fui·
cierir, F OR TV NA TVM FOELIX ~ E SIT
luris ftudious ,Amccefforibus,Ad uo"Catis,Iudicib us.
ANNO DOMINI
CAVSSA Q\TINQV A.GESIMA·
M. DC.XV.
1 N C E N T V IR 1 A M C A V S S A R V M
FiCcalium FrallciCci de Clapperiis, quà nouam,
quà renouaram, cpigramma 1 v S T
Z IN Z E R LIN G l Thuringi.
C
J
L
rm ftA Principihu! IlBn cognita iura !If/trmt,
~afqllefacri! Fifcus confociartt opes :
Magnum Optu Hermleo CLAPPER 1 vs inchoat Iluft,
Inque breuem r.uJigit,qU4latu;re,librum.
Stabat apex ~peri:cùm mors lurem iret /ldemtHm
Atque opm A/que 'perh mllidiofa patri.
AJl CEPPEDA Dias pr.tjÎll, princrpfqlle Senatll4,
fi.!!,àttp,dlU SEXTlterra mir;tjrat Ao.::f...AS, .
f.1m [aflam reparal,cajJoqlle A[cLtptHO alur
Dat redUClJ vita mUlltre poffe[mi.
Na 'lJerfil redlgn" cAm!quÙ1n dignttredollat
MagnUl hic à magm firiptll profilla virg-•.
Turbil POltarum,ljll4m vu/t,in mOllte blcom;
Afirao calAmos tfjgiato[mi,
Talia eNm firÎpjh populi.,vlllura per 41/Mm...
Et JHh,8 lucem progtnitllTl'Joro,
1JI ca/avJOJ,FRANCIsc~,tuOj prtcorvlllie tulifli ?
Et THEMlS & CONsvsnempedulêTttllû..
NI VER S1TAS Sanai Iuliani .c:git
ad talliarum comributionem, aducrlûs
l10bilem Ludouicum de Relmondis
Thoardi condominum, t:lm pro bonis
·1i'1I:~O,I..". ibidem acqui{l(is proprio nomine,.
quàm pro bonis Perri Pauli cius filij,
condomini diéti loci. Cau!fa Iieigata cft, & in conGlio deciC,. placuir Curi<e , l10bilitatem gcneris • non tribuere
immunitatelll à colleél:ts , & aliis muneribus Regis, &
Prouincialibus. Licèt feudum habens territorium cum
iurifdittione b illam prxftct fuis feudatariis ;l Rcge inue:
fiitis c,Pronunriarum,diGta vniuerotarc S Iuliani,& diél:o
Ludouico de R eimondis licigatoribus, vlc.Februarij,1569.
a 1. «: qui originem, in velr. ':trcri .lU(cm priuati ff de mun cti b.& honorib.& j ..lu.
dic:nt.ln v~r(co~uen i t cOlm "obillu m vnumquC'mquC' fU~;,clhonC'm agcre (Iuira~
curn,quas ln lubuam. In AU lh.d e ocftnfo nb.cluH. Vide !.mus in I.qu:tfi.
b P..~lIonc5 1quarc fcudum II.1Re feuclaurii.s fuis pr.rllcc lmmunit,ucin. 'rIdera hic in
1 quz(L
c Nam inucllitÎ ab Eudlcnda non gaudcnt hu immunitate.li feudum Regi noo
przflat (eruirlltcm mili(arcm,licui rr~nant alla (cud. bu i u~ Pr ouiacÎz .
11(.
HnJ7S
CAYSSAE
DECISIONE
DVAE
fl/erllnl trilflllt.t tjHaj!ionu.
Prima,an nobiliras generis Cola, tribuat priuilegium immuuilatis à taUiis,fubfidiis,& alüs ollcribus Regis & PtouillCia:.
A
Secunda,
�C autra fo.Qgœruo prima.
Secunda, an vafallus habens fcudum eum juriCdiélione, Gt
immunis ~ conrriburione talliarum, & [lIblidiorum Regis, lie
Prouincia:,& ,pro quibus bonis.
1.
----S Y}If MAR [A
i l AE
S TI 0 NI S
prim..,CaIlJf< fO .
1{Jbilitttl gmeris de il/re lion trib"il immunitatem "tillliis,& aljjl
jitbjidiis Regis,& l'rollinci<t.
z. Gllido/J;s pap.. Dccifro ql/4'. 384. lion proudit de ilirecommmlÎ,'
fed de ù/re ml/nielpalI , boc rftex ordmatlone genera/if eOnl/en/UI
totl/ts DelphùJatfl4.
•
3 Conffitltfio caroli YI.Gallil/rllm R~gis,flc1a 1408 .qua nobihs nobilitel'vlI/cntes flnt immll11es,ab ommbf14 t,tf/lis 6- jilbjidiis pro bo1lis aCf;uijit/J ,vcl ACCjl/irmdis à plebeiis , NeR ",,~et lo(u"l in h~c
ProIlÎnaa:& ljf/are.
4 Nobiles "obilitcrvillcnw,ji non habml [(Ilium eum iurifdiélio/l/,
l10n gal/dent pril/ilegi~ im7tJ1mi/a lis tallùlY11m,[cd conlrtbu(re Jebent wm plebciis, in 1~/llÎs,&fobjidiis,6- allli oneriblls v//i#/r·
jifAtù.
1
J
il
~v AE
S TI 0
P R 1 M A.
Obi!itas generis t de iure no tribuit immunitltCà tal:
. . Iiis,& (ubli diis Regis & Prouillcix. per rex.inl.& qNi 1-
rigilum,in prine.in verji.e..ttri A/ltem priHati,quaml/1! mili·
tflm cognalijint , /cgibf14 pa/ri.. fo .. r:fr prouinci.t obedirl dl'
/,tnt.a. in If,§. pA/rimoniorum,& ibi norat Bart.ff de ml/mri. & hDnor.probantr ctlam in §.alldlent.in ve~(ic. conl/e11l1 enim V11lt'l1qllun.
'lut nobi/Illm fimc7ionem agertcil/itdll/i'N, CjUM inhabitant, & hanwi
confim hablwionû recompenfttlomm.i» <....Alllhent. de difmforlb/l4âuilatum. & pel' hxc iura & :tlia argumenta hoc firmat Albcric.in
rub.ffde mf/ncri{,.r!r honorib.eo/. 2.1..11. 17. in 7mficfld lj/l«ro nUl/quiJ
/1Obrlcs exm(entl/r ~ ,.,,,mrÎ{,,,,,.ldem tenet Petr. Antipolis Prouin·
cialis,in Ir,;Ol/lu mummm,in §.iù igitltrc!.lrè 6- !I/odè dtjWj!Û.l1. 80.
in v rrfe mx la Iloc Cjll.tl'O ,11Il11fl 'ûd nobtlcs ,) n",neY/bm eXC/lfèntur. &
Chrill:oph. de J\lielliç,in jitO(r/lc1atlt munemm. in wrjic..." auftm n'bilesexm.fenlllr il fIIl/nmfll-i. & BOllus de Curtilli 1 in tr4'O,lt/l de IIIbillw/.
Call1t'a ro.~a:n:io r.
3
,6i!ir.ftr. in f. pMte. n. 4l. vJque ad nllmmlm 470 Et StcphantlS B'crerand.in COtif.'/4/ vifrs dflobU5 pflb/icù.6- conf 1. 0 7. pro '·1Jnnfor.rf,cimda. vot. r. & pulcrè Francifcus de Ripa, r1}m[omllJ lIbr. l. . in
~lIarto rtfponfo,n n.6.vfque ad nrtmcmm La.
.
Licètt Guid. Papx.qll'if/. 38 4.tcneat nobiles nobilitcr viuemcs, i
efiè immunes à conrribmiollc talliarum (ola rarione nobilttatis,
eriam pro bonis acquifitis vel :\cquirendis à plebciis, regilham
in catall:ris. Nam Papx fundat fe 111 qlladam ordinatione conlilJ)
triumll:aruum D elphiootlls, hoc fpecialitcr difpon emc: aliàs de
iure 1I0n procederet eius opinio , proue illam rçprobat de Ripa,
in diOo q/Mrto refponfo.
Parirer non obll:at t conll:irutio Caro\i VI. Galliarum Regis, 3
faaa anno 1408. qua nobiles nobi!iter viuemes (um im!?unes
àtalliis ) & aliis muneribus pro quibu{cunque bonis acquiliris,
vel acquirendis à plcbeiis, Vt rcfcrr Bencdlfrus,in rtpetitione c.RayIIII/im,de /tH,m/lntù)>> vcrb.& vxorem nomine <....Adelaj1am. ». f 6 1.
& fGL .nam Carolus 6.qui edidit illam conll:itucionem,nol1 erat
Cornes Pcouinci:r, ideo eius conA:itutio nonligat Prouincia\es:
Vt probatum fuit {u pr à,CIIIIJf.r.qll"1'.vnic.per ca qua: hîc non repeto.vtitur cnim Prouincia hxc iure fcripco,& non Gallorum moribus.
Et hanc opinioncm t, vt Ilobiles, quamuis nobilicerviuenres , 4
non gaudeant hac immunitarc,li non habemfeudum cum omm
iuri{difrione, firmant Andr. de rfernia,m lit.CjIl" ji»1 reglll.in vcr6.
& plariflromm. col. t. il1 verjic.lJ9C non po/if dlel d~ Jet/dataY/B. & LLlcas dePenna,in l.(i.col./.C.dr fimdû lt11litro.lI. 1 o.vbi appelJat ignorames cos qui tcrient conrrarium:& lacob.de S.Gcorglo,il1 "'.dt
Ilomagiù.eol. antep. in verjie. vifflcflmlP! pm'm , v lrum nobdes, pro bonù
col.pmltlt.in v(ljic.ikm qllod dix; jÎlpr,r,lIObdes tcneri.
& Bonus de Curt.1IJ loro f'pm"s a/legato. vt mcrito ha:c opinio fit
11/<t ?ofs,dent.Ô·
communis intcr {cribenrcs.& {ecl1lldùm hanc epinioncm {CI11per fuit {eroarum de confuerudine hl1iusProuineta:,à tamo rcmpore,quod nOl1 cCl: memoria homil11s in comratium.
QE.are fuit conclu{um m hac qpxll:ionc,difrum nobilem Ludoukum de Reuflondls reum COl1uenrl1m, condemnandl1m pro
bonis proprio nomine per cum acqujlieis ad comribuendura
eum p\ebcÎls, & hominibus Sanfri Iuhani, eollefris,c5c aliis muneribus,ab vnillerfitare imponendis pro [ubfidiis Regis vel Proulflcix,cùm in dlfro 10co, & rermorio nullam baberet ' 'oprio
A z.
nomllle
•
�C:lu{fa fO' QEa:ft. 2..
Caullà 50. ~xfi:. 2..
4
J10mine iurifdi6\:ionem , ve conJlat atrello publicato dio vltiml
FcbmariJ, 1569.
---------------SV}.fNARIA
:u.'AESTlO:l{.JS SECVNDAE,
Cal1ft
r.
J.
~.
r·
6..
8.
16.
II.
12..
50.
IJ1IlrjJitllf.comnùlm ~·.rftlforttm Prouinâ.. rrp(rÎl/11/lIr[aEl.< J Tt·
tro Commbtls de c,rjlro CI/m tm'Îtorlo" m' ro , & mixto ill/ptrio,
& omJJlmOdlllllYt!d.motmblls,v.lll,bliJ,IItf,iis, & "qll~mNl deCllljib/14 ,fol/ub/Y, tm-is (IIftl' & ir.mltIJ, in IItJJfl.,fomM. 6Ueo noblles hoc m6do tJlueffJ/t Il pr:l/ripe , h./benl (omm intmtioJ1tm fimd.lldm dt iure c9mmlwi. l/tlm.:!.
Nob.lts Itmlormm C11711 itmfIJéli9l1c /)"bUJtcs:qllllrc CA wfentllrJ
colleErIS, & pcrfon.iJblll NJuJ1mbm,a- mlxtû. tfiplex reddltllr
ratIo.
Nobl/es h"bclilts c.rjlmm (/lm iurijdléfiollt non f,biiciunfllrvniMrjitatj illill4 c4jJri, ttiam pro bonis 11/ .• lofsidtllt in il/o CJJI"
& dm territmo,fid otql/iparantllr Ea/ef~ 6-forelJJibll4.
Nobi/es hdbmtt! cajJrum cum iurifdilh6ll(, tenentur p" cOrMIn
fil/du & rtbus''lll .• ((lient & pofsidtHt infra ltmitesfiudi, pr4'
jJllre Comlti prouinci.t femitium milit.ere , 'l1'OtieS cdl/II/calot indicuntur.ldro lIOn poJ1iml coILec1ari, ne dllflici onm pr4gratirntllr.&,mm·9.
DOtHlfnium principis ,6- rt! cù'" domalliales, Je illre font immNms ab ollmi contriblltÎoIIC colle[farum : Cf'lod prùûlcgium tralljit
in fel/datarium, & rei priUalot principis ptrpetllos cOlldt/Oom.
nf/m. 7.
BOII<f filldalill fr.mea 6- Iii"ra 1I0tl tallillntur, allt 1"oti'{411fUr.
Bona, (JIu nobt/es ùlrifdiéliontm habentts tmebllnt & poftieDant
inlra IlmiuI feudi,tall'l'ldm fr.mca & lIbmr,noll fileY/lllt ill '111tlmo gmtrllltrcmrjiijôcorum Jallo 147. ajfocllg!ata, &. numcro 18.
7'{JbtlfS illrijdia/omm habcnfcs , nOH h"bmf imm/l11/tattm .1 IAIIii! 6-co/lec1u ex 4ilquo fpeciaLJ prillileglo PrinClpi!,pro/lt ""blnt
feHdatlfrij Regm Ntllpolttani.
ImmunitM talli,zrum & atiorlm; flhjidiomm, 1/wn 'hlbmt no~i
[fI huitu ProtlÎnti .• iurijdlfftollem habmtcs , pro bonis 'ft/<f lfllit intralrmiw florum filldorum ,filit eonfrm"ta "rrtjlo ilfu·
ilrifomi
•
•
f
Jlrijimi Rtgù C~roli Seculltli,Comitii PrOtÛIlCÎ.t, 411no 1466. Die
5. o{!obri1.
1}.: Immll;JÎtM h~e,1ul/1N v~.fal[i iur/diélionem hllbmtes h•.hrn/ ,fi';t
ordinatione de/rgatoY/l'" ilbifJrifiiml Rtt,ù Ren.lft, cOl/rc7ltla ad
bona aC'lllifit,z //Ire fiUdJ t.tmùm.
J 4. PrÎllllegù/lt1 qu,tndo tjJ ",mû IIOCluum , 'tIcl dtrmnofl1l', potcjl rcjringi 6- (o~r[fnrt.
Iy. \.ArrtjJum Clmjhallij.mi Regif !lmrici,t"tum 1 HG. die 1 5.Deccmbrù , non mti~lIrcù/llt raÛone , aMI illrc:lm'o r.ftj1it.
16. [Me pr.. /ationrs ret/nta ,) frUd,ltllrto, recip",nt prm:am Il.fllm/m
feudi , rifollltù femittlltb". o.'mlblls iffll'oftilll!'.
17, Res .fcCf"ijt.t perfeudatarùmJ Il pl,bw!, dio turc 1"amfelldl: rti.'fi
infra Itmi/tsfeudt cxijJllnl, rc~ncj,~ lJo/ttlram. /Wftfitifl.e CMtrtbtll ionis,nec[eqllHRtllrcondllionem p(r(oI1.• 4cqlllrelll15 , If/lt
prill/!tglltm fil/dt.
19. COlla non alfoct/giatlt in vltimo gmer.Ili l'aurfo focomm rroIÛIlCi .. , 11... fi/illo emphyulJticario, velafio peYi/m'flmt ad plcbtios, & pro 1'libm plcbtY'contrtbllllllt sn collcc1lS,ji i" fl/lllrlim
/miufmodi b~nll pmuni,mt iure pr.tlatiomi ,Idfi"daJari~m, an
rtmantant tribularia apudfil/d'(lari,/im.
10. CrJ!ànte cau/fa fnaU dij}ojitiont!, ((fot "'j}ojitio.
t1. SlIcctfforis conJiti~ non debet cffi me/ior quà1l11lllthorû.
H. Con/rlbillio jing,,!urum eÙÛlim & ineolarHI1J, non auget vnÎtltrjitatuflcllgium, lieèt mi1llMf jing/Ilomm contributioms.
~J. PlebeiJU acqllirmdo bona fiudallA àfeud.,tArio non alfoc.tgi.rta: an
Imeatur pro /il/S contY/blure incolltt7û. & n. 2. S.
2<1. '-lIluÙtione ptrfon.• poffi/foru , mllt.ltllr {ondltiu rei.
~ r. \.Abjùrdl/m eff, 11/'od lt1 reblM filldaüblK plebeim jit mr!iorù COlldllionu1uàm 1Jafallui.
2.6. b6njiutudsnefi"'"tllr ili ha'frMinâilYllm PrOf/inti" 'lit tlcbey pre
bonis àfil/daluiM acqHijilis lion ajfoca.~iatù conlr/buant in taI/iM,& fobfdlù, alqlle pro .t/i/S bOniS 4focdgiillls.
~V .AE ST! 0
SEC V N D A.
V AE RIT V R an nobjlcs iurt{di6\:jonem hahcntes,de
jure ft m immunes à comributionetallianl!1Y,'& {ubfi diomm Regis & Prouincia: : & pro qU lbu s bonis. ln
hac cautra conJlabae ex procctru , di6\:ii PClrum PauA ~ .
Ji
..
•
�CauJfa 5o. ~a:lt. 2..
h cl..: Rcuuondis fih!l thai Ludouici, ex tllcçeffionc materna habcrc portIoncm lUnfèbéJ:iollis cu mero & mixeo impcl'io illloeo
de S.luli.mo,&.lbl polliderc bO/la,pr0"1uibus pcritul' colbtio,vcl
conrributio talliarnm: & hcèr vl1Juerliras S. Iuliani J.gcndoallc·
garcr,quod dla.l bOlla proucncranrcx {il e11ione quondamPctri de Braehlo, nor.lrij dll1i call:n,qui ra uam plebeius coumbuerat pro ill,s bonis in talliis & fubliJtis ipJÎus vniucl'JÎtatis, .\Il.
reqllotffi peruellircnr ad Perrum F.lbri condominlll11 d,th lOCI,
cuius hcres dié!:us Petrus Pauli mediJme marre,& fr:1.(r.: vtcrino
de funéb~ exritit.tlmcnnon pomir dié!:a vniucrJÎtas probare fufficiéter qua: ;tIlegabat.ldco an bona quxdié!:us Perr. Pauli habucrat ex fuccefftone materna, & quoru d,é!:us Ludollicus pater haber v(ufruaum , cllèntfelld~lia,& de antiquo fcudo,an vero aequdititia,remanebat in pra:(umpnonc, & difpoJïnone IUrtS : quia
nihil crat ex partc vl1Juerliram (ulnciemer probarum.
Sed cùm conll:er t Dominos dié!:i loci, & eius prredccdfores,
proUt funt regularircr nobiles huius Prouincia:, fuilli.: ~ Principe
inuell:jeos de rerrieorio dté!:i caltri, CUI1l iuri(dié!:ionc & rcbus
fingularibus,rcrris culm,& inculns,& iuribus,aquis,& aquarum
decur/lblls, & aliis omnibus, inrra dié!:um termorium cXll1:emibus, in arnpla forma,ve rcgu laritcr [Ullt inueltltLlta: noblltum
huius Prouinciœ,tn arch iuisRegis con(eruarct,l1lenro habcnt in·
tenrionem fundaram dc iure contra diébm vnlllerJÎrarern.
Cùm t nobiles hoc modo inuertiti à Principe,dicatllr de lure
habere imcmionem fundaram rUf'Ct dominio rerum fUlguJarum exill:cmlUm inrra li nlltcs rerritoriJ infeudati , & prœ(umantur Iilarum domll1i,& Illas renere in fCl1dum, proprer d,él:alllllluefhruram, vr fingularn:cr hoc nadir Pal1J.dc Cart. III 1.1 flde Je·
fJllir·pgffifs. & ibi declarlt SocLcol. 4.n. 27. & hoc dl: quod vollll[
Holtlen.l1'J c.Ji dd'gthluol. 1. dt pr.eflriptlon. Andr. de I1i::rnia me.
1. dt (MlrOller. J71l1l'.l1'Jtcr m.1 & fim. de benef § qllld.,m lamen. III
Vtrfiu~ verD'lH.e mtrllJiJI~S C011lmttllllY.LlIc.de Pen.m l.q'1icu1if1'1I.C.
df fimdts lan/lrop/J.lib.1 1 -(01.2.. & Bald.lv !.mfii/.ff. de l/ldIClls.Pm.
de Anchar.ùu.qIlOlJiamin.4.f/ot"bzŒde'dmmls. Joan. Andr. in JddKionc ad Sp~c.rn lII.de mifibu4.§.I. mcipiente, d1CCf/d1l11'1 rrflal. in
AddlflOf/e q/l'" lfIerpit,lex L .p~l' /lI/TIc/cg"n & per legem prùtwIJ,c. dth/S.& in v'rfic.exjJ.1I alltl'IA QII41io de cajro. & hr. l1'J prdlil/dm fiudo·
mm. col. g. In verfi'c. an .IIIUm res & al,! domini teri/porI/tu, n. 2.l. &
Amon.de.Butr. in c.ddec1o.n.2. G.de ofJz'cJo archrdlllConi. pro qua Opl'
mone
6
•
l
2
.-
Cau[a f~. ~z!t 1-.
7
nione conCuluie Barth. Socin. conf. 86. in caulfu commtlniratis
Montis nigri.tlb. 1.col.2..verfic.urua concllifio,gtminalum,in conf166. ,
lib.& Philip.Decius COtlf f 17.n·9. & Franci(c. dc Curte Junior,
(M( f8.pr.efuppo,litltr in fat1o.n.f .& Marrha:u Je Affiié!:is, m dmf
1"41.:- f 5·habms ji!JId/lfll. vbi ponie modllm problndl,quàù res lit
(ubll1feudara, (cilicet probando quod fit inrra litDltcs feudl pet
fupcriorem conceffi , & c1ariù\ hoc /itffiar in qll.zjhone 129. Comes
s./llai Ange/i.n. 6.& Carolus Ruin. conf 108 .vtfo hac bene iJ1lell(fla,
n.~4.ltb·~.ér in conf206.q'lamulJ copiosf.n.7.& incOH!4o.n.14.lJb.l.
Ioan. Faber,in I,b. ~.c.de SS. Eccl1iu cot. 3 .in verfic.fed lu pow dJCeYe.
Stcphal1l1S Bertradi, conf 182..' Itcèt regulariter Itb./.colf IaCconf
,ol.c4Imm Ca/llft·Curr.Illnior .conf[8 4.n.8 .Carol. Molt Il. J1'J (onft.
P·lYlflew.in tit.d( f/!/ld.§.4G frallI ,,!l'gata.co!.J. verfic.qu.mtllr pmno.n.
4.Chalfana:lls in csnfo.Burg,'lndidl §+117 til.dos mains morlU.i" prmap. col.L.verficltl.aliqIl4ndo & f. & fa cie qua: fcribir Maria.Socinus
Iunior.(Dnf63.n. [J.circa fnem,lib.l.
Er (ecundùm hanc opinionem Senatlls hllillS Prollincia: fxpc
Îudicauit, vt de ea non fir ambigendum,cùm iam pro roll:ris habeamr ~ caufidicis. Sccllndùm qua, bon a à va(allis poflèlfa inera
limites fc udi , in dubio pra:(umulltur clTc feudalia,& de antiquo
fcudo,& ~ Principe coce[f.1: & non acquifiriria,ve1 nouiter quzlira: &[ccundùm hanc opinioncm fuir cOIlc!u[um in hac qua:Ilione,die vlrima Febrtlarij, 1169.
Nunc videamlls t quare nobiles fcudllm cum iuri(diél;ione r
habenres ,exclf(enrur à colleé!:is & conrribucionibus. ClIius rei
triplex ratio redditllr ab (cribenribus. Prima cil: [ecundùm
Chriltoph. de Niellis,in tra[f"tu mllnerum , il) verfic.an Ilutem nobiIlf eXCl/flntllr à mllnmbu4. qtlem l'efetr & (equiem Srcphanus
Bemand.confI41.vifÎI dllobus. col. 1 .n. 3. & 4- COf/!207. pro rrfponflmef.,cicndl1.col. 1.n.1..vI/J. ciSc!udés nobilcs habentcs mcrtlm &
mtxtllm impcrili,& 0l11nimodam iuri(dié!:iol1cm,idco 110n polTe
collcél:an ab vniucrfirate, in quam habenr Illn(dic"tioncl11, quia
t non [llbiicil1nrur vniucrfirJn ,nec habct vnil1erJÎtas aliquam 4
iurifdié!:ionem in ipJÎs.vnde cùm per(ona va(allorun1 no fir [ubdira vniuerJÎtati , ideo non Jlorcrt vniuerfitas illis jmponere colIcéhm, aut munus aliquod pcr[onalc, vel mixwm.l.rifmfto. §.
fcimdiîjf.de 11flll1rril,.&honori6.& ibi nocar Bat.&Doé!:oreso & il/l.
I.e.d, mu!ùr.& zn q/lo IDco.it}. 1 o.vbiBarr.Ioa de Pht.Lllc.de Pen.
& alij communiccl' norant. Nam mo ca[u c;ldcm dl: rario qllx
cft
�Caulfa )0. QE.xfl:.:..
cfl: in Ecclelia ,& aliis forcnlibus, ql1ibus non pocc{\; de iure im·
poni collefJ:a,d.l.rr(cripto.§fcmNII/111.cNm fimiliblu.
5 Seellnda ratio dl:. qUl.l llobiles iuri[difJ:ionem habcntcs te·
nentm ex conUClltlone antiqua, pro corum feudls prxlbrc Co.
miti Prouinci:lè [erllirium mlhure,quorics caualcatx II1dieuntur,
fecundùm f.leu lrates fClIdl,&: illillS red irus, iu xr.l denombramé·
tllm ,hoc cCl:,bonorum,iurill m,rcrumqlle fcudalium , dinumcra·
t iollem: qllod vaf.·t1li f.1cerc tcncmllr rotics,qllories prxrbm ho·
magiul!l in difJ:a Curia. fub pœna amillionis iplil1s feudi. vnde
cllffi prxflenr milirare [eruirium pro omnibus bonis qllxpoffident imra limites fcueli , memo no n d ebem pro illis talllArum
contributione grallari.ne duplici oncre pra:grallènrur,l.naNIIONIi.
ft.e.§fi.ff.ad lcgtm Rhod.dt t~fl. 6- /.pellllft.jj. dt doit pr..ltg4/".& per
~llnc rarioncm ir.! concludunt Andr.de 1[crn. in tit. !J1I.tfili/ reg.l.
8
t
verb.6- plltl/ffromm .eol. L.in ve/fi. Irb hr! il11'tgno SirilM. e;<ciprntJIlIY
fludatari). & ibl Bald.eol+& Prxpofirus Alcxand.rol. pmill. & Ja.
cob. de S.Georgio.1n tr.rfl.de bom,rgùi.eol.penl/l.verftc.iUPl 'll/oddi.
xi ji'pr:',llobtlu tmtri in olUribHoJ c~lldl"Ytlm.Lu c.de Pen.illt:fi.eol..,.
ln verjle. Bl/rgmJibm 'll/idmJ & rllftlc/; fobtr..hitllr. c. de fimd/J "'IIIIII
trDphù,li.!I.vbi ponit hanc rarionem. Et Bonus de Curtili,;11 trJo.
de lIobilit,tte,in 5.part.iN 2._2. .pritlllcgio,n.4 5. 6~ 46. allcgacIoanllcm
de Anania ill conf. 7. inâpiente, vijis 6- pom/eriltis his lJtI,f lIarrantlir.
(DIA-
Terria ratio eCl:, quia t quernadmadum fcüd a Ures iingula·
rcs fcudorum, quando era ne in domanio Comiris PrOl1incia:, fi·
ne dubio crane franea & libera ab omni eoncrihurionc collcéhIum,l.r.Iji.C.de prillilegiis domm AlIgtll~,& ibi nor:lFlt Bar.Luc.dc
Pcn.Ioan.de Plar.& DofJ:orcs communitcr:lra apud fCl1 datarios
debent elfe franca,& libera : cùm illa rcncàne immediarè ab ipfo
Principe,& habeJneinrenrioncm fund.Ham fupcr ill orum domi.
7 nio, vt di6hun eCl: (upt?!. & t de iure Princeps habet ratione rel
priuata: priuilcgium, & immllni carcm à callils,& aliis muneribus
per[onahbus vel mixtis , quod prilulegillm rranlit in rci priualx
Principi~ perpctuos cOllduaores, Vt dicimr in 1. pritJau 6- t. peNul·
8 timd, c. de exeMfotione 1I/.mel'll111. Hinc t efl:,quod bona feuqalia
franea & libera, non callianeur nec cuotizanrur: [eeundùm Src·
<) phall.Berr~and.in d.conf.~ 41.;11 ficund; dt/bio,n.n .& 12..quoniam t
loco annU! canOllls pra:{bnr Principi feruicium milirare,pro otn·
IÙbus rebos U iuribus fui fcudi, vt dlfJ:um e{\;:quod quidem {cr·
6
ultlum
Call1J'a 50. Qp,a:ll:. :..
9
uitium militare.long.è .d urius efl:,ql1àm collatio pecunaria, quam
pra:fiam plcbelJ.vr dl clr Andr.de Ifcrn.ill til. qll~Jin! reg"l.in verb.
ér p/aujlrorum.colfi· verjir. po.!fù etitrm id 1ftfol'. noblll/im. Er hae r 0
ratione in vltimo getlcrali reeurfu focagiorum hUÎllS Prollincia:
faac 1471. bona qua: nobiles tunc iurifdit1:ioncm habemes,tencbant & pollidcbQnt inrra limites (uorum feudorum, ranquam
franca,libera,& honorifica.non fuerunt dedl1éta in apofrium, &
quotizata fcu alfocagiara,quemadmodum c;rrcra bona plebcio,
wm burgcnfatica,vr mcritoeriam hodie cen(cri debcant franca.
& libera.quandiu [unt apud ipfos fcudatarios.
Sed :1Il t nobiles fcudatarij hlli\1S Prouinciz habeant hanc im· l.J"
ml1nitarem ex prÎllÎlegio aliquo Pnncipis ? & pmo quod non:
cùm in archiuis rmllum de hoc rcperiatur priuilegium.
Er liC'èr in regno Neapolitano fcud ararij regni habeanr ha.ne
immuniratcm , ex ordinarione vel conCl:itutione Regis Caro li
fccundi .incipimlt,porrtfllf. vt rcfen Luc.dc Pen. in t.Ji.c.de fUlld.li-
-r
mitroph;lib.1I .col. I:in vtrftcjic il"1'lt ptt hall,legan 7JoIAnifillt pl'obA.
lur, 'IHodfeudalary Tegm. nam talcm confiirutioncm nos non ha~
bcmus in hac Proll ineia.
Verum eCl: , qllod t hlliu[modi immunitas,quam h abcnr feudatarij, vr difJ:um cCl:,pro om nibu s rebus,quas pollidenr inrra li·
mires Cui fcudi , fu it eonnrmara arreCto illllCtri{[jmi Regis Caroli
fecundi, Comiris Prouilleix, Anno 1406. dic 5. OfJ:obris. Nam
cùm lis & qua:{t;o [uborta c/ler fuper eolltribmionc talliamm,
inter Syndicos & homines de Bar.belltan~ agcnres ex vna,U 110biles feudatario s illius loei,habcntes iurifdiaioncm,cx airera, ad
rcquifirionem rorius {bws nobilium huius Prouincix fuit eadem callifa aduoeara ad eonfifl:orium l'rincipis ,& inde pel' mo·
dum legis ôt conCtirmionis gencrali s dccifa : qua ram nobiles de
Barbem:lI1a,qu àm alij nobiles huills Prouincix, feudum cum iurifdiaione h abenres,dcclaranrur immunes ab omlllbus collcai.,
& eonrribmionibus, pro omnibus bonis acquiiiris \'el acquircn·
dis in loco & terrirorio in quo habenr iuri[diaioncm. Ex quo
pro difJ:j s bonis [eruirium militarc pra:Ctare renenrur ipfiComiti,
quorics caualcara: indicllntur, prour corlllll bona fcudaha in archiuis rcperiunrur quotir:'lra, declarando vIrcriùs, quod nulla ex
hoc6erer plebeiis homilllbus focorum defalcario aut colIcéh·
mm diminurio.
Vcrùm iu vltimo generali rccur[u focorum huillS prouiLlcia:.
B
faao,
1:'
�ra.
ro
Cau{fa
~xfb..
flao '471. flllr hxc 110bihum t llnmuniras coaIébra, ordil1~ .
[Jonc delcg,ltorum à Rcgc,pro facic'ndo diao recllrCu,& rcdulla
ad bona qu,dir.l,vel acqll1renda iure feud i,hoc c:O:,illrc prxlationis, commilli,dcC.lnl par.wol11s ,& con!iCcariol1ls.
! 4
Er puro Ideo 11l11l1unirarcm lunc fuiffc rclhiéhm t "d 11105
qu.Huor call1s,qul.1 forrè t.lle prnulcgillm erat niJ1li~ damnoCunl,
& llOCIllllnl plcbl , quo caru porell: de iure\fcll:ringi prillllcgiulll,
vr volunr eomnlul1lterDoél:orcs pel' ilium rextllJ1l,1n (fuggeJ/lllt1.
dedmmis.
15Er 110ll:r.l a:r.lre t ne{cio qua rarione,fuit arre!l:o Clm!l:i:1I1iffimi Regis Hcn ri ci 11.I.Ito 1 j66. dic Ij.Decembri<, di~ta il11mulliras adhllc aré1iùs coarél:ar:l, & rcduél:a ad bona 111 fu tl1wnl .lequirenda iu re commilli, dcr:wlparariol1ls, & con fifc'l rionis.adco
\'r fcudararij impoll:cwm non galldc:a m hac imil111nirarc, pro
bonis iure prxlarionis 111 fllturum acquircndls, qu:uTIuis de iure
non porrit rario diuerfiram reddi.
16 CÙlll iure prxlarionis t rerenta à fcudarario repetam (ua Inl-,
ria, reCiplanrquc primitiuam natlll'am fcudi , rcColuris omnibus
feruicu ribus,& obligatIol1lbus Impoiiris,l.tcx 'lJe[ftgati filIIdol dl
l'ignorib.& ln ( . 1. §. rurfiu.1II jl1e.qtllblu moilS filldH!n d/1Jlttdlur.pcr
qua: iura hoc concludunr Bencdiél:lls ln c.RaynrltllM. in vtrbo,'lJxomn nomilU Adclajùm,1I. j61.& lacob. Rebuff.in l.dQ fjlllm,c. de pr~d.
& omnib.reb.namcut.lJb. r l. co!.}. 'lJerjc. circa hocqll.Lritllr de '{/ladd"1
tpuJlione. vbi pro ho c allegae 1. & Auiticimu.jf. df [emitul. rtlJIic.
. }'r.Ld.&fcquicur hoc Sreph.B<mrand.in conf207.n.J.& 4.'lJ~1. 1.&
Hlo cuCu res Cc:qllirur conditioncm perCona: , vt volum DoLtores,
in dtc7is LocI..
17 Sedcxtra Cupradié10s caCus, res Jcquilira per fcudaranumà
plcbciis t, rmnet n.1curam impofi riri am contributionis , nec (cqllirur condirioncm pcrConx acquircntis , aut priuilegium, niu
murua compcnfatJonc flél::! vaCall us loco pra:diorllm llo11irer
acqllifirorum,fubrogarer alia prxdi4 ab antiquo fcudalh,poft vltimum generalé reClll'fllm per eum in plebtios alic:nara.
1& Sed quoniam t 111 vl ril11 0 gcnerali recurfu focorum Prouin·
CIX faao 1471.bolla fcuda!ia nobihul11,& Ecclcfiarum, 110n fllc[um ~A'ocagiata, l1C:c pro ilhs vniuerfirares quori(.'lfx il1 focaglis,
vr cOlllhr cx procerru libcraeorio dial recur(lls,faél:o ~ Rcgls IleIcgam,lI1 .trclllllÎs con[crtlaro.
19 Ideo ql1<\:nrur,t fi fe udacarij,q,ui poft di&um recurfum dedcrullt
Cauffa 50 QE.:Lfl. z..
II
tullC JO eIll phytcufin pra:dia fClldaha non affot,lgiarJ.,& pro 'luibus v:\Calli haél:cnus non [olncrant col!cél:JS, fi emph yrcllt\: pro
illis {oluerum ralliai , & iIla feeewnr alibran, & reglfh,lri ln CJtaftris ciniraris, fi cmphytcuta po!l:ea ilb ahclMucm , & V,1(111:IS
rcrincae illa IlIl'e prxlationis , an redeanr ad feudum [r.U1c,j.& li. bera ab omni comriburione, lieur cram quando fucr um d~ra Il.
emphyreufin . aovidcrctur prima facie cJicendum, non redlrc
proprer arre!l:um Cuprà dié1um , quo pro bonis acquirendls lllrc
prxlarionis fcudatano non rribll imr iml11l1niras. Sed ego (onrrariam (cnccnciam vcriorem exiO:lmo: eùm fiae hoc modo confolid ari o, & rcs redcat ad pnmam nartlram fClIdi , &. lie fcudum 'frallcl1m,nobile,& hon orificul11, vt priùs crar, vr fllp erius prab:\.
tum fuit pcr tex. in d. {. Lex 'lJec7Jgalt fundo.cmll fimtll bvA,foprà allegal/;,
Nec ob!l:ar arre!l:um Clipri diél:um,t qllla ce/làr illlLls rario, & 10
cal1{fa finalis,&per confequc:ns ClllS dlCpofirio,c.CllnJ c1fmu.de IIPpeft,ltionibfH .t.adigcre. §.quamllùjfde lt/7'(p,IIYOnl/tlu. Scd ratio 6nalis fuit,quia erar valde ll1iqullm & iniull:ulTI , vr nobiles rencrent
bona (pro qllibus vniuc:rfitas fuir quoti[aca in foca gils) franca &
libera;&qllod vniuerfiras (olueret focagillffi pro illis bonis, qu:e
ratio non pracedit nifi in bonis afFocagiaris in vlrimo gencrnli
rccur(u,&pro qllibus fuerunr vniucrfirares quoti{ata: in focagiis,
[ed pro bonis fcudalibu s,qux 110btlcs fc:udararij, vel Ecckfia:, in
vlrimo generali recurÎlI rcncbant, & pollidcban~>.& pra qlliblls
';lli\1prfiratcs nO\l fllerunc q 1I0riCtrx in focagtis, pro CIl 1du hl\) illa
ratio non proccdit,& pel' conÎcqllcns nec arrv!li dif"po(itio poter.:
habcre loClllTI.
Er nili hoc dicclmm, i" Ccqllcrctllt ab(md ul11,qllod vnillcrfitas t t
pro iIlis Donis effer mchons eondlOonis,qllJI11 vaC111lls: nam va,
fallus,quamdiu dl:t rem:bar,pro Hiis prxO:abat (~ruicium lluhrare,
[cd vniu.erliras 111hrl.ll11phù~ pra:lbt pro cIs:fiqUldcl1ll1ol1 ,lUgetll~ quora foco rumvniucrIi ram pCI' huiuCmodl rerllJll f,,"Jùhllll
acq~ilirione s lfb cmphyrcutls f.lads.
\ Er lieèt emphyreurx t Ctl(lJ1l pro illis bonis conrnbll.U1 r in 21.
coUcé1is, talncn rahs col1tnburio nô auger nec mll1111C foc:lglluU
ciuicatis, fcd pradel!: folùm l1lul1lClpibliS& incolis : quia COIUIn
coUario mll10r e!l:.cx hoc cmm lingli loruffi collcé1a minuirur ,&
alleubm r:non alltcm foc:lgiul1l augerm Rcgi,vcl Prol1incix.
Scdt dubia magis qua:fbo cil,an clllphy teu t~, qui accepJc à fcu· 2.;
B:z.
datari()
�i t
C a\ln~l ro. ~xf\:. 1.
d .lr~rio
"
pra:dia fe\ld~li :t, non afroc~gi.! c a, pro Hiis dcbcac contribllcrc in c.lllns & co\lcéh s vn iucl'lic.lci .vidcrecur dlccndu m nOI\
dcberc cOll([lbllerC,cù m vnill crlic:ts non fU~lc pro illis qlloti!àta
2.4 aut foca gIJc.l.veriùs c.llnm diccm us V[ teneatur: t CÙIll ex mul'anone p"doll a: prolll:tl ol'is,lllllCcwr co nd mo l'ci, vc dl CIl' B,lft.ln
1.1'.11/1/1'< ..({polldll,p" prcCIIY.llol'cmjf.dc 11(']11. bcred. & in n1uncnbus
pedonaliblls vcl mi xtis de iUI'C rL ~ {(::IIUHlIr condl tioncm perroux,vc not.!t GlIId,l'ap.l,: 1".0/'.; s~. o'- 1"·<fl· 384. & lacob.RebufF.
in d./,do,lJIlm.(ol/i.1IJ jine.& SCèpha11m Bu'tl'andi, in d.conf 1.07. n.
4.ncc QN'tat qu od pro i1lis vniu cr!iras nO Il fueric affocagiara, vcl
1. 5 qllorifara·'rqui.di cur,quandov:t(.:dlu s acquirir iure commilli,de(amparaeionis,ve l cOllfi!c:lrionis,ahqua bona burgen(atÏca,affocagiaca,&pro qllibus vnillcdieas fu crae i11 focagit s quon(aea:h;rc
immlluicas,quam v ~(~lIus habee pro iUis bonis,aggrauae alios de
vniuerlicate:ica & quando VJ(aUus concedie in cmphyeculin, vcl
alio cirulo alienat in {ubdiros aliqllid de fcudo , vC'll'cbus fClIdalibus, dcbec illud quod alicnauie,qllandiu dl in maniblls plcbeiorum,conrribucrc in collcél:i ,& altis oncribus vnillerfitaeis, VI
alij releuencur, qui fucranr, vt diél:um cft, pet fClldatarij acquifi,
tioues grauari, per rcgulam,flmndiun natllram.jf. dt rtg , iur. nam
qui in vno grall:teur,in alio dcbec releuari.t. wm qui.in principil.jfi
de iureillr,lJ,do,
J, 6
Et nili hoc dicamus, (CqllCCUt t ab{urdl1m, quia pro iUis effet
plebcius melioris condicionis,quàm feudacarius: cùm neq\le (cr·
nieium milirare, vc va(allus , pro üs;neql1e pecuniarium pra:ltcr.
quod e{fec valde ab(llrdum & iniquum.
Vndequemadmo dum vafallus, quando illa poffidebar, cenebaeur pro i1lis prx!l:are (cmieium mi lie are , ira plebeius pro iIIis
debct prx!l:are conrribucionem , vel coll.eél:am, iuxta condinonem (ux per(onx,& bonorum faculc:ltes.
Er hoc (eruacur de con(uecudine , vc emphyteuea:: pro bonis
omphyrcuricariis , qu:!: recogno(cunt à felldacariis , reneancur
conrribucre in colleél:is vniuerlicaris,prCil [ublidiis Regis,l'rouincix,vcl negociis ipfius vl1iuerlicacis.
C AVS
C A V S SAp,
RED 1 TOR olei,moro[um deblto.
r :lpud
rem oppigllorar,ql1 i incercdsir, C:llll1,l
illdlcé comr.1c..1:us agebJrur. cre-
_w"-<',,",
:+ dlcor offert libcllu, cui iuxca ftylum &
morem, intra deccm dies re[pondcri
periir.debitor dilariolle péJel1te, principJ.!e r~ (cript'lm col1traél:us re[cilI'orium ex c.lpiœ 1'1 0li,ti:audis,& 1;r{jonis,i mperrauit . Jn cui us approbanone,
ncgara fraude & Ldione , fcntentia Pro(ene[cali ftatus
liris Inficialis conftiwtus eft, Apud [ummos veaigalium
iudiccs lara: veél:igal ,quod inilciatione crefcit, à publicano,ob libelli inti.ciationé, peeiru eft. Debitor,ex cau(fx
principalis comcftatione lieis,l1on etiam liticul<f,lata: veébg:ll debitum elfe: guz litis concefl-'1tio principalis
cau{[J: nondum [uerat fàél:a, [ed incidencÎs liticula: taneùm, nec cau{iam dici conrc(l:atam elfe, nili przcisè ver
verburn dt&eo, vel non dr&eo, orpoGta vna excriblls exccptionibus conte mis in ftaeuto,fuerit conteftata.Cau{[a in
conGlio enarraea, dubicabatur, an !itis conceftaeio [aél:a
[uper refcripto Principis contraél:us re[cilforio inci·
denter obeenco, incelligaeur de iure faél:a fytper principali
petitione, & an liris conteftatio faél:a codra fl:atutum camera: ) Gt ipfo iure nulla. placuir Curi<f liti! comeftationem aél:ore haud redamante', [ecundùm iuS'Communefaél:am b,non vitiari:ecii iuxta !l:atuta camera: (X forma
non {je faéh C : & ncgatione fraudis,doli, vell:dionis ,[upcr liticula refcripci comraélus re[ci{[orij incidenter d impctraei, ind uci conteftationem Iitis negatiuam prin ci palis petitionis ' : ex qua debetur Regi, aut publiclno tripla fJata. Die 26. Nouembr.lf68· Claudio Ca[anoua veB 3
aiga
�T5
'4
CaulTa p .. q uxfr. vllica
GugallUm latarum p'ubhcano petitorc,& Honorato L.m·
remiù def:·nf ore.
a '[x hoc no n irr:t.Hur l itl~ contdl.ltIo .1.dcglnter.§.li 1lu ,'t pan tTctc condll1.md.(b.
I1de m <l'..IXfiIO.ll fI ' 7 &. 9'.
b De qua ln cap., tic.: lit contdlJt &. in ilmh .off'cr:lUlr. e COt!.
e Pec vcrb,lIm de.beo,vd ,oon ttcbeo , appoucndo \' nam cx wbus cxccptiombu, coo·
tt'nns ID {btuto cam e:rz. 1 ioc Cllnn hic faciebat dubium}an Iius comertJUll11J.
mlira fOml J Cheun fa~h, nulllU 'i t: fst' [ momcnti : f.lmCn no n vitiat, fi c~m oml
31.t or lion co mr:tdu: it,v idein qu xJl:.n: 6.7. & 8.
1
j {ler ~odu m comcJdiaionis ;cluonÎam tune hus contcn:uio faet,) Cupcr princip.l.h
peuuo:lc,V( valu,nt com mumter Ccnbcutes ,lu 1. Papinüm u'i.§ fi fi lius cuuncl),
If:dc lI\off. tC~ ~ ln Lnam& ponc:a.§ .minor.dc lUfciur.&: vide hic in quœll
e lt probltur hIC III quœfl:.
f ~;l: dcberur rcg) ex litis concc(buionc nc:gatiul.
S TI' M 1>1
~
!2..f AE S T ION 1 S
v niC4 , Cal/fft 5 1.
R 1 TI' M
Liti; cOn/eHatio f1 t//1 flper rifèripto rifèiJTOYlo, v el reftitutorio in inugmm, pri"cipa/uer obunto, nonctnfitur fat/a fi.per ,rincip,t,
aéitom.
2 Lili! contll'ltio fit/" foperre(cripto incidenter impetrato, 1Il1/lIigi.
• turfit/.tfuperprincip4li at/lone & pe/itiom.
'J Princip,tle iudiciflm, 6- incidens rifèijforillm , cenfintur VIJ/II/l, 6Mtm illdicium: ideo VlM titi! eonteflati~nt, 6- fenlUltla /lrm,nAnt'lr.
... Exceptiono dO/l,malis, 6- /«ftonù,quibtH contrat/lM in imtllindtduellntUr,refls non habu proprio Ï/lreJcd bcnrjâo pr"'lons ,
jieio it,dms nobilj expedlllntllr.
r Smttnti41ata fi.per il1ttrinatlom rt[mpli rifèijforlj incidenttrlb.
UnI;, periml~ ln tOlum w1fàm principalu obligütionù.
6 LltJI cOn/effallo fit/a canlY" flrm am fta t/lti eamt!r.e va/CI ,ft ,,{lOTI
non contradiemtc ù,d,'x illam adm1ferrt.
•
7 Exuptioms qll4rmpedJ/lnt litis mgreftum ,ji omi/tlln/ur,no/'l ttddunt indielIlm ",Il/'Im.
g EXCfptiO exeommtmicatlonû impcdit litù ingreff'ln ,& eonuJl.tl/nem.
l! Exceptù Îllrifiurandi, imptdrt titù eontllalibnemJl oppMaM.
10 Exceptio re; IIIdicatit oppojita ,;mpedit htu eomeHatiomm.
&1-
(
,
AE S T lOTI' NIC A.
n On(hbat in hac caulfa ex breu iloquo fementl:!!
·11 Profcnefcali, O;1 U lfam principali~ obllgaeiollls fUll
\ '. ~I (c in 11Ilhdllm principalieer dedl1ttam inter eafdclU
. . ~ partes, & Ilbellum daeum ab aél:ore.c ui pcr modum
eontrJd.ttiOl11s,reus conllenclls impeerato ad id Prilldpis rcfenpto, cxnpicbae de dolo,fraudc,& 1:ldiol1c enormi. Super qllihus
ex~(peloniblls,& imcrinationc rcfcripti,fuit lis co nrcflata ncgatillé , & [beus call1Tx fencemia Prorene[cali inhcialis conflicutlls.idco con èlll(um fuie in hac caunà maiori [uITracrio,latam trirliccm dcbcri ex hac conrefraeionc :e~m illCelligat~r fuper prinelpalt pcmione hoc modo lis conrefraca.
. Nam li.cèt,quando refci[sio contraél:us petieur principaliter 1 1l1111dICI0, lit lis co nccO:lda rurer pnncipali rcfcripro rercill.orio,
vclll1ll1ecgmm rcil:icutono, efi.de offic. IIIlIielf, & ibi per [cribcntes,(} m /."/lm 6~ porlra. §. mjnorjf. de /lmil/YafJd8 , vbi B.m. Pau\.
de Calt. Alex. & alij communircr : nec tl/nc céfeacur licis conleflatio faél:a fuper principali :tél:lone, vt ibi dlcllnt fcribences:
Tamcn feclIS eO:, t quando n;{ciflio vcl reltiturio venit Jl1ciden- 1.
ter,& prol'0nicur per modum co tradiél:ionis:qlldniam tunc litis
eolltcO:aeio faéb fupcr illcidenci, Inrelligicm faél:a [u per principali peeitione.
Nam rune t principale iudicium, & incidens rercifloriul11, 3
cCllremur vnum & idem illdiciüm: vna & cadem inO::tntl:t.id 0
Vlla litis comcO:atione & fementia eermin:lntllt: ve eOllcludllllC
Bart. Bald. & Pau l. de CaO:. & Fulgos.in J. P"pininmu.§JijiliNs,t.'c
htrtda/llsff de inoff. tifam.& fc nbét\tès com muniter ibi,& ind./.
Nam & poJlu.§Ji millor jf.de illreitlYand. vbi lingulariter hoc dccla rat Bm.col.I.Il. r. Alberic. & ali) poO: glo(f.l1J t .me fJOn.§ . ex(mplo.
& ibi gloU,n 'oJerbo,fJftt/o.jfex 'l'UbIH Ciltlfits malor.& probantr '?! lJi
[I
:
t
1
"
:z:
l!;AE
pr<fttrr/lu.jfde BOl1or.poffiffeonlr.lilb,d.
t
Er cfr rario, quia ealcs excepliÎones doli,fraudis,& b:lionis, ...
quibus contraél:m 111 irritllm dcducuntur, reu s 110n hab et propno lurc,fcd Illas confcquirur bchefiClo Princip is, & officio iu- '
dlcis.llObtli expcdiuntllL Jdeo non poeeO: ('~ /11 iudicill111 dedt'':'
ccrc,aur proponerc li ne refcnpro Pril1C1pis', vr 1i11"lIlariter docet
Bdft.m d. §.f m;'l~r.quem fcquulUlirolllnes [crib~mes Ibl,& d l:
de
�CaulTa r l.~a:lt vnica.
de hoc glotTa finglllaris in d.L.nu ljui{(jlwJt.iH wrbl, IIAllojfrx qui.
bUd c4I1ffmaior.& Ibl 11oral]r fcribércs:& ill d.§ .fifliu. exhmddluJ.
6- in l.txuplJoms,l..mjjJ.dr eXCfp/Jo.ldco proponcndo incideD[!t
rcfcriprum,ccn(ctur ea~ exce ptioncs proponerc, qua: in rc(cripto
5 comincmllr.& litem comdhri [uper t principali pcririonc.idco
fententia lara lilper imerinarion e rc[cripri rcfcillorij incidencer
obrén,pc:rimir in [Omm c3u{f:lm principalis obligarionis, iIlam·
que detcrminar.vt poO: Barr. concludllnt communiret Dofrores
in d. §. fijlllu exhmd"tns.& ifJ d.
minor. & in altu tom jùpmùJ
ïô
§.Ji
allcgaw.
Nec obO:ar,quàd fccl1ndùm O:aruta & fiy IUI1l-camcr:r, t con·
tell:ario liris dcber lieri per vcrbum debco, vcl non , [ubiicicndo v~m de tribus exceprionibus contcntis in fratuto : Na m i1lud
procedit,& intclligiru r inuito aaore, fiquidcm co inuito & tC·
c1amante, non polfunt :Ilia: exceprio nes in conrcfiarionc admit·
ti in Curia fubmi[sionl1m, proptot ftamrum [upradiaum camera::Sed fi conte!Hido teus proponar alias cxeptioncs O:awro non
c6ptehen[as, fi aaot non conrradicar, & iudex admitt3r contefiationem,non irriratur contdlatio,[ed valet, vr probar fingula.
orer tCXÜ" l.eLeg~nllr.
'lHis poft trltnfallioNé.ff. de rondl&? in/li.
7 bit.per ql1em notant ibi Bart. & fcribcnres, t cxCeptiOllcm qUl
impedit Iitis contefrarionem,Îl omirrarllf ,nOll reddcre iudicium
nullum.hoc ipfl1m pro bat tcxt. in c. I.§ji ver'o, de exuptilnib,/t{,.6.
S namt cxccprio cxcomuni cationi . impcdit htis ingrcffum&li.
tis conrefrarioné.c.exCtftionem,de fxccptimiblls,fi ramé omitt3tU[.
valet litis conreCtario , & tenent aaa faaa antcquam fuerir pro·
propo(jra : vr dicirur i/1 d.c. 1. §. fi vfrèpojlmodllm. & ibi notant
Philip.Franc.Gcm.& CanoniO:a: com rnuniter , & Bart. 111 d. §.fi
9 'fIlU foft·n.6.ficur t & exceprio imifiurand i fi opponarur,impcdlt
liris ingre{furn,& !iris conteO:ationé:{cd omilTa n011 irritat ip(am
conteO:atlonem ,nec reddir iudicium nullum,l. "am & PO!ft•. IW
10 ,';nc.& ibi notat.Barr.&Doaores~de ùmillr.Îlc qUOqUCl t cm·
ptio rei iudicarz oppofita irnpedit liris conreCtarionem, cùm fit
cxceptio htis lillira:,c. 1 . de eXCf;lionibll4,ltb. 6. tamen omilfa lion
annullat comcll:arionc:m, vt ibi conc! udût Doaorcs, & pet confequcns non fuit in hac caulfa conreO:atio nulla, l'0ll:quàm aaore minirnè comradiccme fuit per iudicem admtlfa. Sic pro·
nunciatum in hac cau{fa,die.t 6.Noncm bris, 1 568.
6
§.Ji
CAVS
'7
C A VS SAp.
ARCVS de Bran~is incola MaGilrenfis, vendidjt nobili vira Petro Challagnerio criremé, vulgo Duél:ricemappellatam, cum armamentis & infl:ruétQ: exceptis remigihus & bombardis.
Melchior Gerenre condutror iuris regalis viceGma: carinarum , ad rationem viceGma: panis
precij,qua: ex!l:atuto debetur fiCco,petiit veébgJl .. & emptore recu[ante [oluere, quod appellatione ligni, & verbisfl:atuci criremes,fi vendantur,non contineamur: tum
quia res exercirui parata: [ünt immunes de iure ab huius
veéligalis pra:fl:atione: & pra:{ertim cùm tale veétigal de
venditione triremium nuCquam Ma{silia: fuerit {olutum.
Caulra enarrata in conGlio vi[um efl: maiori [uffragio,
verbis !l:atuti loquentis de naui, & omni alio ligno MaC
Glia: ab extraneo védito, triremes 3 coprehendi,nec pra:iudicium facere fi[co, quod de venditionibus trÎremium
haélenus faais, veétigal carinarum non fuit petitum:
cùmde naue & aliis generibus carinarum fuerit [emper [olurum: v[u namqlle partis totum ius fi[co idque
vniuerCale con[eruamush, quando à fl:aturo vel coniliru·
tione, veétigalis ius vnil1erCale de[cendir: [ecus G à con{uetudine vel pra:[cripcione trahat originem':Nec elfe res
. exercitui paratas triremes d. Sed quoniam de iure conftitutionis veétigalis, [eu fl:atuci dubitabarur in hac
cau/là , pla cuit Curia: reum conuentum ( ex abundanci
cautione) admitti ad probandum à [e deduéta & allegata,& aétorem in concrarium:lite lidudaria petitori interim adiudie;l.ta. Prol1unciatum diCl.r. Maij, 1568- MelC
chiore
J
�Caulfal t .Q,!!idtt.
18
chJOre Gerente veéhg;tlium carinarum peütore J 8G l'etro
dc Ch,llbgnerus defen(orc,litigatoribus.
~d muids rrobacur hic, III prim3 quzrHonc.
b l.loc;mo.~ t'.nUN in ~ .rcCp de publ.& vetbg & ibl Bau.n. ~.At vldè hic 1'3t1ÙS It\ l'
a
qu;;.:{honc, n ($.7 .& G
c
~3 tIUH,lt:g.u la.tur 3 portcrsio~e)modo IX ,forma cligédi.d 1.I0C2tiO .' .carwn (c·
rurtun 1 rdp.ft de public B:ucln 1 1.§.GqU1S 1D[c.rdlélo)l[de itin. aauquc pnu.ar.
&: "Ide hic ln j quœ:tl: n. \. . J·4 & f·
d
Cuius [CI rauo r ddlturrriplcl)in l..quœtl:ionc: hu..ius '1Ur5%.
17(,
cnrs
.Q.!'AESTl01(,lS DEClSIONE
"/lYII"t trill d'lbù,,ftu qll41io"u.
Primum, an MalIilienli (htu ro , appdlarione li gni trirem es,
& cEtera id genus carinarum comprchenderemur.
Secunduffi, an criremcs, qnando venduncur,habeanr beneficio iuris,immuniratem à foludonc: veéligalium:quam habentfCl
exerclcui parar<e,
T ertium , an fuffiçiat ad inducendam immuniratcm huius
veéligalis vicdima:, probare, quod non fuerir retro vnquam fo·
lunun hoc veél:igal,quando trirernes belli caulfa parat:!:, fuerulll
vendit:!:.
---~-
sr
N N A RIA
fZ..r AE S Tl
prim.t,Cllulfo
•r
Caulfa r:t.~%Il:. J.
19
propter formA", & mAUriAlllm : III"C IIppe/hztjone mllftrl.e ventt
ipftm mll/triatl/In.
Il Gr.tci 4p!tllllnt nil/les 6- c"ftra id gmUl c"rmarum tigllllm.
1). tMafMitnflS à Gr.tcis originem traxtrllnt.
1 J <.MafMill temport Tarquinij Rtgis condita, 6- qll,modoPmmu;
phocenfts tocum condtnd41 vrbil àflctrP IIcctptrit.
14 Nss PYlllinci.e in eligt"do fjonJÏlm:nllm virgo à!"trt illjfo porrigcre
IIql/llM ti,qutm in vimm volebat habtrt,itll/m eligeb'lI.
<.Malili.e 'l/rbil initium,& i"cmnmtllm./I. 14.
IJ c..Mafsitill phocenftllm 4ldificium 6- colonùl:& ptr quos tMafsilimfls IIgerent rem vrbanllm:& qlli tranl Senatlis principes.
16 <.Mafsilitnfium IIgtr otilltlil ac vintis na/lira C/Ilt'lS.flrmdis ailttm [rumm/il jftrilior, idco mari magis qllàm ut/uri fducil/m
habmf.
17 c..M1I(situ conlrllélllUfùun Gwa tingua fcribi [olifOS, & nobiliffimos RomllnH, pro Attica pmgrillationt, eo ad capeffindM dtJi:iptint14 adtttntaffl.
<.Mafsilienfis vxoris dos Itmplifsima tral cmtllm aNrtOmm , VtJlù
qliinfJut,mJmd/H ql/~qllt mu/iebris a/lrtomm qllinql/t. Il. 17.
'
Il
;!.
p..
A v(l'bisJIAtuti nm ifI rutdmdllrH.
:t LI!Snj IIppd/at/olle non materialn tX ligno cpnUxum ,fld 'lll,d ClInb/;ymdl ca/1fa paratl/m ,contmet/tr. t"mm hoc ptypal/llm "'"~ ifI,
fld pro ftbtella materiA, 6- rtgionif cmfoewdine ÎlltfrprttalllnC1J1l1d",ittit.n.j.& n.9.
4 Di&1io vlIÎtttrfolû OmniJ,totllm indl/dit. Diélio Alù«,implicAI,&
rtpctit pr"m'mû fjtciei ql/aliwu. nAr Llgni apptll.tio communI & vulgari flrrmnc, co"tinet trirmm,
& c.tltra id!StntM cdrinamm.
6 Stail/ta reapÎtmt inttrprclltliontm à commllni 'l/Jù loqllendi.
7 rfiu csmmunis loqlltndi qlloruIn at/mdi dcbut.
S rfos mI/mImi! l0'llltlldl vmât propri"rH nlttura", verhorllln.
10 f<!!.ando tex ve/ jf41ulum loquilur dt mttltrùl,ft ilium ""jiJm/
J
!"!fI,·
P R 1 N A,
Car,jfo J1 .
Via de natuti incerpretatione agend\lIn en, merito ilHus vcrba hoc loco cranfcribere nec~lfe dl:. il VCI";-..
bis t enim H:acuti non en facilè recedendu m,/. J .§.I;.ec 1
.
. vtrba.& Ibl nor.Barc.BaI.Ang.Alex.~l bCjf.dt neg.gifl.
&III t.qlllCtfl"d adfoingtlld.tffdt vtrb.cblig.Barc.in t.omms pOPIIIl,/)$
5.qflljljfdt itl'.& Jl/r. quod quiJem fl:acucum vulgari :mtiquilllmoque admodum MalIilicnli idiomate fcriptum Icgicur, hoc
modo:lttm to '1untcin fi pren tIJ aq/liflt n",nirra dt fJau , & de fOHt AIItre lem 'lUt homt iflran vrndtt, Pli comprit rn M"rfli/I.l , donna Ion Vf1J trin fles afobtr de !'Iliura des deniers. Di{ponir eriÎm hoc fl:atucum,
vtveél:igal huius vicdima: pcndatllr lifco, de Haue & omni alio
ligllO, quod forcnfc s cment, vcl vendent in CiUltatC MalIilhx.
Hinc qua:rintr de fl:aturi inrerpretatione, an appcllatione ligni
'tiremcs conrincantur. Sed maiori fuffragio cOfic!ufum cxricit
iD bac caulfa,critc:mes concincri fl:atuto.
Nam t lic-h ligni appcllacione nOIl marcriam ex lignis con- 2C :t
text:lffi
. (\1,;
0 zx..1 S
f2...,r AE S TI 0
�c.\U{1'.l p.~d1:.l.
rcxram, (cd (olwn quod comburcndi c:luf.'1 pnr.\tllll1 dl:,COntine,uUT, vr c1egantcr ex fcnrcnti.lOfilij imccon(u!ri,C'x hbro quin.
ro inris parrm, V lpl.llluS [mblc, in 1. /.'gm oIppcllmo ../fde Irg.]. SC
Cclllis m l"trl'orlbll! .i" pmmpff.de "ffi'uf! ér 'l,.em4dmod. Tamcn
3 hoct pcrpenlll\1l 11011 dl, fco pro fubicéb 1ll2rena, & rcglollls
confl1ctllt!lI1c lI1eclprcraeion 'm rCClpie.l. "bTomm.§. q//od id/mil
C.tfl'/Sffdt' 1.:,.].& ibl B;m.& inlJifiT/IIIS plllTlllm. §jif/de !tg. l.v~
bi pel' Icnb~l1Ccs. Er nlQXlmè cùm lhrllCll m hoc 10ljuawr de nallC ,& omni alto ligllo, pcc qua: vcrba nccdlàrià 1llc111dulltl1t
4 l1:atuto rriremcs,& ca:rer.! id genlls carinarum :tum t proplcr ditl:ioncm vlIi ll crfa lem,qllx fUi narurJ om nia illdl1dlr, l.!ul,am'J.Jf.
dl lcg. 3.l. 1. §. gmrr,tùtrr. jf. dt' l,'g' pr"Jand. & Ib tllm rillnl hanc
fuiJlè volunratcm dcmol1:rat d. §. q/wd tf/mm Cafsills, /bi, cllflYt.If
meIU 'llniH(rf.t!, tum proprer dltl:io:1cm alills fubill l\tl:am ligno
vnillerfali, ql1X implicat & repetir p1-a:cedentis fpeciei qllal!tJtCS.vt dicir glo(fm l.fi fugtttHi'ltI 'll,/'bo,ali,t. c. de fi'ru·fi.g. Ôl. notat
ibi Bart.Bal.Paul.dc Cal1:r.& Salic.ac glo(Gnl''lllldam rflegalus.III
verho,iVlJjwff. dl reb.dllb.& Ibi PC! fcribcnres,& br. in l. domus.//.
5 ujf deüg. I. & t ccrtl(JÎmum dl:,communi VIU loquendi, &m
ciuirate MallÏlix, & ommbus locis marieimis huius Peouincia:
& Iralix, vulgari ferm0nc appellatiol1c lein, Gue ligni , vcmre&
concineri eriremes & Caèrera id genus carinarum,qulblls nauigarue: ve ctiam de lignificatione vul gati ifti us vcrbi lân c~l1:atur
prœl1:anti(simus vît DOI11U1LlS Bembus in libro profomm.& non dt
~ dubilllll t l1:arura reciperc intcrpretationcm à communi VIU 10'
qllcl1di, vr voluit Barr.ù, d.§.qllod talfJtn CafsùlI.pel'.l.LabtOffdtfo·
pd/cg,tt. vbi hoc Ilot. Bart. & in l. frllgcm.ff. de verb.jigllif. per il·
lllm tcx. & m /. ((lm de lamonis. §. ajind1?J.jf de fimd. inJruEf. ldem
volult BJr.1n /.l.n.l.jJ.'d~ foi; & Itg.BaLin 1.11011 jine.c.d,b011'1u" Iib"Y.vbl dlclt in [htmis acci pi docatam,quam commllnis v(us 10ql1cnd, appdht doraeam, eriamG dos relItla fit in tempus nuptIJrum.& latJùs profeqllicur hoc Fchl1. in pToe"". DecretAI.col.J. &
7 qllarum t pcr(onarum dcbeai: atecndi commUllÎs vfus loqucng di,docct ROIJ1.tonf+ tnC/p.ji.tlteJJ/lù1l1 pr.tfoll. & adco vJlcttcommunis v!usloquendl ad imcrpreratiollcm l1:atlltOrllm, vtvincat
naturam vctbl,(ccllndùm Bar.1n l.non dHblllm,col.2..".1 1 .c.de Iegibus.fClj1llll1Cl1l A.m.de BlItr. & PalloLin proem.t!ccmal. & O ldrad.
CMf J l I . ad prmM'" qll.ejhonem. 'J. 7. vbi pcr hanc rationcm con·
cl\ldir inudHcum de aliquo C:lftro non ccn(cri inudhrllm de
terri
10
Ca ulra 52.. Q.E.œil:. r.
1.1
teerirorio ca rlri, eù quia communis v[us loquendi accipit cal1:rum pro forta hclO,licet de iure aham habeat & vlUucdalern Iigmficanonem, vt not. In c. ex lmrH. de trlrc patr. fic quoquc illa
vcrba rc:l1:.:ltoris : nllfllj/lo 'L').'ortm dON/m,tllJ & J;14Jf..rMiIJ /,onoYttm
/lfeomm : non Import;ll1t legatllffi proprictaris vcl Y!llIfrué1:lIs,
prout [onalJt:lèd [o!ùm qllandam prc;cffimcnClam in domo cum
ndmillll1:ratione, proprer comm uncm v[um loqucndi : ve docct
Bm.1N /. 'lil Id CHm f,;l.tme.JI.§ji.n. +ffde !!g. l.. Carol. Rui n.conf 5o.
fI.4.vo!.2.hinc diclIl1t Amo.de Butr.& Panor.illlc. n,1I'IJ Rex.per ilIum tex..dr '7.'crb. fign. quo d inccrpretatlonc legis vcll1:aruti cuiu(cunque difpo(ition is etiam odioCx,communiSv(us jClquendi pre;ua1et l1aturali (ignificationi vCIbi.
Ee in (l'ccie, t vr appellatione ligni contine~l1tur in frawtl$ 9
criremcs,firmatBoer.dtcy.J77' vbi in !tacnto ~ urdlgalell ii prohibcntc ligllum vendi vel exrcahi cxtra tcrritorium, dlcir fui([c IUdic.ltum in Burdcgalcnii Scnaru rrircmcs cbmprchendi. Et matcria [libietl:J in ca(u huills qlla:ftionis hoc pol1:u!at nccc([arià.
Nam Maffili lfe hoc ihturum,dum dc naue & aho ligno dicit,
conodcrat lignum non vr m2tcl'iam, [cd magis vt materiatum,
ex Iigni s COlltextliffi n:luigij cau ([aJed quandotlcx vell1:atutum 10
loquitur d~ materia,G illam confidcrar proptee fo rmam & matcriatum, tllllC appellacione mateii:e venit ip[um materiarum, [cu
formarum vel conrcxrum cx iIla marena : vt pulcrè dcclarar
Guido Papaè,qtl.eIf. 37 3·
Et hac catione t Gea!ci naues & c:rrcca id genus carinarLlm 1 1
appcllal1r lignum, vr aduerrir glolf.in d./.ligni I1ppellatio. §.lignorHtIJ.
. j" vetbo,,/uid mirJllnjf de leg. 3. Vt minimè fit mirandum,fi in hoc
lhmro hoc vcrbu lein,feu lignum,accipiarur pro genere carinarum. Cùm t Maffilienfes à Gr:ecis origincm tl'axerinr, mllltùm Il.
dlUque ipfa cilllt.lS [ermone Grxco , vt patrio, vfa ur: qucmadmodull1 referc Srrabo,üb+de ftl' orbi..
Ccrtiffimllll1 cnim cft t M.l(Jiliam à PhocenGbus rempore 1:
TarqulniJ Regis condit.ull, fui([éqllc Phoccnfium colol1Jam. '
Nam vt rcfeer Iu[tinlls ex TroglPompt"ij hil1:orix Il.43. Furius &
Peralllls dllCC:s claffis Phocen(iul11 ad Regclll SegorcglOrl1m,
Sell~n"m llomine , in cuius finibus MaŒha: vl'bcm condcre gcibcbJnt, 3micitium percmes , eo die occupacum in appOll'aCUl1l1ptianlln filla: conl1~l1i l1m, qllam more genris eletl:o inter cOlluiuas genero , nllprum rradere iIli confuetum cr:tt. Iraque cùm ad
C 3
nu pti.lS
�Caulfa p,. Qix{Ho t,
nuptial omnes inuitati proeeffilfcm,rogantur & Grœci duces ad
14 eonuiuium.incrodufra deindc virgo) t eùm mberetur à pacrc aquam porrigcre ei,qucm virum vclIet cligcre, ilIa omiffis omnibus, ad Grxeos eonucrfa , aquam Perano porrigit, qui fallus ex
hofpirc gcncr,loeum candenda: vrbis à foeero aeccpit. A qUlhus
Galli &: Vrlllll vira: cultiotis,& manfucfafra barbaric,& agrorum
cultus,& vrbcs mœniblls cingcrc,vircm putarc,oliuam fc rere, &
legibus villcrc didiccrum. Maffilicnfes cum Roma111s prape ab
lllirio condlrx vrbis fœdus fumma /ide cufrodierunr:auxliiifque
in omnibus beUis induJ1nè foeios illuarunc. Q ux rcs illis & vi·
rium.liduciam auxit,& p.lcem ab hoJ1ibus prxJ1itit.Et cùmMar.
filienfcs aeccpilfcm à lcgatlS quos Delphllm mifcram , vrbem
Romanam à Galh, eaptam,incenfamque, publieo funcrc praCc·
quuri rum. amumquc & argcntum publicum & pri uacum con·
mlerullt,:td cxplcndlll11 pondus GaUis,à quib us redempram pa·
ecm eognoucr:l11t. ob quod meritum & immunitas i11 i decrm,
& locus rpeG1:aculorum ln Scnacu dacus,& fci:dus a:qllO iure per·.
clllfum. ha:c luJ1inus.
15
Seribie t quoquc Srrabo lib. 4. dt JitN orbis. Phoccnfium œdin.
clUlU.arqllc coloniam fuilfe Maffili:tm,petro[o in loco Ciram, CUI
quidc1l1 portus fubiacet, (axum videlicct in theatri formam att
AuJ1rum fpeél:as. vrbs vniucrra pl1lchcrrimis eircumcinlla mœ·
mbus,& magnirucline cximia. Mallîlicnfcs au tcm rc m vrbaoaID
pcr Oprimarcs.& Arifl:ocratÎ.lm rc-gcmes,omncs legum xql1ira.
te rupcrabanr. -ConCihllm fcxçenrum ex viris in {ticucbant , qui
,
quoad viuercnt id honoris genus babebanc, quos Tli<~T;" id efi,
honorincos appcllJbom. ~indccim vero crane Scnatus Prin·
cipes,qllibus,qllx ad manus prompta ooucl1i~banr,modcrari,&
regere cl lrum erac.Rurfus ex bis quindcci m, (rcs cram Pra:fides,
quibus plurilllUl11 pordhtis erat accriblltum. Vcrùm ex hls l1e·
mo T'i<~'X.'~ creabarur, qui hblros non haberct, nec d ciUlum
(aogulIlc rcrnam per gcncraLioncm onu' clfc t.
16 MaffilicnCium il.gcr t oliuctis, ac vinCI' narura eulrus: [ercn·
dis aurcm frumenm ob afpcritlrCm f.lIlè tClluior , ac f!:crilior, &
proprerca mari magi, quàm rc11uri liduciam habent. Rctere
ctiam Straoo eod.ltbro , Princi pcs ciufdem VI bis fuo temporead
eloquclluam , & philorophandi artes animum cOlll1crrilfe: Il
'7 Matlilix t conrraG1:us cri.lm Grxca, orationc fl.rib i fohtos: &
110bihlfuuos Romanos, pro Artica peregrinatione, ad capeC.
fendas
u
co
Callifa 5t .Qgzfl:. 2. .
2. j
(endas diÎciplinas aducntalfe; admirandamqlle M alfJ,en{jum
' frugaliratem Vlfrus,aequc rnodel1:iarn dcfcribit,cùm dos amphflima runc tcm poris clfec ccnturn aurcorum : veJ1is a urem, qU I11que; illftmquc fUllll11am exccderc fas 110n crat. Ex q uibus cercifCimum /ic,MaffiliamGrxcorulll elfe rdificiuLn,arque col011lam,
& rermone Grxco per aliquot fecula ipfos v(os : vt non fit mirum,Ci in pra:difro J1aruto, ligni fcrrnone criremes , & ca:reta id
g ClltlS nauium conrineanrur:qlloniam & Gra:ci hac phra/i vruneur, lignf/m , pro /Mue , & alils huius generis accipienres, Vt dlélllm cf!:.
S
rM
MAR 1 A
f2..J'AB S TI 0 N 1 S
fwmd«,Cauffo p. .
priJ/t/egillm l.licitatio.§. m txmitui PArAt« , intelligilllr de reb/ll
vicl/M,& vdlitsu militum Ctf,1fo,txercittli parati;.
~ TriremtJ pr«Jidtj w1fo in aluplo loeo (9!!oeat<t, «quip.rantllrflrtalitio , & non e:.:tmlui.
l ExtratlM appdlf/tione legio, (ohor!, aut alll Inilitum mn eontùltlur.
71.6.
4 Sl4tlltum prohibmJ dllttarÎt/1n vini exigert gauellam de vim vmdi·
to in txtrcitll,non txtenditllr ad VÙI/lm vem/ill/m in legi811t,vtl (0hOr/(,4Uf "la militNm,loco aliq/lo pr4idij cauffi (olloelltir.
5 prillilegium extreil/Ii conctJlùm , non ex/endi//I' ad (ol,o'lcm , Vtt
a/am mi/itl/m.
7 Priuiltgia eonetjfa txtroitlli, 'fJel ",i/iti«, intelligl/nfllT conetjJ/ militiblM q,,,mdif/ flnt in exerei/II.
.
8 C1Jante (ilItjfo pri/liltgij etjfat priutlegi/lm.
9 Exmit/14 quidJit , qllid (Oh9TI) q/lld alll mi/illl/n, 'fuid 11It1nipulJlI,
qI/id ccntl/TM ,qllid tUTmf/,t,,,ditll' ,emifiuè.
.QfAES TIO
2.
CArSSAE fl..
Onclllfum fuie in hac qu:rJ1ione ex maiori fuffragio, prillilegium 1. licitalio.§. m exe,ciftti p"'ilt«.J]. de
\L;,f~,~! p"""'. non i1aberc locwn in hac cau/Ta, eriplici racione.
Prima, t quia tale rriuilegiurn non habenc) nUi 1
fint
�~4
•
Cau/I'a p. ~xlt. 2..
lint res cibi, porus, viél:ûfqlle caulTa exercitui paraU' : de quibus
propriè loquitur ille texeus.
Secund.l,quia cale priuilegium ineelligirur conce/I'um cxercicui Calltùm: & quamllis clallis maricima MaiTilienlium pra;tiulo,
& coti1.lS Prolllllcix,ll:ipat>l Ut Regis peeunia : non propcerea halo bem priuilegium §. res exercimi. Cùm eriremcs t pr::didio a!JcUÎUS loci, vcl prouincia: paraerc, non faciant excrcitum, [cd forealicio comparentu r:ve voluneLeo Bapeill:a,il1 li/;rQ dr l'e <Ldificall• fltl,/Ib. 5.qucm cicac Nicol.Bocr.dfc1 177.n'7.in r.pllm: &: de lure
, quancum ad ImmUl11c:\Cem veél:igalium,appellarionc t cxercirus
non concinecur legio, cohors, vc\ ala milimll1,aliquo loco prxfidlJ cau~a collocaca:.per ccx.m l.qllOd ait pr<Ltor.§.e:<ercit/lmjfde hil
qUI not.m[am.per quem cex.decidit in umlli quxlhoncm 110ll:ram
4 lbl ~Ibcr. in fl:atucot prohlbenee daciarium vini exigere,dacium
de V1l10 quod vendetur in exerciru , & concludit hoc ll:acurum
non habere 10cllm,1i 'pars ciuit:ltis in e:o numero Ut Ïll expcdirione, Vt non poillt facere exercieum , [cd legionem, vel cohorrem
aue alam. Et Odofredus ibidem per ilium texc. decidit aliamfi·
milc:m quxfboncm,de: confœderatione duarum'Cillicarum,dein.
mcem [e iuu:ll1do in eorum exercieibus,& noe.ibi loan.de ImoL
per ilium ccx. pro illis qui l'cr [acramcntum fidelicacis cenemur
feruire Pril1cipi in exercitu,vt non eeneaneur illi [eruire in cohor·
te excra exercJcum. & idem nocat ipfè de: gabcllario vini,prour
Alber. [uprà: & quod prillilcgium conceIfum exercitui non exrendacur ad cohorccm,vel alam extca cxercitum degemes infra.
tlOnibos hibcrnis, vcl pcxlicliJ caulTa in aliqllo foco , vcl prouin>
cia dlfpolicllS, l'rebat ccxc. in poropoGro Iing\ltaris [ccundùm iRcelleél:um,cl1i magis applaudit litera, h/..lrg;. c. de hu ,///;mIJ Impll'.
J1tpendfacrAm.(olut. fimt.Übro 10. vbi priuilcgium immlmitatis ve·
ccrams milinb. qui xx.annis 'fuerul1t in exerci cu vel legione concelTum, vc une Immunes ab omnibuS' olleribos, &; mUllcribus
pcr[onalibus,non tribuitur vcceranis qui fub :Iliqua cohoree. vd
ala mihenm viginei a\1l'lls,vel ampliùs milicarune. & not.lbi Ioh.
5 de Plat. & fcnbemes communiter, l'cr ilium texc. priuilegiumt
CXCrCltUl concelfum, non cxtcndi ad cohortcm , ve1 alam mili·
eum, qua: in aliquo loco vol regione prxfidij cau/I'a di[ponirur.
Nec cOiICradiciotex. in d.t.'Jllld Aft pr"tor, §. exercittlm. in verfic.fid
lm Utam eum, qUI ab a/lqtlo numero militum mijfl# tjf, quaji ab mrcit/I miffimnkcifltmlM,' vbi in odiolis di[po!i.ta in c)l:elciru, cx!en·
>
dunnu
Cau/I'a p.:~a:ft. 2. .
~f
duneur ad cohortcm,quod g)o{l.ibi dicit notandum pro m1l'<lbili.
Sed t AIbcricus in d.§.exercitum,oprimè conciliat diuerlica - 6
tem,& antinomiam inter J.§.exemlum.& d.I.fi.Nam in d.§.cxercituTn. fit exrenlio de exercitn ad cohortcrn , cciam in pœnalibus:
quia hoc dl: fauorabile Rcip. vt eorum exemplo cxccri difcant
forcieer pro Republica dimicarc,ideo ira notatur infamia qui di1ni!ticur à cohorce,aliquo loco prœ!idij cau{l'a c~llocata, acq; norarerur fi dimi/I'us e/I'et ab excrcicu. hoc cnim operarur faLlor
Reip.Scd in d.lf. ideo non fit exec:n!io, quia ill\id cxecndcre clTet
odio[um Reip.&concra publicam vtilieacem:narn intcrcll: RcipubIrcx plures vocari ad munera , & pcr COll[cq~lel1s immunitaces
funt Reip: odio[;c, ac damnofx,vt declarat Albericlls,in loco allegato.
'
.
. T ertia raeio,quia regularitcr de iure t prluilegra conce/I'a m~ 7
Imz ~el exe:rcltui,hocefl:,militibus propcet militiam, vd exercitu~,mtelliguntur ,quandill milices [une in exercicu & expeditione:ldeo celfante e:xe:rcitu celTac priuilegium,vr probaeur in l. pm,
c.de teftam.mlll/.& §.r.injlit.de mitit.ujl4m. & in lfanrimll4. C. qHib.
ill 1. 3.§.hi qtli.ff.de mun. & honor. cu",
Infimtu .fj.mllJbm. Celfanre l' enim caulTa priuïlegij· celTat ip[lIm 8
pnU1leglllm. vt not.gloff.m d.§.I'.tn VUbO,4diHII4I'Jtur.&inl.71lia.§.
'lIfi/~tUjf.de leg, .2.. Sed quo répore diél:us nobilis de Ch-all::rgllerii$.
~n '/j./on!,:ump.p".[mpt.&
cmlt.dlél:am trrrcmem, [oPlto Marreomnia [ub pacis quiece in
Galha t~aéhbantur.vt nllllus e/I'et bellorlUI1 ll:repitus, vel exercitus , cums cauffa priuiJegium §. ru exereilui. concdlùm non ambigirur. nOR mirum fi diél:us de Chalbgne:riis non 'pollit in hac
cau/fa [e iuüare iIla prillilegio. vt fuit conclu[um in hac C:tll(G,
Pieu.Mai,t5 68 .
~id lit t exercitus, ql1idfegio, quid cohors , quid :lIa mili- 9
rom , quid manipulus, quid cemuria, quid rurma , diCce ex
V~getio, de re militAri. & vide Lucam de: Pe:nna : ln d.l.j. cd,
hM 'lm non impl_,ffip. vbi hoc dcclarat_
srM
MAR J A
.f<..Y AE S T
J 0 N J S
3' Cil/1ft p.
pYob"tio '/u" non ~!tu"t lion aebet 4a'mitti.
) nmg.a/lICquijillim confiltllltliru) '/Jet pr4èriptiont ,regt/tatur J pofD
fefi0~
t
�26
C dll{f,\ 5L. ~,~11:. 3·
(ffsioJ1! & vfu l:âgmdl//lild.
3
pr4f.tljqn/s mil prod/lciteffiEf/lm, n'fi ad il/lld Ilflltl/lfl,qIlOd/J'
0,,11'1 rjl/l:r! ad Id 'Illod lua!ftrfo tnfir,,,, ex: J/o.
4 Pr4:npflo '.Je! COJJfultl.lo liON lXIll/d:/ lir 'r:ltra id, 1uud agittlr .
f PI',tr:IlPi;O ((rlf,.:I'" 1!IrIU1JJ 'ù pl'.10'li, IIOtt cXtt',Jdltllr .td fil/RrA
'Jii1
•
{I))JIII,'!J ,,-nllfim:I!.t,o'- OU[j(11' gl'JJer/(.
Gr((ll,~." ,.fi ;I.:t/lru 1..t! CO!ICCfslOlle l'rl/lcipù [emd fiût m'prfililm,nlM
rcg"1./I,,I'.' poffr(;io/U, '1),11.:(;' :[ed .tttcndltllr d:jJ;ojiuo flalllli , 'Ii/I
cMCt(mfllJ,& [eClwdùm i!IJm regltf.lftlr.
7 ptI'1.filfJJ p.trfls ilJ vlJ;,mftltf);(J rcti/lcmflJ totum.
S If15 e:agendl veO:g.d if tm vlJ/llafde,.:!r idem ill4 ab ommb,# Ixi·
gmdll/lJ.
9 IIlY{dic1/o III tutHm retine/III' PCy VfOlJ pdrtù.
. .'
~
ID
~v
AE S TI 0
3
Eus COllllel1tuS allt=gabat in hac cauOà, quàd fucrarn
'
. olim faél:a! plurcs vcndiciones rrircmium in ciuitate
,
MatTiiix, pro qllibus non fucrat vnquam veéligll
.
hoc vicclima: pr:dlitum vel cxaél:um:idco fuir qu,·
1 liwm,an debeat admirri ad iIlud probandum: ~i;l t li proba.
mm non rcleuarer,non debcrct ad mirri: vr noratllt in c.ill pr.ffin.
titt.de probatiombu5.l'cndct :mtem hxc quxO:io ab inreIIcél:l1 1.1~'4·
tiu.§.earum reruIlI.fl de plibUe. veéfig.ft & c'Omifil4. ad cuius hucHe·
2. él:llm diO:inguendi (unt duo ca (us : t Priml1s,q uando vcél:igal (0la prx(criptionc vcI con(uecudine fuit qu xG ru1TI. & ill:o cafu tale
iu ~ quxlitllm con(uerud111c vel pra:(criptiollc,rcglllarur à po/fc('
llone, moao & forma exigenlh dlud : adcà vr non polIir cxtcn~
extra rcrr.,l11odum,& formam confucram , & jO:o ca(l1 proccdit
rcxt,in d.§.f.1YI1n: rCYl/m.m primo refpon[o. qlJia tanr1l111 pra:ICriptulV
~ ql1 antu polfdf111l1, vt 110t.Barr.pcr dlum tc xt. in no(lris rcrmmis.
in (./.§ji 7t11s hoc mtcrdl{loffdc /Imere acfu'I'tC prl/ll/lo, vb, det nnt·
nar pra:lCriprioncm iuri pcdo gi) rcgulati ab Vfll & poO" fliollc:vt
pro illis rcbLfs r:!ntùl11 qua:t'amr,pro Ljuibus :1 pp,uct v(us.Et idem
voll1lt,1II 1Jip:d;lJc.wlt!,§ fi.in vltlllla rl"·ejJ.1J·]ffdc !"bliC.& /II 1.11lil/", à (5'of.flllllm §.,d/(ro,cot:f.in jine,jfdc admi. II/for. & pl/lcre in 1.
Cllm d. m ,.em va(o,IO{ fin verji.bmlllfYttdllcrte.ffde v/i,,·. Vbi dicir,
3 qllùd t vfus pra:ll:atlonis non producit cJfeé\Jum,nili ad i1l udt3ncùm quod cft f.\éhlll1 , vcl ad id ql10d nccc!farià infertur ex ilIo,
per
Call1fa p . Q:!xO:. 32.7
pel' tcxt. in d. §.Ji tjllÙ boc illttrd!c7o ,'& quia ral1tl1ln prxfcnptllm
quantum po{fcllùm,I.tjllod meo,§j.f;l ibl perT)oél:orcsff.de aC'll/ir.
poJfe/f. & dicir Bart. ifJ aUlhmlic.tjlli rem, cÎrca pnf1}l. C.de ss. Ecclrf
quod prx(criprio t& con[lletudo,no extendllnturvltra id quod 4
19irur:ql1am regulam nrmanc Amon.dc Burr. Panor.lmoI. Fch.
&[cribences communiter,ill c.atlditù. pcr ilium tCXt. de prœ~ r.&
Panor.in c.mm in turt.in ~.;JQ/ab"i.& c. d",) comilJg.lf.de dCC/mis, pcr
illa iura.
Hinc eO:,quàd t pra!Ccriptio ccrtorum iurium dc prœ(enri,non 5
extcndirur ad fmura omnino con li ITII lia , & eiu(dcm generis, vt
probar tex.&- in d.c.mm contil1gat.& ibi Panor.hoc notar,ill v/tlmo
IIDlabili.Et larè Alexand.in C0l1fl6 .in callffil & Iirc,co!.G.& cmjit. 1 \.
ponderatt. hl..col.2..vo/. f .&Barrh.Socinus,in COnf'l4.pr·cfentl cori"lt4IÏOIIC,circajnem.dr COllf2. 7 f .CrI.tlJfa fra'mm.co!.]. vlrjifid poji/D . .. hl
per pIura probar prrlcriptionem non cxtcndi de llmihbus ad timilia. & copiosè Fe1in.in d.e.~lIdiJfl1. de pr,cftript.
Sccundus caCus cO:, quando t fracuco vcl concelIione PnnCI- G
pis impolirum cfl: veél:igal lilpcr plnnbus rerum gcnenbus,&t\IC
non attenditur v[us vel po!felIio,fed ipfa con!l:irutio, ve\ conce[/io Principis: nam licèt non fuerir exaél:umoJ. publicano nili pro
aliquibus rebus, vel rerum gencribus,nihilo111inus debetur vcél:i·
p l pro aliis rebus,·in conO:irutiollc, vel coucelIionc comprehcn.
lis. Et hoc cafu publicallus eXIgendo folùm pro aliqlubus rcbm
vc8:igal,non pra:iudicar fi(co in aliis.& ifro ca[u proccd!t tcxc.u,
d.§.eamm rerum.in [ccLlndo rcfpollfo.ihi,rl',odji pr4Jarl CO!Jf/CIMII ~(l,
&maximè,fi legamus cont'titutum,prollt in.gUlbuCdam antltjlm
. exemplaribus Icgirur, vr arr ca.nur lbi s loŒm verbo,(OJr(rltflm .qui
verliculus proccdit, & inteIIig;i tul qu:<ndo ius \'cébg,lIis fucr:u
conO:ltl1tuR1,vel cOllcellllf11 J PrinCipe, & lic poft jus quxlitllm:
llam tunc t pcr v[um partis rcnnccur cornm ius veél:lga lIs:pcr il-7
lum texr.Er ibi declarat B,m. n. 4. in ,II" 1MHione, 11/idJi 1"it/dlll
prillallM t",lIo w»porc c~ff.tllif c,,,,/Omms a/fi flltlfrùlt: "bi concIudlr
hoc non J1ocere, quando CX.Iél:IO pcrtlnct ad rem pu blicam, per l.
'lJAcuatù.C.de demy.lt.io. EO: t enim, Vt ip(e ait, vnum lUS eXIgcndl 8
ab omnibus; & non dillcr(a iura comra lingulôs. Ideo per v(um
partis retincrur totllm:pcr 110tata in lfi priùsjfde rt'l"ll plllturctlld.
vbi loan de lmol. dicir, ius cxigcndl vcél:igal cHi: im vnmerf.'1le,
ideo per v(um partis con(ctllari jus in toto. vndc infcrr ad qu a:·
Ihonem Ilo/l:ram , quando vcél:i gal fratllto vcl con/l:itlltione deD 1.
bctllr,
�-.
18
Callifa p .. ~ad1. 3 .
bcrur, li fuic ex~é\:um prxrcrqu:\m à eCl"cis pet(onis , vcl quando
rcgulatitcr fuir [olutum dc om11lbus cebus, pra:rerql1am de cee·
tÎs,Vt rune pcr vCum parris rctinc3rur [Omm ius vcé\:igalis,eciam.
li exaé\:lo perrineac ad priuamm , li prillacus (eillir cocum ius fibi
eornpen:rc. nam in fi(co hoc 110n habcc dubium. Idem voluit
B.II"t.m d.l. 1. §ji '1"t! hoc l!1/erdiElo.in verffwMfi 'Mbertt conafliont/ff
db .tl,ojfdc ililJert 4ElllqltC prill41. per ccxc. in 1. M'lui vfumfmElum.ff.
q'lib.rmd.vJùsfr.,mm.I.JiJh/licidi;. §fjfquemadm. [cruit.u& amit. pCt
not. per glotf& Doé\:.in d. lji l'rifu. vbi hoc notanc Bafc. /le Paul,
dc Caih.& Doé\:orcs co 111 111 lltlÎccr,
9 Simile dieiturt in iuriCdié\:ionc vc reCÎncatut in cocum,1i quis
vtatur in partc,Bald.in d.l. Mqfli vJim,fmEli"i. & Innocent.;l1 c. dill·
ElIU.col.1. .in gloJf.ill verbo,poffilforio.de "'pell.mollach. Baft. in l.arbori·
IJlMjfdc vJi1mflu,vbi noc.pet ilium ccxc. per vnum aé1:umfingu.
Iarem,tccineti quafi polfcllioneln torius imis vniuerC;11is.& in 1ft
vnJu,ffdeferuit.ruft.pr.td. & ibi noc.Floria.& in 1.'Un4 tjfviuodtll
til.&Bar.& in d.§ji quù illmdiElo.qua rarione videbatur ius Hlius
veé1:igalis vicelima:,ranquam dcCccndens ex (hruro, fuilfe in ta·
rum con(eruarum per v(um partis, /le ideo deberi eriam ex hac
vendicione Ctitcrnis:vc mihi in rclacione illius eauffa:,ac nonnul.
lis videbatur. Tamen quia dubium erac de iure conllituti velligaljs,ideo maioti fufftagio,placuir, ex abundaDri reum conueneum admitti ad prob:lI1dum per eum dedu4a & allegata : Be inrerim nduciatiam !irem Curia adil1dicauir di6\:o publicano.
Pronunciat~m.die 2.1.Maij,1r 68.
-------------------------------SVMMA RIVM
CAVSSAE
5}.
r FifcIU ex priuilrgio trl/hit IId fol/m ùulicem umms atùu (urùu: pr.·
ferti1ll Ji C4 /iffa Ji1llmân Rrgù prinClpaliter concerll41 : alio'f'tinm.
traMt ad[c (lIuJ!am ,[cdJilet illdicium fifiale, domc fit IIIIIMlN~
foler alio il/dicio prttiudiciali,pmdmte ('oram alio ill,diu.
CA VS
C A V S SAn ·
~~~-r!~
0 bi!is Ioanna Sacca vxor Petri de Graueria,arcis S Ioanis apud Ma(siliam prccltIl~~"~~r){ fdh, qu;e ob (zuiciam mariti diuerrerat)« chorum authoritarc magill:ratus
Ceparauerat: cùm maritus alimenta, vefies,mundum, & muliebria ornamenra
Pro[ene[cali Mafsili;e {ententia vxori adiudicata, non
prœfl:aret,fe.xcentos Ilorenos,quos qua:fior a:rarius annuarim, cauila fiipendiorum diéh: arcis, eidem debebat,
ex cau{fa iudicari oppignorat,& eandem {ummam quzR:ori non rec1amanti vt {equefiro commendar, prohibendo ne illam mariro {oluercr. Maritus certior faél:us
huius execurionis , apud eundcm Pro{ene{calum intercefsit.Cau1Ta inrercefsionis pcnclcmc, diétus Petrus de la
Graneria ,dux eiu{dem arcis, apud r:trionum veé\:igaliumquc curiam per Iibellum pedit exaétionem ex cau{fa
fuorum lèipendiorumaduerîus qu;efiorem. ob id vocata
Sacca vxor infiat,ne Curia aliquid faciar,aut moliarur in
pra:iudiciu litis cora ProCene{calo pendemis,fuper ia ditl:aR:ipendiorum pignQratione : cum ve/ maxiRlè mariC<lS nihil forrunaru in Prouincia habear. Cau{fa am pliùs
deliberata, crac illa qu;e{ho , an Curia ex priuilegio IiCci,
iure euocarer cau{fam inrerceCsionis in foro ProCene(cali
pédécis,vt vrruque eadé {enrenria terminaret. ~od nOnullis placebat proprer contineocia cau{f:z;:perl.nlllli.& ibi.
noc. c.de lud. Pr;eCerrim t cùm lifcus ex priuilegio rrahat
ad (Ult iudicem opmes cau{fas in aliis curiis pendéces, ft 1
dependeam à caulfa fi{cali:Doé.l:. comuniter,in '+in 7. .illD l
te//ellN
�CaulT.l j 4·
30
ul/cBu.C.de iHr.ffc· vbi hoc pro l!llgulari notat Bartolll.4.
&loan de Plat·
Paul. de Cafiro, in l.vUJdllor.n.3jJ.d,· i/ld.
pro qua opinione facit textus ln I.Ji vmdenfe. c.vbt CJI1f.fift.
n.s.
Tamen vt !itis fumptiblls & impendiis parceretll l', &ne
cur[us ordinarix litis apud Profcne[calum intcrru mpcretur, &. quod ea cluffa nullo erat fuira prillilcgio cuocandI, cùm non agcretllr de pecunia ':tcq uircnda vc1 adiiciend:t, aut incorporanda in fi (cum , at de pecu niafiipendiariaà Heo foluenda:tmiori fufFragio comprobatum cil, cauffam hanc !hpédiorlJm poRremo loco motam, debere quiefcerc & fuCpendi per trime{he, quo
cauffam imercefsionis definirc Pro[cnefcalusCurix decreto iufrus cft: nrg.l.f1J.c.dt petJt.htred. vbi pendente iudicio petitionis hcreditatis,iudicia p:lrtlcularia quie[cunt:
quomam fi non quie[cerent, poffem fieri diuerlà iudicia.
Placuit igitur cauffa jncerceCsionis pelldente, quxflorem a:rarium ad fblutiollem fiipendiorum interim cogi
non poffe,fed rempus rrimeftre expeébndu, inua quod
Proicne(calus cauffam interceCsionis ddll1ire debeat·
Pronunciarum die I.April., f6S·
------------~--~--------
S YN M L1 Jl.1YN
1
cÀ VSS AE
f4.
LJudimia de iure ,Jn dt conJitttudinc dcbe4nftlr dt vtHdt1l1l1lhllJ
& 4ltmatÎQl/lb/14fel/domm.
CAVSSA 54·
Vil' fxpc qUa'fitulll,:In de iure commun.i debearur laudimlum Conmi
Prouincix, quando feuda vendunrur
aut alienantur. Per.Iacob.ln CIIl1ltbtll.lII.
de aa.in rem foud.col. 8 . V(rf & c(lnot.mdHm
. 'l'JlII)(J dQmimlJ
non tCI/CIIIY ,fidillLJter hodüfi r.
IIAtur: concludit, deiure non deberi:cùm in feudis hoc
non
Caullà 54·
31
non repeir,Hur conftitutum, affcnrquc fuiffc comrarium
errore Ïlmsintrodullum. Guido Pap.,/u4· 415' dicitlaudimia pro re fcuelal i deberi de generali con[uetudine
Delphinatus, &ali.lrum prouinclarum vicinarul11. ~a:
quidé co[uetudo prxuJlct in feudalibus, & vincit Icgem,
c.p.oberttu ~e orlo.de[et/di cog"il.& Guido Papa:, '/. 59 .Nec abs
re fuir coluetlldine lI1rrodullu in hacProuincia,&viclllis ..
cùm feuda Gnt redaéh de co[uetudi~e generali ad inCt:ar
pammonij::l.c dc bis Gcuti de bonis patrimonialib.ltbel è
dtCponatnus etiam contra naturalia feudorum, nll! inueltimrç paGb. repugnent: Guido Pap. ']114'59' &. ']tf<tjf·1.97·
Iall.F aber in allt/jCl1t.ingrtfti.colu71In.jin.·,m[quidJi v4àUIU.de Sa(ro[Ecclejiu.r5r in IlIft.de tmpt.& vC11dtt.in prmc.& Perrus !acobi,
de (ond/l!. ~x l. imperialcm. §. eallidü. col. 3· verf item [allst.
& Alberi us,l. fin. col. 5. in jn. C. dttllrifd. omnillm iudie·Nicol
Boenus, in con(uelud. Bitt/r. tit.de confuetudfilld. §.I.& 1..& dcciJio-
tlt.
Vilde Geut in bonis patrimo;
nialibus el11phyteuticariis, in quibus el11phyteura habec
vtile dominlUm.quories ,venduntur aut alienantur , dominus diret'tus ,de iure recipit laodil11iul11 pro praomio
inueCt:itUra::l.f.c.& illr.t1flfhy.& ibi notam[cribentes commUnIter,& in cap.poll/il. de lQeat: ira & in feudalibus, quando alienamur, eadem ratione deber habere laudimium:
cùm Gm redalla adl11ftar patrimoniorum: ideo debent
eandcm naturam [on iri.arg.eorum qua: notant in l.l.Jf.de
!eg.l. vbi fidelcommiOà exxquata lega [i~, foaiunrur natUlam legatorurn, vt tùir concluCum , quories hçc qux{ho \nota 'fult'm dllla Curia, (itql1e iàm pro lege lcrua-
m.201..n.jo.& dwf214'
11. Il..
tlll11
CAVS
\
,
....
�CauJr.l 51.~dt.vnica.
Caulfa H '
C A VS SA
H'
!2...}' AE S TI 0 r':l{] C A.
Althezare Alberto Regio archiuJClo 8(
Racionali defuntl:o, de honorIS gradu
~~):rfl cerratum eil) inter loannem Albercum
defuntl:i fi lium,qui viuente patre ad pa·
ternum munus dc:Ggnatus tùc:rat, &
Thomam Boi{(onum) & Bertrandum
Malbeeu, ordinarios Curiao: archiuarios & rationales.Oi·
ccbat Albertus, fe ante Malbecum & BoiLfonum à PriM
cipe deGgnarum, '& dc:Ggnationis codicillos ip{i ordini
priùs à fe oblatos , arque adeo anteponendum. Olt Boilfonus & Malbecus rem non ad oblationis , vel deGgnationis codicillorum tempus ,Ce.d adminifirationis , 8C ad,
fcriptionis , hoc eil, cùm primùm (acramento diccre
contigit , eLfe deferendum , &. ql:lamuis delign~tione
codicillorum & obladone {int p0ileriores, tamen ad·
fcriptione & adminiilratione eLfe priores , atque adeo
Alberto potiores. Cauffa enarrara, &. ex conGlio pla.
. cuir Curiao: , Boilfonum & Malbecum poriores, 8C primas obtinere '. die l'j. Decem br· 1 j 6 S,
a Pel 1. Tnicoiqnc .C.de prolimis ra([ct.rctinior.libr:'l:ij,&: fo{iûs hlc in quzll,
srM
MAR 1
r M .f2...Y AB S
T ION 1 S
'UTileil Cau jfo 5 5.
,
Prilctdtnlùt eonfJjit in honorM pura/wne ,qUit in elmdo, I01Ntna,
Ô- fidmdo'eonfideYdtur.
.
2 Ordinari8Y/1m 'UlIO defimtlo, Illy gradatum afcmdimt: fJte ,t/Ill'
ql<unl loeum v/Jeantem,Rifi 'Ullim#m , qllcm fopernumerarilH ICeupare pofit.
'
.
~ DignitAtem parem habentes:hie pr.tm/ere debet,Cf"j priortjl ttl/l;~
re.Ô- quomodo lime; debll/t.
l
33
Onfi!l:it t alltem prxcedentia gradm in honoris 1
prxlatione,qua: in eundo,loquendo,& fcdendo con!ideratur.vt volum Doél:o.tn 1. 1 .C.de eonfoltb./tb. 12 .
, & probatllr in 1. pttitioncm. c. de ~fJiCJo diuerf ù,d,. &
pluribLlS hoc probat poil: gloJf loan. de Plat. in 1. 2. C. de ptL/téfl!
pwsr. fù/t '/Jrbi. codem Irbro,con!bbat autcm ex aél:is huius hris, &
con!l:irurionibu s ac Regis ediél:is : ordinem (ccretariorum & ra·
rionaliul11 diél:x Curia:, fuilTc limieatLIm ad quatuor ordinarios
tantùm, adco ve loco (uperuiuemis reccptLIs , quandiu viuie hic,
cuius mortel11 rdign:ltarius Cpeél:ae , non po!Tie numero ordinariorum a~grcgari.atque ideo cùm ordinarius efiè non po!Tie , ne·
celTe ell: eum extra ordincm efI'e, & fupcrnumcrari) locurn obeincre: cdi fpcciali Principis commi!Tione abCencis parris officium
exercerc ei pcrmifI'um [uerie:nam cùm non pofiïe viueme patre
elfe ordinarius , (cd extraotdinarium locum occupet, quandiu
patet viuie, ideo t ex diCpolitionc l/vnÎCHiqlle. C. de pl'oxlm.[.cr.fcri- :.
niorum,lib,12. dcbet po!l: omnes ordinarios alTumi, & vlrimo aggregari:edi mulro tépore militaucrit in Cctinio ,Vt dixit Ille tcxc.
ibi:vl t.mms vltimif fOO(11ll1r. & not. ibi gloJ}: in verbo , ordinem
rcceptLIl11. Nam moreuo vno ordinariorum) CXtCII aCcendunt
oradarim,& non relinquiwr locu s, nili vlcimi ordinanj vacans,
~ucm Cupernumeranus occupare poille. meflto vlcimis fociaellf,ve lingularitcr probat Ille rexe.iullél:a glof1'.
Er lich t in habc llnbu< p_\rc lll digmr<lecm dcbcar ameccdc- 3
requi pnù\ dignitJtcm fUie adcprus 1. L C.de confit/ibm, !sb. 12. Et
ibi noeant loan,de Plar. ce fcnbcn tes CO lllnllllllrer, & procedae
runc regllb,qui prior dl: rCIn pore,potior e!l: iure,vr probawr ill 1.
2.C. dr pr.tfii:lù pr"lmo fÙI( vrbl. eodon M , Arramen dilb regula
nOll procedle nec habet locllm, mli ineer plures habcnres parem dignirarem Cllm adnümJhariolle : vcl imcr rlmcs vacantes, hoc cil: , hab"ntcs robm dlgniraecm finc adminiA:ranonc:
nam tllllC pra:ccdcre debet,qui prior fu it adcptus digniearcm, Vt
prob~ ellr 111 d.l.I.c.dc conJidtb, qu~ loquirur inhabcmibus adminiltrationcm cum dignir:tec, & 111. d.L. 2. C. dl prltfitlù pr",moJiue
'lirbi, qua: loquirur in vacanribus qui habenr (olùm dignie aecm
fiue admini!lrationc,liuc vaccm, qUia dimiferim adminHl:raeio-
[1
•
,
.
E
Dem
�C.tll ICt n. Q\:..-tlt vnica
Gue qt1ia l10ndum .tdepri (unr cam, quos lCl( vocat V~C~lt ·
t es ab(ellt S,il1l.z.. C.1Jt d'gmt.,lu", ordo ftYl/(j/lr./tb. 12.. (cd GaCtu
admil1l11:rans. offi ciu III , vcl dlgniraccm , COl1currat CUlll vacau(Ibus, qui non habenr admil1lfl:rationem , habcL1t tamen parem digmrarem line ;neHlO, prx fertur in honore & prxccdemia OJ11l11blll V~cal1C1bu5 , vr probat ccxc. In d.ltg. ~.c.~,t
dlgHit./tl/7!1 ordo fim:lllr. Nam dlglllras in aau , hoc cft, eum
adnuntlhariollc, prxfcrrur omulbus vacalltlbus, qui non habem :lél:lIdlcm admll1l{h;trioncrn ,flUe illam dirni(crinr, fiue
llondum (lI(ccpcrim,vt di cir rex c. in d.I.~.in wrfc.admùJijlWl//J.
& probacur crid. in d.l. 1. C. de conf,lib.à in d.lfrit glf.c.de pr.ifir1iJ pr.Ltoriofille vrb,.meriro ergo dltl:i Boi(foous & Malbecus,qui
in vira ditl:~doJ11ini Balchezans Alberti fu(eeperum adminilharionem (ui offici],& cmu ip!à Balthczare longo rempore timul
exercucr~nr oR~ci] adminill:rariorlcm, prxccdcrc dcbcnr diél:um
Ioannem Albcrrum , qui (upcruillemis parris loco ranrùm fuerar rccepCLl s.
Er (ccllndùm ballc dcrcrminariollcm , vr aau cxcrcenrcs li
admlllilhanrcs,licèr poll:eriorcs rirulo, pra;fcr.U1rur altis anrcrionbu5, qui admilllrl:rarjoncm pofrca [u(ccpcrunr , fuir iudicarum
arrerl:o Senaws PariGorum , allllO T 5 5 r. fexro Idus Illlij • vr referr Lu cius inplAcJtis G.t/lorum fomm.~ Curj,(, lt+c. 5.& Rcbuff.in
tit.dls m411tres poffifsoires arltc.l3' glof!. vnira,n. 14. vt edam SCMatus huius Prouincix,(alliti s anno 1 55~ .dic ~ 7·lanuarij,0111mbus
Curix c1alIi bus COl1uocam iudlCaL11r ,i nter dominllm HonoraW[)1 Somawm loco (uperuiu cl1tis r anis ciu(dem (cnarus conGliari] receprum, & dominos Guillelmum Chaillum & Perrum
de B0llbclo dlai Scn;trus coniiharios , qu i atl:ua lem admimllra·
ri ollcm dign iratis (u(cepcram alltc ditl:um Somarum , guamuis
porl: eius recepciOllcm ad pams (upCr,\iUCllnam, ql1 ibus Sena.
rus pnmas .ldiudlcauir. Ex quibu s , rnaiori (~lIrraglO cOl11 l'robatum dl, Boiflol1l1 m & Malbccum primas ~ril1crc dcbcrc, die
13· Dccembris, 15 61.
H
C:lllllà 56.~a!Jt. vnica.
nCIll,
CAVS
C A VS SA
56.
Ell:a tor fili um primogenitum hereredé in (htuit,&,G decedcret fine Iiberis,(llbilitUit lacobum Flotte [ecundà
gcnitum. dcfunélo teftarore primogenitus ex tdl:améto heres extitit, &
la:[a: maieil:atis diuinz reus peraélus,
vadimoniigue delèrtor [enatus placito prollllnciatus. In
ab[cntem contumacem [encemia pro more Gallia: lata,
& ha:rc[cos co nuiDus ignibus & flammis tradelldus, JbCens damnatus eil:: omnibus bonis confifcatis, & à fi[co
occllpatis. RJtion ales iurifdiélioné loci de Cubrio,& iura feuda\ia nobili Ludouica: de Conde, auélione pl'lblica
vendiderunt & tradiderunt, c:x:teris pra:diis & fac ulrati.
bus re[eruatis. Poil: triénium Iacobus Flotte apud eoCdem
rationum pr:rfeél:os, iuri[diélionem & iura,qua:fueratab
his a\ienata, ex caufi':t ~dei c.6 mm ifli petiit. Patronus fi[ci
abemptricelaud at u~J dicebilt alicnJra D,6 exceddequartarutn;vid elict't legitim t & 1,'rebellianLcç detraél:ionem '.
raco,eti'amfi fideic6rh·tni~h.lm peri· po (fet,eff: in illas a\ienatio nes . !~plltJllB"'a, «~d tiec fideitol11mi{h l'etirionem
veniife, cùm Iacobus prt mogenirus condemn:Jtus, natufl\liter adhuc viueret.C~uffa pero\J-(a, & ad maturlùs dehbetandum ad Confili'um reCeru(lrJ.OEçaioÙl eo vertebacul': an C0l1ditÏo, (1 h:rJe hbe'tÎs cleceffcrit, adieél:a fideicOlllmiffQ!eu,enerit,aur purificatafùerit,ll:atim faéla condemnatione:an vero ad eius implememum mors naturaIi$ condemnati elTetexpeél;mda: & aa alienara pof!: [en~
tentiam, tJmen ante mortem naturalem ipfius condem·
nad, debcatinùito fideicommiff..ario in quatras Falcidia:
E. 2.
&Tre
�;6
Cal1!1à 56.~;rfi.vJlica.
& Trebellianicç impur :Hi. Placult condemnJtionc pœnç
•
gà .. mors narur.. lis· infligitur , conditionem Implen,
edi mors naturalis non (itlllb[ecura, & lideicommiffarium alicnara poll [entcmÎam b libcrè reuocare < poffc.
Pronul1tJ.lrumdic l8.1unij"566.
a Quon iam ClI! 'OndCnlllJflOne Itbc[t~( I1 I.:Jum ClUlt-'S :lIn1uitur. L qUI \'lcimo,f[dr
po: uis)& Il,, gloJf.& vide III qu."d t
b ConJemnJtlolHS (cu plaC1u (e:natus l i 110 fidclComiffiJo, fUit purific;uum. vt pro·
blt Nlc,-,J. Bo l:r.dccd.:'78 & thcitu rin <]IlXn.IIU.1. &:. j_
e Q..W:l: poil purit-ic3CU11\ fidC'lcoluml([ulll fucrullt altC1l3ta • & aJiis ntlo0l6u.~ , ID
qu.l:flioncexprcrSls, Il., ,Vlquc ad filH;nhlu:dhonls.
ST'NMARIA
1
2.
4
7
8
9
..
10
~VAESTI01X..IS
vl1i(,t,CiI/'.Ift
56 .
Fideicomm1{t1l1/ )"elia/m: III dltm lI/orl i, nM ((dit Irntlllior/lllJ
l1alllr.t/m: ,<r,lIIati.
Fidric4mlt'ijfo'in relrallm pllJf mOrICm !!puat, ceditjlatim '1111 graf/.tt/IS d.fml1.ttU! llvlilmo["ppliC/o,modo[mtCl1tla trMifillmt in
rem illdicl/t.zm , etia1Nft il1 ,tbfentem (onlmn,tctm furril latd, 'll1i
coh'a pr.tfel1tl, 'lUI fuga,ue[ alio mudo waflrit fupplicillm.& Il.J.
Tfxtm in t.Statiu. Flortl1.§. Cornelio Felicijf. de iure Ifti, proudil
in balJnito, ve/ depurtato,lIlft relegatu,-vet alia pœnd damNafo,/IT
'fuam amittitllrclflitu ,fld liberM. refincl//I", n. 6. mdr! ciul/is
lion .t1,ûparatur IJlltlirdli, qllando paN"Jo/)/11, adimit cÎt/itatlnl,
110'1 eti.", liberfau,m.jedft al/firret etiqm ltbertaU11/ , tHIJcntm
ciut/i! 6- n<ltllr.11Î6.ttl'liparA11fllr.eoq, n. r 6- 6.
Ltbertlf1 per cOl1dcmll~tionrm ex C4'1fo' crÎminù, qllibu1 (4fi6~1
amilt,tfur,vd )"rt;'1('/lIr.n. 5.
v/fimtttio fia.., de bOllii refttft,tib'nl[ubicc1/J pdjf condltiommfidticômijù pMijcol/Am, ej!lllll":ts mommfl,& 'YIIOf4{I\r.& N.g.
Fidàcoll1ijfom (o"dl/19nl11e !Urijcaf4CondIftOm habullr pro p~YI
6- impedil altrnatiqncm.
.JliwAta Poft pllYijiCI/tUIJJ jideicormnijfimi non pnJ1ùnt /1P1pIlt4riin
q/lIlYta,,, Trcbtllltl,ûcllm.q/ladmplex reddllllr r<1lio.
Alten,ttio fié!,. p~rgrll/itli/IH' pmdcnle condltione fdeico/1lmifsi de
yefi/ldilli m.tgi' pmiofo 6- 1Iobili ,.due"imte cOllit/jonc r(Mla·
caillY JfdeJCommifftrio,quo muitn nUI] poteJl !;mi itlAr» i1ll/lllaTI
111 quartllm.
II
Fidti
Caulfa r6. ~x(t. vnicQ.
37
Il Fidcieom'miffirius fub cil1ditioJ/(,poJ! p'lrijc4laIN C8nJili~nem diri
tur fegit/mu! (ontradi{{-or.
1) fleres grallII/tI, lion potejl ji"i eli!,e" q/l~rtlltn fIJ 'lJnA rt,1I Ideon (
alunalll imputare jibi in '1/Mrfam
1 J v/benlltio rri rllllutioni fitbùé!·.,fac7" lib I,acde qr.tlWO pojl PIIrife,ttam eOl1dilio/1e11l non vala.
lIem grll/Wus fub Codltlom ,'1/I.C t/J mortü ~rtieillo /mpletur,poldi It
gitim,tm l'Iigere if: vna re"tlien.mdo ill/ervillo"ftne fmllde jideleommiffimj. tamen /lm potefl edm ftbi elsgm tejl:,mdo , & 'II/are.
n. 13 .
14 Text/II in f.Ul«,/YcellllJ ,§.m fJl/.tffadI'rebûl. proudit /IJ jideicommi({o eonditionali, velin dtem incert ~m ,.dié!o, & n. 16 .
1 f !ru fideicommifsi conditionalis vet in diun incertum relia;, anfe
adl/(11t,,;n dici vel condiltoms lion IMbelu,. ill confideratiolle.
[1
f!..J' AE
S Tl 0
V N r C A.
~ 1 V né:l:lIs JUlins qUX(tIOlUS confil[ic ,:ln conditio rub
fl:imrionis fucrir puritie:lca ~:\tlm,qllàd dié:l:us laco,.' bus fUit .urc(to amphffiml SCIl3ms vlnlUo (lIpphC'O
-' damnarlls, ae fi mort\lllS flli!lèc naruralircr :'an verà
mors nam!"alis iplius la:obi cxpcé:l:ari dcbear. ql10d pri~a faeie
l10nllullis vidcbarur,perl.StAtÎtu Flortls.§. Corlle!. Felicijfde iurefft,.
vbi t fidcicommilfum r.clié:l:um in diem mortis Don cedit, ante . [
d1cm morris naruralis: nec mors ciuilis natllrali xquiparamf: vt
ibi notant Seribcl,res. Conclu[l1m ta men fuie in hac c:ll1!1à,t 11- z.
deicommil1ùm fllil1è aperrllm, & conditioncm fideieommiffi
purincaeam fl:aeim , qllàd dié:l:us Iacobus Scnaeus placito pœn:!
vldmi (upplici).qua vica naCllt:llis adimi (olee,fuit condcmnaeu.:
(LInt hac pœn.t damnaClls (tadm amierae IIberraecm ,etiam alite
arrcfb cxccmioncm, eei:unli fllga vcl alio modo :ellu(cric marris
periculum.l.qlli ,,-'ltimDfldc pœnis.& ibl glo!l:prima: notane BaIe.'
ct Alberic.in t.ql/od ,.djl"tllm.eodcm.titlli. Barc. Bal.Ioan .de lmol.&
fcribcnrc communiecr,in tJi quis fit, e.·clm·ed/lfD, §';mtllmffdc il1-
, !!ID _
JIIi/o.tcJl·!",·
Er Illo t caCu per (oL1m condc:mnaeiol1cm ql1X tranfiuie ill J
rem iud,i cltam, purilicaetlr condieio fidcicommi/1i, etiamli ren[cncia tic pronllnclata comr.\ ab(clltem concumacc:m, vcl conera
prx(cllecm:quia vtroqlle cartl purtficacur conditio fideicommilli
E 3
cxfo
�~xll-. vnica
C.· [Ol,l clltld"mll,\tionc: morris llacur,llis, \fr per pluralloc prOblt
NlColaus Boer.dwf2 ï 8.1J1 2.p.ITll.& dic:uu infr.w1fo. 8 J '1"4!-.1.
L Ideo in cafi.lnolho C.l(UI fi.lbrl:irurionis dicicur cuenillè ltatim
,}uùd diél:us bcobns fUIr condc1l1natus, ql1.ln1111S proprcr CIU!
ab(ent1:ul1 non potucrir Vlta n.ltur,llis adlll1i, aur executl re.lll!
lieri: rcd ro[ùm iuxr.l G.llll.UU1l1 morem in figura, & pcdonato
modo, vr al[oler.
4 Noc t conrradicir rO:1:.in J.§ . Comelio l'clio. in conrr.lriul11 al·
legltuS,qui.l illc tcxt.vr volum communircr Doa procedlt ,]ua.
do qU Is arrcll-o deporramr,vel relc~:uur, aur in mcrallulll, velad
rrircmcs damnawr.& in nliis IÏmillbus pœnis,quibus mors natll·
ralis non inAigirur , !Cd cÎlliras aufc(rur : quia [Une mors CllIilis
lIon xquiparatllf n.unrali, cùm hodle ncmo bcne n.HUS {erma
pœna: efficürur,·..-dl/tbmt fld i)~die.c.dt donalJon. 'mle VI' . .:7 "lXsr.
vnde cùm rctincat li bcrrarel11, quamuis murer ll-arul11 & pcrd.t
ciuitJtcm,l11relligitur viucre. ldeo ad implemen mm condiriolllS
fideicolllmiffi reqLllrirur mors naturalJs, vel condemnati0 qua
5 mors naruralis iIlAig.,tur. quia !lis duobus t cafibus ranrùm ho6 dic perditur libcrras,d.1.qlll vltù,Jo.ff.dt pamis.Er ill:o ca{ut ,{èi!Jccr
quando rel' (cmenri:un
inre amieritur libcrras, non procedlt
tCXt. in d. §.Corndio Ffltci. (cd haber locum in altis pœnis , qUibus
mors n.Hurahs non infligirur: Er pel' cOJ1{equ~'1Js nec libel'ras .1mirrirm, vr Ibi not. Bart.& Alberi.irJ t.ex fo&70.§.e.x foOo.§Ji 1uis ro-
lB
Caul1a 5(,
mo
g.,tulffdd 7yebcU.& Ill, ,,{ùs locis JimrsÙs
Allc.'!.dlis..
l
.....
.
1
1
p
Ergo ctlrn per {olam c;ondemn.ltion,em diéh cqnditio iidcicommiffi dlc.lrur p~lrificara, & lideicom1l1ilfuJ'1l ~pemlln i.n per·
('Ona diéti G.<;orgi) [lIbrl:iruti, ac ~ Iacob. fuiller ~crè mortu~s fi7 ne ltbens:.fequltLIr t Ilccpllàrio concludcnc;l.ul11 aliCB"taonem f~.i
él:am de bonis rctl:itl1tio~i {ubleél:is, poil plll'ificatam condi[J~
nem fidclcomml/li,dfe nullius moméci, &,reuocari polfc pel' fid eicumil[J.Till11J, per r xc. Îi' /j.§.fld ql/is fJOffr,: .Ccom"Jlm.de lrg~
lis.Er ibi notar IaCm 1 .1l0IabilJ.& li cèr iHe tcxt.loguatm in IClj-lto
quod ab inirio fUIt purè re\iél:um: rame~eadel1l c:!l: rario inlegaco condirioll.1h poil: purificaram condirioncm. cùm punlicat~
condlrione illcipiar elfe purum: vr lingularirer dcclarar in terminis hllius qua:ll-ionis Fmnci[c.c!e Ripa,in Un qlla1t.1mjfad I.hlcidtam ,coL. J.n.97 .vhi hoc pr'1bar per rext.ind./j.§jin auU", fob condilioM. C. Cimmu1'l{4dt Icg4/~s, indllccndo illu.m cext.à cdfanre ratione ~ nam fi; ibi ad~elli ntc cOlldit~ol1c. re~taé:tacur al1cnano,
pcndtll
Cau(f.1. fG. ~a:llio vnica.
39
pcndcntc conditione fiJcicornmtllî faél:a; ergo fi amph~ls 11011
pcndcac condirio,quia eucncfJt, & purificara fuerir , nOI1 potent
hw alicnalÎo,& fatl:l non valebir, & multà forciùs rCllocabirur.
~Ia porl: t purificaram condiriollcll1 fidclcommi{[lIffi haberur
pro plIret,& prond dllbio runc procedit di(pofÎno,du7J §fld qUI~
/lojfm &hlll imputer hcres grallarus,ti 110n faél:a JetralllOnc cum
legaranis vcl fideicomiflan'is, uimis cerner!: procellèrit ad ahena
tÎollcm:cÙI11 pNucrir porl: Irn plctam condmoncm libl pro{picccc illdicio famih.\: herclfclInda:,agcnd o cum lcgarario , vcl fidelcOl11l1l il1à rio pro rL1is qu art is,& decraél:ionibus, vr ibl decbrat de
Ripa,allegando Pallormic. in c,'p. RttJIf,tldUf ,de Id!ammtù. & hoc
femit laCm d.§. Ji:d ql/ia
col. ;. 'Ver[ Septimo limita i(lllm U."fllW. vbi loquirur de bonis {UblCél:is rell:irucioni {ub co·ndlcione.
&: FulgoCin l.0J,[arcellH!.§.m 1//dI,ff AdTrebcll.vbit {cql1cndo Oplnioue11l Azonis , "L1lt heredem nOI1 po{[c impurare, pet eum a- 9
hcnata pendentc condltiolle lidcicommifTi,ln qua[[~rn T rebdhanical11,11I1i fidcicol11miŒuil1s hoc velir:ne comingat fraud m.
bcri legiblls prohibcnribus hercdcl11 Jibi eligcre quartàm 111 vna
r~:qllcm {cql1unrur Ibi Pecrus & Bald.~od Jine dubio proccdlr
quando fidci col11 lD1Jlllm dl: purum, "cl purific~llIm: vc 'poll:
Bart.vol um communirer {cnbcnrcs in l.0Jfarcrl/m,§.res fJ",t,jfad
Trrbell.Corneu s in d.§.fed 1uia noJlra,col.; .vcrjic. qllQd &. Et videml' pra:{upponere pro claro,fi fidclcol11ll1ilfllm cll: putull1.Er hoc
fuit de meme glÇlllx in d.§.res 1"", ~d cranlir cum mlllon dubio in ca{u illo,duabus rationibus.
Prim3,qllia t alienario prxdiél:a de iuri{diél:ionc & imibus feu- 10
dalibus, dicirur faél:a de tC feudi magis prerio[a ,& magis 1l0bJil
& prxiudiciablh fidcicomirrario:quo ca{u concludu11C C01l1mllnirer (cnbentcs poll: Azonem , non valere alienationem, ral1qlllm faél:,1111 in fraudclll & nimium dcrrime11Cl1m fidcicommdJàri) , (cd rCUOC.Hm 111 rorum, enamli flliilèr f;tél:.1 pcndcme
condittone, vr ibi decbrac P,1lI1. de Call-ro, 11l1ln. G. & fèquuntue ah).
Scclinda rario elt,qllia rcs t fl1bü:él:ç reltirmioni fideicol11mtJJi
pUfI "tdeo prchlbcnrur alicllHi,quod li gr:t llarlls commitrar CrJ- 1 l
mcn,propter quod omnia CillS;bolM lim pllblicara:tamé rcs pure;
rcUlturioni {lIbleéh non pollèm capi,vel f.1.ifiri pcr !i(cum: qUia
tidcicommillàrill s intercedcl'ldo il11pedirer exccuriones, Clll11 lir
legitimu s contradlél:or poll:pmificatam condirionem,fecundùm
la(ilJ
mJl,a.
�.,
•
40
Cau(fa 56. ~:dt vn(ca.
laJ in d.§fcdqrli.1 1IoJh',r,rn I.notabi/r,allegac ccxr.& nor~ta ibl pet
Barr. j" l. {mprralor .ff.d( jidt/com.lJbrrtllltb.& Alex. coplOsè iil (,nf.
;) .~ .opporfUIl( c01Jfidcr.1/r;.'lJ~/./.
Il.
Porcf!: adhll C 3dd, renia rario , t quoni:un li alicnltiol1cs fa·
lb: ab heredc grauaro pof!: puriiicatam condinoncm fidCIcom·
/lliiTi non reuocarcnrur, tèd llnpurarcntur in quarram,poficr ne·
ri hoc modo fraus legi prohibcmi hcrcdem libi cIIgcre quarcam T rcbelliallicam in vna re, l.jilmm qI/cm ,C.fonJlU)(r(ifc. N.uu
po{fcr hoc mod o alicn:lI1do libi di gcre quarram , & fr:llId3rC legem,& proprqr hanc raci oncm Azo inccllcxi t tcxr. jn d,§.m9f1~.
vr procedar vo.lcllre,& con[e nti cl1[c iid eicommifl~rio : non au·
tcm ip[o inuiro & reclamantc, vr ibi decl aranr Petr. Bald& FuI·
gof.quos rcfcrr Corncus ,rn d.§ fld 'lllùr.
13
Acccdic alia ratio t, quoniam pol'\: ius qu:ditum iidcicomlmfi"ano pcc implcmcllCum conditionis lideicornmifTi, nOIl po·
tell heres gr:lll:ltUS di[poncre dc bonis refl:irurioni [ubicéHs, vt
lingubcitcr [cribir Bald. ill d.lflium q"(m, col. 1o.ver[frd V/lU/il!
?1IlnquidJi"'! ftllllI de -Iqw/dle pOftjl elrgm. vbi dicit ql1od, licèt fi·
lius grauarus llib condirione , qua: il1 mortis articulo implctut,
poiTit cligere Icgirimam in vna rc,inter VÎlIOS alicnando bOlla fide, & fine fr3 udc iidcicommiflàri): tameJ1 non porcfl: cam fibl
cligcre rcfl:ando,ql1ia cùm iidcicommi{[um purificerur in morte
fili) . ,repcrirur ptJùs ccdere dics fideico11I1TI1iTi vniller{alis,
quàm fia r abcnatio: ideo 110n vab·cr. Et fic vult Bal. poil: punfiaacutu iideicommi{[um 11011 valere alienati onem faél:atu ab he·
rede grallato de re rcf!:iculioni [ubielb.
1 4 N cc ob [ht ccx r. t fIf d./.M arcellll!. §.m 1"" .ff.l1l!. Trebd.dc CJuo op'
ponit glo{f.in d.§(ed qllin /lojf,a.;l1 vlrbo,transfi'rre .namDol1:.com·
1ll1l11lrCr,rbr, &- i" d. §.Jcd qUia. inrelligunt i lin III Le xr.11l li'dcicom·
ml{[o conduionali ,vel in dicm inccrtu m :qU1 3 pcnd<:JJte dic l'cl
condiripnc, poref!: hrrcs,cùm fir dornil1u s,hbcrè & fine fraudu
furplCione alicnare cum bon a iidc:ql1l: ahcnJtJo pmi fi cara wam
pof!:ea conditionc lid"lcomm iiTi yalet & rcncr, v[qLle ad concnrrencem quanticatcm T rcbcllianicœ, pcr illum tcxr.& ctJ3Jn
alia ratione ,quam ponir tcxt.in d. §. Cornelio Ft/w. [cillce[ ql1la
pcndcnrc condltione vc\ die incerta, non cfl: quxlirllm a!Jquod
ius ccrtum & ind ubitatum fideicommilJàrio, quia po([<:t condl'
tio vel dies in rerra non cx.fl:erc,vcl po {[cr lidcicomm,{farius ip(e
pnùs mori,quà m condltio vcl dics cxiftat : quo caru valeret irreuo cabl
Cau{[a f7.Q!!.a::tl. vnica.
41
uocahIit cr alicnatio. rncrito tante implcmenmm conditionis 1 J
IideitommiiTi, vel exif!:cmiam dici incerti, ius lideicommi{[ari)
non habcttJr in conlideratione, ad effcél:um impcdlcndi alienationem, vel retraél:andi priùs faél:am à grauato. & probatur , ill d.
lfi.§jiIl4rlttm. C.commNn.de llgiftM. qua:: ratio ce{fat in alicnatione
faéh po(\; lideicommi{[um purum, vel purilicarum per implemcnCllm conditionis, vel exHl:enriam dici incerri : quia tune fi dcicommi{[arius habet iu~ cerrum, & indubirarum l'erendi ve\
vmdicandi res re/Hrutioni [ubieél:as, d. l. x. c.commIlIJ. deltgllt,..
Ideo non valet alicnacio ab hcrcdc faél:a pof!: lidelcoromi{[um
purum, ve\ purili~arum. d. §.frd quia nojlr• . nec t procedit tunc 8
di{pofirio diéh §.rtI qu.t.qux duntaxar haber locum in lideicommifTis conditionalibus, vel in diem inccrram reliél:is, vr diél:um
cil:. Et [ccundùm hanc opillionem fuit iudicatum in luc cauilà,
diCl.8.Iunij,1 J66.
C A VS S A
57-
OMV S vendita: redhibitio gemilitia;ltl:ioneab :lgnato petira dl. proximirate
[;:nguinis negata, Pro[ene[cali [enrenria Jitis conteftatio inficiaiis conftitura
eft. ~amobrem de iure Iata:,qux intl.
ciatione cre[cit) apud [um mos iudices
velhgalium cerratum dl:) an i{l:o ca(u debemur. placuit
non deberi)u hauenus in Gmilibus non fuit [olurum ':ld·
que probandum e{fe:dje 15 .Marcij,' y6 9.1ofepho Berlutio
publicano atl:orc,& BarthoJoma:o Oanino collitlgatoribus.
a Q.!!ia Jau: Yeéli~~1 i conruerudinc tl;!;J.i, origincOl' ideo [2n tum pr::trcripmm.
quantum po~clfunlit'lddQ quan.
. ..
F
SrN
�Cal1n:\ 57.QE.a:ft.vnica.
CaufI':15 8 .QE.xf1:. vnica.
------------------
[Uri di(po!itione manifcfium nt, ius lararum fui{fc con[ucrudinc
imroduél:um ; ideo probarioncm neeeŒ:lriè e{fe admittcl\d.ll1l,
prout fuir conclu(um & pronl1ntiarum,dic r 5.Marrij, 1 569.
S P}./ MAR 1 A
.f(J'AE S Tl 0 NI S
vnic.t, C411./f< 57.
1
Lala mllgiJ cOJJfortudine quàm tdlao vet cOl<Hitutiom dtbetur.
~ T1:Eltg.d,ljl/<
mdo dtfccndlt J (onfoul/dine, ve/ pr.t{criptiolu,reguid/ur
lib v/i, & po./frIIOf/t, & tunc procedlt regilla : lanlHm pr4êriPlllllIf' Ij/wlltlm pofeJfom ,ficusJi PrifJcipiJ dij}ojitione foui/IR'
Irodl/flllm.
2...Y AE ST 10.
N reus conuelltuS & procuratores Prouin·
•
43
tirum inuenitur,in rcge!ho pargamenorumfol.~ 01. Ex cuius na-
cia: dcberem admini ad pro bandam con·
(uetudinem pcr eos allegatam, quod veéligal bta: hoc ca(u, & umilibl1s priùs
nu(quam (olui fuerie con(uctum: punlhll
huius quxniol1is coniiflit, an ius lar:uUlr.
veél:igalis fucrit gcner:rli ediél:o, ve1 con·
fi irucione imroduél:um , prout (unt regularieer cxtera velh·
galia hui us Prouincia: : an verècon(uccudine vcl prx(criprio.
ne. qui a fi con(l1etudille vel pra:(criptionc fl1crit inrrodl1tfrllm,
procul dl1bio c{fet probario admieeenda. quoniam , ~ando ius
veél:igalis dc(cend id. con(u ccudillC, vel pra:(criptione, procedit ume regub, tantum pr:r(criptum quantum po{fe{fum. Sc·
cus fi dcrcc ndat à con!htutione vel di(poiiüone Principis: quia
tunc lI\(picitllr confiitLltio & di(poiitio, non al1tem v(us vel
poOë/lio: cù m pcc vrum partis tun c co n(crucwr ius (urettOrO
iure l'lUucrrJ li : vt prokl.ltl1m fuit lariùs fup rà, C"U!fi1 5~ . ljl'4l1~.l.
per III ra & al1rhonrates, qua: bîc non tran(cribo. Ideo fuit con·
c1ufum in hac cal1{fa, probationem e{fe admirrédam:qull JUs la·
tarum 111 bac Prouincia à confilcru dlll e origincm traxie , vtma·
lllfcnè probatl1r ' x anriquiflimo rcgcfiro runi s, in [cgis archiuis
con fè:ruato,in quo fiaCLltl1m Icgi tll[ vt [équ irllr : lala qUit plumn-
/illludim,ljll,lm :/tYe fript o dtbetllr, loeorum canJÙellldtni ( 1JIIPmex/~.
(orum dillerjitllU ficfirmiter prltcipim!14 c.:â g i) rcltnljuatllr. Jic Idllll~
qllàd pt yvJÏlm,) deum III/nI! ci/rd Jèmllillm , nll/ll/711 cim/ tllm tx/glndllm admmlClIllim pr,ebea/llr. quod {h tLltllm cran[criptum & repetltum
CAVSSA
58.
AS SIL 1ENS 1 S quxll:or <erariLIS
trecentis {eptuaginta quatuor Ilbris
Gallicis,{eu T uronenGbus,qua5(ol uere pro Gauterio de Caftcllo condull:ore iurium cenfuum & JaudimioruJn)
qu<e euria Regia MaCsilix habet , [uerat in fuis ratiociniis oneratus.volurt eamdem à Gauterio
priuilcgio fifci recuperare. itaque eius bonamobilia op- .
pignorat. pignorationi intercedit Franci[ca Gilberra,
quondam nurus Gaurerij,lllmc vidua filij : alferens boqa
ln pignus capta ad {eiure dominij pertinere,&{i quod ius
Gaurerius haberet,cOlufI'a hyporhecç doris,(e fi (co prioré,
iureque ameponendam , cùm Gauterij nulla a/ia (uperGnr bona. Sed qu<eftor [ecunao concrldicebat, Gilbertam in exccprionibus Cuis non aL1diendam, ex eo pori(fImùl1l , quod tanqulm procuratrix Gaurerij cen(us &
laudimia , qu x ad {olucionem petita:: (ummx [ufficere
pofI'unt, eo anno ,cuius merces locationis pctitur, Maf-.
Glix exegifI'et : q LlX ldhuc penes fe rettnebar , adeo Vt
quxll:or ex filci priudegio po[sit, eriam indi(cuJ1à Gauterio,ab ip{a petere. CmlI:ùn con{illO enarrara ) fuit dubium. an quxfi:or repetendo quod pro Gaurerio (o/uerat, habeat fifci priuilegium , vr fui debitoris debitorc:m
cogerc po&it,& ln Gilberta Gluterij debitrix ex re fifcali à [ua exceptione repelli debeat. Placuit qu<efi:orem
priuilc:gio fi(ci' repeterc: à Gauterio, quod eius nomine
foluit fi[co~ Et Gilbertam, qua tenus ex re fifcali b dc:biF
z.
mx
�4,
CauCfa 58.~a:n.vniea.
44
dl Gauteri) , in exc<."prionibus fuis non audiendam c. idque non dellnitÎuè {cd /iJuCI:I.ria lite qucrfrori
inrcrini adiudieata. Die t 1. Mareij, 1)69' B.mhoJ'om:ro
Heraudo,& Franci[ca Gilberta , LX Regio quœfiore Urigatoribus.
trlX
a 1(j T('nUI,§ corum ratio , ff. de pdwl creJ. & ~bi Ban. 1 2.. ffde ccif.boDor. k 'Ide
hîd atÏùs in qu:tfl: n . l &.: 1b 1. J ; mLllu)f deiure fifc.&: ibi nOCl( Bart.& vide hîc in qUil!fl:.n . , ... & f.
c Nam cui damu s aaaoncm, multà magis cxceptioncm. c. qui ad :lgcnJ um,dc reg.
iue.lo 6. & vid e hic inqua:ft,n.+.
---------------------s V lof
~41or
loi A R J A
f2.J'AE S T JO N 1 S
vnic~, Ca/lffi 58 .
•
ft exP/mal! Tationibm CQWIU jol/1Itf al/trÎlu ffi.lt
debitl/m, i/l,ld à dtbitm ffti repetil pril/ilegio ffti.
Fijii prmiltgj/lm l' cif/bde.
3 FtfclU rx pfllU/(glO POI1' l'Jan dijillJfo prinâp"fj debilore , rd!A 1Ii.
,ml/mire d,hllorrm debitori. , ql/orieJ debit/lm tjl cOl1tra(!um IX
revt! pwmù'fft~li, auteÎlu occajiol1e.
Exceptionem
m/Ilt'o ",agi. damlM ei,a1Î aéliontm.
.
4
f rruflHl q/li lIdftU/9tllY ex re locatA,{rmt facitè obligati pro foll/tione
penjiolln.
1
~V
AE S TI 0
Ca/lJft
V N J C A,
58 .
Va:llor t a:rarius ncgligens in eXlgendo dcbitorem
lifei,1i in racionum expûéhonc onercwr [olurione IIlius debici , une dubio ilIud teclIperat à debicore priuilegio fi[ei : [uecedic cnim in loeum Ii(ei, & priuilc·
gium,ljiventri.§.,orum ratio,ffde priuil. credo & ibi noc. Bart. & de
Ripa n.~.di eic hane opiniollem çCfe communem: & probacur ln
L. ~.ff.dtceJfbon. eum coneordantibus ibi allcgacis in gloa: &in
lifco noc. B:l1. in 1. r.collm viti. 'f,ujliont. C.ft propter public. pmJit.
pcc l.Credilor.il/ princfldeIlEl.empt,& Ibi noc.B:m. & iN t. i" PmIH'
cr.:/tffde 0l'er.noIJ.I1/Inc.
.
Nam
CauCfa rg·~~n.vnica
Nam t lifci priuilegium ecrsibile cll,1 ft.c.dt illfe ftfti.l. 1. C. dt 1.
lure Rtlp"bt.ltb.1 o.Scd /ifcus t pocdt ex fuo priuileglo eonuenire J
debicorem fUi dcbicoris , & eum cogcrc rcéla via, n011 difculfo
principali dcbirore, quories debicllm fuît eomraélum ex re 1 vcl
pecunia fifcali,aue cius oet'alione, vr probacur in 1. 3.§.",ultaffde
i/m ffii.& ibi norac.Barr.de quo dl: glo.lingu laris in 1. drbtlllm. i"
'Vtrbo,compelltttur.m ft. C. qua/1doIfti vclpriu.Jebit.ftli debit. vbi boc
not.Bal.rn verf1' ,:titIS cA/il! fpwalis.& AlberJn dlfla ri/br. C''lUttlldo ffc.wl prill.d,b.col.l.vtrjic.{fcHndtH C~fH4Jiecialù l' inftfco.& Salie.inl.nol'J priùs.eod tit.col.r .verjic. vI "te conclurlmd9 dicam.& Ioan.
de Plac.in l.l.colfn. 5. c.de coml/m.ffii debit.Mro 10.1n quibus 10CIS conc1l1dunt eommunicer f{;ribentes: lifcum· habere priuilegium , vt non faéla aliqua di(cufsione, pofsic direé1:o agere, &.
conuenirc dcbitorC01 fui dcbitoris ael:ione vcili,quando ex re vel
pecunia lifeali fucrunt faé1:i dcbicorcs (ui dcbitoris : quod l'riuilcgium eOO1pcrie edam pupillo,& milici,l. fi fwmiam , & ibi 110r.
Doé1:ffJi mtltt.Salie.i/1 d. lfi pT/ùs.ex quo fcquirur ,dié1:am Frailcircam Gilbertam elfe n:pcllendam ab omni cxeepeionc vel intcrceiIionc, liue rariOllC dominij, lille hypothcca: dotis. Na cùm
cl/é1:us qua:{l:or potuerir direfro agere & perercab ea diéla fummam 374. librarum T monenlium, qua: difrus Gauccrius 'debebac 6(co racione loeacionis & eeiIionis iurium laudimiorum , vt
dill:um cil : cùm ipfa mandaco Gauterij exegilrcc mulro maiorcm quancÎtatem,quàm petcrccur:crgo mulro magis poterie cam
repellcre ab exceptione vel oppolicione,per rc:gulam : c\li dam us
t aé1:ionem,rnulrà magis excpcioncm, vel r~plicacioncm:(ap. q/li 4
.d agend/lm.de reglll.illr.lib.6.1. L §. qI/ad "it pUlor,ffde fi.perfcirb. &
ibi per feribentes 6- 1. ;nlliIIiJ. §. cui damuJ.jf,,{( reg.iur.cùm laudimia quç dié1:a G ilberta pereepit,proUCDerinc ex iurib. laudimiorum IIlim anni,euius merecs non fuic qua:llori (oluca à Gauterio
cellionario. ~inimo criam ccCfante fifei priuilegio ,c~nfus &
laudimia (unt cciam de iure communi racicè obligara pro foluliane mercedis.nam t frué1:us qui na[cuntut ex rc locat:l,[ullt ra- 5
Cilè obligati pro folurione penlionis, I.il( pradlis ff in quibJ<s ( 11/1[.
pign.vdhypO.I4Cit.cMfr.& ibi Barc.& (cribenres.& in lJi in l'gt.§.r.
ff.lo clff.& ibi glo.Barr.ini. fifdrirrffor. eodm. tit.qui rexms loquitur
fccundùm glo!f& Doél:.ibi, in eo qui eonducir (atcus à RcpllbliC3ïquos po{l:ca alceri reloe:>.uir, fideiuffore aceepro:& debdirur.
frué1:us l'ci remaD~re obligatos (empcr Rdp. pro folutione penF;
uon;• .
�46
CauJ1a f 9·
iionis:fideilliforem :\l1tcm Q:ltl1ffi pro reloeationc, 11011 ccre obli.
4 g:ltlll11. !-Ixc ql1xftio non fuit tune deliniciuè dceifa, qlloniam
alleg.lbatllr HeFalldull1 port ecffionem firmx exegi{[c qllnmplu.
rin~:lla\ldimia , & pccuniam adminilha{[e ex ddegationc Gau·
.
~.
Idcirco Curia condcmnauit Hcraudû ad rationcm rcddcndam
adminirtrationis hercd,bus diél:i Gaureri), & imcrim litem fiduciariam adiudic3Uic qua:rtor i Regio,Hcraudo inccfllcnienrc pro
co. Pronunciatum die z.z..Martij, Anno 1569.
------------------------SVlI1l11ARIVM
1
CAVSSAE
59.
Herei CIIm helUJicio imtt»laYl/ , mn vfitur illo contra c019dllElorlm
il/rillm ve[flgalium 411[//OIlIIm pro exulltio"tfia" adll/rfui hlred/In pro dcbit~ /med/II/lio,& qi/are.
C A VS S A
Cau {[a 60.
---------------S VM MAR 1 V M
47
----------------,
-----CA VS S AE 60.
Pr,eftaomm vigi/llm jlipl1Jdia , de muk1i1 & cOlld/mnlft~oIJibt#
flaruM curÎarum fml perfolllllJda.
1
C A VS S A
60.
Rzfeéloru vigibm tl:ipendia de quibus nummis folui debeant, quzGeum
eIl:. & conquiGtis vndique ratiociniis
camer~,& regefl:ris,& breuiariis, placuic
de prouencibus pra:fcélurz , hoc cIl:,
mulélis & condénationibus per[oluen6
da,14.Maij, 1 f 8. IoanneHug0lino ciuitatis Graifa: pra:feél:o,& ReglO quzIl:ore Draguiniani litigatoribus.
59.
C A V S SA
Eredem euro beneficio inuécarij, in (cr
lutione hereditarij debiti mororum,aduer(ùs auéliollum veéligaUa petemem,
non habere exceptionem inuenrarij:fi
ob dus moram defunéli bon a credita·
re petente , decreto iudicis fùer.Înt pu·
blica auélione diIl:raéla. Pronunciaturo ex cempare Il.
Martij,156ï .Quia veéligal auétionis hoc caru non dl: bereditarium, {ed proprium ipfim hcredis: Cùm baua diCcrahi,& auélio fieri cœperic, debitore qui côuaxerat iam
defunéto, & ob propriii heredis moram.atgue adeo non
debet gaudere beneficio inuencarij , vt not.B;lld.i1lIf§.
6- Ji pr.tfown. (01. 3· v/if e.ft & ftptima 'UIJlittU. C. dt ;lIr. d/Mtr.
faciunc ad deciGonem guzIl:ionis tex. Gngularis,inl.c1m
Ijllidam,§.ex /6(1/10.;" verjiji d/bitor/sff.de-wflrù,& ca qurc (cribunc
Bal.lah.de lmo!. Paul. de Caltro,& communitcr Doét
paft gloif.jn 1.'Jlu d,tisJ" V(rb.c.tleriJjf.jo/mo malrimPIJ.
SYM
6r.
Llutl:ris Andreas de Bolleriis Viceco;
mesRailtanz, &dominus in [olidum
càIl:ri San ai Michaelis, vendidit vnil'olb:;{jll:.. uerhtati diéli loci molendinum, & pa~~l3}i~~ ratoria cum terris iltis connexis, cen[us, & feruicutes & taCcas (quas ibidem
habebat) libera ab omni ecn(u, [eruitute & pnerutione,
in puro & mero allodio tenenda. Patronus fiCci petiit
laudimium exhac venditione. Caulfa licigata & ad con·
Glium re[eruata, fuit dubium an ex hac venditione debeat~r laudimil:ll11 Comiti Prouincia:. Et placuit deberi
men!. Oélobr.! 568.
2
~ia
tcs fcudalis non poref1:;i v"Callo ica cOllccdi, Vt fit 3l1odium.l'ide in quzfiione.
SPM
�C:m(fa 61.~a:ll:.vnic:l
----~._.
S'YMMARI'YM 'YNICAE
Ca/1fo
'YAESTIQNIS,
61.
G)
""-'
Cmw Pr~u;',ci.t /JOli h..btt ao,,,ini/lmfiluh nifi rtj}ra/I iurÎI 'lJn;.
utrfalis fluat, & 1/on rtj}eau jingulorum ludioru11J:nam plm
ùm l"tinl1lf /Id 'wfallum.& 11ol.
i
Dominil/m jing/llorHm Ir«dioYl!11J,'1Hod IJ/lbu v4,11~,ltûtfit pIt.
7111'" & perfiall"', t"mm non 1(1 all,dit&.
4 Allodium dicilur, quod tft
lrotrium vt ntmincm mo!,nofi-t.
f ReJ eadem nO/l pottft eodem ttmpore tjfe all,dialis & flu,MiI.fi'lI/idem fmd,tle & atlodta~e font qllalitates (871lrari«.1I.5.
6 FeNdu'" prohibetl/r (ollw}i m allidium,niji de conftnfo exprtffi fi
pIrioris Domi"i fcHdi.
Il''to
:z..r AE S TI O.
t
Vbium facieblt in haccau(fa, quia Cornes Prouil),
,
~ cia: non dicirur habcrc dominium fcudi, nj(i refpetlu
~ iuris vniucrfalis ipCius feu~i. Nam rcrum parr.i~ula
riulll & fingulorum przdlorum , qua: lIlua hmltes
fcudi Cune,Comes nullum habet dominium , fcd pleno iure pet·
tinent ad vafallum,&dcquibus propter Gallia:& Prouinci:rgeneralçm con{uccudit.lem.. q)Ja feuda redaél:a Cunt ad inlhr parri.
moniorum: PapS': 'J1ujl. 59· & ql/4'. 2. 92.·1 oh. F aber ,in 4IItl,w. in·
grifi. (Dl fc. defa:ro(. Eulif. & Nicol. Bocr. duif J I4.n. J 1. p~
tell vaJallus libete dtfponcre ranquam de te propna , vr lanus
probarum fuit fuprà, w1fo 54. tl'Iotjllone vnica. Sed laudimium
non !debetLlf Difi domino diretto rei vcndirx vcl alicnatz, VI
probarur inl}. c.d, iurt'tmphrt. & ibi not. Dot\:.& CanonHla: in
,.polut/.de 10CIII.& hac rarionc v JJcbatur laudimillm nOll elfe (01uendum ex hac vendirione : cllm t rernm parcicularium vendi·
rarum Cornes nullum habea:r dominium, fed plena propriet3te
fpcEtenr ad ipfum vaCallum : vr pulcrè Ccribie Alberic. i" l,p.pil.
ltU,§.territnrium.! de verb.jgn f. & Barrholom. Socin. inl. 1ff. dt
Acq"i. pnJ!. col. 4. in vrr! Item alilla tft habere dommlllm terri/mj 1Ir1
Curi", & .liud "abere domi"ùtm rerum parliclllarium.BaLi» §:f.qHib.
modfiud.amilw. & in 1. bme àZmone.C.de qlllldri.pr.tjèript.&'ml,l.
C.'IIndl
111
l
1
•
Clu(fa 6[.~;dl:.vnicll.
49
C. v1Jdr cogn.& J!Ji Alex. Iaf.& DOél:.QllX opinio dl: commnnis &
ipdubitata,& quam cumularilIimè probaui fuprà , CI/uffi 15 q. 2-
11·7·&8.
Tamen conrrarium fuie coclufllm& iudicatllm in haccauffa,
hac potifiimùm mtione: quia t dominium rerum particui:l.rium j
feudi , quod vafalllls habet,licèe Cie plenum & perfeél:um,eamcn
non ell allodiale: eùm illud vaCalllls teneat ab ipCo Comire in
feudum,per inuelhturam,& illud, vt c:etera fcudalia , habcat ab
ipCo Prouincia::Comire:quod ex inll:rumcnris inueibrurœ & ho·
magij iD hac eau(fa produEtis liquido conflabae. vnde cùm vafallus pro hoc dominio pleno , & perfetto, quod habet in rcbus
/ingularibus fui fendi , recognofcae ipfum Comircm in domiIlum fuperiorcm, & ilIi homagium facere, & facrarnemum fi·
dcliraris prxll:are tenearur, ae bOl1orum & iurium fcudaliul11
fiogularem dinumerarionem in :uchiuis facere dcbear,iuxra regias conllirutiones , merito non poreil: tale domimum dici allodiale. Cùm ilIud t propriè dicatur allodiale, quod.e!l: adeo pro- 4
prillm, Vt . neminem recognoCcat niCi D<:um , vr.!icir Bald . in.
, §.ad h«c.i" fit. dl ['lICt iura"!. jrmlmd. col. l.in verbo.al/odim", quem
fequunrur ibi Prxpour. Alueror. Jacob. de. Bellllfo, Andr. de
Ifer.& Matrh,de Affiitt. Bald.in litft tlefma. difima.contrfuer.i!lt.
domino & agH. in c. I. §. [. & §. 2.. Paul. de Ca!l:ro in conjit. ,64, m
C4Ujfo ,COt. 1.6- col. 3. Cùm ergo res particulares feudi vaCalius !Jabeat in fcudllm ,& illas teneat mcdianreinuell:irura,mcriro nOIl
poffunr res ilJa: dlci allodiales , quamuis plcna propm:tatc polIi·
deanrur ab ipro vaCallo. N,lIll t nOI1 pore Il eadem res (odcl1l f
tempon.: elfe f(;udalls & allodJalis : fiquidcm iIla: dllx qllal~ta
tes,ranquam Cibi lllllicem rrpugnul1tcs,& conrrarix,noll poilunr
umlll ellè in codem ['1 lm:él:o,lft "nall.,mjfpro (i'6. l.vbJ rf/J/lgllmtiajfde reglll.mr, & nor.i" /. l ,C.defiuli.<.nam ad poCirionem ynillS
fequitur dellruélio alreril1s,vr Dot.m I·fld & fi Il/pdlliS. § pt!lffae
iJ,jli/or. ~od aurem ill:~ du xqu.llirarcs tinr Jlluicem COl1rrJrJx
&. ex diamerro pu gnal1tcs , pl obalUr in lit. de al/odlis , & ibJ Ilot.
Dott.communirer,& maximè Manh,de Affllét.&A lueror,A nd.
de Ifern. Et Paul. de Cath. Plllcrè in d. conf 164. col. 3. in ver!
fid ijl<t dll«1N~tlflllrs laJ'Jtjuam COlllra"", in tl/df", (II/mt/o. Cùm Cfgo fir feud alc, mente non poteil: fine Comms lll11ellirura polIideri. Et nifi hoc dlceremus, CequcrctU[ ab(urdum, quia poflt:t
't fcudumllne confcnfu fupcrioris domini dari in alJodlllm,con- 6
G
ua
�50
C:luŒ.'l 6t .
tr" cxpreJlà m con!1:itlltioncm,de qua j" tJtll fo, de Allodiis , in prinopio, vbi hoc e{1: prollibirum , &: contra form a & natUl'am inlldcirurxfcu di , vt diéhlln ell:. vnde [equitur dlé\:um magllificum Domillum de Bellcriis non poruifl'e res particularc! fui
fCldd i, védcnd fK erc allodlales,/Înecxprdlo CO{t:ll[U fupcrioris
domilli ilhus feudl : "deo V[ vcndltio lit illuahda k ge rd illeme,
vr probar fi ngllbm cr tcxc. in d. tl/I/l. dr trllodllS. ill pmse. &: ibi
detl.trant Bal. Andr. de lb. Aluer. & Manh. dt: AflHé.l. quem
rir lilum lcgllnt clIm mu\. dr f l1ct illya.frm. § ad lu(. Idci rco fuit
conc111(ll IU, dcrehus parcicllian bu s h:udl alicnacis per varallum , (oluendum d Ie lau dimillm , qllando plcL1 0 iure &: plcna
proprietare fuclÎ nt :Ilicn:tt3l: vr con!1:at :ll're!1:o public:no diu9.
Oél:o bris, 1 r 18.
C A V S SA
6t.
N ('xpunélione ratiOn U111 Laurcneij de
T urri ~hcfau rarij T arafeo nenGs, faéta coram exce\(j[simi Prouinei;r gubernatoris delegato , cuius tuncnotio
erat,decuriones ordinis diéta: ciuitatis,
quôd ambitio[o ordin is deercto confen(jlfent,quo dari PctroDurando & M ,mhxo de Cabanis quingemos aureos decretum fuerat , ad illius [umma:
rd litutioncm qucmliber eorum in folidum, eum incrememo vfi.lrarum condemnauit:nec non d iétu m Laurenoum ad relliruclOnem mIlle [excenroru111 fl orcnorum
pro ra tiol1um rd iquiis, cum v[utis: quos fi ei uitas abeo,
vel ab eius [uecdi"oribus [aluos habere 110n po(fet, nomjnarorcs eriam condemnauit. Sed quoniam dccurioni·
bus non vocatis, ac nominatoribus non cicaris , fumt
pronuntiarum , idco proLlocatio ad. fenarul11 fac1a efr.
[cd quia am bigllum tune era.t , an [uprema illultnsgùbcrnatorls huius generis cau!larum caer iuri(di6lio,non-
dum
Caulfa 6t.
fI
enim rex illam Curia: rationem tribuerat, [ed fll1~
tluabat iurifdiétio na:c modo hue, modo illuc, vt pra:uentioni locus elfet : idcirco litcra: ip modum & formam ciuilis Iibelli ,fi prouocatio proprer author(ratcm iudicati fupremam, non reci peretur, obrenta: [unt.
[ed pofrea cùm publieo ediéto ha:c cauaa & (lmiles
ad rationum prœfeétos elfenr remi{fa: & relegarœ,
cautra perorata , & in conJilio diligenter di{culTa , pl a.cuit aét ionum eumulationem admirtendam ' : & placirum illufrris gubcrnaroris contra non cimos b latum, de jure elfe nullum c: deeretum vcrô ordinis ciuirat'Ï s J de donandis quin genris aureis Durando & de
Caban is , non ambirioGun , fed iufrum ) vtpote pro pubhca vtilirare f<létum : & nominatores pro reliquiis ratiociniorum, & v[uris d remere condemnatos': cùm nominatus ab eis finira adminifrratione tanto rem pore
extirerit foJuendo , quôd ab co ratio adminiihationis,
& rcliguiarum pra:itario exigi facil~ potuerit f. Pronuntiarl!lm die l.2..I anuarij ,1 r f9 .
dUIJ1
:l
c. confl:jeutus. de in im reCt. vbi lnnoccntlu$, & dd ,comm. hoc noraot, \·jde hîc in
b
(
.\
c
f
quxfiionc r .
Clemen. paftor:J.lis de (ent & rc iudLC 3t. vide huiùs hÎc , in l. .quzfiione.
In nO[O Iü s nift " 1\0 CleU, Yld bic Iil L''luçfi il.>ne, 1l.1.a: 1.
Ec quand o pord1'lU3 tu ,,(ur3 dd.lCltUr,vld. h'oc 111 qua:llionc ,.. .
Plunbus co mprobat ur h l Cl1\ J qu.dltouC".
~o C3rUnomÎn 3to rcs libe~.J nr ur ,1.7.Cod.de pe ri c.n.omiu3t.1ib.xj.& Ibi c\)mm e
oit rDo t"tores VIde hîc lU J''luxft:ionc nU .l.j. ,...
- - -------------- ------------ --I~
DECISI01'{E HrJrS LITIS FrI T
de qI/Rtl/DY qll.Lfitllm.
Priml1 m , :In [upplicatio CÎl1ilis , vel rcfl:itutio ad uerlûs
arrefl:l1m [eu plaeirum dlé\:l lllu!1:ri1[ gl1bernatoris , pofi'et eu m
al'pe1latione cumulari : & codem i\!ldicio traél:ari.
Secundum ,an plaeimm diéH illufl:ris gubernaroris Prouincia: contra nominatores) & ciuirar,is deeurioncs . pronun;
G
:z.
tl:\
�C.ll1ITa 6z..~x(l.[
UJcum valcat. dlln ipfis nun cuocacis fuerit latum.
Terciull1 , an fupr?diél:t nomÏlutores reéH: fuiITcnc conùcmnati ad {oluriQllcm rcliquacus, & ad illtus vfuras.
Q..:!.arcum , an dccmioncs cillitatÎs ex mala adminilha·
tiol-lc & inillll:o d,creco ordl nis, obligcl1tllr ciuitati, qllllibet
infoli clu ln , "cl pro partl caocùm: & an ad v[ur<lS fortis pocue1 im condcll1n.lt l.
!
•
S VM N AR r A
.f2..f .ilE
ST ION l S
prirn4, Ca/ijf. 61. .
Af/ionu origine contrilri" pojfifnl Cflmulllri eodem libelle, &J*".
~rdllidtè tra[f.l ri , q'j~Hdo lX parte 'aéforû eft ùlCCrt/i1t/, qUl.
fMm amo potiùi competJt.
1.
Nliilit,rç fmunti.t, & in/quif4~ pojJÏtnt filbordinatè proponi, &
codem ilbdlo mmalari: fiC/lt & publiâana, 6- rli Vll1d/C~tll,
t}1I:1ndo rx p,trte aéfor/; incertllm if. & 11.3·
4- v/moneJ mgim contrarilf J/lbordinat? pr~poni , 6- C/Imu/~ri poffmt , non fol/,m 'luando inccrlitud0 Ctl/1fatIlY ex fi,élo rti, ~tl
aBoru probab,li, fod etiam Ji propur varùu DoéfsYllm & glolj'.fmm opimomJ incertum fit , qll4ntlm amo potiÙJ c~mpl/('I
1
pofl l .
f
6
l11cempetentia illdiciJ & f1Picio (odem tempore ,f,bordinatè /1.
men,proponi poJJimt.
blCmitudo probabillJ IHdicÎJ vd rei ,flleit 'lit prmmidtllr. ~d p,i.
",/lm decret/lm. vbi #/iàJ nb" pojJêt.
,
Il
~
..
, " _,
fZ!/
.ilE S T J 0 P R 1 M A,
c./IIjft
62.
Nee cdlél:um Chriihaniilimi Regis Henrici, quo
iurifdiél:io ralliarum , & fub{idiorum fuit Cmm:
ranOnl1ffi :!ttribllta , fuerat femper dubil1m, ad
- 1 ~
quem co llationum pl1blicarum fl1prcma lurifdi·
él:IO pertmeret. Nam amplillimus huius Prouilleia: ~Clla (Us ex
ord1l1aria fua imisdlél:ione illam vmdlcabatJed e.xcellcmiŒmus
$ubcrnaror ad fe pcrcincre dcfclldcbat, & rcquiLirus à partibus
.
iurif
CàlllTa 61 . Q..:!.xft. !.
Y3
iuriCdiB:ionem [uam Î1ne mont intcrponcbat, & locm crat prxuentloni:& potior illius iun[dlél:io purabatUl',qui prxuc/1I ns e[·
[ct. adeo RlIctuabat illorl101 iunCdiél:lO: vc in hac cauflà dubitaC\lm fll cric de auchoricatc arrefl:i diél:1 domini gllbcrnatom,& ail
rccipicnda clfet appcllJrio. Scd ql10niam Cllm arpdlacionc ct·
lam rupplicationem [lIbordll1atè aélores impetraru nc , Illb COI1didonc hac, fi proprer auchoricaccm arrcfti appdlatio adlllltti,&
eodem IIbello rraél:,lCi non polfct.ql1are dubium fuir,an h:!:c duo
iudicia codc l11 hbello cumulari pollint, & codem iudlCio fubordil:atè tractari. Et placuic po{lè. die l.7. 1anuarij, 15 f9. Nam ecÎl
aéboncs origine contraria: non polIint curnulari, & (imul rra·
él:ari,! [.C.ele fim:f.& ibi not. Barc. Bal. Alex. & om l\CS fcribcllCcs.
& in /.ed/[f.t.c.de edendD.6- in l.natllr.tliter,§."ibil commllne.jf de acquir.poffiJ!. T amen t qllando ex parte aél:oris dl: incercum , qua:·
. nam aél:io poriùs competat, tunc polful1t aél:ioncs origine con· r
tmi:!! (ubordin~t è proponi, & cumulari in codcm libello , per
text.in c.(Of/ffttutm. de ln mregr. rej/If. vbi nllllicas & rcftitutlo rub ordinacè prOpOlll1l1tL1r:pcr qllcm re'Xt.not. Innoe. ibi,& commll·
uicer feribemes , qllem polTe proponcre fllbordinatè , & craél:arc
eodem libello aél:iones corrarias, quorles probabi!iter quis ignorat, qua:nam aél:io rcuera nata tit:!illc errct in faél:o proprio, Liue
alicllo, pet ccxc. qllem generalircr inreJligir de quaeunquc inccr·
cicudine probabiJj,inl.l.§.qllill '1IlUTllffq/lOrlim Icgat.quem intcllcéll1m Innoccntij ad illum text. approbat loh. Faber, il< § fid tjl~.
il/Hitl/f.de aB. V bi cxifl:imar Innoc.h ac de clllifa po[uillè ùrc.,,6baft ftnr. de re ù,d/c.(cuills ipfe fuit auél:or)vcrba ilG domiH'J vt/q/l,t.
fi,cl1 mulando altcrnanuè illdicia alioql1in conwlria: pro quo Ill'
rcllcél:l1 allcgar F aber rext.inl.l.§j.jf. pars herd ptt. & 1. 'II/of de
lIta.§jinffde râ vindic.eoncludcndo:qllod vbi agens Publicia·
na habct callifam dubirandi, an aurhor fuus elTet domiuu s,qllia z.
forrè cronat ab ignoto,tlIllc admitritut hbcllus,in quo rei \·indi·
cacio cum PlIblicl.1l1a alccrnatluè proponicur:per tcxt.'n d. §.tjl/i.1
~I/tem. & cil: cxprclfum,in d.c.abbauJmè.Et ibl pofl: glol1:llor.omncs rcribcntcs. Sie 'llloque t nullit:ls femcntir,& iniql1icas dlim
alrcrnacillè proponicur,& coclem hbcllo cllmlllari poreil: , fc,un· 3
dùm Barr.1n l.r.in ve1circll fCmndiÎ,lIn 'l.htlMt t,t/ù appell./Iiojf'l',ifdo
prol/.no rJl meeffe·& 111 '.fi c:<prfjJim,col.; .r.. 4. in 'I.1(r[. 'fl,id ergo dict"'";jf.denppcllat. v bi prob~t hbellli :!ppcliaroriii)in quo nullitas&
iniquiras tèntcmix :llrern:ltiut: proponiltur J ptoeederc c:t de )u-
Ji
t
G
3
rc,
�•
.,
H
Cau(fJ6l. ~.l1:. (.
rc,<1u.1m de conCucrudinc. Et in d IJi cxpre(sim.n·4·& 5. dicit Gnglliarirer 1l111Iit:ltcm Ccmcncix, qux procCdlt ex eo Colùm, qUia
fuir l.1t.1 p,me non cirata, ciTe contrariam tcmedio lOiqultaris,
<]\10 diclillUS e:tndem CencemiaRl cx .dia caullà ciTe iniufram: &
oplllioncm Cllpr.1diél:am Innoccntij rcner la( in d.§.frd 1l.t./IIjhr.
de ac7im.collo .n'71.& Bald.in d.t.cdia/l.co/j.& i" 1.1. c.ji p/uwvna
flllt.caJ1dfurr.col+verJic.hoc modo 4!itmo,vt me du/are",.
4 ~ininlOtalrcrnarJUus libclllls aél:ionii eontrari,\l'lllll adtnl[·
rirur , non {olùm 'Luando incerrimdo c,ll1fCtrur ex faél:o rci, vcl
aétoris probabili,[ed Ctlam li proprer variasDoél:otum opinionci
&. glollàl'llm conringat incertitudo, qllxnam aél:io potiùs COlnpctcter. Nam runcadmitrcrerur libcllus (upcr vtrague aaiont
alrern:ltiuè conceptus,vr volllir D . Thomas Doél:or Sencnfis,tn
d.l. dia•. In fmmdo gencre cu",ulatiom",) quem refcre ,& fèquirU[
Pomares, zn d. §. qllill 4fltfm.zn "ddmom ad Bllrl.incipJtn.vblCf/lllqul
t!1artlluJo. Er procedir [llptadiél:a conclu Cio, lille f.lél:o rci,fiueal\-otlS,liue alio modo prolleniar incerritlldo p[obabilis, V [ omlli
caCu h:lbeat locii, & procedat Iibellus alternariulls,[uper attiom·
bus contratils & incompatibilibus, pcr ccxt. in d. c.conjfitfl/I/!. 6Alla /lm. j;'p(r;~s 4//egM4.& per Aret. loh . F abr.l a( & alios, in d.§.
fld 1'",.& Paul. P2rif.m d'§'1"l4l1utem.inaddrtionc ad Bart"l/I.t //f(ff i/, 1'.110 rjf , fmo (/i,1111 inter/itl/do. vbi allcgat rexr. In /.cDnlrourrjil .
quem Ibi pondemt Angelffdc tr'lnfoa. Ee n~ ear Ibidem Bart.nu·
met. 5.
5 SImili ter t incornpeeentia iudicis, & CuCpicio , a Ircrnattuè codern tempore proponi po(fuoc, vr, li dico te 11011 elfe iudlcem
meum,& li tu es, dico ce mihi eiTe {u{peél:um, ve voluit Bart.ml.
'l"id"", confolebal1t.n.uff de rc II/d. & ibi per fcribenres.& Fellll.m
c.cum lIfartinu1.col.I8./11 vcrfic.prima concllff0,fi1fiCl/ fro/~f"f7/.d({ln·
6 fl't/l/.Innoc.1n c.I/1Ur monaJIerillm.dudud. Sieur & t proprer pro·
babilem incertltudinem iudicls , vcl aélons , pcruenicur ad pnmum decremm,ad quod aliàs non p iTee pel'l1enin: vr no[. Barr.
& poil: eum [cnbcnres communiter, in 1. non vide/M.if. de IHd cx
quibus fuit in hac qllxll:io ne conclu{um, poruillè cum difraap·
pellationc {ubordinarè proponi rell:ltutionem in integrum ad·
llerfùs dlél:um arrell:um : liquidem ira fuerat im petrata,!i,& quatenus [ememia illull:ris gubcrna[oris babcre poil"ct vi m arreftl,&
fub céditione illa,fi prouocatio proprer authoricate m lùpremam
iudicancis 11011 reciperetur.PrOIlUJlciacum dic 2. 7 .Ianu art{, 1 519.
SYM
Cau(f.l62., ~xlb.
- - - - - --
i l AE S Tl
S JI' .M MAR 1 A
Cllfl!d!
fi
-'N.... 1 S
0
:!..
62..
[ Smtmtia Llt.1Contl'll /rbflntcm mil ciMtum efllpfo sisre nulll"q/lod
procrdlt in wifiù ctiam jùmmllriû , nec non in m,'ntfijfù & 1'JOtorùi : mJifiau", dfet il4 notOY/fsm & m411ifcJlllm, vt nll114 probafloms, velpr~mptiollCS dejidmmntllY, & omnia ùlr4 parlM
IIbftntû 1fent nOla,& ""mifrjfa iudici.n.2..& 3·
4 ludcx in notoril! procedit magt. tXt'1umdo,quàm flntllltia"do.
5 ln notoriù & manifijfù re'1/1iritflrcitatio abflntM , quo/ie! abflnN
probabiliter potejf ~liqf/a dtfinjio competcre.
6 ftlde.\' p6tcJlprommciare in abftntem non citatfll",'!lIando omnù, ù/rd paTtium follt ita notA ÎI/dicj, vI jit ctrtUd "lIllaJ1Z Jtfinjiontm
4bfenti competm: alioljflinJi probabiliur dubitari poJsit , abfentt
llliqllam dtfinJionem , vtl exwfotiOll(m compe/ere, tllnc tffit cifand/M,atilts "on Villeret flntmtia.11.7'
8 Prinœps non po/cJl jùppfere defiElum citalionû eflam 111 jilbditum_
& jilpd n.2.
9 Ctt,ltio & Cil/1ft cogni/io.t Deo Opt.rJlfaxfuit in/rodfla._
I O LA{for vniuerjit:Zlû nOll eJlprocura/orjingulomm cùûflm,
.fZY AE S
Tl 0
7..
CAr S S AE 61 ,
N hac qu:dl:ionc videndum, an pronunciaturn exccllentilIimi gubernaçoris Cic nullum, ex quo diél:1nominatores,&.decurioncs,qlli fuerunt codem arrello condernnati,noll fuerunc citad,nec vocari.
Non dl: dubium [e11tcntiam t contra abCentem non cita- (
rum latam,ellè nulb.m.Cü,plloratû. dt re irsd.& ibi Zabarell. Anchar. & alij communitcr. & not. ù; 1. de VnoqUDql/t.jf de rt md.
guod procedit edam in call1Iis [ummariis, vt voluir Zabarell. In
Cirm.{<pe. col. 8. verJic. 1"arto nota q'lod il1jùmmariù debel fiertCl fat/o.de '1xrbfrgmf pqr cexr.in c. Detu omnjp0lens.2..qll.ejf. l.
~x quidé ciratiot, qua medianre parawr reo defenlio, non l
porcfr {lIpplcri per Principcm,qtlamuis clau{ula [lIpplens omnes
dcfcél:us Cemcnri a: flliiTc r appoiita, vt volunt per ilium texr.'" d.
Clcm·p·iflor,t!is.Joh.de Imol.col. 3. vt'rJic. nota 'll/odji'ppütio d<'jd fllf
~r prmcipem.& edam Zabarcll.in tl.Clem.pllffIlT'Jllis.§.cetcrHm. Jmo
nec
�56
Caufi.l62..~:e r(.2..
Mc in m.ll1ifdhs & nocoril5 adm iui poteCl:, [ccundùm g!orr. ;IH.
.rdnoj1r.:m.j.de f/lrlillr.& ln f.porro.de dJ/l/lI'I.glolT.m c.m.fnt/1·r.&m
f.'!I'" LOlh.IY/lU.'L''lI/,rjl./.& Illud cxprc{sè lirmat Innoc.1ll c.t1l.1 ni!.
de cob.,b.clL'r.& ","I/(r.& Doa.communiter,in d.c.ad IJOJfr.lm.
3
t
Thmcn vno cAfu non rcquiritur citacio, quando (cnccntll
fcnur (upcr Borono & manifell:o : [ciliccc quando faétum clfct
ica noronum, vc nllllx probationcs, vel prx[umptiones defideraremur,& oml11a iura partis abrcocis rune noca & rnanifdhiu·
dici:runc enim cicatio no n rcqllITimr , nec aliquis ordo iuris Ceruatur: (cd inc hO:ltl1r à prxcepro ,& executionc: vc dicit BarI.
per ilium ccxc. I//l.intelltllit.inl.iéfJloJ f l/fliumjfdc his Iflli not.in/,m.
& [equirur Feli nu s,111 c.Eccl1i".col.Jo.verjic. tertio limita, niftfirutur
fentmti" (Hper notorio.de con/li/M. 1I1noc.& :tlij.in d_c. tll.r.dc dlIIorliÎl,
Panor.fingul,lrircr,1ll d.end noJlram1de iurcmr.fol. l.n+ VCrJi(. l. opponD in eo,ql/od texl .d/cit. Cald.in c.veJlra. de ti/uorl.Inn.;n c. ex paru.
4 de vcrbjign. vbi d,cir in nororio lL1diccm procederc magis exe·
qucndo,quàm fenrériado pro qua coclulione opcimè facic tex.in
c.cùm olim.§.nos igilur.• bi, nos ci l"èt abfinli.de re IIId.& ibi nor.Pan,
col.6.".20. ver[. l'lOlOfingularitcr hAnc gloJ{ vbi hoc pulcrè declarar,
diccndo,quod gloll"a:,qux dicum in i1otoriis non rcquiri cicanancm, inrelligclldx funt , quando Iiquido conll:.. rc potcll illdid
de negotio , & flé.1:o ab[cntis , fine alia cognicio nc , aut indaglDc
facicnda, prout crac in illo rcxc. vbi [ummo Pontifici liqllido
confhbae per procefil1n1, inrcr alias panes faé.1: um , collatio·
nem Gutl1clmo faé.1:am de archidiaconacu , fui([c [l1rrcpticiam,
Id co iIlam calTanie abrcmc GUllielmo , & non citato, l't i~1
fcmir glo([. in v'Tbo, abftnti. in v/timll fllulionr'. S~Cl1S alltem,
'luando t ab(cmi POteCl: probabllitcr defcnfio aliqua compe·
tere , quia CUDC cciam in notorio & manifd1.o rcqll1rcrcculCl'
tacio. & hoc modo dcbcllr cOllciliari, & ad concordiam rcduci, o1'injone~ Doé.1:orum, qux in hoe arriculo pugn:lIc vld,n·
mr. Nam Innoc. In {.III,I. de a!J,rb. cler. Ô' mlil. dlclc in notlino [empcr rcqL1lri clcacioncm , aliàs [cnrcncram elfe nllllJm.
ToCtlm oppollmm dlcic ip(c, in c. .quall/o. (Je Irarjl,Tt . pr.dar. Er
quàd peffic lUdcx procederc in faé.1:o nocono concra non citatu m,nec vocatum , fi conllac illdici,ql1od abrenci non cimo nulla poccrac corn pccerc dcfclllib, tencc Innocent. in c. fx mfimlo1lil.
ne. de "Pfell,lf. vbi d lCic, q110d 111 facro notorio, qllod ex alll5
colhgitur , pore 0: iudex procedere ctiam partc ab[cnce : Arcllld.
t
lM.
C~lIn:l 6_ .~.
f7
fl. 1.
iN c.qll,e Loth,lriUl.l.'l"..fl. l.qllX 01"1110 probarur , ln {.Lw",.J. C· /Il
c. vC11cr.• bilem. de clctf. 111 ql1lbllS iunPt:s, qUia f.1é1:.1 er:1l1t 111<\nife!l:ilIima & norori.1 , fuit ordinarum concra ~b{t:ll[ rn nOll
clrarum. & probamr, in (. d"dum. 1 .§.fi. de cliCt.&. 111 t.lp ..{icon{filmt. de ,fCC/'flt. & '" rap. cHm fit Rom.ma. inl de "Pre//. L,;; pro
Ijua opin(onc adducirur tcxr. qUI vldcrur propiùs acccd::rc
ad qUoTll:ioLlem, In 1. 2. §. 'l(!od de fmmenlarM .
de "dmm/irr.
TCr. "d ,mit. palin. per qucm rcxt. Ibi fingulamcr tradlr Barr.
quod vbl oml11.1 Illra pJrcium [um !lota iudici., PUel qUI.\
produxit librul1l, \'loi {um omne~ r~tiollCS, potcCl: iudcx prollunciaLC contra ab{cl1t<:lu Llon\ citatum, ratlonc nocorictMi"
p r ilium tcxt. Et hocvolulc Innoe. mdr[foc4p.lf"anIQ. & do&rinam hanc B:\rtol. (cquitur Panor. /1J d. c"p.nd nofTdln. nflll1(r.
4. &;n d/~'1-o.r.dmJ olnn. Ill/mer. Il .&.Innoc. in d. c. 'x m(imullo;;e.
de "ppel.& ibi cdam Pa norm.& in (ap .1 ,col. 1- .de CJI1f. poff. & pl'opr.
Felin. in ct/pit. Ecdeji". co/. 1 o. in 3. 1Il7J/wio»(. de conJfitut. \'bi
cOllcludit, valere rcl1tcmiam pJ rte ab[cmc non citata lat:11l1,
qu,lndo confl:abat iud,c, , parti ab{enri nu ll~m dcfcnfionem
compercre:allegat tAlltlJClJt.fi fjHù.c."d leg./ul.de IIdlllt.
Ceterùm fi faé.1:ul1l :'tle quo llldicandlll11 eCl:, iudiC! non Gr
llororium, & manifefillm , vc probabiliter du birarc pot1Ïc, vcl
(u(picari , ab{cnri aliquam dcfcnlioncl11, vcl cxcu[arioncm"
compercre : rune non procedunt [uprad iaa , [cd [cmpcr ab{cns cirandns eil:, & cius concumacia eCl: legitimè arguenda,
ahns (ementia crit Llulb , eciamu à Principe lir bra : d. Clemm!. !''.l'or.llli : vbi dlcirut , quèd t nec III [ubdinllu porc~ 8
PJ'inccps [upplerc defeé:l:L1m cirationis. ad idem tcxc. cum g loJl .
fi) If C. di: legib. ~ibl Bald. Nam quamuis Princeps poffir rollere, & (upplcre fo!cnnitaccs iut1S, 1. omnjl/m. C. dorjl.tm. & Ibi
noranc [cribences : tamcllllon pore(l collcl'c,vel !ùpplcrc cir,Hlo':
nem, q\lando ab{cl1s aliq\l.pn habec excuJàrioncm vc\ tlcf~n
fionem. Nam ciuclo lUre naruraiJ imrodué.1:a eJl, cùm ca mediante paretur dcfcI;lio, qua' cll: de iure narural'i &. quam t 9
D us Oprimus Maximl1~ vldccur Il1dllxilTe, & c.witt: ('ogO!tionem , priurquam ad renrcntlam pl'occdarur , \'c colhgirur
ex cap. DelM o/J'l1lipottnJ. 2. 1u4hon. 1. vbi dicitUl, quod Deus
noluit punirc pCCC:ltl Sodomorum, nlli dc[ccnderer & vidcrcr,
& Gene[. {'Ip. 3. vb, DCLls,anrcl1uam lap[um Adn: pllnirer, VOG'.Ult cum,& audillit illius dcfmfioncm,& ex~uf.1tiollem.
.If
H
Vilde
�Vndc lich f.lttum in ca[u quxCtionis nol1.rx potuin'ct cf!'e
no.corium ~ubernarori, ex aétis pro:cfi'us : tamen non potuit illl
elle n;ï:ullfdl:um , quôd abfemibus nulla: dcfenfiones , aut
excul,ltioncs compcrcrc pollènc , qua: reucra tunc competebal\[, vr Illalllfdl:è ex ac1l~ pr '[emis caull:c apparcr. mcriro
~rgo non poruir valere {ementia, contra "1él:OS 1l0minarores,
& conrules, .Ie cO\l!iltarios ab[cntes non citatos Jara. & Iicèr
aétor ciuiraris in cade III c:mllà coram exccllcmtllimo gubernarorc cluirarem vnwerli nOllll1lC defcndlllèt . u~e ll non po.
teCt dlCl, dlétos nOllll1larores vc\ decul"lones priuaro corum 11010 mine fuiffc defenros: cùm t aétor vniucrfiratis, non fir pro·
curator fingll\orum, vr prob'\wr., in!. 2.. & ibi poil gloff. not.
[cnbenres ,j. qflod CNil/fI,u '!)fJÙter! nOllJl.& in 1. Jiwt §ji quid vNi·
HcrJilatt.eodcm lit.
Ideo fuit conclurum maiori ruffragio,qllamuis nOIlllu\\i ircnt
in conttariam rcncenciam, p\acirum cxccllenri!Timi gllbcrnarQ.
ris contra non cililltOS Jarum,c/lè ip[o iure nullum.Pronunciarum
die L7.1anuan),I559.
S TT M MAR! A
.f2....Y AE
ST! 0 N ! S
3. Ci1l/ffi 61- .
1{gmSl'l.ftor qllo ordim conllmidtur. primo nllmquc nomind(/(J 6tùu .hmdes difèllts dcbent. jecundo bonorum p~ffoffom. terri,
fdm1forts ,fi 'fui Jiml. vt 'flll/ytO loco ad nommatomn !/ru/.
nialur. qlli ordo flrllandlM ejf,quando nomina/IM tempm d/poftt;
officlj nO/9 fI/il fol1<tndo,.d/o'ftll1l no;, nomma/or,fod admt/lljlrmr
Re/p.conllcniendIlJ ejf.n.L.& 3.
4 1{gminlltores non folùm ddmlmjlrJtor~m Reip. vcl ((IrJIOrUm,
jed tlldm tlliomm & Ill/omm atlmm,flralomm prit/a/orum,
de tt/llm of/al/Lilln; fublscomm , non '",cntur IX 7IOmiplliane ,fi J10minalllJ fnstll I/dmlmjlrM/onc tanIn trmporu,y(illt
folurndo,'fllod I/b 10 rl/lionts admsnijlr.!lionù, & rcllguJI/tIfli'
.fta/io t.Ylgi pOlllcrint.
5 Prob"tio, qllod nommallM trmporc depnfiu ttdmtmflratiollM fittln
folumdo,ii3cumbiI /Jomin4torl.
6 pr4ùmP"B de vno umpore,rec1't Irahiwr ad 4Ih/d.
7 11/11
1
Caulfa 61.~X!l:. 3·
l'tl
7 7émftM) q/Jod Il Icgt non ejl difnitHm , rtlinqllitll1 i1Y/;itrio iudiets.
S Adminijlrll/orci/litl/tû ,ft Cl/lp" vtlntgligtntia nM rxegit dtbitores
CÎI/ilat tJ ,tmet/lr cillitil/i.
9 1{gminlltorls adnJiniJfralomm (il/ill/tls non tmmt/lr IId 'l.fimu fortû,ltctilldflrtis rrflilllNOnem Iflteant/IY:niji in omnem cat1fdm je
obligllffint.n. 10.
\
Cl\\l1~\ 6l.~;.db..
58
--.QJ AE
srI 0
TER rIA,
C,1I~(f.t 62 .
N qua quxCtione fuit conclurum , fll1 ffe
pel" imprudcmiam iudlcarum ab excc\lcllciilimo gubernarorc. Nam diéti nominJ.cores allegabam, dittum Laurcmium de
Turri thcraurarium ab cis nomin:lmm,
fuillè rolucndo rem pore dcpofiri otticiJ
.. _
[cu adminillrarionis , ac tamo tcmpore
po!l:C:l excltl/le folucndo , quod admini!l:rarorcs RcipubJ. comrnodè porucrunr ab co rariones adminirtrationis , & rcliquatus
prxCtationem cxigcrc : quo cart! ccrtU1l1 cct nominarorcm non
tcneri,aut cOl1l1cniri po/lè.
Nam Iicèr de iure cerro ordille ad norninarores peruenil- 1
tur , vt primo 1l0mi1l.ltlls qui admini!l:rauir, & eitls hcredes,
ac bona dircull'a fim: poll:ca cius bOllorum poflèllores : & terrio loco lidclllffores, li qUI dat! fint : r.am fi ab lis rc[pllblic:l r~1l1
fa\uar.-. habcrc n011 po!Tit , rcttè polll11lt nominatores CODllCniri pro indemnitaœ Rcipuhhca: , vt ptobarur, ml. 1. mm 1.
fi. C.ljlloljuifqlle ordo conllen.ltbro II. & ibi pcr Scribcntcs. & III
t
i.lmpcrdlor. c,,"' 1. /:1""'11. ff. ad ln/mmp. 6- sn l.qllonitlm. L.AllgtYlO. C. de eDlJllm.ffc. dcbJt. "bro 10. & Ibi not. Barr. Joh . de Plar.
Tamcn t procedll1lt, ~
l\la quando temrore dcpofira: adm11liCtratloll1s n01ll1l1JtllS
non fuit roluendo: nam tune grad.ltll11, rcrmro hoc ordllle:
peruenirur ad 110min~torcm, & poltrcmà ad colleg:lm, n.~gb
gemix .le pCl'nx caul1a, dl{]/s IIlY/b ;1< : rcd li rem pore depolirx
adminifhacioUis nomin.lrlls cÀmic [olllcndo, !Ï poCte.l dcliH 2.
n.l[,
~ucas de Penna, & ornncs rcnbcnres .
�G,U n:l G!..Q.!!.xll.3. -'
60
•
nJl, n0l11il1acol' no n tc nctl1l' Rcipl1b . (cd hoc damlmLll (equitul
admülÎllntorcm, qUI nègligens fuit in cxaé11011c: vr probatur,
in 1. 1. C. de pWtflt. "dlfJlfI. l,I,. 1 1 . &: 1bi notant Bart. Ioh. de Plat.
6: rcltqui (cnbclltcs. &: j" d. 1. Impcl',!Jor.,1f. "d mf/n/Clp. ql10d la3 mCl1 t ('UIl1 ;lliquo tl'mpCI'.ltnenco acCirl: ndl1n1 cO:, (cilicet fi
pol'\: dcpoli tllnl otnClllin , ralltll m rem pus 1,1p[l1ill li t, Vt admL'
nilh.ltor Rl'Ipub. comll1odè r orucrir ab co & rationcs admi·
lIIfh,ltIo l1ls, &: rcliqll.1rus prxlhrionem exigere , ex a:ql\llarc,
1. dlllorflo.ff. d~ !J"gof. ",j!. pel' q l1cm rCXl. in hac materiadeclarJrur, &: 1\1tdlig,cur t~xt. llJ d.l. 1. C. de pCrLC nomm. vt Ibi voluit [o h. de Plalea, &: co mmuniter Doél:orcs, &: habct magnam
xquitatcm.
4
Et t Ifl:l1d vt nominalOl Ilon ceneatnr, quando nomindtm
rempore: depolit.\: adminif1:r.Hionis cil: làluendo, proccd't ge·
ncrabtCr non (olùm in nl.1giO:rarl1 & 0 fficiano publieo, (cd lU
cutare & alio adnllllifl:rarore primto: vr probatur, /~ 1. eX!II'[o".f. e. dt prob,tt. & in 1. 1. §.ft m.rgjfr,tflU. de m.rgijlr. 1011lIln. /.
1. §. vfque "deoff.dalltel.& YIlt.dijlr,zlJ. l. I.e. de "dmin. ftm f. l. U I-
JI
"'''/lU. 1.Ires t/ftdrnff. tod.
Probario t aU[em, quèd nomin:lrus rempore depoli'ta:.ldm.iniO:rarionis fucric' idonells fJculraribus, incumbir nommarori, 1. ex perfoll>1. C. de probill. & ratio e ll:, q\lam ponir tcxt. In /.
non cjf neaJfcff. cod. titulo, quia probatio exigenda cil: ab iis, quo·
rum offici) fuir prouidcrc vt idoncè cauererur. ac eriam ~Iiala
tjonc, quia ex quo nonc repcrirur 110n ld onclis facultatibus,
1,rx(umptio ell: non fuiilè idoncum tcmporc 1I0minatiom~
Na m ex pra:[cnti O:,ltU prx[umimus in pra:tcritllln , Vt po~
6 glo{f not. (cribcntcs , ln d.l. rIOlJ eH ncceffi. Prx(umprio t cnlln
ex vno tempore rcél:è trahitur a d aliud, l. non omms. §. .lb4r.
hart!. & ibi nor.
de rt md/I. ideo rroprer hanc imis rr,r·
fllm pnonem , Qnus rrobandi locupkrcm incumbit ei , ad
<]uem pcrnnebar rarione officlj nominarc locuplctcm, vt dcclau t Placent. In d. 1. r. c. de f(fieul. "omi". nec (ufficcrcr proballè , tem pore depofirx adminiflratiol1l>. nominawl1\ flllfi!
locupkrcm , n\li erum li r prob.Hum, '1uèd nOll1Ularus ex·
tirent làJucndo, rolt J~pofitu m officilll11 t.lnto tempore . quod
ratlones & rebquatlll pr.tO:.1tioncm ab co ,elllitJris ad1l111l1flra·
tor rcél:è poruir cxigc.:c:feclI\lduln gloff. Bolrt. &: \lmnCI i" d.l. l.
~
JI
C.de pmwl.nDlnl1J,percext.1lI d.l.dmorJlO.ff.de mgg~fl. qu od rem pul
arbuno
Cauflà 62. .Q!:!p:ll:io 3.
6r
nrbirl'io iudicis rclinq\litUl', vr ibi concl udlll1t Doé\:.& PlaCcnt.
IiI d.I.I. Ni t'qllando rextllS,nOIl exprimir ccrtum rcmpu s, llIlId 7
inrclligirll1' rcllllqucrc in arbitrio iuCdicentcs,l. 1 jf. de illrt de/lb. &
ibi nOLArbitr:lri aurcm dcbcr iudex rcinpus, inrra quod probabiliter id fieri poruit, Ira vt illo prxteriro, nulb pomr COlllpctcre
cxcu(ario n.dm inill:rarotl ci uir,Hl s, qui dcbL1lc r"rioncs, & rcl!quarus pra:fl:aüonem cxigcrc : quoniam tune tenerur rcCarC'lrc
damlluffi Reip.vc probarur llJ d.t. I.inf.1[;;~ 1+§.pr,tdmm.Jf. dr .dmimJlr.rer..td cùtit.pmin.quod .lurcm eiui raris admiOlfl:rator rc- 8
nearur,fi eulpa rua vcl negligentl:lnon exeglt, li polèquam lucccHir ill adminifl:rationc illnd poruir exigcre, proccJir general,l'cr in 0111 ni dcbirore ciuiclris, vr pl'O bar text.1n d. l. 4. §. pr.tdil'm,
(1/111 gloJf.in verboJ;'ccrffor. Siquidem [uccedenri in adm!1111trarione ralc Ol1\IS incumbit,l j.§.pCfJjf.de admln. rtr. ad c/tli.perlm. & m
l.mifi'opinatores,C.de ex ,zOfol'. tI1blll.l/br6 10. &,bl not. Bo1rt. ex quibus Caris con fl:abar nulè fui llè iu dicatum per Illulb-em gubcrtl :t
rorem, condcll1nando d iél:os 110nlJ11arorcs ad prxfl:andum CiUItlri Tara{conis qll:\l1tirJrcm r liqu:ltlls dlél:i t hef;lUrarij,& ad .,t'mas lèptcnarias illius quan[J[:Itis, cùm nec ad (Ol'rcm prinClpalem, vr diél:uln cll:,dlCnt obbgari, &: mulrominùs :ad rcliqu:tru~
v(mas.
Nam t ccrtillil11uln cA:, 110l11111atorcm non reneri ad v furas 9
[orris , ctiam co ca(u quo ad {orrcm reneri poflèc. glo. li. tJJ d.l. 1.
c.de peric.nom.qual11 approbanr ibi Bart.Bald. Placent. &: ol11l1es,
per lext. in 1. LIICÙH. §.paullH rrfpôdit.& in l. ltbmlU,§j.& inl.conj/NI/lion/blls jf. Ad mllnicif.& rario cilè porcll:,quia 110min:ltor la 11qllam fideillffor habctllr,lj.e.qllo qll/fqlle ord.comlt. (ed fideiuflàr
non rcntrur ad v(uras fortis.l. r. C.dt ptric.e6r. ql~i pro magijl.inler-
t
'Im./rb.II. & in 1. Imfcrator Ttllu Antoniml-<. §.quod ftjortè./.lJbertlu.
§j.eodtm tif/t/o.& ljd<'lltffores magijlr,'llllIrnjf.de fidtiu./fcnm COI1cord,lI1ribus :Il1egatis pel' gloO: ln d.l.ltbcrllU. §j.& ln d.f, LIICÙIf,
§.P.tl/ltu rej}ôdll. &: fJ.cir!. v mca.C.dt bù q/II tX 11ql/od •.dmlfJi.(OIIuen.ltb. 1 l. T amen t vn o caru & ad Correm & v{uras {onis C:O \1llcnin porcll:, (c1licet , qu ando 1l0mill aror vel fidciuffor (c obhgaflèr 111 omlll: cauilàll1 , I.qll,,·ro.ff.loc,tf.& tb/lIOl.Barr.&: fcnbc\1tcs, & glo.m 1. LUCIIJ!.~.p.zlllflj rc.fPondlljf.lld ml/mâp. &: per D0él:.
III 1.1(JI/fI'" C.lfu,t.&: ln Ijf/duo ql/od arlo loco. Prom fUIr conclu{llm &: iudiC',ltllfl1 in hac cauilà,d lC1. 7 .Ian uarij,I ~ ~9.
H
3
snI
10
�-------------------------S YM MA RI A
.fV(A RTAE
CII/1fe (, l
.!fJ..!;'AE STIO
~IS,
•
Adm;nijlratorrs ciU;tlltis vei dCC/mones,ex ma/a "d",;n;J{ratione
vel ",ùiflo demto,an obligentllr 'ù/llati quillbtt info/idum '. 't'ri
Fro pdru,c01Jdllditur obligari il1folidllm,fed excC/jtlonem fm pro
paru,n.2.& 3.
.
+ Bemfcil/m dll'ifionis hd&ct /omm inter plures mlfgijlr.1fl/!,fralldlf
pdrficipfS.
. ..
."
f Thefouraritl4 vflùlfrjitatiJ expllltEft, y,lIlomblJI ji",) adrm~ijlratlo11;' , 4n reli'fflDYlim ,-,fordJ pr.cj/.I/'C drbelff: 'Ubt {ege! I~II/W" plignantfJ (onuli411lllr.
.
G Adminijlrator cÙlllatù Irmtur pr,rflare 'Ujimu pemnt.!, 'fI/of) apud
rum (X admirJiflrdtione /'UilAnjit: nift ùtJ{am cAI1fàm ,ex 'Ilia
tardll.s pUl/niam mtuln:it,a/!tgaret,& "·7.
.
S Adminijhator cÎuùat<s ,ft pwmiam publtcamin proprios V/Ill (~n
uerflt , teltflllr prlfJldre 'lljimu illillS ftc/lmlf Clultatl non fl/llm
1
.,
10
fortem.
..
'
f
.
Adminijlrator cÎuitat;' '!Je! mrator publrC/ opem pecumamdPNblica/11 ad artum Ofll4;71el (dltjfÀm à Rep/lblICd l!leJl.il1df:zm,A allam Cdll,ram wl OptU publicum foa afllhoyitdle cOl1uerfat,twt/ur
rtuitati IOm) rcJltlllere, CIIm ;ncremmto 71forllTllm ,& 'fllaltter
qllod expmdit muperet,ibidem.
.
.
..
<..Admi11lJlrAfor RciPllblic.. , 71et amltor , 'fUI pallnt.1r?J pl/blICA": m
canffam deJli11luam conutrt;t, '!Je! Clrca ea, 1'u officlo 71fl Ifdmllfl{fra/ion: incumbtlnl, confom/ml: Jifralls ,CIl/pa, aut mgllgmna
.minimt argua/ur,non /enetllr cimtatl, nec pro forte nec pro 71jitriJ.
quod Jifraus arglli pofllt, (embl!llr efW') 4d 'Ufimu. qllodJi ft/a
mgl:gmtla , 71e! CIl/pa dcprehendatllf, tllnefltll m delrlmen/1I1J1
Rttpllblt"e farcire 'Untfllr ftm I11crcmmlo 71fitrdYllm, nllme/'o
11.& IL
"
IJ
.Q..,V A EST
0 !:?..Y ART A,
Cauffi 62..
J
Vxritur ,an dccurioncs t ciuitaris ex mal~ admmi- 1
.
•
j Il:ratione & ambirio(o,ae iniull:o decrcto obhgc11tur
• . . . cil1irari q~lhbct in [olidum, vcl pro partc tal:rùm, &
.
:ln ad v[uras (oms pOtuCrint eondcl11l1an: vldcbatur
nonnulhs non ceneri in[olidum,(ed pro virili portione, per tcxr.
in t. a_fir/IIT. §.f.ff de ÎltrtJifci, vbi dicimr,(i 6[co multi fraud cm
feceriur,omnes pro virili portione pœnam debcrc:qua: verba rcrplciut ip(am pa:nx obligationé ,& inlJi mufti. ibi,fed ommJ parteS pr.ejlabun/ ffde pllbIICanIJ.& in l.quid ergo. §.f.l. lmperamff. Ifd
'IJI/IIIC/p. quiblls iuriblls dlcitur periculllm dTc commUI1~ . quod
f;loff.& Ihrr.inrcllexerunt,in lJi 71( cmo.§Ji duob'l4 71ehlculllm,,,+
jf.commod.:t. vr (ir commune eUlhbct pro parte [ua. T amen t vc- 2.
rior [encenlia ell:, vr cx mala, & fraudulo(a admlOiaratlonc, &
dolofis dcerecis cillitatls,adminill:ratorcs vel dceurioncs (illt obIigati eillirari , qui!ibc:r in(o!idllln: ira ramen vr vn? (olucnre alter hberetur: per ccxr. in t. 1 . vbl finguIJ non pro vmIJ portlon.c,
[cd in [olidllm obligalltllt Rcipublicx, & 1.2..111 fYmc.C. ']/10.']l'if
que ord. C011litl1. lib. I l . & ibi hoc not. Bart. Plaecnt.& rehqUl (cnbentes.
Probarur condufio apertè in 1.Ji pl/lm.jf. dedolo m,do, & ibi,
Barr.&: ali) [cnbcntcs . EIl: cnim indiuifum corum offieium, ideo
dicunrur duo rci dcbendi,ex ncce!Iitace officij ,vt dicic Barc.in d.
§ft d'lobtu vehicult'1n.& dcc\arac Placent.in d.t.!. .in Ji. & hoc pulcrè 6rmac Bart. in d.l.Ji mlllli.num. I.quem (c:quuntur lbl Angel.
Paul. dcCafl:ro. loan .de lmol. Raph. Cuma. Roman. & Doél:o.
eommunircr,eollc\udcnces:~ando plures t officialcl , habcn- 3
tes fimlll adminiftrationem,delinqullr circa ca, in quibm !lab(r
admini[lrarioné,omnes rcneri ,quéhber in(olidiiIcd cxaél::o non
6r, l1i{j pro parce, [cd fi alter nOIl {ir [olucl\do , nlllçab alrero t(ltum cxi"etUl:_, vc dicirur in illo textu . ob\Jg:ltIo cmm dl III (oltdum ,(cd cxceutlo pro partc, & iura [uprà in principio allcgata
rc[picillllt (olurioncm , qux 6cri debet per virilcs ,& ;lOn ipf:\ln
ob ! igatiOl~em,qux ab initio fuit in (olidii conr~aél:a cotra quemlibet,vt dcclarat Barr.in (/.t.fi multi.& communlter [cnbcnrcs lbl
Er
�·-
+
CaulLI 6t .~.d1. 4.
Et hoc ca lu pCllCUllll11 dlcirm commu lle clIihbcr in I~) ltdl\ln,
lI1 : lic(:r ,]uJ.l1tll m ;td cxccuciollcm
&
q uantum ad obll'T.t[Ionc
~
.
\~)Iurionc m tit dlullÎ.I\I1,vr pl'l1dcnccr .1lllm aucrCtt gloIl .IfI J.l.'lud
ergo.§..f /JI v<rbo.(4èrf'lm'l/lJJ:ll.ld m!ln:flp. & Dod.11l d.l fi mltltl.&
ln .'[IIS /0C/J fi.pr.i "lItz.rlf.f.c,. i" d. I.fjuia o:I!.0' §.fi. in verbo r4icplul1I"'jJ:.rd llil/m, if'-& Dod./Ii d.lfi mU/II.e}- ln .1/iiJ locMfil f r.•d/tgolfff,
é,- in d.l.fjuJd rrgo.§jù,.à 1. ''''per.llor.& noc. Bart. in d. § ..fi dl/obrt!
velumlml:. & lèeundùm lune dll1:int.1:ionem debel\t imdhgl d.l.
qllld crgo. §..f.& li milia iura,qux dJlj 1 0llLlnt officialcs,framlts p.uttcipes,no n ceneri,nHi pro partc:vc procedanr rclpe/lu eXCCllClO
nJS (cu lollmonis,& nOIl rcrpe/lu ob li garionis: CÙIl1 quihbct lit
oblig:ulIs in rohdum, qu ad duplt ci rarione verum elfe ncecfl'ario comprob.ltllr:Pnma ,qu ia il obligario ab inirio diceruur dlui(a,& (q)arat.l in partes VIriles, nOll poirer vnus oftieilli pro aIto,qlli non cil rolucndo,ollcrari,l. !tgalom»ûlJ prtnc.ff.t!<, Itg. ~. &
l.mter ros.1n prmc.ff.de jidfJ/lj{or.& Ibi per rcribenres:erit cr1;0 III (0hdum obligano. Secunda, quia non pollunr habere benencium
diuiGollls Inter (e, li nOll eHcnc obltgatt qlliliber in rolidum, d.l.
mUr tHom princ.& Ibi \Jotarut.a hoqull1 r:tle benen cium il1L1tilirer
daretur cls,l; \Jon cirent inrohdum rcd in parres rantllll1 obligati.
4 Cùm ergo t IlIre ccrttfTimllmli r inter magillraru s fraudis particI pes bendicllllll hoc dari,& 11J.bere locum , \' r concludu nt Pbccnt.& ah) m d.l. 1. e}- !.L.c.quo 'f1llf1/le ord.c07wen.ilbro.1 1 . & P.1UI.
de Galtr.Raph. Cum.& alij.itJ d.lf lJlIIII /.& probarur in d.l:..fmp('
Y,rlor.6- ln d.lJi mllill. V bi, li omnes eondemnari ru Ilt (o illendo, a
quoliber pars cxigirur:quod non cOlltlnglr alia rJt IOnl', nlli <11\1.1
habent hoc bcnenclUm dlllliionis,qllod plunbus ln tolidllm ubIigaris tanrùm cnbllirur, 1. 1. §. mmc frlzélamu.ff. de tllld
r,lf:011.
&
dl(lrab.
Conc.:ludltm ergo ofheialcs plmes,ex fraude ab ~ is eOtnl11l nà
obhg.1ti in(oltdulll eiult.lti ,& inlolidum po lfe c;o lldc mnari : It.!
quad vno roillenre, airer hber tur.Er hoc caru, rediccr qll.lIhlo
probara fraude ht condcmnatto, dcbenr condemnari ad rcihtunonem (orcis C\lm v{UtlS,vt probarur ln 1.(1,,7, 'lltid,mt. § .•'o.r fj'" IX
ttdmlmjfr.,tJolfC.ff.de 'Lfilr. Ibl not.Bart.Flor.& ali) , & Idem volulr
glo.ln lfi. J)I 'Verboflrlù:ff.d~ ddmi. rer. ad û"ù. peyt. & hi ç rarionib.
vldebamr ffilh l & dommo primatlo p ra:li dl , bene fÙlirc in hoc
IlldlCatllm pel' cxccllcmifTimllm gubernatOré'. Tam cll pra:uJlu lt
(cntcGtla illorum qUI n:ncb5.r decrerll hoc millimè flllflè amblriorum,
\
Caulfà 62..~a:tr.~.
6)
,tiofum ,aut iniufrum,fed pro bono publieo faél:um:idco admini
ftrarores non cIlè obligatos,nee in(oliullm, nec pro parte, ad refHrurionem di/lx quamiraris:& multa minùs ad illlllS vCuras:vt
fuir pronllneiarum ex maiori (uffragio,die 2. 7 .I.lIÎuarij, 1 r r9·
Nec extra.rcm c:rit hoc loco qlla:rere de quœl1:ionc vnli &
quotidiana: (cilicer t an rheraurarÎus vniucrliraris expllnél:ts ra- \
tionib. renearur ad reliquarus v[uras, & an adminil1:raror rcipublica: tencatur pra:fiare v(uras pecunix, qua: ex adminifiratione
ciuitari deberm,& quando v(uras przl1:are cogarur. ~z q ua:l1:io ed am fuit 'Igir:tra in hac c:tu{fa.in quaqlla:l1:iol1e iura ex di:lmerro pllgnare vidcmur.Nam text.in l.conjfitlltioniblU./f Ad municip. dirponir rdiqlliarum vrmas, nec ab ip(o, qui ex adminifirat ione reliquanrur,nec ab eius ndeiu{fore exigipolle:lieut Ilec
vrura peeuuia:, qua: ex derrimc:mo dcbcrur.
Ar pror(us eonrrarium dicirur in/.c//m quidam. §. tOS q/li e.-': 4JminiJ!rali~mjfdt '!Jfitr./.2. §.qlloJ de jYllment.tria.&
lfi.ff.de admi.rtr
Adcùlil,pCYlin.
•
Aceudiu s laborar in (olutione huius contrari) in d./.conjflfl/fi~
IJibuJ.& (oluit,quia in d.l. COwjlifJ<tloniblU.fuit honor ,& iIJ d. §. eDJ
qui. fllÎt munllS ranrùtr1,hoe dl: adminil1:ratio. Sed Barr. ex renrentia lacobi de Arerio alirer rcnrir:vllit enim in d. §. (olqlli. admillil1:rarores ideo teneri ad vrutas, quia pecllni ~m publi cam
cOlluerrcran r in proprios vfusJeclls, fi per negli gellriam malè illam adminill:raIfcnr quia illius pecllnix v(uras non prxl1:~renr.
per text.in d./.conjlitl/lionibm. 6- in I.LllcitIJ.§.! ffad Inlmicip. qua:
jura illtelligir proeederc il1:o ca{u.rcd Barroli l'olurio, quamuis in
{e vera lir ,ramen nimis eoarél:at i\!um texr.qui genera!trer loquitur, nec de vcrJione in proprios vfus facit rncnr ioncm . imo nec
hane fui{fe rnel\tcm i urireonfulri in iUa 1egc, vel exeo coJ!tgltur,
quad iurirconilllru s de pecunia, qua: apud cos ociora rcmanlit
Joquirur in d.ljin.1I'I prmC/p.ff.dt admin.rer Ad cù,iI.pM. Et 1t!,0 0 doftècd.Saltc. Ang. Raph .F1llg.FJor de San{lo.Pcrr.& commUDlrer (cribcnrc:s tlJ d. §. (8 S qUI. conehldunr admilllfl:rarores cllli- 6
taris reneri ad vruras pcell nia:, q ua:apud cos ex ,1Jmil}il1:r~tione
rem an lit,per illul11 tcx c. ~l:l: cooclllGo cttam probatm in d. /.1..
t
§.quod dt jmm'(tarta.& i" d.lji.in princ.ff.de adm. m. ad cil/il.pertin.
~a:
t
communis eonclulic ira dcbet rempcrari , vt pro('cdar, 7
quando adrninil1:rator, vcl cumror Pllbli ci operis, fine e:lllflà Icgirima pecuni;.un rctinuir . nam li allcgarctiufbm eallJfam ex
1
qua
�c'1l1{[, GL ~:dl:.4.
qua tard lùs pocul1iam intulcrie,fine dubib ~l(cu(.Irctur ab v(uris.
pcrtexe.m ,d.lf.§ ff!dt 4d7;t.rrr.~~ â#.pcrt. '. .
~. .
66
Ca:tcrum fi pccunia 11 0 rema{le 3pud admllltl1ratorc Clluta.S eis t, (cd illnm expcndit: li in propnos vflls v<:\ vrilitaeé, lincdubio rra:{hbie IIIIU S peCUlllX vlliras ciuiraei,L. I.e. de vjùr,pl'pi/lar.
&:: quidcl11lO.lXllnaS, cùm abutAeur hci:da admmifhaeionis, qua
Itabce in illa pccuni.\, c voillie Tryphonilllls im('coll(ulnls, in l.
ljl/JjùJtvjitris. jj:dt ncg.grJl. &:: in fpccie hoc voluie Bart.in d.I. m'~
jhll/llolllb/ls.ff. dd mllNlcl/'- pet rcxe.m d. §. tOs 1/1i. qllcm ll1telhgit
proceJcrc boc C<l(u . .
9
Si vero t pecuniam expcndit ex cauffa Reip. & boc cafu aut
peculli.l fucrat nominatim dcfl:inata ad ccrt:lln cauffat'n, vel 0pllS:&
cafu fi ad aliam cauffam adminifl:r'ltor vcl cmaeor ilhm conuertcrie, dcbcr illam ciuieati rcfl:iel1cre cum incrcmento
vCurarum, d.I.2..§.qllod Jc frurmnt.m'l. §.ji mdemnirlU.ff. de admi/l.
rer.Ad cillit.pm. Tamcn ql10d ill aham caullam cxpenCuffi cfl:,rccuperabie admimfl:raror ab ip['1 ciuirare,ve1 repl1blica,fccundùm
raeioncm darorum & acceprorum , ve dicirur d.l. 2..§.qtlod defu1 0 mmt.IfI.~. 0~ in.§.adfrllmentl. ~od t fi pecuniam publicnm ad
opus, vel call1hm defl:inaram expendir cmaeor, vcl fi admilliflraror Reip.circa ca,qll:E officio,& adminiO:rationi inclimbunt,
illam conlùm(erir, tunc fi nulla culpa aut ne gligenria impurari
poeefl: curarori,vcl adminilharori circa illam,noJl rcncrur admi~
nifl:raror "nec pro [orrc, nec pro v[uris: cùm vacet omni negligentia,& dolo. Nam ad ha:c magtfl:raeus & Re,p. curarorcs, vel
adminifl:rarores ciuitati obliganrur, l.magiflratU! Rapffd( 4d/llill.
rmlm ad ciuit.put.
1/
~od t fi dolus am fraus circa illius cxpc::r.'1 m impurari pomt
admimfl:rarori vcl curatori, (ine cllIbio rcncrur ex demmento
Rcip. ncdùm ad forrem, fcd & ad dhu s lorris vfur ~s , l'cr rcxr.;11
d.f.c"m fJlltd.1.§ .eos qui.ibl:h.ec al/lem lIa jiUlt li n/l/l,tj"'"f! MgHlftIY.&
in d.l}. §.item rcfcrtpfemnt ,Ji negllgmta m dlifr,.IJL?Jd/J bOll/j. jJ. de
admi.rtr.ad (ù,if.pert.
J 1.
Sedfi [ola ncgligcnti:l arguatùr adm inifl:rarons, fine dolo &
fraudc,ifl:o cafu renceur adminilharor re[ltcltC: damnlllll [UrtiS
ciuiraei ,& illius deerimenrum fcu daml1um,ql1od adminifl:ratoris negli gcl1t1a pal1à dl: ciuiens : Ccd ad vfuras f0l'ris non rcnttur,
vt probarur)n d. §. (OS qui. Ibi fld ln ea, qI/am rtdemtanblll (oni<'
mtfemnl , eli.lmji ntgligrnur ded(Ti'nt , vji/flt fis remi/tifllr. &
idem
ma
Cauffa 63.
67
idem dicitur in d.ll'MU in prin.& ifl:o cafu pecunia propl'iè dicitur debitnex detrimento,quando negligellter,fine frande ab abminifl:ratorc vc\ curarore fuit crogata, de qua non dcbclur vfu ra,vt dicirur in d. t. conjlitlltionibus, qua:: deber inrelligi ifl:o ca[u,
feiücet quando adminifl:raror ncgligétcr foIuit, & ob id reliqüarur ex adminifl:raeionc,vt ibi dcclaranrBar.& Odoffred.in d.§.cos
qlli.Alioquin,fi rel iqua procedant ex eo,quod pccuniam apud Ce
rctlpuerir ociosâ,nifi alleget caulfam iuRa retentionis,cédcmnabieùr ad rcliqoorum refl:itmione, cu incremc:to vfuraru,per cext.
in tI.§.eos qui.& d./lin prinC/pio, & in §ji.itlillJ legu. & ha:c obirer
annoranda, quia non inucni alibi ira djfl:iné:l:è declarara, & frequcnrer accidu11t hx dilficulrarcs in iudiciis & ratiociniis.
C AVSSA
61.
IUlls Carolus 1 X. Rex Chrifriani[simus Cjuatitatem,q~a: iure laudimij Curia: Regia:, proprer venditionem e;J.(l;ri
S. Pauli debebatur , in {olutioné 19 16. librarum TurQnen{ium, gilas im1i6bffimus rex nobili Petro de Marrinisregina: marris [eutifero dcbeb:lot,cdIione faéta donauir. Deinde idem Rexilluftri & fortifsimo militi 10ao. Ilc. Nicolao de Bolleriis , domino de Sant,,-l, diai carui venditori, \audimij obligationé codicillisremiut. & Cj'lateous
opus effet donauit. apud [lImmos veétigalium & rarionum prxfe6tos,guoru huius rci [umma iurifdi6tio eft, vrcrquHuo ru codicillorum apl'robarionem petlit. Er lice
pédcnre,de Bolleriis principafi rc[cripw:lod id impctraro,
Martini ecCsioni , priori 1ieèt,dcrogauir.Cau/fa in coGlio
enarrata,fuit dubiu,quis coru prxferri dcbeat,& an Principis re[criprum,pendcme lite impetratum, Martini itJri
a~ ceCsiop.i dero'garee. Placuic pofl;eriorc rc[cl'ipto aut
donjrione ccfsioni ni! deroga~um~>J:lanui1rij, 15730_
• E,G
1 :2.
�c'1l1{[, GL ~:dl:.4.
qua tard lùs pocul1iam intulcrie,fine dubib ~l(cu(.Irctur ab v(uris.
pcrtexe.m ,d.lf.§ ff!dt 4d7;t.rrr.~~ â#.pcrt. '. .
~. .
66
Ca:tcrum fi pccunia 11 0 rema{le 3pud admllltl1ratorc Clluta.S eis t, (cd illnm expcndit: li in propnos vflls v<:\ vrilitaeé, lincdubio rra:{hbie IIIIU S peCUlllX vlliras ciuiraei,L. I.e. de vjùr,pl'pi/lar.
&:: quidcl11lO.lXllnaS, cùm abutAeur hci:da admmifhaeionis, qua
Itabce in illa pccuni.\, c voillie Tryphonilllls im('coll(ulnls, in l.
ljl/JjùJtvjitris. jj:dt ncg.grJl. &:: in fpccie hoc voluie Bart.in d.I. m'~
jhll/llolllb/ls.ff. dd mllNlcl/'- pet rcxe.m d. §. tOs 1/1i. qllcm ll1telhgit
proceJcrc boc C<l(u . .
9
Si vero t pecuniam expcndit ex cauffa Reip. & boc cafu aut
peculli.l fucrat nominatim dcfl:inata ad ccrt:lln cauffat'n, vel 0pllS:&
cafu fi ad aliam cauffam adminifl:r'ltor vcl cmaeor ilhm conuertcrie, dcbcr illam ciuieati rcfl:iel1cre cum incrcmento
vCurarum, d.I.2..§.qllod Jc frurmnt.m'l. §.ji mdemnirlU.ff. de admi/l.
rer.Ad cillit.pm. Tamcn ql10d ill aham caullam cxpenCuffi cfl:,rccuperabie admimfl:raror ab ip['1 ciuirare,ve1 repl1blica,fccundùm
raeioncm darorum & acceprorum , ve dicirur d.l. 2..§.qtlod defu1 0 mmt.IfI.~. 0~ in.§.adfrllmentl. ~od t fi pecuniam publicnm ad
opus, vel call1hm defl:inaram expendir cmaeor, vcl fi admilliflraror Reip.circa ca,qll:E officio,& adminiO:rationi inclimbunt,
illam conlùm(erir, tunc fi nulla culpa aut ne gligenria impurari
poeefl: curarori,vcl adminilharori circa illam,noJl rcncrur admi~
nifl:raror "nec pro [orrc, nec pro v[uris: cùm vacet omni negligentia,& dolo. Nam ad ha:c magtfl:raeus & Re,p. curarorcs, vel
adminifl:rarores ciuitati obliganrur, l.magiflratU! Rapffd( 4d/llill.
rmlm ad ciuit.put.
1/
~od t fi dolus am fraus circa illius cxpc::r.'1 m impurari pomt
admimfl:rarori vcl curatori, (ine cllIbio rcncrur ex demmento
Rcip. ncdùm ad forrem, fcd & ad dhu s lorris vfur ~s , l'cr rcxr.;11
d.f.c"m fJlltd.1.§ .eos qui.ibl:h.ec al/lem lIa jiUlt li n/l/l,tj"'"f! MgHlftIY.&
in d.l}. §.item rcfcrtpfemnt ,Ji negllgmta m dlifr,.IJL?Jd/J bOll/j. jJ. de
admi.rtr.ad (ù,if.pert.
J 1.
Sedfi [ola ncgligcnti:l arguatùr adm inifl:rarons, fine dolo &
fraudc,ifl:o cafu renceur adminilharor re[ltcltC: damnlllll [UrtiS
ciuiraei ,& illius deerimenrum fcu daml1um,ql1od adminifl:ratoris negli gcl1t1a pal1à dl: ciuiens : Ccd ad vfuras f0l'ris non rcnttur,
vt probarur)n d. §. (OS qui. Ibi fld ln ea, qI/am rtdemtanblll (oni<'
mtfemnl , eli.lmji ntgligrnur ded(Ti'nt , vji/flt fis remi/tifllr. &
idem
ma
Cauffa 63.
67
idem dicitur in d.ll'MU in prin.& ifl:o cafu pecunia propl'iè dicitur debitnex detrimento,quando negligellter,fine frande ab abminifl:ratorc vc\ curarore fuit crogata, de qua non dcbclur vfu ra,vt dicirur in d. t. conjlitlltionibus, qua:: deber inrelligi ifl:o ca[u,
feiücet quando adminifl:raror ncgligétcr foIuit, & ob id reliqüarur ex adminifl:raeionc,vt ibi dcclaranrBar.& Odoffred.in d.§.cos
qlli.Alioquin,fi rel iqua procedant ex eo,quod pccuniam apud Ce
rctlpuerir ociosâ,nifi alleget caulfam iuRa retentionis,cédcmnabieùr ad rcliqoorum refl:itmione, cu incremc:to vfuraru,per cext.
in tI.§.eos qui.& d./lin prinC/pio, & in §ji.itlillJ legu. & ha:c obirer
annoranda, quia non inucni alibi ira djfl:iné:l:è declarara, & frequcnrer accidu11t hx dilficulrarcs in iudiciis & ratiociniis.
C AVSSA
61.
IUlls Carolus 1 X. Rex Chrifriani[simus Cjuatitatem,q~a: iure laudimij Curia: Regia:, proprer venditionem e;J.(l;ri
S. Pauli debebatur , in {olutioné 19 16. librarum TurQnen{ium, gilas im1i6bffimus rex nobili Petro de Marrinisregina: marris [eutifero dcbeb:lot,cdIione faéta donauir. Deinde idem Rexilluftri & fortifsimo militi 10ao. Ilc. Nicolao de Bolleriis , domino de Sant,,-l, diai carui venditori, \audimij obligationé codicillisremiut. & Cj'lateous
opus effet donauit. apud [lImmos veétigalium & rarionum prxfe6tos,guoru huius rci [umma iurifdi6tio eft, vrcrquHuo ru codicillorum apl'robarionem petlit. Er lice
pédcnre,de Bolleriis principafi rc[cripw:lod id impctraro,
Martini ecCsioni , priori 1ieèt,dcrogauir.Cau/fa in coGlio
enarrata,fuit dubiu,quis coru prxferri dcbeat,& an Principis re[criprum,pendcme lite impetratum, Martini itJri
a~ ceCsiop.i dero'garee. Placuic pofl;eriorc rc[cl'ipto aut
donjrione ccfsioni ni! deroga~um~>J:lanui1rij, 15730_
• E,G
1 :2.
�68
:1.
Cau/1à G3,~O:,Yllic~,
----------------S ,. M
A R. 1 A fZJ? AE S TI 0
],f
N 1 S
'IInJ(<f, C.'U.lfo 63,
Polll/lm adCNtis pojJerfimcm jaal/m, quando 1I0UIII cifiol14rio,
refiYIIlllurJigt/L"ltm deu", opm/ONCS,
2.
Opinio D,rm J1I. !Jae 'l".tjhomfuit commllllÎJ "pud IInti'l//OJ,
; OpÎmo J.tcobt de Armo & oldradi, ql/llm complexlU ejf BArt,'11l1ft.
UXflI11I in l, 3.c.de 1101441. proudeye ill eifiom fia" commodo 6pcriCIIlo aden/is fI/lit/lm, q//If opil1lo hodie ejfmagis commU1llJ &
jreqNmt/Ù! 4pproba/a,n. +, cUù/S opinion;' fondl/m'étu vide. n,6.
Opinio D.yni ae intel/céfm ad d, 1. 3. c.dc nOllat. q/llf aplld IIntiqllos
fût comm/mû,ttiam hodie apudfummo! ratioemiomm Gat/iArum
protfoaos objèrtwIIT,
~
7 üdelltis[aallm non debn "oem eifionllrio, qll,fI1do erfiofl/éla tjl
commodo 6- pmeufoflJù/J ctfi /onarij .
8 Ignor4l1tia debitoris illjfa 6-probabtLis operatur, qllod p"1l1/11Ift(fum debitori àcedtre noeu etiam ipJi ctflonMio, -modù [it[aélum
ex e",1fo oneyofo 6- nonll/cra/lua ,n f).
10 Cùm 1Hotritur,qlll/ndo pac1i1 cedenlû noce"f ufiioNario, dijJingllendifmttr(J eafilS, ex qUA dijhnBionc omm! in IlIte fe Doaofllm
opinionu,aboquin em/Yllrù:,Ad eoncordill1n Yrdltcuntl/r: Primus,
e~m paieulum &01r1l1is 'llti/t/M Uft nominis prrlmet ad a denum: quo eafil eefsionllrùu repll/atllYJimplex proC/mlfor. ttterito li
noetl udmtù paBl/m. n, 1 !. qui eafUi frequenuy contingit,rt,1 J.
Il. c..J,(andans pofejf agm Cintra tlcbitorem etji mandAt4rùl4debi/8ri
demmci4fJu,lIl/t drbiti pl/rtem acaprffi/: 6- quare.
14 ScrlmdUi e"filS ej, qUllndo refilo j.,éfa ejf ad eommodllm 'IItriufilllr,
feilietl cedmt;' 6- ctfiionar,! , qllo c4i. pcrieu/II'" nomlnlf afii
prrti71lt I/d cedmton,N.l i'
16 Conjf:lutio I,J,C, de nOIiI/I. iniicillenebrlU in hdc ma/ma, 6- MIlqllam Da/lits Comicu! inter/llrhat omnia.
17 nrtùiS C,rjilS, qUAndo perimlHm 6- '11lliittU cefit nominis Iramlat.
full in ccfiionarium qM cafit p.Bllm,trdnfoéfio,eo'frfùo, dOfMtio,velliberafio udrntis non nocet ccfsionario: 111ft 'linofllo cafil,
qUAndo deb/tor qui fût libmllliSà cedentt ,probabh,ttr IgnorAbllt erfiionrm,n.rS,6- If).
'.1 ,
1.0 !gnl
1
Cau/fa 63, ~x[t vnica.
.
Etli rno'cm ceCsioncm faébm dcbitOr prob:lbJJitcr ig nora(f~t: quonlô\tn bon CI
CJ uif.l 00;: 1or."\ ,fcd Jucrtmua 6( gU[UÎt3 P[OCc:fSlt libctatlo,Vldc. ln qU:Efiionc n.
17.,·fqllC ad uUl1\CIum 1. ....
.to [gll,ranlia ad cDnfiquendum Luerum lion prodejf,fldJollim ad d,m-
num rep,/lendu",: nif", damn"m proxima eaufo efl'llt /gnOYlIl/ti
fobuenùclur, ignorAnlia 4ute1n inmipaillm hominemfacit, ne l'of
Jit et bmejicium IJoe denrgari.n.u.
11 !gnor4nti4 (Iiam inJla & probabûtf non prodcjf , quoties coneurrulft
el/rdP lucratù/A hmd;', 6- rrguJa, qu'od[aéfum '11l1ill-l prrflnlt Alteri nOn nocet,
.
2.l Conjfifutio If jf de tranfoél, prOctdit in tr4nfoélione , 'Vel alig paBo
faBo ex CIfI1ft onmfo,
14 L,udlmi"m debetllr lib emptore pro renoualione inuejfiturlt,
~Y AESTIO
•
YN!CA,
Cau./Je 63,
r
,•
6!1
,
Il
N qua quxfl:ione antiqui Dollores fuerunt in mlllti-
plici t opinione. Nam Gllillelm. de Sufa, quem rcfert 1
Ioh, Andr, Ildditionr Speeuli,in tit. de'cefiom IlElionù. §, 1.
in 'IIerfic,fld nrmqllÎdfll4 e8l1fifio, in 'IItrbo,dolum.fuit huius fenrenri:E, vt !impliciter nocercr,per l,Ji Cllmem/ore.in princ,j'.
de fdH lfjf de tr"nfta, Secunda opinio pra::cedenti contraria, ve
illdill:infrè non Iloceat cdIionario, fuit Iacobi Butrigalis ,v t refen Spccul. in d, §Jëd nunqllidfllil confefio. hac poti/Iimùm ra[ionc, quia dolus authoris bonx fidei crnrori noccrc non debet ,!,
doillm, C. de perie.6-commod, rei'llmd, Tenia opinio fuit V berti de
Bobio,qucm referunr Specul.& Ioh, Andr.in 10CG Illleg.lto,gui fcedcrc diO:inllionis prxcedentes duas o pinioncs, alioqllin comraria" lic conciliabat : vt prim:!. proccdcret, li ce/Iionarius poterat
habere regre{[um co ntra ccdenrem : aliàs haberet locum (ccufll.
da, per not.in lfjfdc da,& Qblig,Q:!arra opinio fuie Dyni,ilJ lf.:Ba,§.fi hewjf.ddTrebdl.quam (equitur Cynus,in J, 3 ,C,de nOllat. vt
pra:iudicct fcmper cdIionario, fil{j in tribus calibus comenris in
1. J.c.de nOl/dt. qua:: opinio fundamenrum habcr ill iIJa 1. 3, ~i ma
opinio fuit Iacobi de Aretio, & Oldradi, ind.
hrm. Vt d lll:inguarur, an ce/Iio fucrit falla ad commodum & pcriculu1l1 ccdemis, & tune procedat o pinio Dyni proximè relat:!.; ail vero ad
\ commodum & pcriculum cc/Iionari),& tUIlC dill:inguit inter debitorcm fcienrem, & ignoranrem cc/Iioncm : vt primo cafu non
pra:iudicct ce/Iionario,fecundo vcro C:lftl pra:iudicct, li probabi.
lis fuit ignorantia, Scxca opinio.fuit loh.Andr.ilil d. 4ddlllOlJt $Ie:
§.Ji
1
3
eul1,
' .. ' .
�Cau!fa 63. ~adl-. vnica.
mlt,dill:inguemis imer confenlollc01 iudicialcm,& cxrraiudicialcm. qux opinio ma gis pcrtinet ad confdTioncm, ql1lm ad p.lEl:um ve\ hbcratiolltm,dc qua in prxrcmi cau{['1 agltllr. S~p riml
opinio dtfl:iflgutt inrcr habcnrcm dircEl:.ls inancs , & UlcR1caccsl
& eum qui habct efficaces: V[ primo carn' non noceat , fi Jcbitor
[ciuit cct1iollcm; [ccundè vero caru noceat, cr fi ceilioncm pro·
babiliter nori ignorauit:quoni:ull tnne iura dircEl:a flint cR1cacia,
ql1oll(qne intcruencrit Vllll de tribus pofiris il, d.l. 3 .C.de nOIMI.id·
co nocer cellionari o I11difl:inEl:é,fiuc kiuerit,liuc ignoraucrit ce(!ioncm debitor, per d. 1. 3.~a: fcnr entia originaliter fuit Jacobi
Burri.in I}jfde Iran(.lc7.qucm fcquutL1s ell: Bal. in l. f mm cmlcrl.
in lec1ur4 dntiqllolffdc p.,c1if.& Salie.in 1. 3.C. de nOlldt. OEl:aua opinio proxima: interprctarill a,fuit Angeli,in d.lfoéh.§} hms.jf ad
Trehet. & i;, 1. fi cUrJ/ emtore.ff. depaEhs. difl:ingucmis inter celIionem qua: fit ex neceili tatc legis, & i llam qua: lir ex voluntJte cedentis.v t primo CJJu nOf! noceat ceiliooario,fi. debitor nonigno.
[ans celliollcm fuit liberatus, (ccundo vero cafu nocear, erfi debitor, qui poil: ccnlonem paél:o cedenris fuit hberacus,probabili[cr non ignoralfcr ccllionem. N o na Opi 1l l0 fuit Martini Sihniani,in d.lfoEltl. §ji /mesjf.adTrtbel. qucm f~qL1ltur F ulg.tn d.ljicum
70
tm/ore. ff. de paElù. col. 1. verfic. & primô '/ " fil", tld tgnoranliAm ficlmdùmr..J',,[arlùfllm Silani4num.difl:inguc11tls i nccr paEl:lllU gmuirum,& onero(um : vr primo ca(u non pra;iud,cct ccilion3rio, (ccundo vero carn prxiudicet, fi probabilirer non ignomllit. Dccima opinio przcedentis dcclararoria fuit Pauli de Cafl:ro, iJ1 d.lft
c/lm (»Itore. & il, d. §. heres. die\:inguentis inter dammun & lucrum.vt in lucris non profit debitori cedelltis paéhuu gramirum
& lucratiuum, nce noceat celliortario fiue [cillerir , fiue ignorauerit debitor cciliollcm:Ceeus in da111nis, quo niam in danHlisvitandis & non in lucris acquirendis ignor.l lHiblls iura fllbllCnium .
Sed in tanta opin io num diuerfi.ratc & iuriuffi eonfliEl:u, qmd
porillimùm [cqui debeam us videndum efl:.fiquidem quarra opi'
t nio t D yni [uperiùs relata, aplld antiquos fuj~ communis, tcRe
Alberico de Rofate, in d.lft C/lm em/ore. col. 1. verjic. COYIJmlll/l~ Id'
men ~pù,io tft. cujus opinionis fundamelltum conllll:ir ill 1. 3.C. de
»0/141.& in l.nomen.c.q,u ru pignori oblig. poJf. & vtrobiqllc norane
3 [criben. Sed Barr. t perfpicaciffimo [uo & profundo iudicio.
communem anriqnommopinionem non pcd'eél:am animadllcr·
Ji
tcns,
Cal1«a 6 3· Q uxe\:. vnica.
7l
tem,Jacobi <le Arerio,& Oldradifcnrentiam,&dlfl:illélionem vr
ma gis abfoluram,approbauir,rain lji cum cmtore .If. de paEl. ql1 àm
in d.lftEla.§ft hemjf.adTrebcl.& in If. ff. de tr"n[na. in quibus 10cis decbrando rcxtllm,in d./. 3. C.de nou:ll. inrell exit ilium rextllm
loqui in ccilione f:lEl:a commodo, & periculo ccdcn tl s, non aurem ccffionarij,in qua non habct locum il la l.j.ncc tex. rn d.t. nomen. Doél:orcs aurhoritarc Barroli fu/fulri, frequenres iuerum in
opinionem lacobi de Aretio, [equuri declaratio nem Barroli ad
illa if1(:!,,& pra;[ertim Alcx.& laC in d.lji cum fmtore. & Angel. ùs
d.!.j.c. de nO/lat.Bald.in 1.I.colfn.C.qtl4ndo prou~c.mnll neceffi. lob .
de JmoLin d.lfoall.§.ji hmsjf.ad TrcheU. ~x opin io t bodje dl: 4
communis,& co mmunem artdhrur Ludo.Rom an.confil. 1OL filper co '1"0'" primo.Ra ph.Fulg.in d.lft cum eMore. col. L.il, verf.vertmlamen cOI1J1ntmù [entenlùf eft in conlrArùlm.licèt ip[e voluerit illam
Impu gnarc.
Cxcerùm t opinio D yni, qux fuit cornmllnis anriquorum ,cr- f
iam v(qlle ad. ha:c rempora durat apud furnrnos ratlO11l1m Galliarum pra:feél:os, & [ccllndùm quarn fuir eciam à prxfcEl: is raCi0I111m Prollin cix [erne! illdicacu01,potiùs vr cxifl:im o de tllorc,
qllàm de iure: cùm opinio Dyni ira gcneraliter non probetur iure,& hodie vt diEl:um efl:,coffiffillnis opinio fil' curn Bart.Oldrad.
& Jacobo de Arctio. Cuius commu nis opinionis fundamen- 6
mm confill:it, quia quando cellio faEl:a eft ad comrnodum ccdéris,& cins periculo,tûc(vt in d.l} Cl/711 emptore. :ll1imaduertir Paul.
de Cafl:ro. ) ceden s reuera,& in effeEl:ll dicimr dorninus: cùm ad
cdTionari1ll11 11 0 n pertineat pcriculurn cdE no minis, aur vtiliras,
{cd ad ccdcntem,merito prxilldicar vrriqlle:fccus aurem,fi pe- 7
ricllillffi & vril iras celli nominis omnUlO percincret ad ccllionarillm,ql1oniam rUll Cxquirus non admirtir,vr poil: ce/Iioncm, fafro cc demi ~ ius ce flionarij poffit licri dcterius. d.!f,Ela. §.ji hem.
t
t
ff.ad Treb.lftfitpm lluJjf.de pign.!} parum.§}ff. ql,em,td.femit.•1»iit.
& paél:lll11 vniu s perfonx non nocer alrcri, t. fi 'V1J/1<5. §. ,mU omm".l} lib" §fi pné!/{-!.& §.cltm poffiJforjf. depaEl. & nifi hoc diceremus , po[[cnt hcri frauqes, & co llulionc. inter dcbitorern & ccdenrem, in prxiudi cillln ccilio narij : maximè fi ccdcns inops cffèt,quod eflèt iniqlllun:cùm mala !ide. aurhoris non dcbear nocere flnglllari[u ccclfori,d.!.dollim. c. de perie. & commod. rei VOid.
Ideo maiori Cememia Doél:orllm comprobarum cil:, paEl:lllu ccdemis indilhnél:è nou no cere ceffionario, quando eius commodo&
�Cauifa 63 . ~:dl:. vnica.
li do & periculo fuit faEl:a ceilio: nili dcbiror t cui pallum fafrum
dl à ccdcnte,probabiliter ignoraffet ceilionern, tune propter iuibm ignorantiam paEl:um nocebit etiam ceŒommo, quod lure
fingulari rcceptum cil: authoritate (urnmi viri Papiniani, in lfi!
de IrAnfoe.cuius refponfurn interpretari (une Cail:rélis & Raphael
9 Fulg.in J.lft cil em/orc.procederetin tra(afrione fafra aliquo daro
çedenti. vel in alio limili pallo fafro ex cauifa onero(a,nec habcre locum in donacionc vel alio paEl:o gr:ltuiro, hac poti(fimùm
r.lrione,ql1ia ignorantibus contra fcueritarcm legum non fubuenitur,n iti in damno propulfando,& non in lucro acquirendo, I.fi
m.ndAJ!u,. libi. ibi , m damno affci4111r ù, q"; mand'lfllm fil{ctpit.ff.
inlji pwmÏ<tm.§.rff. daond.e.1'1f.d,tf. & iure alia (emper
fui r ratio lu cri & alla damni,l.vfmm·§fffde mine 2. 5. n,J.f. qui ~u
IEm.~jimili modojf.qll.t 11) jrnlfd.md.cum limilibus.
Ego in enarrarione il1:ius litis ha:lirabam , non habens certum
quid concludere deberem, propccr varieratcrn g lollà rum, &
Jegum antinomias,& DoEl:orum diucrfas (enrcneias : nec mirum
profeé\:è,cùm Alex. dicar, non effe iine dubiratione, qua: in hoc
arcicu lo à DoEl:oribos fcripta (une: & fummus ille & pra:l1:amirfi.
mus vir Paul.de Cal1:ro.i,. d. §. heres. in gc nll è fJ.tearur articulum
fuiffc: malè declararu m per DoEl:.& (cripta Barroli, ad qua: quotidie recurrimus,effe adeè ob(cura & m anca , vr nequeam intelIigi. Tandem placuit mihi pro cOl1cordia,& veritate opinionum,
10 tres cafus eOè d,l1:ingucndus in hac materia,ex quibl'l re(ulrabit decitio huillS quxil:ioni s. Primm ca(us, quando c~{fio fd/la
cil: ad commodum & periculum ccdc:ntis ranrùm: Secundlll,
quando cemo faEl:a eft ad commodum ced~ntis & ce(fiollariJ fimlll,fed ad pericllium IQli1lS cedcntis : T crrius,qulndo ceftio fallaeil: ad commodum & pcriculum foliu~ ccfsionariJ.
Il
Primo ca(u qlloniam t penculum & OffilllS vCJlius Ilominis
cefli pemnct ad cedenrem, ldeo cc(fiolllrius hoc cafu rcplltatur
fimplex procurator:cùm nulla Vtil.t,lS nomini ~ iit reru.lIl(ura pcnes illum:idco infpdh vcrüate cedcns rcm .met dominus,!.l. C.
pIt" v.tlere 1"od agitllr. & proptcrca pa/hl m, tranf.1El:io, confcrGo,
donario ,vclliberatio ab ipfo t"IEl:a, tanqllam à domino & prin ci·
pali,prxiud icat indllliné1:è ce{(jonario. Cùm (010 nom ine fit ccC
fionarius,& eius non illCCrfic. & lflo prime ca ru non loqllirur ncc
proeedi t 1. 3. C. de notMt,(ed loquitut & habet 10cu111 ln (ccuudo
ca(ll,de quo (htim dIe.lm:licèt lohanncs de 111101.& Angd.ill d./,
71.
",.,.d.I.&
t
fi{fl,
Clllllà 6 3 .~x(1;. vllica.
_.
I,f!I.§.hm r.lft1dTrebd.& :1I1tC cos bcob.Butrlg./IiI d.l. J .JIl ccllcx:'
flllt Illam 10quI in fil1'll'll ci pwruratorc, cui n1.lIld.lt:< tLlIlr a[bones Jel agcndum. T am': dJomm Opll110 optimo IlII'e rcprobarlll ,
& ~;lIr. cOllflltJt Alex.1n d.§ji hms.eol.penul.vtrfifrd ",th, 1/011 plnct! l(lr ".·lrmllll imcllt-dllJ. ~Olll.lm t, Vt tplc dlXlt,111llllbll\ po- 12.
rcll: agcn: conrrl dcblrorcm, ctlamti 111andararms dCllullehllê:r
debieori,vel p.uteLn dcblci accepiJret: cu voles la.OIlCS inlptutn
reuera no n fine rr~llllatx: llcc il10 pllmo calll proprit' diC'lmrccffio: Ijcl:t f:tcob . de Areeio ,&: Bart. vidcanrlll' ctiam hun e cafum
lIlclud crc ill 1'1'11110 membro fux diflinEl:io nis, dllm PO;lUIlt ex{
plutn in ce!liolle nOlnil1i~,ill 'lm nomin.lrim fuit aEl:um,vt qUld.
quid ccllïoll:lrÎlI1 exigcrce, id o tnn c reil:itucret ccdenn.quI cil: ra.
(\1S noil:cr primu5, tl1 quo cotnl11odum &:peneulum n01l111HS pcc
[iner ad fol u 111 ccdenrcm. &: connngir t frcqucll ter Ille ca(us a- 13
pud nos, cum c:luffa murandi iudlciJ non pri uilcglarius pnullegiario , vcl forcnfÏs clui cedlt aEl:lollcm, hoc taClre aEl:o, vt htis
profeeutlo fiat cOllll11odo,pCtlClllo,&: cxpeniis folius cedetms,&:
ecaiollarius (ie extra 0111nc lucrul11,& damnurn nOtnllllS, &: !iris.
ideo hoc c;lfll non loqll1runU.3' C.de nOI14/. vt dié1:ul11 cil:. Secundo cafu ,quallt!o eeflio t fafra dl ad cOllll11odutn vrrill(quc, (ci- r 4
liccc ccdc l1 m &: ccffiol1.lrij, quod conringit qu,lIldo dcblcor credirori fuo cedlt nOI11CI1 rui dcbitons vt illud exigar & C0mpenfcc ell1n co, q uot! ccdclls dcbec ccllionario, 'quo caru ccilio lIlCcIIigitl1r f.1El:~ ad Vtlllt:lrCm ytrlll(quc, eùm cxaébonc nOlllinlS ccr
li J11du cJmr nlutu .r cotnl'cnl.lDO \'criuCque nOllllnil, \'c cil: COll
!lI cu rt! tTl, ml. n'N)en C. qfloi " fS pl~"OYI
~blld.
pofTiml.
vbi pl"'n
oral 1
,
ô
.U"
~
n0 1l11J11\ CXac{IOnl' f.!(h J crcdirorc, lic compcn(.1t10 cum co
quod ccdens dchcbat cdi'ionJ:io. &: 111 1ft communl ..2.m prmCip:r.
./1.de PIJl1Or..liI.& ,hl norz,r gloO.&: probarur ctiam.1JI 1. grfg'_ §. 1.
ln L. nffollfo . de pigno/'. &: vtroblquc notant [cnbcl1tes.& iil:o 2..
cafuloqllJ tlIr texr./j/ J/. J. c. de >Jou.ll. &: proccdlt l'ri 111 Il 111 mcmbnlm ddtin':boni, beob.dc ArctlO,Bun.& coml1lullls.Nam iil:o
ca(l~ pm~lIll1m t nomlllll ccfTi pcnlnct ,Id ccdcnt.:m & noJi ad 15'
CCfllOnatILim, VL vollllt 1mol.in d.l,foéfol. §ft bcm.tf. Ifd -rr('~e!l. pcc
ccxr. /JI d.l. 3 & nominatlm hoc Il or.lt Alex. 1» J.I. Ji (IIm Fmlorf.
de p.t(7t;·. co/. pml/II_ 't'cr[ ex fjll.l !J.rbo , fjllod .tlilld cf!. vbl lin O'llhri ccrfacir dlttèrcnriam, quando datur nomcl1l1i foluculTI ~ &:
pro ilJ.us eX.1 ébonc ccdlrur :l.ctio contra debirorcmlimphcitcr,
quo caru pcriculull\ Ilom.inis ll) rorum pcrrinct ad ce[iion:muro,
.ff
1
K
If'f
�ï 4
C.\\d!:l6 l.~xftvllic<l.
/. pllptlli.§. flror.1 de fllutiombus. ahud vero cil: quando ccduntur
crCdltori adiones caun:l [olutionis, vt [arisfht ci cui fic ce[{jo , &
tune pcricu!ul11 cil: ccdemi" per dlc1,tllJ t.3. qua: rcputatur in hoc
fi n,gu la ris ,fccllndùmlmol. Alex. & Doél:orc:s communieer in
16 locis allcg.lris , q llcm rexwm ( qui folm iniicic tenebras in hac
mJtcri,t, & ranqtl.ull D ,IUI1S Comiclls illtCft11':hat omnil) intel·
lc"crunr l~cob. dc Arcno,Oldr.Barr. Alex. Angel rar. &: Dollorcs commul1ircr 10qul, III ccmone flél:" commodo & pcriculo
cedelltis"quod inrelligcndum pmo ccfliolle f"tb f.luore mixro
ccdcllm &: cdiiol1ari), y[ diCtul11 dl: & non de pnma ,qua: pro·
pfl\: non di citur cemo, vr [nprà i'll primo ca[u fuie dctl1onf\ra'
wm.
17 Terrio ca[u quando pcriculum notl1ini~, &: vrilir.ls l' [rJUna·
ta ef1: in ce(ùonariu m,quOnlJ111 eu Ile cauna dicirm propm.lpfills
ccfiionarij,I.I.§.in proprlll.ff.qll.mdo .1ppcl/,l1Jd.Jit. t'1"i Ji1}effam.jfdl
dppÛ/ .• f./. qllljhpendin. C. de froCtlr.lI. & idco dicicur procllrJtorill
rem (uam,t. p,oC/mltore m r(m.l.1n c''''./ft. §ji. 1 de procllrntOrtbllS. &
paCtum eins nocee ccdcnti.d.l.Ji mm CmfGre. In prwc.ff. de paElIf. &
in 1.Ji d,m vcndcm.tn princ .ff.d( pigno/'. ,/(7. non loco dotl1ini hJbc'
1 g tur, I.ftdJi /.lntllm·1 de paéfis. Merieo t if1:o tertio cafl1 pafrum,
tran(aél:io, confcfiio , donatio, vcllibcratio cedet1tls, nonnocet
ceffionario:vt dl: conf1:itl1CtuTI,in d.lfofftl.§Ji hmsff. ndTrtbdl. 6-
t
in t.Ji P,trU"'. §.j/l.Jf. qNemadm. ftmitm nmitt. & in 1. Ji Ji/PCYdf"'.jf.
dt pignor. Nam non debct faCto vnius cOl1dltio alecrius lieri detcrior,l. 1 ffde alten.illdlc.m/lt,w.ctl/~f!d. dolus aue mala fides aurho·
ris,non dcbet nocere ccŒonario.l.doIHIn. C.de peric. & commodo ru
vmd.l.elecf,o.§.ji. Ide noxal. ac7. alioquin cxcogirari pollèm fraudes pol[ ccŒonem, & fieri collufioncs in pcrniciclT! cc(fionurij,
quod lex abhorret. Mcrito ir.\quc 11011 prxiudicJrUl' ccftionano
19 indtfhnGtè, & gencraliter : nlli V110 (010 ca[u, [etlicet t quando
dcbiror, qui Iiberaru s fuit à ccdente, probablliter 'gnorab:tt cer.
fioncm: quia tunc iurequodam lingul.ui, proprer Illl[:un Ignoranriam,paél:uIU vcl rran[aCtlo nocer cc(fionario, vt cft fingulJrc
rc(pon[um PapiniJl1i,inlji.ff.de /r,tnflél.pcrqucl11 tcxtllm Barr.&:
Dofr.magis communiter concllldunt gcncr.lliter, & indlf\inaè,
p;l.'.\:um gratuittlm, vcl onero(um cedcnris noccrc ccf1ionario.
T amen CJ.f1:rcnlis & Fulg.in d.lfi cum emtorr jfdc Pl/O. hoc (olt,m
admitttll1t in rran[aCtlOl1e vcl paCto f;lCto ex caunà oncro(a, quo
ca(u dicunr procederc texcin d.l.ji. [ecus in grantito, quod indi.
fH nllè
Cal1(fa 6 3 .~xf1:.vnica.
7f
/linGtc & gener,llitcr non prxllIdlCat ccflionano.Qux Opl1110 0rigi n:ll ircr fuit Martini Sil:tuiani,in d.tf.cuius opl11iol1em,vt il1ri
con(onam, in cnarratione ifbl1s lins fui [ccucus: ttibus potim.
rnùm rationibus. .
Prima, quid t ignoralltÎ.lllihil prodef1: ad conrcqucndum IU-1.0
crum,[ed ra11tùm ad damnum virandum,l.q'lI lili/cm, §Ji qllld (/{m
Pllpillo.ibl ,qUia pl/plift igrlDrllnlta /9on debu effi ctlptiofo cfedIfOYlhu!,&
ipJi pttpillo ltlcrofo. & I/'J §.flq'lfnll.lbi , nec vide/llr I/'JIIlYln Il!fiet il ql/i
ignorllllit,cl/m fi ltlcmm (xlorqlltalllr non dllmm/1n injligntllr.ff. ql/,( ln
fr4Ndem crtdi/or.norat Dccius,irll.qllÎ in altcritu.n+fj:de regul. mr.
Angel.A ret.in §ji m legaltl.inflit. de legat.Bart. & Alex. pcr ilium
tcx.in /.JiJemllm Sltc/uol. l.ff.de vcrb.obtig_t.& Andr. T iraqu.in retraB.col1fonguin.§. J 5·g loJf+n.t6.
Sccunda rario, t quia quando concllfcunt cau(fa Iucratiua he-l1
redis,&: regula,qua: dicit, quod faCtum vuius pcr[Q11X alreri 11011
nocct:runc iufl:a & probabilis ignorantia non prodd't hcrcdl ,nec
no cet fideicommin·ario,l.qllidnm I/Il.§.Ji q/lli jlu,m./hl, mlJllomimN
heredes pre/mm p.!"j1are debent.ne fi/C7l1m àm alteri damnllm affirat.&
illiJiflrll/lm S/lChllm.§.de illo.ff.de verb.obligat. vbi hoc norant B:ttt.
& Alex.cot./.& Ang.m d.§jim lt-gala.injlitut.de legntû.& probatllt
ttiam,in lJi 'luis inq,lilmos.§. 1 flde Itgatil.I.decIarar Decius,in d.t.
ql'; in altemu. n. 4'ff. de regl/l. ;'Ir. Nam non dcber ex alicno faCto
alrerius cauŒa dcecrior fieri, 1.1·lde alimal. iHdiclj mu/andi CIII1fa
fnEl'I,l.rlec7io.§. f.ff.de nox,tI.ac7.
Ex quibus vcr llm corollari[1 t clicimus , ignoranriam dcbito· ~~
ris veJ hcredis,quancu mcullqllc luf1:am, & probabilem,non prodefiè cis,nec 110ccrc fidcicol111l11 (fario , am ali) ccCiionario habéri vtiles ,qual1do call1là heredis vcl debiroris eJllucratÎua: [ccus
autem,fi cau nit eflet onero[a, quia runc prodcŒer cis ignOrdlH1.I,
& nocerer ccnionario,l~c fine culpa debiror incommodo alficiatur,d.ljJf.de IYllrj<.c7.qux hoc calLI propriè dcber imclligi, na (0la iunoranna de HIre 11011 pr:rf1:Jt hoc bcneficil1m, vr di/1um cil;
fedlx!io,[eu damllum,qllod ignorans alioqllin fine culpa patrrct ur,fi n011 clfer bcneficio Icgis fibl [uccm[nm: el' go cauŒa finalis
& imroediara bcneficij, & al1xilt) non efl:[ola ignor:u\t1:l, [cd danum quod fine ctllpa ignorans deblror alioqllin rcnrirct, fi benc:licio legis fibi 110n eŒcr [llbuc11tll. HI: igitur Ip[t1m damnü cauna
proxima bencfici),ignorantia vero exclu dit omnem cn lpa, f"cirq'ue dcbitorem inclllparum:crgo non prodcrir debitori vcl here-
K
2.
dl
-
�., 6
CJ.U!1l b· f·~X f1: .V Ill C:t.
d l foi:l 19norllltll,(i ..kblror d.llnn o altqu o non afllciatur.
TCltll r.lClo,llUl.lllO dl noulIl11 ,kgc m v n ~ m gCllcrahtcr&m
dchllltt: loquclltcll,pcr alta Jeclar.\rl &:. ll\tclprc r.\n ,l. nô
e}- fJltOd lb, noû, fcrJbffde Itg,lb.& III marena lf1:a prob l rur hoc pcr
gl.tn 1. promUtl rrmjf.de promr. n.un IrCl:r kx ilia gcncrJ.ltrcr & ln·
defillir~ loquartlr,r.llnCl1 gl.& D D. lbl ca dcdarJ.nr,& rdl:ringllt.
yt proccdar tôlùm III rnbus clfibus conrcnris ' 1I 1.3.cde l1olârgo
13 lnulro m.!gl~ admmenda t lf1: &:. rccipicnd.1 C:tl\:rc nli.s. ~ Fulg.
{upmdi(h dcc!J.r.ui "rd d.ljifld,· /roUf vr llo n pl.occdat 111 p.lfrO
gr.\tuiro ,têd rolùm III rr::nCl<:1:io l1 Cvcl allo PJ.él:o Cl ll (d ë gcncm,
faao ex callfli oncroC1,CIlI11 rcx.tlJ d./ji. loql\:ttur ln u .1nlàdiollC
qll~ valere nô porcCl:,llili .d iquo d atQ vcl rCCerrQ tit f.lcb,l.lr.1J.iI.
II/dlo.Cdt·/w1.irf.& ideo ad p.\all lll gr:lruim m cxrc ndl nô dcbcr,
q uod êft.llrenus gcnerlS,qlùm rl:lnÙcl: io ; &:. cenêt ra tio damm,
qua: IgnOr:lrlbm Frxf1:ar ~uxlhl\l11,n d lê\:um dl: vn dc III rclluo,
ne ithus cJ.u!1-x condlldcb:un don:ltloncm vc\ h bclJti oni' f.lai
~ Regc d.Jao mJ.gmti_o de BolJcClls poil cc[!io l1 cm , non nocere
dlê\:o de Marril1ls ccfiionuio: qllod mJlori calculo comprob.tu
ef1:.Er maxim~,quoniJm non l'0r~rlr dlci l PrinC ipe faéb hbmt io dièlo de Bollcrus,fcd I\\:lgis dOll:lrio:cum i p[e non eifer dcbi14 ror fifcalis laudimlj.Nalll-j-l.llldimmm dcberur ab em rorc pro ccnOllarione inuef1:irurx,non autcm \ védltore,t j.c. de illY( ''''ph" .
Et hoc 110n habct dllbium. Cùm crgo non c:!1è r R egiSdcbltor.
n ô pOfU lr cllieri liberario,tjr' cmlttor dehilori fl de Ilber.tt. li.qUldcm
priUltlO pr:rfllpponit h:l.bltll m,l.daemjf.de 'IHrb.obtig4/.cllm linllhbus.vr fU1r pron\\ntütum,dle 3.1:!1I11 J.r1 J, 1 5;- 3·
C A VS S A
64.
1'"'ld'.
'~ Audim ium ièu fundi ce1l[u.1liS conuentiones,
Il
obdonaüonem prJ:diofUll1 ca(hl de C:u rioli.
, _ _ ô.lCJlI nomll1e faébm, aducr!us lhhhe[~ [ t: C~p
pellul11, fi [ci parro nus pceehac. [cd guol1lalr, gux llio pro·
prietJtis pra:Jiorum accdfo1lt VCI [cbatut Jl111.1c clufià,
conCuhum fuir, an remorarctlll &: impedircc eUlia: pra:feGtor um iudiclUl11 de I:Hldll)1IJ {ulucionc. C um LUnldittioncCuJ de proprieruc domil11j Principis iudicarcnon
po[fim. CJUill in con(j11O CI1Jrrata. Placuit proprier.uis
quxll:ionem acceffori;i-non Il11ped,re dJttoru prxfct.1oru
>
- .Î
IIIrif
Cau(Jà G4· ~'dtr .
77
iuri(diGtionetn' [tlper laud'miJ prxfl:ationc & {olutionc.
Ctt mlaudimionl coattlo ad ratio nu pndè-ttos,ex eorum
ordinaria iUrI[dittione perrinclt. Nec c:orum notionem
il11ped,re,quàd dOl11iniJ qux fl:io,in qu.rlhoncl11 vertcrctut pcr appcndiccl11 b , etiamlÎdominij prin cipJlis qUa!fl:1O;td cos non pertinear, ncc de co cogno{cere polsint.
~oniam non de eJ, [ed de laudJmij [olutione pronullt1l nt,qu od cfl: in fruttu c & =ere Principis <1.
j
VI prob.Hul" hle,in qu:tnione t .
b 1. 1,C de oni! 1UdIClO , lX hic l n l .qu.dl: 11, 1 . &: 1..
C Ve pl obacur in rumn qu .-d L
d SIll tI ldl'm pl'rtlllcnt :1,(\ xr.lriu m.&: quz (1:or xur iu s et iam ad b uJimiomm ra:do·
clHia cbiJg3tt.H.
[~
DEC / S J O'1{ E
}fV/VS
CA VS S A E
dllplrx fU it 'fll".flio.
Prinu,an laudimia pcrrl11crcnt ad vrufruél:llarium,an vero ad
propricrari ul1l ,hoc cf1:,anlau di mia !ine in fruél:u, vc\ in proprierlrc.
Sccun da, :1l1 ql1Xf1:lO dominij [cu propricratis Principis inci·
dens, impcd l:lr cognirion cm & iudlcium Curix [uper lalldlîl1ils:cllln lprl Cu ria non po Uit ex iurirdia ione [ua 0rdill:1ria de
domillio Prin cipis iudicarc.
SV N
,
- - -- - -
].f
AR J A
!2.J'AE S T / 0 ?éJ S
prtm., , Cal1fe 64 .
La/ldlmi4 dlClll1fHI' rffi m fmc1u, (} /l m i/l proprù tatt: idto perù mnt "d Vfofrll{fll~rlllm.
L
rrOprtlf~rù« drbct talldarf, & empbr/eN/a'" nOI/HIn r(ciptTC : vfo[mOI/.trisu ,/lifcm la/ldimillm /",bere.
3 Pl oprie/MII« non debet irrrfjtl~(ito vfofrllr7/JArio [,mdar( } Ifllt cmp/JYlm/Am ml/Hm jùjêiperr.
r
.!!J' .riE S T
/ 0 P R 1
]If
A.
~ Onf1:ar laudi01 ia ccdcre vfu fruél:uario, & non proprict:tt , & nO Il in proprieta- 1
... . . tc, vr firm:lt pluribusr arionlbus _Old rad. m r0I1Ji.14.fJllod
domin.e 'Lfofrllélllllrj.d oh . And .S1$lIdditi~Neh((H/j, in tiIH/o,ae I~ltrto,
~ rio: d icunrur cnim dfc 111 frua u
K 3
§.11IIf1e
�•
7lt
c:\Uera 64. ~"d1:. 1.
§. >If'nt ~lttJlld.'L'(tfit. 9J.IJabto. Pleniùs Guill. de Cuneo, loqucns
de parrc VCUfl'llctulno rc:rum aducnririarum filij,ùdji.§jilm mlum.c.dt bOIl.qll.t libtf.Albcr.m I."l..fifm{ft'/tgll/o:ff-'. dt vjù(méf.(oü.
tH "Utrjir. Item qll«fO ,rli,I/1I: & in /'/Ibm,t. C. cod III. poJl pilmplllltI. Alex.in I.dluorlio. §.Jifimdll11J. (o/. penfffolHt. m,l/r.lar.m lji.e. dt /"'/
tmphrt.col.1 l .n.4 i·1n verjic.qllùl/o qll~rofr vnus if! dominlfJ.Paul.de
CaCho.in 1.2...poJl princip. C dt 'Lfiifrllélll. Boer. in confllcilld. BlwiglltIJ, zn lilll/o,de mifiut. fi/id. §. g.in 't,trjir. (cd qI/id (Con/r,l, vnru 11
domlntu propritlArlfu. Bcnediél:.m c. Rllynllfills j;, '!llYbo, C,,/tYd bOlla.n,
33 .de 1~!1"ment.vlrimo loco Carol.Moli n.in confucr. ParHiclls. 1I1
ritulo J.§. 1. glolf 1.11.2.. 8. ~o rum opinio max imè co nfirtitin
generalitate d. t.r..fiifr"éllllfg,lIo. Cr t. itemJifundlff. de vjiifrlla. (;'
tl'uml1d. quis 'Uld/. Nam omne emOlllmClltUm prolleniens ex rc
fruél:llaria,vel CÎus ocalione,dcbetur fruél:uario,adco vt propricrius,duranre vira fruél:l1arij ,non poffit ex te fruél:l1aria aliquam
l1tilitatem pereiperc, & de illa difponcre etiam ad vtilirarcm vfufruél:uarij, lji.ff.dc 'Ufil.& bllbi,. & 1.IJllélenllI_Cflm l.foqumtiff. dl
vjiifr/lc7. & '}uemad. 'luÏJ 'L'lat. qua rarionc v[mx , & alix aducnriones, & vrilitatcs rrouel11cnres ex re fruél:uaria, vcl dus occa·
lione,pertincm ad fruétuarium 1.'Uxori vfr1mélu bonorllm.ff. d(~'
frifrua./(gAt. & ibi not. nam fruél:llS rei dicitllt omnis vnlim ex
re, vd proprer rem qllomodocunql1c prol1cniens ,Vt port glo([
not. [cribcnrcs il1l.fruaw.ff.de regl/I. ù" . & hanc opimoncm fuit
amplexa Curia Delphinarus,vt refcrt Guid .Papa::, CjII4!iol1t 477t
j»âp.vtrùm pr6pmlarius.vbi tcnett, proprictariû cuius olTibus in·
h:t:rct affixa proprietas, dcbcrc laudare, & inud1:irc vafallum ac
crnphyteucarn reciperc. v[llfruél:uanos vcro debet hnbcreblldl.
rnium ,licèt Paul.dc CaCh.in 1.Ji vjiifr. 1 ff.de vjitjmEf. & '!,Ilm.qllll
'LItAI. 111 pr"lrélio»;buI \..A'ilfflicù,veht ad proprict:rillm non [olùm
ius laudandi & inl1efticndi cmphyrcuram perrincre,fed (riam vtilitaré ipfillS Iaudimij,hac potilTimùm ratlone: qUIa lal1dlmium
non pereipltllf,nifi ex alicn at ione rci: vl1dc ti eue eom moditas aIicnandi rcm non cf\: in fruél:u , nec ad v(ufmél:l1arillm penincr:
ira nec illl1d qllod pcrcipitur cx alicnationc, vr cft lalldimium,
1. vetllIjn '!lerjic. hac r~tiont.ff. de 'Uji{YlIElu. vb i cil: caCus de hoc in
rationc [ua:& faeit oprimè ccxt. in 1.Ji.§. ptn.ibi,[ed nOI/U11l llllPhytmtam in poffifi'ionem,fiifcipere,l1on per conduélorem 'f-'el pmuralomn,
[et! ipfbs dominos ptrft ,vtt pey litertM[ulM. e. de illr.emphyt. vbi tale
.onus inudhendi vafallum, aut emphyrcutam, nibllitur rropric..
t:uio
Canera 64·Q!!.xrl:.t.
79
tario cxplicandl' per fc, vel per procuratoré , ad id rpccialitcr deputatum:t~lmcn ctl:! rcncndo Caf\:rélis [cnrcnti1,non poref\: propricratius t , irrcqllifito v(llfmél:uario ,& fine iUius con(cnfl1 iu- J
ucf\:irc vaf.\lI11m, vcl emphytcucam,vr placct Oldrado ill d. conf
24' ql1Ü per mlltationel1l cillphyteuta:, poerct v[l1fruél:uarius incommodul11 pari. cùm crgo vcr(crur ci us incommodiras circ;!.
rcccprioncm noui cmphytcuta:, ideo debct eius conCcn[us cxqlliri,l.m concedendo.Jf. de 111/111 plllllial. IIrcend. nec ci inuito dcbet
dcbiror dari. 1. Ji SlIdJ/{m.§. ft. if. dt nO((4t. ac idco frequentiùs receptllITI cft,vr v(llfruétuarius der inl1cll:iruram ,quàl11 proprictaTius ,& con[equarur IRudimium. Meriro igitut laudimia cfiè: in
(mél:u, rronuntiarul11 cft,dlc 16 .Fcbruarij,l i" o.
------------------------------------~--
S V Id ].J A ft 1 r M
2...
fl.J'AE S TI 0 "1{J S
Cal1ft. 64.
11
ludc.'C o,.dilldYI/tl w1fe prmcifalu
femper il/de..., compettns
w/Ili: lllcidenlts.
1.
Judex 1ui non pOlcjl prmctpalitcr cognufcere de crimine, poterit 1/1cidenter cognofcere.
3 Illd~x fi non po/tjl de wtJTa incidenli principalitey (ognoftm, Nlllc
finlrntia 111111 non pllm exaf/iomm rei iudiclll,(, f poJlea wtJTa
incidens corllm ili dice ordlllllrio 11IiIU w~ffo,in allo IIIdicio prmâpalitlr tr,,{tet/lr .' ql/od proccdi!jille ji/per inCldenti foerit ptenè
cog1Jilllm,jille mimiS plenè. &,jiucfen/entia Jit condemnatm"i,
jiue abfo!rllorù/,& 11. i.
4 DoariJlIl B,IY!. in 1. 1 .C.de ordoiud. declllrlltur ptocedm,q/ldntü
illdex,qlli dt incident; cognolllt,potertll ex oydinaria titIS iurrfdiél,one eliam prilJcipaltttr cognoftcre de itlo incidenti.
·.: -.
lm
J!LV A ES T l O S E C f/ N D A ,
CII/1fc 6 4.
Voniam in hac caulfa incidenter traél:abarur , an ad
,
' , J Rcgclll , Vt Comitcm Prouinciœ, pcrrincat dircél:llm
.
. dominiul11 pr:-cdiorum datorum in emphyreulin Ca.
. . , pcllo:a n vcrô ad diél:ul11 illuf\:rem dOl11inul11 de Luzcmburgo, domi num inColidl1 torios call:ri,' & territorij de Carrio.ideo fuit qua:fl:io,an h:-cc cauera dcberct rernini ad commiC.
fano s
�~"
C:1uiT.l6+~J.:lb..
(arias dom.lnl] Reg,s,quos CLlli.1 annll:ttim Prillciprs allthontatc dckgan: Coke, qlll ,le proprict.Hc dom:ll1ij Regis cogllokullt
m primJ.ll1ll:.. nrÎ.l ,&.1 q"0tum I<:nte ntll s immcdi.uc ad Senaru III hllll1\ ProlllllèlX .ll'pclLulir ln qua qu:dl:. ex maion flilfr.l
gio flllr condutulll,l'.wlJ:lm hanc mlllimc remltrcnd~m:qllJ."Ii.
c t quxf1:Jo mcidcns COll cc rn.1C dotnaL1l) Regis proprict.Hcm,
CUlllS Illrillllébo pcrriner ad dictas com miIT:1rio s III primJ ma:!
tl.l,& pcr .1ppcl l.mollcm ad [cnarum ,cuili> w nf,ll éiJO fllrmn.l
eil:tamCll q ll.1.' 11:10 , qUT in h.l~ C.1lI0:1 prillcipahtcr 1ll11t:lcfl: ,S:
qua: pnncip.lhrcr velllt dCCldt'lllh, cO ll cerni t (nlÙ" dOIl1JllJ);,
Rcg's nll:lllci:l.,qu« ex 1.11Id 1111llS &: :tllls iunb.ac flutbb.dollllnl l
cOllHarur : cùml.Judunl.1 , vr pr:t'œdenri qua.-l1:!onc r.ltlS l'rob~
mm cfl:,n on in propnet:trc (cd in fru él:u contifbnt, & de fruttll
domaOlI Regis cognolàr ,he'bCuria ex imisdléhonc ordJllJm,
in prima lllfl::i(l.l &: (uprclllo tribun:th: &: pro prerea ems nono
nem , vd ordllun.lll1 Illnrd:J:ionel11 , qU:ll11 haber ln hac ClUIT.
prinCJf'alirer mot:J. fuper (olutlone lauclll11il, milllmc lmpcdlrc
pordt qll<1:lho ill:J. inCldens, turer dlrefro dOll1mio rra.-dlorum
dlrorllm ln cmphytcl1fin: quamuis COl1cern:tt futldorum rro
pricratcm,hoceO:,dlrcél:um d o milllu illort:m. ~ia licèr Cuna
Don pollir principalircr cognorccrc de: propnerarc R egis domanij,cùm hllll,ltàlO pcrrlllc~r ad tlt.:lo >CO llll11llTlrios dUllllni\,vr
dlcl:um efl:.ramcnli 111 cauO:, , III C uriJ. princlpaltrcr 1110r.l fupet
fruùl1 domanl) vcl ali a tîl)~ncl., (cu im iurifJiJ:io Jd CLll"l:l Ipe
der iure ordll1:mo) incidat qu:t>{bo ahquJ. do nwlll , tille dubio
de lib poterit Cuna incidércr C gno(cere/1"otw.C ,h /I,d.l. I.C.
1 dr ord.llldir.b.dc ord.cQgllil.N.lm t 1lldcx ur,\in.lrius c.lldl;; princip:lbs,cfl: fcmper compe ten' cautTç incidcnti, ,cri'lm cn l11Jl1a-
hs,l..I.c.de ol"d./IId.l. 1. c.dc 0JJ.f(rfor.pro0i1uf fts pemm.l y,.I.c"fd Irg.
Corml.dcfdfl·1"Of/wn Alex.wdmm. C .Id {cg.Corn. de ,,4,,110". f~CJr
Ijam»';. ~(iJJ.dr J/Idu.J/JiJa.• I.mlCrfA''''JJ. § ,1/1/!ur'1>'./ld(/"rl.vbi
illdex malcficiorum qui non porcfI: prmcl pah tcr t:ognllfccrc ue
cauih pecuni<1rll , porerir ll1Cit!entcl. &. ccol1l1crfo llldcx, qlll
~ princirahrer t de cnminc non cognoCci t .potenr cognolècreincidclltcr,l./I"od w/lJndl.C. de con 1. ob IlitrOn ColU/f."". &: r~tJoncm
ponir rcx t.in 1.1.c.de ordln./lld/C.qu ,a licct dc C.Hl O·:J. lnCldentl cogno(cat, t:\lnen n on prortunciat, ni fi Cuper principal\:& Ihi noum Ccribcnres.
Er ex hoc lCquimr vnum fingulare, & :\d m oJum l1oran6um:
qut:l
Caurr:'l64·~x(b"
8r
qui.l t qnado iudex,qui ex ordmaria pOtèfl:arc non poterar prin- 3
cipalirer cognofccre de qu:dtlonc incidcnti, fi de illa plcnè incidcntcr cognofcar,[enrentia lara non parit cxceprioncm rd ll1dicarx,li pofl:ea qua:O:-io incidens principalitcr rraélcrur in aJlO lUdicio coram iudice ordinario illius cautTe;, per modl1m afrioni s,
vt notabilitcr declarat Pau1.dc Cafl:e. in dl. r .c.de ordo iudluuü.
6- prdidil1a, qual1doZIIdiX habil iur1dllliol1lm cogl1ofct/ldl.vbi citat r:J.tioncm,quia li non poreil: wdcx (uper
" '3'Ô' c9/+"·7';11 VirjiC.
incidenri pronul1ci arc,[ed folùm cognofccrc, Vt pronuncier fuper cauiTa principali,cuius cll: iudex competens, ergo nec, q l10d
cognouir Cuper it~cidenti , dcbet ius facere, etiam mte:r cafdcm
partes, quali racitè (uper incidcmifuitTet pronunciarum : q~l:lli
non po(sit exprellè {uper incidemi prol1un ciare, crgo nec taCitè
dcbcr intcIligi pronunciatum. 11e plus operctur tacirum qu àrrt
exprciTum,arg.t qUI ad urtam.ff.locai. Et hanc CenrcntiamCafl:rcnlis fuir Cequurus AngeJ.de Gabellion.ibus,de Arerio,tn tft ixprtf
]im,de apfellal.cot. 1 L.in verjic.Secul1d'o fe'f/lJtUTtX pr"di[fù Alù" effi[filS. vbi d icir, quando iudex pronunciat malè appcllatum, &
nullitas venir principaliter, 110n potcrir amp!iùs dc nullirare
quçri:(ecus, li vcniar incidenter: quia fenrenria Dunql1am r:lrir exceptionem 'rei iudicara: cc(peétu incidenris , de quo iudex
non porerat princip!lliter cogno[ccre , fcd folùm re(peél:u cauifx
principalis,(uper qua fuit dunraxar prollul1ciarum .
Ex fupradiétis t fequirur nora bili s dccbrario ad doétrinam 4
Barr.il1 d.f. 1_ vbi qu:erir,an (cnrcntia Jara (uper caullà principah ,
pariar exeprionem rei ludlCarx fuper lllcidenri, & impedi lt hm
ingrcllùm, fi ponca in alio iudl Cio quxfl:io incidcn s prinClpaiIret,per viam aétionis,dcducarut:vbi difl:inguir,an fu per incldéti
fucrir plen è cognirlll11 pcr iudiccm,& an fenrén a fit abfolurori:.>.
vc/ condemnaroria,& mu lta :dia qux ibi pofl:Barr.fcribunr DD.
Nam omnia illa proccdunt , quando iudex , qui de incidtnri
cognouir , porcrar ex iunfdifrione ordinaria eriam pnnClpahrer
cognofcete de illo in cldenti : fiquidem runc procedlr difl:ln tl:io
ilIa Bart. & Dofro rum: Ccd qllando de cauifa incidcmi non po terat principalitcr cognofccn:, & per conCeql1ens nec (uper incidenti pronunciare, runc non procedit doél:rin:t Barroli, nec
en necctTari:t eius difl:infrio. Quia fiue t plenè fuerit cogl\irum, 5
fiue minùs plcnè ; & fiue fentenna fit concleffillaroria,llue ab!olutoria ; nW1quam p:trit cxceprionem rci iudicac3! Cupcr inci-
L
den
�s,.
Cau!t\ 64 UXIl:.l .
(!cm;,!i poO:ca in al io illdicio alter ca!dcm partes, coram iudlce
colU!lcnrcnti illius caun: ',pri ncipahter &:. pcr modum agédi de·
ducatllr,\'t ddhlln cO:, &: fUIt co nclUrUlll Îll hac cali (fa , vt conilat atrcO:o pnblicato,dlc t6 .FebruariJ.l560.Siuliliter ponca fuit
concluCul11 & iudicatlllU:codcm :1nno mill e!lmo quingemdimo
fèxagClln1l',dlC l.Marn), in qnadam c:lllllà cor.un Curia mora,
ruptr lolurlol\c blldll111lllltcr Clalldlii Spitalleritlm conduaol'cm IUl'lUtn l.ludunlOl'Llm, &:. ccnfùum, qux Comes Prouincia:
h abcr in ciuirace Digne,.lgCl\rCl11 comr.llobannem reum exal.
tera , (lui bud.lucrat Capltldl1 111 Digniélis Ecck!ia:. ln qua c:luffa
di thlll1 C.lpltulul1\ dIGcbat,d!r~aum dOl11mium l'ci alicnarç, pro
qua pctcbacur laud1l11iuIl1, ad limm Ecc\c!ia!11 pcrtlncrc, & non
ad Comicem Prouinci:1.',dominul11 in Coltdtlm dié\:x cillitatis: (,!;
Iicèt hxc quxO:io incidens concerncrct fund i proprietarem , &
dO!11anium: l'amen quia principalitcr pctcbacur laudimmm,
incidenter vero &:. pcr rnodum cxccpcienis 'lll.TI'cbatur de dire.
élo dominio &:. ptoprictate, com111uni vota dom inorum fUll'
conc1uCum,caufhm hânc non elle rcmitrcndam ad dié1:os corn·
mllfarios dom:lI1ij,fcd retincnda l11.~ia quxO:io lalldimij prin.
cipalirer 1110ta,erar de iuri[dlé\:ione ordinal'ia C u nx : licèt qux·
il:io proprietatis incidcns concernerct domaniLlm RegIS. vreon·
ilac arrcfl:o larc dic 1 6.Febrllari), 1560.
Cautra 6} . ~a:0:. vnica.
1
C A V S S AG}.
Erenga rius R uffus debiroris Balthcza·
ris Barbani pra:dia , 'qua:: ob creoitum
5Gl!9. Borenoruffi erane flbi oblig.ta,
Pro[enc[cali Aguéfis imperio ecpit in
pignus, eadcmque prxd la tlino nundi·
no haChe [uppo(uü,& acc:rbifsllna: voci
pra:conis [u biecir. Sed appc:llatione intel po{ita à Barba·
nio, amplifsimi hui us Prouinclx Or,~inls pbciro, appel.
latione omnique appariroris proceJTu refèilSis) & irri[is:
de auéhonis iure veé:bgalis, apud ulffim o~ veébgaliii iu·
dicc~)\ire [uborta:& inde legitimt di[cll([a:Placuit irrita·
ris cxccutionibus, nihilominus aué\:ionli vcé\:tgalia n[co
dcbtn
83
deberi '. Pronuntiatutn Spiritu Arndndo publicallo, &
Franci[co Ruffo lttigatoribus,die 18.Mani j, 15 61.
a BaLin I.li prxdillm .C de œdilit.;l'hon.
s r 101 101 A
RIA
f2J' AE
S Tl 0 NI S
'Unie" , Ca/1f.t 65 ·
Cabella 1"d!follli debet ex quoltfm CO!ltraB/I, !lOlt debttur JuOlt/ra[f" !lU/ID ab initio, 'U~l ipfo ùm refolr/to.
1.
reéligalia fi"'t odiofa,& à iuris dtfpofitione exofa.
3 ContraBuredJJibilO ,jfeus nO/l rejlilliit gabt!lllm, qI/am I/CaperAt
pro illo contraB,..
4 l/lri I/limi,ex liB" j!lur certllJ perfonlt4 pri!lcifalittr gifl'o , pttleg;'
'Ut!.flattlti difPoJition'é '1"4'0,1'1611 POJfÙ!l1 principAles cmtrabCittts poJltA reI/OCIl!ldo,(IfJfo!ldo, & A~l!IlIlliîdo il/ii aBiÎ,pr4illd/care.
1
.f2...,Y AE S TI O.
Il
Idebarur nonullis auélionu vefrigalia, irritis faé\:is exe(;ucionibllS, minimè fo ll1 cnda, & [oluca rexpcri poflè:cxemplo gabella:, qua: ex {bruro {olui debet ex quolibet 1
conrraetu,v t non dcbeatur de contraé\:l1l1ullo ab initio, vcl ipCo
iure rcfoluto:!icut co nçludum G uil.de Ctln. Bart. B:lld. Alcxan.
Pau l.dc Cafl:r.Iaf.& C€ribenrcs comuniter,i!l If. §.fcd 11/ill lIoJlra.
co/. 1. 'Ut11""ri' h/'c.C.eomrmm.de legato Alber. Paul. de Cafl:r.Corneus & 10. Fa ber,;n /. J .c.tjlldnd.lll.4b empt.difècd.C]uib.in locis volunc,prout Iaf.tn t.l.C de iU1'.Cmpbyt.irritatis executio'\ibus aué\:io·
num veé1:igalia non dcbcl'Î.Scribit in limi li PJllor.in conf 6 ').'1.'1"etur prim'D dictndum.l.l.vblnotabihtc·r corului r Cuper O:aturo dlf·
ponenre,n ex feclldo decrero rOlllJtllt gabella,!i dcbltOr,ql\l par
[us eO: CeClldulTI decretum, illrra all nu offcrat crCdltol'i dcbitll,Vt
diflraé1:a bena reCl1percr : iu xta dirpOlltiol1cm IlC.de il/r. domm.
impetr.vel fi ab ipfo dccreto arrcll,llIcrir , & colliriganrcs COIll'promittanr in arbitras, qlliid' dccrctllm infirment, "rroque
oaCu abemt/nnc. ff. de pilO. B.11:!.. il, 1. conCuluic lion e(lè [oluendam gabcllam : ql10d diClt verum l'am de iure q111m de xQl1irate. IO:l1d idem Ccqulrnr AIGat. il, 1. cepiflè.ff. de '"ab. f g1Jiji.
Et maximè ,
cùm veé1:1gali:l !int odioCa & à iul'lS difpoli- 2rione exor.'l, 1.1.. C. nOl/II 'UeB. 11/Ip01J.non po!! 1. 'Ueéftg.tll.1.&:. qllx lbi
not.Barr.ffde p"blic.'lJCB.& mnmijf. &:. 1Il odio!is ni5 dicicm qllid
faélum,nilidu rcr,'J1am & eg~.dc ·1/erb.jig1/.&:. in am~iguis CüqlllL 1.
mur
.
t
�84
•
CJullà 6 i .~O:.vnic;!.
nllIr,quod ell: minimllm,l.n",brguù.jf.de reguL.wr.imo in re dubia
contra IiCclIm iudicandtlm,l. mn fllTojfde litrelifè.& maximé,cu
IiCcus, vel CillS pubbcall11s cerrer hoc loco dc lucro captando,in
penucicm ip!ius Ruffi ,qui damnum proplll{arc nititur, cui iUll
magis {ubllenirc {oient, quam ci qui qua:rir lucmm, [.4)crultl. §.
Jijlde millor.2 S. alln. nihilominus pla cuit Cemcmia, vr auél:ionum
vc~igaliJ , hoc criam caru, lirco vcl cius pllblicano cx{olui debcallt: fecundùcl opinionem B.tidl, in lJi puditl1n.C. de <tdiliuc110n.ro/.l.Vtrjirfod nllt/1t1ld rrd/lIbitione. vbi concllldir,co1ltraUu
1 redhibiro,lifcum no rell:itLIcre gabell:lm, quam rccepir pro contraél:lI , {cd veflditorem illam cogi re/bcucre cmrori, qui ilIam
per(olucrat Iifco ,per./.dtbeljJ.tlr ,edtlit.ediB.Nam gabcUa ha:cauaionum,limpliccm aallm .1l1él:ionis conccrnir, quo ca{u plocedIt li ne dllbio dolhina Baldi,allcgata in d.l.pr-edwm.vt dicit Car.
Molin.in rmfimlld.pnYl( ù] l.pdrlr,§.L 2. .in 7.qtl-eJf.in finalibl" v/ybù,& Ardus Pincll./II rtp.l. 2.C. de refrind. vend. in 2. p~rt.lI. 3), &
quam\Jis ha:c {ememi~ Baldi non approbetLIr ab Angelo, III d.Lft
,r"dit/m.nec à B~C[ach.de Firmio ,/II traBntu de gnbd/ù , ill prim4
parlt fl X/,f p"rtis prillcip,dis in 7·1H<tj1ione. tamen in hoc ProuinClz
Comiratu haaenus fuir recepra, V[ rempore memoriam homi11IS cxccdcnte , {emper fuenr Cecundùm .Baldi opinionem iudi·
E'.l tllm , vt iam pro legc (~ruetur. arque adeo vt annullaro proccl1ù execuroris, cx defcél:u ordinis & formx {olennis non Ccr·
narx, auaioI1um veél:igalia,qllx fucram ex hae caulTa fifcoperroluea, minirnè rcperantur , {cd cxpenCarum {orrem Cequanrur.
Hinc Curix faéh confiirurio 1 vr primo iueanru, hoc cil:, prima
aU G1:ione faél:a,illico auél:ionis veél:igal exigatl1r , etiam!i ali) duo
Jl1cantus(qui neri Colent Cub hafia fi(cali in prçdiorum dilhaé.1:iombus ex caulTa iudic:lti captot\lm) non {ubCequanrur: adcovr
condirio vnius ,ex mora vc:l dcfcél:l1 alcerius, non pollir lieri dercrior. vnde faaa aué\:ione {tattm ius vcél:lgalis ex ip{a qll:crirur
fi(co,vel eius pl1blicano, ex di{polirione conll:irucionis (upradi.
él:x. Sed quando aau inter ccrras per{onas principalircr gd'to,al.
ceri per legis, vcl Il:arllti di(po!icioncm ius aliquod qua:rirur, [Une
non ponimr princip.lles eonrrahenres per corum d,Cpolitioncm
reuocando,ealTando, & 3nnulHido iUil aél:um , Cl1l ius fuit Cerne!
quxlitllm,prx iudicare: nili ipCe nominatum conÎenriat, & vclir
libi pr:dudicari.vt ill iure gabella: boc lirmat Bal. in/.fi m1f.nll.
colf.pcr ilium cext.c.d, aOflIlI.llnte nlt!t. & LAng.in.§.q'lÏa'l.!trD. 1
iltf..
r
Cauflà 6 ~a:n. vnka.
8f
in/Un IIl/th.d, n/lpl.per ilium tcxr.Ang. lmol.& Alex.in l.allajfde
,.~ il/d. Prohar hoc etiam rcx.i" l. f!fde p.,B.& i" /. infulam. §J.j[.
fllll/.matr.vbi Alcx.& in /./urtfgen/ ,u.§.adeojf de pallu. & ibi Ang.
& Paul.dc Call:.Phil.Dccius,in /.pftcJ.Col.2..C.depaB.& Bcrrach.de
Firmio,in trIlEfat,.,dt gabtflü,i" 3.paru.S.paYtif prll1cipalù''lu,ej1. 14.
B.ll'bar.conf43 flmpJlernA.Col.l.ltb.2..r acob.à Sanao Gcol'gio,in trAllattl,de op.-r.col.9.verjic.hAbmt eti.lm.Sreph.Barr.conf 199· vifo raft·
lib.I.&Ferrerus,in conjiut.BurguodùI. ill til. de je'ldu.§.IS .nam iure
meo, quamuis alrerills faél:o mihi qllzliro, polTum libcrè vri ad
mcam vrilirarem, etiam comra eum cuius faao ius hoc fu i eOIlCccurlls,lJi poftmor/4m. §fjfJe bon. pof! co"tr. t.Pb,,/' & ibi per Ccribcntcs. nec tulle cclTanre cauilà celTar effeél:us. nec perimitur
cum caulTa ius {cmcl alrcri quzlirum,l.cùm vxorijf'luando d,es ftgdt.ced.lfjfvNde liberi,& in !imili hoc lirmat Barc. in 1. 711;'1.1. §.
Impe/'dtor.coLfn.lOjfde leg.2..& confil. 31,(jHid4m duefû/. AIber.in L.
dm/jfde regu/.illr.Ioh. Andr.ibi,in mermrialibU4. Ex quibus in hac
cauth die 18.Martij, IS6r.fuir pronunciarum, auél:ionum veél:i·
gal publicano, edam in irrirum deduais execurionibus, pcr[ol\ICndllm.
C A VS SA
66.
ISe 0 (oJutum ex caufiâ tran(aaio··
nis Ja'.ldimium , pofl:ea [enatus placiro
tran[aaione re[ciffa, ( quod eirer geCla
à minore curarorem habeme Gne curatoris authoritate) condiaione inde.
biri repetebatur. cauffa litigata, & ex
conGlio iure dîél:o, Placuit Senatus placito lrrira faaa
tran(aaione,laudimium, quod eius nomine fuerat(olumm, reperi poIre', licèt publicano, cui [olurum fuerac,
inaudico b cran{aQ:io à Senatu re{ciira Gc, die 14. Maij,
t S61.
~ Vt voluic Molin,in l.pane c:onCuctud.P,uiUlt,dc. mar,fcud .§ l1..quzfiione f. n. 12..
qu:dl.Ii,dc 7·n , j r. JG,& 40.& yid.htc in primaquzrtiooc.
.
b Cùm flJcric pronunc iacum cum co. ad q~cm principaliccr caulfz dcfcnlio.pcnincbar,
alAC cnim nOCee czecd6,qUl ex conCcqucntia uanrallionis lUS fuerant c:ocrccutÎ.1. Papiniaalll.j.fi ex caulf•• tf.dt ÎQolf.ctfiaft1tot.6< plcoiùs diçÎ!uc
in 1.quzfiioOt.
&
rue
L 3
IN
�Cau{fa66.(~!dl:.
S6
11'é
cnrs
CA VS S AE
r.
DE CI S IONE
duo fitmmt dllbill.
Pnrnurn,an irrita faél:a tran(aél:ione nihilominus 6(co debcremr laud imium .
Sccl1ndl1m, an Senarus placitum, quo tranratl:io re(ci1fa &
in irrltlun deduél:a,fifci Pllblicano' faccret prxiudiciull1. cllm litÎ
principali Ilec prollunri:lto inreruenifIèt.
en
S V M MAR 1 A
.fZJ' AE S
TI 0 N 1 S
prim<f, CIII1ft 66.
LlllldimÙI13f debcturex Ir4I1foéli~m, ql/llndo domù,ium eo'': ca tr4"J[crlur acapta puuniA.
20 L4/1dimium nOIl d,be/ur ex tra»foéligne ab initio nuUa.
3 LaudimifjM 110» debuur ex contranu, fel1lentia iudicu refliffo ' /x
cauffi de prl/terito.
1
l
2
..
ri
f2.Y AE S TI 0
C:lu1fa 66. ~:dt 2..
87
ex(olllendum cffe laudimiulll , Ir poll Guill.de Cuneo concludut
communircr fcnbcntcs,lnl.ab emtio»l.jf. de plln. Bald.Salic. Alber.
&. Philip.Corncus,in lf,§.fed qllilll1ojfra.C.comm.de legat.loh.Fab.
111 {.l.C.qlMl1d.!tub.lmt. dtjèld. vbi concludit gcneralirer , non dcberi laudimium,quones co nrraél:us allqua pra:cedcnci caulfa cicclararur mdlus,& Andr .TiraqucLin tltIIlo , dnetraifl ltgrMgier.§.r.
1.10Jf.L.I1. 7 .quod procedir criam , quando t rClltcmia iudlcis vcl J
SCIl.ltllS dccrero , cx cauffa de prxtemo , conrratl:us reftindicur,
quia ex illo non dcbcrecur laudimitl:vr dl: ex mente Baldi,tn d.lf.
§fcd qltia no.rlrl1.col.primll.7.1erftc.fld 'flldTlt Uc.& lbi quoqu c hoc no rar Albcr.m 7.1lrfir.itcm addIlClNlr.& 10h.Fabcr,ibidem, iJl7.1er/'o,irritI/ifl. Et Corn .colji.& Paul.dc Ca(1:r.cif.t . 7.1erftc. [rd II/IIC qmd addll,
& in limih P3noLconfil.6 9.7.1idelllY primo dicendflm.lib.l.ideo (oluri
dac\)[ rcpctino , vr nouilIimè probat Carol. Molin. in [. p"rtc COI/jiu/. Pdrlj.§. 20 L,'l".df. r .n. 3 3.uillm fJll,tf!. 6. & 7· vbi copiosè profequilLtr qu x(1:lOlIcm hanc,11. 3 r· 36.& 4 0 . Sic pronunciacum dlc 4·
}.bIJ; r j 6 1. Amolllo Beffono inris Liccnriaro, ad repcmiollcm
laudim') colltra lifci publicanum agenre.
P R 1 M A.
Errum iam ac iure conlbrutum dl:, ex t rran("étione
deberi lalldirniu m , quando res aliqua damr pecunÎa
.
accepta,vel dominillm tran~feTtur:fccus li penespor.
lidenrcm cx cauffa tranC'1tl:ionis dimitcatur, vc volûr
commtl ni ter fcribcnres, pcr illll m rcxt.in·lftprofimdo .c.de tW,fla.
Perr.1acobi,in li/.de anion.in rcm pro re ""pt,yt.col. [l. 'l.'Crfc. /llmJi
m dlbaur ex CIIUJ1à tranflnionû. Cha1fan.i" titulo, d(j cen;es. §. 1. In
'/llrbo.retenu.col. 3.'/lcrftc.adl/erlc ad lIwtelam.Sreph.Bcrtrànd. cMjillg
32. 1 .7.1ifo caft.ilJ prinClp.LJb.l.quem fequicur And~. Tiraquel. In /ttulo,de retrainlignAgicr.§. r .gI0.14.n.6 3 quod proccdlr & habcc 10cum, quando cran(atl:io de iurc fublil1:ir,& cil: v:tlida. Ca:tCtùl1l
li aliql1a t rarione aue iure infirmetttr,im Vt ab Îl1lrio lit Ilulla, &
nullius momcnci,quemadmodum hxc, qua: fuerac faéb à mino·
re cmatorcrn habentc , line curaroris aurhoricate : quo caru iUla
ciuilia illam explodunt & irritant, IJi curAtomn IJdbel1J. C. de in in·
ugr.rrjlitu.minor.& in c.conjfitlltJu.in f irmé/I' gloJf.ibi,in 7.1/Ybo,fo//liI'
.i/tU . de rrjlit. in imcgmm. & tiJnc cOlll1:ar apud omnes ,null~m
•
.
cx(ol
SP'M MARIA
G)
Ca,iffo
1
V AE S TI 0
'""-'
1'é 1 S
1.
66.
Sententia mm lcgitimo defil9fort lat4, fiât ÎM quo ad omnCJ tflli (.'(
c01Jftquentia l.tdi poffint. c.turtlmJi non fit llllll cllm legitimg dtfimfore,non pr,ûudicat.6o Il.'L.
JZY AE S TI
0
2. .
Eriras huius qux(1:ionis pen der , ab anrmoll1ia duarum legum, inlliccm pugnaneium,
& eamm conciliarione. Nam rCXL ln!. P,'pinianUJ. §.Ji ex Cl/uJfa.ff. dc Inojf ttjfllm. vulr, li
conrra rcl1:amcneulU curn hcrede fcripro
pronunciatllrn fit , facerc liberratibus & legaral'iis omnibus prxiudiclUm,adco vrfolut:! legara rcpcranrur: fcd è diametro concrariulU in eadem re
co(1:icurum vidcrur,i» l.r.jf.de txcept.reiilldicat.Sed placec mihi illa rario, qux cornmuni iam vo~o, ae maiorifcribenrium calclllo
con
�88
Calltr:"l 6 6. ~a:([. 1..
conhrmatur , vc texrus in d. §.Ji (.'t clf/1fà ' loquatul" co ca(u, quo
1pronunciatllm cil: cum legicimo dcfcn(ore t,hoc c!l:,cum co ad
qllCIl1 (umma illius cautr:1:,~ dcfenlio principa1ire~ perrinet,:f1Cut ad heredem (eriptllm dcfenlio tdl:amemi : nam tune (entencia lata cum hcrcde legitimo defen(ore , facit ius quoad omnes
legatarios,6<: Illis pra:iudicat, d·§.fi (X w1fà. adClo Vt ex comtnuni opinione omnium (cribcnrium (encenria rc(cHloria rc([amcnri, vel alcerius inlhumcnri, vel a6l:us , cum legitimo detcn(orc lata, ad quem negoti] defenlio principalitcr (pc6l:abar, faciar ius
quoad omnes,qui ex con(eqllemia rei damnum vel commodum
con(equi debenr,licèr non inceruenerinr lici 6<: caulli;.
l.
Czrerùm t li lis mota fuiffet ab eo , ad qucm principalircr
cauffz dcfenfio non perrinebar,& (uperatus lit,tunc pronunmeum aliis nullllm affcrc prziudicium ,1. f jf de exccpt.rei iudic. qU:l
illo ca(u loquirur ,& incclligi deber. Nam in illo texrulcgararius.
ad qucm principalitcr c:ll1ffa cc!l:amcmi non perrincb~t, egerar
ad legarum & (upcrarus fuerar : ideo aliis legatariis & liberraribUi, & muIro minùs (cripto heredi, non nocet res iudicara. Er
hoc modo conciliant illa iura, alioquin pugnantia & contraria,
Bart. Bald. Paul. de Calh. & (cribenres communitcr, in d.l. 1.6in d. §. Ji ex Cdltjfo. Cynus,in L 1 .c.qlûb.res iud.non noc. Alex.inl.ft·
f(.(ol. 7 n·3 off·de re iudJcribenres in iure pontificio, in c. prlf. dm
iud. vnde cùm in ca(u no!l:ra: qua:([ionis fuiffct aaum & iudica·
tum,fuper nullirate tran(aaionis,cum eo, ad quem principalircr
cauffa perrineb :\C,~ hris defenlio: mcriro res iudicara & rc(cillio
tran(aél:ionis faaa, nocer !i(co,& czCcris qui ex rran(aél:iol1c vrj·
Iitatcm acce{foriè (perabant, ac ius ex ilJa. Pronunciatlll11 die 14.
Mai),I ~61.
sr M MAR 1 r M
l
CArs S A!
67.
'"carceratum pro lIb~riû,& eXfewfis cfjJfod,1l!. CllraTU ClmmmlarÎrw·
fis Yetinm po/tjf.
CAVS
Cauffa 67·
C A V S SA
89
67.
R 0 ci bariis & expenfis carceris cullodia:, Georgium Pauillonium, publici
iudlci) rcum, iam {uper crimme iure
diéto, & muléta, ad quam damnams
fuerat, ex{oluta, commenraricnfis rc.
tinebac.ille Curiam adit {uppJex: non
iulla cauffa retÎneri cooq uerirur,euoc:lto commenranéfi,diC2.o . Iunij, 1~6duit dl6tus P;\ui!loniusIepul1ùs à petitione:donec commentarien(l (atisfaétum erret.Nam ab
antiquo & pcr manus id lieri con[ueuerat: nec deerat Jegis a:quitas, de qua in lfi nmJforiJtf.in princjJ.de pignor.4c7. vbi
gloffin vcrb.pwmiam. qua: de retentione ob cauffal11 cibariorum nominatil111oquicur,qux licèt dubiter, tamen eius deciÎ!o , intrcpidt [eneoda dl:: Vt ibi dicunt Bart. Alberic. & Raphael. FulgoC Iacob.Butrigal in 1.Ctlmfimdtu.§.
Jiftmum t'IHmjffi cerl.petat. quel11 citae Alberic. in pr..diéfo loco.
& in (lmili exemplo (lcf~ilfe iudicacum ab amplilf. DeIphinali Senatu,(cribit Guido Papa:,qll41.448.il'lcip.ji incAmtlU. & qualTIuis conrrariul11 Regis ediéto tùerit cautl.1lTI,
anno IHo men[e Augulli: illlle! [amen anrepublicationem nollros non ligat, qui allis l110ribus & conllicutionib us viuunr.& pluribusfùl[ probamll1 ftlprà clu!1à 1 nec
noulllTI'ell,l1ouas leges non ligare P rOllinciales, nilÎ poll:
duos men {es à rem pere iIl {in uatior-m:fI' ufl/lhent.~ '1f/C7.110U<f conjl.pojf injinl/.eIlY.pojf dl/os 1I1mfls ligent. coll. ~ . Hic mos reri nendl incarccraros pro cibariis & expcnfis carcen ,pollea exoleuit,ed létO Regis v(u com probato. vr hodle ex illa clulfa retin eri non poiJim:commenrariéG {alua létio ne.iuxta {encentiam lacobi de Aretio citatam in tMlaPllf<t
'rcif448 .
M
CAYS
�Cau a~ 6 S. ~:d't.
90
CAVSSA.
91
J.
IN...,
68.
cnrs
C _IrSSAE
DECISIONE
duo filmmt dllbia.
ON 1S Georgij Pauitloni arreflo Sen:nus publieJtis , lationa\i~in duas vine,\s, &. parccm domus, gua:: pro dote
Cathennx Leotardx , wcorisdldi Pa·
uill oni, eo vergemé ad inopiam ,iudi·
(is deereto fuera nt addiGtx , manum
miccic Regiam.Prouocauit vxor,quàd in propria pr:cdia
manus effet inicGta is nihilominus ab illa pet aué:honem
oi{haGtione, cui &. reliquas Olai Pauilloni facultates ad·
didit,non dcO:itit.Cau{fa tandem de eon[en[u patr onifi.
[ei,qui omnia iura ~û:ricis ad amuflim perpenderat, apud
Curia: [eribatum de more deciia eO:. vt re[ci{fa venditio·
nc,ad [ua prxdia cum fruGtlbus Lcotarda reO:itueretur.!n
executione hui us arreO:i, loannes de Fauris , cui publica
auGtionevinex fueranc add iD:a:,intercelfit:rem non iudi·
catam/ed gracia &. co \lurlone deciCam autumans: nec, Ct
benefuiffet ludlcatum, poffe rlhi, non vocato necaudi·
to, prxiudicium f.leere. Maximè cùm bendicio\. beneà
Zenonc. diceret re tumm . Placuit emtorem rei fi(calis
non LUllari benencio I.hene à Zenone ' :niG ex cpifhlma.
te procelTerit venditio b. &. Curix placitum de confen[u
patroni fifel à vendirore tlJbCeriptum ' ,& pronunriatum,
emtori rei fireaEs felenti litem; prxiudieium facere, Ct bo·
na nde,&. ob iuO:itiam cau{fx,prxO:itus Gt eon[en[usd,uie
1.0 Nouemb.IJ61.
a B3ld.in car.6.coISo.de te iud .Iaron in AlUh cDt,quas aa;one5.n.s.Cod.defacIClr.lc·
clcC& dlcitur hic ,ln 1 .QUa:n .
b I.h~n(' Zcnonc.§ q'JX omni~ Tc(eca ntes .ibi,(iuc PCt ptoCQtatOTcs.Cl cpin .tlmalcu,
m::n nonro,fucttnt :IIffi~natr. vt <\1'I:1,\n 1.ql.l%f\io ne.
C IJxpc:.A:~.de tC lu\licat.cap.pcnu\t.i.n 1.ICrp.Cod.m.& viJ.c hÎI:,in pllmaquz:fi.
d Sccus" pet col1u Cionc lU .v lde hlc in ptim~ quzn;ODC.
a
IN
Primum, an p!acitl1m CliriX aplld (cnbarum de commllOl
con[en[u faé\:um, & pro more {ubrcriptum, noceat emtori ,h:lbeatql1c execurionem IlId,cati pararam ( vt dicltur ) contra cmtorem .
Secundum,an romm fi(callum emtorcs iuucnrL\l' l"cncnCLo ,.
bme J Zmom.C.de 'fll.ldri.pr<tfcrtpt.
sr
Jo{
MAR 1 A
f2.J'AB S TI 0 N l S
prim-e, C,tujf< 68 .
ConfijlJo f.léla ptt mod/mJ vOIIl11t.1714 Ïtmfdi{ltonu • IYIMfoëlto , &
comprol'JlljJum.b vendltore,non pr41udlcat tmtori.
:z. Emlorfitms vendltorem dgerc pro1'& cmta, mc contradlctns,fenttnlitt (J/m vmditorc prollunciat,' pr.•iudICM fbi .
3 Tlt fentmtia lat~ ci; vmditore fcimu ,emtort ri pr,eilldmt,dllo re'l,IimntllY: Primllm,vt emtorift foéla cjfiOualu tradtlin, alumm ,vt
venditorfitfitperatu, ex tif C,tllff"ex qI/a non pottl/fot dormnlllm
rci tramfim ln emtori , adâl vt emtor ipft';i eg,flù ,fllccubtllffit.
4 Senfcntl.1 ob foL,m cOflf/lrllMI.l?lJ l,tin mm 'tJCnduorc, pr"i/ldlcnl Cflltorl [c,o'/I,1f1,rndo I/Idrx[f/il mo/lU .Idfe i"dicn"dum (X /If/hlia
1
CAItJfe ,& 'T,,I{'Ylt.rU prrb.lIjonflm
Il
.
~r
AE S TI 0
,& l/8J1 !#\'folll ctJlIt:!7J!J""1
P Ji l ,'.[ A.
~ Vonlam pbcitllm hoc fuerat faé'tum mlltuo COIJfLlIiÙ.
. 1 parrolli fifci, & procuratoris Leotardx, ab clrqllc pro
f.1! )§ more [ubfcllftL1m; videba tllr , quod 11011 po ll~ t lÎfcl
Cll1 tol ibus prxll1,bcarc. ~c madm odllm contdIto t
faél:aper modum vO!<11ltarlX llll'll<'bél:lonis, rranf.1.:tto , vd compromifIi.lm ,non pra:lL1di c,u,l.ccrlum.§}'· d an & 'pfos.jf. de cp"fijJi~.
lji dic7ttm.§ji comp.onttfi.o.& ib l nor.rcrib.jf.dr fllfE!. I.ffitjprO". §.
q/lI1mllûjf.de m~(teJf. Bal'/.m 1.pIOn §/i !Jem.ibi quoque lm,,! .if. ,Id
Treb.Anr.de BlJtr.m c.pm.dere IIId.lI111./h r.ndl//;. de pr«[cr.vbl
fcribit Panorm,&copiost Alex.il? ',ftpe.jf.de re itld.1l. Il. 6 .11. 7 .Ni
nec fcmcmia lara per colltumaciam véditoris nocer emton , I.qltl
ma
M:z.
1'<f"
1
�C\ll(fJ. 6 S.~X(\;.1
1·,pwli,lI1fù·§fff.,lt IIIrfl1ejfdffi'l"llf14 p/flriIl1lJ.§,
9%.
rff. dt Itg.l, l, pr~·
fis. C.de pzgnar. noc·Bacr..& Alex.in d.lfopc.Co nrrarilllll can'cn fille
in hac qu:dliollC conclllCum. Nam quando emeor altculul rCI
(Cl[ , & pacm:r allrhorem ruum , hoc clt vcndirorem agere, vcl
COllUCllltÏ pro t e C01r,l , ncc co nrradicir,fi vendlcor iudlcio ti1re.
r.lrus fi l' ,cmtol"l I"oknn rofl:ca .Igerc oblht rci ll1clicarx prxfcn.
pno vr elcg,lllrCl" 11 hrcd lus,11J If; pc ff'de il/die. vbi fcribe ntcs hoc
nOl,mc pel' ilium rcxr.Clll cci.un adll! Flllarllr rexr. m c.pm.dt ll iu.
d;c.vbl Ill noc.Pano r. Butr.B.lld. & cxrcri (CtlbellCeS hoc mdllllt,
~ ~od adco VCl"ll111 dt, vc T Ccntcnri.l hoc 1110,10 bra CO lltra ven·
dirorcl11, excqui pollit CO ll Cra cmtorcm p tTdTo rcl11 l'ci faâulll
lire pendenrc, ctial11(i lis ei denunclata ,.l llC cx lu c c<lullàiniuÇ
vocarlll non fucri r.Barr, tn d.l.ffpl'.Col.f.n+tn ~'1".fJl. 11/ r,;ufi/l»!
An prdleXlfI/JfI//IJ fi:nrml/,ejilll eX(C(j/ia con 'ra poffifforcm.& Cuman,
{ol. 3· verjic.c.l: I"i fUllli tflr , ,/flod flntmli.t , l,Il" (011/1'•• ~ 'md:/omll dt.
firJdmtem, ml11Jd.llflY cxcmll6IJi eOl1fr.lCmldrt"Jn. 13{. A !ex. n. 1 05 .An·
co dc BlItr in d.c. pm. & Innoc. in e. C/lm fitler. rol. ft. dt' fe II/d. & ca
ex voro o mnium Ccribenriu 111 , in e. pYnp~Jiuf.dc {onrcJ! pr.fbcnd,pcr
ccxt.ii"} dl [rpe.& in d.r. pm. de fe tl/d.
3 ~x lura vc 10Clllll habcal1t
duo 110 11 pra:rcreuoda rcqui.
rUl1C.vnUI11 , vr vcndl[Îoni fic Cubfecura cffcé\:ualis tradicio: aire·
rum, yt Cuperaws venditor fic ex ca C:1.l1!f.1 , ex qua 110n potui(fee
do"miniulll rei vendicx rLlllsfcrri in emtorclll,adco vr emtor iple
{UCCUblliŒcc fi cgilTer,vt decbranr comm unirer Doa.inlocis[u.
prà cicaris, quibu s cOllcurre nriblls ,Cemcnria lara Cllm venditore
fcic mc, & 110n conn.1diccmc cmtore, fempc r nocet emrori,
ctiamfi de conCcn(u vendit oris fir pronlll1ciarum, dllmmodo
bona fide, ob lu(\:irÎlm cauŒx, & indllbiraci illl"is probatiants,
& non gracia aue collu!iollC tir rrxltlCl1S conCen(lls. qui prxlli.
rus bona /ide pra:fllmirur, vbi prob,niollcs Clint liquida:, venot,
fingularicer Bal. JfJ l.l, c.t]f//b. res tl/d. /J011 nactt. col. ft. /1, 7. Vl1jil.
prdtcYN il/ltd, qI/ad dlCltllr. "bi dicir l'rohart ex inCpcébone alto·
rum hris, fcnrcmiam fuiŒc vcricate aé\:orurn, & plcniffi mx pro·
banonis bralll, & non pcr {olam CO llCllll1acia m. Nam quan·
tum ad effeé\:um qu:dlioni s,fctlicet,an (cnrcnria lata contra ven·
dlrorClll noceac cm tori Ccicnei , co nfCllCus & COl1tlllll.1Ci.1de iure
rcglliaricrr xqlliparalltLlr:Vt vol unt communiter Ccnbclltes) md,
lfopt.& alti< loeifJilpr,) riwis.
~
Vudc,quauis (cntétiatcx fola commacia Jaca côtra véditoré,
t)
non
Cau(fa 68.Q\:I..zeb.
93
non prreilldicer empcori fciemi,l.qui repudidntÎ5. §. fffde in1f. 1e- ...
fl/tmcnt.& in [fi ideojf.de cuiClion.& vbiquc notam fcribemcs: ntmen fi iudcx fuic motus ad fic pronl1l1ciandii ex iulticia cau(fc;.
& ver;cacc probationl1!1l,l1on al1tcm cx fola contumacia. nocet:
vt norabl hcer conclud Ir Bald.11J l.ingemium.Jfdcjl"t.bomm.rol. l.ln .
~ .lj1l.cjl.vrz(J;/r ldmm l' n,?landum,'luodfi 1UM.qui cirac gloff. in d.
I.t ,C.de (o:Yllld.f!ltCl.i'lfC.m d.ü ,C'1/Sib.res illd.non noc.vbi dicir,non
prx Cllmi CcnrenCl.lm latam ab conrumaciam, fi ex aél:ts apparcac
de plcna & fufficic nti prob,uionc. B~ ld, qllOquc in c. l.fi de filltl.
'U·1~b altq, j;'Jftrp. roi ft. 111ft. vbi dicic cmcorem côdemnatum per
COl1t1ll11ac"lam, babcre regreŒllll1 euié\:ionis con tra vcndirorem,
li t x ltris aé\:is apparcac iudicé fuifiè lTiorum ob iuf1:iciam cauffx & probarionc l11 vcriraeis, ad tic pronunciandum contra COI1cumacem.1 dem in d.!. 1 .C.qllib.rcs il/d.non noe. ru eit concra concumaccm n011 pra:fumi Cencemiam lacam prorcer comumaciam,
fi ex aé\: is litis apparear de pIe na & Cufficienri probarionc,cx parre illills qui vicie. idé Ccribir Paul. de Elizar.in e.ji.de emt. & '!J'éd.
& facir rexr.;n I.diui.§,quidfi ex jèruÎtfltejJ. de über. rAlr[. pel' quem
rexr.dl cir ibi Raymu nd.quod fi Centcnria cum magna cauŒc; cognir iollc fe rem pro ingenuirate per côwmaciam, quod prxiudicar Olnlllb.qllOd eriall1110C. Bcn.de,Plumb.iTl t/4t [.D/ftl. pel' quam
... dicit lilllirari dlCpoficionem d./. ql'; rep/ldi:/l#ù.§fn.& I.pr,tjès.c.dt
1'i[,I1.& Cequirm hoc Alex.in d.lfepe.I1'78.&in quxlt,nolha apparcbar plen è cx aais CÔ ll1l1nicaris fi(ci patrono,de domi nio&proprier~re ipfius Lcorarda: aé\:ricis, & doris conltitutionc, ac Col utionc:adeo, vr patronlls fi Cci ll lllbm haberer adl1er{ùs ca dcfenfiollcm , nec pollèt fine caluJl"\nia: nora litem vlrerills prodllccrc:
vr meriro bon a /idc extra om nem collufiollis fufpicioné co nfenfcrit pro11 unciaro: q uo cafl1valcr fc mentia, & nocec emeori: vt
in fi~ll ih di ciwr de legirimo t concradiaore, qui pofl:quam fuic 5
prxJcns in caulf.1, & didl1cir aé\:a & iura omnia aduer[1: partis,&
imellige11s aducrfJrilllTI porius ius habcre, plcniIlimalllque probariollclll,dilfidcns fu i iuris,deltitit à lire pcr conrumaClâ. Nam
tUllC fenremia lara com ra ca lcm contum accm, haber clFcé\:um
CenrclHlx Jaca: co ncra pra;fcnrcm Icgirimè defcn(um , vr noceal'
Clllron CClcmi !item, vr norabilicer concllldul1c Barc. & Fulg. in
[fifilper.rlffs.!f.de pignor. alleganr lfi rem.§j.cu ibi nocacjfde mifl.
6- l.qIWlJfll's indHhilati. C. ad leg. 11//. de IIdt/l. Bart. Alex. 111101. &
Ccribc:nrcs communiter,ùJ d.lPpe.ér in d.elen.de rt ùid. quoniam
~
M 3
tune
�94
Cauaà 68 ~:dl:.l. .
tune no potelt Centéru diei bra ex Cola eocumacia,{icu t in q\lzJl:iolle no(l:ra n ail pote(l: dici lata Calo eonCenCu , Ced ex aais &
legitlmlS prob:ltiombus: quibus mediamiblls patfonlls iircicx
mClimbemia officJ) fuer.!t cOlél:uS ccdere aducrr.1.rix,& pronuJ1·
ciarum CubCcribere Jplld Ccribarllm;nee prollllnciatum hoc fubCcripmm reél:è cOp.1l'atur confcffioni extrailidiciah,trallfaalOnI,
vel compromUfo , prourcx ftlpradiél:is litluido conflare pord\.
Mcriro crgo pronullciarum, apud aél:a ex more (urcriptllffi , ha·
ber rd iudJ C.Ira: authoritatcm ,& exccutionem. Pronullciarum
lU hac c:lulfa,die 2. 0 .Noucmbris, 1 ~" 1 •
SVMMARfVM SECVNDAE .QJ'AESrf01'{jS,
Cat1fe
1
DifPofltO I.bme à Zmem. non Ilabtt lomm i11 d!(lraélO11ibm Jprocllralor/buJ Clfarù ftrc7t. : nift II/Jlù wl 111.111R4to fpccialt bmcipùflltffinrfail,t.
-.
.1
(1
•
68.
.fZ!' AE
s r I 0 SECVNDA.
Va:ritur an dirpo!itio 1. bem .; Zenom , C. dt 'lNAdr.prt( <' fi"pt. habcat locum in védi ti onibu s rC1'Ll1T\ fircahllm
à regiis rarionalibu5 faél:is. ln
quxillonc maioll
calc ulo fuir conclurum, non h.1bcle locu m : pend
quod Ccribir Bald. in cf.colf.i~'jn(. de rt iud. & llOLl( Ll( i"~ ."tI,.
'll/dS aélionts,c.dt [ncrof. Eec/rjiù.CIIl.l.n. ~. iN ver[ /ltm dtltgenltnJ.
1lerlendllm.in quiblls locis vo lum benelicil1m l à zeno/J!, n(lll ha·
bcre locum , ni!i in dOllarionibl1s , & alienariol11bus, f.1th ab
ipComer lmpcl'.ltorc, vc1 ab Augu{ta vxorc, (elundùm quam
fenrenriam conCucuir Curi~ Ccmper iudicare ,Iicèt Barr.m/ft procHralor. qll4J.Ji.jJ. dt tl/re jfii.dum dicit leg~m illam fuilfc corrtél:am per l.bene à ZUJone,vid atm velle bencliclum l.htne àZf»Ont,habere 10el1m III v enditioniblls rerum lifcahllm ,à pl'ocuraronbl1s Ca:Caris faél:is:ql1od Ccquitl1r Eald in conjil. 3 ~ 9. tl'I//'/Jddmodum fmptrdfor.lJb. J .Tamen corum opinio non fuit r~ccp[a in ruth Cpria, nec pote{l:~!i mphcitcr elfe vera, Ced tLlnc dcml1m,fi
vcnditio ex ep l{l:almare, hoc dl: , imperio, il1fl~l VG:l mandata
Principls,à procurarore Cxfàris cil.èr faél:a:l1oll alHé,fi ex corum
ordinari. 1
qu~
Canaà 68.~:dh.
9
r
ordinana porc.:{l:arc Tel iuri(diél:ionc procclfcrit,abCqlle Pnl1Cl plS
mad.uo, vr nominarim dicirur in d./. bene à~"om.§''ll/d! om/Jla rtflet/nIts. ibi,jil/t per promrt/toru, tx rp'.fla/mate lamen lIojlro ,[I/cmnt
4JJgn1tt,t. Nam alicnarioncs proclIrarorum C:rCaris non habcnr
bcncficill l.à Zcnonc. ni!i ex cpifl:alm:lfc, hoc dl,impcrio,lUlfu,
vcI mandato Pnnclpis fint fJél:x, vr Ibl dicitur : & merito, qUIa
tIlnc princeps,qui madar, inrclligirur fccilfc,cùm fiar illil1S mand.u 0 & auchoritarc,f. I.§.dcmiffi jf dt VI 6- vi armll!. Pronullciaml11, dicL o. Malj, 1 ~61.
Obirer annorabo hoc loco circa materiam d. 1. Bene ,t{mo/Jt.
quàd illam dcclarat Fclin. in c. quit Eccltjiarum. de eonrfittlt.eol. 15.
verf.fed pro intel/tf/II l. bene à~nolJ{. vbi ponir quinque fallcnrias,
& nutcriam illius legis copioCè proCcquitur: dcclarando per VHdecim limirationes: Baldus in tra[/alll de pr.tjèript. in 8.Jllltjf. 2. .
p"rris qllÙLllf principalù.
C AVS S A
69·
CO & territorio Rogoni cu iurifdl- .Gl:ione,mero,&mixto imperio à Ga[pare GlendenG Regis va[allo védiris : Girard us Am broG us emtor à prœtèGl:is
~~;;f~rarionii Rcgiarum in Prouincia pedit
inuefiituram: [ed interceGit vniuerlitas
diél:i loci,offerens emptori rdl:ituere no [olùm pretium
& omnes im penf.1s legitimas, [rd etia triginta libras Turonen[esannuas,in fupremi dominijrecognitionem &
memoriam, & diéJi vici iuridicis honoraria fingubs
annis per[oluere,deniq ue iuri[dic1ioné, merum & mixtum imperium penes Principem relinquere ,fi modo
ipfa vniuer{jras ad retraGl:um ad mitteretur. Emtor ex aduerfo allegab:lt, vnlUerGtatem feuda aut tenere aut
pofsldere non poile, perniciéCique exempli etfe , G ciuitas ad retrahéduadmittatui, nec ob priuaca Principis
vtili
�Cauifa 69.~:Eftio t.
96
vtiliratem) quamuis maxlmâ, in emptoris prxlUdicium
graue qUlcquam contra legum confriturionem) Regifque imperara elfe adn,inendum. cauffa Iirigara, & inde
ad matunùs dehber;tndum in conGlium mi!1à: Placllit
lnunicipia vel ciuimes imperi) meri,mixd & iuri[diéliotl1S,feudorllmque efl'e incapaces ".domino feudi vendéte
direél:um dom1l1iul11 alreri, non poffe emphyreutamillud !lIre congrui rerinerc b, con(olidare [uo vtili, nec ra·
tloOum rcgiarum Cmiam id poffe concederc c ) etiam
ob priuatal11 quamllbet Plincipis vtilitatem, dic 10. Ianuarij,I)6.1..
Vt phUlbus rrobatur hic in 1 quo.:fl.
b brQIHIl 1. S 11 I,.C ,te iur emph)t.vldc bÎc plcnÎùs in l. .quxn.
.
c 1 j .lbl.I\I~ (amen per(ollu',qux Ilon Cole nt 10 connaét. vetal i C.de iUt.c mph ,& dt.
,1,
CHur hl~ ln
Canifa 69.Q!!Jdb..
97
Imol.col'I7.Ioh.Remandi Doél:or Maffilienfis in c./mperinlrm §
habito.col.S.de froIJlbfiud.alien. per Ftderi. in verfic. qN,m ,Ji v.tfdfllJ
velit rdinquere ft/ldNm cÎNÎwijùb.n. 26. ibi quoquc Aluer.& Pra:pof.Cùm crgo vuiueditas,vel ciuicas de iure /it prohibit.~ tenCre
feudl1m,non poterie admitci ad retrahendl1m, ncc circa id POtcruntrationalcs di(penf.'lre. Nam quamuis eis ex iuri(diél:ionc ordinaria fir cOllce{[~ porcftas va(a\los redpiendi ad inudliruram,
iu(quc przlarionis rransfcrendi: ramen calis f~cl1lras intclIigltllt
femper de perfonis idoncis,de iure non prohlbitlS~ut vcmis,l.j.
C.~e iur.emp}))t.in verf.fin a/Item duorum. iUl,élo vr1 hi! f 11171(:1 ptrfo",. ~u4lnm[olmt in cOMraéltb//s '!Jttari.& facit Arg.l.q/wlqllltfJJ III IIrbilrio.ff. de ritu "'lptiart/m. & gcncralis locurio de perContl habilibus & idoneis femper cil inrclligcnda,vr pOft gloŒ. not. Ccnbcntes in 1. 1. C. de ficrof Eccltf Conclu(um & pronunriatum 111 hac
qua:ftione die 1 o.Iânu~rij, 15 61..
l.,!u.\:n.
S V]If
d Q!1oniam ob publicum rorcn lUS priu:aorum tolli,1.Lucius tfdc cuiél not. Aug.
an LAntlOchcnCiunl ff.de priuilt'gus (rcd.vlde copioGùs hic in; .qu:rfi.
IN...-
cnvs
CAVSSAE DECISI01(E DE
mbm fi/il dubùand/lm.
Primum, an clUiras iure (cri pro {je fClldorum incapax.
Secundum,an licur dominus dircél:us, vendenre e111phyteuu,
poeell retinere,& vtile dominium con(oltdare direél:o: ira econuerfo ,do mino vendcnre direél:l1m d 0111 lI1il1 111 vd fCl1dum, poffit
veilis dominus rctinerc & con(olidare dlreél:lI111 Clll11 vtili.
Tcrtillm,an ob priuaeam magnam Principis aliquam vtihrarem poffinr Prouinci:E ration1lll1 prxfeai .comra prxeorum rdiLb. , lcg6mqlle conll:irurioncs , in prxilldicium emroris feudl,v·
nillerfÎrati fcudi retentlonem concedere.
·
Id
SYMMARIVM PRINAE .f2.XAESTIONIS,
Ca/1fe 69.
VxrÎeur all ciu iras /ir fel1di inca pax. & ccrtum dh·
nluer{jeates inter per(onas pro hi bitas conllumcmi:
. .
ve nor.lacob. de Bellol1ie. in lit.de altcnfelld. §. inde p'.
,.
tif·in vfibfmdor.Specu1.m titul.ae loc<l/o, §.TIII/IC aliq~4.
vnjic. t l'6·Hoftiés.loh.Andr. Zabarella, in C.pO/HtI. de law. & ibi
lm 01
]If
A RIA
1..
i2...Y AE
S Tl 0 N [ S
CIIU./ft 6? .
Correla/llloru", rtgul,,', vt iR Vf1D (OI1j1itutum ((nJi4tur d'(Pofitu11l
in altero,ceJfal q'lado perfon.t sut i",etjllalej,&itmi, dillerf' (odlfio.
%.
COlIJlitutio §.p,,eterea ductllJ#. deprohib·fiud.alien. fer Fcder. non
procedit ;1I Ga/litl, vbi ùm morib,u cmjlituto fiHdll jimt redat7a
4dmftar p.JtrimMiomm.
3 rafollal in patrimonillÜhuJpotq1lib(Y~ /oc4re,CQllCedere ,& alunare
w p.ttrimonij,jine ji/bat/omm c8l1flnjil.
1
[1]
!LV AE ST lOS E cr ND A,
C,IU./ft 69·
Aoc q""O'",,m poo" hG". J. C.d';u"mpl.,. ,"
,
emphyeel1r3.n.I7.vbl poIlSpecul.Io.And.Sallc. Pau.
_ ~ ~ . de Caftr.lmol.& alios,qllos refrre, conc!u,!lr. nulla
.
lcgc C.lutUn1 vr emph}rcl:e.l pollir rcuahere, ideo
adha:rendum regula: l.d/ldum.c.dc mi/Ya,)cn. Cf1i/". nec cllt par ra- 1
tio xqualitalis (cruâdx,cùm per(ona: /inr l11c;ql1ale~ & iunum dl lIerfa condirio, quo ca(u correbriuorii cctlât regula.Barr.inlf.de
ind,éla viduit./oUeru/. per lf.c.de rrfcmd.vendit. nâ ideo hab[s direél:ii dominiii porell: rerinere, quia nominarim (ub bac lcge , vr
emphyteuta védéœ po{[et 1llec fcudi rceinere, côcel1io f~él: a en à
N
dom'
�>,S
Clldl.l 69.~:dl:. t.
,..'
domino:quod Ilon cf\: concdlllln cmphyteu~x. Cum Iglturvtr il1rque ratio lit dlUer[a, merito diuer[um ius fuit !btucndum:
Vt norat hr. il) d. 1. j.n. 10. nam dilledit:\s rationis diucdirarem
imis induxir.maximè (i in vno ca[u ius fitplenius,quàm in alio,l.
~(I1!'r.,ill(1.", ".'rrfrri oblig.'/io plenior l'jf dejdtiuJf. Spccul. in lItu.
'de te(f.§.l. col.prn.~'rrf 'II/Id ergo Ji dicattlY,in u{famento. Cùm crgo
domilllls dlw~.1:us habeac ius vbcrius ac pleffius , ciro. retr~·
Qum rci fcutblis ,qll~ m cmphyccma : ideo non procedit argu·
menroll1,qllo.ld rccraél:um fcudi,dc vno ad alrerum, vt fui r ma·
iori calculo in hac qu:x:!bone conclu[um dic 10. hnuarij, 1561.
ln qua quxlHone vidcbatur [crupUll1l11 inliccre texc.;'I. §.prl'
terra d"c"tu!.", titlllo.de pro/;ibfl!lld.alze;,. per Fedry. vbi dominus fi.
ne cOlll<:n{u val'alli non potell: fcudum in alium rrasferre,cuiad·
2. Il:ipularur glon". in I.Inliitos.ff de Jideicornrmffir.lIbert. fcd t proee·
dit ille tcxtus iuxra fcudorum confuerudines,in locis, vbi feuda
rctillent propriatn naturam. fccus in hac Prouincia & tora Gal·
lia,vbi iure moribus con(lituto , fouda fune redaéta ad inftar pa·
~rimoniorum,vr po(l Bald.llot . fcribenres in c. fignijicauit. de pufcYlpt.& lo .Faber. in alllhmt.ingrrfsi.C.de furofEce/if. pap"'Onfl j.
& cowJil. 166.& conf u 5. & loh. Rcinandi ,in d. c. imperialtm. §.
babilo.de prohib.alimfeud-fer Fed.col.2. verJic. q/I.ero ofn vn/nllUJ plflit
3 rem flud.rlem. [cd t in patrimonialibus potell: va[allus alienarc,
local'e,& cOllccdcrc fin~ [ubdiroru m co.nfenfu, l.Ji rton forltln, §.
IlberfMjJ.de cond.indebit.ibi ,il/bmte plltrollo IIliis cedendi jimt: & i/ll.
patY811fjs./bi,~1f4 atiis loant. ff de oprr.ltbert. & in l.fi dominUl. §.qUl
conJitetHr.Jf de /cg. 1.prxterea tCxt.in d.§. ~r.eter{lI, l11ultipliccmrc·
Clpit decl.!rarionem,vt dcc\arat ibi glon.in verbo,transfirat. &[cquit ur ibi Bald.& in conJiI.97.prop~mtllr 'll/od domi"i. lib. 3. qu~i.
1110 &
ratio Illius tcxrus cc!Tat penirus in c:l[u 110rt:rx qux{bonu,
ergo merito cc!Tat illius àifpolitio.
Sf/MMARlf/j\f
G)VAESTIONIS
""""-'
3· Ca/1ft
1
6 9.
Prinaps non potrftratiom priuau vi tlitlltù alterim il/& ;..dm,4,t
rem [uam alteri extorqllerr. idqlle DeH1 0pt. ,11ax. ablJomt.fid
oportet ,'1ft adfit illJla ca/1ft, Rerp. v/illtatem rcftJlC/tm.
Prmceps i/II pr..lationis i."e fi/ldl m"gis cOlljueffldllle lrabtl,
'lllàm de illrr fcripto .
Caulfa 69. ~x{l:. 3.
Q:f AE ST IO
99
J.
Ommunis namql1e opinio ell: Doétol'Um, ram iuris 1
ciuilis qu~m PonriliciJ,rarionc priuarç vrilitaris prin.
cipis,noll po!Te Principcmtiurc ordinario,ql1o velle
vri pr:r[l1mitur in dubio,alrcriu s ius lxdcre,& mulro
mi.llùS te fua aliquem priuare: fed oportCt quod ad{jt aliqlla rufia &: legirima cau!Ta,rc(pICÎens ius publicum,& toriu s Re'l'.vri
litatcm,non autcm priuatam Principis, 1. item Ji verbeYtltHm,ff dt
rei vindic.t. L/lcitM jfde cllitlio.ve\uti pro pace lirmada, vt nor. Angel.in t. AntiochenJirlm.jfde priuil.credit. & tradit copiosè Felin. in
c."/I.e in EccieJiarum.deconifit/lt.col.8.ilt verflertill cOl1dtlJio. n. 16.c(l
enim res mali exempli, ob priuaram aliquam Peinclpis vrilitarem, priuarc aliquem iure fuo, & illud ab inuiro extorqucrc:
qllod Deus Opt.max.abhorret,vt legitur. j.RegHnJ, cap.t l .de A·
chab Rcgc,qui vineam Nabot cxtorfir,qllibus cum pœnis dedctir Deus.
Ideo nOIl potell: Princeps iure ordinario prillare vafallllffi
feudo, & ilium, vt dicicur,deucll:ire, nifi probara legirima culpa vafalli, vt fcribullt Bald. A luerot. & ahj ,jn C.I. de nar.j'l'IId. Et
Roman .cP1tJi.J02.. inji.fed nec potell: Princeps iurc rcrenrioni s yri, po(lquam ius il\ud cOl1ccfsir, nec iur is cefsionem pœllltcndo
reuocare, aut circa illam variarc in prxiudlciurn ccllionarij, vt
, pulërè dcclarar& decidir Pau). de Ca(lr. pcr illu":, rcxt. in 1. L§.
jèientÎ.1m ..If. de Il'ibtll. a[l. & in t. dutalem. circa jin.ff· foll/I. m"tmn.
qu:r ceffio pœllitéri:l l'rinGÏris haud retraéhri potdl:,vt in ~crmi.
nis quxfiionis rr Jétat Alex. C011il~ Il 3~'Vifo & ddrgmttr conjderaro.
ve1.ficuNd,flrtijiclIl:;r.lib. 4.facir gloO.1n c.nuptr.in vlTbo conjè1itlY(.
!ie dONdt.inuyvir.& V.'(OI·.& qua: nor.laCin d.lfn. c. de illr.tmf'/~rt.
col. 5.n.14·verfttfm 1'tldtttrlmdum.& maximè cùm ius .llIlld pre;larionis iure felldi , Princeps habcar magis de conlllcnrdinc, 2.
quàm de iure fcripro, vr dec\arat Papa::, q/l.tjJ. 41 f. inCipit. rgu mil
t
rrm findalem.
Nec conrradicir,quùd ius rerinendi iure prxbt·ioll1s potentia
fcudi Ilon poffir cedl, perp qux norabiliter (cribit Papx, q'.41 r.
nam apud nos conrt:irurionc Comitali, hoc ius ceffibile faétum
dl: V[ fu(iùs probauimus Înfrà,cill/fJa 1 oo.q.l. Et quotidic cedi &
vcndi fo\et,prollt in cafu nort:ro fuerar ccJJ'um & vcndicu:n·alre.
ri,qui illud AmbroÎlo itcrum cc!Tcr;\t.Nam,ius femel cc/Jum ef-
N
l.
fid . \"' ,liÇ .
,.."~.... ~~\~
~ I>\'j..~\~..
'O ~ 1.:\.1\\\
�Cauffa 70.«E.xll:.vnic~.
Caùlfa 70'
100
ficitul' perpetuo ceffibile,I,'i1trr.§.tl'ûndecim,ffdr I(,V.& not. i/l./.
jilIlUr:•. §. dilll .ff.de ltg. 1.& ibi,deR ipa:arque ad 0 fl1le maiori fuf.
fragio in h.lc qux lhone conCultum, (ubdiros ob priuatam Prin.
cipis vnlir,uc m ad rerrahendum fc:udl11U ncquaquam admit.
t cndos.Pronunciarl1m die 1 o.Ianuarij , J 56 z. .
·
fil
--------------------
C A V S SA
70.
. ~. Voties probationes de6ciunc ,ad ciuiles pra:.
Cumptiones nece!rario recurrendum dl, vt
contigit in lite, mota ab aaore vniuedimis
Pelli!rana! collationem talliarum, vtvocaoc,
ac [ubGdiorum petéte,aduersùs Dominum Emanuelem
Bemandum,priorem d' Anay ,reum conuemum, qui pro
[ua exceptione al1egabat,bona,pro quibus petebarur col·
l:uio,effe EccleGafiica & de méfà lui prioratus : Ced aaor
profana aflirlllabat, & paterna.vtraquc parte ad proban.
dum admiffa,neutrum probatum efl:.~çrcbatur cuiius
magis a[slfieret.Et placuit vniuetGtati ·.18.Ianuarij ,.nno
1r6z..
:a.
Vt probatur quatuor l:ltlonibus hîc in quœfl:.
.Jt,V AB S Tl 0
11' NIC A,
C~uffi 70'
V~muis prima facie viderctur pro qU:lfi
poffclTione Emanuelis Berrrandi prioris, qui
haâenus vniuerÎltati iam diél:œ pro Cubfidüs
haud comulerat, elfe prxCllmendllm, & pro
illillS qllafi polfdlionis ll:atu iudicandum,
drg. l. cimt.ff. de probat. & t.t,btrù.§:fff. dt M.
cal1ft. vbi quaÎl pollêlTio fiacus rci con uemi
rdeuat pollefforem ab oncre probarionis. nam ol11nis res iudica·
t ur fccundùm prxfcncem ll:acum,l.moueur. cftfim. exltro vend. 6in cfli~do( httCI#.defintmt. excum. IJb. 6. & magnum commodull1
polfclTionis , quoniam aâore non probance,reus, etri nullum
ius habear,cll: ab ro luendus,§.com",odum.injlitllf.de inttrd. 1. qui tiCcufnre.c.dc rdmd. vbi notJcribenres.& in l.vti[mi. in.Ji. pri1Jâp~.Jf.
ji ((r"J/ "vù,d,c.ramen pra:ualuir fententia,vr probarionc contraria
'defiClCntc,bo na JIJ dubio pr<ffumamur profan a, & collatiolllUlIs
1l111ncrum adfcripra.Nam licèr de iure bona c1ericorum habea'nr
Imml1nirarcm t à colleél:i" vr iN tAl/l/;. Îl em nI/lin communitlU. c.de 1..
EPlfc.ér cler. & in c.l.de immlll1lt. Ecclef arramen (tarmo Prouincia:
immLlniras illa coarâara ell: {oiùm ad bona Ecclcriafl:ica, 'lU:J:
polll clenrur J c1-:ricis in rirulum (acerdotij. fiquidem pro p,mi.
monialiblls c1crici , Iicur plcbeij, ll:arllto Prouincia: confer~e tenenrur. arque adea eum pro iIIis nullam collarionum habcane
immunirarem,(equitur nccelJ'ario conclndendl1m, bOlla,dc qui.
N 3
bus
en
S 11' Al MAR / A
fZV AE S Tl 0 '1{. / S
vnie.t, CdU;p,
70.
cltricortll1) bona habenf immullitatem à(0!l,,1ù (luitnlum. Ercft.
Jilljlica qllalitlU lion rJl ndtllralùj(d adllCJ,titidjiqlliJem Db 01/.
gine rli non iner~/. ideo nON "tmtlt poffiffirem rei Ecctrfi4firl
~b omreprobandi,n. L .
3 f2.!""litM natf/ratis in. ']/14 a[/Dr fiât [undamentum , qU41/JI
conl/mit c/lm zwttntiom alloris, & contrJdieil intmti,ni rli
conl/enti, licèt rtlts Jit in 'l'II/Ji poffifsiom contrarill '1fMiI/d'
tis ,it,yis , vd jlatUl, nihilominUl reJ14 probaraentturjill/lll il/Itntime/f1.
1
10 f
" pr.tji/mitllr 'J/lalitlU "attlralü durare per/,uIIP.
5 ~,rfù.tJ nAll/ratlO ']11« adeffi fimper pr41111Oitur,forlior rfI poff'.lionevel qllaJi ad"erflr~,uiamJifit relH, qlli rtJ,lit'Ylur non Umlllr
probare poffifii01Jem v d quafi rei , vel iurü , ']/1« b.lbm !egllimè
non POltjlJine cOHufsiom prtu,lcgij,& pr«il/dtrio ml/J.
7 Poffifs 'ovet fjfMJi I.on re/eua( ob onere probaf1di,qf/alldo mtmtio ad·
uerfarij rflfimdal4 de ùm (ommlini.
S COIlj1itlltlo 1.C/rr4.Jfde probaf.& 1.liberiJ. §.f.ff. de liber.c,lI/ffir,ger
mallO fillfo declara/ur.
9 ln regl/la,l/[fore lion probante reflJS abfoll/itl/r,a[for diâttlr il/e,qui teIIetllr probm, etia",JiJit rel# CO/IlltntlH,& ,offifTor. & Jic rcJlellll
probatimH,& nm amonù diâtur in regula a[for.
�101.
Caullà 70.Q!!;dtvnica.
bus in prx fenti lite agimr, in dubio prrefumi patrimoni.\lia&
profana iplius Bertrandi,non auren: Eccldial1:ie<\, quatuor pouC.
limùm ratiolllbus.
2.
Prima, quia prxfcns l1:atus t feu qualitas , qllod bon a fint Ec·
c1eliaO:iea,non dt innlta rci,fed dl accidérai:ia, fiquidem ab ori·
gine rei no incrar,fcd eonringit poll:ca. [cd poffellio vd quaG ali·
cuius rei,tl:atus,vel qualit:ltis qllx naturalirer baud inel1: rci, non
l'elcuat poffefforcm vel qua fi ab oncre probandi ,nec illud onus
rransferrc potefl in aduerCarilll11. H ane regulam ponit Barr. poil
gloll~in /ji priUJ.ff.dt opfr.1JDlli mmcial.(ol. 10. 1'.19. & eum [cql1un.
tur ibi Bald.lmoI.Pau1.de CaO:r.Rom.Alex.&: heco/.ll .11. 4). vbi
affirmat hane opinionem effe communcm:&- n. J 5. VfrJ primA 1ft
qllod effi in quafi poffifsiom jèmitllfù. vbi dicit cum. commllili Cupradié1:a opinionc narroli omnes conuenire,exccpto (010 Cuma.
no,qui contradici t .~am opinioncm nart.[cquirur Florian. in 1.
circa.ff.Jc probat. & gloll.ibi,in vrrbo,ingel1lûtatù.& nor. criam sm.
per gl.ibi,in ljicHti. §.fi fj//<frawjfjifmûI.vindic. nald.& Salie. inl.
71lia.ff.(oIIlI.m"trim.nal.in 1.1101' ignorai. C. qui dcmf non poff. & idco
poffellio vel quau,qure hab cr in contrarium origincm naturalcn\
rei,non releuat à probatione.
Secunda ratio,quia diLl:à vniucdiras de iurc releudtur ab onc·
re probationis diél:a: qua~iraris naruralis,fiqllidcm fundat vniucrfiras intcnrionem (uaql in co, qu od bom [LInt profana, & patriJ monialia,{cd t quan40 qUJlitas natllr.llis,in qua aél:or facie fundamenrul11,conl1cniq cum inrenrionc aél:oris , & comradicir in·
tenrioni rei conLlcmi\ Itcèr rcm fir in quaft pollèlTione conrrariœ
qualitatis,inris, vc\ Ibt'\Is,nihilominus relis probarc tenewr (ulm
inrcntJonem.N am qualiras natmalis, qua: il1l1~t li bcllllm altoris,
el1m releuat ab oncre probandi,& illlld transfert in aduerrarium,
vr voluir Bar.Bll.Palll.dc Cafh.lmo. Alex.
& ontncs, in d.l·ft
priU&lfdt op".n8/1l nunc/lit. per tcxt.in Ifi(Nti.§.fi q/l,tYI.tllr.jfJi flrml.
vind/C. & ibi nor,(ctl benccs.Nam in iUo textll illc, qui dl: ln quafi
poflèlTione [eruituris pra:d ialis,nibi lominus tenetur probarc Ccr.
uitllté,ca ratione 'luia qllaliras naturalis innara rci,erat in cétra4 riû:fiql1id2 l'es namrahrcr nalcirur libera ab omni [etllicurc:qut
qllaliras nat uralistpra;(umirur no m utara,fcd perpctllo durarc,l.
"lterùl4.1.in ,.dlb.C.de fem.& 4q1/4. ldeo qllafi poll'efforé feruirmis
granat oncre probiidi [erllitutc,d. §.fi tj/w·nl/lr.& dlila/Ji priùJ.&
ideo rçs fépcr pra;[umitur profana,quoufq;probarurEccleliaft.fi.
he
cut
C aLlfl:l 70. ~,\:O:. vnica.
104
cut ctiam pcrpctLlo ptx(umitl1r li bera, donee fuerit (crLlitu s prob.lta. Nam t l~aturalis qualiras, qua: adc[fc[cmpcr prx(l1minJr, r
fortior eO: pollclTione vcl ql1afi adllcrf.11'J) ,etlam/i fit rcus, ql1l regulariter probare non tencrur, d.l. 'l"i MCl/fm. infin. C. dt 1',lmi.
etiamfi Cllm i{ta poffclTionc vc\ quafi rci conucnri,eoncurrar nlia
pra:[umptio q;Jod nl\lIus pr::rrumatur iatl::u:c ruul11,l.clt11J de i"debao.il) priT/cfl de probal. & per C01~(cqllens , quod fi bona fuifft nt
profa!1a, quàd vniuer!icas non tam:diu diO:uliflèr vrgerc diél:l1~n
BerrmnduJ\1 ad eo ll-ttioncm (llbfidiorüm: neencrrr:lndus fuinet
in d. qllafi po[fclTione non (a!ucndi. Nam omnes iO:as pra:ftJJ1\- .
prio nts, vincir ilil naturalis & originalis pra:[umpta & iO!1.1ra
qualicas, vc !eS ccn[catur profana, doncc probccur Ecclcfia!l:icJ.
vt fingularirer declaratlaf.ll\ d.l.li priùs.n. 3 r·
Terria, qllia quau porlèlIio immllnitatis collationum tall iatllm, & [ubfidiorum, in qua e!l: Bcrtrandus. non poteO: legi ti lllè
habcri une priuilcgio,& in prreiudicium vniuerlitaris:cùm de iure communi onus collarionum grauct O11\ncs, qui priuilcgio lcgitimo lion [0 or muniti, 1. l. C. dtimmllniratl nU/Jin; conced. ~ i~>i
per fcribenres, & in /. 1 .C.de 11I111ier. 6- q/lo /o(./tb. 10. Sed pollcllto
vel qu ,\fi t rci,vcl iuris, qme baberi haud porcO: !inecollcctTione r;
prillilcgij,& p,x iodl Cio tertij.non rdeuat ab oncre probal1di pofkflorcm vcl qllali .Cy nu s,BJ.!.&Salic.in lfo/e11lnibu!.C.drjdc II1ftr.
per textll 11\,in c.(lIm prrfon",depril/il.lib.6.Bal.i"l.non igJJorlll. C. '1111
nCCllfmm poJf.loh.Andr.m "ddiudJPtC/llm", in/jI.de in!!r. edit. §. Yl-
{",t.in 7Jcrf.& fci,rs.A lcx.in d.!.fi pmls.& laI.n·4G.
•
~arta,qlli~ intcnrio diél:x vnillcrfitatis eO: fundata de iure
communi,quores omnis prre[umitm profana, non aurCll1 Eccle!i~fl:ica , vr probatum eO: in prima ratione: [cd quando t imenrio 7
~duerfaJ'ij cO: fuud ,na de Îll re cOlDll1l1ni , tunc contraria ql1a/i
porlèllio non rclcuat ab oncre probationis, c. nd dccima!. de rcJht.
j}4/iat.c. r .d~ pr.efrIPI.lib.G.&:. qux notant ibi [cribenres. ex quiDUS
cLm'lll fit & ceJ'mm bona Bcrrrandi de iurel10n pra:rU111l Eccleliafl:ica,fed pcofana.vt fuit maiori CalclllQ çqnclu[llm.
Er iura in principio allegata his minimt éomrarianrur.NJlUt g
in tI.f.rma f/tI, prob.1t.&- 111 I.Itberû. §/i.ff.de libcra/.ca/ljJ" ideo ql1a/i
poffcflio illu at,& rclcuut po (Jèfforc:m vel quufi,ab oncre probandi,& transferr prob.\tioncm 'in aduer[arium:quoniam Îl\ ca/ibus,
in quibus illa iura Ioquuilrur, naturalis 'lualicas inerat poflètTionivel quaii:nam natura poteO: ql1is na[ci rcruus,putà fi ex ancilla
natuS
�104
,
Cauffa 7 L ~œft. l,
10 Y
rat 11 ouum emphyceutam recipere,pollè: cdam 1'00: duo\
men[es purgando moram , rem vendlram imcfcudi rectnere,.& eiu(dem rei CJnonem durante vendiriol1ls v(us
fmaus rem pore,ab emcare pctere.die 17,Augulli, IV "
C.lunà 7 I.
natus lit , lieut potel!: lu[ei ingemlUs , fi. ex libera nafcatll[, &
h ,\c r:.tione III il lis iuribus, quali pofièffio releuat po([e([orem ab
onere prob:monis,vt dcc1aratBarr.pofrDynum,in d.tji pn)u.in 3.
Fart .prmr.tn 2.. opp.jf.de opcr.mui mine. 6(. iltud voluit g\.in d.t. cirC4,
m 'UfrbO, in:senu;tatù, [ufficit enim poremia namralis , Vt qnahtas
dieatuI nacuralis,Îecundl,m laCin d,t.fi prihn'4 3' & quanrumad
, regulam,quod t aé:l:ore non probante reus ab[oluitur:aaor dicitur me,qui debcr probare,eti,unCt reu s lit,& po([c!for,vt dechrat
Bart, in d.tji prûlS,col. 8 ,n.1 ~ ,& Paul.de Qaltro,col.2. .)J. 2.. n:\l11 leus
in [ua exc~prione aaor clt,t. 1 ff.de exC(pt. gloC l.in t,/Caor, c.dl proba/,liquidem re[peau probarionis, & non aaionis, aétor dicitur
quo ~d effcaum reguls:: n am i\lo , cui probario incumbit, non
probame,reus ab[oluirur,liue agat fiue conueniatuI, vnde in hac
t:aurra vniuerGras , tc[pcau probationis , rucebatur rea,quamuis
re[peau ailionis cllèt aaIix.
C A VS SA
1 1'(,
cnrs
CA VSSAE
D EClSION f.
dl/o fommt dl/bit.,
Primum , an poft duos mcn[cs ~ iurc ftatutos, poffic dominus
direaus purgare moram,& vci iure [ua,
Sccundum , recencionc proprietatis faaa iure fcudi an durante quinquennij vfufruétu, dom inus polTit percre canonem ab
emcore,& qua aéhonc,
-------------------------------------srM
71.
MAR 1 A
fZJ' AE
S Tl 0 NI S
prim,f, Cil/lffe 7 l ,
o ANNI ClauO:erio vfusfruC1us vinea:
in qllinquennium venditus dl, & Cc.
quenti an no proprietas, hoc adieaovt
vc:nditio proprietatis non haberet elfeau mante venditionis fruC1uum.tran[.
•
aé.1:o quinq uennio, emtor petiit inue{hturam à domino de Penis, in cuius territorio vineaCua
eO:~\lum ccnum reddendo per contraé.1:us exhibitionem,
vt fieu Colet ,emtor,non expeé.1::l.ta inuefhtura,per tcmpus
Jegitimum duorum menGumiuxta Prouiuciadhtutum,
adltrationibus regiis pra::feéXos, à .quibus petiit inudl:iruram.Dom ino deflenis hac de re in iusvocato,dedarauit
[evelle vineam'itH,eteudi retincrc, petiitque calltionem
ab emtore vfusfrué.1:us)de non deterioranda'9:è frUaUlria,
& canonis Colutionem. neg:u emtor poO: duos menb,à
. iur<! va:fallo d:ltos, iuris {ui vtendl, CuJo mota & negligentilll.p[bs,polfe iure Cuo prxtttionis vti, Caulfa enarrata,5:
ex conÎlho deciCa.Placuit.Regis fClldatarium,ql1i dlltule!li
Conjlitntio /.f.c de iltr,("'p~yt,clJ1linel dl/a (dpita.
2. limtor flOT! pOlejl, elùlm attejl4tione fia,t domù,o , poft dllos mffl(es
proprùt alltJJortt~le pofidm,fid oportel iI/xIaforma1l') ffafltlJ ProI/Ùtcjd! emtorem inuejllfllr.tm petrre àCI/ria r,ztiom~m,l/lio1f/jn ÙJcideret il) commiJ1imt.
3 DomiT/f# dirrEbu potejlpoft duos mmfis pl/rg4re morl/IIJ,& ifJ/ltjhre
emlorem,'Uel rerinere iur~ pr.tlation;'.
1
!2...r AE S r
JO
P R J M A,
Cal/jfe 7 r.
u~a Ifpofi,jo Lle.." j,n mphy"""",ë5,j",, d"o ë,pjU' t
Primllm,vI cmphyccnra qui vulr venderc (ua melloramonta requirac dominum, ail " clir Ilia rctinere pro
preno,quo reuera ali) v ndcre poteft , & atcdhriolle
priùs faaa,expca.1rc debcc pcr duos menfes do mini conCcnfll m,
qUlblls elap fis hberè poccft vcndere. & hoc primum C2pUC 1egis,
n on cft Prou111claliblls in VCll:tiqllidem emphyrn1C1Cismftruméti s,de con[uctlldinc generah l'roui)1ciœ, pa&.lIn appOlU tur , quo
c mph yccura porcft Libere \'édere, & alienare in qu;tCcunquc pcr_ fonas idol15'15,dc iure haud prol\lbltas [ua mehoramcma, [.11uo
o
dOlDlIlO
'
�C.\U (f;l7 1. ~X(t. !
l OG
d.om Ino lurCluo pr.\'lmonis,vel mudtiturx &: budm11J ~e.& Ge
clIlphyteup ex dlrpoli none conrril us etuphyteunci , habet h.
ccnru m vcndcndi lltcllandl Cu a mcliorlmcma line confenfu
domlll\. fc:d clun \ex ()[[.laUS hoc hnbcat ,cefrat legis ct,fpOlino.
n.uH 1' .1 ,1 \" \Il eu\l[ Icgcs eml'h ytcmiearias,l.d.l. .G.dt IUrt /InphTt
,,' i\1 tc nmms hUlllS qux{honis hoc clari: deciditur , ln d.I.ft. 1.
pril'u bi ,jifjllldcm (0)1/r.u7m tmphJlctetiClt! fup tr hoc aliqlliu paEfioNII
1'.Ib" .!t, t.to· 0~«ru.1 ri. & ifb. dl rano,quare in alicllatione rerum cm·
phytcmicarum apud \1olh:J.[cs cilCcnllls d0I1111l1 non requimur.
2.
Alrcrum caputd.I.Ji.l1oO:rates rentant ad vngucm,cxceprot
vl1o,quod {hturo Prouinciali fuit immutarum. Siquidem nouul
cmphytcuta ,attdl:ationcfaEb, tcncrur '\1 onfi care dominO ven·
ditionem ,& pcrcrc illudl:ituram,& offerre laudimium,& voluntatem domini expefrarc per duos mcnCes cominuos, inmquOl
dcbet dominlls am imidl:ire emphyreutam,aut retinerc iure pr~.
brionis. ~od fi neutrum fcccrit, non porcO: etiam c1apfis duo·
bus menfibus cmphyteuta vcndiror, Cua authoriratc cmtoremift
poO'dIioncll1 rci védita: introduccre,nec cmtor pro pria auehoritare poffidcrc , Ced oporret omtOtem iuxta forma !htuti Prouin·
cix adirc rationum prxfefros,&:l.b eis petere inue(tituram.quam
prxfefri,cau!fa cognita, Ôl au dito felldi domino, dare l'tatulo iu·
bentur:fi con l'tet Curix, fine Ie.gieima cau!fll dominum per duoi
menres dil'tuli!fe , ac frulha!fe emtorem.nihilominus p.Q,IClt dominus fcudi,prluCquam nouus emphyteuta,cau!f:l. cogniea,fuerie
3 imiel'titus à curia,purgare t rnoram,& vti iure ClIo,reeillédo iure
prxlationis: vcl inueO:iendo emphyteutam acciperc hudimiJ fo·
Im iol1cm.vt fuit conclll[um in hac cauOà,per ca qu'i not.Salic.l~
d.!} col.pm.v trffi d dllblt4rÎ pot1',an domiNo lietat purg4re mm",./,(
hoc ,bl [:quitur 1a[,(01. 13.n. 53 .v erfnuquid A"Um in caft huiUl'U/T'
jic·,i!p,,~'I ; d~lmntH pUTg.1re mor,m" poff du os mmfes.Paul.de Canr.i~
•. q"' RonJrt.§.(ohmdrsjf.de v trb.oblig.Ioh. A ndr. In . ddi/lonl f}erull.
m §."""e 1L'l'l.s.verJ. 1 ol.de locato. 1aC in d.l. fi.In S.»ar.bil, yt fUIe
ll~.Üor [U J.lglO concluCum & pronunciatum,dic ~7.Aug.lj61.
S J/ JHl lR IV.V
1
~AE STI 0N I S ~.
C AVSSAE 71.
C,rnon r"ph,Yte;w CII4 d~bcl"r db vfofrlla uario cif; .i min/II airli/HI
pe1d lite ".)JiifrU{;i11 rttimleYJt proprietaum /lire pr.t f. t:mil.
JZ!.II
C.m il:l 7 1. Q!;!,a:I't. 2. .
1Z!' AE S T
I 0 :,. C.tH~ 71. ·
Vzrirur rerentione fa él:a iurcfeudi, an dOIl1I11m, pe ndcnte vrufruàu , rcac petat canonem emphytclitIcarium ab vrufruél:uario. & po{[e pronunci:l.tulTI el't. die
2.7. Augul'ti 1 56z..Dubium fa cie bat quia redhibitIonc
iure fcudi , !it vrilis Ôl direéb dominiJ re:dhibitac re:i conColidaeio,
l.lex 'UUligalijf.rk pig1l8r.c.I.§.quid trgo.de in//1'i. de rt aliw.foa : &
ibi not,[cribe:nrcs. & inlj.C.de ùlr.emphyt. vnde: quemadmodum,
quando debitor Cucccdit in ius cr~ditoris, ipro iure lit iuriuIll &
afrionum confufio,vt agere non poffir,l.debimi tI18.C.d( p4cr. tftichum.§. IIditio.ff. de flllll.l:.fi dtbitori cmiitor ffJe jidm1f. l.ft ab eD.if
ae mg.gc.jl. ita v:idcbarur diccndum hoc ea[u, dominum non 11.1bcre afrionem,poll:quam retinuit iure: pr:rlationis, qua poilir petere canonem confu(um. nihilominus fuit conc!u(u1n IIl:O caru
po!fe petere: quoniam certuin cil: canonem fiue: ceo(um cIfe ius
reale,l.df.cfine cenfu vt! rtliq.& f.iu. tmphytmtirum.C.de fUlld.patrimon.vbi hoc notam Ccribemes,pcr ilium rext. Francif.de Ripa-,
Înl.I.§:.fi Jmes prrfClpt6f//ndojf.lld'Trebell. e~l.2.. n. Il. vtif.4d cmfum
4"/(111 cmphytmtiClim agi potc.jl (ontr.. jingltl4rcmJùcaffortm. Itaque
cùm hacc iura linc realia, ideo Colmio eorum perrinet ad vfufru8:.uarium,f.haéle11lM.l:.fi pendenlts.§':.fi q,lIti cln.1(4ri/ jf. de vJi1ma. &
fjllcm Ad.& ibi pel' Barr. & Dofr. nec conColidario vrilis cum direfro,potelÎ: i!l:o caClllieri,nifi lillir~vfufru él:u : quoniam 10 vcnditione pro pri eratis fuerat nominatim dlél:um,ne vcndieio haberct
clfeél:um,niii linito V(Ufi'llfrU:vt inccrim non poellent vnlis& direéh do mil11) lien confufi o, aur confolidatio. qua autem :lfriolle.
pctarue canon,&. de forma afrionis, Vide de Fcrrar.in pr.,Elierl, Infi rmA 42. . v ~i copiosè hoc trafrat.
e A VS S A 72
VNICIPES & incolx Tnncaraliarumad [olurionem g.lbelia: ciuiratis Arelaten{is cllm cogeremur,[um mos veüigalium iudices pro uocarunt:& pro detèn{ione dicebant nu(qua m gentium
ad hanc v[que diem gabelbm àCe !o-
o
2.
lm.'u
�J
oS
C;tu{f., 7 2.. ~(l; . Ani ea.
C;l\1I1'.l71. .O!!..xll.vn Îca.
lur:ll1l fuin',;. arque adeo Ib tus caurr.!! inticialis conLhtu:
tus eil:. Elogiis œflium probabaeciuieas redemptores gabtll. rom Arelaeenlium illas i ièpte m Cillibus aue incolis
T fll1Caralla rum conti.nuo quinquen nio exegl ilc. Cauffa
enarraea tÙlt Jubiurn , :lll ex Cu pr:l.diél:is exaébonibus gabelblLlm, il (cp( m !lits municipl bus, fuerie qU:r{jtl ciuitati guafi pon er~io iuris vniuerfalis exigen dl gabelJas céirra omnesTrin cataliarum municipes , & an hoc ca(uex
lùpradJél:ls aais,fie generaeum ius vniuer(ale exigendi ga.
helJas l b oml1ibus , & {j non gener:tlieer an (altem particulariter per dic10s [epecn,1 , à gllibns per luflrum exege·
ram redemtores. Placuit nec vniuerCale ius ', nec parti cu·
lare quoad (eprem fuiffe form arum b,aut ciuieati acquifitum.dle.l.l.O étob.lS 62.
a eurn ius Dondum formatum ~cquiri non polli.c minori temp ore CCntlim ao no'rl.lm,
,Juper<] utbuCdam.j.prOptCrC2.dc "t' erh (ignif I.hoc iu rc .§ .(tuélus aqux.ff.de aqua qUOt &'
z fh. B.u t.in LpubliCail\ls.;.fi .ff.dc pubhcanls & veét & vide fufiù ç 11\ qu:rn.
b ~I\la m i\1' commune pr.crc:ribenrÎ rdi rht,ltteo pIob:tnda er:u ccntcnaria pr:r.
fcriptio.c, l ,dt prx lccipc lÎb.~,v ld c in qu x fiionc n. J.
,
--------------------~ ---------
S K lof MAR [ A
vnicol,
- -
.f2...Y AE S T [ 0 N 1 S
C"uJf.e 7 1. .
[m vec1iga/ù nOllÏ/~rformandum, non I/cqlliritflr protfcripliolUJlli.
norl cmtflm anllDrum.
2. pr..fcYlPliom qUl/ndo ÙI4 commune rtjiffit , t(mpm immemonàlm qlllritur.
3 Pr.tfcribmti qUdndQÙU commlln! rififlif, deber pr.tJcriplio plrlft p'o.
barl,qlla pendmu jiducÎari.. lù "dtudictltur ,"lm liugl/tortll!l,qlli
hl/ber mlmllomm filltm fimdtlt"m de lure commlllû.
4 [lUveulgalu a/tm à l'mmpe conuffitm, vellcgilltllo umpm p'L.
fcY/PIlIln (} aeqllifilum,prttfcrib, poteft longo ((mporc dm", tlnno
rll1#1,ct~ lIfu/~ (} buna fde:c)em agalllr de illre iam formllio pr,1eri1
bcndo·
1 09
bmdoJwu fi 4gtrtlur de fo rmando (}induando illS illlld pr.tJèri/lIDne.nam runpllAlmnmtJOriale fllne drjideralur.
--------------,fèP AE S T [0
CIII'.!!_
r
N [ C A,
71-
Vs namquc ilIlid t gabclIarum , [cu vcéb galium, priùs llllmquam fllerat in d iél:o loeo
Trineataliarum eonCuctlldi ne vel prxCeriptionc, nce pri ll ilegio indut1:lIm , vc\ conll:imt um : Idco cùm ab antiquo talc ius non
t
crearum & formatum, Ccd nceelfe lit d!u d de
nouo indu cerc & ereare,ideo non pote!\: form ari am illdll Ci, nili
tempote immemoriali , c.fi'p~r qllib~fd,lm. §. pr..tma.de verb.fign.
& ibi Panor.l.boc ùm.§ .dfllftu aqu,t.jf.de aql/AqUi/ .dr 411u. Bart. in
lfi pflblic4nus. §j.ff. dt' publje. & vellig. A nt. de Bute. In c.pert/en/t.
1
elr
de cenjib.laf.m 1. de tj/llbmffde !rgib. Bil.in titl/lo, qll«jint Regal.ln v,
·fbfi!/d.coü .Sali c.& Doél. communieer,;n 1.2.C.veEftt, .noll.lI1jl.non
poffi·& Fra nci Ce. Balb .in Irt/lltillf de prdifrrift.in 2.part. j' .parlis principa!. in 4. 11/41.Nam t eùm ius commun e relilbt prx Ccri ptioni ~
vet1:igalilll11,d.ü .& loto ml/lo , 'lité!. n OIl. mjli.non poffi. mcmo r()quiritur ccnten ari a & immemorialis pra:Ccriptio, c. 1. de prttfcript.
c.addecima. dereJl#I/f.JPD!iat.libr. 6. & ifl:o caCu , Ceili cet qu andQ
ius vet1:igalis nonduffi cll: fOrm atll111 , ex polfelTione exigendi
contra CCI'tOS particul ares hominc! , vel re(peel:u eerrarum reeum,non in d ucieur iu s Vnitlcrf., le quoad omncs,ncc tun e poflèCfio ve\ qu ali exrenditllr vitra perConas & res polfelTione COIl1prehenCas.Doél:.co mmunirer ine.dNditis.de pr<ifcrlpt. & ibi copiosè Fcli. & Bart. in 1. 1 . §.ji 'll/Ù l11C interdillo.ff.de /lin. alll/que pritl.
Inl1oc.in (. c)lm cOnfil1 ~(II. (} in c.c)lm in f/f/l. vbi P .lIlOr. & a l" not.
dt decimû. & run e pr~ccdl t rcg lll a, rantl1m pra:Ccriprnm, quantum poflè flùm :v t per Bart. in d.§ ji qI/ii hoc mterd.& ln lji pIIUre.lmu. §.e'lrumrcmmff de pl/btica. Fclt n. ÙJ d.c.alldaù. Nam quotics
de prxilldi cio alrcriu s agitur , iura ei uilia reguJaritcr nOB admitClInt eXtclllio nem de pcrCo na in pcr(onam , vc\ de rc ad rc m, am
de call! ad ea(um ,c. 1 ·6- gloffdc off. de/egat.lji vnlff.§.,tnle omnMff
deplfll. & m axim è in odio lis , licut efl: prx!èriprio , merito veille
3
rel1rin
o
•
�Cauna 7t . ~a:Il:.vni a.
rc!tnll g~l1 (h,c.od/ll. dl reg. lur. lib .• 6. & ibi pof\: Dynum not. fcubcnrcs.
Et quo niam !lIS Lommune reli!tebat lam dit1::e pra:fcripnom,
\ r diél:um eO:,i dco non fuit prouilio, feu hs fiduciaria, pendemc
3 lnc, adiudicara cilllrari , eriam conera difros feprcm cillCS Trinca tali.ulIm : licèr fE>luilfcnt per quinquennium gabellas. Nam
qtl:l.ndo illi t relilbr pra:fcribcnri , debet pra:fcriptio plenè pro_
ban: qua pendenre , deber proui!1o illi a~illdicari, qui habcr inttnrionem fuam fundaram de iure communi , vr cO: exprefià de·
ci!1o ;n cfimt perflll... de njuileg.lJb.6.& probatllr;1I d. c.ad dmmM.
de r~fl-';}ol. &;n c. I.de pr.tJcript.1ibr. 6. Arque adeo cùm non elfet
prrefcripti<il probata eriam contra illos feptem, fuerunt vniucrutas T rincaraliarum & particularcs homines iplius in fua liberta·
tc confirmari. liquidem agebarur de iure de nouo creando, ~
inducendo ; quo caeu pra:C"riptio ceneenaria ef\: necelfario probanda,vr dittum cf\:.
4Cxterùm t li agererur de pra:Ccribendo iur e iam formato, &
alceri ql1a:!1to , tnnc pra:(cribi po{[et longo tempore decem annorum cum tirulo:vel triginta , fine tirulo:ficut in v(ufruéh! , vt
concludit Barr. ill/. ji publiw1US. §.j. col. 1 .ill 'Utrji. & hoc illtdligo,
qllal1do quis pr..Jcrtbere wlletjfde pub/ican. quern (eqlll1ntllr DolL
communirer ibi , & Salic.in/.z. .cvdllg.l1Oua injht. col. t. & Bald.
Caulfa 7 j ' ~'dh Llica
Il O
in c. 1. ql/4fi"'t regal .in vjibfiud.coL 2.. WJ! fid Bart. dicit, qllod aut
pufcrib"m' contra aliquem qui "abu im coll'gendi pedAgia. eandem
opmionem Bauoli comprobat Panor.;n c. fopt' quibufdJm. d,
'{}erb. ft,n. n. 2.. 'Uerjic. & limita !Joc ficundùm 'Umlm IfQtabile dic7um
Rolr/oil. & haLl c quoquc [enrentiam {cqui[t1r & co piosè connrmac Anton. de ÉlItt. in repnitlo"l c. perullfit. de ccnjibll!. Francifc.
Balbus /J'J /Htéhlll de pr·ifcript. ill 4.QIl4'. t. pdr/ù 5. prmcipaliJ. vbi
dicit decilionem hanc Barroli elfe veram , & communiter approbatam,& [e':lIndùm quam fuit iudicaru ffi in hac cauifa • dlc
:'2..0étobm, 1 562
CAVS
./
CAVSSA
Il!
n
D vini gabella: conmbutlonem, gux
pro excubiis noéturnis & portarum
cÎllitatis cufl:odia MafIilix ab antiquo
exigi [olet: an clerici pro bonis Ecd eliaticis tenoantur. Placuit non ad fl:ringi a. {eptima Februarij anno [e{qUJmilleGmo [exagdimo quinto: Michaele Picardo gabellario &, Benediéto Paulo Ecclelia: MaCsilienliscanonico
Iitigatoribus.
a' Clemenr.prxrc:nci.8c cc: nCib. Auth . item nuUa communltas. C.de cpiCe. k cler.c r
dc:.im mun. EcclcCllb.6,& vidc: În quzn.
sr MM A R l!..Ar .f2...!'AE S Tf 0 7'{J S
'Unie.. , Callffi
1
1.
73 .
Cüricifimt immUNes àJo/Ii/iont gahellarum,,!II"flatll/ù ciui/atum
impmu"tur , niJi impofitio gabdüjitjo1flA pro jùbjidiù 4d qll~
Ecclejia de itm C011fmlllfi e.ft adflrifllf.
C/erici de ùm font immunes Ab lxcubiis , & wflodia ciuitatH : l1iJi
tam repm/ina mlle1'gat nect/itas, v t /aicÎ fine dericis non pof
jint riftflere,& ciuif4t(/" deftl1dm,n.J.
.f2...-Y A E ST 1 0
Y N I C A,
CJu,1[.e 7J
Ommunis ell: conclulio D ottorum vtr1 u(q ueillris ciuilis & C anonici, vr clcrici line immu ncs
à (olut ionc g.lbellarum vin i, olci, frumclln, q ua:
f\:acutlS C1uitatlSimp0f\l.lneur .nili gabellx impofi rio fic faéh pro oncribus, ad qua: Ecclclia de iure
communi cft adCl:riél:3, Vt diclt Panorm.;'/c.Ji.iN 2. . IJo/ab.de 'Uit.ôIlO1uJ1.cler.& ib i noc. I:nol.& Felin.in c.Eccle[/lI.col' 4S.Num.8 o.v er!
degJbellis,(i'~d4 flll/un: cler:" .d~ conflitut. Panorm.il1 cap. 11011 mimI{
(~/ji.l!1fi.dc imm lmic. Ecclea. & ibi Bute. Bcrtach. de Firmio, il'
trilflaf'~
�C ~\U{fa 74'
Ir"a.<l1I de g.tbdlir,in'S .p.!Yu princip. col+ qua: conclullo probatLir
'" clmz.pr.ifàJt.dc emJibtu.& in IIlIlhmt.item nullil comlntm;I.1J. df Eplfc0p,c:7 c1mc.c .JIon min;li. de imlnlllJit. Ecclef & in c.l .dr immulllt.
Ecr/rfllbr. 6. Et ql1,lmuis t gabclla vini,dc qua agicur,!it irupoura pro CXCUbllS & eu!l:odia ciu itati s Mafsilia:, camcn clenel de
llIre ab hoc muncrCCXel1blUrll &eu!l:odi'î cilliraeis Stle immunes,
c.rtprrhcnfi. 2. ].q.8 .c. Cyprinnlls.2J.q. 3.l. 1.&iN ItlltlJ.lle nl/Illt comm.C.
de Epifc.&cltr.l.pl.1u/ .C.de {turofEcclif.ér in c. non minhde immun.
Ecclif. vbi agcb;teU[ dc fo{f;.leis pro tllitione & eu!l:odia eiuitatis.
faelt ecxe.111 (u:\ gCllcralieuee,in c.r.dc imlnunit. Ecclef & in c.quan'lNüm.dtcmJib.libr.6 .& in d. allthenl. item nlltlacon;m/tnitas, cumfimillb.JNprit alleg4lJ. : qU:E eribullnt cletieis immunitaecm ab omIllbus anganis & par~lIlgariis, gabcllis, & vcél:igalibus. ~am
eonclu!ionclll firmane communieer Doé\:ores in d. (Ill" reprehm-
Cauflà7 4.~Z{\;. J.
lit
2.
fibile.
'3
Si eamen t imminens & tam repencinaemergat ncccf!ieas,vt
laici IÏne c1 cricis non poffine re!irtcre, & ciuitatelU defcndere,
tunc clcrici & ad cxcllbias,& cu!l:odiam eiuitatis [unt aoftn/li:
pcr eex.qllem hoc modo ime lli gunc Innoe. Bun. Panorm. & aliJ
communiecr,tn c.l.de imI'I1II1fÎt.Eccle( llam !ine magna & vrgclltl
ncce[siraec non (unt adll:nfri, vt ibi declaranc Scribentes. & in d.
e.l1OI1 mmles. & ideo no n [e!lcntur ad ex[olut ionem gabcllx vini,
qU:E pro cufl:orua ordinana cillieaeis indicitllr , vt fLlÎe in hac lite
pronunriaculU.die7.Feorqari), Anno 15 6 i.
.
---------------------------
C AVSSA
74.
TON IV S & Nieolaus :l Bm'
relils fratrc~,rll mm:c veébgallU m placi·
ta ad collationem munerum ciuilium
pro bonis qux 4(qllificral1t in loeo&
;rritorio Vaumllij damnati[unr, f.leu!·
rate tamen eis leCeruata, pra::d iéb bona
à nrxu contr ibutionis bberand i compenCationis ime,
:lin pcr eo. bon a [ubrogando in plebcios alicnm, qua:
fuerant de f~udo q uondam Rudel phi & 1oanl1isde AncclL,
1
q
cella condominorum diLti loci, & pra!decel1'orlll11 (uorum. In executione huius arretH fuper Lubrogatione bonorum, & cOl11pen[aeione cerratum dt. Sigllidem vniuerlitas pra:diOl, qua: diél:i [l'acres compenC1re volebant,
feudalia & de [eudo antiquo quodamRudolphi & 10 0111nis de Al)ceI1a elfe negabat:Ced diél:i fratres fel1ddliOi eOè,
inihumemis emphyteufis & retentionis iure feudi :Î (e
faétis,pmbare conabamtu.Lite perorata & tandem iure
diél:o ex conGlio , placuit cùm [eudum dfe neg:;rur, nec
bona prre(umi-antiqua feudi •. Doœinium 3urem in!humento reeognitionis, vel dationis in emphytenfin vnicob,contra tertium non probari,& multè minils ex qlllfi poffe(sione: cùm dominillm perfeél:è qua:(Jtllm àdomino pofsideri vel quafi haud poCsie ' : pronumÎltum die
17' Nouemb.1)6l.
a B:lid.in c~p I.fi de fcuddcfunét: cOntrou. vbi Prœpollc.Aluc:r.& alij nocant.Et di,itur pleniùs hÎc in [. quxll.
b DO.commun iter III l. fi aliq uaffi rem .ff.dc acquir .potr vbi cie Ripa n. + 0. [eCbuue
communeOI,& vide hîc in 1.qUX(}.
c
De quo vide: il Îc in 3. qu~ft.
I?X.-
CV/VS CAVSS AE DECIS I01'(E
trip!tx f/lit qll«flio .
Prima, probationc veriufquc partis eeflànce, an prçdia qux
compen[arioni offeruncur , ptx(umalltur de iure feu dalla ,& de
anriquo feudo quonda Rudolphi ,& lohannis deAneclla,l1écne,
Secllnd.l,an qllalieas feuru allcgaea fllcrie il1!trllmemis (upradifris [uffieicnrer probaea.
Tercia,quonia m in h ae cau (fa dominillm dedueieU[ incidenter, an L'le (je probare illud cx qua!i poflè[sionc iUius iuris, vel
proprieeaeis.
S V M M A
J(
1A
.fZ.V AE S TI 0 ?X.-I S
prim«, CII'iffo
74.
FeNdll1n potlliS pr4HmitJjf Itlitiqllum,lJllàm nDllliltÎ.
1. P,«fo71litllr in duviQ m POli/Ii iltlodù//ù,q,ûm[elléMû.
p
1.
3.lIJ
�l
C:l.lI [,\ 74. Q!:!xC\:.
'+
L
3. flJH(j!i/tu J Rtgr de e.rjfro mm umtorio,dijlri{f'l è iurifdiBioHl,
llo/ha fimd.,t.ml mtmtmm" de ;,m eomrmmi Juper domin;o dmc70
omnium finglû"rum ,.erum in termorlo exijlmtium. Si 41,ftm rlSJin.
gulam tempore imtrjlitllrd' à1II.110 filrt Dcmp"t.• , "aba intcntio/J(filA/II
fimd.If.lm fisper plmd proprietolte illaTIII'IJ,fiqllldl1JJ pr·tfomllnturforffi
inurjlll'llftf pftno wre.n+
i . Pr.tjùmpllo b.tc rcfdt.ms ex "/Jtirlild dillifione domiflioyll/J/ ,v/ru
pr.t/ùm,'lnrf;II!,dù, 'L'inCIt ,R'lm 1',.ifÏlmpltotJem nnlurl/lem, v/ rcs;n
dl/b/O /,r.1;'m.ll'" allodl,tI" ,& qll,mdo. n. 6.
7. Felidu", 111 dllhio pr.tjiml/tllr potiNs antiq/II/~" 'i"l.m tlOlll/m:quando p.,'·ICS (OlifilttJlI#r ft/ldl/m fjfè , o'-.(oillm co",rQl/ertilllr de qualitate
{(/ldl ,ft/Ital <Ill fil nOllllm vd ,m/i'i"llm : ftd ji negnrent effi fiudulII,
'um( CrJ/d1 tll" pr4im,p'io,ér qlltlre.
S. FcudHm fi mga"lY , tllne 011llS prob.mdi itlCf/mbit ci qUI dicit ,JiUI
dical effi alJtiqllllm:fillc ]Joullm. .
.
f1J
!LV AE S TT 0 P R 1 011 A,
Ctttffi 74·
V X rit ur pra:dia,qu x compen[atio l1i o!ferurur,indllbio an pra:(umanrnr fClldalia,& a nriqlli fClIdi dié'roru
.
. de An(clla,an nouircr acquiliu .Et v idctur prç(ulUclldum poriùs cfl'c :lnriqua quàm noua,& qu od prxdl!
, •.
ex [ucccl\1onc: maiorum proceflerint, quàm de nouo acquifira
1 fuerint: quia aliquid t porlùs pr:l:[umimr vecus qUl m noullm,
Vt voluir glolf.in clrm.litmu.in verbo,creatu",.adj.de refcript.qllam
[cqu;cur nald.confit. 36;. /m jimt fon/enti.dib. 2.. & [oler illa glolf.
allcg.lr; , quod ci qui dicit nOllnl11, incumbit onus probandi. &
ad hoc illam dicit fingularc:m,Cardin .Flor.i" d. dem.li/n,u. colf.
itl 2.:Jlfd'j!.& Ibi Barbat. col. [S.verftc. & 1lfod onlf$. & idem Barbat,
in l.ilJ/ll.rj!ipul..rionejf.de verb.obüg. col. 3J. 'IJ(rftc.Clli ,lIItcm PMder.
& pro ea allegat tc};[.;n c.conj!ùllllls.de rcfèripl.& in dubio feudum
prx[ullli rur porills anriquum qu~m nOUlllll. c. 1 . §f. de jitaJ!fratrum,jùu de gTlldlb.fi/CaJf.1n fiudis: vbi li dublrtnJr, an felldu mfir
anril1lium an nouum, on us probariollis Cl incun1blt, qUI dicir
110uum,qucm tcxt. dlcit mirablltrn B~ldus Ibl & cf\: fi.mihs CCXL
if) C. I.fi de [cudf"er.controlf.irmr dom.& nf,nllt.& ibi ilOt. Iacob. de
Bellouir.Nice\.de Ncap0\.BaI. Aluer. Man.de Laud. Cardo Alex.
Et in con(uccudinc,vcl f1:aturo , qua: rcrraélù admitr unr III bonis
pam1l10ni:dib.hoc firmar F crro.in (onji<et.B/II'd. i» tlt.de re/Mc7. §.
Il.111
.
Cal1f1à 74·~œ f1:io 1.
1J 5
Andr. Tir.lql1el.w Irac1Jttl de mraic7 1ignngirr § ) l.Ù, gl.
vniC.11. 91. T amc n in ca[u if1:o fuir conclu[um , dlC~l:a bona in dubio nOIl prxlilmi de feudo diél:orum de An[elb..
Primo .,. quia in dl1bio rcs 110n prx[umirm feudal» (Cd .dlo· 2dialis poriùs : cùm fcudu111 lit qua:dal11 [eruIClIS,vt diClt glofl~ ffJ
Il. '11 j.&
1. fi vfiifméhl. [. in verbo o/,orterr. jlde v(i{mff. &
fj/IClIJ.1d-
modo & ibi not. Doél:. commllnircr. Et quod in dubio rcs Ilon
prx[umatur fcudalis , renct Bal. in C.l.§. interfiltamJi de jelfd fi"''',
conlro.in/cr dOrIJ.& ntl,iMt.& ÙJ C. [ .In prine.colji.verfc.flcrl1ldo0}1'0 .. /(1
idem.illlitlllofi de iml~flit ..{(fld. (omr.filer. vb i dicir qu od cri.ll11(i
vafallus vcl emp h ytcma fllcrir in quaG poflèflione ilhul illl'is: ramen adhuc rcnercrur probarc:quia omnis l'CS prx(umi rur libera.
ifl:ud iirmant Bart. Ang. & om ncs [cribcntes ln l·fiwtl. §.Jid Ji
'lu,rra/llr jJJijèm. virJdlc.Hort.Ioh. A ndr. & ali) in (..Ji. in verbo , rtIp~ndm.de illd.P,ml.dc Cart.ImoI.Alex.Rom.& ail) eOl11mlln,rcr
in lJi priflsjf.de oper.tloll.mlne.vbi latiflimè hoc tradlr.
col. 1 3.1J.
4 1.verftc.noto bene pr.fdl[fam reglllam. & crt rario , quia l'CS ori gine
fuit libera, & 11011 fcudalis : idco in dubio qualitas qux naruralirer incrt rei,pra:[u miwl' [cm pel' ioeflè . donee probcrur con tt,arium,vr voll]ir glo{[jn t.ciYCt1.il1 vcrbo,ingmllil.llûflde probal.& ibl
Barr.Salie. Flor.& oml1es.Barr.Pl1ul. dc Caf\:ro>Ang. Rom . Imol.
Alex.& omnes coml11u nirer, d.l Ji prirM·ffdc op.noll.ntJ11f.p!1jf gloJ!.
ibi ln verbo,egijfet. & irtu d lirmanr eriam (cribcntcs in d.ljiC/lti. §.
fedfi tflMYdtur jJJi jèmit.vin.facit rcxr .in I.ltbmi.§.jff.de lIb. wiff'·
& iltll d eria m iirmat Andr. Alda. illlr./C1aftl de pr..jilmp.111 2. .regl/-
lar.
la.iI/ 3,pl'dji,mptiol1e. ·
. SCClilldo, qâla magnilicu s Viceeomes V:llcrn,~, cf\: dominlls
rcrrirorij VallmillJ lcgitimè inueCbrus, cum mero & m';xro imperio & im'i[diél:ione, & cui Rudolphus de An[clla & poil: Cl1l11
Iohanlles deAn[ella cills iihus & hercs,auus marcrnus diél:orul11
Anronij & N icolai de Bar:lreriis, recognduerllnt (e renere in di8:0 rerritorio [ub dircél:o dominJO di':h Vicecomiris dOl11ll11 dlél:i loci pIura prxdia ntfHca & vrbana, fpcClalirer dèclaram infiruméris diél:ar(1recogniriollii:Etr propterca dlé1:us VIcecomes, 3
vri dominlls dlél:i loci & rernronj ,habet intcntionem (lI,lm fundara de iure comulli, [uper dominio direél:o rerll omniû cxi!l:étiû in dié1:o rerri to ri 0,& illtra hnes illills,vr volllir Holl:. m c.fi dili!,wti.col.J.de py.efcr.& in jilmma d, low.111j. qué de verbo ad ver-
P
2.
bum
)
�C.lulT.'\ 74.~.x:Ct:.r.
hum rr;[fcripfie Spec.in lit dt· /~cdl.§. nlmc ali'JlIl/m. vtr{ 86. & Toh.
And.lbi ln dddillOne,l1Iap.l'efponde ad litml111.And.dc l[cm. In r.I.dl
eOMr.111IIrjl.inltr m.ft.& fW1i.de bmtJ §'1"id.,m f411Jen_'L'erjir.IA7i1TO
qll,f imr.IJines f<'!ldi rolJl/iJOJlllr. Luc. de Penna in 1.1uiC/lnqlle. C. dl
fl/ndli limtlropIJ.llbr. 1 Li" 2. col. Piller'!! boc decl.fram. Bald. in 1. i,,Jill t.jfde ltIdu.Pcrr.dc A nchac. in c. quoni""". de accim;'. in 4· llD(.
l oh. A ndr. 111 add le. Jd S pecuLin titlllo,de cenJibU4.§.I. incip. diundll'" rrjl~t.1lJ .ddtt. "'''pmm , l. 2.. pcr h,me legem 6' per l.I .C. de h«,
C;7UI,,·trji,.txt.lt ,,!t11111 fJI/4ho der4'ro. Hbm opinionem fcquiwr hC In profludiis felld. col.~ . v/rjic. ttn Illliem res ô- ttly dominitrpur.Jüs.;J.22. Er A mo. de lllltrio cxprcflè in c. dJlec10 n. 2. 6. de ofJic.
.1rCuld.P.llIl.dc Caflro.in 1. '.if Je aCfJ. pof!. qué ibi [equiem Socin.
hoc nocabilirel' dcclara ndo col+ n. 27' & pro hac opinione eon(nlnie lp(e Socinus eonfil.8 6. il1.c:mflâ commul1itaeis Montis nigri,lrbr: 1. colrmm . 2. 7)/rjiCIII. ter/ia concll/Jio. gcminatum in conftl.
166. Mr. 2.. Idem con[ul uefllllt Decius, conJiI. SI 7. n/lmlr. 9.
& Francirc. de Curt. lunior ,conJiI. 5S. pr.ejitpponitur inflc70.
numer+ & de Affl, él:. III dcci!ione Ncapolitan. 2. 55. h.,bm
fi'idl/1n. dum dat modum probandi , qllod l'CS lit [ubillfcud aca , probando, quod fit incr:l IImiees fcudi pel' (llperiorem mihi conccisi. & c1ariùs hoc hrmat in decif J.?~. Comls
fméli dJ1gefi.n.if.vbi Plllcrè loquieur.& Carol.R1l1l1US con(108 . 'Vifit II( bme infelttc7a. libr.2.n. 2. 4.& in conf2. 6.fJUAIIÜ eopios(.n'7.fib. 1.
& eOf4.1l. '4·eod.ltb.loh.F aber in l.I.C. de fit crofEccle(col.j.'uerjicfid
t lt potes drcer/.S tephan.Bertl'and. conp. 182. . lic?f regulariter./ib.l.col.
f.Iar.conf 1 02..c4lrllm Corm~·.lrbr.l.in ft. Cmt.lunior, conf ,84.11.3.
Am.de Butrio.gloJf.2..in d.e.diligenfi.de pr..ftr. & ibi loh. Andr.adde C arol.Molin. in cONJillludùJibus panjim. in tit. de fiudù. §. 46.
ft'fIIS Illlegata.col. 3.V/rji.'1114ritllr 1 .n+Ch:t1faneus in cZJittd.Bllrg.§.
4. in tit.do mnins mortes, in princ.col.2. .Vtrji.aliqllttndo quinto.fieue in
limtli ex co, quod quis dl ve\ rieulo regali inud1:icus, dicieur
con(equi direél:lIm dominiunt oml11mu rerum panicularium
regni , & [ubdiei dicuném l'encre quafi [ub feudo , ve,voluit
So cin.lllnior,conJil.68.Numero 13.cimtf.libro primo.
4 Et fi
non conll:at bona fll dlc ab alio tema & occupata,
rem porc concelIionis call:ri in feudum per Pnncipcm conccIIi, prx[umt:rencur fllilfe domini plcno iure, vr eenet Curt.
Iunior , in trllal/tH de feud. In 2.. parte, Jilb mbma, ail qHdlldo ftl
1[6
•
t
mutjl.
;nllejJ. mm fois
CallIT.174.~xll: . r.
1 J7
ùtribltf. i" fi. & Petl'. de Anchar. conJil. n o. n.
3'& Ruin.ùld.cOllfil.2.6.ltb.
& ideo cùm diéb. vniuerfieas ncgcr
diél:a pra!dia elfe de feudo :ll1tiquo diél:orum de Ancella , in dubio prx[umcndufl1 d1:,quod fine (ub dominio direél:o diél:1 V icccomitis:cùrn habeae, ve diél:um cCt:, inremionem [uam fundatam
[uper coco rcrricorio,& fic pra:furnptionem iuris pro [e conera dlél:os de Ancella,& Baratenos.leaqtle fi in(piciamus origincm , &
nacuralem qua!ttarem prxdiorum : fiue antiquam tcrricoriorurn
diuifion em,ac rr.rminorum appofitioncrn,& inuell:iruram: veroque ca(u diél:a prxdia non prx[lImulltur feudalia, neque de fetldo diél:orum de Ancella: cùm non fuerim inl1d1:iri de rerritorio
Vaumilij, vcl parce illius. ideo incumbir diél:is de Barateriü onus
probandi illam qualitatem, Vt dicit Carol. Ruinus, conJil.2. 6. n. 8.
vOf. I.
Nec qux hîc dicimus,comradicuct ei,quod [cripfimus li'prà, j'
in [.~alione,dl1m dicebamtls prxdia in dubio prx[umi pociùs allodialiaquàm fœdalia. Nam verum ell: (emper prz(utni allodialia,
quando ille qui dicit fcudalia, non habee fundatam intencioncm
ex illa gencrali dill:in8:ionc,& dillifione rcrritoriorum:putà,quido ille qui dicit, non cft dominus tcrritorij s runc quamum ad
cum, in dubio nunql1am pl'a::(l1ml1lltl1r feudalia, [cd allodialia.
llam licèe reuera [ub alrcrins feudo ccneantur, tamen quoad Baraterios verum cll: diccrc,prxdia ell'e Iibera,& allodialia , vr dicit
expre[sè rcxc. m 1. loci corprh!. §. competit. infneff. Jifem. vinelic. [cd
quando dominl1s rerritorij allcgarer feudalia, runc in dubio l'CS
!lon pra:[umercrur libera & a\lodialis, [ed felldalis & [ub eius dircél:o dominio, [umpea prx[umptione ab amiqua illa diuilionc
dominiorii terrieoriorum , propter quam in dubio,res in terri corio exfill:enres prx[umunrur lilb eius dominio, licèt narurali origine ante illam dill:inél:ioncm dornlniorum elfenr libera, & allodialia: Nam pra:[umptio t hxc re[111rans ex iIla amiqua dill:in- 6
él:ione dominiorum , vincit 6l pra:ponderat illalTI pra:furnpeionem,qua: ex origine n:lturali rerum rc[u/tabat, vr Doll:. volunt.
Et hic ell: ca(us,in quo accidemahs qua!iras vil1cit nacuralem : Iicèe regu/a Ctr in co mrariurn, l. 'lui babel.in princ.ff. de tllfe/if. Ideo
fuir oonclu[um , onus ptobandi qualitatem amiqui feudi, pertiIlCl'C ad diél:os Bararerios: nec [ufficerc pr.obare, quod nunc [unt
domini direél:i,nifi probem,diél:os de Ance\la fuilfe dominos diP,
él:orum
1.
�11
"
S
CauH':174' (Œ:dl:. J.
él:orum prxdiorum,per ca qux trJJic Bal.in l.hi 'll/s.c.dt adull. vbl
d icicur,illuUl qUI proballir fc h~tlic cffe dominum,nol1 prX(lIn~l
quod tuene , vc\ ciu~ pr.rdcccilorcs fucn nr dom llll JI1 prxcclII\I.
Idem vollicrunt IhIJ.& SJlic.inl.rxl'tr{ol1.,.c.dc prob.". AndrAI.
ciar. IIllr.,[f.lfU ,dr pr.r{NlIJl. III 2. reglllll, in 2 . pr.cfom'IOI1e. vbi dlCit
fccundùm hJl1c prxfumtioncm eonfuluiffe Alex. C01>1; r6. (01•. t.
'Vol. 5.à (on!81.f,{,·7·UCC contrad iéhoncm im pl,c3r,quod III pOli·
cipio hUÎus (]ua:llionis diccbamus, in dublO fcudum prx(lllllcn.
dum poriùs anrillul1m qllàm nouulll,per œxr.m d.r.'. §.j. dt~c.
cejf.fi'."mm.fcll dc grnd,b.fo(ccJ{& in r.Lm prirJCipji dffi:lldfi'~. m;.
infer Jomm.& agnat. d'f'IJi[f. & alia ad mud propolicull1 !lI pcn~5
7 allcgar:l. qu ia ilb proeedl1nt t ~bi parres eonfir.enrur dIe fcudu,
& folù m neganr qualir:lrem iphl1s fCl1di, qu od hr antlql1um, vcl
nOll um: rune enim qllia folùm de qualirare feud i agirur, &non
de ipfo feudo, prxfllmirl\[ in dl1bio poriù s a nriqul'~ qUJm llOUÜ:
S (ccus li ncgacur t elfe fcudl1m IlIll'S qUI dlclr antlqllum: qUia
cune non pra:fumicur amiquum, CÙ I11 ncc fc udum prx[umatu[
in dubio. hoc ira dcdarar Bald.m d.c. [ .;w pr/11C/pji de fi"d. d1fu"c1.
jtur.controll.& ,bi PrxpoCAlucr. & aliJ .hoe idem vo luit Bal. indJ.
l.§ji. de frlCCejf. ftlld.fUl dt !,Ytld.frICCejf. vbi ica tlcclaramP r:rpofit.
Aluer. & omncs Feudinx. ed in ca[u no!1:rx qllxfho1lJS ncgaru[
qnàd fllerir fcudu111 defullél:orum de An{clL1, & nc non '1l1aliw
fcudi negarur, (ed ipfu 111 fClldum. pra:rerea qt~ol11am dléh de Ba·
rarenis ad fUlldapd:tm eorum peririonem vcl lntClltlOllCJ11 dedu.
çum: illam ql\alicatem > qicel)do bOlla prxdJél:a olfe dcanriguo
fcudo pt:j:dt-celforum [1I0nlll\ de A.nG::Ha l idco c:üamu de rola
qualic:m: fcl.ldi ,I\f non de ip{o Feudo pri\lc.ifpltt'Cr ag:rctur,& cr[cmus iJ1.!Jaru~n qu res i11dubio prx(u ml dcber amrq.u3, ra men
ille qui ,uc,cel,ererur probare illam qur.b.mccm,& non Ille ()1I1 ne·
gat.vc ru feudô expre[se hoc volllerundacob. de BclloUlf. Aluer.
Mact.Laud.Ca,rd. A1e)C.m d. c. J..§.'V/t:dt gMtMfùcctJ{pcr rcx ~. me.
1.111 tJI,.f4 de"c6",CnI.mll!t'l1le & d0'r'< 67.11$ C.I. §. c"m alllem. dw"'r.
inllef/ù.in 'Pjib fmd.& Sig noroLddl01110d. C011fl 0.1""1"4'. 'Ver/mil
lJ1ur HIIgHeIHln.({Jl.; .vtrfrnodo bu prR?/lijSl!.ox'q l1ibu~ fuir conclu·
fum in hac quxf1:ionc pr.:edi:l in duoio non prx(uml fcudaIta ,&
roulro minùs de amiquo fcudo diétorllln de An fella. (cd on~5
i!1:ud pcobandi incumbere diél:is de Baraceriis. die 2.7. NOllcm·
. brisianno 1562..
SYM
Caullà 74. G.!:!.x{b.
---SV 1>1 MA R 1 A
f2.t AE S T JO N I S
2..
Cal1fo 74·
InJ1rr:menill1J'J emp"ytClljis, recognition;', vd Ttlenliomi wrtfilidi,
non pr6bat cQ11Ira fmÙlm , 'l,ri non haba CttI1JaH d.'CC1/,lCnfe vet
recogno[cmtt.& an pr06u poffifùomm velqllaji,diCIlUr 17.2.. 'V[1"( ad fncm.
. . . .
J Ele[l,onu 'VIJlCU4 "Chu cor'.!itll;t 'l/lcm ;n 'lilI/fi poffrfl'OM 1Ims tlt!pldi. jiC/lt pcr 'V,.;cam [olllt!oncm pmjionti L",;nftltllitllr fjlJ/J" /11
tjllaji po[{tflioHe iI/riS è:<igendi il/am,1J.4..
.
5 Empkl lCt{ls cO'nfr"éfM, qUllmllà ppe de eadem re probrlnt fir~lU,
non probat dominiilm,ncqllc po!tfs1omm:"iji v!tr~ I11ftmmm, 1/111
prob'lrrtllr[ollliio caflOnù,& maxim'e per longllm Icmplu foflA.n .
1
6.ér tI.7·
:zr AE S TI 0
ri
,.,~
1..
D hanc qll::d1:ioncm pra:(upponiru r,quod diél:i Fra·
trcs, ad probandum pra:dia prxdiél:a elfe de fcudo
~.,
quo ndam Rudo! phi &Ioanllls de An(dla a.ul, &
.
abaui diél:onul1 nararcnorum , producebanr 1I1fl:rumenra daci onis in cmph yrclllin, & rccognitionis,nec non rerCI1tionis imc prxIarionis faél:i s ab iplis dc narareriis , vel. à Margcri.
ra de An[clla eorum marre, & ad probandum dom1l11l1m dire.
éb m diétorll!TI pra:diorum, producebattlr 'Vnicum infl:rumcnrum dacionis ad acapirum ,vc\ recognitionis vd rercntionis Ctngll loru111 pra:diorum. Ideo quxritur , an inllrumenrllm cmphy[cufis,vel rccognicio nis , vcl rcrcmionis J parte ip{orum de nara[criis produél:um probcr dominillm comrJ. d,él:am vniucrlicatcm.& brcuircr concllldend o diccndum dl:,non probarc:qtll<lltcècCcctllldùm qllofdam ralia in/l:rllmenra probenr d01l11nlUm
comr.l principalem recipicnccl11 cmpl:ytclIlin, vcl rccogno(::nrcm & CillS hercdcs, vcl habcnccs cau(lam.tamen coner.\ ccreIU t 1
qui nO Il h<1bc r caull:U11l rccipiemc vel rccog;llo[cenrc,llullo modo probl nr:vC poil Barr. co ncllldunr Ioah.dc 111101. Rom. Angel:
AIcx·Patl l.dc Callro,& omlles,;n lfi aliqut/m rcmJfth 1I((f-P~fJ. vb,
hanc opimoncm fequitllr,& dicic clfe communcm, Frallcif. de
Rlpa,_
"
�no
Caull:174·~·db..
Ripa,coü 3.n. ~o. & quantum ad hoc, conclulio ha:c non habct
difficulcarem.
2.
Sed dubiu11l maius t ell:,ou] probe nt polIèlIionem vel quafi.&
videcur quod probcnt.primo quia aél:us fupr"dil1:i no conrueucrum neri,nili il poflèfI'oribus eiufdem iuris, quo cafu per vHicmn
aél:um acquiritur qua!i pofI'elIio illius iuris, yt voll1lr Bart.in 'fiaI1I·§ft 'l/ur,l//lr.n. 3.1fftfimÎl.'lJmd/C.per tex.1n 1. I. §''lll'od a/mm.6- §.
i/lud aUf(m.ff.r:le a(jl/~ qllotill.& .tHill. idem Barr.inl.l. §. hoc inlt/dtllO.II.1 .ff.dc iliH.aéhlq/u pritw.Ang.ill rtpet.lft q"is vi.§.diffmntitff
3 de Ilct!- pojJ. hine t pcr vnicum aél:um c1cél:ionis conltiruirur qu~
in quaii pofI'cffione iuris cligendi,vt dicir glofI'.i" c.cfimEccltjùSutrina.in 'l/frbo,trillm Epifcopomm.de CIlIljf.pOJ!èjJ.& propriet. & ibi no·
+tane lnnoc.lmol. Bute. Panorm. & omnes.licur & t pcr vnicam
{olutionem pcnlionis conll:icuirurquis in quali polfeffionc iuris
cxigendi. Rom. C011f.. 3 1 I. in cAfii prepofit,e confoltatio7J/5. III fin. &
per vnicam folurionem collcé\:x probarur quali polfcllio ium
colleél:andi,fecundùm sal.cot;ftl. 2. ~ I.fintmtill.vol. ~. qucm refe~
& fequirm Franclfc.de Rip:t,in d.c.cùm Ecclefa Sutrin,,· n. 54.fim1.
liter quis conll:ituirur in quali pofI'e!lionc liliationis per vnicum
aél:um :quando :tél:u ell: cal is ,qui non pareil: conuenire nifi filio'
BarLin 1. r.§.idem pHr contrl/rillm.". 3.ff.de Itb.agnoflend. & (CqUUlUul
eum CYlllls,sald.SalIc.Corn. & laf. in t.m'lile pnfF!io. c. dt 11ftm,
sucr.in c.01{I<'/",el.defl.pm~yt.Pecr. de Anchar. in Cltm.jifr/mm~
Pun/lfix.dt jènt.excomm.ltbr.6.narr.& Palll.de Call:r.in 1. mn n,dil
& inl.716n Epij!olù.c.d. pr06,tt.& Canonill:re comml1nicer , in C.p,T
l/l,u.de prcb"t.& ibi Philip.Dcc.col. 3.verjic.& retmta ijl~ concl/lfiDHI,
'luallJ dicit effi communem.V nde cùm aél:us dationis in emphyrcutin, vcl recognirionis,aut reccmionis iure pra:!arioliis , finr [.Ies,
qui non cOllfucucrint neri , nili ab his, qui h:lbent rurctlumdo·
minium,ncc cOlluenianr aliis,qui non funt direél:i domim: mcri·
to vidctL1r, qu èd per tales aél:us diél:i Nicolaus & Antoniusde
naraccriis acquilierillt quali pofI'effioncm illills IllClS, & illarn
quali pofI'elIioncm probauerinc fufficieurcr per [uprad1éh în·
Il:tL1mcnca.
Scd his non obll:antibus,conc!l1[um cil: cont1'ariurn:primo,pcl
ccxc.in l. pr,ed/dIf de acq. pojJ. pcr qucm tcxc. ibi notant Barr.lmol,
Alex.Paul.de Caltr. Roman.& omnes, quèd inll:rumcnrumnon
probac pofI'elIionern, nili fir faél:um in pra::[cncia rcIJeculldo,JlC!
c.ilJter difellos. Clrcafi. de fde injlm/1J. vbi cft ccxc. ql10d comratluJ
crnph,
,
C~ullà 74. QQxll:.~.
111
cmphytclllis t, licèt fxpiùs dc eadClll re probetm fafrlls,no pro· r
bat dominiu11l, nec poffcffioncm. vbi exprefsè hoc norant Bald.
Panoc.lmoJ.& a/ij,facit text.inl.locAlionem.Clocllti.& ibi nal. B:l1'C.
in t. leglltll inllll"ler. Ifde Adim. !tg. nald. in c.c/'m vo/1Fnt. df rrjlir.
fJoliat.& racio cil:, ql1arn ponic loh. de IO\ol. in d.c.inla dd,,7oJ.Col.
2.1/.1 ~ .vu! item nOla,qll'od pa a{fllm loca/ion,. non probdtllr! l'opr/rl.t!
ne'l'If poffifiio,nimirum 1/1i" II/"nll m etùlm lib alto pojfrffi,POlcjl !.(,,,.i.ideo nellCrum probat de neceilitare.vnde perfolulll inltrumewm loeationis in cmphyrelllin vel rceognitionis non probatur
polfcllio,maximè concra ccrrium 11011 habenccm eaullàm à reco·
~llofcelltc: nili virra t inll:comentum probarctur folllCio canol'1\ 6
vcl pC11lionis faél:a , quia ClInc probarcrur po(fclIio eciam comra
,cctium 110n hàbcmcm caufiàm i recognofcence, VI' hoc lirmant
Innoc. loh. Andr.Bmrius,1 mo!.Panor.& ali) cornmunircr,111 ulmJ
'IIeniffit.de rtjli'I/tfJol.licèr Ba!. ibi ncgcc probari ex hoc pofierTionern contra rerCiUlll:11ili conll:aret perfamam,vellibros antiquos
de dOlllinio:ql1ia tune proprer dominium po fièffi 0 faciliù~ prx·
fumercCl1r. & if!:am opinioncm vt inf!:mmentum crnphyceulis,
vel recognitionis cUJn [olucione,probcnt pofièllioncrn,cnâ contra tcrrium,qui non habcc cau(fam à rccogno(ccmc, cencllC Joh.
de Imol lex.Cuma.Rom. Arct.Ang. & omnes,in 1. 'lui 'r/Hilmfu.
§.ql/od pcrcolonllm.ér in l''l"./ml/t5.§ . r .ff.de ,f(tj.pnJ!& saI. in /. Pompmùu.ff.qllib.mod. vfiufm{f. amitt. & ibi Paul. de Calte. inlcél:uris
Aucnicis. liq Il idem perccprio ccn(us xquipollct inuefrirurx corporali, vr dicit Ba!'i" d.c.cllm vtniffir.de rt(litjfoIÎlII.col. l.v(rjic.Îtem
perceptio ccnfus xquipollcc inl.lcltinmr corporali. & ibi cum fcquulltur Panor.& loh.de Imol.& not.Doél:.in d.c.interdJl(C70l,
Er ill:am opinioncm vt folmio canonis vc:l pcnfionis prxcc- 7
dcnre inltrllmcnto cmphycculis probcc pofièffioncm,eriam COIlrra rerriu m,renec criamA ng.m l.qtt<tdam mI/IllYIfdc ni vi"di(.Carol.Ruinlls,qui dicic efI'e comml1oem,in con! 4o.vifO aqtrlec70.col.
~. nN"". ~. 'l.'01.4. CJuam conclulionc:m intelligir Rom. in d. §''l"ùd
per (olo"'lm. modo plures foluCloncs non vmea probentur. & ell:
ex menrc Pauli de Call:r. ibi.quia per vnicam folutioncm non dicitur poiJ'efI'orcm habc:rc inrenrionem fuam fundaram de iure
communi:[ed cf!: I1ccclJ'C',quod probec plmes foluciones:maximè
Vt probet conera rcrrium, 11110 viderur, quèddebcar probare iibi
folurnm per longum tempus, fcilicet dece11nij,per 1./ittbuI. c. de
~gric.& cmft.lib. Il.& ibi not.sal.Ang.loh.dc PIac.& omnes fcri-
t
Cl.-
bcnccs
�",'
1·
~~.t·1C.~.
C •• ul.t'"'l+
.
l ·.Iompelil.
. C. )(pr.!.
1 ~!l' cs cOlUmu\lIccr,p'
r Ilium t.,;xc ;;.: C
.11. /Il
Iript."> o. 'Url +0 . •IHnar. lum rcci picn do [oluciollcm canonis vd
r.:nfionis p~r longum n:mpus, rc[ulrac pra:[umpuo iuris, quo~
res fic fcudJiJ~ ,nec (ufliccre c minu> tempus! l't notlbi!1rcr con·
clUJlt Ioh .le Pbrc.!, l1J d. !.III/L .... " fcribences COinmU1l1;cr Ibl.
&. Pl ui de CAr. in d.ljieuli . .ji:,,'ji '/,~.mt l/r.1f. ji ji:"'. ,t.'ind. col.J.
''-(l''/c c' pa pr"d,El_ ,'pp.lrfl. vbl JKlC quùd die llui <lllegar rem
cHi: fcudJI'1l1, l'el emphyrcUnC.lri.t111 , lemper twccur probJJc:
nifi prob~ rcc lon go cempo re pcnlionis libl fa(lam lolucionem.
fic quoquc Cilius teolfu m lubic:lndo ~ p,me, non prx[umirur cm.lflcipatlls .nili probct,quod pU' dccc m au nos hJ.birlucric[cor.
[um à patre, qlJla eun c prxfurnerccuc cm:l1l Clp.ltllS. B.ll. in 1. flft
1I1crum.in ft/j'dt IIdOpl.à lT1 t.L.ji adlurfùs ru" Illd. feqlJlrur larJ#/.
ji p"llS.n.44jf.d, opn.nolli nUMM.
r21.
SYMMA RIA
.QXAESTIONIS
3· C.i/1ft 7q·
1
3
5
6
7
Domini,.,n, quando inadmltr du/uâtlfr, an probtlllr tx qll1i pof
ftfsione rcrum incorpor.d/llm: ln '11/4 qlt.tjhom Irtplex 0 11110 r(·
firll/r.n.L.
Dominillm dmélmn ,fou proprittlt!, ,m q/l4ji pofsidedtllr:dif/;,'guif/lr,'Ut q/ldmdillJùmlM in ~élll IWJHirtndl IIlud, qlll/fi po/ndwllr:
fod pojfqlltfm tft ptrfim q/lltjilll11/, pofsidtri ftu qll.ifi lUqlllt. cum
domin~'ptrfim 4eq/lijiti IIM POfsit 1fè qlldji poffifsio ,ftd vrUl,
qui ftq/litur pr"prittaUm ptrptfU'o & tnftparabilttcr ,jieal vmbr4
ftqullur ipjim. corp/.... n+ 5. 6. & 7·
Patitntia IIdutrforif> tftw1fu & principillm prodlt[/,ullm 1"4 pof
ftfuonù ùms l11eorpor~!IJ,q{/" in proprio dmllnto 1J61I rrptrÎl.r.
Dom;nÎ/!'" pojfquam tft a/ie/ll 1ultjitum , tunc 'Uftu 1111115 noll dICit/lr
'lUAji poj{tfsio II/i/#: cllm dominill'" & 'U/IIS IpjillS dmlÎnij. nOR
fint dl/mill.
Dominitlm qlU»Jdiu pr<fjèrihi /,Oltft,& pofsidcri 'Ur/qul/ji pOlrl
(
.
t1i
11. ;
6)T/,/EST IO
-.....
3
V xril ur an ex quart porfcmone incorporal iu1l1 Ori.l. rur pra: (u111prul11 dnl1linium t, quia 111 corporali bm '
ccr:um dl: ex porfdTione oriri prx (umprum domi•
. • nium, quando in cidenrer dedll cirur, vr tingniJriccr
volnir gloffin!. ji(l/ti·~ftdfi q"ltr,llllr ffji Jtmit.'U/lJdl. vb l porl: Barr.
hoc poranr Bald ,Pau 1. de C arl:r. Ang. Rom. & Ol11nes. Barr. sn 1.
itt11l MeI.,.§ ftjf. .1d !tg.vf 1"11. oal. ml.cùm m .c.dt prob.t,ol'. & inl
co mmunirer per Doél:.Barr.in 1.1jf.fomil.hercifr.Bal.m/.1Jo1J ignOYtIf.
C. d'dccufhinc cfl: quàd in aél:ione !cgis Aquillx,1l1 qua pnncip.1lieer agicur ad repar.lrionem damni, incidcllCer auccm aél:or
bare d~ber domin iull1 rci,cuillS damnl1m fuir pafl'l1s:ldco fufl1cir
'probare illlld ex pollèmone prx(<:nri, Barr . In d ././IWI UlM.!. §. fi.
fic ql10que co ndl él:io fllrcil!:1 cft rci pcrCecuroria • iu qua conclufio fumirl1l' ad rei rerl:iwrioncIl1 concra furcm .l.ill rtfimÙ'4.Jf. de
condiéljim. camcn qui a foli dom lllo darur,l. 1. eO..'.ldco cùm r:lc
clominiu in illa a(lionc fil' in cid<:cer dedllél:u ,probarur ex pofleffione. fic cria in hyporhcc:l Cpeciali,1icèr ex ca principlhrcr agatur ad clIoca ndllm rci obliglrx pollèlTio nem , rame n incidcntcr
erl: probandu l1l ,quàd res in bonis dtbiroris erar rem pore obligationis,l.é" 'fu .• nmtlllm'§'1/IOd d,citflr. ff dr plgnor. ideo fn ffici t hoc
probare cx prx(cnti poffemollc,'Uf in d'§''lllod dicilllr. Item fi aga' tur confelloril pro (c rllimte, in qua prin cipalircr fum imr COllcIufio ~d decI.1t:lndll111 ius feruirutis comperere, I· fiml!. §·ftdfi
quraltl,..in lifjijinlil.villdlC.camcn quia calis aél:io non dJcur ni~
fi allor pro ber fe dominum prrd,j dominanris, !fUHdllnJ Ttfla1Jum.Jf dt excepl. tamen quia l'ale do minium incidenter dcduci·
tur, /ùfl1cir dlud probare ex poffelTione pra:Cenri, VI' porl: glofnot.
fcribenr es, in d.§.ji:tIji ql/dr./lllr. & in rcbus corporalibus hoc non
haber dllbium.
. Sed dubium tcrl:,an ex quart poffelTione imium probcmr do- 2minium,quando ius illud Il1 cidenrcr deducirur.in qua qu,d'tione
reperio rres prin cipales op inio llcs.
Prima opinio fUIr Baldl ,intl.l. cl"n m.colfe.de prob.t.vbi codufillè rcner,cx porfcmone imiulTI nullu oriri prxfumptu dominiii,
per rarioncs quas i pfc adducir. candem opinioDcm tener ipfe
Q... 20
nald.
rro-
�'!4
CallO'~ ï-1·Qt1:!:I1·;·
bAI. W LI.§. Marc/Jio.qul j(//d.tl,lfj of/roI. I.VL'rji. [cd ql/.m, q".lrl tII
a'/c/mll!. Cr IIJ r. 1 .fJHld fit /I1ucjl.cot. 3. verfir.qultro, nosb~b,mlll qlloi
v;':{ruélullrIIlJ .
Secuntl.l op11lio pr.\:ccdcnri contraria, vr ex tluafi polfcl!ionc
1Uoum pr.1:t""m.ltur,& proberor Jominiulll, hoc dl:,ius quoJ 111cIJclltcr d.Juclrur. vr volui( B ~ rr. in t. non w/dii.ill 2. Idlura,in 1.
op/,t.c. -le prlb,}/. l'b i lbcit, tjllod, l]uando iu s filiationis dcducirur
illCldcl1(cr, tUile Ille qui dl: 1I1l111ali po{!df. illius iuris pl'oJumitllr dl,ld h,lbcrc,ccqumtr 1.1r.111 1. 1U'I"e poffifùo. C. de tif/'II11. & SaItC.lI1 d.l. 11011 fJ"dù . &: lila opinio,ve iu s Jilt~tionis, quando lOci·
denter dcJucitur ,probctur ex l]unli po{!èffionc illius iUl'is,cft ho·
d,c cJllolllfara,11J c.plY tll,U. deprob"l. intdligc.l do proue illtclligir
ib, Bold. col.~. vrrjic. tlrm hoc opcr,l/llr hlc '1Mf poffifsio jtiAiiomi.
~ 11:l111 {cclIlld ùm eum proprer quali poiTcffione111 liliarionis, il,
qua erar illc Raymundus, probJtllt pra:[lIm ptiuè ius filianonis
incidenrer dcduaum,quamdiu non probarur conrrarium,' quod
in illo rcxCU illud operecur quali po{j(:ffio filiarionis , in qua crar
dic1:us R:I)'mnndus,eencnt communieer Doa. vr tradlt ibl Felin.
col. Anlepm. ".'crjic.fld rif/I'ingitl/r ift', fol/lima. facie glo{[ & quz
Ibi notar Bald. in 1. nOH Ignor"'. rn vcrboprobl!llcrtf. C. '111/ Mm! Nin
poff. vbi qllali poftè!lio imis materniearis, rclellat polfelforcm ab
3 oncre probandi illam qllahratem ,q lIaBdo talis qualitas cft incl'
denter probanda: facillllt qua: rradit Cynus port Perr. in 1. 1. C,
1""jit 1000g. cONjila. col. 10. 11. Z. o. verjir. jum dUII PClrll& ,qu~d;,t fC'
liti611ibm. & c:lndem opinioncm voluir nart. in 1. mag,. pUIO.§.I.jf.
de rcb. corum. vbi dicit quod ille, qui el1 in qoali polfellloncali.
cuius mancipij , pra:rllmitur domil1us illius. & Doa. communitcr, ln d. c.l'cr IIIM. de probM. & in d.l. no,. ignordt. licm etiam dicimus, quod verba enunciariua probanr inter ca[dcm partes,
quando illud qllod enllnciarur ert incidcnter pl'Obandum, pro·
prer validlrarem aaus,proprcr quem fuerunr cmi~-a: rccus quan·
do principalirer e{!èr qua:rtio de illo iure cnunci;\to, qUia vcrba
enunciacilla tunc non probarcllt ralc ius,erhtffi' inter cardem partes, [cd oponerer illud picnè & [ufficielltcr pl'Obarc,i!b fmtcle·
gans doarina Hortlenf.111 c. iUlld.d. pr..:ji.mpI.quam reqllumuribi
loh. Andr.loh. dc Irnol. Anco. de Bucr. Panorm. Bald. & omnts
comunircr.Bal.in 1.loc4ti~mm.C.dt loc41. & cond"E!. co/ji.ve1qu.trl,
ji il1jlrumcntlltoclltioni..& hanc doéhina [equicur & confirmat laf.
in l,
Caulfa 7 4· ~;t)Ct. 3·
;/1 t. C;« IJlt vcrbù.C.dc 1.jJ,"lJcnt. md.1n ?flIIJJlal.
Iz. 5
Er ÎequlclII' hoc
BJrt.lbi,& Doél.communirer, ex qui bus viderur con6rm::tr1I!J:a
fecunda opl1lio, \'( ex quali polfcfiione iuri s proberur iilud , quado incidellter fuir deduaum, nec prlllcipahter agitur 4c i11o .
. Tenia intcr vrramque volar, quam rcner origmalirerCynus,
t.1 .c.vbs cauffjfûl.coljin.i11 5'1""j!. vbi dlcir, quod quali poOèffio
iurium, eciam quando talta iura venillllt incidenter probanda,
.non rclcu:1t circa COl'Um probationem in dcciliuis, ql11a plenè
debenr prob.lri,& noll prxfumprione ex polfcl1ionc:mli rnli.llllra in ciderent propter prxpararoria iudiciomm, quia tunc [ufficeret iIla probare pra:[umpriuè ex quali polfc{!lone pra:(èllti " &:;
i!l:o caÎu proccdir.glo{[m d.l. ignoroll. in verb. proba/urtl. nam Ha
marcr non porerat admirti ad accurandum, nili probara priù~
qualirare maternit:lris: merito ,cùrn fiat probatio ad pra:pal.lndum illdicem,fufficir iIlam qualitarcm prxÎlImpriuè probarc ex
quali po{fclTione iIIius iuris, vr ibi dicir glo{[ Er hanc doarinam
Petri & Cyni [cquitllr Bald. ill t.quidamff.dc condll.llIjhlul. col. fn.
vt1&cimtlJoc dlC. vbi Îc remirtie ad not::lta per CYQum in d.l.!.
& candcm [equitllr Florian. in t fiCtlli. §. fldfi qllJfrlllur. ij:fiferl/.
vùui.11. 8 .vaf& III' iftud l",te.11 10C/lm in (f'laJi poff.fstonibH'J incorporJllllm.idcm vo lu it Cyn.il1 d.I. non ignorl1t. & Fior. in 1.!.Jf.fomil.
"(~Cif colfinfi. vbi puicrè clicir rcn[um illius rcx tlls ,[etlicer vr
polfefiio ibi non prober,nili rCrpCall qllal itatis,qua: rarionc p.rt;pararoriorum fuj{!èt probanda : non aurcm re[pcau qualiraris
incid"nris ,quando ad deciliollcm cauŒe principalis necelfano
elfec proband:l. ante eum ira dcçlarauerat ilium texr. Bald. in d.
I.nol1 ignorllt.co/.pen.i~fi. verffloll sbJl.tt.l. r fomil.hercifc. col. z. .11. 6.
vl1hoce~go ·pr,'.foffOjilo,cfrt'od iniuribUJ perfonarum, &c. iD quibus
lo cis dici([(xrum in J.l.non igllorat.&:; rext.in d.t.1 jffamit. hrrcifc.
proccderc re[peau qllaliraris incidemis probandx proprer pra:pararoria illdiciC!>rum.&in d.VlYfhoc c~go pY4foppJJjito,&c.Q:!.a: 0pinio opritnè declar:Hur in c.Ji iNdex ldic/oU.de fll1lenl.excomm. libr.
6·vbr quali po{!èlTio imis clericatus non pliodefi:, niû~d declinandutn .iudiccm, & ad fori declinaroriam probandam, quam
proba~ dcricllS probara quali polfcfsione clcricatus, vt ibi Ilot.
comm,[cribenres,por ilium rcxr. & ifl:am d06\:rinam tenet etiam
Cynus in d.l I .C.q"" jitlmg.conjiltt.cot.l 0 11.20· vbi concludit po!\:
Perr.quod in pctitiouibllS, quxdam pOl1l1mur principalirer ad
~}
ptob;1l1
JI
�Caulfa 7+ Q3.dl:. 3.
proband.lm peritionis concluiioncm, & in t,lhbus rcquiriror
pkn.l prob,ltlo:quxd.lln vero fune, qua: non propon\lntur proprcr co"clulioncm principalircr probandam, (ed priIwpallllT
pro prer emcrgenrcm "liquam quxlHo ncm,vel prxiudici um,aut
prxpararo fl\lm ludiclj.'& tun c non rcquirirur plcnJ probano,rld
fllffi cir tenuplen" & pra:(umptllla,qux rc(ulrar ex POfli.:(SlOllcdc
prç(~ n[l . E r lilud volu ir Paul.dc Caill'.in d. 1. 1 '''-4 f.JTI:tl lmeifi.
in prxlcébonibus Aumicis: vbi dicir, qll o d LJllando dOlllllllllm
ülCldcnrer dedutlllln, impliotllr de necc!lîrarc c\lm prillcipJli
qua;lbone.runc dcbcr pl nè prob.lri, qll .Ul111is incidcnw ûrdcdutlum, per illllm rcxr. na m ibi principalirer agcb.Hlll· f.\miliz
herci(cundCî iud icio,vr Beret adi lldicatio bonorum hc rc dimiorum cohered i, qux adiuElicario implicar effeél:ualirer iptum dominium,v t de co cogno[carur ad hnes faciendi bonorum adiudicationem ,mefl co deber plenè probari. & iflud (cqllltu[lbi
Flor.& Bal in d.l. non Ignti,..,t.col pm. ver[. In/hl v ldrlllr, qll'ud aUltjI
tll/;;. vbi gcncralirer concludir quod quorie$ (enrenria b ra (uper
principah inducerer exceprionem rei iudicarx, (uper ineidenti,
quando a1iàs de Illius incidcntis iure agcrcrur pnncip .. lircr in iu·
dICio ,nlllc qub agiwr de magnD pra:iudiciD iUi us iuris incidcnt is, id co dcbcc plenè ius illlld incidens proba ri:ncc 1Ï.lfficercr tûc
illud pra:fumpriuè prDbJre ex polfdsiDnc pra:[cmi: & ira dlclt
proccderc gIDIT.& Ibillorara pel' Doélorcs m d tfCIIli.§fodjiqHlr4lur.fctliccr quia ibi rcs iudicar:l fup c r prin ci pali qllÇ!tiOllC Cer\IlrUtlS,nDn facieb.1r prxlUdi ci um iuri incidc l1ri,Ji po{l~a princlpalirer de illD agcrcrllLin ilidi ciD,I.{t antcfj:d, excepl. litud idem
nrm:u: Bald ln l.qi/oni;; Atcx.wli/rllm.C_ad t(g. 11I1.dc ,/duit.col. l. n.j.
ver(.m texl.lbJ "brm", rffi vidaur n:lrÎl q'.1J ndD <Traua't1lcn cfictJrrcparab ,le , runc ex polfc!Tione nLlllquam prDbarur don,liOlullI,
Vt Ibi dicir Bald.& ia d.l.lIon ignoroJ.I_col.pen.
Scd qUDni:l1l1 rrafuwr in hac quxiliono, an ex qllali poffeClione prx(cnri probcrnt do.minium,(eu ~us qliQd incidemcr deducitur , -nOll edc jncongrllum hoc loco fllbiicere: an plO3 prieras t , boa eljt diretlum dominiul11 , p Dffir quali poRideri. B.arroJ.m 1. 1.· iTT princ.ip_ ,mmcr. 3'if. vii P~flld~/ù. C<:)let
quaû pD!lîderi nDn po!lit.Idem renet j>lI.l'J.a/~m"Jter.in princJdl
AC'luir·foffiff.& fcquunrur eum ibi roh.de Imol.Pau.dc Cail.llre[
- ,
1 .,
Rom.
12
6
if
;i. c.:':,
( _.)
C.luiT'a 7 +~J:(l ·J. .
IL 7
Rorn.Alc".Iar. & Dmnes communleer , p~ r rariollcm quam iln
ronit Barc.quolmlaeiùs cxplJ(Jnr Il'i Akx.RDm.& IaCmm't'yo l !f.
hmc quxiliDncm dirputar ,Id p.mes Bald .m l "tm m. çdr prob.,.
(olf.vrrfc.i/lXla pr.tdIO., if inurjhgidum. vbi conelndlr proFn~ra
fIS lIullum cllè polfelfoflum.lilud idem rcner BaL 111 c. 1. § mardm.ljllifi"d.ddY.poJf.m vftb.fwd.col.J .verfcfrd q".."o,1/ltIre flDn dw{bi conntur (ubl1crrtre (lIprr.dl <'1:11n rarioncm Barroli, &
dare nouam,qllam rc probr.uerunr r oiler. Alcx.& la(/1I d.1.llal,.
ranter.llœ c Rom. vidcarur illi:jm f'lcéli ml_qui 'i.')1/lIrrflJ .§.ptf C910III/lIJ.6- /IJ /.tjl!l1mll/f.§.ljl de IIC'fU l'off. & q llod dOmUlll>lll qUJli
polsidcri no n pO(5l[ Jirmar etiam B.tld ;111 (. LÙI prmr. (~/. 3. w tfrq~d!ro lIOI 1;,/bcl1J:~J qllod vftfmf!uû!'IJ. If} ftl"/o, 'luid ll lm'dl. vbi
hoc nOlUlO .ltin1 hrmat: in feud4rariD , & vero. dohllnD. , vr
nullJ!\l habcilllt qu ai! pols els ion cm propric tlltis, hoc cil: dollllnlj.idcm "plult 'plc B.lld.i" If de propm/au.c,," 'P m 'i.1rrJic'JII.!'I)lfU.
'fIJrc fiT/tltIIle, q:l.lfi pnfl,drllnluT 6- »011 d01lJ1I1iA. cft.l xm comfll.,ud. vbi afsign ar alllluas l'ationcs , & loquitur nO millltlll1 in
r~
dircél:o dominio , cù m propricras vr ip(e inquit capi.lrur ibl pro
dU'e llo dDml(llo. quam opiniDnem fuir ctiam [CqUlltllS B.lld.
;" 1. ~ C. de fmm. & a1"11. cut. 4. ill 5. qll.tft. Paul. de Cailr. In d. 1.
11a/llr"ÜI(T.§.m/J/t com1n/JIIMJllmrr. 5.mollcr hanc quxflion cm,fcd
non rc(ponder. Qux t o pinio procedit in dDminio pcrfc<'1è ac- 4quifi ro,quia tal e dominiuln potlquam cil: alicui quxlirum , non
porelt ab eo dem quali po(s/dcri,ncc poreil: pro. illo imemari aliquod iudicium poiT'e iT'orium acquirendx ,·[Crinenda;, aut recupcrandx pofsefsionis , licèr pro vfu vel v[ufi'uél:u , aue feruiruribus & aliis iuribus, & cebus incDrporalibus competant iudicia
pofsclforia,& illDrum.dcrur quali polfcf~io cil1ilis & naturalis,
vr poft Barr.VDlunt Alcx.! a{'& omnes (cribenres, in d. l. nllfllrllliIlrjf.de acq_ poff. 1nnoc.loh_de 1mol. Pallor. & omnes Canonill:a:
me.l. dl c,"iffo ?0ff. 6- proprill>Jtû.& in c qNae/IIWJ . dl ellt? vbi cft
tcxc. pro hac Dpinione. Er eil racio quare pro prieras non porsit
quali pofs ideri,licur alia incorporalia quali pD(sidentur , quia in
v(ufru<'1u & aliis iuribus ineorporalibus,cxcepto dDminio,da- 5
rur parientia dDmini, qua: call1làr quali pDiT'efsiDncm , ql1Dd
non cOllcingir in proprio dominio: quia C\lm dominium !it ius
perfetlum , non habcr fuperiorem qui paticnriam pra:il:et, cùm
domi
t
�J~8
•
Caulfa 74·QE.:d1:.3'
dom1l1iuUl dircél:um,pollquam ell perfell:è qu:-efirum alicui,non
pende.lt à iure vc\ paticntia alterius,ficu\i~s vfufrué1:us) vfus,&
aliorum U1corpora!lum, qua: c:lulfamur a lUl'C dll'Cll:O cxlf\c~le
pcncs domil1um, à quo dcpcndenr,ranquam à ~undamcnto:me.
rità pcr p:uicm·iam propnctan),culUs pnnclpahtct l\1tcrdl:,qux.
rimr qU:lCi poO-caio il\orum iurium,qua: patiemia non potdt ha.
bel'i in dominio pCl'feél:è alicui quxfiro, cùm non dcpcndeat ab
alieno iure, fcd tanquam perfell:um pel' Cr.: fubCiO:at in pcrfonlli.
Hus qui cO: dominns. & iO:ud cO: quod Bald. diccb~t Jeficcrc
princi pium ptodué1:iuum quafi polfcfsionis , fcdicct p:lticnriam
alcerius , à quo talc ius depcndet. & i Cl:ud cdam VOllllt Bart. ln d,
l.nAJuM/,ur. declarando prout facit Bald. In d. l.1..(o/"'.i". 5. qu'.fl.
dr IJfin d.J.nafMallfer.col.fln.n.lg.& llald.in d.I.(ùlII m. col Ji. & li
do minium poflideri poO(:t, fequc[Cmrdiccndûm, quàd don\!.
nium prius fuiffct poffellionc,cllm certum fit domilliurn ccpilTc
ab ipfa po{fefs ionc.l. Lin princ. ff. de ~cfju.poJ!. & ibi no.t. Bart. Bal.
Ang.Alex.laCde Ripa,& Offines fcnbentes.& Ideo no damr pro·
pietaris poffcOorillm,vt dicit Bal.in d.l.cÎ~m rfs.co/ji.quia. non pof.
fct fumi concluuo in proprietatis poifefIoriô. qux non1l1cldat ID
..
,
petitorium, hoc cO:, qua: non comineat pctltoflum. mento non
damr hoc ca(u iudicium poffefforiLlm : na vt fubrilirer animad·
ucrrit ip(e Bald.in d.l.2..col.2..in. y. fjll<fJl. C. de flrull. & alju~. pon.
6 qllnm t dominium tradirionc, vcl alio modo cft alicui qua:li·
lirum ,tunc vfus il1ills dominij non dicirur quafi pollè fsio, cùm
dominium & vfus ipfius dominij non fine diuctfa ,(cd fillcvnum & idem infepar.lbilc, fcquitl1tquc ipfum dominium perpe·
ru à,qucmadmodum vmbra corpus (eqllitl1f,CÙm tamen ponerfio & proprictas,hec ell,dominium, fine diucrfa & fcpama, d.l.
l1ltJuraltur.§.niIJilcommll11t.& ibi nor.omncs fcribenccs, po{\ Barr.
Ex prxcedenribus ergo communis cil conclufio, vt domi~ium,
pollquam cO: alicui qua:firum, ab codem q lIau pOfSldc~II~O poffir,nec pro illo dominio habcri aliqllod illdicium poOcfiorium:
ficur haberctur pro aliis rcbus incorporahbus ,qua: quaÎl porSi'
dcneur.
7 Cxrerùm t quamdill (umm in all:u acquircndi dominium
pra:Ccriprionc,quod alius habcc, tunc quoniam pl'a:fcribi porcfi
dominium,merito & po(sideri , cùm fine polfe(sionenOJ1 currat
pra:Ccriprio,(:JÎwe poffi'fiivr/e. de (eg.itlr.ltbr. 6. & ibi not.Dyn. ideo
\
tUile
Cauilà74·~a:(Ho 3·
12.9
tunc datur polfellio ilIius, vt voluit Bald.in d.l. 2.. in 5.1u1'. c. de
pruit.& 4qu4.qllia cùrn ~omini~m , quod pra:fcribimlls , fit al:
..:rillS, rncrito quart polhdctllf a pra:fcnbenre, proprer patlcntla
proprietariJ ,conrra qucm pra:(cnbi.rur : cùm illius. patÎcntla Ut
ptincipium prodllél:iuum quart pollellionls,Vt (en[J( Barun d. 1.
nalliraliterin princjf.de IIcq.pof!. dcc1aralldo prout Bal. ln d. 1. 2.. col
û" 5.fjlujf.C.de flmil. &- 11114 • nam potell quis habere qll afi po(·
(cffioncm alicuius iuri~, licèc nondum ius iJlud qua:lierit. & !tett
alius illius illris habcat proprietatem, Vt pulcrè hoc rtadi t Innoe.
inc. 1. de w1fa. po!f.& proprieJ. qucm ibi fcquuL1tur loh. Andr.
Ant. de Buer. loh. dc 10101. Panorm. & omncs communirer. 1·
{\arn opinionem fequitur loh.de Imo\.111 d.l.nnt,md'fer.in princff.
de ac'I'Po!f.& Alcx.ibi dicit illam opiniol1cm elfe communcm, &
licèt Innoc.in d.c.r.loquatllt geocralitcr de quaCi po ffefli 011lb li s .
iurium acquirendonllTI , nec loquarur nominatim & fpccialircr
de quali poffe(sionc dominiJ (eu proprietatis!; tamen iur~ & rationes per ellln adduél:a , conc1udunt ctiam in quaCi pollcfsi~ne
dorninij:, (eu proprieratis aequirenda:.~inimo quando poOc(for non habet dominium pcrfcll:è qllxfirum,fed incumblt prx·
fcriptioni,vt illud quxrat, ccllàm omnC'5 rariones qua: impcdicba!lt quaCi poffefsian cm oriri:quia cùm nondum acqlli(icrit dominium perfcm,fed intendJ~i11ud prx(cribere,& prx(cnbendo
acquirere comra altu!TI,memo ElInc poteO: dan patlcml.1 Cl~S,
contra quem pra:fcribirur: & (j c adclt princjpium qu aCi pollef-.
Îlonis produll:iuu!TI .' nec fequ iru r ab(u rdum , vt domi nium Jit
prius poffcffionc: cùm illo c~fu dominium proccdat à polrefsiolle,& POtcCl: hoc cafu fumi Conc111Cio in polfefforio, qua: non incidat in pctitoril1m, cùm tunc quaCi poffe(sio fit diuer(.1 & fepa.
rara ab ipfo iurc proprietatis nondl1m qua:firo,nee ratis v(us poffit dici vfus ipfius propl ieratis , ve1 do minium ,ex quo nondum
dorninillm cft qu a:firum : fcd ralis v(us vert: & propriè Cit & di ·
camr quafi polfcflio iuris qlla:rcndi , hoc cft proprieraris, iuxra
not.pcr Innoe. in d.c. 1 . d(W1 rJ!.,& prop,:iu. quia dominiJ nondum qu:r(jti non pareil elfe Vflls,cum pnus oporrear dOmJlll11m
no{\rùmeffc,quàm i110 "ti pofsimus: argument:l.lradmoffdr 4Cfj.
rer.dom.ideo dominij acquircndi non poreCl: efIe v(us, fed quafi
po{fcfsio, qux, in dominio prxlcriptione acquirendo :onfidera.
tur. Ced completa pra:fcriprione & d~mlDlO pcrfell:e quxfito,
non ampliùs dicitur proprietatis pofic(sio vel qllafi, fcd vfus~
R
qUI
�Call1fa 7 f. ~xlt. 1.
l111 i 110n (cparatL1r ab ipra propricrate , vr.l1otabiliter voll1ir Blld.
ln d.ü. C.dt Fmit.Ô- dqtld.ill d. i. qu. qui [ubtilitcr nimis &:ohfcu.
rè loquutus dl:.
1 lO
---------------------C A V 55 A
Caulfa 75. Q.E.reil: .1.
13 1
cris quoqlle lit reqllirendus con(cn(us,& quid de aunatis,&: co.
.
D
gnatls pams.
Secllndum, an polIir naturalis 61ius ita legitimari,vt pani non
po(sie (uccedere , nec parris agnaris, vel cogna ris,&: an ralis rcll:itutio verè lit Jcgirimatio,an dl(pcn(atio.
7f.
Rincipali rcCcripto quo Alanus de
Brunclli.s primis natallbus fuerar refti·
turus,cautLll11 erat,ne p.nri aut patrisa'
gn:tti~ v 1cognacis , in ~)rxludiciul11 fi·
liorum leguimorum & nJrurallum,
{uccederet ln approbatione reCcripçi.
{olus pater euocarus con{enGr. Dubitabarur an patris {o·
IU5 con(en{m {ufticeret, an etiam fil iorum legiull1orum,
marris ql:lOque, & :lgnarorum conCen[us deGderaretur:
& an filius naturalis porsir ira lcgitimari vr non {uccedar
parri,nec parris agnati< vel cogn:ais, _& an calis rcll:irucio
verè fir legitimatio,an dl[penCu:io. rlacuir naturalem fi·
lium hoc modo legitimatum' dnci verè legitimumb,cth
patri aut patris cQgnaris {uccedere non valeat C:nec inl1rmari quod ira [aéta litd, & cognarorum con[cn(um non
requiriJed (olùm patris <. pronunciatum) anl10 If pz.
S V,M M AR 1 \.A
prim« , Cat1fe
1
3
lure rucc.:"drndl.
c:
Vt probatur hiC III pcima ql\~{honc.
l~
CArSSAE DECfSf0 1\. E
fotrttl1t dl/o dt/bia.
Primum , in interinarione rc[cripti lcgitimiratis an {ufficiar
[olius patris con[en[us : an vero 6liorum Iegitimorum; Il.: marris
7 r·
Legitima/ioflij , confmji.m patris in C/titlS poteftAlêfil/l« redlgen·
d,u eftdeJiderilt,ac etia", luli,& c.eltromm ajèendmtit/m pdtrir,
JiJillUs !eglttmal1dlHJit in e~YtIm poteftattm recafor"" 110n "lI:'s.
ntlllUYO z. .
Ndt~.ra/is ffisu
rifèripto princi!ù legitimatt« ,"11 agl1ajèaftIY allO
c.ftms(h ajèendtnliblf-1 • 6- patrir à laure agnalù.& declaratllr
dtfpojiuo §jlit,m.in ~l/th.qllJb.mod.n"t.ejfc.Jui.
4 ltegiumafio f"i 1tntHr.lir an va/e,rt Jine conj(nfo malrù, vtl aUI
. 1tJdterni,&cataomm mafrls ajèendentium fléla:& valere duit,
iJcèt\.A/c:<.d"bact.& trllC?t remit/endoft·
r LegitimMio ,IItttly,dis nit reqllir~t confonjitm fI/omm natllr"lillm,
(J-!egirùHOYttm yrmtflillt\.
, Legilim.llio fIt) na(tlY/dis fl patre fic1lt, 1IOn irritatP,r, etji lIgnAI;
vet cognati p.ttrts non[lIell11t in legitimation;' rifcrtplt /11/ ermaI/MC vocatl.
.Q.F
a Scihc(:r \' t non Cucccdac patri,vd pat ris cognari s.
b v, ptob/nur hIC 101. qlldl:.n {o.
c Cùm lUS Cucccdcndi fit rc:paratum.l fi liation c B:lrt in 1 porell. n. 8 de: ilCq. hmd.
"Jde hiC ln 1. qu.:cfi.
d Cùm Icgirim3tlo pnncipaliccr rcfpiciat per ronam Icgiutn:uÎ. fit\}uC rlo!rlfJ1il i
.f2.J'AE STI O~f S
AE S Tf 0 P R f v1! /1,
Cruffi 75·
~'
[rca h~l1 c qua:f1:ionem çerti(siml1ffi cil: p~rrem CÎrandllm dlè,dllpltCl ratlonc: prima, quia agltllr de
prxiud ic io p,mis ,cùm ag.ltur de rcdJgendo /ilium
~_
nJtlll'alem (UOCIU potcll:~rcm, quod Ilcrt nOll po[cil t, 111 li p,uer J pre con(cmür,l.ct,m ntpos.lfi qlllS Ifr!Olr",. cllm 1. 1
•
-, . _~
_ ,...
ftqllwtiffde ndo!l. & lIOt.in If. 6-111/.111111' illl DitlllS. eod. tlllIlo. (ccund o,quia fi ut lcgilimatio à patre impctrata non valet, nili 6lillllllturalis il li con(cmiar, §.get.cr.r!tler. /1< aut/J. qI/lb. modo ml/Nr.
rffic.fili. & 1.fi'.If de Jus qllJ jimr {IIi vet "lim. iur. &: Ifl:ud Ilrn~t
Guill. Alber. Bald. Ang. &: Paul. de C ouho in /. bmit,nlUJ. 7f.
~
~
de
�1
F-
c'ut rT.17î. Cl!lxCl:. t .
d( !(gi fU. &. Rom .jing. 2.2. 7. 6- accum~t,'I1sim( per Nicol. Boer.
durl 1 <> o. mClf. fid. cma prLdlélu71I. in (. paru. cr go pari utione
It on valebit Iegitimaeio pcr !ilium impetrata ,niC! pater confen.
tbt : cllm in correbtiuis diCpotitio héb. in vno inrelligaturetüm faéb in al rero, I.ft. C.dt indit1. vidflÎf. 101/. cum concordamibus tbi allcg.lris in gl 0 (r.& con{uluit A ng.in d.conJi. g7.pro duijiolU p'III(7/.{01 2..& Bal.(onjil. 14, Cup r kgitiln.ltione,/ib.2.àBoer.in
d.. lmf. 1 6.o.n. 3· & dixi III qU1;(honc prxcedcnti. Cùm igicur pan tS con(cn{us tie nccc/Lril1s:ld validiearc111 lcgici mieatis, ideo
ciraeio panis ncceOàri:l dl:, ve poIl: lIarr. ccnc nt o 11111es (cribclltcs
;11 I.C"II,,!. §. 6- qllM fi WJlftm.
dt M . 6- pojll,. & in hoc l1ullus
co ntradicic.
L
Scd t de allO & aliis a{ccndencibus • fiquidem in il lorum fit
recJ (urus poccll:;ttem lcgi rim:llldus, necc ll:lIia dl illorllm citatio,ne iplis inuitis am Ig110rantiblls redigatur (ub eorum pote·
fiaecm,d.l. cft71l '''Po!. à I.Ji 1f1tS nrpOIC1II. CIIm lfiq/lrnlc.fJ. dudopl.
nam milieat eadcm racio in auo , & aliis a(ccndcmiblls ,qua: in
paerc,vc Plllcrè & (ubrilicer cradidic Carol. Ruin.conJiI. 70'Qlwn.
•
.1.
•.
.al r.
.
1
ulJ.n.4.cr
).6~ ln (On)l, jtquenll.n.2. v o,.].
il
N ec t repllgn:n §Jilium.i11 d.a1ltl,.,/uibJ(&.l1Jpdis naufJicfoi. vbi
3 porell: nacuralis lcgirimari, re(peél:u patris , & non :llIi. adeo vt
lcglrim.ttllS non agna(ca cur alt O, (cd (oli patri: ve 110n lit Ile·
ccllàrius aui con(cn(us,(cd (olius pareis cui agna(ciwr. Sccl pro·
ccclir tIle textus in ca(u (uo , (cilien in lcg icima t iol1c faaa per
obl.uionem curix , quia per illam legirimarus non agnafcitur
auo,nec alii~ afccndcnClbus l l.ltcre co gnacis , vcl agn~ris:fed (o·
!ùm-pacri, Vt ibj cxprclfè dicicur. recus in lc gitimatione per rcfcripwm Principis: quia verè lcgicimus effi ci tur , (ceunclùm
Barc.in lJi i; qlli prD emptore.ff.de vfrj(;fp·in 3.q/l,tfl·princip.verjic.ittm
qu.trD circa pr<tdiOa. Bald.in 1. nllpa. C. de nallldrber)deo legitima·
t us pcr rc(criprum,n edum pani, (ed cci am omnibus a(ccndemi·
bus , &: collatcralibus lit agnacus & cognarus, {ecundùm lohi.
nem Andr in 4dd.fpuul. mbr. dt frlCaJ!. ab inlfjf. in vit. • ddil. &
Anr de Burr. in c. per v elftrabiltm. in c!. ..,ta. a,mp. qlli fil.Jinl !tgil.
& Alex.confi. (39 . vol. 7. vbi dicit h,m c opinionem clle communem :&: eam fcquitlle &. conlirmat Carol.Ruin in conJi'9 )oùr q".(jlime.".8.vol. s.& ilf confit.?) .de pltmbm.n. r!. vo l ].
4 Scd an macert,auia,&:alic< fœminç a(cédéees fine vocadc;.Panor.
in cOj.S6,in tju.tjliom.".1,côcludit, n0110 portere citare marré, cu
iure
CauO":! 7 r· C2.!!.xCb.
133
iure no canc~rur,I\1 :ltré dcberc céfCmirc,& per nocaca pcr nart.&;
alios in d. §.6~ q:lidfi t.II"'1fJ~quirur Phtlip.Cor.cOj. 34. In bac q/llde
cOlljillwione.vol. 1 jÏlb lrtua.g.à CQI. 3/ùb Im,a.p.à "I.pm.fub lillY/t,
1,II.e:\mcn Alcx.d ubieac circa ciracioné matri~,in cofr37.lrb. 1 . vide in additionc ad A \cx.i" d.§ à 'fuidJi tt/nt/mz.i" colfin 4ddit.incipienu,citalioneji.b litcrd c.
Scd filij nacurales & legitimi, t an dcbcant cieari, vide Baid. in f
1./l<Im it4 VitH/-!. ip r .qll,tfl.lfde ,,40pt. Alcx.in l.ex foOD. c41. 4· 19. 1.-4'
'IJ:rji(.d~ ql!,r materia.ff.dc VII('{.& l aUn d.§ .à q/lidfi /linlitm. col. 2!.11.
I l. vtrjic.limi,a ijfam conclHJion(m. Carol. R nin. conJiI. 7), quill dt
plllribllJ. vol. ) .Scd quolliam hxc quxll:io non pcrrincr ad caulfam
cù m legi cimatio hxc fucrie co ncdfa tine prx indi cio legitimorum li liorum, Vt non faciac illis prxiudicium , propecrca non fuit
d,[cuOÀ qua:ll:io hœc,an lilij dcbcrenc citari.
.
Scd quid de agnatis à laccre pacris, quibus agna{citur filius 6
nlcuralis legicimatus per rc(cri pntm, an debcanc citari in incerinarionc re(cnpti,quando legi Clm atio faaa fnit in viea pacris. clamm cil: non cOè cirandos, cùm ilIorum con(cn(us non dc1iderecur,~ d v~l id i racem legiri m ationis : vt poil: Bart . concludunc Bald.
11ll0l.Alcx_Paul.de Call:r. Ro m.la(.& omncs fine di(crcpantia, in
d.§.& qllit!Ji t,mIt/m. qui a pacer inll:iclIcndo extraneum hercdem
pocerae cos li berè excludcrc:ica &lcgicimando lilium nacuralem.
de quo cil: CCXLi" l.alm adopti4jt.jfde adopt.cùm val car argllmcnwm de adoptione ad lcgi timationc m ,quo vtitur Bart. in d.l. Cal-
t
11IJ.§.I1II11Cdt lcgt rdlelf. c61.2..vtrjic.qu<tr6 vlrllm !erltgilù1fAtionem.&
Roman.conf.194.in pr6pojitt/ conclufisne.col.pm.in 4.dJibio.& Ruin .in
d.COI,f71.qHamllû CÎYClt:n. 3.vol. 3. ifiam côcll1fionem {equicur Nic.
BocLin dccijionibJ#.in 1l.t.<Ju41.inâp.circ« ijfii qu41ionem. in l.pArIt.
------
sr M MAR 1 A f<.f AE S TI 0 NI S
2..
Cdl1fo 7f·
Lrgitimari pnteJf jlilU nAfl/ralû cum cla/lfu/a ne ptltri, Iflll m4trû
agl/atû, vtt cOg/9AtÛ in pr<tilldiciumjliom", legirimorul'I1 & n4frlralil/m fuccedm pofit. 6- an lalû legitim4tio l'ropriè fit ltgÎtimatio an vcri/u difpmfrllio,& cuiit1 tjfiOle!.& n.1..
3 Legitima//Js vert exduditJilùu ,jlante ffa futo nt forctd.tnl t",ft/lllibMJiliM. 6~ pr,rleri/Hs dicil tejll/mentum mi/lum , ql/ori non pouft
difpenfotlll.
1
R 3
.. IIiS
�Caufr.! 7 5. ~'db .
I:".flccttimd J tJlfrpar.,fllm .ltli.1II0Nt. , .
.
5 LfgJftmalio rtj}wl ptrfiulJm,(;}' l'[crut/tll "mrefi/{adtlldl. •
6 Le 1/I1II.,li~ ,:fltl/iIOTI4 q/l.( dlCo,lllr, 6- qu •• d1}rnf1tl0 co/l.lIl/la. (J'
q.,omodo d1J:ranf,& CI/il,.Jilll rjfrc1l1f.
1H
4
r AE S TI 0
6)
'""-
C.'4f.'
1
SEC
rN
D A,
75·
Voad hanc ql1xfl:ioncm , v·ldcrm nOI1 pofiè
/llil1m Ieginmao (ub rali rcrcru.niol1e, l'cl
CLll1rll\a: quia cll leglrimario (jr rell1rcgra·
rio ltatus,dcbcr elfe vllluedàlis, quoad omo
nia: l1am tJuodammodo monfhllorum dt,
quod /llius parrim !ir leglrimus, &: pro parte
llle!>mmus,r. pcr 'lllntrabûrm. qUI fill,Jinl f.ogi.
t
timi.in 1 ejie.'U,dtr'tllrJiq~Jdrm monjlru~fùm,'U' 'l1ll/rgltm1m AdJP r:·
tllalr! fieTa aélio1lfj, sllrgiti",:" area ftwlarrJ .lét/lJ rtm"nrm.,& lbi
nor.D oa. Idem voluir gloll communircr approbara, tn Ullm ln·
JJJbIlJ~.§.fi 'l"ù 'tIfTo.lII·vrrbo,ji .1mb~ pdrlnw.dr cl.f1ldrjl.d1ponfll.ncc
poreR quis ellè in dllplici (bru comr"rio,id cfl:,pro parre rpuriu5,
& Fro parce legirirnlls,lJi pm/er.inJiff.de lib". c.,u,tf. à in 1.1. c.dl
L~IJI1."b{"f.loll& nor in d. c. cùminhlbllio. irem Icgltlnuriollls na·
turalc cft vr p r ellm legirimus rerrinr:HlIr :Id omniJ, &: omnis
n1.1cllL, (plIrieratis abflcrgarur,lfi ffdc nllt.r1'.~ probarur ln a~lfh.
'lI/lb. I1Jod. n"t. iffe. Itg.1ll §.I!f,tt{.& ti1 §.r,·!:qll" C:' fil § Ji '11/ ~( '1,l/lIr.
& fju,rji prrtol1lm II//lm IItf/lllm. & proprere.l qUllbm cxrlbmat1erunt , quàd talis rcrcruatio "d cl.lt1fuLl vitiarcr Icg'timarionem:
mm duo contraria eoJcm rempore non pofTint etTe III codcm
rubieCl:o,vt not i" TI.brif./e '/C'1t1r.poJ1::,cd P.1llI.d~Caftro /11 T,,6rl'
u.C.de il/r( .lIIreor.• P1JJ!tlpr.n. 5.diCpuca( an tail, rcLrtI.uio vider,\' 1
vlricrur ,& conc1udlt non \'I riare,nec vitlni, tèd facir rranlire Ic2. !;icimmollcm lll.lilud nomen,r.:rlicet d dpé{atlOim t,qua: potc!l:
neri pro parte,.rgJ. vblila dOl1attIYff.de don.lt.eQuj(.mrrll5.I1.1m ver·
b.l runt intelilgendl rccundùm m.ltcriJm {ubieébm,& prom rci
congrunnt,lfi 'Unojf.!oc.II.lJi Il.1 fftpHlallflff. de .,.fÎtr. & proprer ralem c1allrul.lm, lèu rcfcru.lnoncm Icgirim atiollc m rrdn!irc in di·
fpcnrarioncm ,h.rmar P .lul.de Caftr.lll mu Iris locis,m /.p.,llllm dl'
t~/i.'ol.f. mf. C. d, coll.II/01J/b. vbi dici t cum plunbus abis conrului!fc in clulrarc Plrarunl. ér inlji ab (o. n. 3.Cd !rgit.1m. vbi drcir
propriè
Caull·a75·~x(b .
IH
propriè cHi: <lifpcnfationcm, non aurc!l1 lcgirimationcm, quod
Iplc Paul.dc Cafl:r.li.rmat pcr ilium rcxr.in l.ftdJi hllc. §. plllron"m.
n. 5.,!Jfrf'Ultim;mot.d1frrcnt/lfm.ff de m im ",·ocllnd. & in 1. filtt.if dt
itmfd.O/1J1Jitlm.illd. \' bi dÎcit Comirem Pa\atillum,qui habct porc(btem \c a irimandl fpurios, ex hoc intclligi cum habere poteihccrn dlpcnf.ll1di cum dlo,V( rucccd.lt cerro modo, quàd Icgiri mltio f.la., Cllm aliqua Illodtficario ne di carur dirpen(:Hio ,&
non vera 1ec'irimario: cùm non fit lcgicimattls fimpliciter quoad
omnü,rcn~ laUn mbriejf.dcü/;er.& POjllJ.C9/. J.n. 1 J" 'Uer[!ec"n~ù
nOI.lIm/ld. L cgirim arion cm aurcl1l, vcl vcriùs di(p"r"rioncm,po!lc
. /icri (ub prx di6b rc(eru ationc vcl cl aurul a, Dorat Ang. per illum
rcxr.in d.I.Ji ab cO.c. de leg. her. tlllcm rcqllunrur Ibi rcribenccs , &.
hoc poft P :l.IIl.dc C a ftr./lrrnam Alcx.hCCorncus,& mQ(l'trni, in
d.IFJélum dot.rli. Alcx.& [aCin d.lfodJi Ihle. §. palronum. jJ. de in i/ls
'lw. Corn.in conf 34 .111 IMc 'fit idem.& conf j.pond/rando.'Uo!. I.P aul.
de C a(h.m anfl. L L. vif, q/ladam difprn(dtionr. & conf. 1. 25. 'UidendIl111tjholJi.'<lcrJic.qllartil ejl vidcndl11l1. faciullt qua: no~.loh . Al1d~.
I!J .,ddit. [pu. in
fit .de fliCClJf.a b inlcjl.§
ji.tn IIddlt.ql/oC INCIpit. 'tIbl dmt
Rof& l1hm opllliollcm requitur Anton.de BurLill c. pervmcrabllem. co!. r 4. n. 16. vell 11III1C 'Ultim~ aliql/4 de effia// legirimationiJ. qu,
filfnllrg.Rom.ml.qm(itpc.ftitû jf.dc .tcq.lm.vbi dicit Bar~.hoc tcIlu illè,in 1''1I/4itllm.II!Jàs incipit,Ji tibi.in Tceolleéfu ant/'ll/ /~ fJ.dc "dopt.
fcqu irur C orn .in d.lfi lib co.eo/.8.in 6.limic.facir quod rcrip!it Barr.
j» / feo/ ffIdt condléfjine carifit. vbi rcnet,quod /ilius natus ex nuptiis ill ceftuo!i; cenrcrm qu oad aliqua legirilnus,&quoad aliqua
illcgiClm u ~.fac ir eriam quod not. n.ur. & Bald. ml. commumum. In
prm~.rcr ilium tcxc.c.de n.11.übcr.vbi concludir ,qu@dliquis kgi.
rimatllr virttltc alicuius ft aruri , erit lcgirimus qlload bona, &:
perrOllas illiu s IOCI,1Il quo viger ftarucllm, & no n alibi. Et legitir
mar iollcrn, qllam di(pcn(arionem vocamm, potTe neri rub dlth
cburub ,probat rc xr.J1l ri lJi "b lQ. qucin ad' hoc cxpcndir, & no 1
tar ibi A n~. & t:,cir d.I.FdJi h.le. §. p.ltTOlIHn:.jJ. de", ÙU voc'lI1do.
q~i rcxt.p;nlt diiFcrc nriam IIIrcr lcgitimatll m,& di fpel'l fatu Ill.&.
f~cir 1.2..cllw g!o/ffjf.d, iure IIur.annrd.& !.CI~m (X or.'li cn~.jJ. de e.'((IIflUl.cx qtlibus iUl'l btlS probanrr, di(pcn(ati oncm polle /leri , vr
rpuriu, vcl mruralls, quoaclqux dam tanrùm habcarur pro lcgi[jmo.licèr n o n lit legirilllu s. ' notat Paul.dc C afl:r.lar.& ali) in d.
§.pflfr07J/IIR.pcr ilhill1 rcxr. & patrcl1l poflè impetrare lcgitimationem /ilio, vcllcgitimationi cOllfenrirc) rllb hac claufula &. rcfcr-
\Iatio
�Cauilà 7 5.~xfl:.2..
u:!tÎone 6rmal\[. commulliter Doél:.poill'alll.de canr. ill d.l. pA·
[film dotail.& ~b,Corneus,col.8./II 6.11111ilalioll( ad dl..m lex.per I.ft.
[,rm.C.de pAaU.& lfr ab Cg. C.de ltgit. l](Yrd. ~inimo potc(t Princeps conccdc~e prillllegium .C omiti Palatino, vr poffit kgitima.
re Cine pr:nucüclO tamen legltlmorum hcresfll\U,vr di cit Petr. de
An~hor. conf%. 37·ex tenore p,riuilegij:quem refcrr& [equitm So·
C1I1./II /.Gdlllli.§.& .'fi/ldJi Idlllllm.c.ol. 5.11.18. wrffocul1dà IlltJildjf.dl
lib. 6- psffb. vnde Hl hac qu x(l! one fuit co nclu[llm, lcgitimatio.
n em [eu.dl[pcII (.ltlOnemdlél:1 Alani, [ub diél:a clau(llia ~ regefaél:am,cllc validam.ncc v ltlari proprer diél:am rc[eru:\tioncl11.
3 Sed ~ocloco videamus an di6l:a legitimatio fuerit proprièdi[pcn[ano t ,an vera legirimatio. Nam non dl parui cffeUus hoc
[cire propter lbtllt um Prollinci.lle,quo 61ia: extantibus filiis non
[uccedu l~r parcntibus,fed illis duotaxat re[cruatur legiüma, idco
fi fUit [olum d,CpenCatio,non c:xcludet filias , (ecus fi vcrè fucrit
legitimacio,vt firm:H Paul.de Cailr.in d.l·fodJi lhec. §. Plllron.m.ff.
d~ ~deHdo.& ibi laC Sic qlloque, {j fuit di[pcn(atio & non vera le·
gltlmatlo,d,Cpen[atlls pra:tcritlls non dicit teilamcl1tum nullum.
Olut cxhereda:lIS querelabit tcfhmentum, nec aget ad legitimam
po~r~on~m,c um Illn omnla Foffit vcrè, legiti l~ atl1s, vr porl Alex.
lan/lI m.c [cnb~t hf.m mbr.ff. d,' liber. (7 pd/h." Il. 3. vfque Ad 11. 1 F
ficU[ en am 10 Interll1atlOne rcrcripri légi rim atiollis faél:x villo
patre, vcnientesab imdlaro ncquaquam run t vocand i , eùm(ccus {jc in di(pen[ationc.Caro I.R u in.conf 70. 'fuia de plf/ribH&. n. 4'tJ9/.j.& Petr.de Anchilr confl4:-·ex Unorc prulliegf Ideo mu!tùm
vnle:rl (elr(: dl(pen(anonem die & non kgicimationcm. ~od
fit d'(pen[ano,tenct Pall\.de Ca(h. III/Dm jùprl al"'g.!;;. & l ar.,~
d.YllbfIC. ff. d~ lIber. (7 poJ//;.coi. 3..11. r 3· & rcrè omnes al1()qui. At
m odctluverc legltlmatlonem dlCllnt. & A Iexm d./ji !"tc. §.p4","
nf/m. dlClt Iegltlmatllm [ub aliqlla modlficatione comprchendi
ilatuto,loqucnte defilio nawrali ~lcgltimo ,ca ratiollc,quinlils
nunql1am legitim lrus ablmperatore co nprchcnd:tlIr,qllia nulla legmmnoo dl:,qua: potiit habiit,are ad omnia. Siquidcm lcgi.
tIlTI.lt'iS fimpltelter lib 1mpetarol"c,llon habl IÜ,ltllt ~d fp iritualia,
Vt not.omnes.1II d.c.p.er'iJ"w'.lbilcm. & comptobJt latè Alex.ind.
§. p., .,.?~:/ m. vbi dlClt p I niltn vJlde du biu 111 cife, propter diucr(as
fcnrcntlRsDné\:or .Im,ac ,,1"0 rdiquit ilium indccirllm.Barrh.So·
cinu: ,:n COTf L 46 .r/,.g.w:et ,:,- [:.i-utif<'r. lib.%. .col. 3. 'Zifific.fiC/llld9 !r~
11<.1 [' g. t/mM/o,vl d/x.!ml CllirJ leglflml/m, én conclu dtt lcgltima.
!
36
tUffi
.
Callffa 75. Qga:(h.
1 37
t um cmn dléla clau(ula , verè cffici lcgitimum, Iieet à Icaitimante fucrir Iimirata potcftas [u cccdcncü : cùm tale t ius (llC- 4
c.edcndi dicatur. ius [eparatum i liliatione, vt pro bat (ubtt!Jter Barr. m t. M potrjf. col. 2.. 11. 8jf.dt lI((f"' her. Igirur poteil t llè
vt ~UlS fit pctfeél:è lcgitimatu5, & per cOll[eqllens {jt legitim\1S,
!Jecr non habcac lUS rliccedcndi .P hilip.Dcc.;1I d. (. pllOlim dOlAit.
col-4-I1.1 f .verffod
rdlio~i rrj}ondori pDtefl,drc.dieit qu od qltllldo per(ona fUIt plene hablhtata,hoc cil,quaftdo fuit plenè legi rimatus, quoad pcrronam , Ii cèr non fueric habilitatu s ql10ad (u 'cedendum,lnlo cxpre[sè prohibitus, cuc dicitur legitim~rus plc1I~ quoad pcrronam,& ver~ propriéquc nacuralis & lcgitim llS di ·
( Itur: qUla legmmano t rcfpicic pcr(onam ,& ius [ucccdcndi cft f
feparatum à liliatione, vt parer in filia exclura pet ilacutllm à rU l"'
cdIione parelltum ,ftantibllS marculis:qux quamlll s fit vcrè lcg,rima, vt naca ex legltlmo mammonio.l.jilium dtfllimuJ.ff. de 1;"
qlll pmf Jill ve/ a/~.It<Y. [amcn non haber ius [occedcn dll n bonis
parencum.& vcceri iure Ihnribus liliis marculis ,6lio: non admittebantur ad rucceffioncm cum ilIis,l.maximuvitium.c.dt !tb. pr..t.
& tamen lilia non crar min ùs legitima,quàm /ilius,cùm ellèt nataex eodem mattimonio. Sic quoquc cx'pluribllS (jliis ex eodem
rnmimonio naci s, paél:o dotali fieri pore/t:, vr primogenitus (ucccdac,ve1 malOrem partcm habeat aliis in ruccclllonc.vt not.ill d.
l.pAao d"!:"li. C.dt coll,'f. V cl renunciationc.c.quamlfir.de paO.l.b.6.&
ra men cum omnes prouenerint cx eodem macrimonio,(unt omnes xquè l c~itimi.Si c quo~ue lcg ir~matlls pc r obbtioncll1 cunç,
,!Emur vere legmmm,§.ft qJlu.§.(7' qlloniam.ill .ulh. q!llbus modiG
/lJlur.ifjhfi".& tamen ,n cffcau,& quond ca qua: vcniunt confe. qU11[iuè ad lcgitimationem, diftèrt ab aliis leaitimis &. naturalib~s.nam lcgicimatus per oblationcm curi:t: agnJrcicur rolùm pat ~l qUI preces obndlt,§ftltllm.1II d.autb'1,tib.mod.111114ffr,i.item,licec (jrruus & n eccffanus,tamen fibi non datur uenclicllllTI abftlnendi ,§.qMniam vAri.t.e"d. alllhen!. ql10d pr:rror dare rolet liberis
nac~lrah bus &. lt:girimis : vnde ad hoc, vrql1is dicJtur legitiml1s
vcre,[·lt1s eft ql10d (jr plcnè rcftituws naralibus, quamuis in dependemibll s & conrcqulHiuis à legüimitacc in aliquibus diffcrat
ab aliis:quia Cine illis poteft ftare lcgitimicas, ~ ab cis reparari. &
pro hac opinione conruluit Carol. Ruin. con.(. 75 . 'Juill de plHYlbus.
ptr tOIi~", cOltjitlllm .. & il1 C04:,4) .qlll/.mU;J Ad IIli~"a.col. l.& 2..& cof
h,li;
86.allctA/(glfml4llonr. ptr tO/l/ co-nfîllll.& mllxime in col+n.1I. vol. ~ .
S
ID
�1; g
ClUI1:\ 76.
in qmb .colillls rcrpodct iunb. & raeiol1lb. fupr à III conrrariuad.
5 duébs pro J l rp~nClCJonc.Siqu;dcm illa: racionçs t& aurhoricaccs
Doél:oru eeneucium qu od fie propriè difpéfario,loql1\1lltllf inm.
fpcnfaClone coUati\1a,prou r dl: 111.\ qux fit quoad quid in futur!l:
&: non in IcgimnaClonc re!1:itutlu.1,qux rcerotralucur, vt quando
perfona rdbruirur pmms natahbus, & prima:ua: ingclluitati: &
pcmrus abolecur 01111115 macul.! gcnitura: , vt fuir III caru lIo{\r3!
qu:dliolll\ : nalll hoc modo legltimati CfllCllll1CUr verè leg\timi,
licèt in CO(~qUlltillIS lplius lcgirimati differanr ab aHis legitimlS.
Ft llhm dlfferenrialTI iucct Icgitimarioncm collatiuarn, qua: di·
n[Jcio propnè dU;lrll[, & legitimationcm l'eCtituriuàm, qua:
propnè legiClmatio eCt, fa ie Am.dcButr.ilJ d.c.prr vmerAbi/(wwl.
I! .r.. J 6.verfml11cvltim'o ~/de4rnU1.qllj flfillllegll.& Rllin.in d.(Mf..
7 i .1I. ! 2 .quia lcgitimario propriè rcfpicit per[onam , rctl:itllcildo
l11am primis naralibus,& iuri pri!l1a:uo nacura: : di[penfario verO
conccrnir principalitcr bona, nec rcCtieuir pcrfonam, aur abolct
macula genirurx,licèr cam videarl1r obum brarë,&veluri veloce·
gere,& proprerea reuera re!l1ancr illegitimus,&fpuriu5,licèr pro·
peer difpenfaeioncm fuerie obumbrarus,& vçlatus quoad qua:dâ
propcer bo na, vt docee Paul.de C aCtr. in d.lfi ab eo. inft. c. de ügil.
her.& Ruilllls,in d.conf7 5.n.6.'UDt. 3.& Deci,. d./.paal/In dD/~li.(ol.
4.n.I 5.verffld hUlc r.IIioni rl)n,dm pouf!. c. de collAt. & fcculldùm
h anc opillionem fuit iud icacum in hac ca u{fa dic .... Decembrii,
15 62 .
C A VS S A 7 6.
Ip
N ;-.•.lcipici verfabatur Curia in eauffa
patroni fj[çi,conrra Amonium Domi·
cellum eonduélorem iurium I1giliorU
ProCcneCcaliAquenGs in folurione mo·
rofum, & pro prxreritis pen Gonibus
carceri manciparum.Quoniam necab
ipfo nec ab co datis fideiufforibus porerat fiCcus ré Cuam
habere[aluam . & m'lIte minlls pro [muris penGol11bus.
Atgue adeo gua:(imm dl:, gllonam pOl ifIimùm ium re·
medio, rei ti{èahs regire que Jl1demnitatl ron{uh poffet.
Placebat quibuCdam, conduG\:orem cxpellendum:\ con·
.
duélio
Caulfa 76.~a:n.vnica.
r 39
duélione .:aliis vidcbatur manu regia in [mélus , hoc cft,
prouentus Ggillorum iniiciendam,ac publicaauaionc vt
condùéloris nomina libcrandos & diihahendos b:alij ve·
ro non prouentus,fed ius iprum vtile exigendi prouentus
ipCos,quod 1ubet conduélor, pignorwdum & di{lrahédum putabam<.Sed placuit cx m:liori calculo,prouemus
omnes Ceque{lro committcndoSd' vni ex rcnbi~ Curire
chmularix ProCene[cali Aquenlis,quiilla iura tanquam
depolitariusrecipiat, & [eruet pro fiCci indemnitate, do·
nec per curiam aliter (it conll:itutum. Pronuntiarum die
lL.lanuarij,!5 63.
a Per [ext,i n 1. vcll:ig.llia.§.fi.fF.dc publtC:l.vcé\ig.&: commif[& nO[3(a ibi per &H.Ang.
Imol.Cafiren.& rcrib .communiter,
b Cùm pro p~raon\1m Colutionc fruél:us riO[ tacicè ohl igaci, Ui in lcgc. ;.l,ff.locati.
l.in prttdtis rUntelS If ln quib.C3ua:plgn.vcl hyporh tac. conuah.
c Cùm cOll tiullori s nam ina dlnrahi PQRinc.
d ~oniam lUS vulc fi(èi faé1:alocatÏone Illico cr:l wfit ln publicanum.vt in quzfiion ~ll·i·
- - -.- ~ AE
S V M MAR 1 A
vniCd ,
S TI 0 NI S
Cal1ft 76.
,
1
•
1 CO/Jdull~rcm rfi ffi,./ù ,nonJolflcnttm pmJionem,. an vû/ùa ftffio
if/IIPII (xpellere, vel mallu reglll ln profJeNttu miufa , illDi ftb /lU-
4
f
6
7
ihone diflrahm:ve/ etiilm itl~ ipft", '(.IJi/e qu~d CO(OM! !;abrl. Il .
2.& 3.
Loc,ttione illrù fifè,tlû foll~,tranjit in C61Jduc10mn Ù'" vlile pro tWJport (o"dllého/1û Ji itilfoaa Jit , vt comiullorperft iurll regia exi·
gm & pereipm pof'l.
Se'lurJIro fmllm rei locnld commiture tl/tita rJl, (l'Mm (olontmt expellere,nllt rt rdocllre''lflando IImelllr, ne v/bori ppOlle re/Kt/llr.
SequrJIratio fmllflllm rri locald potiff tri,Ji 11011 foltlatllr ptJ9jiO, vel
Ji de/nlor ex eo Jit foj}cO,# quod 1Iulia pofè!w, vr/ palICa bO!1A
immobilia. vt/.ft alla d'lili/ai mOl1t4t iNdice"'" ad cOI1Ctdmdum
feq/lifra/iol1rm.
SUl',rJlrlltio m_1Jnri.t ,foél,1 'fil/hori/ilte itldicj,neon p~itlat '1 'lem fott
pOffifsiol1t,
"
1
4
S·
2.
\
�140
C.1lI0·,t 76.~~ît.vnic:l .
AESTIO
C:ntff'\75 QE.xn:.r.
14r
ftrro'§''l"i mJ:â.'1JoJ.col.ji.in ver(ptr talé 10[a/i6I1tm trans/trtur. Ideo
VNICA, cArsSAE 76.
Laccbat :Ihquibustcondl1étorero cere à odUél:lollC
;:::~~Icxpcllelldllm , iuxt:l tCXL;n l.velltgaiJ.l.§jijf.dt Pllbl;e.
v ec7..:lr commij{& not.lbi Bar. Ang.Joh.dc Imol.Rom.
~~~~jl P ~u I.de Call:r .&communircr (ctibcmcs.fllcit Ipmdii.
/lm Rt:p.!r/'.I t .ncque ell: hoc ius fin gulare in fi(co,iroà commune omnibus,vr dlClt Iar.1n ,tlltlUpU re.c.de flcro( EcrL c91.4.".14.
'!m'ji.MI idem fW l lo : Vtl],g.rlld.& Doét.m dLlldem.c.de loc"t.& [0d1lc7. I. c~IOl1usjflo,.tt. V crùm hoc remedium no dlè vnle firco coprob:J.rum cll::quoniJm minoris mulro rclocareru r faél:a auél:ione
public:J.,n e~ Domlcellus ha~~ ret vnde (arisfaccrer Regi, quanto
2. mmons fut/Tet rdocatllm: Ideo nonnllllis vidcbarur t manuO\
regiatn i~l fnt ~b ts, ho c cil:. prouérus figillorum inliciendam, cùm
pro penhonum [olutlone de iure fi m tacirè obli gari,lft ln üg.§. I.
1
ff.loc.tl. I.1n pr.tdlis mjf:cisffin /.'f ll/b. wlJf.pigl1. vet hypo/h. lolC. contra".
iIlo(que vendendos, • publica auétione,vt condnétoris nomina,
di{hahcndos ,& fi(co hbcrandos:cùm per huiu(modi prouéruum
dill:raétionem,non alrel'erur in aliquo principalis locationis oblig:uio, nec illi fiat rra:mdlclLlffi , mfi in eo quod ex preri) dillraétione p rouentuum cm ex(olnruJ'n fiCco.
; Ali) verà tno pronemus modà iurium figilloHlm,Ced ne in futurum Domicellus pofIit exigere,& perdere diél:os prouenrus,&
fiCcum rua pcnfiolle dudere non (oluendo,céCebanr ius vrile exigendt ipCos prouentus, quod coduétor habebar pignor~n du elfe,
4 & :luébone publica dill:rahcndum:Nii faéta conduétione t iuriu
fi[caliu co~at :Ipud omncs ,ius vrile qued haber fi(cus ,rranfire in
conduél:ore pro tempore locarionis,fi locario ita fa éh fit,ve COllductor per (c iura regia exigere, & Cu(cipere pomt. ve poil Barr.
conc1udunt Ioh.de ImoI.Rom.& communicer [cribcnees, ln I.cottm firro.§ ./.'fui maximos.ffd~ pllbl.& vu7 .per gloff.in IftqtllS lfd/de
VfofrHEl. & /.'fuemad.& Cequieurdcc1arido hoc Paul.dc Calh .tN d.
§.qHi maxtmos." 4.idé voluic D arr. poil: gl.ln 1.lffde locopl,/'!'c.frue.
do,'& in l.l.§./.'fllod dlllnn ait pr.(/o,.11IIm. 4'ff. de foptrfc. Barr. Alex.
& (cribentes , ln 1.1.. §.ji.ff. de optr.nout nunc. Barr. Imol. & Rom.
ln d. l. vu1tgali.l . §.:fi.- Jf. d~ publIc. & v eil. nam per limplicem
10c."Itionem,J. fiico factam, ctiam ad modicum rempm,rransfel'eur 111 conductoré ius vole domtnlJ=ve voluit Barr. lo.l n.de 10101.
& Romau.in d.l.v~û'g~/ja . §ji.& Barr.in L.I jf. de locoF"bllrfr«tn d.
& gloff.ibi,il' ven1.[onduxml.làé voluit Bar.i" 1. l .§. /.'f t/ad a/ll( 411
Prltt6r.n+ff. de fof~rf(J(b. & hoc firmat loh. dcImoU"d.l. COllm
fm~.
rcs commi(f.1: vcél:igaliu\l\ non,inc, pertinent ad rcdcmtores.
Sed nec hoc rcmcd,~m placuie Curia:, quoniam obligaeio
qUlm ex condllébonc filcus habcbae concra Domicellum,faéta
6(co adiudicatione confundcrceur, & i nduccrec liberarionc!b:
pro fmuris pcnfionibus: 1l3tn qlloties ius dcbirori s pcrucnit ad
crcdi[Qrcm,confundieur aétlo & obligatio, l. rwzim.l.ji debitori
credll.orjfdt fdcùlll.SlIchum.§. aditio.ff. dt folill. & vbique norane
hoclcribcnccs in l.debitori, c.de pa[!.& non rcmanercc Domieellus obligarus Heo pro fl1turis pcnfio nibus,& non (olùm hac rationc prohiberctttr lircus agerc pro fucuris penlionibus ,Ccd crii
nli'l,qllia faao locaror is Domicc1lu s vci eonduél:ione haud poCfct, quo caru ctJamfi factum locacoris lit iull:um, procedellS ex
cuIra ipfius condutl:ori~ non [olucntis penfionem, nihilominus
condllaor non rencrceur pro futuri remporis pcnfionibu s. Barr.
in IJi vno. §.item cùm quidam.col.l. in 1. qUofjfjf.local. ;lUt/,. qui rem,
lunffA g/cJf.m vabo,temporu. c.de ftcrofEcclef& probatur hoc in §.
ft ver'o 'lui! lowor. in <fulb. de alim. & emphyt. itméfa gloJf. in v~rbo,
~f4utienle.Et han c concll1Gonem,vc condué1or expl1l(us ob non
lolurionem penlionis, non tencatur nifi ad pcnuoncm ecmporis
ptxeedentis expulfio nem,& non pro fururis pcnfionibus,fiue fit
cOllduaor, vcl inquilinus Eccleu:r,fiue priuari,rencllt Barr. Bal.
Palll.de Canr.Alex. Ang. F ulg. Ruin. & reliqui Ccribentes in d. 1.
pCII.per ilillm loctfflocl/t.& in d.§.item cùm qllldam.& in alllhmt.qui
fIS sam dl[!,u.c.dc facrofEcrle(ptr gloJf.,bi in
verbo,cMtr,!xiffi.
QE,arc maiori t.calculo copr~ba r û ell:~ius vrile quod con du- r
aor habce,ae proueeu s omncs no dt!1rahedos , aut fi(co adil1dicados cilè,fcd pro fi(ci caute1a,ac Ceeurieace, Ccqucll:rà comittédos,vni ex (cr~bis curi,:c charrulari:e Pro(ene(cali Aquéfis,ql1i illa IUra figtl loru ,tanqua dcpofiranl1s recupcrabir,& (eruabit donee pel" Curia alicer fic ordinae't.p~r l.!tf/b.C.de agric.& anf/ib . t 1.
pel qu,'m t cexc.nQt.loh. Alldr.qué referc & Cequieur Pan in (.2. b
dt ftJltejf.poJf.ô-frHa .•(ol.2.~. 1O~ v er[.f ext/{,f ji co/onm vetln poffifsionlScod"crM dejèrere,crc.quod lt colonus rccurer (oluere pcnfioné,
poterie ecs pro qua dd1ccur pcnfio (cqucll:rari:per d.Ul/tb. qucm
ccxe.d,rit notabdé,& lingu[aré Bald.ibicolji.in f.& [equicm loh.
de I m.lbtC~I. I . v erflll ta gl.tb, codu[!M do/rm. pmpr~r prxsltptioné,t vt ibi dicit,lle fruél:us dtlapidécur: ql1inlmo qu ado quis cil: 7
ira paupcr,quod no pot (atiCdare,& (ufficiéccr cauere,d"bct lieri
fequdhatio per cex.in lftfdeit1f§.fffqui fltifd. cog.& ibi per Bar.
~)
~~
�Caullâ 77·
B~ld.Alex.& omncs rcribcnrcs.& per gloll~& CanoniO:as inJ.r.
2..vbi hoc tr~dic fingnlaritcr Panorl11.col.pm.n. 2.1. verf 'fl/.trov/.
tedlS,q'jjd debet promillm.& ad,hoc,vc dirpoCitio d.l.JifdmJ!.§.
f.habeac locum,rufficit eOllduélorcm, l,et dcbitorem cllè rllfpe.
élu m,ex co [olllm,qnàd llulla, vel pauea polIidec immoblha, Vt
ibi nor.gloll~ mvubo, rfjimmt, qu.un requunrur Bart. B.lld. Ang.
A kx.Paul.dc CaO:. br.& omlles eommunitcr,ibi P .1110rm. 10101.
& omnes CanoniO:x m d.c.2..& dicit ibi Panorm. colf.inft. qllod
quotic\ cl ubitatllt ,ne debitor cfl1cÎ:ltIlt non [olucndo. poceft lie·
ri lèqucO:ratio, & f,Kit t. 'mperd/ms. inf.Jfde affell. & Reblllr.i~
traEI,1I11 de foqMjfrù.art. 1 .gloJ!2. .n.6. vbi dicit quàd quando :rqui.
us, vel cluilâ monct illdicem ad (cqueO:randuffi , hc!i polle Ce.
qudtrationem . & qllOniam ifto ca(u [eq ud1:ra~jo ht aurhoritate
Curia:,ideo dicitur necetfaria , & non prillac quem [uo iure,vel
po {felIi one , d.l./ttib.ibi, nlll/o prd'ittdicio dominù gmmndo. Et ad
hoeexpendum ilium text. ibi Barc. 10h. de Plar. & alij [criben·
Stes. & quàd t [equeCtratio neee{faria, faéla aurboritate iudicis,
non priuec quem [ua pollèlIiolle, tenent Bart. Bald. Ang.lmol.
Alexand.Paul.de CaO:r.Roman.& omnes , t.illurcffi.ffde acquir.
poJ!.& ù" l.l.c.de prohib.foqllifl.pwIn.Bart.in l.ljcèt.jfdepofit. Catd.
in Clem. 1. '1"1'. 2,6. de foquifl.poJ!. & latè per Alex. in d.l. intmffi·
10h. And.ilJ reg.locupütari.de reg, il/Y. !tb.lf. Henricus Boie, jl) c.m·
mÎI)/l/a.de md.dicit,quàd manus regia appoiita rei eoncencioCx,
non priuat qucm [ua poflèlIione, ve1 iure. [equitur loh. SeluaÎN
traElAttl dt bemjiciù, in 2. . p.rte. 'f1/4l. g. iO:ud dieit
hrmum, &
Icruart in forenCi iudicio inter pragmaricos Rebuff. in d./raEf,'u
de fetfuejl.drl.l .În gl.r.n. J g. Cùm igitur per buiulill0di requc!ha.
tionem,ius conduélionis diéli Domicclli non diO:rahatut ab eo,
nec definat illud po[sidere) mericà ad peniioné fmuri tcmporis
tcnetur,cii iCto ca[u pcr requeO:rii cen[earur ipre vci re locata ,Il
reunere ius vtile quod habebat ante (equdhationem, Vt fUit
pronunciarnl11 die 12..lanuarij, 15 6 3.
C~uflâ77'~X(\:, 1.
dJI11110rum , & cius <juod
142,
erre
.. .
[1
C A VS S A
77.
HriŒianifsimus R ex tri;). millia libr;rum Tu·
, ronenfium à Bemando Malbcco pro offi·
cio Prouincire rcronus (cribaws acceperat.
,.
Oeinde lire ob hanc rcm mota idem Rex
codicillos dléli fcribatus reUOC:llllt) arque 111 com·
pen[a
143
pcn[arioncm
interer:nJcribatum ProLèneCcal1 Forcaklucrij, Malbcco donJulr.
lèd R.ex Carolus 1 X. hoc donull1 pofh:a reuocauit mandanclo rationum ProuiRcire pra' feél:is,vr quod Malbequi
reuera inrcrfuerar ob diéh (cribatus reuocationem, ciu(·
que lins pcr[ccurioncl11, videanr > arquc~ auditis partibus,
vocat6quc h[ci parronoxŒimcnr. Dubium fuit dcliüs
fillmibus, & Îlluru[urio quanriraris ob pecuniam rerario {ol uram,an xfl:imari dcbeant:& de augmento [cu accretiolle aureorum [olutorum) cuius lucro cedere debeant. Et placuir aureorum augmentum cedere PrinciP'!s lucro,ncc rdl:ituendum Malbeco·.impédia autem faéta in liris b cominoatione, cum inreru[urio cquarltiraris
xrario reuera [olurx, rdhtuenda. cùm eius timti reucrOl
imerfit.die~ 6. Ialluarij, 156).
a QJ!i.J dehitum ctat in libtis TuronenGhus,&. (olul(f in auteis,n,ut,in J.Paulus,in 60.
'l'Izflio.ff.de rolue J:lcit I.plcrum~Qc.ff.dc iur.dorium . didtut Mc in J.qu:z~.
b Qgia ln damnis computamur.& appdlationccius quod iotertfl compcch('cduntut.
I.Titius.de altioDibus.cmt. glocr. Gogul, in 1. vendiroIti,in vcebo aguicuros. if. Ge
.elb.oblig.dixi lat iùs hic in 1.qua:fl.
C Quod dcbc(U[ eum zquiratc I.curahit.dc a{t,cmtum ex dlfpolidoDC I.luci us TitÏlu .
ff.de aé\ionib.cmc. Vide bîc in 1.QUa:n.
11'(.
cnrs
CAVSSAE
DEC1S10NE
triptex fuit quLflio.
Prima, an [umtus quos Malbecus fecerat in per[ccutione li.
·tis:vcniant appellationc dus quod emtoris interell:.
Sccunda, an emter qui faélo venditoris cc emta vti non potuit,coll[cquatut interufurium medij temporis pecllnia:) quam
mmuà rllmp(crit, vt pretium rei emtx [olueret !i[eo.
.
Tcrria,an moneta: augmentllm vel diminutio eomingens
poft pretij [olutionem, profit vel noceat emtori.
srM
�144
Caulfa 77·~a:fl:·1.
~-----------S YM N .A R J A .Q!"A EST J 0 N J S
I . C'lfiffo
77 .
S""IPIII& litis diamlur tjfe (xtra rtm, & ln dam"M COII/mm/rdl)'
tllY, & n.2.
Sumplm litis appdlalionuù;s quod inteytjlcDNti"uHr.
~Y AE ST J 0
P R 1 M A,
Ca/1ft 77·
~~-----------
l
3
Il
Tli huiurmodi rumpms vidcalltur t extra rem, ar·
que adcà cmtori non deberi,vt tcgularircr con{litu; mm et't,lf!flerilis. §. clm) pcr vend/loyem.Jf. duff.lml,
& Ibi not.omBes rcribcnres· & illl. vnica.c. dlflnlllll.
'lu,. pro 10 ql/od i1l'lertjl prif. tamen prxualuit fentcneia Vt Malbcco
rd1:imerenmr,cùm cills hoc eriâ illterfuerit,hos fump rus liris fc·
2 cilfc,propter cmtion é diél:i fcribarus: nam in damnis t rcCtè hu·
illfmodi sûpms coputirur.1Ji (i,m qu4lto.iuna.gl.in vlrh"di,IÎS.C.
dl tllia.& probatur in I.nouiftimè. §.q/,od Ifit. lunOo §.Pomp.jf. q_od
3folf II/I.lluth". vbi impéfxt & suptus !itis, appellationc cius quod
imereft,co prehédiirur,& i" 1. Tit.jfde /fa.lmt. vbi expéfa: faCtçin
crudiédo feruii pcrumlJ[ vt inrcrclfc,aél:ione ex cmto. Er appel.
latione cius quod inrerefl: cmtoris, fumpm s !iris contlneri rencr
gl.reputara lingu bris,in I.véduorcs in v.a!"ûl"ros.jfde v erb,ohl. vbi
hoc not.Bart'Bala. Paul. de Cafl:ro,Alex & rcribenrcs com muni·
rcr:& quando pr6 rc principaliter vcndira porcfl: agi ad id quod
inrcreit , qu àd pollîr runc agi eriam pro fllmpnbll s liris, Jirmat
gloŒ.in 1.I.in verbo,JiI1I1PII'. c de tuiR. qu:tm fcquunrur ibi DoIt.
m:tgis communiter,Paul.de Cafh.in 1. LfICÙ14. n. z.ffde ac7./IIII, vc
meriro fuerir pronunciatum , fumprus in perfccmionc !iris ptc
Malbccum fJél:os elfe rdl:itllcndos,die 2 6.1anuarij, 1 r 6 j'
1
S y N MAR 1 A
!ZY AE S Tl 0 J'{.J S
Caf1ft 77.
) rjitr"it 1",./11 mero tf/m (On/tjlll11l,follt Mtmill6 fYohihù" de;,1Yt Cdnomco.
• YjÎtra lj'U loco inttrrJfe ex "lj,Ii/,1tt l.cl/rahit.c. de amon. cYIII.pllitf(r,nÙIfIl de ir/re Canonico tjl comprobatll.
J rji,ra ex <l'fuitate d.I,C/I/"Ablt.debell/r ex fl lu implemenlo cOlllr.fi/lI,
6- qllomodo.
2.
4 Tfu
Caullà 77 ~~fi. L.
/4f
4 '1/1y,r C!~m l' d,lm,,; eml'l:g.:IJfû recompln).tINM, 'ii/rO(]lt( iflY< ((Htll
& caHon/co Prfl POltjl.
.~.I AES 'r JO
SEC y N D A,
C,lftjft 77.
.'Ii .~~ ~
VxritLIr ~n diél:us MalbccllS confequi poŒe itltCrll.,;1:'
rurhlln medl) cem poril , qu o {cribaru vr lnon pOttllr,
_
,.,' ~ ct'tm foluerie xrario quxll:ori fummal11 triulll mllJc:
.
bbrarulll Turonenlium , pro pretio di.:l:i {cnbarul,
& videbaru r nonnullis !Urc Ponri!icio,quod in huiuli\JoJl caul:
us prxcipu è dl: obrerllandum, non polTe: cùm illo t jure V(ill'X, ,
qllç in mero lucro cotifl:uoc,!inc prohibirC;, c.coqlliflm,devJiliù,&.
ibi nor. co mmunirer fcribétes,& Doél:ores /111.L.Cdc VJi/yM.r.HI !.
de Calkin /.JI/tillntu. §,ex vtndllrJ.jf de aa. 6- lIr.ti, Saltc. in !J,fICÎf/J.in J.O!po.jf de ,/!liOIl. emt.Prxualuir tamen (cnrcntü ve inttruflll'illl11 mcdi) rcmporis prxfl:ari debeat cmrori,qui vfus non dl:
{cribaru,(equenribus raeionibus, Primùm xquiraec t,Ct/rabil C.de
4Efimib. emtU.l.C.dt v.l;'r/',& tJulùmuJ § ex vtndJlo.jfdc a[fromb.
cmt;, cùm criam t de iure canonico in ca lit illius legis, v(lIra lit 1.
comprobata, Vt poil: glo/l':nor.Cyn.Bal t,Bal. Paul.de Calh. Salic.
AllgeJ.& Doél:ores commu nirer ÙJ d. I.l. & in d.l. Cf/y,r/Jlt. &. CaIlonill:x,in d. c.conljflllltf.d- in (filauri/er.de vJi"'!. & quam uis IUra alJcgara loq ualltur in vcndJ rore, qui implculr conrraélum ex
parre (lia tradendo r~111 emrori : ramen idem illdicandum cfl:
qUlndo emror im pieu ie ex partc rua co nrraél:u m (oJlI CJldo vcnditori preeiulll, rc libi non tradita à vcndirorc:in correJatiuis!ex
Joqllcns in vcndirorc, inrcJligiell[ difpoJJcre ceiam in cmtore, &
cconcra.l. J.cde (ftprif.rxl/ld,b. J 1.& t?J lji.Cdt indte7,f vidlfrl. /011m.l'bi 1l0r.Doél:orcs communieer. 6- in 1ftjfdt Jccrptilllt. pcr ill[i
cext.& difp olirio nem d/e7" I.mr.• bit, procedere etiam in cmrorc
rcpeccnre prceiu re libi non rr:ulita. fi rm:lt Alex. in conJiI. 6;j!./iJ'
1J611~ hlS·CG/.z.. verfic.1"o flillJlJ IId .,limtnllrji'lidllia tjlpr.tlrn/io dgmlit, vol.4,vbi dicit hanc opiJlionem eflè comll1uncm, & 111 co;ft/.
147. perJPec7tJ injfrtmunllJ.col, l.wrjk6jil11Jfitrr ((OP/N.7/.I. 5.allcgacnorata per Bal.1I1 I:f.§ fY"lcrei/. de /lfre dol. 1J.l111 t in d 1. "m,blf,
dcbcwr v[ura ex co rolùm, quàd ,l1rcr impleui r ex parte (U,l COI1- J
crallul11, qu amuis ex implemellto cmror !lUUOS conlèquarur .
frullus,vcluri ,qllando res vcndlra & tradirJ dl: ll:erilis, vt (ingularirer Ilot. Bal. In d. Ü.c. de vJirris. col. I .V(rJi(, lj""rp q/lld fi l'ti rJl
jlmllS ) & verficillo ft1"Cf1li. qllcm fcqul1ntur Ibi Paul. de Call:r.
T
(01.
�C au(fai7 .Q::!x f1:·3 ·
' Dl. 1 .>J. 1.& Salie.&: Paul.de Cal1:r.in d.I./ ull4ntl6 .§.cx '!ICI1dito.co/.t.
n. ;. VtY{il.1 I ~n/ 'I/I..: ro an !(fl/d fic '!Iemm (tl.lm de iurr Canon;co . ql10d
proc('tlit & habct 10clIm, non folùm in yenditione ,ced &11\
olTlni comraélll vItro cltroque obligatorio, vt poil: Bart. firmam
communitcr fcribemes, in l.de diuifioncfffoluto matrimo. & Pal~.
d e C alh .." d.l.:.c.dc'!Ifurù.,& Alex.i" d.COI,(i. r 47.& licèt Salie.1n
d 1.2- .& Paul.Je C a!l:r.1n d. §;.fX vmdito. vidcarur dubirarc ne ha:c
opinio proced.H de iure c~nonico , ni hilominus pr~ualuit fencenc id > vr v(ura hoc ca(u loco intcrclfe deberctut Malbcco: &
4 maximè t per CCXL'" d.l. [,'Ui'lS'Titi/U. jf. de ac1,onib,H ami. nam
probamm fll Cr:lC Ma\bccum fub grauiffllnis vfuris mumaturn
fumm am trium mille librarum , qua (olllcrac fifco > quo cafu
omn i iure cam Ciuiliquàm Ponrificio v[urarum habendac!l:ra·
!Io:cùm (i nr damni rccompenfacjux,vt no!l:ri dicnnt per tCXC.'N
-d 1. LI/CII« 'Titi'H. qux decidir in [Crminis qua:(l:ioncm no[l:rarn,
vt fuit in haccallffa pronuntiatum, die 2.6 .lanuanj, r 563.
14 6
----------------------SrMMAlI.lu
----
"
fil
'. '
<:;t
eus) & Ma[silia: habitans nauem ven-
didcrar. G..!:!a:rebatur an portoriul11)
quod dl: vicdima pars pretij , pendere deberer, & 111:1.;01i
calculo placuit non dl:Obere .) die quima lanuarij,15 6~ .
.Q., V AE S T l O T E RTl A.
;.~ V z (l:io ha:c decidirur à Banolo il< I.PiIIÛU J.qlll'fi.ff. dl
folllt. n.lo.vbi dicit quando d~bitum , (cu obligatio cl\
~ in monera minllta, v t in libris T uroncnGbus 1 prol\[
3 Cùmhabit:uor propriè non fi[ incola nec inco-la ClUls &:. vc:rba rbtllt i fhi tlè fi m
in{d ligen,la 1. 3 §. bzc n rba. & lb! ooa if~dc: ncgot. gcCl:. & ,hic in.
qux n .
-------sr MM
~
. ' erar in quxll:ione noll:ra,rul1c fi fi at fo\utio in aureis,
inrc:lllgun-'lr :\Utei d ari in Co\mum , pro \ibris Turollcnrlbus deb itis ex obligatione , atque adeo periculum aureorum, vc\ a\rt[ius moneta: magnz in fo lucl1ffi datœ,& cius augmcntllm vcl dimlOucio contingcns , pcHinet ad crcditorem qui folutionem le·
cepit ,adcà Vt fi poll:ea fit re!l:itutio facienda ,fi cri dc:bcat in libris
T uroncnflb us iuxta nacuum dcbiti,& obhgatiol11s , 110n autern
in 1U
,
•
78.
N lege cen[oria portus Marsilienrls
[cripmm erat: ciuis vendcns nauem
aur aliud lignum) ponorium ne daro.
Gigamus de Ma nano narione Codi-
77 ·
l/'l{omt.t 4/1gmmtttm v et dimin/lliopofl jollllionem contingenJ,prl_
dll v el nDc,t t ci qui recepit jollltionem:qlla"do debit/lm fill obli[,4fiotrat in min/lia monelll & joll/lio frtit Ja éE.! i" anreiJ,VdAlia. magnl' momta.ftw J.fi jolutio fr,eril Jaffa in tadem mMltA,
q/'.t trat deblta ex obligat/one.
>
C AVSSA
f<..!:AESTIO'1(.I S
3' Ca/1ft
1
Caulfa 78.CZl!a:(lio'·vl\ica
447
in aureis , quamuis folutum fuHfct ln aureis, quemadmodum
quando l'es :dl:imata darlllr marira in dotem, Coluto manimonio mal'irus non tenetur l'c(l:ituere nili a:(l:imationem, non autcm rem datam:quoniam c;(l:imatio imp licat tacitam erntionem,
& in folmi! dationem,l. plmmquc.ff. dt iure.dot. atqueadeo nOll
tenetut re(l:iruere rem,fed [o!ùm x (l:imatiollcm,dlcfa l.pltmmqut.
l.cum dOlem.c.de jure dot.I..1fimatù.ffflluf.mAlr.ldeo periculum rei
x[l:imatz po(l: dotis con(l:itutionem pel'tinct ad mal'itu m , (icue
jn quxnione no(l:ra periculull1 ameOnlm datorum in folurionem trium mille Iibrarum datarum Chrifrianiffirno Regi , pcrtinct ad ip(um Chri(l:ianiffimurn Rcgem. adeo vt (i valol' filltCO·
rum decreuilfct , nihilomiftus integra [umma rrium mille lib rarum Malbeco effet rc(l:iruenda, & diminurio aurcorum cederer
damno Regi : ita & augmentum debet fibi effe Illcrum , vt fuit
pronunciatum in hac cauffa. die 2. 6.lanl\arij, 1 563'
A RIA
f2., V A EST ION 1 S
v niclf, C411fo
1
l
78..
CiuÎ! & incola dtffmmt interfi.
CmiJ non potejf propridm , vd patriJ originem replldiare, 'tdmg
tare.
�C au(fai7 .Q::!x f1:·3 ·
' Dl. 1 .>J. 1.& Salie.&: Paul.de Cal1:r.in d.I./ ull4ntl6 .§.cx '!ICI1dito.co/.t.
n. ;. VtY{il.1 I ~n/ 'I/I..: ro an !(fl/d fic '!Iemm (tl.lm de iurr Canon;co . ql10d
proc('tlit & habct 10clIm, non folùm in yenditione ,ced &11\
olTlni comraélll vItro cltroque obligatorio, vt poil: Bart. firmam
communitcr fcribemes, in l.de diuifioncfffoluto matrimo. & Pal~.
d e C alh .." d.l.:.c.dc'!Ifurù.,& Alex.i" d.COI,(i. r 47.& licèt Salie.1n
d 1.2- .& Paul.Je C a!l:r.1n d. §;.fX vmdito. vidcarur dubirarc ne ha:c
opinio proced.H de iure c~nonico , ni hilominus pr~ualuit fencenc id > vr v(ura hoc ca(u loco intcrclfe deberctut Malbcco: &
4 maximè t per CCXL'" d.l. [,'Ui'lS'Titi/U. jf. de ac1,onib,H ami. nam
probamm fll Cr:lC Ma\bccum fub grauiffllnis vfuris mumaturn
fumm am trium mille librarum , qua (olllcrac fifco > quo cafu
omn i iure cam Ciuiliquàm Ponrificio v[urarum habendac!l:ra·
!Io:cùm (i nr damni rccompenfacjux,vt no!l:ri dicnnt per tCXC.'N
-d 1. LI/CII« 'Titi'H. qux decidir in [Crminis qua:(l:ioncm no[l:rarn,
vt fuit in haccallffa pronuntiatum, die 2.6 .lanuanj, r 563.
14 6
----------------------SrMMAlI.lu
----
"
fil
'. '
<:;t
eus) & Ma[silia: habitans nauem ven-
didcrar. G..!:!a:rebatur an portoriul11)
quod dl: vicdima pars pretij , pendere deberer, & 111:1.;01i
calculo placuit non dl:Obere .) die quima lanuarij,15 6~ .
.Q., V AE S T l O T E RTl A.
;.~ V z (l:io ha:c decidirur à Banolo il< I.PiIIÛU J.qlll'fi.ff. dl
folllt. n.lo.vbi dicit quando d~bitum , (cu obligatio cl\
~ in monera minllta, v t in libris T uroncnGbus 1 prol\[
3 Cùmhabit:uor propriè non fi[ incola nec inco-la ClUls &:. vc:rba rbtllt i fhi tlè fi m
in{d ligen,la 1. 3 §. bzc n rba. & lb! ooa if~dc: ncgot. gcCl:. & ,hic in.
qux n .
-------sr MM
~
. ' erar in quxll:ione noll:ra,rul1c fi fi at fo\utio in aureis,
inrc:lllgun-'lr :\Utei d ari in Co\mum , pro \ibris Turollcnrlbus deb itis ex obligatione , atque adeo periculum aureorum, vc\ a\rt[ius moneta: magnz in fo lucl1ffi datœ,& cius augmcntllm vcl dimlOucio contingcns , pcHinet ad crcditorem qui folutionem le·
cepit ,adcà Vt fi poll:ea fit re!l:itutio facienda ,fi cri dc:bcat in libris
T uroncnflb us iuxta nacuum dcbiti,& obhgatiol11s , 110n autern
in 1U
,
•
78.
N lege cen[oria portus Marsilienrls
[cripmm erat: ciuis vendcns nauem
aur aliud lignum) ponorium ne daro.
Gigamus de Ma nano narione Codi-
77 ·
l/'l{omt.t 4/1gmmtttm v et dimin/lliopofl jollllionem contingenJ,prl_
dll v el nDc,t t ci qui recepit jollltionem:qlla"do debit/lm fill obli[,4fiotrat in min/lia monelll & joll/lio frtit Ja éE.! i" anreiJ,VdAlia. magnl' momta.ftw J.fi jolutio fr,eril Jaffa in tadem mMltA,
q/'.t trat deblta ex obligat/one.
>
C AVSSA
f<..!:AESTIO'1(.I S
3' Ca/1ft
1
Caulfa 78.CZl!a:(lio'·vl\ica
447
in aureis , quamuis folutum fuHfct ln aureis, quemadmodum
quando l'es :dl:imata darlllr marira in dotem, Coluto manimonio mal'irus non tenetur l'c(l:ituere nili a:(l:imationem, non autcm rem datam:quoniam c;(l:imatio imp licat tacitam erntionem,
& in folmi! dationem,l. plmmquc.ff. dt iure.dot. atqueadeo nOll
tenetut re(l:iruere rem,fed [o!ùm x (l:imatiollcm,dlcfa l.pltmmqut.
l.cum dOlem.c.de jure dot.I..1fimatù.ffflluf.mAlr.ldeo periculum rei
x[l:imatz po(l: dotis con(l:itutionem pel'tinct ad mal'itu m , (icue
jn quxnione no(l:ra periculull1 ameOnlm datorum in folurionem trium mille Iibrarum datarum Chrifrianiffirno Regi , pcrtinct ad ip(um Chri(l:ianiffimurn Rcgem. adeo vt (i valol' filltCO·
rum decreuilfct , nihilomiftus integra [umma rrium mille lib rarum Malbeco effet rc(l:iruenda, & diminurio aurcorum cederer
damno Regi : ita & augmentum debet fibi effe Illcrum , vt fuit
pronunciatum in hac cauffa. die 2. 6.lanl\arij, 1 563'
A RIA
f2., V A EST ION 1 S
v niclf, C411fo
1
l
78..
CiuÎ! & incola dtffmmt interfi.
CmiJ non potejf propridm , vd patriJ originem replldiare, 'tdmg
tare.
�1 ~,
Gmflà 7 S.~~:(\.v1\ica.
3 Il.lbiwor 0- i IIcol.l d~ffomllf, nec fl l.1 "',blt.ltio fi/cit 'l,W?1 effi ÎlIC/·
1"m.6,- tf'l<lrr.
4 Stdltr///m loqllens d( ci"c, non romprchmdit inco/affl.
5 vlr.rfrlJ., "b anlitfllo rrap/I/m ,{ffU!1I 110n feri, nifl origillt VII
adoptloNe.
CII./dm./gil/'" <.J!1.rflilimft,ll11 ùm ft approblltllm. ibidofl.
•
--6)
1
2.
r AF S T l 0
rN
! C A,
nf~~fJ.'~ P. glla t cfl: difFcrcmü inter incolam & bah imoré, vc d icic B.lrr. in 1.I.jf."d muniCIpal. & ex diucr(a
C,llIl!:l prodllcurur,liql1idc111 cilles facit origo,alleaio,ma1\l1l11iffio vc\ adoptio : incolas vero do~~~ê] i11 icilillll1, Vt cl n(it rextlls ln 1cirm.c.de ineot. & vbi
tflllS do"'ÎL'lI.& ibl glolr. l. dicic cillem & illcolacfl'c (pecics inter
re diucrr<ls & ml1ll1ceps ge1\us,pcr ilium tCXtlll11. Idem voluitgl.
in l.p" frl!IIJ.§.I1J(ol,'JIde verb.fgnifc. Cùm igiH1r linr diucr[a, di.
ucrCos qlloque habcm dfefrlls. Nam t ClUIS non pocel\: pro·
pnam vc\ panis origiocm replldiare, aut l11ucarc, 1. mgll,e. C. JI
ml/nia? & orJgrn./4fomptio.§.r./.lrbrrtl/s.§.p.rtris. & 't,bique no/firi-
Caulf., 79.
5t ·tf·l.& facit ad quçfl:ioné quod (cripG r Bard» 1. 1.col. 3.n.17 jf.4d
1nllnic.&Bal.in lJi non j}cd,tll.Col. J .C.de tcjJl1mentiJ.) no coprchêdir
incolii, vcl habicatorem. Et maximè t cùm in cillicare Malljlix, r
ab antiquo receptum {il', ciues non lied uili origine vel adeptionc,hoc eft allefrionc, quod ciradinagiul11 MatIilicn[es appcllanc,
d~ quo loquicu r rext.ùfd.l. ,jf.,uJ mlmicip.ibi, l'tapfi in ClHÎtatem VI
munerll nobifcllln fleere"t. & ad hoc perpendit diligenter ibl Bart.
illuID text.de quo citadinagio loquituf rexrus, in d.t. eùm. in v erb~, ."!effto. vr declarat ibi gloil:& Ioh. de Plat.n.l.. & fOCCl\(CS aUeétione huiu[modi faéh Cilles, propriè diClll'ltur cilles, atque per
adoptiollcm vel manl1l11itIioncm,(c:cundùm Bart.inl.ajfomptfo.§.
f1irM.6- m/.libert/~§.pafriljf.ad 1IJH1Jicip.& 10h.do Plat. in d.l. cilles.
1/.2 . atqlle adeo [o!um domicilium non fadt MatIilia: qucm ci.
uem, (cd requiritur allcfrio faél:a ordinatione conli lij gcncralis
ciu itatis, & cillium maiori ruffragio comprobara, qucmadmadUlll fuit pronunciarum in 'hac cauffa maiori (cntenria dominotum,dic y.lallluri), 1 f G3. Bal'tholoma:o Heraudo poblicano pcrieorc,& Giganro de Mariano reo cOlluenro,licigatotibus .
C AVSS A
bCl1wjf.~d >11l/l1niap.incolatui vero proprio, vcl patri! poteft quis
!iberè rcllllnciarc,& illull1 murarc,d.l.t,jJùmptio.§. l.d.l.ltber/IH. §.
3 pllfris. l.ni!Jiljf.ad 11'JHnirip.l. 1. C.de incolis & vbi. ~inimo t pOlefr
quiscffe habitatot,quamuis 1\on fit incola, 1. 1. §. bofPrs.ff de"i!
qui deiec.vll effude.& ibi not.B art.é.,. in L. r .§.I. nHm. 7.JI de !tber. Agl1ofcen. pcr illul11 tcxc. & qllad (ola habitatio non faciat qucm
cflè incolam Ilot. g\o!f per ilium tcxc. in 1. ejfvemm. in verho, in·
cota.C. de inco!is & vbi ql/is.libr. 10.& gloIT in 1. prù,ilrgio. ;n 'UlrV~,
'Voluntate. C. de ineolis & vbi quis domfC. lib,-. 10. ratio Ilarnque cfr
cur fo\a habitatio non pcober incolam, quia dublllm dl an ani·
nlO conl1;imcndi domiciliulll perpetua, ail ad répus habitacloné
facint. proptet quam incertirudincl11, pel' (ol am habltationé [cu
refidcnria no dicicur incolarus pmbtus , l1ili per decénill. Nam
rarocépore pra-(u 111 il' Icx.qu od animo perpcwa habitadi domi·
'c ilium conrraxetit l.l.de incol.& v bi./lb.IO.& llotanr ibi Bart.BaI.
loh.dc Plat.& (ctibenccs COnillluniter. per notata in t.mm de lnrë
4- 'Ucr{.jf.de vJ;'ris.V ndctcùl1l habitator non fit incola propriè, nec
incola ciuis, quauis ambo linr municipes: ideo !hcutlll1l loqués
de ciuc,(quod propriè & fl:riél:è intelligi dcbet) vt nOt. Bart. per
i Ill/Ill
•
149
ilIil tcxt. in ',}. §.b.ec vrl'ull.f!.dc mgot.geJIis.& probatu cil: (uprà WI.
79.
QY ENS l 5 ll:atuto ciuitatis cautllm erat,ne à decurionl:lm decretis li·
ceret appel lare. HOl1oratus VpaiŒus
gabella: vini conduétor, &. fiduLiaria
lite mercedem locadonis ioJlJere ci·
uitati dal1lnatus, cùm vellet Imtnuniii
& prillilegiariorum quantitares deducere , decurionum
decreto non dl auditus, is (ummos veétigalium iudices
prouocat. CÙlll ciuicans aétorappellationem non rccipié.
dam,& ibruro prohibitamdicerer. Caulfa perora ta: quo·
niam conita.bat apud aéta, ciuitatem AqllenCem neque
il11p erium vIJum, neque iuriCdiétionem habere: pla cuit
appellarionem ad mitti ',die 1O.Febr.lj63.
a Q.!!ia llarurum Iloe non ra ln &cc,in l.omo~s populUf.dc Îuft.& iudn J.~lla:rt.pIÎn:
tip.vidc fuGùs1in qu~R.
\
T 3
DY
�SVMMARIVM
--
Canlfa So. ~:x:l1:. vnica.
.!ZrAESTION.(S
vniu, e411ffo 79.
1
eiuit.tJ 'Ju~ non /J •• bet itmfii/Ehoncm,11Dn pottjlft.ltutO foUm appt/.
I.,t/omm.
f2.f AE S
Tl 0
V NIe A.
c,lfIffi 79·
~~~~~
Vam quxl1:ioné craaat Bart.inl.omm s pupuli.Jf. dl if/fi.
& iure.in 3.'J,uJlione princ. VU[iUXfil pr.tmiJ1ir 'J1I.tro.vbi
concLudit non valere fratuttl ciuitatis, ne à [eutcntiis
corum iudicum liceat :>.ppellare:'luoniam no po(funt
hoc l1:atucre in prxiudicium Principis,ad qllem perrincr appcllatiollum iunCdiaio.firmat Dald.in lji. e. de fenlmt.& inurloc.omn.iN·
diCllm.col.ptnul.".6 .vu! fla mmquia perJlalutu municipale pofiit tolli
..ppelIAtio.Llldou.Rorn.in rubr.ff.de arbi/rio.Dart. i" l:fi cui infra.ff. JI
IIq/l .• pl/llliat.arcenJ.& in 1''1//4fub condilionc.ff.de condition. inj"tHt.&
ibidem Palll.de Cafrr.n. 5.& BaUn lji.e. de conflit. pwm. & Panor.
per illum rexr,;n c.vmunw.de iureÎllr.vbi in :z..norab. l10rar gencraliter per illum rcxc. ciuic:lces recognoCccnres [uperiotem non
pclfe appellarioDem rollere, nec Cuper ca aliqllid l1:amere in prx·
iudicillm iurifdiaionis, & pra:emincDti;e Cupcrioris. & lbi con·
cludnnt BaUoh.de 1mo1.& Ccribentes commllnicer. qua: (elltenria communis efr,& ver:>..Nam non poil\ll1t ciuitaces non haben.
tes iuriCdiaiol1em, direaè vel per obliqumn aurerre appellatÎonem, vt poO: sart. concludunr Paul.de Caftr. & ahj,;l1 d.I.!I'" J,J
condltiom.ff.de c61fdit.in!lif. & B:>.1. in lit. de p«ce conJliU/t. §. jicundùm
",om,;n vfib.fiud.quare fuic in hac cau!fa conduCuln, appellationem recipicndam ellè,& prollunciacurn die 2.0 Febmari), 1 j 61'
C A VS SA
80_
Red.itore mille aureos petente:& debi·
tore pctitionem negante Ils comeU.ta el]; . ac deirrde probationibustIegiti.
mè flai " debitor Pro[cne[cali [enténtia ab[olurus dl,à qua creditorampliCfimum ordinem pwuocauit. Appella1
-
- -- .-
-
-- - _. -
do
IfI
tione pend ente , de iure lm: veéligalis tripl:e apud (ummosveél:igalium indices concertacum efl::publicano illud
ex ll:atlico perentc,debitore autem (e Cententia abColurum
allegante.Cauffa enarrara dubium fuit, an lata: trir1:e veaigal à debitore (encentia ab(oluto reélè peteretur,& pro
qua parte: & an guantitatisin petitione expreff:e elfet habenda ratio. Et omnium [uffragio pronumiacum dl: debitorem quamuis Cententia' abColutum dimidium tripla:
veGl:igalis latJ:,ratione quantitatis petitJ:,&non [enrenrix
cx[oluere compellcndum.die 19.Febr IS63.
a Aqllt fuerat appellatum.qu% Jppc1latio cJ.tinguit proDuotiatum L,.§ .fi. if ad Tur..
pilianuOl,'fide in q l1a:ft.
._ --------------SI/MM AR 1 VM
.Q.!' AESTIONIS
vnie.!, CA/1ft 8O.
1
Lata 'I"" inJiciAtione crifcit il1lripll/m,etji rem felltmtùf pr.fenifcali
abfolllltM fit, Ji t~men prollocalumfit, pmdenu Ilflel14lil1le \ /4til
non niji ab vtr'Oque lili!,lIlorc,& pro pt/ru dimidia exigi pou{f.
~V
Al! S Tl 0
1/ l(J e A,
CallJf.c So.
~m licèt debitor fen~entia abColutus e/l~tJ
ramen qlloniam :>.b illa fuerac prouocaru111,
110n pote rat verè dici abColutus, cùm prouocatio extinguat condemnationis, vel abColu.
tionis pronunciatum.vt dicit tcxtUS, in 1. 1 .§.
f.cmn concordantlbm ,bi ilt!eg~.tio per gI6J1àm.ff.
ad'Ttlrp.& in Ifllrti.Ïlm{fa gl.in verbo fomofos.if.
dlh;' 'lui notant. inf1mia. vbi notant {cribcmes pElft. Ilatt.& JaU..
1. 14le paOmn'§''J"i pYOllowlit.n. f !fde P40;'.& ibi Panl.deCa(h.col.
t.n. f· atrel1:arur opinioné hane elfe comuné, qua lirmat ctia.Bal.
111
.
ru
�CauJL1 8 !.
in Yl/bric.C.de appeUdl.illl..qll,ejf.& Ang.În d.l.tlde p"rfum. §.qlli P"119c.tr.il.! mol.m TIIbr"" ffde I1ppdlllt.&;" 1. 1 jj:de re ÎI,dieAI. Alex. in
1Ji e,/ ·~tT' (Og'1lt.1.ÎfI l.notabdi.C.de Ir411fàO.& cO: cOffil11l1nis, Ver.1 &
inùlIbie.tta OpilllO,'lt dicit P.\ul.de Calh./J1 d. §.qui prouorauit. ar·
que 3d~ù pmdcHrc appcllacione, pron lIneiati non dl h.benda
r.ltio,quod pertincc ad ius vcétig~ lis laca:, [cd ex[ollli deber per·
inde arque: fi nullul11 fl1iilÎ: c proll unci~cum , hoc dl, ab vtraque
parce meJi~cas ve:ébgalis , qucmadmodum exigerccut ante pro·
1111ncIJCl1111, h.\bica racione pet;~~ quancitatis ,& non fentcntiz
qua: <llmHrutn ad ius lata:, proptee prol1oc~ tionel11 habccur pro
eXCIIlch,.'\l non fcriptl. ldeo pendente appeliaciollC,il1 svcé\:igalis
!ara: in oml1Jbns & pcr om nia forcirur etfeél:l1111, quem habebat
ante ipflm1 pronl1nciatl1ln : vr fuie conclufum in hac cautTa. die
19. Febru.1riJ IfG3' GlIille1mo Cugnolo lararum publicano,&
Rainaudo Maxcro lieigatoribl1s.
1 p.
CAVSSA
81.
ASSI LIENSIVM ordo decuriollum
ex con uenti one in ciuem receptum,
perpetui domicili j ac rrdJ/icand l domii
& portandi Irma triel1nium p.mem ter·
tiam fortunarum ad diCbm ciuitatcm,
iureiurando adll:r ingllll t. hoc etiam adieéto,vt promittat ,fi de1~ rere cootingat ciuir:\tis incohturn, quiequid oecaGone exemtionis & priullegiorum
cioicatis acquiGerit, libert ciuitati (e rcll:ituturu l11. Cùm
ergo Georgius Henriques F1andrus fub hac form a in ciuem fuiffercooptatl1s Ma1IilienÎem,eodefunéto Andreal
fuus heres patcrnam nauem cuidam MaLiilienG MafGli:r
vendidit.Sed cùm ciues Maai!icllfes à ponorij velhgalis
iure,quod exvenditiollenauium 6(co dcbetur,Gnt ex pri·
uilegio cjui~atis immunes, glla:Gml11 fuir, an ip[a pacerna
ciuitaris i.l1auguratio, ex COl1uemÎone ab ipfo Gcorgio
~ux{ira tran[eat in fihu:mhereclem,etiamfi paterno MaCfilienG
Caulfa 8 1 . ~:d1:.v nica.
(5 :ll1urJ.rit, vt
Glicllii domicilio renu llciauclit , aur illud
mutauer:\r d,Q:us Andre.1s.& non tranGre· maiori C:l lcu10 coprobacum ell:,& pronunciarum die q.Deccmb.Js fi 3.
a I.b bcJ'tus.§ p:uris If.ad municip.& Ibl hoc Bart. Be fufiùs ln quxfl:.
-S VN
•
~
}.1
A R fA
vmed! ,
JZJ/ AE S
C41'./J.t
TI 0 NI S
8 1.
cÙÛ/,itlt5 contraOIl ex cOJflttnlione tranjit Adjilios hcrcdrs.
Fi/hM qi/dm,,/.; no" flq/llll/lr domici!lIIm palrt! ,llImm fiq"ÎtM cÎuit_tern.
3 Ciu/littU ex conllmtionc 1',1rl<l nOn Irllnjil ad hcrrdm., qlumdo pd/(r,
'fui ill.•m dcqll!fillit,polcralltber~ i1li Ye/11f}'J(/Are.
CillluttUJola non f1Jicil,ji ex con/lentione tliam dcjidewtlr di;TIJici~
lltlm. Ibid.
4 Origini lION potcftjilitu rCllIlI'/ciarejimt domicilio patrù potef·
.2...f' AE S T
(0
V NIC A,
CIII1f. 8 ( .
Val'l1l1is prima facie l'idercrllC conrrarium,
ex eo qllod t cilltliras comraéb ex CO nll CI1- 1
rio nc eranlie aJ lilios hcrcdcs, H,m. illl.t,bcr..
tW.§-f'~/r·(.n .( .Jf1d m,micip.BaL ln !.I.C.dr p./,,··/;.fj/lljil. dtjlr.,.Ludo. Roma. lingul. -;-8 .iucip.an cllliliras vni cOl1ccilà. Barr.w l."ffomptIO.§jillfI<.fj:.ld mtlnirip.nal. in 1.1. (o!.fi "'rrf.
l' 6' hic ./rgtlm ,It:ml. C. dt ,,(;~,.tI5 & rortlm Ilbm.'. Carol. Ruin. /fi
(onf!. ( 17 ·fJlli~ M" n(·,dlf!.col. 1. n.4.'I.·01. 1. f.1Cie, qui.ll1lllher altbi
lcunee pntlllcg,a Ol'Jg In, ~,B.1f [.I" lji.§. Item rr{crlfFrtt;;/11I11Iterm,.
n. f.l adm'l/mil" lÎeur nccciuis ex lllUr.lC!OI1L dOl1l1cd'l perdic
priuilcgia originiç. gloil~ l.m l. prnHlt.Jf drf lM. &:. Ibl noeant fcribcmes. &: ln d.lf § mm r~Frip'(èmnt mul-mm.&: th ll .• rt. <um. f.&
hancconcllliioncm (equimr Carol.RlIin.in eo,,!L.) ~ o.'LIcAclllr for14JiS.If.j .v.I.4 ~od t adcù vcrum dl:,v r Qll:ll11L1;' lilt li < non (c, 1quarur domi ciliul11 parri<, ramen feqllamr ciniraecm, vr d c1arat
Bart. pcr IlluJ11 tCXL ln 1. ajJitmpflO. §.Jilllu.ff ad mmffr:p. pcr rcr
V
ml
�C.l\.tl S I.~.
1f +
n. mi.:a.
/., Ijllj.§!a/ailircJ Cr tomm fi!! irmlJJ /(:<1/1 Ill. 1n,mictpJ dpnit.ll.
d01f tttulO.D'- in l.prnlllt./llI1c1.t glo/f 1 ff. de SOI.If. ex quibus videba.
rur d,cendum,d'i.l:um AndrcJ.lU /ilium &l hcredem Georg') rcti·
llerc cillihrarem pJ.rernam, quamuis murAric domicllillm, ~ ob
id lllunuOlrar~ habere,Je priUlleg,ï:i a (olllrione porrori) vctbg.·
3 hs.l'r;cu~luir [amen fenrellnat, vc non rranreac ad hcredem elUi·
liras ex contlennone comr:léb,per texr.m !.libtrtm. §. patris.ff.Ad
imwmppcr quelll dCCld,r B.1rubi qu:rltioné if1:â., quaû in ccrmi·
ni<,ecmcludcndo cllllh raré n collllenrione 1l0111i(anure ad fil lOS
hcred ',quando parer porerar hberc mucare domicilium,(c tras·
rerendo ln .lllam ellllt3rem, qllJtn doé\:nnâ {equUDtlIr DoCtorts
eommllniœr,ram ibi quàm in d.l.JJ!ilmplJo. §.flim. Nam quoties
ad ciuihratern delidcratur domlCIliü,ruc {ola eiullieas
futlieir,
niftei:lccedar criam domlcllium , etiamli ciulhras ellèc origi·
nis, 11 httha:us de: Affil éb s, d((.f ,84- inapu Nu. nOJl pO/Mm (J/ilm:
"bl plunbus ar umCl1t1S eoncludie, non {lItTiccrc onginem eiui·
rans,vr qUIs gauclere poffir pntlllegi :s & lmmllOlraribus ciuitam
originis, li III illa eillitare non retineae clomiClllUm • adco l'tG
habear in vn.! C'lIlr.ltc ongll1Clll, & in .ucer a domicilium, prxuo·
1er .domlCliiulll ongilll, \'C per piura docer , ln d.dm! & quamuis
ibi dieae quod (uper 1110 dubio maglllfi.ciD?l1lmi de confi[jo fuc.
rune diuili , ramellll1 c:lfu no(l:rx qua:f1:ionis cùm cilllhtas non fit
origmis,fcd aducnriria,& conucnriona1 is , qu~fi pcr modll min.
colacus eonrraél:a,cellàt om ni s dubirario,& maximè cùm ex ir~
conuenrione videatur concell:, pore(l:as Georgio & fuis hmdl'
bus Itberè recedendi,& murandi domiellillm diél:a: ciuitaril, re·
f1:icuendo quicql\ld oecalione exemtionllm :le pCluilcgioru/fl
... fuifrenr lucran: qua: hberras hberè reeedendl , & lJ1\ICandl non
habec locum in ciuilirarc originis,cui rClllmnari non potefr, 1. d.
origillt.fj.c.dt mNnicip.& mg. Lib. 1 0.& per {(nbenrcs, 111 d.l.aJfom.
/10. §.f/J/u.Jf Ifdmunmp. Gquidem cillihras originis non fcquirul
domlcilium,ueuc conucntionalis. Meriro non obllant primolo.
co in co ntrarium allegaca, qua: habenc loeum in eiuillr.lre ollgi.
ms. ~a:fl:io amc:m hxc proeed,r, & loqlllcur III ciuIlIr2te COll'
ueneione coneraél:a,qua: diucr{am naruram habet ab onginali:vr
fuir conclu{um, & iudicarum m hac caullà, die 17, Dcccmbris,
15 6 j.
CA VS
no
e
t
•
Caufl'a 8 Zo. ~ll:. vnica.
CAVSSA
h.
OLLECTI S, qua: (ublldiorum cauffa
Regi\ & Prouincia: indicllnrur, impo·
nendis,an extranei poffe{[ores dcbeanr
vocari, fUit qmdl:ionis ,exrraneis por
{e/Toribus in rerrirorio Rogoni id po
-~ ll:lll:tntibus. &. vocandos 2 placuic, dlc
~.J.Noucmbris, [5 6 3'
a Cfc: mcnt,l. §.rullt & nOllnuUi,lu ncTl glorr:in,,([hl';" J,tfuf'MDtCS'.decenGb.&:Î'.n Zao
barella in 1 s.Jlotabilt.& Vldc: in quz(bonc.
----------------------------------------S V M MAR 1 A
i l AE S
TIaN 1 S
'lmir.., ct/liffo 81..
[ ForU/fis poffi./fores cÎtandifont''l'lands,llù collillio ù,duilur.
z Forenfis iurt qI/Ddt/fil fngulari , & ftatulilrio in "Urtlù ciuilat/;,
conlribuere remn/llr,& cÎt/itat/; fil/mUa IIgnofcere.
.f<!'AESTIO
ri
VNICA, CAVSSAE 82..
Va! dccilio (aris probamr in Clem. Zo. §.Jjll1t & nonmdlz.
. ~ IUnfla glt1fin vcrbo,aJfilmwles, duenfbtU. perqllem ,ex·
~.~ ,. . ~ tum nma, ibi C~[din. Zabarell'a, in 1 f. notabd/. qll ou
~~ quoties Imponuntur (lIblidla, ad qua: nemri coneri·
bucre de iure non eenclltllr,rUIlC in iIlorum impo!irionc (cu IIldl.
aione exemti {unt vocandl, & if1:ud /irmar ibi Petr. de Ancha.
1119 .110Iab. vnde n'Iln de lure farcnres non rcnc:antllr co!ltnbucrc
incollcél:is cillÎraris pro bonis qua: lbi pollîdenr,ve poll: glor.noc.
Barr.in l.rtfcYlPlo. §/ùrnd'lmff. de TI1l1l1er.& honor.& '" l.v,,:ca. c. de
mulitr.& in quo loce.[,bro 10.& JIn lob. dt PI/fr.Luc. df Puma. & (cribentcs communiter , & m 1. 1. C. de annon.Ô mbul.lib. 10. & fllfr
pleniùs pcobarum [upr~ w1fa 17, 'lu,,!I. 3· nllfll. 3· adco vt in·
fpetto iure communi forenfcs pofreilores di ci poffine exemci, arque immu nes à colleé\:is i plius ciuiratis, in cuiusterrir(j)·
Tio poffidcnt pl~di a , lieèr iure f1:arurario & ungulari , con·
ferre tcncanrur : llalU ftaturo fieri l'orefr, vt ill colleél:is ,
V 2..
&ful;-
o
�Cauffi S 3.
&. Cubfidii< C'Îuirltis forenCcç poO"Oorcs COll fer re tCUC.ll1tur, VI
nrmat n;;ld.m l.f.C.ji/lc an/t'ud.rtliq.cof.! .vcrjir jpeci~/l~ IIIIIUfJ/I1IpOjiliO 11.& proLut Nicol noer.dui ~ 6 o.col.~ .11. 1 1. in Lp,trf{, vbl
adducit 1l0t.ltl pel' B.lldum,tn 1.1. C.d,·flnunl.q"" pro co qllod /nUi"
ejl. t[dit Alex. in lddinonead Bltt. il) d.l.rcfmflo, &. Am. Ruk
CO;;jit.9. d- lMfil. 72 . vnde cùm de iure COl11mUllI Corcnfcs pollef.
Cores non !lm :1.dflrW:I conferre in l1111nenbus,& Cub(jdiisciuitatis,1ll ql1,l porli dér bon,l,& luc l.ltiom: dl ci po{]\nt de iure cxcm.
2. n, mer:to in ill.mlln impo(jrione
[li nt vocandi, cum iurc quo·
dal1l1inguIJri & lbtlltario mu nera cill icatis acrno[cetc cogamur,
Vt exprc!'sè hrl11at Bcrt.lch.de Firmio,in tr.lé"'~11 Je gabdlù,;')pr~·
//ld,à. (0!. 1.1I. 1 ~. vbi concllldit collcé.l:am non pollè imponi nili
collatonbll< pnùs nutincerur, iiquidem in cotké.l:is indicendis
requltlrur con(cnfus omnium, q\l i co nferre debcl1t, atquc adco
omn cs Cunt vocandi,vr non Cllfficiat co oCen[us maioris p~rtis, vt
ll orabiliter dccidit GUIdo Papr,dcci Dt/pl,inl/Ir, q".tjflom 41 4quamuis ip(e in q.2 8 .col.4.n+ ve1 fed illxt,1 pr.fmtjfi/ q'/.tYo.videa·
rur velle comrarium. nam & iure conn:immm dl: vt iodiltio col.
Ictl:arnm collaronbus lit dcnu ncianda, Bart. pcr ilium texr.il/lj.
c.de md/moll/bm.lr/,. I o. & Cequitl1r ibi l oh.de Plat. & [cnbcmc\
communitCrJacIe c.qllod omms. d, reg .1111'.& I.c!e VTJO ql'0'l"t ffdm
iudl C. Ex qUlbu~ fuit concluCllm & pronunti;\Cum, poffdforcs fo·
renCcs vocandos cfie in indiccndis collcLèis ciuitatis,die l J. Noucmbris,l r6 ;.
.
C allITa 8 3. ~œn:.vn ica.
1,(,
t
•
•
C AVSSA
8;.
V 0 Diol ocarione veéligllilll11 vi·
niClLlltatlS ACJueolis dlétumerar,
li CJuid dwirn enti vi belli eomingertt, ciuitarc' m Id on,oç LOlldu·
éton Dr:r.llaturalll,an de[[i mérum
clUtli~ helh ,religionis pn;rrn(xor·
ri, prxll:are debcat. & an Ille de
callua """ 1.10<' i, remdIlo heri de berer, CJ u:uebarul' . Et fa.
.:iendam·, maiari !üŒr..tgio plaCult:die ' o.lul11j.lr64. .'
a ~niam & Jl:ltur:l con[r:lé't:us & p:'ltlo cxprdfo ~d
Id
vuiucdit.ls
C[:U
oblig.U3,Jlih.
Elon fierc:t!cmulio,'IIJ.C hiC in quzfi,onc.
SVM
srN
,
,li
A RI A
vmc~
--....-V AE S T I 0 N I S
6)
,c.wjf.e 8 3.
Bel/II'" cil/ile frlb pdDo c.ifitum [crfui/or/im cOl1tinctllr,& qlunrfo.
C.ifùtlm flrt.lllomm fùjcip-(IJS 1/1 fe perimlr'ln FM " llJ co:.tr.•.'7-/I
,fc!!c[fO,1ullndo d( cJjù fortllito à/ollto,&exf. Mr 1;'J.1f!J "''''./t :/I'. traD.ltflr fer lotilm 'f"4homm: & refirllnt/lr d". Dr '.,o,/(s
inl,ia", COIJ/rdYI,C, 'll/~ ffJ!dere dtjlinDiOllù IId fOIlCJrd!flm re'/IIclmlt.,-.n. 3.
4 COlljlitttflO lfifllllal·§frumC1114ff.de contrah.emt.6- veNd. gcr''111ni fi,if;' oc flnlmua BI,tdl declara/ur.
.f2...J' ./lE S T [ 0 VN [ C A,
C.llrj[.t 8].
1
~
~ N qua qua:fiione tdubium faciebat,quia beUl'm hoc [
~1n ciude priùs nuC quarn in hoc conuraru Prouinci f\lc-
rat :ll1ditum , vt merito de illo comr",hent s non ccn.,. Ceautur
cogi talTe, vt 1l0t:lt
lllum text./11 /. Stio.
.,
Qls.;;l~'~
B~rt.per
§.llled'Coffde IInnuls leg..t.quo loco voluie tCllunciationcm gcncralé fottuimrû c~Cllum intclligydc c,l(jb. forcuieis {olieis & COlTImuniecr comingcntibus , & non de infolleis, qui de mille alll1is
110 n conri ngllllt. iftlld idun fÎrmat Bart.in IfifluliU·§·frllmmla. fi.
duo1Jlral,.emt.pcr il um rext.& in tFd 6-Ji '7uù.§.qll.tjit~mjfji Ij//ù
c4ullon.coLji.'" /ÙJ.& a rrrobat cam IbI Iar."I.pm.n.JJ. & Bald.in 1.
fllfrp.·rol. r· w>/dr Ltc'lt r!t:&lfOr fltfccp1fit in ft ufùm flr/uitu",. Eandem Cenrcnriam (eqUItl1r,& muleis comprobat Aymon.Crauer.
(onfg r.vif;s hù Ijll~ COplos(.n.~. ér quafi prr Inllm conji/Illm. & Anr.
de Buuio 111 c. l .co/ji.in f.de cW11l'odllt. Akx.rn conJ.~S. 7,jÙ& IU(<<'.rtf pOildrrattJ in 2.. dNhlo. "'JI' 1. vhl dicir orinioncm hanc cITe
magis commu nem,& cam ((,<]ulw r ROll':111.Cpt1176. pr.omftmd'lfll tj! ,.d eUldo,til,m. vbi dlClt dlum , qUI t (U(CCPlt pcriculum 2.
forrullx,intelligi de cogirabl II fort u na.& venlimilLrer cllcntura
pr0l11lfllfc ,at'luc adcà de in(olita & in cogitata non ecneri:contmiam t,lmen (enremiam renCl Bald.i" d.t.flt! & ji Ijut!.§. {l'lIjilllm/f:fr' '1U/J CA IiIlOlllbll4.co/jin.vc1I11Xla prAdlDI'formo q".rjllonem•
vbl conclu dit cum qui fil(cc.-pit 111 [c pCl'lculum ca(us fortuiti,
obligui ram de caCu ~rruito Colira & cognaro, qu:un de incogitaro & mColico , cuius Ccmemiam [cqullnrur ibi Paul. de Caar.
.
V 3
Ang.
�15S
Caulfa g 3.~.dl.vJ1Jea.
Ang.Flllg.Rom.& Akx.fibi eontrari\ls,& loh.de Imol.lf/J. C. I
de commodat.col.ll.vtrjl..cAjiI.& Salie.in 1.licèt.colj.qu4'.j.C.dc 10CJI.& condtlél.
.3
•
Ego autem has Centenri:ls t alioqllin repllgnantes,concili~ n.
das putabam, vt Cecundaopinio procedat, quando ille (quipaLl:o exprelfo CuCcepir periculum caCus forruiti ) tenebarur ex na[Ura conrraLl:us de ornni caCu formito, Coliro & cogitato : nam
tune Vt paLl:um aliquid operetur, dcbet imc!ligi de 0111111 caru
edam in(olito & incogitato, arg. c.Ji Pap_', de prmi/cg. IIhr. 6.IJi
'ftlidoffâe /(gat. 1. cùm paél:um apponarur ad maiorem cautelam
condull:oris, & Vt locatorem adfl:ringat ad omnem ca(um , ad
qucm natura obligationis fine pall:o,non fllilfct adfl:riél:us. C:\:rcrùm, fi i!le qui ex paéto (u(ccpit p;riculum, Don tenebaturex
lJatura conrraél:us decaCu fortuito,cunc paétll adieall opentur,
vr duraxat teneatm de ca(u Colito & cogicato:no aut de in(olito
& incogitatlJ nouitec emetgente,qui de mille annis no cuenerat.
& ifl:o caCu propriè loquicur Bar.in d.§.medi.&alij citati priùs pro
prima opinione.nam if\:o ca(u cellât ratio prçcedentis ca~us, ob
quam dicebamus obligationem exrendi ad in(olita : fiquidcll1
ex namra conrcaél:us qui CuCccpir caCum , non erar obligatus de
cafu forcuiro, Ced obligatLJr (olùm per paaUtn. merito non cxtéditut ad extraordinaria & pel1iws in(olita,qu,<,vt dicit Barr.rarO
aut nUl1qua cucnire (olellt, quia de ilIis non dl: vcrilinlile cogltalfe eu qui promilir casll : meriro fi nmc non coprchendir casi'!
ill(olitllm,& illopinatll,& on' ~' ino cxtraordmariCt,vr probat ~r
pIura laCin d.§ .qu.ejitii.col.pm.n.J4.vfqUC ad n.J7 .na paél:um regularicer non exrenditur ad incogirara, l.mm LA'fuilJand. l.qulCI/IN
t/llmb.§ji.verjtniq/ûi cjl perim; p~élo,de 'li/9 "gi ftttllm non dCCllur.j:
de tr,tnfaél. & I.emtor.§. LuciIl4.& I.tm f ratm.ff.de paél.& (umcrealiam interprecarionem cfièr captiosu, & contra ~onam fidem,
l.cum LA'l"ill.wA.& fic qui comra ve\ pr<eter naturam cérra/l:us,
paéto conuenco recipit in (e periculum ca(m fortuiri, inrelligiwr (u(cipere casti fortllitum Colitii, qui altàs conCucuit euenm:
n on auté exrraordinariu,& omnino in cogitatû,qulnunquaauc
raro coringit.& ifl:o caÎu loquicur Alex. in d.conf2- 8.na ibi céduélor paél:o cxprcH'o corra natura couaaus (uCceperat periculum
;:;aCus, ideo imelligirur obligatlls de caCu Colito, non amem de
in(olico & inopinato , licut erat ficcitas , de qua loqll icul
Alexander ibi , qua: ranca fuir, Vt pTiùs nUÎquam limilis
vifa
CaLllfl 8 J .~;d1: YI,jc~.
159
viia fllcrir, &. de hoc CJf'u raro & adlllodLlffi ill(oliro, 10gulrur B~rt.ll7 d.§.mldlcD.c1ulll VLl Ir, vr caf'us inalrllctllS Ctt adc'o In(olitus,& cxrraorcliuarius, vt de mille alll1is non po(!ir clll1tll1gcre
Er ltcèt laf.1I1 d. §''l"..pfllm.n. l8. declarando Barr. dlc.\[ Banolum graria cxempli de mille al1l1is fuilfc loquutum ,&. nOI1 nectlllrartS: cùm excmpla non rclhmgant rcglllam ,1.damllll1lftCfi
JliplIl,lt/o pmiml. §..f.ff. dt d,1171170 infrél. dicit ipCe Cufliccre , quOd
carus communircr non Ijr (olirus cucnlre, vt dicarur forcuirus:
Icd iLldlCio meo Barr.in i!lo loco non voluirCcparare caCum forruitllm l caCu cOlUl11uni narurali rcr concingcnri , (cd potiùs
dilrin guLTc ca(uIU (olitllll1 , & magis fregl1cnccr contiBgcnrem,
l ca(u fortuiro in{(llito & inopi naro, qllôd raro am nunquam
collttngit, vnde dcclarando dlcit ca(um forruirum c:xrraordinarium inColirum,& inopinarum ellè ,qui in mi!le annis non conlingir (eme! , cùrn caCus forruirus Colitus plerull1ql1caccidat, fieur larrociniu 111 ,pefl:is,& limilia. Et licèt per illa verba Bartolus
nolucrir taxare tem pllS , tamen \'oluic carum cxrraordinarium
& inro!irlll11 , ab Co"ro ,& l''lcrumque conringt:nti (eparare, vt
"crHlmilc non fjt, fuilfe de iUo à conrrahcnribus cogirarum. Et
qu.unuis t rexrus in d./..fJl/I/4J.§.frum'éta.ff.decontrAh.tml. in quo 4rCllentcs (~cundam opinionc\l1 , faciunr fundamcntum , videarur pri ma facie probare illorum opinioncm, & oppugnare
primall1. ex quo in dIa textll vcnditor paÜo conucnro CuCcepctar ill rc pcriculum cafus forruiti, cùm ex namra contraélus pcnculu m caCus forruiri pertineat ad emtorem, & nom ad vendirorem L t.Jf de ptriml. & commodo rrivmdlflf, & tamcn ibi di citIIr vcndirorcm non teneri ex caullà tempefl:atis nifi immodmra fuerir , & contra conCuctudinem rempefl:aris , & fic
tcxms dclidcrare vidcwr rempeil:arem elfe extraordinariam
& con rra conCucrudincm tcmpdl:atis illius rcgionis , vt VCIIditor ex paél:o teneatllr de caru, in quo tcXtll difliculrarem
facir verbu\l1, tempdlatis rcpetirum in illo , quod ViOl malorcm vbiquc lignificare videwr , vt exilhmarunr Doél:ores,
qui tCllent (cculldam opinionell1 CupradiCl:am, & per cOIlCequcns volucrullt portrema illa verba, concra con[uerudincm
rcmpdr:tti s,fcripra in illo rcxtll,;l.d ca(um in(olitum, & extr:lOrdillarillm trahi. (ed elcnchl!s efl: in nomine ~quiuoco tempefiatIS, quod in prim~ p?rrc , hoc ell: in pall:o , vim maiorem dcnorar) 'lUX ca(ULll facir forruirum. nam tempefiates voc~mus, in
qUI
�160
C.1lI0:1 8) .~xfl:.vllic:l.
quibl1ç grandincl,proccllx, cxteratl11C ritHllia COllrJncntur, qll~
"im (luinrcm cfficmm. in qua rigllilîcarinnc acccpit Pliniul,du
?.it, hüc dicm fdhull ccmpdhtibus IcnÎl:n lis fcrunt tnl1ltl\Cum.
hmc rempdLrcs allllci fllblrc,hoc dl-, pericula, dlcit€iwo ad
CaroJwm lib.) .mcri/à,inqut[,q"od !ll'lid/,z,tj/fOd pmC//!.t,1HOd q»·"111
mr,t! /rptj!,1es c~f,bi(,/5 ,& mtl/t. tt'./m m.:gis ,Ji ptr mt iJ(NtjJil,fi~~
Te p~r"t/f)i":'J.rllm $. ')cd pofhcm:l verba refpol11i Labeonis III illo
tcxtll ,du cie nil1lb. immodcratis & corra confuettld{llé répcfbm
10'lllllllwJ',llon de C.l rcmpcfhrc qll:1S vim maiorem efficlt iutel·,
li genJJ fllm ,quoni.lm t,lTîS rcm penas non poten dIe, nec dlCl
confuemdo .- prom prxfuppomt ille rcxCIIs:igiruc no de illa tcm·
pe!1:atcJed de ali,l,cuius cOc polIir con(uetud" , Labt'onis refpofum in illis vcrbis ncccrrario inrelligcndum en:, hoc ell: de niui·
uibus h ibcrnis iuxra confûerudincm regionis conringemibm,
qua: ibi .lppelbrione confucmdll1ls rcmpcfbtis expri111l1 ntur:nâ
tempcf!:aris nomcn, no lolùm "im maiorem lignificat,fed ctiam
ipfum cempus & tempori s qualitarcm , vt Salluf!:. ell /cmprjl,lIlin
c:({rcitu noifro fo,~,.t q/l.rmp/tlrt! no/Ii & iglJObiles. & Virgilius: 'illide lue t.J;tJ cl.rd repente Tcmpl'.1f.Er hoc modo InrelIJgcndo Illum
texrum , tanttll11 abcf!: vr conrradicat fccundx opinioni iam diél:a:,quod imo illam conlîrmat. qucm inrellc':hlll1 in dtèétu fc·
quitm Bald.tn d'§'1".rji/llm. v bl dixit niues natl1r:llircr &cxcon·
fu cmdme narurab h ybcrno rcmpore ClICBlre: Ideo Ilili linr im·
mo dcr:lt:t, & contra con[uctudlllcm regionis , non VI, vc l cafu,
vel rc.mpclhr(: dicuntur cll ~ mre,fcd ex confucrudlllc.
Nam fil\ab, inrcruio illlt1s textuS fuit, doccre quando IlIU:!
faciant CaF1I11 for witun1,vt ex paao vendiror rcne.amr,non .• u·
rem volUit ,11(Hngutrc cafitm (oliwll1 ordinarillm ab JIl(o!JtO,&
exrraordlOari~,pro~t ah) falso cxif1:i mallerl1m: n,lin qu omam m
hyeme freque ntcs fune lÜU~~ COHllJl1l'enres fr llmcnr~, & hacrJtionc videbatur frument.lnon flllrrC cafll fOltl:ito cotL'upta:idco
vendltorcm, cta fucccperir in fc pcriculum cafus, non reneri,
qU:lli noo c.lfu fcd tempef!:are ordinari,l rcgioois pen f1ee '- Vilde
Llbco Jl1reconfuJttls in illo textLI aprime dccl,1l'at,qlliido dlcanrur frumcnra l1ÎlllDus caru corrupe:!, ad hoc vr vcndlror [cne ~
tllr ex p:1<10 conucnto,vidcliccr li nillc~ niU1JS immoderatx fUir·
fcm ,& contra con(nctudincm tcmpdh,is o rdinariç, rcgionls,l't
fmm lK a corrtlpcrim: nam tunc tcnebirur vc ndiwr, tnuqu3JU
caru fonuito fllcrim corrupta,fcd fi niues non fucrim vIna (00fu~u
. CautTa84'
16,
fuetudincm ordinarix tempcOatis regionis, Iicèt (egetes damna
affcccrint, non tcnebirm venditor de cafu forruico , cùm carus
non fucrit forruiru s , fcd ordinarius in iIIa tegione, & hrec flllC
mens Labeonis Ioreconfulti in illo ecxru. Ex quibll s inferrur ac\
dcciGonem huius quxfhonis.Nam HenoratusVpailliul vini vcll:igalium conduélor ex natura conrraéllls locationis non erret
adf!:riélus ciuitati Aqucnfi de cafu forruiro , fed ipfa vniucdirls
Aquenlis,qu x Jocnuerat vcéligalia V paillio, errcr ex natura co ntraaus obligara condllélori de cafu forruiro,l. ex condllélo.§.ji vI.
templ'atu.lji v"o.§.vbicunqllc. 'jf/ow.t.licct,C.de /OCllt. &eond.& ibi
not. fcribenrcs .idco vt paaum adieétllm in conrraau aliqu id 0perceur , placllit & m aiori calculo comprobarum ef!: ,Cillir:lrem
conduaori omnem ca (lIm ram folitum & ordinarium qU2m infolitum & extraordin01riu, quod belli pra:tenfx religionis c:luflà
accidit, pra:frare deberc. Pronunciarum die !o. Iunij, 1 f 64'
C A V SSA
84.
VILLIELMO Suporta vltimo(upplicio damnato,ac eius bonis ampli!simi
Sen3tus pl acito con!l(catis) & commifsis:cùm di(haherérLH ab ip(o fifco,
lfabella de Zcl1te mater, & He/ionora
Serre vxor pro dote & eius al1gn4cnro,
mlptÏalibu('lue donationibus, crediroreCque cxreri m·
terceflèrunt. De hypothecarum priUllègio &1; priolitate
cmantes. placuit damnati credirore! , bonorum Cep:tra:tÏonem non reaè petere': & vxorem pro-dote in bonis matiti matrim onio conltanre qua:fitis, credironbus
anterioribus, etlÎ omnium bonorum prx(eIHium & [uturorum expre{f~m gener.llem haberent hypothec~m,
aRteponendam b : non etiam pro augmento dotis confiante h):mimonio con(hruto C lucrum vero nuptiale,
quod vxori (uperlhti cxpaéto matrimonij deberur, non
priùs debcri quàm marims fit monuus naturaliter d.1icèt
X
pcr
�CJUIl:l 84 ~'l: !l.
161
I.
(n(onJrus (ex pl.lcito CUlïX)& III figura, vr aiûr,publicè
tUll1er fJé:b cxccurio .Inrenm ex xgl1llJre guad am, illud
penes vxorem deponi placuir,vtlllo I1duciatia Cub lice,&
&. thra caulione de relhruendo h[co, fi font pra:decederer, vreretur: die 13·Februarij, lf6'4.
:1
1.1 .~.l. ~_l[~n1 '·ÎII('n~u01 . ff.d c feparJ t.
b
J.{j IsqUl .If.dc:: lut .filci.qu.\! tuber tOCl11ll CCi311l i ll dote. vr plent: prOb3tUr bic iD 1.
e
~ia Don
d
qu.dl.n.,.
h:abcr priuilcgi um ip(ius tloc is,:luchcnr.rc:d i.lm m:cdfc.C de don:u aJl·
cc nupe.Dlxl hic ln q uxfii o ne r\:cund:l.
Nam Interim lu num (he in pC'hlcnrc.gloff ~Ilgul.tn 1. l.in verbo, non ca,npem.
C. de reput! ,Q!!;1 ndn'::' Htull pœn:l C3pltlh tolu:ltur maccimouiu lll de Jure cmil!,
ve/ CanonlC~) vide hic ln J.quxfi.
11X..-
C f/ 1 V S CA f/ S S AE D E CI S 10 1( E
trid fummt dl/bid.
Primum ,ail credicores Guillclmi reél:è peterent [eparationem bonorum panis & Guillclmi nlij ,cùm paternis creditoribus paterna bona non [ufficerenr : & an in bonis poll: marri moDlum & dons conll:irutionem, per diél:umSuportam acquilitis,
VXOt in repcririone doris Gt poriol' crcdltoribus habc mibllsant eriorcm hypothecam gcncralem omnium bonorum pr:rCentium & fururorum.
Secundum ,an augmenrum doris eenrum aureorum fallu m
diél:a: I[abella: ab eius parre eonfl:anre manimo nio , habcat priuilegium pra:larionis hypotheca:, quod lubet dos iplà adllcr[us
ameriores credltores.
TCl'tium, quoru~m ScnatllS hoc placimm fuerar contra Suporram ab[emem per def"él:us,vt af!olet,pronunciatum, & perfonato modo & ngurarè fJ.Qa execmio : quœGrum ell: an donationes quas Su porta vxori Irabellx fccerat , caru quo i~[e przdecedere,(quod lucrum nuptiale nofl:rares vocat ) poffit Illud eum
dotct vxor percre ( poft diél:um placitum) etiam non expellata
morte naturahiplius Guillclmi SllpOrtX mariti.
sr N
MAR 1 A
f<..Y AB S TI
0 1'( 1 S
-
8 4.
Sepl/ratiOl1C1tJ b011or/l1" "cdttoro pl/lrio foJ!imt Ùll!UI',,ye, IIM dUIlmjtij,nift dllObll. cajblll.
MIdi" pr, dote
pr.cftrl'" allteyioribllscredlfmblu h. ,bt1lflblll
exprcJJ.im hypothwlm ,pcullditm comm/l1ftm Opil1iol1C1'II.
0}[u!tey in bonis 1111friti,p1f Hf4trrmmil/11J &- dotio conJIiJlltiOl1(11I
dClJllijitis,/n dotif rtlfllNtiom pufmur AntmoY/bll! rred/.oriblll
IJdbmtlbuo eXfmjf,m gentralem bonorumpr,,[cntium & jiltllromm 1~1pothw,m.
1.
r
CI/tiffe
Il'''
2.
'
IJ
.f!..!-AE S TI 0
P RI M A,
Vo~d primum ccrtum el\:& indubitatum t pater' 05
~. cr~ditorcs [olùm pcterQ po{fe & impctrare lèp. r •
_
tiol1cm bonorum patris, non autcm creditorc; r: 'J.
.
. niLi in duo bus caGbus. qui noUro haud conuer '!l'.,
pcr r xtum /Il 1. r .§. I.§.item vldeaml!~Jfdt bOl1of'P"r.&; id ~o L 0nora v:>.:or nec aliJ crcditores nliJ in prxiudicium Hàbelb: marris
potcram bOllorum [eparationem petcre, vr fuit concll1[um. ed
in,bonjs poil: manimonium & dotis confututiollé J dldo Gui!lclmo Suporta acqLlititis plllcuir vxorcm & matrG iplius Guillelmi priuilegiarias habere hyporhccas,&: pra:fercndas e{!è amerioriblls crcdjroribus hQbcnribus expre{fam "'cneralcm prxfenrium & futurorum bonorum hypothceam, quod Gne dubio
proccdcrct fi tencremns optniollcm Martini Glo{f,ltoris amiqui /fi 1. d(sid"ù . C. 'l"i pot/Dm in PIl,". '1olcnris V[ muhcris tacit;!.
velexprelfa doris hyporheca , pra:feratllr omntbU5 creditonb.u.s
habcl1t1bus antcriorem expre{fam ,!er ilium tfxt.
Et licèt co~nmunis t fenrenria [cribemium fit, vt nltllier pro L
dote non pr:dcratur amcrioribus habenribus cxprdlàm, [cd tael!am '9ua: oplOio vr dlcit ibi Bar!.llu.6.adeo rceepta cIl: de Il:ylo
& conluctlldinc curiJrLlm , vr difficile fit , & quaG monl1:ro[um
contra illam iudicare: tlmen opinioncm Martini [CCUtllS fuit b eobus de Arerio,& 110ll:ri cirramontani, vt refcrr Salie.in d.l. /lpi'uÎs.c,/. t. & (ecundùm eam camera Lllperialis iudicault, vt re~
fcrt Ioach. Minfing. injingul. obferrtllt. dlll" CAme~.t, cmt/lrùI2. ob.
firual. 13, Ql\a: opinio for[.1 11 in punéto iuris vcrior iuucnirctur,
.
X
L
fi&
1
�(~ 4
Canera 84. ~;dl:. t.
G&. verb:!. & mens Imperatoris in illa conlhtutione diligenter
perpendamur: T amé cùm illa comml1nis fememi:!. pro lege iam
tecepra lit, i4,dlcarc contra ill;un non c{fcttutum : ideo tencndo
illam COl11l11unem opitlioncm,& illa vera prxfuppo!ira, quxftio
nolha pofl'cr 1l.1bcre dif!1cl1 lraré , cùm [ccundù m ill:i .\1lreriores
crdiror s habcnres exprdlàm,!int poriores dore . Scd cùm bo3 na Î fuenllt qll-l:!ira pon conrraél:G manimonillm, & doris conIhcurioncm,diccndu111 cil: vxoré pro dore in Jllorum hypocheca
ellè poriorcm , & antcponenda finteriorib . credicorib. habentib.
gener.dem,per cexr\! admod u fi ng lllaré in lJi hl. qllijfde il/re1ft;,
qui renus ql1arnuis Joquarur il1 re fi[ca li , r:!.l11en procedit & habec Jocum il; dore, vt firl1la r Bal. in d.l. a[sidllù.col.l.n. S"rmft,.!II.
Blltri.unet Mc.& [equicur hoc Salic. ibi col. 2.. in 3.qlldlfl. Franci[c.
de Ripa inl.prilltfegia.H. 3 (.ff. de priuilegitJ crcdttomm. & Ba!. Nouellus,in trllEl.rttl de doit, in 1 o.paru principaù,col.2..n.2.Ïn l.qH~jI.&
Negu[ancius in tr.rEl"tll dt pignoYlb_i,. 4.membr. 2. .partÏJ prl11cip4/is.
n.1 oo.Nam vxor & fifcus p:ui gradu ambulant, vt pon glolf. notant DoEtores in l. 2.. C. de priflil.jfc. vt merito fueric in hac qua:fiione conc1u(um & prolllln ciatum creditoribus vxorcm anteponendam,die It.Februarij,1 S64'
SVMMARIVM jz,VAESTIONJS
l
2.. C,IfIJft
84·
<..Allgmentllm dot;" co"flantc m,llrimilniofoEllm: , non !ta bel prinitegillm iffillJ dotUJ.
.
.~V
AE S Tl 0 SEC V N D A
Ertllm dl& iure conniturum ,in prc;iudiciumante.
riorum crcdirortl,èollfi.l11tc matrimonio,non po(fc
fieri in pecunia nllmerara , vcl bonis mobl lib. dOiis
3ugmenrum : ideo tale OIugmclltum nOl1 habcr pliuilcgium prxlarionis hypothecx,aducr[us priores crcdirorcs,pcr
texCllm in awt/;.fod iamneaffi.C.dc don.tion.ante nllptt.1I.& in (orpore vndc fomittlr. Ilam con!l:ante matrimonio in fralldrm creditaru faEtû prx[umitur, vr diciturin corpore I1{ù.. Illllhmltc.t.& efi hxc
prx[lImptio iuris,& de inre,vr pofi gJoil~notant fcribe nres communiter ibi,atque adeo probacionem contraria no adminic: niû
PCt confc(lioné partis: Bal.Salic. & oml1es in d.lll11h.jèd ia lltceffi.
Ex qllib. pronuciarG efi omnill fuffragio augméru hoc docis ccnCum aureorum,l\on haberc priuilegillm,die 12.. Februarij, 1 S64.
="""".,
sn!
•
------------------
SVlofM AR IVM f(J' AESTION IS
terlU, CI/tiffe 84.
~
J
S
6
<.J,(lIlrimmillm de i/IYC digif'orum, & codicis[o/lIiflfr , JI Jtim qffod
'lfliJ vltimo jilPfl/CIo if' damna/lM, etji CXCCliltO dtjforalur, '!Jet
dl/l11fJ<ltUf cxcmtoru "ta"l(~ rffugerit.& 11.4.
<.J,fors ciuilis & ntltrlr.tliJ ><f]fUpllrl/lf/ Ifr,f]llIlfId 0 cx Viril/l'te rtfo/141
idcm ùrrù rffec7uJ.
Mltfrlrllonium ù,rc norlifimo "",henttcomm non d'Jfoluitlt',fi dllm1J11I' U libcrtaltm amitlat aut cùWatcm.
Ma/mmn;lIm irm Ponlijicio nsn[oirtifttr poma vltimi flippti(i, "ifi
morJ rffeEltlalittr ex p"na fi,bflq lla/ur.
I IJI PontificillrlJ in cal~!fo 1nlltrùnoniali alU,.ditlfr & non cÎtlile_
,QJ' /lE S T l 0
Ir"
.
.,
TER T I A,
CallJf.e 84.
qu:dHonem decidit rcxrus , in /. m vxoriJ. C. de
. donat. in/trvimm 6,- '!Jxor. vbi dicitur , qu od!i pœna
capitalis huiufmodi !it, per qllam dilfolu acur marri~
monium, vxorcm mnc pra:fcrcnd am fifco , IJon folùm 111 do cc [cd eriam in rebus,anre rearum à mari ro vxori donatis. (CClIS!i pœna tali s !ir, per quam non di{foluarur matrimonium ,qllia runedon ariones fiant in pcndenri, v[ql1e ad morrent
nacmalem mariri, licèe dos de a:quirarc rd1:irui dcbeat, Vt vol uie
gloJT.in l. r .ù, vab.non compelit.c.de r(fIJd.arque adeo punél:u5 hnius ql1xll:io ni s conlill:ir, ql1ando pœna capirali folurum!it marrirtlOlliu1l1 , nam ccrtum & indubicarum cft, foluro matrimonio
morre mariri,!iue ciuili !iue nattltali,lucra t1uptialia,dores & donationes deberi vxori : ideo no nnulli cxill:imaballt in quxll:iofle
llol1:ra vxori fuiOè: qua:!inll11 lUCrl1111, proprer pœnam capicalcm
vlrimi (l1pplicij , qua atreno amplilfuni SCllatus Guillelm ll s Suporr:r m.1rirus fuerlle dam narus. Nam vlcirno fupplicio dam- l
nari ,fiatllm & ciuicare111 & libcrtarem perdllllt, !ine quibus mattimonium confi (tere nCAuir,l.ctlm tI"ti/lii.C.de incif'.nHPI.l.il1tcr librl'.11.jf.ad legem lltl.de I1dllUflmi.c.cod.!l1flit.de mlpt.in prme.& pofl:
glo{f.ibi not.Ang.Ioh .F.lb.& [cribelltcs commulliter. ~o d 3Utcm damnati vltimo (upplicio fl:atim amiteant ci uiratem & liX.3
berca
t
�T66
ClUt1à 84. ~x!t. cerei,lo
bcrr:lte1l1 ,prob~t text. il11.qlll vltimo.Jf.de pœnù.l. citu ql;i.§/ffdc
trj!J7IJtlllù.6- 'lui trj!.lji 'l/lufilio e.v:hcredatl. §·fld &ft 'llllsff·dew.
II/JIn I<'fl.m.·ldco CÙIl1 vi ri mi fupplici) damnarionc 11ltclltgatutde
iure J{ummolllu\l\ ll:atI\11 fuillè lolutlÎm, etiafi pœna cludarur,
"d 1Il111ngllls rcmpus cius cxecurionem dlffcrn colltingar, \:r
1l01l111l.lf1\11 lolullt 111Ll allcgar.l J11 d.l'llll vltlmo.!. eltlS qll/. §j.0'
lJi 'IIW f/!O. §. (c .r: i ",. (equieur lucruffi nuptiale qua:lic~m elfe
2.
v. 'ori ex hac mOI l'\." CIUIl! , qll.lIl1l1is mors namralts Don ltrfceu·
..
tJ:pcrinde arque finarirus mortullS fuitlec n~turaliter..
N.llll qllocicst ex morte eiuili rc[ultat dillo!utlo matwnonll,
tune qUJntum ad dotis & donatiollis propter nuptias exaého.•
llcm,8.:: Illcriex p.lélo douIt,mors ciuills xqluparatl\l' naruralt,
& idem mris ctft'é1:us reClIlrat ex morte eiUlli , ;trque ex natmalL
1.])('0 Robis.in prmc.c. de Eptfi0,. 6- cleric. & ibi pcr illLlm t(Xt. ho.
Jlot.Cynlls,Baid.A ng. SalIc. Ô(. rcItqlli fcnbemes, eoncl~denm
gencralitcr, morrcm cluilem & naruralem [emper ~qulpata[\,
qllando ex vtraqllc rc{lIlr.1.t Idel11 iuris effeé1:us,circa rem de qua
aO'iturV ndc cùm matrimonium iurc ciuili dirToluatur ,quOtICS
~amus efficlrur lcntentia {eruus pœnx,ve! vltimo Cupplieio da·
Uln:trur,vidcbatur dicendllffi , vxoreffi dié1:i Guillelmi,lloll cxpe·
cldta morte llarurali mariti, con{cqlli dcbere lucrum ex paao
dorali,r.1Dquam {oluro lm.trimonio morre viri,l.fedJi alia.inpTiR.
ibi, veYll1/; ef doum maTiti ll/cro cedere, 'l"aji morfila Jit/f.de bon~
damn,lt.
3
Scd t forf.'ln procederec h xe opinio iure d igeO:orll,Ô(. codieis:
:lw·
,
reClls iure noui(Jlmo aurhemicorum , quo, li {cnrentiJ.non
matur vita nJtUl'alis,red {olùm libertas, & ciuiras, non rolllitul
marrimonium , authent.fod !,odlc. c.de don4t.in/er vir.& vxo.& I/J
(orpore vnde jitmitllr.N am hodie ncmo bene natus , hoc cil: inge·
nuus,efficitur {emus pœ nx,vt ibi rueitllt: ideo non perdlt !tbcrtatem,& eonkquenter non {oluirur mJtrimonium, Vt conclu4 dul1t omncs {cribcntes ibi,per ilIa iura. cd lit marims {enrCIl[la
effet damn:ltlls pœna aliqua: ex qua mors narurali ncec!fartà
{cqllatur ,hch cxecutio aliqua de C2.U Ilà dlfferarur, vcl cllldatur,
ve\lIti Gdamnacus cripiarur è mal1ibus familiœ, vcl caru effllgiat
fuppliclum:ira quod (cntcntia rcaliter uon cxcquatllt,rcd perfonaro modo,boe en: in figllra,contra ab{entcm legirimc citarum,
& rc!bmoniis conllié1:11111 fuerir execut:l, prout fuerar f.lé1:lImin
ceJu mo, contra d.é\:um Guillelmuul SUpOrral1l fl1gitiuum,
l'un,
Callffa 84' ~a:!t. 3·
/('7
tllil c fath cOl1dcmnarioJlc O:arim eo ndcmnaClls :lmirtit libcrta-
rem & cÎlIitatclh',iuxr.l duporitioncm IUris d'gcllonun,& Codicis,quod hoc calu non cO: corrcé1:lIm, prr diélam artflm1I1cd") ,foc!
hodl{,vr ibi dcclarat g loll:l qllam Ccquulltur Bart. Bal. Ang. Paul.
de C:lil:r.& Doé1:. cOl1llllul1ifCr,m d.l.eitu '7l/i .§f.r~prob:itcs glofCam qua: rcnet colltrari UI1l ib i.l O:u d idem nrmar Ban. in 1. ttl/à
mt/JI bona.§.fertlll&f(ct.n+& j' ff.de .teqlllY.hmdlwe. & ibi 'luoque
hr".II.& Paul.d<l Ca!l:r.m §ji qllis pl,mè.n. 3.in eadem lcge, artc(l:atur opinioncl11 hane crTc com l1luncm,qual1l Ccqlluntllr ibi, AI)g.
& Alex.& Bart.in d.l.q'sl vitlmo. ft. de pœnù. & Paul. de CaO:r. III t.
dus 'lllt.§.f.n. 9ff.dr /ejldm.F ulg.cDrlf76 .& BoeLin qi;,eftom.2. 78 .n.
8.vbi hoc cxtcndit ad Cuprcmal'llm curiarum plaeita, quibus abCens lcgitimè cil' atus,& cremodiciis Ccu dcfcé1:lbllS, ne po(l:ca tclhmonii s al\( altis probationiblls conllié1:m, pœna ampmatl capifis, vcl alia {j mi li dal11narus cil:: l1am vtroque cafu cO~lde\1:na
tus pcrdit libcrrarem : & Coluitur pcr conrequcns m:ltnmOllllll1l
de iure eiuili. verùm ha:e omnia proeedum & habenr 10cun1 de
iure cillili:Cùll1 iure Pomifieio t aliter {jt éon(l:itllCul1l. nam hoc 5
iure nulla pœna cap;ralis &vltimi fuppliei) dirTolllit maml1l00lll,
fi mots naturalis n o fequarur Cupphcillm: {jqllidemll1re Ponti ficio amiilio libcrt:ttis vc\ ciuitatis, non {oluit matrimonillm, quadiu condemnarus viuir naturaliter, CÙll1 iure eanonico inter [eruum & liberam legitil1lum {jt 1l1arrim01~ium. c. l. e. 2.. de eonil/gio
jirHomm,vbi hoc Panor.in tertio notat,qllod ius canonicull1t at- 6
tcndi debet, in caullà ll1arrimoniali, c.pm. cf. tir foCllndlJ ill/pl. &
ob id non potcr~t matrimonilll11 GlIilielmi & Ehon0l'x d ici fo lumm , ex vltimi fup"plici) damn:ttione, arque adeo nec III cnlIII
ex paél:o dotali qu xri ru 111 vxori eonll:antc dié1:o manim onlo:fcd
erat illud lu crum in {l1fpenfo , donee _mors narm;ùl s GlIIllclllll
vellirer,pcr rext.in d. l.res vxorù.m 2. .rrfPonfif. de JonAt. mur. vlr.
&v.\'orem. ideo in cn.uratiolle 1!l:i LIS lIris n1Jhi placeb.lr, vxorelll
iorcrim repelIcndam ~ pcritione hlliuCmodl luni. Plxu,llllit ramen ex xquitarc (entelltia, vt Interim [ub Iiduci.uiJ ealltlOlle,!u~ri quantitas vx ori velut dcpoGrum cOll1mitteretllI. Pronunw.Illmdic 12..Fcbrnarij, J564.
Ji
SV 1/-1
,
�Cal1(fa 8r.~xfl:. vnica .
I68
Call1fa 8 r-~x n:.vnica.
1.
C A VS S A
3 CDllella 9H~ pro fobjidiiJ rlg/J , vc/ prOllinâ~ indicitllr ,[o/I/enda rJl
8r·
y M imml1nitas quam feuda huillS
Prouincix à collatione [ublidiorum
regiorum & patrix habent, à plebei~
hominibus effet in dubi ul11 reU f1 cltl,
arque huius conrroucrGx cauffa ad
[ummam Ga Uix regio dip!omaeee[.
[et dclegarJ,feudacariorul11 frequenti conuentu ex man·
data regts eUOClCO, decreru m eU: , vr pro [um pribl3s huius
litis admini!handis, cerex q tlanrÎtatis ind iaio [uperfru.
éhbus & reditibus f..:udorum ltllguLltim tierce. Iraque
cùm illu{his Marchio de Trans àd hui us muneris colla·
tionem pro [eudo de Bruncco vrgeretur, cumguc fruélus
huias feudi pignorati, diCl:rahendi effenr, [acobusPœn.
diétorum fruét'lum emcor intercdTit, & pignerationem
executionesgue, vr faG):as in propriis fruétibus ac rehu!,
toUi & aboleri petitt. C:lL1(fa litigaea & ad cO IlGtium re[eruaea, fuie q'lx{ieu an huius muneris indiétio ni fruduS
& reditus feu di adeo elfent affeéti, vr illud munllSv(ufru·
étuarius agno[cere de.beret.& maiori ca lculo com probatum eCl: hoc munus collationis ad v[ufruél:uarium perei·
nere '. pronunciarum die 17. Martij, 15 64. Iacobo Pœna
reo conuento, & [yndico l10bitium huius Prouillcix per
titore,lirigatoribus.
• 1. ft p<ndCDte<.§ft quid cloocarij.Jf.dc ,Cufru/}. & quomad. & nora, ibi BlId pm).
lum [en.
SYN MAR/LA .!2.J'AE STl0 1{JS
vnic~,
l
Cauffi
85.
SlImp/1# titi! prD ;mmllnitatllmdi lumdlt perlimf adfeu di vfi.fru.
{lH,fri/im.
lm pmfo nmj}dri,. coUalio pmmel da vfiifrIlEl'ldril/m.
r69
1.
1111f1"
Ab (o,qlli fmElm mi!'f & prOlim/m.
.!zy AE ST/ 0 V NIC A,
Cd/1ft 8 r·
"
Il
Oc ml1 ll\lS co llationis ad v(ufrùel:uarium penillct t, 1
cc
ranquam on us fruéhmm, per tcxt.in/.fi!Cndcnlu. §.
.
fi !Jltid clOl1clfr~.ff de vfiifr/IEl. 6- ql/emad. & ib i nom
<>_ ~ Bald. pcr ili um rext.& ml.baElcmu.eodrm /it,do.& 110 '
tar gloa:l1.tn l.t. C.dt 1117110.& Irib.libr.1 0.& ibi Bart.nald. Ang. 111'm~nr hoc,& loh.de P lac.n·3. Nam huiufill0di im pédia (Ull[ oncra fruel:uum, ideo pertinent ad fruel:ua l ium ,d. l.fi pmdmw. §·fi
quid clMCllr#- & /.bllc7tntujf de vfiif'r/lEl. & pro bar hoc rcxcus, ml.
1If1"t.l'lpmd/llm. de impmJ in rebm dOlalIaEl. Ec ql10niam ha:c
impcn(a litis erat admodum nccelfaria, qlloniam fine illa fcu-1.
da mulrum fuiflent diminuc3, fiql1idem amifià imllll1nitatc prxdiél:a,fcllda minùs proculdubio vendcrcnrur,3tql1e adcà impcn(a huill/inodi !ttis dicirur ncccifaria', /. ;"fpreje nm./fari".ff de ;111p/t1fin rebm dOlalfaElû./.impmfo nurffirùjfde verb.fig111f (ed impcn(x nccelfaria: collatio pereinet ad v(ufj'llel:uarium,l.! .Ibl,jilmlm lxfrllElibm impigrcflCfI'C.c. dc bonû mmr. vbi hoc firm:u Bald.
(~ü. VlrjiC. fo"mdlt 'JfI".J"O ifI: 1111lri/lU. vbi fcribic (umrus !itis pra:ftando s à marico , ex (ruel:ibus rcmm dotalium. pet ilium
text.& per texL in Ifn. §. '1. bi af//(m. ibi, {r111JplibflS VldtiJrrt'; pa/l't
propurrmlm ;nmmrnra fi,cimdis. C. de bonû qu" /ibm.'. & ibi gloŒ.
in verbo,incmmnta,dicir patrem ideo (umrus litis crogarc Jeberc,
quia fruél:us percipic,Collcl udcnrcs comml111iccr (cribcnrcs in 10cis (upradiel:ls , [umms liris pro re fruéluaria cflè onus tTl1el:uum:
& lllcriro , quonial11 cauŒ.'l hl1iu(modi (llmtlll11n refpicir vtolirarem & commodirarem ipforum fruel:uum. Nam CCrtum cil colleél:am t qua: pro (ubiidlls Regis & Pronincia: indiC! (olcr,folué- 3
dam elfe ab co qlll fmel:lIs rccipic & proucntus,d.l.bac7mf/s. & d.
1.Ji pendtllUJ.§f 'Jf/id c!u4rltrijjfde vfi{rlfc711.not.JJal.loh.dc Plar.&
(nibércs communiecr,llIlr.c.de a"".& trtb. & inl.vnira.c.dr 11111lilr.& Jf7 quo lo(o.libr. r o.DaLin I.p/ml. C. tkJimo! Ecclrj. vn de l ùm
onus col larionis [ubiidiornm Regis & Plouincix percJl1cat ad vfufrutluarium,ergo (umtus !iris pro jmmunilacc fendi con(erua-
t
if
y
~a
�C.wilà S6.~n:. vniea
l'le
dJ agnoîccrc debet vCufrufru:lriusdiquidcm in mUllcribus indiccndis,& pCl'roluendis infpiciwr e;\uflà propeer qua munera im·
POlluntur:& li dia eauflà pcrrinear ad vfufrufruarium , non pordt vrufruéhllrius iUam rccufare, vr dcclarar Bau» 1+ §. allorff.
ek re fIIdrc. quod copioliùs probatum ell: fuprà cllt/ill 37.1jf/41.'lJRlr.
n·2. 3.& 4. Ex 'lui bus conc!uCum & ulaiori [utfragio prolllmclaCUOl e!1:,diél:ufll lacobulll PO:ll:lm ab illtcrcetlione rcpcUclldum.
ramé quoniam indcmnitarcm ex cc reis cautlis aducrsùs magnincum Marcluonem prcrcndcbae , fuir lUS libi courra Illagnificum Dominlll11 Marchioncm rc(eruacum.Die 17·Marrij, 1564,
C AV
SA
U_
Eudatar i us vendens cafirum euro mero & mixto impcrio , & aliis iuribus
feudi , reCeruabat fibi & Cuis Cuecelfori·
"".," n·.....'
bus pnedia rufl:ica & vrballa gua: erane
antiguifeudi iptlus cafiriab omniCCA'
fu; feruitmc & dominio libera & {oIu·
ta. guadirum fuit, an ill~ retincrcnt immunitatem àtri·
butis & [ubfidlis,gua fcudatarius gaud ebat ,ante feudi a·
lienationem. Plac uit immunitatem rctinere: 4. Mar·
tij,1}66.
3
~oniam
er;)D[ :lotiqui fc:udi,& fOC3giis ouCqllJI1l fuec3.o[ 3liCcripta.
SVMMA RIA
!2.J AE
S Tl 0 NI S
vniu, C411j{.t. 86.
1
2
FeNd,,/ar/fls h"bens feudi iI/ri/dimont!», coUation! mfintrUIII 'IIni/lepl4lil q/'" Îllri/dimoni ipJilis feudi jÎlf,ejf, nPn jilbiicilur : qI/A
ratione Ecclrjillflicis perfonil, 411/ flrenJib/ls nl11 POUjl cÎHiw
collationi! m!mllS imponere.
priui/egÎl,m immllnitlftil .. collationibw flllfùliomm, eonelfillll
fll/dlS , inlelligit/lr Je fludis hlfbentibus illri{rJimonem.lllm fil
illis duntlfx4t mititare flmitium /,r'1'411dllm tjl :ideo !riuill'
glUI/I
Cauffa 86.~:l!!1:. vnica.
T7 1
gùtmjètplÎturfiudum in 'luemeuIJtINetran[enl.n ..!.
4 MIIIAtiQl1e perfln.t pojidmw,mlltalllY p,ùliltgillm
1 Pr.tdium D011J4niale ipJiIl! Principi/lIon fobiict/ur c~lleffts !"_
b/icis, quod prilli/egillm h.ocnt perpeJ~i ronduflOYes ipfomm pr."iorum:i~ide~
.fZf' AE
S T [0
Cwffi
VN 1 C /l,
86
G a in cnarrarione hUlUS /lCis itt-hac cram
fenrcnria, vt priuilegiufll immunita~is in torllFn fucrir eUffi fClldO' & iurifdiél:ionc m
'cllleore~n rran!latum adeo vt nullum priuilcgiuln pro diél:is prxdiis rcman[crie pcncs
ipfum venditorcln, erli diél:a pra:dia unr aneiqui fcudi, & priùs nllllquam fliCrint foca. giis adfcnpta, a ut collatio pro ill ios tàél:a, qpod probabam tribus
potiŒmÙIn rationiblls:
Prima, qULa t idco fcudararius il1l'iCdiGl:ionem habcns, (olh- r
tioni munerum vniucrueatis non adfiringirur, quia in 10co yb:
mUDcra indîcunrur habct iurifdiél:ioncm,& ob id cù m fi cdtlmipus & iuriCdifrionem habeac, non (ubiicimr vniucrfitatl,imo vniuer/i.ras libi (ubdita e!1:, atque adcollo o pore(f vnj ue r(jcati~
ordo (uo àccrcro,vel munerum indlél:ione,q.uoqJlO mod(j) 1l0CCre fcud arario,auc ilJjus perfollam vel bÔlla obliga~o.cùm res feudarari) vniucditaÙ'llon fint Cllbicél:x, & fue ilIius diriQnc pout;!;,
prout requiritur & en necdf.lriii,v.r colJcél:a indlci potlit,/.rt.(cr.§>
ff.de mllner. & hOl101'.I,' r. C dt dnnQ1J, & m{n,/. lib. 10. & ibi not..
loh.de Plat. Ô- in 1.'Vnica.C.. Je mulier. & ill quo /oeo. & con[ll!nic in
timili Stcph. IICrtrand. in confil. '4" -qifis duo{JIIS pI/6/icù. Ô- e9nJi!. .
lo17.pro Yrfponjione.vol. !. Iacob. de Gnfro Georgio in/rI/ail/JI fllJdomm,inhll/t.de h9ml/giù,col. ptl7.verJic. item IJlroddixiflprJ nobH,.>,
qua rarioDe con!1:imellm cllnon porre vnillcrfitarcm ecclefialhcis pcrfônis , aut forcnubus dc iure communi collarionis on us
imponcre, edam prapra:diis qua: potlidenrur in tcrrirono iplius
vniuer/.iram ,ü . & /lIl1ulhm/.ltem nl/lfd commllmtllS.C.deEfpifè. 6tllric.& ln c. r de immJlnit.Ecclrjillr.li~r.6.
Secunda ratio,quia folùm t nobiles iuri(dialoné lubem~s in 'lo":comit3nl huius Prouinclx adrninurur ad.homagiû,pro ip[t,\ feu dis,& Coli pl'a'lHit milirare feruiuiÎ,q\\otics'opl1S cŒ,& ea ll.1lcar~
~dkutur ab ipfoPrincipc,& cu feuda mi)rarione orreri~ c:malcl--
y
1.-
r
�T7~
Cautr.'\ 86. ~a: n:.vnica.
ex & Ccruicii milicariç,quod pra:ftare cencncur,habeat h~c immu·
ninccm & priulkgium, vt dec1arac Andr.de ICernia,in lit.ql/,Ifm
rcg.,l. in vrrho .:7 p/.I/IJlr~rum. col. 2 .verfic.hoc nm poltH dici Je ftUdd.
tJrio./bi,'>I{i !;.rbt"ilt ' i"goVJlficol.& Thomas Parp.li!. in repu.l.p/ml.
C.Jt J,ml Eccl1 & J:lcob. de f.\Ilél:. Georgio. in titulo de IJowl4giû.
coLp:n.vrrfic.1U1IJ 'lfml ex 1f/O ltobrles.Darr .;n l. 3. §. patrimo11lIYUm. ff.
de mU/1er..y. hOl/m/'. AIber. in ",br. dufdem tittlti.col. 2.1.. '!JlrJiC. fid
'l'utrJ mm'},,,d flllbilcs.Salic.m 1. rcfcripto.§ .fc;mdtlm. todem 1111//. (1/.
pm. '11er/if. iflXt4 hu 'IfI .•ro. qllem l'cferc DOl1l1S de Curttlli, in na·
él:2tU dr mbjllf,rfc ÙI f. po/rte 'lfti:jf. 2. 2.. in principio. & faclt rcxrus
oprimè.in 1.) :§. J jfde mfln.& llOIIor. vbi dicitllr,quod illis,qui Clll:ris oper.lm pel' mihriam dant,nLlllii mUl1US m unicipale iniungi
pocdt,cxccri amem priuati,quamuis miliCLlm cognuci Cu nt,lcgi.
bus patrix Cux, & Prouincix obcdlre debene. ldeo omnes qui
rnihtare Ceruinum non pradb.nt, cdi alioquin nobilcs lim, rameu munera municipij fcrrc dcbenr.& Plllcrè dec1arat de Ripa
rifponforllI'N ltbr.2..;n 4.I·ifponfo. quoniam, Vt in diél:is locis VOIUDC
Doél:orcs,non dcbct feudatarÎus duplici oncre prxgrauari, CciHcec Iniltcari fcruicio,& collacione muncris eolleél:a:,& hac rarione felldacariis immunic:ls à colleél:is fuit tribma:qua: ratio ce!1'at
iu co,qui vendidit feudum cum iuribm & iurifdiél:ione: Gqu+dem non prxftat ampliùs aliquod miliràre ferllitillm Principi,
nec adrnirrirur ad hornagillm & fideliratis Caeramenrum pra:.
ll:andum,fed ha:c omnia prxftare debet cmror fClldi,ratloncfcl1.
di & iurifdiél:ionis.cùm crgo cluffa priuilcgij ceflèt in Ulis pra:.
diis retentis, ceffare debcc priuilegium : cùm ecllànrc caullà pdullcg'J cell"et priuilegillm ,t.'Titia.l..§.vfitr,uffde lrgat. J. & ibi 110C.
Barr. & confllluit in limili Ludouic. Romall. in COllJiI.1 8o.Ji ad·
3 mittim"5.Col. f .vcrfic.r.uio Igilllr jna!ù if. Cùm t igitur priutlegiu
hoc immunicatls fucrir eOllccffum fClldo, & iuriCdiél:io11i, debec
olllnillO & in rOCllln rranlire in cmrorcm feudi, & (equi illius
poU; Il"orem,pcr rcguhm l.il1 DmnibUJjfde r(gulu ;/trJS. (jeut pnui.
legium conceifum aél:ioni pcrpcrue fcquitur aél:ioncm: & pei.
uilcgium rnbucum cau{fx,[cquirur ipCam caullàm,vt nor. D]nIll
;/1 c.pmuügia.tlc rrgul.iflrù.lJbr. 6.& hU" 1. In umplls.per il/am IW.
ffde re il/d.
4
Terria racio erat, quia mutationc t perConx poffidcmis vcl
quali felld\i & iuriCdiél:ioné,mutarur priuilegili Guido Papa: ,q.
382.&q. 384·probat rex.in t.Pafllffde acq.her.pcr qué Ibi nor. nar.
priu~leglUm mllcari & perdi,G res ecc1cliallica: peruclliam ad pri-
Cauffa 8·~. ~:r:ll:. vnica.
J73
uaeu. Hue aecc dirabCurdLI,qllèd cotingerc polfcc,(j huiuCmodi
pra:dl:l iml11uniracis prillilegiulll Cequarur:nam progrclTu téporis polTet conri ngerc,fcuda hoc modo dereriorari, (jqulllé feudatarij retcnris pra:diis feudaltbus , pro quibus non pra:lbnr n11Iicare !crnitlum,neqllc retrlbu riones aliquas,paffim velJenr ahcIlarc IUrifdiél:ionclll,& iura feudaha, pro quibus proprilS ~lpcl1dii$ & lumptibus milit:lre coguncur ,& hoc modo in fraudcO\
fifci, & Regis derrimcnrum, conCequercncur priuilcgilllll : J::Ul\
fuberaél:is rcdiribus prçdiorulll, non pollènr iurium fwdi rc ditus fuJUcerc mi litia: [lImribus:quod ccderer in graU(: pra:illdiciu.
Prillcipis.
Er Iicèr hot: ratioues probabîles viderentur,& mihi,duD1 C3UCfam enarl'arem,placercnr : camen prot:ualnit Cementia, vc pra'dia
hxc retincrenr immu nirarcm quam habebant,qual:do edit iunl1:a IU rifdiél:ioni:& qui hane parrem arnplcél:ebancur,p.10udY.lntur hac potiffil'l'lùm ratione:quolliam pr:rdia retem3, rât de antlquo fcudo,qua: Cublidiis :lut collationibus priùs oiiqn. m fueranrfubieél:a,&qux tempore generalis vlcimi focagiorum rccucfUI. non fucranr focagiara, hoc cft focagiis gcneralibus huius
Prouincia: adfcripta, arque adee pro iIlis vnillcriiras nullil onus
collationis Cublbar: ideo eollatio pro iUis pra:diis ccderec lucro ipli ciuieari, eum damno alterius: & pro hac [enrenria & ad
iIIius conlirmationcm facit,quia felldum,t vc:l pra:dillm ,quod 5'
ef[ dedomanio PrinCÎ pis,& ab codem Pdncipe poflidetur, eollel1:arum concriburiol1l non adrtringirur, G::d ab huiuCmodi colIcl1:is & fupcrindiél:is cil: de iure Immune, 1. J .l.j. c. de pril/ileg.
dgm.v1'flgf'.ft. IIbr.r r .quod priuilcgium habenr perpetue con duaorel eotlll11 prxJiorum,(jcut ipfc Princeps, l.priuHtd.l. pUI. C.R,
(.~c";:,!.mfl>1emm.ltb. 10.& adee quèd , vt rcferr Lucas d Penna,
in I.f(Rl. I.C.deftmdil lUllitroph. ltbr. 10. ex ordinarione bonx memorix LuJouici Comiri Prou/ncix, ,5,: vrriufquc Sicilix Regis,
Cola bon a burgenC.lriea quaternionibus fCIl focaglis defcnpra,&
qllocifara in :tprctio dedueulltur, & in collcéhs perfoJuelldls Îndicullwr.H inc quèJ bana feudalia franca,nobilia, & hberafo.
cagiis n6 deCcribuncur,ncc fubfidlis,aut eollcél:is exigendis fub·
iiclucur,vt dicir Berrachin.de Firm.iN (onJi. If)I.VtjiS dllov.n.6.1tb.I.
Ex quibus fuir prol1UnCiarllm pra:dia, qua: fune de antiquo
fcudo hall:cnus non apreciara,nec focagiis gCj;Jeralibus Prouinria: quotiCara,fciunéla à feudo & iuri[diél:ione, rctincrc pri!.ti1e'y 3
gium
�17'4
Cauira 87' ~:rfi. vnica.
gium immunicatis ab omnibus c}>lleéHs ,&(\Ibfidiis Rcgis&
Prouinci:E'<luod coniunél:a fc:udO' habc:b:mt. Prollunciatum die
1o.menfis Mai), 1564. nobilibus Raymundo & lfnardo de Va·
cheriis,&vniuerûr:lte dtél:i lOci Iitigatoribus.Et Ct!IU fimilis quçIho itcrum accidillèt llltcr vniuerGtatcm de Roquabruna,agcnte pro coHarione fuhfidlocum,aducrsùs Francifctr& Melchioré
Bonandos diéh locI, fuit fimiliter pronunciatum die 4· Manih
1566.Tamen fempervif:unihidt ha:c decifio periculo[a & ;IIU·
Je exorbitans.
C A VS S A
S7-
A V 0 R NIN V S quàd L"CUJŒmo
ciuili bello faculcatib us admodum mi·
nutus effet, cùm ad [olurionem mune:
rum municipij Cadeneti, in cuiusfol~
er:lnt bona,pro amrqua bonorumdi·
marione vrgeretur, imerceCsn) & ant~
qua: xftim:uionis ad fibram ,reparationem & redu8io·
nem cx fupradiCta cauffa pofl:ulat.ac vniuerfiras hoc pr:otextu[olunonem non differendam ex cauffa: priuile~o
cen[ebat. IncerccEioms cau!I'a agebatur coram iudicc
rnunicipali, .qui pronunciauit) cxerutionem non mu·
àandam.p'rouccac Sauorninus,& cauifa.1irig;l.ta ,quxrebatuI an pendeme cauf1a imerce[sionis , deberec imerim
colleUx exaUio [u[pendi. Et p1acuit imerirn dtfferell'èam ·.3.0Uob.1564.
.. Pcr tnc.in 1 fo~rm3 . § . il1:tm 2!quit~tem ftde ccnlib.&' 11.C.de alluuionib,&: flOu-.
U p" BaM.ID 1a«ep..,n.Jn 6.qu%n .C.de v[u[.Vlde fuGù , iD qu:rn.
----------------------s r M MAR 1 r M Jl:.Y AB
VI1/Ctt ,
S TI 0 N 1 ~
Ca/1ft 87.
Ibttrttfsio ,q/u fundal'llr in Ilquiwe 1. fil'7'f1t1. §. illAm tlqllit.ttllf: ff.ll
ct"fl"f4,foJluu/jf'i,,/((im. (:~4mQnem (~Ue[fArumJi lIIa!."afil dl/ni1U/tIP pa/YlmO!1Ij.
VAE
CalliT'J. 87 . ~xA: ,VlllCll,
Al': S T 1 0
V 1(. 1 C A,
,-; i'"
,JL V
Il
Ca/1ft 87'
Vndaca fiqllidem crat interccffio fuper a:quitatel·for.
mlt.~.i/lam <f1"ifa,cmjfdc cenflb.6- 1. 7..e.
de al/llllion. ybi
glolfa, & fcribenres Ilot. & ln 1. omne remtmum. c. de
cmjib,u. 6- cU/ji,. 6- P""''f"lll.lib''l!. ybi Bald. loh. de
PLlt. & reiiqui fcribcnres hoc notant. Cùm ergo cxceptio hxc
fumma nicarur xquitate,i<ico dcb~t impedirc cné1:ionern fubfi.
ruoflllll, donec fit faé1:a reduél:io , & noua allibr:\rio , yt in fimili
fcribit BaLin l.t/ueflam.;n Inali '1"lljliontc.de vji,ril. ybi quxrie, li
Ihtutllll1 difpenar, yt Ilon foluenti colleêl:as ,ius non rcddarur,fi
aliquis non foluerit collcé1:am,quèd cafu forruito,vel alio modo,
fille eillS clllpa,fit paerimonium eius magnoperè diminueum,vuu debeat. ius dcncgari ci qui hac decauiT'a reeufae foluereoolleé1:am, & decidie ibi,nol1 obrbnre rl:atuto debere ius fibi adminHhari, cùm xquitas hoc admitcae. ldeo non comprehenditur
ftatuto,l.Jtd 6-.fi t/lit/jfdt conjlit.putl. nam lex habct pro abfurdo,
& iniquo,quèd qllÎS vitra Icgieimam quanrieatem parrimonij in
colleél:is pra:grallctur , d.t. z.e.de dllflllÎoniblf4 é7 P/tIt"J. addel.clI'4.
§. deficimtillm ..ff. de m/l11er, 6- bmor. vbi propter paupertaeem fupcrucnieneem, muncra publica remittunrur. fic quoque receditur ab antiquo & folico rl:atu Ecclefia:, propeer fu peruenienrem
paupercacem illius Ecdefi:E,Pan~r.i/1 c.7..in fi-d, re/ig. domiblH, fic
quoque onus qllod eempore impofitionis eraciufiG ,fi progrelfLl
tempo ris in ipiar elfe inxquale & iniurl:um,debee minui, & officio iudicis rcduci ad xquum & bonum,c.quantD.de unjibU!, & ibi
notane Am. de Butr. & lmol. & Panorm. in vltimo not. ybi dicie
onus rei, quod imponitllr rediellum habira ratione,minuendum
velaugendum,prour reditus crcfcunr,ve\ dccrefcul1t, facie.cfug~ejhml. dt duim;s. ~bus rationibus fi rl:aClltuln fic iurllCum &
longo rem pore obferuatum, ve ciucs rerciam partern, vicorulU
vero incolx duas parces fubfidiorum {oluere debeane > fi conringat vicos depauperari bello, vel chafmatc, ira ye fiarucG incipiat
elfe inillfium,receditur ab il\o quamuis iurato,proptc.-r a:qllitaté,
Vt pulcrè pro bat Philippus Dec.in COI'f l 3 f. vifo conftllodarifsimi.
libr.J.& Paul.de Carl:r.conf8 .ijla bon4 p,/t(rna.col. {.libr. r. quos fcquitur Aymon.Craueeea.confi'-9 5.vifls hi! 'fI/il. n+ propter qllam
naturalem xquicaeem placuit pcndente interceiIionis lice peea:quationis faciandx, Sauorninii non inquietandÎl aut cogendum
foluerc
�l'i~
Caulfa S~ .
foillere collcéhs,Clt eiltS bOlla admodli fui(sét dimil1Ut~,&süma
:l:quir:ltc cllèr admméda 111rercdTio,quç hoc cafu rcc iptcda cm,
crû in ltrcris cxecuroriis (quib. (ublidlJ ciuÎratcs cxigcre rolent)
inlir clallfula (olira, 110n f>bCbmc 111rcrcdllonc vcl appcllationc,
quia de friuolis inrercclTionibus vel appellarionibus & non de
lcgitimis cl. ufula in~ellt g J[ltr ,c.inur c.<uras.dt rt il/d. vbi no t .00étores,& gl.tn 1. 1 §.pmllfj:'ll/od ",ttlU cal/ffi. Ideo per r:tlem clan·
(ulam,non J1lrclhgltur remma iuf1:a & leglrimu inrcrcclTio, vcl
appcllarlo, lieur qu:tndo (ementia cil ip(o iure nulla, vcl iniu{h,
d.c.lnter c.t/mu. vbi hoc norant (cnbcnres & gloŒ in C.IX conquljfionr.11I 'L'crbo,poft applUati011m.,derrjfitlltlont!poliatorum.vr fuit in
h ac c:luffa prouunciatLlm,die 13' Oétobris, 1 564,
•
C A VS S A
•
83.
1LIA çum herede pmisiu tranfege.
rat vt pro omni iure i lcgitima: duo
millia çoronatorum ccrea die recipe.
ret.die diél:a non [oluta peçunia, per
iudicem petita dl:. condem natus he.
.
res)& pro executione rei iudicatç,eius
pr:rdia'fum pignorata, &:-iuris ordine [crl1ato publicil
auélionibus pro more faCtis filia: [unt Ilberata. De iure
auCtionum ve0hgalis certatum dt,an fi.fco hoc cafude·
berentur: cùm fit v[u receprum & i Ildicatllm (a:piùs,
()bl1emiones fundi cenfualis, 1a11dimia dicllnt, ex cluffa
legitima: non deberi. Placuit maiori [u(fragio, hoc clu
dcberi orco', per[oluenda[que public:lOo. Pronuntia·
tum nobili loanne Pllgctto, & veél:lgaliLlI11 auCtionum
publicano Iitigatoribus,die 24.J:muarij,15 65.
..
Q llia J'larufum vel cen(uctudo COllU:lfÎ3 Îuri non cJ:tenditur dt' re 2d r(lm, Mt
de uru!ld cartlm. Aue de pttCoru ...d pcrfonam Cyn in 1 1.C .qU.% fit Icog coofucr.Ideo ralltùnl prœ[cflprum quantum polldrum,pcc.dtbctCltCgdiJt. I.t,lu h&au, 'au..if.de JtLO .aélaquc: p'JU. VIde lP qa:cCt
----------------Sf/M MA RIA
~AES
'1mic.t, C411fi.
1
TlONIS
88.
Confilttlldo Ir/bl/ens immllnit4llm dftliuiOnt lli/ldimioflln. dt ;ure debitomm,cx inJOlllfllm datioltefoc1a tX cat'.!fa /egltlm" ,mn
txtmditllr ad 1I1/[fiOI/U", 'IIe[figlilia, dtbita lX dllrn[fiOf]' rermn foc1a pro ftllll/one fopplemmti ügiftm.t pOYIJomÏ , cllm jit
il/ri (ontraritl, & n. %..
,
Il
. .
r
1(,1 CA,
88 .
V oniam h ic ca(us 11011 tucrat cxCCptuS Cbruto , (cd
(ua gcneralirarc comprclten(us,& !ex gcn rall[er 10qucns gencralicer cft lllcclii genda 1. I. §. gcntraliur jf.
de Ilgal. puJl,md.l. qlllqu,.§.py,etor.ff.d, in JI" 'I-'or,mdo.
l.l.§.IJomintI.jf.dl 'III bonoy.raplor.!. /lem "pud.§.gtJJcvaluerjfd, l11iurtis:cum liml libll s: & vbi lex non dil1:inguic, 110n dcbcmlls nos
dilhnguerc,l.de p"Mf!. dl public. '" rem ac1lo. nec tUlum cO:, imo
prohibirum , côfucrudincm uibucnrcm immuoiracem a (ol u- 1
rionc laudimiorum,cx ca u {fa legml11re dcbirorum ,eX[elldcrc ad
aufriolJum vcétlgalta: cùm con(uetudo I\Irt contraria cxccncli
non pome de C,l(U ~d a(um,oe rc ad rem,nec de perron a ad perfon am,Cy'l1lts in L. 1.c.'lH,tfil long.! con!ittilldo , Am.de Butr. m cfi.
de c01lfoelud. C.uo1. R 1I111 .co/Jji. r 5-7,11. ,o.'lJol.j.& co"jil. 1 1 9.n.6.'I-'ol.
4. Siqu idem conlùerndo concrail1s cQ!U'JTIune dlcinll odiolà, 1.
il" jingul,m.I''luod '1)(ro cMtra. jf. dt Irgib.c. dtldlw. de COI/f,;uud'M.
not.BaU" I.non jine.C.rle bOlJfJ qu<t !thtr. cùm omnis rcc<:Ili.ls a lurc
communi dlcatiJr odio(us, CI.C. L. de 1111.< pre;b",. Craucr:!,
30.111 contrl/a" "),1/11,,"0"'1' Il. L. Ideo Cllm hxc con(uetUdo t 111- 1.
dulgens immunir:lCem laudll1110l'l1m Jit concra JUS comullc,cùm
iure cômum ex omm altcn:ltlonc rCI fcud.llis, vdcmphyeclInc.·
debG~rur lalldimili pro 111udlicur.l 1(i.C.de ",r,'IIIp/'l'l.vbJ b(on &
fcribcmc s coÎnmumrcr: ,dco non dcbct extt'dl vina id quod cil:
con(uecllm neti,I.J.§./uIMIJIIJ IlIt.Jfdl flilillY. a{ll/qul prl/l.,tQ. nor.le
t
mi
~arr jn ead.lcg. §ji 1"15 hoc IIl1lrdlifo.lnnoc.m r.IIJ./.dl dS(II1Jù.Klrr.
iN autlllnt.qllJ rcm.circ"jne11J.c.dc foCl'OIEcclrf& diClC Bald.1n w!!il.
17 5·qllOd pra reglll.t./ib.1. quod 10 confllctlld.tnc nlh il dcbet addl,
Z
am
�) 78
C. uff,\ ~ 9.
aut fupplcn vltr.t Colitam obCcruanciam ) & proceclît tune le.
gllla , taucum prxCcriptllm qualltllm po{fcfiùm : de qua per
B ~ rr.1fI d. §.;i qNis hoc Ïimrdillo. Ilam conCuccudo iuri concrana
!l:n':b(lÎl\\c II\tcrprc r.\l\da cll:, Vt minùs quàm neri pollic1a:clmus
comm une, {fi 'lJCro.§.dc 'lJirofJ[oIM. mAtrlm.lfi qU4ndo.c.de mofjc.
teJl.'M.L 1.§.IMC ./I,Il'" 'lJerb" ffde negol.gcjl. Craucta,confil.J18 .in l}.f!
w~ff,.II. 6.ldeo hm conc!utÎlm, allél:ionum vcél:igalia etiam hoc
ca(u ti(co pcr{olucndJ PlOn u nciarum dic 2. 4.Ianll:LCIJ, 1565, no.
blh Iohannc PlIgcw ,& vcél:lgalium auLhonull\ pub1Jcano liu·
gawnbus.
SYMMA RIYN
Co/11ft
89.
L./l/dimium bAud dcbcl/lr ex infolull/m d.ttiotJe ,'lJt! ddmdlCJlllnl
fllla pro dcbllo ltgillnt.t porl/onû 'lit! dsu flPflemmlo: non
m,'gl.lju.lm /",0 dou.
C AV S S A
89.
EVDALIA prxdiafilix poll:patris o.
bitum pro IcgiLima fuerunt afsignata,
vel in [olucum data :qua:ritur an pro
illis dcbc:!cur laudimium, & non de·
beri [xpe & fxpibime? iudicatutn efr,
non magis, quàm fi filix fuilfem in
dotcm à pme cofiit uta • quo ca[u indubitati iuris dllau·
dimla nuU:! debcri, ve volum Specul. inti/Ill.de 10Cd/.§.nunc
dltqll.l .'lJCrJiC. l IO.fl'urltllr. quam copiosè connrmat laf. in IfC."
itm rmp"yl:lI.co/. [ 1. .11'48.& Sallc.1bi,co!+Ioh.Ramaud.infoDCOm-
' ' 'II,
prehmforro I.Impma/'fJ/.§. ""bitl!. 'IIerjic.tjlllli dUtetllJiI in '7IIp"JII.ti.
caria. & Bcrtrand. confil. 38 o. duo fmt, in ficu,,",
Itb.z.nam
&ratlo natDralt~ domimj remaneUC1S penes vxorem, &
l1ece{fari~ altenationis, quam
dote conliderant Ccri·
in
ben
Caufl'a 89.
179
wentes, habet locum ctiii il'l in[olutumdationcyvcl adiudicatlone pra:diorum, f.léla pro Jegitima. quinim o faill
in[olurumdatione pro legitima filix,dominium non (0Jùm naturale, Ced etlam ciuile tranlit ad filiarn irreuocabiliter:cùm prxdiis in dotem marito datÎs à patre, dominium ciuiJe [ranCeat in marirum, & lit apud ilium con·
france matrimonio tantùm/dOleanClllam. c.de m 'II.'ndll. 1. de
iit.c.de illr.dlt.& vbique notant Ccribentes.6~ in 1. in reb.tod 11/.
acetiam quoniam de iure communi filix debcb3tL!f Jegitima in {ub{l;anria & corporibus hcreditariis,l/tlt"ellf. no·
"{limd.l. fcimllJ. §.rtfletionem. & vbique notant {cri beo te.',
C.de inojftcjlam.ideo afsignatione legitimx, vel. {Qlucione
faaa in pra:diis non debetur laudimium, etu pr.cdia fine
feudalia: quoniam magis diui/io, & rci commllnis di·
fcretio quàm noua alienatio faéta videtur , aUt dominij
transJatio : quo caeu confiiruwl1\ c{l; taudimium non deDeri, Gcue in commllnis pr:edij piu iGone concludum
communiter (cribenres, pofi Guillel.& Bart. in l.à ilI,o.;n
prillcjf.décondifl.ji.rtùIA.quam (cmcmiarn fcquitur laC &
dicir communem in d.!fCGI.Il.n·47.Berrrand.conf t73 . p.tfitppoJi'o tfllùd 'IImrr;,6iliJ.n.4.1ib. 3.licè t non du bitcm ah quo~
voluiffe cx rcrum communium diuilione,ex[oluendum
eŒelaudimium : quorum opinio proccdit, quando res
communis tota adiudicatur vni, & altera altc[i per dlllÎhonem, quoniam cunccen{erur faéta domin ij tran~/atio
vnius in alterum pec diui{ionem: in gUJ [entemia tùit
Petr.de Ferrar.i" fltformA l,btlli prD hrred.vc1 ft ;'in!!,II/.i" 'l)(r60, dti",illi.& Iohan. R ainaud.in §."ltlcrta Ducal. 'IJ(rji.lj.I,,"Oan pro diHijiont. in tÎlul. dt prDJJlbIelllJ. alien. pa F,dmc. & Andr. TiraquelI. in traflal. dt mraill lignt/gùr. §. !. gloJf 14- "lImer·77· dT
78. & Bertrand. In J. ""fl. 17) ' p.tfoppoJito. Mr' Urt/o.
Ced adiudlCatio afjcuius rd qua: fit filiç... pro Eua Je girima,.
L
Z.
magre
�C al1 rra90. ~(t.vnica.
C:llln:'9 0 •
ISO
nugis dici dchet debitœ poreionis [olutio, quàln corn·
U1u'Ais rei diuifio, cùm de lUre legitima debeatur in tub·
IhntiOl. & COI poribus heredltariis, vt diétum d1:.& cùm
CllUS hic cnen,ffet in caufl:l nobJlis Petri de CaO:c1lana,
cui Ccnatus pLt,ito pars fcudl & iuriCdiétionis de Malan·
gue fucw pru p.lcri, legiclll1.l adiudic::.ra, curia 11\1 con·
cclsir j lludl:imr .lIn, [1 ne !olutione alicuius laud llnij, & il·
Ium admilic ad (àcr,UDl'ntum fidclitatis pra:fbndum.
CA V S SA
90.
T:uuto Prouincia:: Calltllm eO: here·
dem poife Coluere. legirimam filia: 10
pec!lnia l1umerara, velm bonis, ad ar·
bltri um , Ccd fi declarauerit velle re
Coluere legitimam filij in pecllnia nu·
mer.ua & non in bonis) & bonorum
pauis faéta ;rflima'tione, fuerit condemnatus [oluerele·
gitimam pro quota bonorum, [1 flatuto die heres non
[o\uerir,& hac de cauffa bona pignor:ua linr, & ex caulfa
iudicati filio addié\:a, cùm bona cirent feudalia, qua:G.
tum dl: an fiCco deberentur obuemiones [eu laudimia,
& non dcberi ' pronumiamm efl.
a CJ.!!i:&.,1 fhtutum tocll m hab~;u non fu(fieu decluatio heredu velle Il:lherc in rC(IIDb
nU1ncuta It&itinum &. Don 10 bOniS [ccl Jt'lidcralUI cffc{l-uahl numeuuo ~CG'
1
aiz, Vide ln quz(l.
--SVMMARlt.A
.Q,J'AESTI01'(IS
9 o.
'IInieil, Cal1ft
\
1
Lat,dimium an debCAlllr ex ,,/jot41iPlle [dElIl ex ,awf.f mdil'lli,
& m IUIf' aliellatie dieatllr lfee/ffiYlA, & Il. 8. hem dulmndo
'l/IYI
IB l
't'elle foi/lei ~ iegilim'tm filtil in puunia, & fJOn i" bonù II/xIA
jfdlllftlnJ , intelligltllr el1me ipfa corpora, fju.e pro legJll1'flA debeb.tnlllr:ideo follli debet {dl/dimlu", t.llffjllAm ex vmdlflone. ta·
men fi/olil fi,it da/Jr<tllo, nOJ/ ,I/I/(m nI/merd/a Jililf pmllfia,ftd
ipfi corporot aPlgn.tl,t pro /egÎtlon", tllnc dcbel/lr laudm"um.fI. 3.
C7• 4·
3 L.llldml/llm dcbelllr qll.tndo dalllr res .ejJimata.
4 Sldllllllm 1110 C,ullltlr, 'III !;eye! pofsll ellgcre joillere !egitlm,tm 'l)el
in bonù,'t.·r! i" pCCl/nia n/lmerat a,vlloCllm )Jaheat, non jiiffmfo·
Id bcredù dcc/nrn/ID wllc legilim,tm fllum in pWlIlia Ô' non /If
bOI1Ù,[rd pr'ftcyea dejidcyaltfY,vl CIIm rjftfhl prCHntaJit lJllmerata, & folutafilt.r.tt110qum 1101/ oljllfnte deddrtl/lom, poteril Jil.il
peICre {egt1Jmam in bonis, il/x/a dlfpofitionem i/lY/! communlJ.n.
).&6.
6 R.rtlo d/C11 jld/llti vnicd reddi pote! Cf"1f babe/llr pro expreffir·
7 fJ.!!,.rntlo bon.1fimt in obltgatiom,& pUNlIi If in pltltlom ex dtfpofitlom ft,lIl1tl,/lInc famlt,u jolllendl pUllnlitm durat qlloJ/fql/e Iii
fi/ml con/eff.rta fi/FlY aihom iudicd/i.
f2..YAESTIO
rNICA, CAVSSAE 90.
N qua qua:(tione procut dubio vidcretur
rolucndum erre laudimium , li rcneamus t l
alicl13tionern qua: fit ex caurra iudicaci elfe
ncccilàriam, prouc multi tcncnt per ccxt.
j" t.à d/flo l'io.§. J . §.ji plgnorajf de re il/dIC.I.
alm.fdu hmdÎ! . .If. de fidmomnJ/ffirr. Ilbert.
l oh:lll.de Plat.in t.I.COÜ.vcrjic. ttrrtJ eJlArI(,IImW/I.m.C.de[IIJJtI,p4Im"./lb. 1 o.Manùer. tit.deexeC/l/io/S. & fubl';,jJ.
§lU/li fjJ pretlj dtjfrlbl,/inllf.CI1'C4.flUm.bC.m l.ultYlr.§frdji ftf't/'aUII.
IDI.l.Vfrjiuum. per lfl:um tcxrumff. de Legal. J. de I}ua alicnacionc
neccn'.tria non debcrur lal1dllTIlUm, Cccundt\m nugll commUr
lIem opiniollcm Oot,l:orum,il1l.& td,·o.ff. de condi'll.fort. "bi hoc
concludunr Gulllelm.dc Cunco,Barr.BaI.Palll.dc Canr. Fulg. &
DoQorcs communiee!'. JaU!1 t.j.col.I1-./" 7 .tJ.'IIerji.irt.. dmfC.de III,
rll/IJplYI'u.Macchxlls de AffiŒt. drcifI9I. mcipun.AbbM Rl/fM/llf.
in 1. ~(JlIO, Gulllel.& Albcnc.tn l.ex Im.§.x.ff.dc aliCIIA.mt//a1Jd. ;'1dll.M..l(r4cr.ip tif.de anl.Ô' wnd.'IIerji.item ÎI1 cajiJ.Fcrrot.in co"fiuJud./J/lrg.in Ilt.de mwlf. §.1-. AIbert.Brnn.clnjif'44.in caft i'o.col.j.
Z 3
'IIerjic.
�Jh
C:lll/fa 90. ~x!l:.vJllca.
vfrfrCltl. 2.. fjUM. Corfet. & Auffrcr. In ~Jtlit. d((ifronù 11J%!J7'
ttrm fllit 1//4ittlm ft ex dtutfme. Tall1en nec conclulio na:c mn·
fit linc difUculeace, cùm non ddine [ummx :Iuthoeitaeis viriqui
dic.lnt c:luffam iudlcan non eltcufare à folutione laudimiJ, &
peoccipuè Petr. lacobi, in titlll. de aéf. in rem pro rumphrt. co/. 8.
'Uepc. idem 111 d.,tione. Ma/fuer. in titlllo de tXfCtlt. & JùhhaJlAt. §.In
pmij dtflrtbHtione.& ifJ titulo, de loc~t. & iNre cr.npbyt. illfi. & noui~
fimè Carol. Molin. in confiet.PII,i!titul. 1. §. [ 3.g/off y.num·48.Ta2. men quia t heres dcclarando iLlxta f1:atucum velle Coluere legirimam in pecullla numerata , cenlceut emere ipCa corpora,
qux pro legirim.l dcbebantur, & filia r:mti venderc quanti cft
IcgitlLna :dHmara, aut rClluntiare accepro prerio ,quz renunna·
tio dicitur vendlrio, vrin limili habctur de cmph-yteura, vcl VI·
fdllo qui ecnunclauit feudo ,Iccepro pretio, Vt dicarur venditio
& non renul1tiatio, & ob Id non reColuuntur hypmhec:r, nct
iura (eruitueis à va:[aHo pl'lù~ itnpolita rci feudali , vr voluir Pe!~
1acob. in titul. dt aEhon. inwn pro re tm/,I~ytflli. col. ri. WrfiC."twI
tjl notandH",. & col. 19. '/JerJic. & effnot1ndlim. Ma[uer. tt/ut. dl
locllt. §. iwn '/Jl/liJ domi1ll14. Guido Papa:, 'f1l.-J1. 575· Clllf"J/(UI4
poltH. loh. Rainlud. 111 c,lf. L §. habita. ch~rtil. (o. 1mfie. qUIrD 4n '/J/lfa/ltH pofit im/,onerr. in wut. de prohdJJtl1 flud, .Iun. ,Ir
3 Fedey. Siquidcm heres t luxra f1:arrrtUffi ccnCc[Ur accipcre corpl}ra iplius Icgirimx xf1:imata, cùm [oillac illo[Um a:ftima!iol1cm
pet f1:anltLlln, meriro cxfoluendllm en laudimium, cllm a:ftl·
matio f.lciat emeioncm & vendirionem , 1. plmll11l1e. §. Ji alli/m.
1. 1!iotieJJf de hm dot. & vbiqtle notant [criben.V nde lieut in do·
te qU:lndo prxdium damr adlim2mm debctur laudimium ,I~
cèt qu !Odo dacur il1zfbmaCllm , lau dim mm non debeatur '.V!
noe. Petr. Iacob. In d. titt/I. dt aEllont ;n mn, prort emphytm.
{ol. 8. '/Jerfrcul. item o-;n datiolfe in doum. Specul. in fl/u/. dl/q.
tal. §. mou ali<Ju4. vcrfrc. !to. Alber. in t: flI"UO$. if. del.tm,l. hm{.
GUido Papa:, fJu.tjl: 4!i. eJIttiam adlferttndllm. Salic. in 1. ft. CI/.j.
'(Ierfrc fld an dominlH. C. de lIIye empkyt. ira &: inlegttima.Exqlll'
bllS' vidcbacur concludendum in hac cauffa , pr:dbndl.lm c/lè
laudimium !iCco,pro rcbus fcudalibus,cx.cau1fa iudicati 6Uo actàlé\:is.
Atramen maion calcnlo comprobactlm cft , laudimlUm IIOC
~[ll non dlè foluendum ciCdem ratiombus ql.libus iu proxima
prl.
Cau/fa 90. ~xn.vnlca.
IS l
rrr.:cedct1ri c.luffa diccbamus. Nec :l.dmodutU vrgent,qua:: Cupr~
dicta [unt de declaranone hcredis volemis ioxta f1:atmu [ollicee
Icgieimam in pecunia Ilumer:lta,ob quam vidcbatllr raclte COI1tca':b CtU rio de rebus Falcldix, aur dc li lis faé\:a renunciano accepea pecunia,qua: h.lbet vim emrionis &: vendirionis.Nam pof[Clle forCan habcre locum il/x r:uiol1cs t fi vcrè & cUln effeéhl 4
hcres iuxta declararioncm pccul1larn filtx numera/fer , [cd cùrn
fuerie Cola dcclaratione conrentllS, nec nurncrallcrit, atque adco
fucrir necefI:uium bona dcfuné\:i pignorari, & ex caulli iudicati
lilix addiccrc:mcriro declaratio,nequQ'f1::ltucum habccur in confidcratione,fed redimus ad ius commune, & lieri dcbet iudlcari
cxecmio [ccundùm naturam lcgitima:, & illius obligaeiol1is qux
dl,vt [olutio fiar in [ubll:anria& corporibu~ herccUtarits dcfuné\:i
patris,& hoc rriplici porillï mùm ratione.
Prima,quia verba Icgis t vcl fl:aturi dcbenr intd!igi eurn elfe- ï
étu,& non pcrful1é\:oric,I.I'§' h.tc /111ft vubll.ff. quod ,!wlque iurto.&
ibi norant Ccrib.l.penul.§.docere autem.Jf/1t quù t//nl 'THt ln IIH voc~t.
tff./. 1t1oli(jjfqlli frtifd.cogllnr.cf. CUIn gloffde./fOI/fa. c. rel.,um. cllm
g/ofde derie.non re(id.Hac raeione Guillcl.de Clin. Alberie.&Ang.
volllllr & concludunc,in d. §. h,tC '14tem verba. f1:acucum.qllod dat
pr:rmlum capicnri bannitllrn 1I1eelligi q1l2ndo vcrè & etfcé\:ualiter fuit captllS,& prx(enrarus:quos [equltllf Cynus & Ang. tn 1.
ft Barfotoram_ C. de ftdeltlff. Similiecr in ftaruto quod impoll1r pœnamei qui inucnrus fuerit Clirn armis,vtinrelltgaeut de inuenro,
&: cffcétualirer capro cum armis,Bart.in 1. 1. in pmmp.in 3· qU.fJl.ff.
dt .cql/irendll /,offiJf.Cequitur c;um Angcl.in l.'fui ferHuw;.Jf. de verb.
ob/igat.Bart.tn 1. 1 .111 verfrc.deprthrnflH.c.de petit.bonorfublat.
Secund:l. , quia ratio f1:aruti t fuir conferuare boca une dimi- 6
nutione in agnatione, & familia defuné\:l' nec alia ratio fbtuei
potefl: c"nliderari: quo ca[u habetur procxprc/fa . glo/fa, qllam
Offines Ibi & vbique fcquunrur,in l.fjllll1JlIiû.C.defJÛ(OI/JllJlfû. &
in fl:atutis boc firn at 1a(;n l.",ore ". 36. if de aCfjuirmda /;mdltMt.
&illlJiue "p,ld IIéfa.n.6.C"'e 1"";f,éf.Ô- ln !.nomm'lim.n. f .Jftle M.
6' poff/mm. Craucra,conjil.u8. n. 8.6- confit. 10 1. n. 2. 8. qua: rario
cccrat in totllll1,1i logirima non foluarur in pecllnia Ilumcrara ab
bcredc, quolJ iam runc pro Colurione Icgirimoc bona defuné\:i ne,ctrario [une diHrah.:nda, :lur addicenda filio pro leginma, ideQ
CC[lt cau{[J. finalis & r,\Cio ftatuti,& per cofequés ip[um natucu,
/.4d;
�\
•
1 S4Caulf.l9 o. ~a:(\-. vniea.
1. adlglYr.§.qll.'"l1loi<.ff.tic iurl p,ztroIM.e.cùm ceJJtntc. dl dppt/l~I. nom
IaU.. IfciOldmn.§.IJ111 fimdum.ff.qlll fotifd.cogarlt.
7 Tcnl.\ ratio, quia t quando corpora hcreditaria rune inobh·
gatione, & pCCU111:l 111 rolmione ex dirpofi tio ne Icgis vc1 rtanltl,
prom i" CJfu dto,clun pecullia non fit in obhgatione,nam de lU·
re legicim.l debctur in rubrhncia & corpol'ibus heredtr:ll'iis, d.
lAu/hmt ./JOllifilma.lfcinsl'J.§.repletionem.C. de inoUe. /rjfam. & Ibi
not.CcnbenJcd roi li 111 fic in folutione ex d'(po!itlone O:atuti permlrtemis hcrcdl ro luere Icgicimam in pccunia, vc\ in bOllisade·
jus e1eél:ionel11, mne faeulc.lS Colllcndl pce1l111am pro boniscx
di(r iitionc O:a.tlltj eompetcns , duraI' qlloll(que hcres iudîcall
c011l1cni.ltur, Ccd fatb iudlcati titis concc{èatÎ one cuanc(m (o.
Illtlonis f.\Clllt;!s, & ll1ulro magis cxccmione iudicati fatta,&re·
bus ex call1là iudicati addjél:is , Vt concludlluc pcr ilium tcxtllm
Bolrt. Bal. Paul de CaO:r. Ang. Ful g. & (criben. cOl11l11 uniter,lIIl.
Item Vlnl/lllt.§.idlm reElè.ff.d~ petitlOnl IJerldltll/lJ.qui tcxtus ad hoc
perpcndlcur,& eO: admodum notabilis,vt ibi dlcunt Do[torcs,1i
111 Llmlts.§.decem.ff.dl re iudie.vbl hoc nor.Bart. Ang. Paul.dcCanr.
& la(& ml.fi qI/ifjhpulal/# dewII,;n millejfJe verb.obltg,'t. & (at·
bcn.eommuniccr,lbl, & 1I11.c/IIn 1/1i cert,trllm. eodem till/l. vblBarr.
rraéht molrcriam. ~od adeo verum cO:,vr fi facu ltas illa(oluédi
pecuni:ul1 pro bonis, fuerir Cenrcmi:t illdlcis hcrcdl re(ecuatJ,oi.
hilominus explrat O:anm f.\él:a titis conrcO:ationc, vc\ qllafi fuper
aél:ione iudlC.\ci, vcl officio illdicis cxecllriuo. quod dlclIm 00[1·
ru rugnum Dald.& Ang.11I d.§.idem re{l't.in vltimo nO/l,bdi. Q:!IO'
imc li ILldex hercdc ll1 condéna[ct faluere filio Icg'timam ln ho·
1115 ve\ in pccullla nllmcraca,iuxca O:JrL1CUm,llIhilomillus no pof.
ret fiblls ex 1110 illdlcato pCCCl'C pccul1iam) (cd (olùm bona qu:
eram in obltg:mone ex dlrpoficione lcgis, per tcxcum admodum
iingularem, m l.mllts. §. dtcrll'J.jf.de re /IIdlc pcc quern ccxtumlbl
llnglll.lricer hoc notant IlJrt.Ang.P:;tul.dc Car'tr.laf. & rcnbenres
comrnuniCtr Nam lex lmcrprCtacu[ (enrcmiam) (ecundùmol'
rurarn caullx, & obltgatlomr. pnnci palis, Vt non cen(carur fJal
eondemnaclO ndi III id,quot! ex obligacione debebatur, vt notabllttcr dccbram l\~rt. Paul. dc Cafl:r.Ang.F ulg& l ar.lIJd.~.a/l'/m.•
ln 3.mldb. VI' mcriro 111 hac c:\ullà fueri~ omnium (uffragio
clurllm, l.\l1dimium non tl eberi ciCdem de cauOis & ratioOlbus,
qUlbllS fuit cOllclurum in prxccde nti cauLfa.
18 r
Caufl"a 9 1.
C AVS S A
91.
ERRITORIVM (anéh IulianimunicipÎls Faienli & Sella no commune
Be medium erat, & pro indiuiCo pcC[dlùm. VrriuCque vici autto popu lo,
pbcuit ita diuidendum tClfirorium
I!.i
vt hmitibus poGtis pars terrirorij
cuigue çÏuit~ti contigua, ciuiratis rerrirorio accedel ct
tanquam augmentum. Sed cùm Andreas Forlil1uS Be
nonulli ciues Be incola! Sellani, in pane terrirorij S. Illliani Faienli comigu~ poŒderent pr;rdia, pro qUJbu~ in
loco domicilij haél:enus con[u~u e rant contèrrc in tributum: Gcur contrà illCOIœ FaienCes pro bon'i5 qux poCficlebaAt in parre diai rerrirorij contigua Se\lano concribuebant in vico & municipio FaienG, "bi domicilil\m habebam . Ideo cfl cerratum an proprer nouam
diuifionem territorij llntti luliani, poiTidentes bon a
in pane iJ.[ius territorijFaienli contigu:!) rencanmf dein·
ceps contribuere in 10coFaienG.& contrà pofsidcnces bona in altera parte diél:i terriro riJ,qux cerrirorio Scllani acceisiueneamur cofene in loco Sellani pro co\lettlsPrincipi {oluendis Be parriœ. Placuit poflèll'ores in loco terricorij, cui pars dl conrigua, conferre. a Die 6. Februarij,
1S6 51 ~ia augmentum f~l1itur nlluram rCl cm .lCccd.tc.lIDtCr foccrum.§.crun mtt.:r.
Ifde pallDoa.inl.cti;un,c.Jc lUI < doc.
Aa
• SPM
C AY S
•
�C l ulr~ jll.~(t.vnica.
6
1
- --------S ,. M MAR
[.il
.f!.J" AE
.
ST J 0 N 1S
'I.'flic.c, Cd"./!" 9 (.
St.I/UIII)" PrOl/incl',1"0 Ior(/~{ts pnffif!orrs in cof/eaù (onfi'Yrettntn.
/III' lU lotn -~/Jllmmk"I.,jld [tlflt:& nON in [0(6 dommll} , hnbtt
IOClml t/IJII1i ,le no", p.,rs .ti/lm tf/'l'ITOrt} Mred.11 tcrrllDrio a/t((j..
fin (.HII.ltIf'Cf/ITI Id.", iurùJit dt ""smmlo,(J!,od dc fO CUI a/lg"';'
//1111 .I({(·dit ,c~ ",url''''1 1110 jf.ltuloY/lm CXlpl'" I",brt 1~6I1m. n+
1
SI"ll/lllIn d1J6IIWS nt (:",,10 Plnr.1fI piftint IN loto dtJlflElu p"dUI·
no,l,.,lièl lomm ri i Imfi d.tJlnl!tu pojl b.mmmmtum ad;/tIalllrdll·
qI/If loem,ql/I.I "re /JJ "ID morarl lXlIles pOfcm"t.
3 \... fl/glJJtJJII/'" Jtccdwsfllndo llglflo perl/ne/ ad I(gJlarium.
-4 SI.llllt.r
rtIlM tll.1111 txt<'nfionll1J p,if'sill.lltJ.
l
,.d,,,..
.g" '.
•
G)
V AE S T JO
""-'
C.1IIJf.< 9 (
VN J CA,
.
Voniam l'cr hanc di lliliollcm pars territonj Cana.
. ~ lulrlni ~o~t.iglla Faiéfi fuer'1c iuna.a & vI1\ratwuo·
ë
,. ~ .,
no FaiLlI,lIeur & pars Sellano cOl1ngua,fucracaddl'
cl::! terricono'~clbn i: ideo qllcmadmodum t parti.
dcnc.:s bOlla ln cermuflo FaicnÎl, etli [orenfes Îlhr, tcnenturpct
frarucul11 Prouinclx collcaa, (olucrc inloco vbi prxdia Cumfitl
& !Jon tIlloco d0l111Cil!j, vc abll nde pro~.1tl1l11 fui r fllpd tAUf(.17.
qu ..:jh.& 3.lta & pol1:qual11 dlulÎlo nc pars connglla acœŒt CIUI·
t.\ti FaicnÎl.nam proprer vnion m idem llIdlcandu m dl de pane
vnita ccrritorto, arque de ipfo cerricorio, cùm lUS dlfpolicum&
conl1:1tlltl1m de Ip(O cerncono, IlJbcac locum llliplius augméto,
l.mtcrflumm.§.clIltJ mUr.ff.dr pal!. dotal. & lbi notac glol1~ l/I'IIttl,
jèp.lr.lb"tIY & lèrtben.communicer per ,Ilum tC:Xtllln,& III I./I/JIII·
j.c.dr ilm dot. vbi Ba\.co!. lit) verj. & I{ll 10; md"C/t"r ill.,.~um/lI·
ItIm,4d qll.tnd.m I.Of.lb&m qllûhonem jI.I/IIII. vbi dctcrmtn.lt peril.
2. lum rcxt.l1:atutulll t r J.dux dt(poncl1s,quod baum P.\duJni non
pol1i IlC 1110r:\ri in P J.duJ, vel eius dll1:riél:u,1i pol1: l1:atutum, cafira
LeI dlllJnX,quocl rem pore l1:aluti non crac d..: dJflrilJ:ll P.lduanQ,
add.ltuHItf1:m.1:ui,d.;tormin:tt eXl1lc\ minimc poilè moraricriam
in eaf'tro Lc nd11lanx lIoUlter :1dicao, qu 1:1 exce nfo ter morio ex·
tcndu!1tm lhtuta,& legcs prin lrJ.lt s tcrrtronj.& ClIl11 BJld tra·
{ic Petr.
1. .....
•
Cau!);1 91. ~a::G:. vl1ica.
J ~7
Gt Petr .de Anchaun (.(.wOlI/lln jlattlla.in VCrfiuxl1l rffiéll/m r.\'IfIIfitlllm.dc conjlit.Nam pol1:qua pars aliqlla extranea iunéh el1: tO to,
tUl1cilla fumic namram rci vcl c~utrx,cui adlUngitur,&idcm iu·
dicatur de illa qllod de ipfa c:1l1!T.1,vd rc cui dl: Yllita,dIC70.§. 'l,,,,
inur.& d.l.tliamj. & 1ft ex IOIO.j;! princip. m 'Ve1 qUia .!-fi ~d,u4t 7
altqllidfimdo ~lIgmeItIUUJ,legal&rJo acccdml.ff. de ügat 1. à in l 'J,lod
in rem7n.§ji 'l'li! pojl,eQdem lit. 8;. Lallr.Syluan.in tr"l!. J'f'''''' fl .•.
gnitione. ifJ 90. 'fIl. ma)(\)11C quan clo augmelltum fi t accetroric 1.1
prineipalis, quoniam tun~ proculdubioql1odi\1ris conl1:;tuti'l dt
in principalt,idem iocr o,w r dfc conll:!ruwm iI1311 gmetv,dIC70.
§.cllm mlCr.& dlfla I.CIÙ/1/J.NaW wnc Icges t & [hcuta difpollcn- of
tia circ,," rerr:tOrilll11 per extcnÎlonem pal1iuJIU incipiunt 1101bc'e
loclll11 in ipfo augmento, Vt vo luie B.t1J.1J1 d.f. eli.tm.per 1. 1. §. ü:.
FaICldiajf.~d le'.5r", FalcidJam.& ibl hoc nor. (cnbentes comll1l1\litcr per illl1lu textum. Bar.in I.omnes popNli .Of 4·q/l·e.princ.n. 6o:verf
vicpmo c.rfù.ft qUdlldo p,if's/l/è.ffde iu(llli.1 & iure.S,lIicet .. /11 ljiftl'lrT.
w/+verfacado mmc ad qI/ArUm mlt'rprlldtioIlO/J.C.dc "ox,lilb .. ,ého.
&copiosè pe lex.in d §.f,'x F.rfritfi.,.eoü.I1J.1.>JOI"U,.I:;: hlC tatione Îl ProLllncia adi lcirur rcgno lCcetroriè,regi debet Icglbus &:
conlbrucionibus regni,v r poit Gu dlcl.dc Cuneo (Crible Barr. In 1
jiêonllC/1ml. §ji tJlldn.ff. dr plgr.or.• Il!. ~.l: opinio dl commUnIter
approbara pel' (ctib.vrril1fqLlc iuns , ecfl:e Felino, i/l c. "JI.fl.,fa. dt
cOJ/jii/lltion. 01. 3.vuf{tlbdll B..td.!llC pnjf mlll/.,.&: qlll1n latiù' (~! rd
prOballiml1s,c,lIIff, l.qu.vilir.t.n.! 4·VP,·IC MI n.1. O. V ndc fUJ[. in h~c
cal1 tra co Il clllfl1111 maiori fuftl·.lgio,Forl inllm 8;. :lllos il1rol.!~ Sc!!am pol1idétcs pra'dl.l ln parce rcrntorij {anai Illh.1I11,VI1lCJ. r ~i(··
fi, deberc pro llhs prxdlÎs m fl1tl1rum conferre, llIt.l ÜJ[lIwm
Prouinci:r .lI1 ioco Falcn!Î,etli Scll:ulI iinr 10 ·ola:. PWIlUI1C \.\tuLll
d,e 6.Febru.Hlj, 1 f 6 f·
CAVSSA
J nci(::l1S
9 -,·'
Btrthol
m.nl'>
•
c.' cmJn·
~
t.HIU> Cx vendltlone rerum ItJJlUrr:
corraf~m
pccunii m!lit l u~ouico fi·
lio,qui \Ltl(llia: mcrciurn c.mlra 11 O·'
1.lbatUT, vr traicèhtÎ:lln Ùcr.rct. Filius
rralec.tltl:!m ~ecu l1Jam A.le:c.ll!chiaIn
\ l.!.
".
�18 8
C.lUfi'J 91.~:rll:. vnica
tr.Jlccir,rr,lieCtiriilg uc co ntraGÎl bus ,:x ea faCl:is,paucisan.
ntslocuplc[J[us dl:, obJitquc Ma{idia: princip;tlibusin.
graUIrarls Gallix codicillts, qu 'b l:ls AlblOi mUllIumur,
b.llld im pen :lti ... Vnne cÙ111 omnia eius bona vt vacanria
ti(cus iure caduci oeCUpanCl: intercellit Fr.lei[cus Barrho·
lomxus paler,o' peellllbm lucl'Umql1c omne iure peculij
profeCt'tJ! ad le p,·ltInere defend Ir, !ihlq uc rdorui poau·
Iar CllIHa tll.ULua, fuir dubium, an luel li omne in cauf.
wm peculiJ venil e dcbercr ,:w vero h[clls ulceedens iure
caducl, ex ludar p:mcm à profctbriis. P!acllit omne lu·
er~11l1 profeél, till 111 cnè " paœwiq ue, peculr) ius poreonUl
elle lure cadl1corum b , 111I[gue pra:h:rcndum. Die 24' O·
dobris,1 sn
j
R11.U1l.cc:num.tt:flulii hercifcglolf.inl cùm oporccc.C.dc: b .qu:t lib.&; loda/.
gorD.} \Idcln'luzlln 1.1.&,.
b ~um rccuhum r~ofc8:ltIum mortuo.fi/io p~cn2 iure: rCI nnc:;u ad pat:l:m1àcyiDr
tOlnlOlO nuhlu:J,nl fUI[ kplrarum,l.cùm oportc:t,1ll pnnclp. C.de bon qu~ libc:tu. j. (Ill.
(llUm lufbr per (lU3~ peL (on noblS JcqUtr.& 111 qu ,o. 8.
SYNMARIA f2};AE ST/ONIS YNICAE, CAYSSAE
91.
LI~crllfl/
pmmi.f profcEli li.e profiElitillm I/l'J adllmlt/mm dlCafur. rlfir/wlllr figtl/atim 'f"atl/or oplnlones. 6- q/l.e mlliorl alllhorÎlJ//
fit/cMI/lr dlcilur, n. 1. & 'l/tomodo h4 flHtCl1tJ4 mUrfo CO/mhan
dcbe,ml,polII/llr fi. 3.
4 Pater ln pte/lma profiElicta fil!! &WM ù/CYemmlo pOliorrjl (;I~ ,,41rmdt<1 fifèofimedmu IN b01fûJif'f il/Tl LA/bmat/lI: <7 I/owfo
proced't OP/nIO amigllorum. ntC IJabel /O((/m ,t'l/lIfrt.S Barlob, ~d
0P"110 Bald/:6-qllarr,no/llf rl11101flbrts dularatllY.
S PII&ÜCl1tü i onujllJ,pcçullllm profiEllful1lJ TIOtl ptrtintl Hd ffill/11,&
n.8.~/"m flntent/M' mmjCl oppl/gnal/rxt.in 1. 3.§.ftd "'·(1II/IJ.ff.
de mmor.2. f .annu. q/lodargllmmtutrJ drfjcilf,m/l1fJ (}lm 11I1X·
pllc'lbi/t.n·7·
6 Difpifrtio l.fifilÎlM tl/lu.c.dc bonis pro[mpt.ltc'l:l in pcw/loc,rJlrmfl
'1Ie! quafifit bod/( comEla,Jam'('/1f prelllio profi[!jào mt/ml r(,.,,,
hodu /1fcorreEla. BOfIajolll11J dimnlur'1laC,1fJlill, in glll/lffl d(fil»'
EltM de i/lrt comml/n; POltft I",bert !;ercdcm ab mtt/rl/o.
J
Q!.AE
-----------f2.f AE S
Tl 0
YN J C A,
G.uifJt 9 2..
N qua ql1idé quxfl:ione lIlucnio quat'lor pnn· [
cipaLcs opiniones.Prima t fllit b1olf:r ln 1. (lm,
oportel. C. de bOflÎs 111.. liber. vt lucru l1l olnne
ccnfoawr proft:ébcium:quam feq UlCLll' .)pecu l.
in till/t.de ù/d/àl< commllntblU, in §jùjltifllr vidtre. in '1Icrfic.CfllidJi atter f/iorum ex f~ltrn.1 pmlntll
Hcrd/IIS. Sccunda.opinio fuie BartoLi ln l.'1. §. nec rtiflrenft. n. f.ff
Jreo/M. vt med ia pars Lucn mbuacur opera: & indufl:rix IiIiJ ,&
dlcacur aducntici.l:alia pars Lucri cnbulttlr pecu nia: patris,& ruŒur profeél:icia.T cnia opinio fuit Baldi,md.t.ât oporttl .(} III ~/I'
Ihw/.ex frjl>lment9.in 10 .cap. C.dt co/l>ll.vbi r'-xando B:molu , dicit
CIl1 S opinioll~m ex fua ceruicc tanquam MlOeruam ex rouis ccI rebro progllaram,n cc il1ris cerro aliquo fundamenro, fcd.ruiHCJna potins diUllione munitam.Ccofct aurem ipfe quantum indufl.ClX 611),& q.,rum pccunia: proucntui rcibucndum lit non
polle id ccrra Icge diffiuiri,fcd toeum viri boni arbirratui elfe reItnqucndUl)l. ~rta prillci palis opioio fuit Ludouici Romani
III d..llllhtnt. ex leJlttmento. col.j.n. 13. vbi difl:inguie qUOlcuo r cafus .
. ~ia aut nominc parcis 6lius negoeiatus efl:,aut limpliciter Ilon
cxpl'clfo parcis nominc,aut proprio·ip/ius IiLij nornille & peri culo,aut cornmuni nomine, & pcriculo parris & lilij. Primo & fecundo cafu dicit cotum lu crum elfe profeél:iciurn, & cornrnunicand lm inter fr:ttrcs. Terrio verè cafu vule towrn Lucrum dici
aduenrJtlu1n, & proprium iplius IiIiJ. ~arto dicit diuidcndum
lU,xe~ opinioncm Barro!t[uperiùs reLaram. Sed cui opinioni poC1US he adhx rcndum,& qux maiori fulciaeur auchoriraee videndum dl;.
•
Opinio pl'imat'ifque ad rempora Bareoli apl1d antlquos gloC- z.
(Jtorcs & (crtbCNCS fuit magis frequen,s &communis,ql1am pof1:ea(ecurus ell: Bald.1lI l.cml/m.col. l .vàjic.qu>fro hic,pater dcdll Jilto
/11/I'Calor/lld mercl/nd/I1I1.c.fomil. hmifc. & pofl:rcmo RapllJel Ful.
gor.tnd.l.c~m Oforttt.in prj,mpio.". 3. vbi dicic opillioncm hanc ve1I0TClI1 cIfede lure, & in con[ule ndo & iudican do fequendam :
(ubllclequod ncmo huic Cenrcnrix conrradicit, nili bcob.Burri.
Aa 3
Bart.
�I90 ,
Cauff.l91..~xl1:.vntca
Cauf!:l 91. ~a:ft:.vnica.
191
11.1rr. & Ang. ~ ~ll1~amcnt.l aurcm hl1111S opinionis ihnr. quil
fl/enlo.c.de coll,ll.& in l.ommmodo.§.it1JpUlart.colfinat. & VCI'[ic.i/lxla
q\l1equld aequmr fill\IS ex re panis,parri qua::ritur. §fwwu11I.r/lo
pr~dl{fa qu,er/tllr,ftIIllJ I,,(r.tll" ex pteuma pa/m.C.de inoffi. tel'IItI. &
Jhl.per 1t1as p~rfln.noblJ I/C'lulr.beir I.ex re:ff.d" vfiiflfi iI4.1. Plrfir.
vbiqllC eum Cequitllt S:\lic.
"'lm,1Il prmLlp.l.plmM".§. ft qfjs mmiJfmj:ff. dr 'till & h./b'lnI. &: c·
~arrJ. opinio,fuit conCidcratio (ohus Rom.ni in leQurlS nec
[l~m qlli~ peclllium efl: quid vniller[ale, rccipicns :wgmcl1!ul1I,
focI\lm fux dill:inQionis Imlcni.qll~ndoquidem iprcmet Ro~a
& idem nihilominlls permancns,l.pwl//Ilm nifcill/r.jf.de pUNI.I.pl'
nUlm J.confil. 469. colj'!tllt,ingcnue fatetur opimoncm fupradi,u"um.jf.de/cg,rl.~.vndr: lucrum quxCimm ex p:lrcrna peeuma,lO
t1:anl BarL 111 con[ulcpdo, & iudieando cnè [equendam, tanpecuhllm filio eonccfia,peclllij incremclltum fir,& cius n3[UIJffi
quam venrJti.s fubO:al1ti~ in iIla [ubCiO:cme.
alfumir,l.etiam.Cdr irm d,lillm.l.intcrflumm. §. cùm Î/1lerffdc pAf/.
Has t opil11onum diucdiratcs conciliarc primo Ilixus cO: 3
dOld/.lfi conllrNmt §fi nuia,& ibi 110t.Ban.jf. lit plglJO.aO.
Ban ln 1. [.§. mc (".flrenfe. col.J. n. ~. & poO: eUffi laC& Phil.DcClus
Secunda opu1Îo hodie maiori [cribcmium calculo, & 3urho·
in d.!.llIlId. vr prima proccdat, quando filius c.t lucrarUi cum perirate fulcitm.eam namquc comprobntllnt pQlt nart. Angcl.Sali.
cUllla parctl1.l, (ine opera aut induO:ria [ua, vel incommodo:
Paul. d~ C~fl:r. Phdip. Cor. i" d. /. ,i,m PP0l'w. m princip. Dari. ae
tune cnim lucrum omue merito dicitm profeQiriuffi. [cd fi fiBal.patUm IIbl eonll.:1I1s,& Alcx.la(P.lUl. de CaO:r.&Decilll,rt
hus lucratur labore [uo & indu!1.na,cx pecunia parerna,tUlu: luJ.Ii/tld.C.de coIlM.Ludoulc.Roman. i" conf 46 9· 'il/o.ld primJl1'J fil'
ceum diuidi debcr: &. quod amibuitllt pccunix dicirur p!ofcpo}il.f cDnfilltaliollis. vb;. dicit 111 con[ulendo non cne rccc6cndum
t1:U:lUm, quod vero mbUitur operx & 1I1duO:nz fih), dicitur adab opinionc Bart. in quo elle folet [ubll:anna vcm.1tis, & B3rtl\
ucmitlul\1 , & en: propriuffi ipfius fih} , & ifro ca[u (i decemi faSocinus, conf pl. cimr prlml/m. co/.llnlrptnultmJll. verf arca [tlr~.
CIle pollir, & [eparari boni viri arbirratu, qllantu lucri operx,&
dtlm & Panorm. cmf 306. circa prlml/rIl dllblum. & opinioncm
il\duO:riç,& qu;;'tLI pccuniç tribui pollir , tue procedat & habcat
hanc B:rtoh attell.atur ~ommllnem Philip. ~neus,jlld. I.I""
locu rcma op1l1io Baldl,qu't fuir ongioaliter Jacobi BU[rigahl, vt
O!"tet. In pYmc. CD/.I. tI1'UCrfll' AHltm UnM~ opin/omm ucobl Bumg,
arblmo IUdlCÎs perfpeQis dlligércr natura eauffa:, & cÎrcltlt:lIÎls
& feqlllcirtm, 1"ia illa 1JiJett;f magis (OmmIIN;s, (} qlldm'libiqui
rotÎus negori) fiar taxatio,& ltquidatio.fi vero non pollir id comfi'?'p" B.rl·ftbl (O"lttns Iml/it, tam ÙI d. /. ci,", OpOrl(I.& /11 I.JitJi
modè arbirratu boni viti definiri , tunc iuxta·comuné opinioné
deum.§fi pd[fl/s.n.J. if de p,/C7. & in 1. I.C.,ro focio. '1":,,,, 1II/lIll.t,
Barroli lucru omne diUldatur, & pars vna rribllatur pecUlua:.&
tic duoblls jratYlbus,in 2.. tjlltljf;onc. Hllim opinionis fUI~damcma
3!ia op~rç & indull:rix fihJ , &. procedat hoc ea[u opmio [ccùnda
funt tI1 /.J.f! Ad /tgtm F.t/cit/i,rm. ae eti.lnl quia hrgllbrc dl,VI
(uperills relata.
quodfiu) labonbl1S,:mr fortuna acecllit hoc in aliu1l1 rraIlSfew
~cd di ~ cnarrationeiltius liris fuilfcr dublu,quctna opimo po'
dia.ll.dml D,orut. & Inlil. P" 1""s pa IJ nob:J .tr1I1irÎlur. §'1M1~
m~1 [:qucda eff:r , m~iori fuffragio probatumteO: 111 hae caul'!!l, 4
Alitem ex ,"r,dreffi,qucntam in focietarccOHtt.'éh, li vnm pccu.
pnore o.pl.monc PO;lUsfcquéda ,& lucrii omlle pl'OfCQltlll hac
mam , alte~ opcram ponat , mcdla pats luni ci qlll poruit prcu·
ln re c.lle IUdlcandu, ru qUIa penculo patns traieQa fuerar AIellIam mbUltur,& airera ponenri op~ram, 1. 1. C. pro jil<lo.lun,1.1.1
xandnam pccunia, une lahorc fihJ , qUi Alex.lIldriam non fucrat
non!lIerlllt.& /.ml1J dN- ·" .Ji ,,. ((tmltl.ff]: pr%m. nam pkrll~.
'
profefrus, [cd Maffilix cxpcQabJr nauis in porru tcditlll11. Prxql1c qllod patllln0111) d~cll.·,()p('[.l
& indllll:ria lùl'rlcll1r,/jôCllI4f.
rerea,
\'t prudent:r animaducft.it Salicct.iJl d.l.arf/lN'.iJl ; .tjll.tjftOffpro [nCIO: nam qll~ndo '1t1C tallU dl: Illdurln.l (OCI) vc pll1l ron.
m. C.fomtli.( btYCJjè. opimo iUa JacoblBurrigalis, Baldl, "c etiam
fcr.\[ [ocleurl, quam IrC' pCcum<l . §. tic 111.1 frn,. I/'.fllt. dcfoll!'
illaBal'toli proccdunt ex quadam a:qulr.lre, contra regulas Il1ris,
laft.
.
ne mtcr fratrcs ori.ltur l11uidia, & ncfr.lter, qUI lucratl\s cil:, lu, Tcrriam opiniollcffi tenl11t originalit(r Iacob. DUtrig.i"d.l
gear,v ldcns Offine luctllm,quod [ua diltg;cn[la ql1a:(iuu fr.mibus
mm 0pOrlft.ln prmClp.qucm pon:ca funt [ccuti ]laid. Ibl,col.;.1'IIpc.
commune lieri. & ne hac de eaulf.l tilt) deCidcs fiat & [cgniores
9'/<lro ,pMer afslg/1<I'llt ft/tO m pecu/mm mille. & ln aNt/mlt. ~x Ilj/•.
poO:hac in eommifll parcntlbus uegotüs explic30rus, ex qua-
ft:
dam
•
�J 91.
CaulTa 92.. ~xll:.vllica.
dJm xquicJCC & bcnigll.11uris incerprecatione,comra iuril corn·
muni~ regnlas admtll'a cil: Bucrigalis, Baldi, ac eciam Banolt (cnremi.l. q\llmuis reuerJ lir profcél:icium, & comm unicandum
~lIèr frJ.rnbu ,dl4./l.(,r/um.C. dcro!!.fI. qua: ratio xquit~ei\ conGo
d r:leur qUJndo irfc fihus ClIpcrll:es dl: pani , & agirur de collaclone inter t'l'acres: tlIl1C eum une dublO Ceru:lnda ell: opinio ilIa
BJldi & XqlllC.l' nartoli in cafibus ruis,raéionib. pcc Saliccc.addu.
él:IS. am & Doél:orcs,dum rem hancdiCpüranr, idagunr,veccetunlnae qUld filius,qui opera & indu (hia CUJ. ex paccrn.l pecunia
lllcrams dl:, fratribus in dlui{io ne hercdicaeis pacernx conferre
debeac,quo caru meriro xqllir.ls illa :lcrcndi dcber ,dlln ipfcrncc
filius,cuius opera vcl indufl:ria lucrll procefTit, fupcrf1:es lit, agar
& petac id IllCrLlm, vc adllcnricium libi prxcipuum conccdi. qua:
urlQ cell'ar in hac callff.'l,in qua defu nél:o lilio, firc us parrcm defun..:tl ac liberos ab co lucro 111 rotum excludere conatur,& ideo
ccllàflr ratiol1es omnes Saliceti. Imo rationes , qLllbus Doétores
magls communircr admirrunc opinienem Bartoli & RaIdi !lnngum contra fiCcum pm patre, & eius liberis : vt merito hoc ca(u
conrra IiCcum utludicandum , pra;Certim cùm à Modef1:ino te·
rponfum UC, in dubils quœf1:iombus concra fiCcum effeiudicandl1lll,l. mil p/lto.jf. de lurfifèi. & xquitas maxime: in hac caullà id
fuadcar ,cùm à patre pecunia, ex qua lucmm hoc proucnit, Cot3
profeél:a lit, ncc œquum Ut patti: , à quo pccunia proccllit,&clUs
tocam progcnicm, CUIUS cauf!à tot fumpws & labores pacct fi
filius perrulcrunt, ab illius pccllnia: incrcmenro pcnÎtlls exclu di .
licquc hoc lUS Albinagi) odiofum , & contra iuris co 111111 li nis re·
gulas Gallia: morjbus rcceprllm , & à francIlèo Gallorum Rcgc
h.lUS nomil1ls pnmo , conrra antiquam huius Prouincia: conCuctudincm,ac morcs,conltirmione nouifTima, rumlllo CÎus impeno imroduél:ulll. vt merito in dubiis & ambiguls qu:r(Honi5 hm concra illud Ut llIdicandum,pra:fcrtim t cùm publicatis bonis fili) pecuhum profeél:icium neutiquam pcrrincar ad fi (cum,
Ced pam f.'lluum lir,& imegrum. Angel.in lJifljfIJ, col. J. n.J.f.J!
d.rmllo mfiEl.vbi concllldir pecuhllm profclUcitim non rubhcari
cru filio fUllTct concclTum cum porcll:atc donandi , & dlffipandi
Illud: quomam in tali mandato Don intelligirur de dchétis cogitarum.c:lI1dcm rcntenuam feqlluntm Bast. Alex. Llldoll.Roroa.
Ioh.de Imol.Palll.de C af1:r.& Doél:.commllnitcr ln I·Jifillita.§·fi
de vtéhgaltbuJ ..tf. de darnm. tnfiEl. Bart. & ribcnrcs ln I.ft qu/!i~
IlIoMS
CaulTa 9 2..~œ(l;.vl1ica.
193
,.nlam.C.vllde vi. & probacur hœc opinio t ùll:ftfiliUJ IUUJ. C de 6
pOllis proftript. quœ lex licèt hodie in peculio ca!l:renli vel quali
fit correél:a, cùm pofsit filiusfamilias hodic in caftrenu vcl quali .
habere heredem,in Iw/benl.de hmdlb.ah intrjl.§. 1.& ill AHtbent.in
fi/Ccefsione. C. de filù & legitimù liher. tamen in peeulio profeél:itio,
in qllo filiu9familias hodie fieut olim,l1on porell: habere heredé,
dlrpolirio diél:1t !:ftflitu.mancr hodie incorrcél:a, vt declaratLud.
Rom.in d.§ji de velltgalih.col.4.n.1 5.Imol.&Ccribéres comunlter.
Sed huict fencentix non p:ltlUTI cocradicit text.inl. J .§:fod v-7
tr117l1.in verfllCtt aliqllo C"fil peCl/litlm .dfllll'" JPdfet.Jfde minorihlH
~ 5.4nn/J.qllem text.dicir m ir~bilem nald.jn !len.C.qlli b01Jl5 cedert pofi.&in t.etiam.rDt.2.c.de execulÏ01It mitldical4. Alex. & Ioh. de
Imola,in d.§ji de 'lJelltg~!,b.pc r ql1em rcxt.co ncludullt Doétores
commllniter, pllblicatis bonis panis non cc nreri publicarum pcculillm profeél:irium filij, ideo non poffefi{èum illudoccuparc,
[cd Ceparari deberc à bonis patcrnis,& filio con(eruari,vr probar
illc tcxrus , qui direél:o forrirer oppugnare vidctllr communem
conclufionem rllpradiél:am. Scribenres laboram admodlllll ad
dilfolucndllm for tifTimum hoc argumétum , & ~deo in diller(as
feDtentias difl:rahunrur,vt vix ceHi quicquam firmenr. Nam inprimls Cy uu s in l.tria onertt.& Bald. in t.dlCimIIJ. §:ft pater.jf. de exlufal./II/Or. quorum (cnrcnria magis communitel videwr approbari,cogurur illii textum coarétarc ad publicationem bonorum,
contingenccm ob deliél:um parris,quo patria potcItas nô dilToluirur.At Romanus in d.§ji de ve[ftgalth.n. 1 6.erfi lIidearlll" inha:rere opinioniCyni ~ Bald.nihilominus conc1udit torum oppolicum ilJorum.Sed Barr./n d.ljifillujfde damminfic7.& Ang. non
libencer admirrunt rcfinél:ionem illam ad Ilium rcxt. (cd limpliriter & generalircr ilium inrelligllnr,in omnf debito, liue ex dcliéto,Gue ex contraél:u dcrccndat.Bartolo conrradicir Salic.Cyni
opioionem fecutus,in l.pm.C.qul bonù udtre pofdiccns Ba rrolJ intelleétllm cITe colltr.1 omnem xqlliratem,& iuris rigoré. GlIillcl.
dc Cuneo ù, !.I.§ .alimûtioff.tjll.lI1do ,,[110 de pelllt.ann.ejI.Fuir in alia opinionc,fciliccr vt publtcans bonis parrisCummo lurc lit public3rum cCÎJm pecll lml11 profcél:itium, & perrinc3t ad fiCcii per
rcxt.linglllarem IJ'J d.§.aliena/io.I;tOo §:fod & fi mmeff. quildo4éh~
dt pecHl.nlJn.ejI.fcd ex lluadam xquit:lte cogltur fiCcus illud pecu·
Hum filio tc!l:ltllere, dummodo caucat de dcfendendo ) & conferuando fi[cumindcmné adu rfùs pcculiares creditores. & hoc
Bb
modo
�19+
Call(\'.! 92. ~xl1:. vnica.
modo dlClt proccdcre rexc. In 4. §.
vtmm , qui diretlo oppu·
gnarc videcur rcxtu,;", d.§fld etft Ymrtc.qucm Incclktlum fultfecums Bart.dum refpQndct conn.ulo d.§.(td uji morfr.Bald.auecm
in d.l.ttt.l1v.col. II .C.de rxuut.m //Id/cAt .•. fuir in ali.lftngulan opinione,vr id ~() pllblscari~bonis paeflS peculium profetlltium non
ccnlê.HII[ pllb hl .ltum,quol1lam 111 mmo IU,tlu fils) 111genm infelll;iurcm p.ltenl.lm,pccuhulH loco nlimemorum libl pro (olatio
conCCdlWl' .l le~c. In qua (cnréq,\ fUIr en:!I'\ Bald.m d.l.penu~I,.C.
' 1/J/ bOl1lf ~(dm prffdum diclr hoc ca lu ,hoc cil:. bOO1S parris publi,
'atis,tihull\ 111 pceul io prxlèrcndum cr(dleonbus patctllls : alij
vero dl 'ur fihl1ll1 prxfc rrJ non yt proprium libi habcat,{cd vr de
pecuiJo pceuli,mbu &Clcditoribus fatisfaciat, adco vt li non fine
ercdlrorcs, lifèus Illud h'lbC:lr.1I1 qu a feméria fuit Salie.1n d.l.pm.
Ex q lllbl.ls manlfcllum fir,dlfficile c(\è, & .ldhuc inexphearu
ar~u mClltllm s1tud,& colltrarium d.§.ftd v/mm.i ll cuius cllffolunUllc f'llb Llt,,~ .ldmodum vanant,vt fcre iuxta Illud Tcrcmiannm,,Q,:!,at CdP I.f,/Ol renfH' rl'pe~ialltur. T amen cu III III hac cauffa
non (jt pubhcaclolll5 qua:fho.fcd iuris Albinap;iJ, quo lurefi(cus
occup,t bo n.l,noll iure confi[catiolUs,vcl publscatlon is, Vt quidam1n l1.1e C.lU(f.l dum fufFragl:l ferccnt,cxlllimbanc: (cd occupac vt VlcamÎa,!Îcllt abu n de dlétulll fUlc,& prObar\1 fupd caur'.qu. l.ideo .lmpliù , no Inlillo eircaim cllefrum d·§.fèdvlr),m.
cùm cxr!'J.cau(fam nollr.lm lic. Sed eùm iure Albcnxoccupct
fircus bon .l Albllli ,i n rcgno vacancla, Vt d ltlum cll ,ideo non pot ell Ii.fcus peculium profctliriull1 oecupare : cùm inter vacal1lia
bona lllllCl1ln ncqllcanr.SlqUldem !lIa fo lùm bona dleuntut vag Colmi.! , t sn quibus defunfrus d c iure commulli potell habcrc
hcrcdem ab Intcrr:lto,vr probawr in l. l .m l,'fJACali,I.c.(hbmù V4CJnllb.ilb.1 0.& Ibi 1l0t.Bald. & loh.de Plac.& Paul. de CaO:r.ml.
'Jllld.tm trfl-amtlo.§ .qllottmsff.de Irgalt! 1. Scd cùm III peculso profctlicio filsusf~mihas non pollir h aberclcgitimull1 hercdem, criam lure 110utllimo ,rcd ple no iu re perrin car ad patré, à eUlus dom inio nufquam flllt fcpararum : d.l.cI,m oporici. In prinop/o. & ibi
poO: glofsa norant [eribentes.& mj!il.prr qllàS pc~(on,14 nobù dCq/lÎritllr.§.f1NCI//Im cjf. vnde dcfuntlo fi he p.lter i Ila oecll pat,iutc peculs), V( à fe profetla,ac idce paeris, nOIl fih) diclllltllt bona,&: in
quibus hcrcdes parris ,non fili) (uc ccdullt ,l.artllm./jilt.c. c.f/l1l1l.
herafc.noral1c Batt.Bald.Salicet.IaC & eomm unltc[ (cnbent. sÎn
1.//1114.& in [jiliA.C.de collat. ideo non porfum vt bOlla fih) vacan·
ria
pd
•
ra
Call(fa 9;·
19 f
ri~ pcrtifcum occupari,(cd perrine nt pleno iure ad patrem.quod
criam 111 hac cau(fa faci liùs admlttencnlmerat,quolllam ex ;ttllS
huius cau(fx liquidè con!labat, Barrholomçum p:ttrem , orones
ruas faculratcs dl!lraxi(fc, vt pecunias tillo ad mercal~d um mmifirarcr,ach:è vt perpetua egelhrc ellm oporrerer labonrc,li profetlitia hac pecunia pri ll aretur. ~are placuir maiori fu(fragio
Ji(eu ab h uiu[modi pecllliari peeulll:t,&ei ll s lucro penirusexclu.
dendû ,licèt nonnulli lucrrl dlllidendu inter /ilèu & patré exifb
marent, fequcndo a:quitatem B:utoli. Pronunnatum dlc ~+
Otlobris,1 573.
CA VS SA
93-
H ILIB ER TVS & Claudius Srephani crcdicorcs mille [cxcencOl Uaurcorum Anconium Ra[eafslu debl co rem
ex eorraétu iudieio Profene[eali qbligaterio oppignorâr. Inrercedunr tcphani. Obligarionis cauOa péJéte,debiror eorraél:us obliglcorij :wriquaciollé diplomace imperrate accefforiè poll:ular,quod Francifcus eius pater fi·
lio impubere & in pordl:ate eonll:iruro ré omne ad proprium rraél:aOèt commodu,& propiam l1detn Srephallis
adfirinxiJTec. Lire tam fuper obligationc q uàm rdèripro
conrell:ata,:lC cauffa per appellanonem ad Sel1Jrum huius Prouincix deuolura, pronüciarum dl: Srephanorul11
peticionem,ad bonorum Franei(ci Rar..·:tf~lj patris gene·
ralem pigncrationem auétionemque decreten.l adlUl1gendam, vr ex obligatione li bel 10 date pererent.lmerim
refcripti IJricula dJiferebaturad euemum diél:a: pignerationis.Sed nOl1dü difcuGionis lICe rermw;tra,Honorlcus
Salloeane lararum veéligaliu redemcor publieus,dimidla
Jataaducrsù diélos Scephanos,apud lummosveél:igaliû
illdiees peClir, mpbiliaque opplgnorat. pJgnoracioni intercedür Srephani,caull'aque imereefsionis dicunr,quod
valde fonnidenr mille [excemoru aureorU perditioné &
Bb
2.
per
�CaulI'a9 ,.
perhorreCCaMC, FranciCci balla prœdiéb,:x:ri alieno vix
Cufficiam,nec :x:quum lir,vecum nominis detrimento,ad
hoc incomodu lara: tripla: pœoa accedat:per iniquumque 6r.& pœ na remere litigantis afficere eum, q ui incemeriraeis reaeu llondi'i iocidcrir , pr:x:Certim cùm illi non
poesie :lue culpa,<lLlt neghgéeia i mpur:ui ,quominusincra
anntilieé cermin;; fl et,liee perorara, & ad ampliùsdeliber:lOdli reCcruata:à me deinde enarrata,placuie m:liori [uf[ragio /item inrerceCsionis Cu[pédi,donec caulfa generalis
diku(60nis bon oru domini Franc!Cci R,aCcaCsi Cuper :lntiquatione obligatoei) comraél:us) [uerie Senarus placito terminata • & inrerim omnem coaél:ionem publicano inhibendam 1.3. Iunij, tS74
196
•
cu
CùmPlouinci%
n 2 tuto I~t%
vetlig31 fi n ~ rc: mpori, dctcrmin:uionc :ab coqa.i
iudtclo rUpC.r:1 tU S d \..& de co ln quo vl8:US c ll:)cJi~i dcbc:u:,cui mÎDimt fwt de.
rog4.tû M3Jim6corum co nni tutio nc) quœ mahuis litl g:n or llm ae.: colluuorub.
111 fra udcm firci ncgacu Iltc.s: pro u :thcnt ium f:lUlùrn proulder. vide in quzn.
1
J
4
~
G
7
8
11
C aull"a 9 3 .~a:l1:. vnica.
19 7
"IiIlHl; venditor 11011Jit fllullldo , ira vI tmtor in tffiélu remll-
S VM MAR [LA f2J' AE S TI 0 ~I S vllicot,Ca/iff4 9J.'
Lata quid Jil & tin dllplex lalilJitficnlllùm fobJIa1ltiam, 'fItI4(.
cidms.n.2.
Lat..Jimpl.e 6- triplot quid babeat comulle,& quidJil pr~priu cuiMfiI;
Ordinatio magnijCDYu1l1,qllif permitlitNrffci & lita gabdt.rio.1irig4tIYibus lugatam Ilum vitra 4nnU1I1 ex compoJifo prolT4hen.
tibllS, ab vtroque litigatore ,Mente lite dimidiAm IAtam exiglf/,
liût cauJfa accelerationis pecuniot ffcalû jaélllJit ordinafio./Am/.
ob frdudem matiti; li/igalomm ex {OPOJiIO pYl/rahtn/üi {il/II/in
fraudem ffci, c1I1allduit.ideo cejfttt frllude aJfat ordilla/io. n. lo.
GabeUillitis I16n {onJiJerat ejfiél,1 aéfioms ,fi" quantitatt pe/itiomi
& de vtritaft huil# cmc/uJionis dicitur numero 11..
Latlf veéfigal {""..fit flZnalt,fequi debctfùum lIutborem, IJO( eflilJitljlflln ve/ ummfrillm litigAtorem.
Ordillatio iam diélA magnifcom1l1 ita temptrat~ inttrpret.tndA, nt
indebit? aliqMm affciat pœna.
LAJfliélo nlJll tjf danda aff!léfio,qua rlltionc multa contra il/ris (0",'
mun,. r'glll,uflatuta font.
Laudi",io fo/uto, re pojlmodllm CUic1A ,tmtor '1/1i foilleral 14UJ~
I l Li
Il
neat defraudatus tot4 re & pretio, poterit (epettre à dommo quoa
folucyallaudimillm.
Llfiscomejlatio jacitlata",:deberi ,fia itlS il/II'" exigmdittliunde
prouenit.
.f2.!'AEST/O VNICA, CAVSSAE 93 .
ri-~~~I RiuCquam ad qua:1Honis decilioncm accedamus,
~ _ quid!ic la[:1,& qua ratione introduéta,obirer diccn-
:i
dum dl:. EIl: aurcm t laca gabella ticis, in pœnam tC~~~t:o~ merc litigatium ad racioncm de cima: quineœ partis,
quanritaris,vd xll:imationis rei per iudicem petitœ. anciqui/Iima
Prouincia: couCuccudine incroduéta. Vt fnie probatum Cllprà callf
fa 57· qu,tjf. 7Jfli{4.N am quemadmodum olim calumnia: a6ho inrroduéta erat, qua: in partem dccimam !itis temere liciganccs
mulélabac,§. "dtC a/mm DmniA. IlIjlilut,.,de puma ttmm litigantlll,&
1
4NliJ.gomalttcr.c.de Epifcop.& cleric. 6' in §. ad eXc/lldendtH.in auth.
at littgiojis. ica & vctu!l:i/Iima huillSProuincia: conCuecudine in-
mflè luigances!i Cucumbanc,iure veétigalis laca: plcétunrur.
Sunc aucem veétigalis lata: t dua: (pecies,vt Dofiraces volunc, z.
vna fimpla,qua: lice 110n contell:ata in confelI'um dacur:alcera tripla qu~ deml1Jn lite concc.(l:aca habcc effeétum.Sed vcriùs natura
cllfubfl:ancia vna ell: lara, ql1am Cl1prà dcCcnp!imlls, qux inncialionc creCcicin tri plum:nc cnim qua: fimpla crac, tripla per acci.
dens. Nam quemadmodum vna cO: aébo Jegis AqUllia:, & vna
allia ex tdl:amenco pro lc:gatis piis, vellideicommilIis , quaml1is
dus condemnacio propter negacioncm cteCcat in duplum, Bald.
inl.con/ra neg,mttm.in prima q/ujlime.C. de lege LAq,lilia. & probalur,itJl.inde 1(eralim.§.h.ec aéfio ad'IeTs/II.fi. ad legem LAQ'l/lw1i.&
!.item ex mAlejici,..in verfmm mixta.& §.ill duplum.m ftlle.lnjlit.de
tlIiDllibuJ. & licuc vna ell: aétio depoftci, vel mutui contra dolo
ncgamem dcpo!icum, vel chirographum,licèceius condemnatio
ob innciarionem du plccur , §.fid & fllrti.iIlJlit. de lléfiOllibl<J. & m
4N/!lf1Jl.contrà qui proprium.C.de 1I000.numerat.peculf.ica & vna cil: Jata,licèc lite contell:ata propter ncgationem crcCcat in cnplulll. &
obid rripla appellecur.
VcriuCque t autem Jaca: hoc commune cil:, ve fi licigarores Ii- J
Icm traCaétionc decidanc ante ré iudicacam, laca !iue limpla !iue
tnpla,ab vtroquc Iicigatore, il1xCa fi;ttucu Cl1ria: Camera: media
exigacur. Acquiritur auté fifco ius veéligalis Jaca: fimpla: fiatim
Bb 3
vt
�198
Caulr:l,9 3 .O.!!.a:il:. vnica.
rcgiClrac:I rec!am:lrio ne,(cu pcritione : llcl1r &rriplœ, Illico Falla
JICI S conecil:atione. Albo ra men vel perfccurio non priùs darur
qU3m res lit iudicara, vccauctllr il:aemo quod incipin: SWllfmm,
'I.. t 'lutrlln'l/lt fiemt rtc!Jl1l.1t;OlJl1lJ in Ct/ri". nam laea,fiue fimpla,fiue cri pla non dcbeeur , nifi ab eo qu i vié\:us cil: & fuccubuie in hce, & de eo canrùm in quo viél:us cil:, 3 vié\:ore :ll1ccm 110n eXlgl·
tur.ideo fi peciCI ol1is pIura fune çapi ra ,& in aliquibus aaor, &10
ali IS reus fu ccumbanc,ab vcroque de co in quo quifquc (cDtentia
viaus ca,debccur laca, vc cauceur iamdiél:o llacuto.
4 SedquoniJJU crefcenec t l11aliria hominum,licigaroresexcii.
poliro Itrcs inlon gum rempus prorraheb:tnt, Vt Iara: (olurioncm
ditferrenr.vncle ad obui:mdul11 his callidls mac!JinatÎoniblis m:t~ni6corum ordinariol1c,f.lél:a (a lmis :U1J10 millelimo quil1g~nrc.
il.m.o rncelimo (ecundo,dic decimaoél:aua NOllembris, qu:r inCIplr, M./gmjiâ domlm/uipra in libro memora liLI, con(hrmucŒ,
vc li inera :lnnLI lis no fuent (cmentia cerminara,vcl fi j (enrcntIl
fu~rit appellatll,Vtroque ca(u pcndenrc Lte, vel appcllatIone ptrmlttirur fi(co, vel eius publicano, latam mediam ab vtroque Imgatore cxigere,quod graria fi (cahs pecunix cclcriraei s,expcllclldl
& propul(andl fraudcs & machülationes, qua: in damnum firci
/ieri con(ueucrant,il:acurum fuie. ~amobré in enarraeionehuius \iti s placeb:lt uonnullis ex parribus Curix cOI1(cr;peis , Sre·
phanOrUl11 inrerccllloncm ornnimodo rdiciendam, (utfulriscum
prxdlél:a magnificorum ocdinarione ,qua: gencrahecr loquirur,
ncc dif1:iogUlc,adeo vt gcneralircr lir lIltcl!tgcnda, I. I_§. gtlllllftItrffde üg"t.pr-:ffAt.cum limihbus allcgatis Ib/,m glcJfl.ln '1Jlrbl,l~
mjim1llm. & vbi lex non dlf1:ingUlr nec nos ddbngucrc debemus,
l.de pm,~jfde Pllb/w.1n. ;n rrm "fI. eum quia Don fuerar aplld Profenc(calum hs mG ab Ip(O Antonio Ra(catli conref1:aea ,& non
a_b hcredlbus vc\ curarotc bonowm Franci[ci parris, vr non pofilr lar3 CXlgl mli ab lus,cu m qllibus lis fUit conrcf1:aca.
5
Ec maxime cùm gabtlla theis non con{idcr~t etft.él:um alhonis/cd quanriraecIlI pecJtlonIs,vr volUI[ Bart. In 1. a/m qu.td.m. §.
(1'/8IUJ.ff. dt miljd.671JlJlnm i/ldie. vbi ad cJfcélum iun(dl!l:!ollls Ill'
fpicitur quanrum pceanu non quantum dcbcaruc. ex quo rcxru
lUferr ibl Barr. ad qu a:f1:lOncro aaruu dl(ponenm aél:o r m d~bc·
re (olucre (cx dcnarios pro hbra, de rota fi.lmma llris: quia rune
gabclla dcbetl'r in(peél:a qU:lI1tieare pemionis,&non dfeéluexaél:ionis.&lid:tPhiI.D cius non improbâdis ratio11lbus irnpugncr
codcm
Calilfa 9 j . Qg;dl:.vnlca.
199
codcm [ccc doél:riu2m hanc.Barroli,commof1:rérque n ullam elle
proporriolJ_em i~lli(dlél:ionis ad gabellam,dlllcr(am l~n6éque di(tJllrcm dIe r.ltlOncm vrriu(quc,rnm caulfa,rmn ettcélu,ex pra:iudlClis ramcn commuLJis (chola iuri(pru dcnria: comprobat opi1l1011Cm Ba rroh ,pra:(ntllll Paul d e C3il:c.An gc!.Fulg. & !a( ibi.&:
III §.Irlpilci.H. 8.& 9.injlU. de dc710niblu. BaLin 1.1. coü .C. dt fruéhb.
&I1tlll7" çxp-".Ang.& Jmo!.m /.1» CluitAtlbIM.§j". & lmo!. & l ar.
jpl.non .1I'p";'s. zn prl»ciptn.jJ.de trgau! l. Eandcm qu oque [cnrendam rCl1uir narr. in /. m offirtndiJ.C.de appd.& ilt 1. '1/11 tabu/u.ff. de
ptrris.vbi Angelus hoc quoqu c (cqukLIC.
Ego in cnarrarione huius lieis diccbam qua:f1:ioncm h anc clfe
debOllo & a:qllO, quo in gen ere pierunquc(ub aurporieate iuris
rciemix pcrni ciosè erratur, vr dicit Paul. in lJi flYIIUm'9 r. §.ftqui/IIr If,fe vl'rb.ob/ig.Nam cùm Srephani credirercs,aduersùs Ancouium Ra(calll ul1l ,qlli dl: (oJucndo,aél:iol1cm vtilirer inf1:iruilfcllt,
Scna~us huius Prouincix placiro, Seephanorum pcririollcm ~ d
caullam gencralis di(cuf!ionis bonorum domini Fr:lnci(ci Ra(caflij paeris pc-rcinere pronunciatum ea,die ~ 5.lunij 15 73. Nam
Anconius adhuc im pubc~, & in parcis vinculis conf1:leutus, haud
poruir Scephanis nexll obliga rionis adaringi. Idcoque ad Colum
parrcl11,( ce{i Amonij fiiIj nominc rem omncm rraél:alfer) obligatI OI1CIll pertIl1crc Scnarus ccn(uit: quoniam pecuniam in proprios v(us ~3cer conncrrerar, & /idcm propria Stephanis adf1:rill~
xerar . (cd cum faculrarcs diél:i Franci(ci pareis hypothecariis crcdlronbus,qu lbus fueranr (uppoliea:,l1on polfcnc fufficerc, idee li
pe~dcJ1[ c dl(cui!ionc prxdiél:a, Srcphalli cogcrcorur dimidiam
Jar:un cx(olucrc publicano,cllcnirct , (re pof1:ea ptO Srcphanis iudlcara,)ql1od ncque ab i pro F ranci(co patre,propeer eius illopla,
neque ab ip(o Amonio filio ob concraél:lIs inualidiratcm & rcrCillioncm, polfent latam qllam (oluilfent h abere f.1luam aut ad,
'
ucrsus hcredes r rancl(ci efficacem regrelfum,nec probablle lir
magnificos dominos de hoc carll cogitalfe,&Seephanos ad ex(olutIoncm dlmldlx bex,concra omncm iuris ratiollcm &a:qulralcm adlgere voluilfc : rum,quiatrale hoc veéligal tamquam pœ- 6
nale (cqL\l dcbet (uum aurhorem, hoc ea inillf1:um vcl rcmcrarium hngacorem, /';:'nczmllJ. C.de p.:nis. (cd cùm ance rem iudicaram cogno(ci h aud porsit vecr lie illiu!1Ll s vel remcrarius !irigator:id eo Ilec ante re m iudicara111 1ae:E veél:igal exigi potelt, vt
antlqulCus {umma ra Clone fuerac conilirucum, & vfquc ad orcliIlaeio
�Caulfa 9 3·~zCl:.vnica.
nationem przdié\:am [cmper ob[eruatum, cùm une culpa non
fir aliquis puniendum,t.ftnt CIIlfll, dt rtg.illr.lIb. 6. & c. nt j/illl plI
p4/r.& 'I):<or pro mllrito. Nam pœna eCl: vindi6l:a culpx) vr 1l0tatUl
in cfant .dt officio dtltg4ti,& in d.lfancimH4.
.
V nde Magnificorum ordinatio ita accipi debct & IOtcrprcra.
7 ri, t ne indebirè & Cine culpa aliquem afficiat pœna,prout atlice·
ret Srephanos,fi re pofl:ea pro eis iudic~ta , no? poffem id, quod
(oluiffenr pro iure Jara! recuperare , e([ctquc a n:lturah :cqulr3re
prorlils alienuro , vr lifcus lara: lucrum cum Ste pha llO~l1m derri·
menro co nfequcrerur,l.nam IJOCn4tllr~ ff de cond/ll. ind(I/1/i. I./oI"
pletari.dr rrgul.iurù,lrbr. 6.cllius "quiratii ra~iol1e mulra coutra lU·
ris communis regulas confl:ituta [une, vt multlS exemphs puR
gloffolro probar D ynm,in d.caf.locllpletari.& Philipp. Decius, m/.
in iurtff dt rtgul. itms. Nam fi inopia Francifci vcl annihilarione
contra6l:us Amoni) , Srcphani amiLlione crediti mille [ex cen·
mm aureorum afficianrur,humanum cCl: relcuari cos,[altem àro·
lutione gabeUa! pœnalis,qure alioquin Immerite iIIis inlligcrcrU!,
11 Satis enimt inforrunio principalis crediti affiigunrur,vr rdeuari
dcbeant circa [olutionem gabellre:argumeneo I.tam dtmm/IS.C,'I
Efifcop,auditn. Nam & roulta cOlma iutis rigorem,rarione huius
xquitatis incrodu6l:a [une, Vt in I.iure fo ccl/rfi.mff dt itm dOllum,It
hac ratione conera iuris communis regulas pupillaris racita non
adm ittirur contra maerem, ' 1 n. c. dl injlttM.& flbJ1illlt. Bald. lt
[cribentes com munieer , in t. pYtcib.... c. de impubtmm. vt meriro
ordinatio illa Magnilicorum ita moderari dcbeae,& benignèin·
terpreteri, vt procedat quando creruror, à quo pcndeme licelatl
cxi~iCl\r , potefl: illam habere r.'lluam in ca(um vi6l:oria: !iris, & ~.
la~ à vi6l:o reeuperare:nam &rune poten lifcusex priuilegiodc·
bitorem [uum ante diem [olucionis,publica veili r:ltc &neccffitl·
ce id poCl:ulate,exlgere,G verè debiror erae,v r llli prrefl:ee omncm
indemnitatem,l.I.c.de cond/ll/one ex lege.& ibi gloff,linalis, qnam
(equunrur Bald. & fcnbe nees communieer PC'[ tcxrum & ibl no·
eata,in '..fi conjf.rnlt.§, 'l'IOliuf!.[olt/t. ma/r/m. alioquin dmum C[l1
eum exigere,qui dcbieor non cfl:,vc1 ante dlci eUCllellffi comere,
nlllla pra:fl:ita indem niraee,quod lex abhorret.
Et in fimi li quando cmtor t remancree in effcé\:u defcaudaru!
9 tota re & prceio,quoniam re clli6l:a vendltor non effet folucndo,
ita Vt non poLlie pretium rcfl:imi emtori,rul1c cmtor [olucum lau·
dimium à domino pocel[ repeccre) Vt fingulariecr decclminat
Calol,
200
•
10 r
Cau{fa93. ~:dl: . vnica.
Carol. Molin, in confoet. PArt/m prim~ p"rlt,§, 11 , in 111.t~iOJl(. r8.
Il, 61 , ergo mulro magls poeerie cxcipcrc li rune proh.lblle fil' ~c
birorem,à quo Iara: veél:igal in ca(um viél:oria: rcpcrcndum cll.er,
non effe foluendo, ita ve eercum iam Gr rcpeccnd u:n J fi[co fi CI
[olueecnlr: vnde peecnti obfl:ae exce ptio , dolo peris 'luod r fl: irucurus cs, vr mcrieo diél:a inccrprcrario ad ordin aeionem magni ·
ficol'llm lieri debeae.
Prœ(errim eùmjn dllbium rClIocari po rTir, an dléti magnsfici
haberent ralcm condcnda: Icgis potcfl:arem, 'l ux maXllni gradus
men imperi) dr,foh Principl rdèru ara,vr pofl: Barc. volu ill Ang.
Alex.Fulg.laf.& feribcnres com muniecr ,m l.lmptYÎtlm.jf. de lIIYIJd/fii~11~ omniUM iHd/C.& an poiT'e m Camirali dlél:o fl:aru to fu a
{l:irucione dcragare,qllinim o eeiam vbi huiurce l'ci ealcill h.'~)UI!~
[cne porefl:aecm, ra m ~ n qnonia ratio artlin ationis IlIorü cell.le in
ca(u ifl:o,idco ccffarc dcb(!r cim d,(polino.ul,maffl17/c.dr "!pd.l.
~digm'§' 1(Mml'u.jf. de ùrrr p,tlron. Na raeio ordinaeionis fuie,'lula
lsr i"arore ~ \/ e diffcrrent vc\ d udercn t vcél: igat:s lara: (ohltlo ncm,
' proeraheba nc lires, & in 10ngi rTimum ecm pus llbs
ex "
compofiro
prod'uccbanc.vnde di 6l:a ord ination: confl:l~u fll m fUi,e,ve ~llfi
rr~ annum lis fcnccnt ia defin ieiul ella ecr mll1 ara, 'luod dlmldlu
vell:igahs !arre ab vrro'l uc lieigacorc cxigi poll"er·qlJ a: rario ccffa r,
eÙI11 ex .16l:i ~ hni ns ls eis liqUide cofl:cr, Srephanos nulla inrcl'1111f·
fione faél:.l (lllnrna dili gc nei a v ro~) Vt Iseem gabdlariam intra annum PrOrel cfca ls (enc~nri a , ad COflll11 vtilitJccm eerminarenc, à
qua pofl:ca fui e proliOCaell. vt \l ulh ncgligcncia, fraus vc\ ollu fia
poOèeeis impuc.1I'i.& quando t thrueu vcl co nfl: ifllt lu fit call!1':t 10
depcllendl (r.uldes, Ôl ma h tü~ l.ommu 111 , r~n c c~Il:1 nr c fraude
vel'malinrt cc Ille fhwn vc\ conflieucionis dsl rofieio. (. filg~l'"m.
at appell./iombuf.& ibl Panor, III 1. 11ola. tillu idC111 ln fl:arum,raei:>
poüùs aeccnditur tlUJm vcrba,Bald.in lJi ql"-'flruo.eolfi.vtlfrx lm
~pparet.c. dt f"rt.Barr.1n 1.(OII/ra.Jf.dr leg/blf". N,lm écllànre r a~ione
Icgis,ceffat Icgis dlfpolitio,l.qlfod d/Ellf'" & Ibl B.mffdt f,tEl,hqu,dcm rario refrringl t ditl:li hoc dl: di(pOlirioncm,l.wlJJ p,tter.§.dul.
Il!lmù jfde Irg<1ll1 1. ,Uue "c7Jo.& Ibi B,urffdt fAI:/mnld/ortv, ve merirà magl1lficor.ü ord\llario non pollîr bac caullam coprchéderc.
Nec eo rra dlcit, quod fun it lsm eotcfl:atio f.lél:a mrer Seephanos & Anronlll R.l(c.llllll.Na lieis t eoedheio qU ldé facie,v e lara 1 J
debeacur fi rco,fcJ no f.1Clr vt cxigl pollie ab co,qui nond u rCl1léua condcmnaeus en . cùm C onl1t:lli fupradiél:o fl:aruro eaueaeut
.
CCC); I,rer
co-
Il:-
�l..Ol
CaulEl 9l. QE.x{tvni~
cxpr [sè,vt lara exigatur [olùm ab co,qui viéhts eft iudicio&:de
co,in quo viélm fucrir,& llufquJm i viélorcExpcélarurcrgoll.
(tS eue nrm, vr cxigt pollie à condcmnaro , niG fraude & malida
vitra anL1u m lis prorrahererur • quia runc ab veroqut' lirigatort
dimidi,ll.l[;l cxigi pordl:.vt diélum dl:.
Nec f.lcilè .ld1l1ino,quod ex aducr[o diccb,ltur, gabcllam litu
l! 1\011< on{iderarc i- df"éluffi aéb onis,fed qua nrirarcm peririoOl!,
p"r rex r.1n d.l.cù,,, 'fll.dam. §.q/l olleJ ff.d, Il,rlJrBioJ1C omnium rMdiClm,:vbt Barr. & com n1unircr Doé1.hoc 1l0ram.Nam contrarium
probantl' III prc;dtél:o fbcuro,quo cauctLtr vr lara exigaturfolùm
,lb co qLll illdtcio (uper,tru s cft, & de co in quo viélus dl;. Arren·
dirur rrgo (cn rcnria,no n :tutcm ip(a peei ri o.Nec eCl: hoc nouum
i11 iurc,cùm in vcé1iga lib us cxige ndis rcgularircr infpi ciaruref.
frélus,& rci clléws, vr ex ln ll lris inferri po rcCl:. Nam in lfodfi bIt.
§.q!lld.,,"jj:dt co"d.c- dtmon(I.Ang.& lmol .lIIl.âuitallb. §.Ji.jf. de
leg"tli 1. qlllbus in locis conclllditLtr li Cl:atuto callcarllr vrdc
pre rio rci vcndirx [oillarllr gabella [ex tlcn ariorllm pro IJbra,no
[olll<:tllr nio de prctlo quod [upcrcCl: dedllébs [llmprtbus &ex·
pen{i I.S ic quoque li ll:atLtro cauearur, vr de quolibcr dt'biro fol.
uarur vc:él:igal fex dcnariorum pro Itbra, inrclligirur de dcbiro
quod remaner dt:duélo imervfurio:lhrr.per ilium text.i1li.inlrge
F.tlcidla ""brtllrjfad !tgml F4lcidJ4fn. Simtliter Gde legato folué·
dl !ir gabe\la intelligirur qua tenus Icgatll m ipfo effcél:u cft vtilc
Jegatario,A ngcl.illl.qlli[undl/m.prr il/llm /(xl.jfad lfgt'" Fa/ci"A,
Bald.Ang.l .. f & Doél.illl.non tII'IIplilu.i/J priJJâpjfdt IrgdM r.Hint
cCl: quod de legaro doris,Cl:al1tc prccdié10 llarmo,non d e berurg~'
be\la de quamiratc iplius dom,rcd (olùm de com modo rcpres.é.
tarionis,quod in cffeé1u con(equirur Icgara rius, Bald./n I·l· 'll/rf.
q"""""",,!,,;d de !tg_ID dOliI.C.defoLfo wtffi adu[fA legato & Ia(,w
d.l,mn _mp/ihSic quoque gabe\la qu a: ex forma Cl:aruri (oluen'
uenda cCl: de heredirare reCl:amenraria,non dcbetur 111{i hercdital
ur lucrofa. CJ~rc nf.I1II.fÏ;,.§ . il1 ""'pUlaI/OIIt.C. dt {fm dtllb","';.
probarur in ,tflthmt.de R"pJiiJ.§ji 'IJtrojJt[fmt. & ibt no rat Angel.
Sicquoqlle Falcirua non debetur nib de legaro va lido &cffe·
au,tli.d /''1'1/ fimdum.Ex qUlbus inferri poteCl: , gabcllam dcbc[i
<le co [olilm quod in cffcélu pcrucnirc: dt"bct ad cu m,qui gabcl.
la111 fo luic,vt criam nrmat Decius ill d. § 1,miti.
Prx rerca But & [cquaces.ill d.§. ,!HDflts.loqllunrur in lhru[o
c:xprcf,è ru[poncnte aélorcm foluerc [ex dcnarios pro libra de
ro[a
CaUrra94.~:dl:.vniea.
103
[ora (umma IitisJed Comitalc Il:atllcum nOll ab aél:ore, {cd à V I,
ao cantûm gabcllam exigi di[ponjr : nec de tora qu anr irare
!iris , fcd de co [olùm io quo quifqlle lirigaromm (cnrentia fupcrarus fucrit.nec gabclla liris,de qua loqu irur Bart.ill d' §''1"otlt' cCl:
pœnalis:ricut Iara,qucc in pœnam tcmerc liriganris inrroduél:a cCl:.
iraque faciliùs n:Cl:ringi debet & coarél:ari,c.ndta.dt regul.mrIJ, Ir li.
pœoales enim confricuriones non [unt adiuu3nda: , [cd rdlnn.
gcnda:,l.cùm fjllida1Nff.'/e Mer;; 6- pof/h.
Ex quibus concludebam veaigalc 110c iudicium lÎ.t(pcndcndurn crrc,quoufquc callera di(cullionis bonorum domini FriiCJ(ci Rafcallij,&lis [uper interinatione rc{cripti conrraé1us rc{cilla'
rij,fuerinc amplillimi Senarus pl:tcito rerrv,inaca. & Interim qux{lori ~rario, ac publicano omnem coaé1ionem aduersùs ct'phaDOS prohibendam , quod poCl:ca maiori (ulf'r;lgio comprobarum
& pconun CÎacum efr,die 1. 3.Ianuar' j, 1 574C A VS S A 94·
1 E M funao domino loanne PLlgecta filci primario pacrono,heredes cius
totius trime/tris honoranj {olunonem
per libellum petierul1r, cùm iprc ante
diem trimef\:ris extremum longè Je·
ceŒlfer.quxl1:ionis fuir an pro integro
trimel1:ri deberentut (a laria heredibus. & placu,c non Je·
beri,nili pro rem pore ' quo fuperl1:es fuita Siq ujdem labor & pccuni:t diuliionem rCClplUDt I.Sieo.ff.de 3nnuis le~:lt . Et Opl.
I.d icm funlto,ll.de oftlc.alfdT. licèt comm uuate rCClpl~tur a tènbcoubus,
1110 Bu roli iD
umen apud nO$ non obrcru.ltUr de confucrud ille.
S JI" N MAR 1 A
'1J11iCI,
J S
Car1f.t .9 { .
[ vfJfl4CJtfMffti df ùm m,aJ!Ïim
1
- -T-IO
-N
f2..J' AE S
if,VIJifotll/tm ditm ' b/fr111/ 'tint·
Merfa tD/Ùa 411"; honora ri" ,Id hrrtdti tra"fmittIl1l/.
Dt/lmBo mag/(h'lItll, "md/b/ld non dfbet/lrfalarrllm 111ft pro trm!D.
rt 'fuo dtfo"c1114 filftrjft1 foi/, 6- Ali dt iure IJO( prradlft,vrdr i",
fr'futmiblN numtrM.
LDWi, nD1t dicitllr Wlt;4BII ;,lIer pri"cipem,& flum mll!,ijJratflm:
idel mfJ da/ur
ûCAti!YI hq""4rù~ 1114gijlratuûm ,fid ofJiNIIIII
;_";cII.
am,
Cc
.t.
�Caufl:194·~xn:.vnico..
104
~ o,:nio liarl~/i jn 1. du", !l/nc7ojJ.d~ offic.~ffiJf.ltC(tJh cOlllmllllli, é!l'(1I1(1]lr0I1 firlbrnrmm calcillo comprobala, lamen in Ga"IH'~
fi mulllr d, (o>ifùrl/ldrnt.
.
Il
6) r
........
,JE S
r r0
YN Je A,
c.d, pmnrpilo,eodem Irbr.r:frin lJi 1/1" in faèrù.cir(~fnem.c.deprw/ll.
/uro,:fèrrnior rodan lrbr.vbi fa l:l.rium rcfidlli rempotis deberur he·
red,bm. ~am tcnrenriam Cequuti funt Guille!. de Cuneo,Ang.
Bald.Sallc.& Ludo. Roman.quos refere Alex.in 1. dtcm(i",lfojf J/
officio 4Nfor. ~a! opinio cft communis & frequentiori calçulo
comprobata,vt arrcfl:antm Iaf.Fulg.& Decius.
Nihilominus in hac caulfa fuit conclu(um falariu non dcberi
2. herediblls t ,ni~ pro tempore quo fifci r~tronus fUit in humanis.
Non alltcm pro rcfiduo remporis,quo morte pra:ucmus di gnicari [upercffe h~l1d ponlir'cllm labor &pecunia de iure diuilionom
reciphnt,I.Stio.,n prrncipio.if de annrrù /(g'lfÙ. ~ mor~ contingens
in per(ona locatol'is non pro~c hcredibus , ql1oml11us minuarur
faLarillm pro r.1U remporis, lji v no. §. c/lm quidam IJi 1""fil/dI/m.
3
10r
co.!. dt qlli. §. Îtldr_>e. jf. de reltg'ojiJ & fo"'lIbU1 fme,. Sed a:qllum
ll1inimè vidctur, vr qui pcrficerc non poruit loclrioncm
vcl operas prxftare qu:J.s promi(erac , habeac inrcgnlm [.11:1rium , diéln. §.Cllm 'IlIid4",,& ibi ncrant Fart. & poél. pro qua 0pinione faclttCxrus in Um fihclar,bM.& t.!tT/IIIt.§.jn.1n
C. ele·
trogal.milJlilr.anllo
r 1. . vbi !1:ipendi,l non debcntur hcrcd,blll
port morrcm defllnfri.quam opillloné fllmmopere dcfcndir Raphael.Fulgof.in J.l.diem fona" & anre eum Petrus & Cymll, Vt
rcfclr BJld. in ["p. r. 1rlis diwl/r DIIX vd Marchio. in vjib/lJ f(lId.
quam (cntcnciam eriam [ecuci funr lacobus Butrigar. & Salicer.
& ante cos Berrrand. de Monre Fannio vt rcfert Alexand. in d. t.
~ilm.ff.de officio aJfeJfor.Er ql1amuil durum fit conrra comn1Ullcm
fcnrcnti:tm, veLut coutra Il:imulum calcltrare: r.lI11cntvc lcélè & 4
prudércr animadllertit FliIgoUndrc1.t.dmn fonElo.n.o.comrnunis
Iila opinio de confuerudine non [eruatur , nec diCtinélio quam
fleir Barr. in d. §. Diu/il, imer magifl:ratullm officia, qua: habenc
dignirarem & [cicnriam, & alla qux principalitcr laborem conCidCClIlr.quam difl:inélioncm fequulltur communitcr (cribences.
Nam 111 GaUia dcfnoélis magiftraribus l1:ipcndia prxreriri temparis duntaxat pra:ftanrur,nou eriam refidui temporis eofl morrcm ~ & maximè fupremarl11TI clIriaramconfcripcis, CUal eriam
ilUs l'iucntiblls honoraria non debeancur,nili catione [eruirlj , &
Iaboris,(j rqu c nccetrarium Vt (criba: curia: reflarione liquida appareac , Curix con[cri ptos Legitimo ac coo[uctO rempore in[eruiflè. Er cùm hxc qua:fl:io iterum cuenilfer in hercdi bus domini
Anroni Gautfridi Regi) co nlili llri),diéla: Curia: Parlamenti con[eripri , cuius hcrcdcs rotius rrim cllris il:ipcn dia pofl:dus morrem rcèeper.lIlC,Cllm ipfe ante fincrn rrimefl:ris longè deccfrtllèt,
&in cxpunélione rarlOcilllorum generalium llUlus Pl'ouincia:
hacdc re conrroucrterccur,pJacuir curi;e folurioncm admicrcndam pro rem pore quo Gaufti:idns vixit in hUlnlnis, & pro rcfiduo cemporis pecuniam ab ci liS hercdibus reperendalTl , vr conlIar in rariociniis gc:ner;llibus ann-i r p2. CXpllllèl:is in càmcra
ratlonu m r giarum,anno Dominij 157 j.men(c Dcccmb.
l,Je
li",.
c./IIJf.t 9 4·
!cet ' ure cOlllliru'um lit & aduocatis fi Cci velut iu priJ
' "kgiul11 i cOllcclrUlll,vt li fatalé dié obicrim,vniucr..
,' . C~ toeius :lnnl honoraria ad hercdc~ (uos tranCmirtanr,
ve Lco11l~ lmper:l.toris cé fl:itllti Olle ad Dio[coru pra:fcctum pL'l:tOrlO fcripmm cft,in I.pojf dIlOJ.c,d,· IIdl/ocat.dlllttfor./,..
d,coCUI lccedit tcxtlls,in 1. 1.§.DÙIfIJjJ.de v.:rzù &rxlrordrIMrrlJ'"
gml. per qnem élcltltlit ibi Bart.illud ge llcralitervcrum in omni
ma grfl:roltl1:pro qua opinione ctiam allcgatnr textus,m 1. malr;ruI,'.c. de"gml. rn reb. itb,. a. vbi ql1:lndo modtm vntls cx numero
ducen.lriorum ,cius laborum fmélus fuccclfores habem.& /11/.1.
§. 'mperrloriflocari.
Oaulfa 94 · ~a:!1:.vnlc:l.
t
Er quamuls inter Principcm & (ul1m magiftraeum non diC:leur Joc:\rio, ncc decur aélio locati pro ftipendiis am honomiis
debiris magifl:racibus,fcd officlum iudtcis,vt concllldllnt Philip.
Decius'& Cmtills Junior , reprehcndenres lafonem , 111 eli. dllm
!unao. & Ba rr. in 1. I. /lf prinapto. jf. ji mtnforf"fimmlodllm dixlr.
& 13:tld. in 1. 1. C. de fi,(frngilJ. In 1. 1",e(ftOlJ(. Panorm. If) (, q~/~
illdlCamU1. {ol. 1. de pr,efiriptio19ib!l4. cam en certum cU- otncium
hoc iudicis, xquimc muniri,!. quod Ephefiff. de co q~gd «m/o-
Ji
co.l.
Cc
3
CAYS
•
�106
Caull'a 9 r.~:dl:. vnica.
Caulfa 9 5 ~:Ell.vnica.
~
r
.
\
CAVSSA
AE S T 1 0
r
1. 0
7
l,{J C A.
CAuffi 9f·
95.
Obi!cs habences t mcrllm &:. mixtull\ impeliull1 &:. omnem iun(diétionem,licl't Ille 1cu US 1
Blancardus habcbat in d,él:o loco NcolJrum,
V AE RIT V R an Neolarum
nOD po([UIlt ear,lnro ad(cribi, & collariol1lbus
vniuerfitas potuerit pro pria aucha·
dccrcco ejuit.tis vcl vici, in quo habcDJ: illri(dirÏcate bona Petri Blancardi domini
ngi: quoniam vniuerfitas non habct aliquam illdiLti loci, à plebeiis reccns acquifira pa· '" rifdléboncm,aut potdhtem (tatuendi in ipros. vnde cùm perrogi catall:ro,& collationibus adfcribere.
na varallonim non fic [lIbd,ta vniuerfitati ,ideo non pocdl: vnian vero Curi:!: authorirare id elfer fia·
llerfita~ illts indiccrc colJcél:am,auc mllnus altquod per(onale vcl
mixtlll11.
vc firmanc Chri!l:oph. de Nidlis in Ira[14111 "'II/UTllm, il,
tue.ndu.Cauffa litigata,placuit ciuitarem id
polfe':fed
'l)er[ 411 IlIIllm lIobilt! ~xCllfrnlHr àml/nerib. qucm refere & [cquicur
aurhoritate CUlix , vno ex Curia: conCcripris in eam
Srephan. pere.cm! 14 LVtJiS dl/ob.col. I.~. 3.& 4.COII!zo7.pro rifpOl1rem de1egato confl:ituendum. ex rem pore , Calend.
jimlftcttndd.col.l.n.2..vol.I.Nam in i!1:is nobilibus cadi: e!1: rario,
Septernb.157o.
qua: dl: in Eecldia,& forenfibus.quibus no potdl: vniucrficas de
iure imponcre mllllllS colleél:arum,l.rifcrip/o. §fcirndl/",.if.de munIr. & hOllor. & ibi notane Bart. & Doél:or. & in 1. r. c.dl mHillr.
a ClEia ÎlHi(Jill:ionem.cl potdl:arcm id Cbrucndi iD vicidominum Regis feudnariu m non habc[Jlt volunt ChriO:oph de Nidhs ln tnlhtu tllUncrum in fU6"
él in 1uO l~co. Ybi Barr. & loan. de Platea, Luc. de Pen. &;
an autcm Dobi les ClCu(cDtUr à munccib. &. Bc:nuod..coD61. 14 J . &; 107. TOI.!·
alij notant. Siqllidcm vniucrfitas de iure ficU[ in forenrcs vel
.. de '0 quIt
EcclefialHcas pcrronas non habct iuri(diél:ioncm, & potcl1:arem imponcndi colleél:as, vcl aliud mUl1us per(onale vel mixeum : ita nec in Ilobiles va[allos Prin ci pis , quorum iuri{diSrMMARIA
f2XAESTIONIS
aiolli [ubdl: vnillcrfitas. Itaque id aufroritate {umma: vcél:ivnÎu, CAuffi 95.
gali! Curix ,VlIO ex Curix cOll[eripcis in hanc rem dclcgara, id conl1:icuendum placuir. Pronuneiatum ex tempore dic
J
1XJ'biles habtnW iIIrisdiéliol1em cum Un'Îtori" mn poffilllt !rI'"
prima Fcbruarij , 1570. Nifi priuilegio vlli~crlitas id faecre po[ni! in il/o terrilorio AC'lt"frtis , per vllÎuerfitaum tlil1I4/oci CIl"
[cr , aut con{uccudine immcmeriali, qua: habcc vim pnuilcjfro ci/û/ali! .dfiribi.
legij, l.huc itm. §. duéhlJ '"JH4ff de AlJua 'luof,d. & .tjliu.cfopcr lJui2.
"'''fol''*, Regis habens itlri!diélionem,de Ù/Tt lionJùbiiciturjfAtUtÎs
b'1d,m. §. pr.•mea. de verb.jigmfc. & quamuis ll:acuto Prouinvlfitmjita/ÎJ in '1uam habtt illrifdlmonem.fw/J Ji (X frlUikgil,
ClZ vnlLlcrfiras polIit foren(es ibi bona polIidemcs ciuiraris cajlAIJ4IO vd c",/ue/udine, Ibidem.
rallro. & collcé1:is iure quodam lingubri ad{criberc, tamen id
ad Iloblles feuda cum iuri{diél:ione polIidcnces non dl: trahendum : cùm l1:acuta fine I1:riétè ineerpretand:l, 1. 3. §. h"c verbd. 1 de I1tg.grjl. &; ibi not. (cribenccs, & /. qUlCtl'lid "djlringend.,jf. de verb. Iblig. Bar. & Doél:. in 1. 6mlles popu/i.if. de II/flic.
6- iure, & alia fit racio vaCallorum Regis, & alia forcnfium limplicirer.llamque vuiuçrliras iD vafallu t Regis c\ominu illius loci ,;
,
no
--------------------------------
ius
�!08
Caullà9 6 .
ius col1cébndi Don habet , nOI1 ea quidem ratione quod extra·
neus lit,cùm 11110co illo natus lit, & domicilium continuum ibl
habeat,(cd quia vniucrtlt:ls !htucndi in enm ius 110n h.lbct,cùm
VIllU r{jus 1rel 6[. hOll1incs Illius (ubditi Ont iurifdlltioni CIUS, vr
memà 1\1 ~um !btucrc non po (Ji nt. qux ratio cdlJt in formft,
qUI iun(clIt1 :onCIn non habct III illo loco, licèt cxtrant:u\ fir,alibi
(1 isi!'cm ~ domlclhum h:\bcns : de q uo loquitllf n.1tucum. VI
fUlc condufllm & pronunclatUI11 in hac cauflà.
C AVSS A
2.0$1
a C,non miDU .•. C. aducrrus.dc immun. E,def. &. in authcnt. itcm na lit cornmunins.
C. de Ep,re.1e cleri.
b Vt ,ni dclibercnt Cupe, muneli, collclla: inditlionc,Clcm.l .dc ccnlÎb. c. 6. codem
tjtulo,in antiquis not,Panar.1n d.c,non minùs.
S
rM
MAR J A
i l AE S T JO N
[ S
vnic.t ,Cil/1ft 96.
Ecclefill lin rttinellt fita priuittgia & imm/l11itaUm , ttùrm infl4nu
nmfsitll" IItiqua bdli, n. J. & ptr to'am qlujl/onem.
2 Ecclefiaflici non jimt Immunes à colltc1if, qUA! db p"bltcl/IN 6- c~m
"",nem aliqllam vt/titl/tem clericoYtlm& tai,omm tnd/Cuntllf.
l Collationli onl<1 tl/nûlm I/d illos pertinet,ql/os vti/ft tU, vd necef;'tl/s
impofttion;' princrpaliter reJPicit.
~ Clerici adfulam ordin4tioné vtt detiberlftionem laicomm non cogl/ntilT cofirrt,etiamft cl/uffi col/ation;' t'l11g~t ..què pri1lcipaliterclericos atq;fèclliarts':fld reqllirÎturql/od c!mu & pOp"/IH fimu/ C01ltU1Iiant,& deliberent fùpucoltationefociellda. & lI. 5·
J
96.
AE VIS st MO Hugonotorum bellovr·
geme,qui :rd es ["\Cras. & remph&fàna
n(tabant , & (acerùo[C; pa{;im & vbi·
que tlucidabant) Arelatenlis ciuim
collationem mille Cexecentorum au·
rcorum pro fl:ipendiis quingentorum
rnilitl1tn ad cllflodiam ciuiratis inCcio Archiepifcopo
& capitula Eccldi:r .ian:: Ctl.itaris, & pracemOleS. Lu·
cia: ordinis [acra: militia: C.lcai IO:lOnis, decrcto ordi·
nis indixerunt. Cùm ad [olutluncm huius muneris
Eccldia: cogercl1tur, proLlocam Ecclt:!iafl:ici : quod in
[Llorum plimlegiorum perniciem 3 decurionibus ciuita·
ti~, qui lhtuendi am id m unens ind I(endi llullam h,tbc·
rem in eo~ poteltatetn, icl mll nllS indttt'Jm elft:t. C~ulla
lttigata & in conCilium mliTJ, maiore (uHl aglO comprobatum e(t , belli vrgcmc necchr:tt.:: Ecclc:CiJ{h cos pra;·
textu priuilegiomm minimè excll[.,n , [:· d nec ciultatil
decuriones id fl::uucndi in EccldialhcJs pCI fona habe·
re potcfl:ate m •. ldeo anriquaro [Upertnd1ao,placuit euo·
catis ad IUllc rem Ecclcfiaflicis b i i fl:arut:ndum.Pronun·
ci:l.tum die ll.mcn(is Fc:b uanj, 1 j Sf'
t.
(,flOa
i l AE S TI 0 r NIC A,
Ctt/1ft 9 6 .
Ire à I11ccnarrata,p lacebat nonnlliiis ex Doml-
t
nis Curia: con(criptis,criam in(tanrc belli ncccflitare, Ecclefiam rcrinerc (uam immunitaré
& priuilegia,pcr ccxLin Lpll/at.C.dù SS.Eccü{cxLt!~~~~ pcndendo ilium proU[ Iaf.ibi n. '6 .pondcrando
~
illa verb:l, nihi! extraordinarium db hmc filpmndic7"mue Jlagiutllr. Nam tcxrus iIle non (o!ùm cximit EccJelia
gencralircr ab ommbus munerib. exrraordinariis, lèd fpccialircr
àfuperindiél:o , quod cft munus excraordinarium ql10d imponitur à Principe ob necefJÎtarcm beUi, vr poll glo!f.decJarar Barun
1ubric~.C. ie jilperindillo, IIbr. 10.& 111 L.hi quiffd, illr.lmmH1I. Allcgabant prxterca rexr. in Ifuthmf. ilem nuUacommuflIt.l1. C.dt Epifè.
& cltric.& in c. J .de immlt11.EccLif.Libr. 6. vbi gener:lhrer cil: prohibirum ab Ecclcois cxigcrc colleltas ,allt cxaltioncs aliql1:ls anganaG,vcl paragarias,ctiam pro communi ciuium vtilitarc. Probarur eriam ha:c conclufio in (.11011 1111111IS.( .Ildllm"s. de /mmH1IW
Dd
Ecdtf
1
�r0
CauÜ~ 9 6. ~:dl:. vnica.
F,alc(vbi ctlam immmente comm~ni .nc:cnlrare c1eticorum &
laicorum non tenemur EcdeGanlcl :lltquld confcrre,nili [pome
veline cOl~fc:rre,approbante EplCcopo cum clcro,& vb i Iaicoru,m
faculrates 110 ruppcrerenc. Hodlc per di.Cpo!iClonem d.c.Adumus
dcbec hoc fieri Romano PonCifice con!ulco.slquldem Eccldiarum bon:!. {Lrm Dco COIl{ccrata vel depur~ra,&: !'pirituaü v[ulde·
{l:illar;j, ,~'/dml( r .cfi'luyam. Cil. nlllll. 1 ~' tjll.rft. 1. Idco profa l~o v(ui
feruirc non debcm.c fllHel Deo,de yeg,lIIy,1n 6.Er ha:c ell: ~auo (cn.
prJ 1IJ d, /.pEttat. E{l: cnim Eccleiia rllmrnoperc pnu lleg~au,I.I~,
l.C.de Epifê.& cler,c''1"l1ntjl/,'W,Jc Ce1lfib. lib. 6.clelfJ. pr..Jenruode~ Islu/.c/n,de '!l/I.& lt~mft<lt,clcric.c.gtneraltteY Ilf.qrl<f]f/Mf I:cum Infi,'
IlItlS aliis iuribus. Ee cùm priullcgia hxc fine COI}ccOa EccHus
pw-prcr Dei mihri.un,id<:o pl~niùs CUIlt ineerprcr,md.l, I.II/.h/NIl'tb",. §. 1/11 mil ~eY/.(, 1unEf. l, pOOl/lt. §. dl/o gtner.l, ff. tk '!lacalll1l. 6f 'Cllf millier Vode placebar Il\is Ecc1diJ.m cClam ab hoc [uperII1drdo clfe immunem. Pr3:ualuic nihllominus (eIltCIIUa, vr
2. Ecc1c!ia{l:ici t non fine immunes à colleél:ls ,qua: ob p~bhcam
&: communem vriliracem c1ericorurn & bicorum imponun.
tm : m.lXlmè proprer cxpcdltioncm belli, pcr texrum, pcr
qllem hoc not.\t narr. in 1. nullU$ pmltlU, C. de CNrfÙ p.Mel,
lttro 12. & pel' rcxrum fingul.:rrcm /1J cap. 2.. de JmmtlnilAIt Eeclef vbi rem pore belli clenci ab cxcubiis, & cuO:odia ciuitacis non (unI' immuncs, Er opinionc:m hanc (eqult\lr Allchar,
in d,c.noH min;lS. de immlmitate Bectif. & Bald. in t./ubem/II nt.!Ü/II,
pt Y illum tfxtllm,C.de SAcrof Ecclef vbi rradir à necelIitaribus
minemibus Ecclcu.)! Romana: propccr bellum, nullum pnul·
legium excu(are, Gue fic concdfum dignieaci, Gue rchgloni,
fiue perrona: : quia publica vriliras prxfcrcnda cil: cUlcum·
qu e priui\cglo, & priuilegium gencral~ter concdf~m non lU·
c1udit ca[um concrarium publica: vtl!rtatl. Et ll!rus (cnten·
dam {equulÎ (ulle Paul. de Ca{l:r. & Floria. ibi,per cexc. in1. 'II.
11/ca, C. '!lI ntmini IJetat /lb t/lIt,j}ecier. Je e:.:cttf vbi Bart. hoc rradit. quamuis procc:{l:erur Cc: hoc dlcc:re {alua detc:rminauonc
San8:a: Mat ris EccleGx, per qucm textum etlarn hoc firmat
D ynus ,in l.Ji ex loto. in prjnci~. tf. delegllt. t, & Ccquu.ntur eum
ibi Alber. Salicet, Alex, & la!. qui arreO:atur (ententlam Dym
e(fe communicer approbatam : quam eeiam tenet Florian,
in 1. fi femitrl1. in principio. ff. de fer/utill. vrban, prAd. Burrig,'"
1
im'
,
iI.c,~,
CaulT:'l 96.~Xnl0 vnica.
2.tr
d.e.l., (le ùmnsll1.Ecclef & Albet, qui copiosè diCpurar hanc quxiHoncm in 2.. pAYte ]fllt/mm"" IR qult]f. 1 J 8. mctp, jldtUtll1lJCjl
ciuitatû Iflimi concede,,;, Et pro hac opinione facrt quod [cripGe
Angel. poO: Cy nllm in d, t. DiiI/l1, CIl. fi- per illum tc:xc, loquens
de O:aruro qllod Imponit pccnam proponentl III conGllo CIuiratis de imponenda collc8:a : quoniam raie {l:arueum non
comprchen~ir proponc:ncem colJeél:am ob nccelIiratc:m bell I,
&: non {olùm Eccle!ia renerur ad colleél:as , qua: ob mfianrcm nece{sitatem belli maximè contra Romanam Ecclcfi.lm,
proue en bellllm Huguenotorum indicuntl1rJed eriam omnern
collarionem qua: ob aliquam pub Ircam , & commllncm V(Jlitarem laicorull1 & c\cricorum imponirur, agno!,cerc deber, &: conferre , fi cauffa co \l arionis pnllcipalircr rcfpici ar.ram
c\encos quam laicos,l,ad ilJ]fmé/ionrs.C. dt S,rcrofon{/Is Erclif. "bl
~u(fa impofiriollis erat communh c1cricis & Iaicis:&m d././llhtmUJ nul/am ,eod.& in d.t. '!l1/;C.1, c. '!lI nrmini llual ab eml.[pte. l,bro 1 o.
6-;11 d.l. nul/:M pmltl/J. c.dt wrfo p"b/tCO, qua: IlIra & fimilia dl{ptmencia Ecclefias tc:neri ad huiu{modi colLuioncs , proceeune & debcnt incclligi , qllando cauffa collntlollls 3:9\1C pnncipalitcr conce rnit clericos arque !aicos. Nam GcaullJ pro qua
collario imponirur re{plCIJr (o lam vCllirarcm laicomm prrnclpaliter,& direél:o:runc non rcncremur Eccle~;t'; v~1 Ecc\ Gal1ru
ad collacioDcm cum laicis : ~ltJamG {ccundal'lo & 111 con{cquen.
tlam c\el'ici- alifJflam ex illa cllulfa COlJCeqllcrcllcur "rilirJr~m.
~oni am t,.101l arccntlirür \mIHa~ ha:c (rcllndal'la, (cd.(olum }
in(plcirur ad t]lcm nlliras ,vd neccffita c7ulf;r rmpOhttOlllS
principalirer pt:rtme:le. Nam ael 11105 tallcum PCrtll'ct on\lS
collationis quos Vtlhr ,l~ vd nccelIiras ImpoGclonls pnnClplltrcr reCpiclc. h ifio ca(u procc0um &habenr locum IlIra primo
loco allegata tn d, /. pl.jett, sn 1. ,. ill alltlmll, lU". 1/~!l~ clMtmllmtllJ, & /11 Cdp. r. dt immlln/lat. EaEef ItbT8, 6. & Irmllta IIlr.!,
ql1X rribuul1t Eccleiiis &: EcclcGa{l:icis per(on ls ImmUnlt~re m
ab omnIbus mUllcnbus Ordlll2rt1s. &exrraordll1ariis. Nam 10quunrur & dcbcl1t Intc\lro-i ,quando call1fa Impofirionis collelU pcrrincbat ad lolos IaI~OS, & Illoram {oh~lm >,Inlrraré principalrrel' re{rielr,tllC collano ad folos laicos perriner, ncctencllrur
clerici hoc ca(u confcrre, crG [ccudario ad cos vtiJrras aliqn<l ex
hlUufmodi impofirionc: poffet reCulrace,vr pulcrè côcillando hxc
D d 2.
IUr3
�~
Call1là 96 ,~xrt.vnlca
Ill!" J ,llioqll in pllgllantl.\ dedarur P.1 nor, ln d, o'p,nol) minhccil/III,
plnult, nllmero 1. 0 , & 2. l, dt lmm,m, Eu/if. Et qual\lllis Ecclcu.ltc·
nCJtur confc:rre ln collcé\:is clIl\llaicis, qllotics cauf!:1 impofi.
tiOlll1 collct.l:x r"llclpalitcr rcrpicit tam c!cncos quàm lalCos
4 vt dlé\: lIl\1 dt: t.lmen ad [ola m t ordinationcl\l "cl delibcra·
tlOl\cm I.tICOrLl111 11011 logllntu r c1cnci co nferre, d ,( ,1J01I1II1/1!1I,
0'- ( ..J4f" rJIIJ. Ct~ ill d. ri lliitem. Ilan nulla co?*)mnIJlIIfJ. N,lm cùm Ecc1clia & Ecc!cli.ll'bl".\· p~rro llx lim cxemtx à iuri(d,él:lone fc.
èll l.lIl . 110n pollllllr Iaici qlloquomod.o indicere collelbm,
:llI r aliud IllUIllIS publ, lllll Ec Icuis vcl Eccleual1:icis perro.
nl l , Vt nor. Bart, in d. l, placet, &. jbi (crihcnrcs : & probatur
;1/ d. c. 1. Jr Immun ,Ecclrf libro 6,& in d. (w /bem ,ium nulla C01llINU·
1JI1,U.llIU euocatis ad hane rem clcricis, ques c:ll1 11à tanglr,
5 Na m qllando t caufEl coll.lrionis tangit a:que principalircr
cleneos atque [eclliarcs , oportct ruile qllèd c1erus & populus fimul co nllcnilllt, vt eOIl(ul.1nt & dehbercnt (uper impo·
urionc collcél:x . Cltm. 1. de a nfibus. c. f.todt'J1J llf/l/. vbi in allu
concerncnte c1crulu & popllillm rcqu ,ritur con,fenrus vtriur,
que. Si tamcn clcrus fine cauf!à legirima recu(aret, porell: po·
pulus officium (lIpcrioris EcclefI:ttl:ici implorare , vr compdlar ad conremicndum,Arg.c,lIIlllsu dt Iu~.patr. & probacur in d,c,~,
de imm ftJJ, Eulif. nam ibi Papa vult c1erieos poffe cogi pcr Epi.
[copum ad excubias pro cul1:odia ciuiratis, & declarar Pan or,;»
J.C. L.& c.no minlu. Vndc quoniam Arelarcnres non [eruara form~
Il.c.non minùs' ncc cuocatis Ecclcfiall:icis quos caulfa impofitioois principalircr concerncbar ,colleél:am hanc etiam Ecclefia·
l1:icis indixcrunr , PlaclIir curia: anciquaro irriroque faé\:o fupcrindié\:o,& conllocaris Eccleliarlicis quos cauffa tangit, indJ(~1:io·
Ilwll1:arucndam.Pronunciacum dic 2.I.FebruariJ, 1 565 ,Pra:ceo(Orc (ané\:x Lucia: Arc:latcofis agence, & vniuerfirare Ar latcnfi,
liriga roribus,
Call1f.'l 97 · ~x(\:.vnica.
1.1
C AVSSA
Ebalhanus de R 0[0 mercator Nicicnlis co n{ucllcr.u Mafiil/;e pecunia habcre tl'lieétiti:ull, & merces p,mnorum fide habita de pretio vendc:re,
& mutuo quandoque pecuniam dare.Nicia: co defuné\:o, vbi continuum
domicilium & maiorem pmell~ forrunarum h'}bebar,
6{cu sdebitotulTl nomina qua: Malfilia: ex merciO'm panllomm difl:raé\:ione, aut ex pecunil traieé\:icia vel mumà
data defuné\:us mcrcator viuens comraxerac,occupat iure Albinagij,aur caduci, Intercedunt defuné\:i liberorum
tutores,®ix man1:ls inieé\:ionem folui pemnt.ConcradiGit patron us fifci, dc:fcndirque hxc nomina ad fi{cum
pertinere:guàd ex con!l:itUrione iuris Albenç inducriminatim omnia bona Albinorum in GaUia acguilira, qui
fine il1genuÎraris regio diplomate decelferunr, ad Bfcum
vt v:lcantia & caduca dcuoluamur. Caulfa litigara & ad
conGlium ad reé\:iùs delibm,ndum rnilfa, PlacuithullC
cafum Albinorum conltirutione non comprehendi .~
Pronuntiarurn,die 17.0é\:obris,l574.
1 Cùm ncc vcrbis nec {encentia conllitudouis luris Albinagij hiccafus conUnc3cur
"de in quotll.
---------------------SYMMARIA
CAYS
')7·
1
~AP.STIONIS
JlNICAE, CAY'SSAE
Conjhtllfio i fm4 r...Alben<t non !'abtl 10(/#111,
97.
»p exftrsu dejJlJféllHfit
jncol" rtgni, Idto bO,,4 '1lluxttrlld habu j" Gallia, per tÎsu morfi dtfonéluJ exlerNJ rtg"i in-
tem non pllb/ican/ur iNrc LAIbmtt,
cola nonjùit,&n, J.
~ Bonomm mobi!ùlHI & imlmbilÎllm IlppeUatJone illTa &- aflionenrJÎ-
"jm? comprehenJJlnlllr:
DI!
j
�~
Call1là 96 ,~xrt.vnlca
Ill!" J ,llioqll in pllgllantl.\ dedarur P.1 nor, ln d, o'p,nol) minhccil/III,
plnult, nllmero 1. 0 , & 2. l, dt lmm,m, Eu/if. Et qual\lllis Ecclcu.ltc·
nCJtur confc:rre ln collcé\:is clIl\llaicis, qllotics cauf!:1 impofi.
tiOlll1 collct.l:x r"llclpalitcr rcrpicit tam c!cncos quàm lalCos
4 vt dlé\: lIl\1 dt: t.lmen ad [ola m t ordinationcl\l "cl delibcra·
tlOl\cm I.tICOrLl111 11011 logllntu r c1cnci co nferre, d ,( ,1J01I1II1/1!1I,
0'- ( ..J4f" rJIIJ. Ct~ ill d. ri lliitem. Ilan nulla co?*)mnIJlIIfJ. N,lm cùm Ecc1clia & Ecc!cli.ll'bl".\· p~rro llx lim cxemtx à iuri(d,él:lone fc.
èll l.lIl . 110n pollllllr Iaici qlloquomod.o indicere collelbm,
:llI r aliud IllUIllIS publ, lllll Ec Icuis vcl Eccleual1:icis perro.
nl l , Vt nor. Bart, in d. l, placet, &. jbi (crihcnrcs : & probatur
;1/ d. c. 1. Jr Immun ,Ecclrf libro 6,& in d. (w /bem ,ium nulla C01llINU·
1JI1,U.llIU euocatis ad hane rem clcricis, ques c:ll1 11à tanglr,
5 Na m qllando t caufEl coll.lrionis tangit a:que principalircr
cleneos atque [eclliarcs , oportct ruile qllèd c1erus & populus fimul co nllcnilllt, vt eOIl(ul.1nt & dehbercnt (uper impo·
urionc collcél:x . Cltm. 1. de a nfibus. c. f.todt'J1J llf/l/. vbi in allu
concerncnte c1crulu & popllillm rcqu ,ritur con,fenrus vtriur,
que. Si tamcn clcrus fine cauf!à legirima recu(aret, porell: po·
pulus officium (lIpcrioris EcclefI:ttl:ici implorare , vr compdlar ad conremicndum,Arg.c,lIIlllsu dt Iu~.patr. & probacur in d,c,~,
de imm ftJJ, Eulif. nam ibi Papa vult c1erieos poffe cogi pcr Epi.
[copum ad excubias pro cul1:odia ciuiratis, & declarar Pan or,;»
J.C. L.& c.no minlu. Vndc quoniam Arelarcnres non [eruara form~
Il.c.non minùs' ncc cuocatis Ecclcfiall:icis quos caulfa impofitioois principalircr concerncbar ,colleél:am hanc etiam Ecclefia·
l1:icis indixcrunr , PlaclIir curia: anciquaro irriroque faé\:o fupcrindié\:o,& conllocaris Eccleliarlicis quos cauffa tangit, indJ(~1:io·
Ilwll1:arucndam.Pronunciacum dic 2.I.FebruariJ, 1 565 ,Pra:ceo(Orc (ané\:x Lucia: Arc:latcofis agence, & vniuerfirare Ar latcnfi,
liriga roribus,
Call1f.'l 97 · ~x(\:.vnica.
1.1
C AVSSA
Ebalhanus de R 0[0 mercator Nicicnlis co n{ucllcr.u Mafiil/;e pecunia habcre tl'lieétiti:ull, & merces p,mnorum fide habita de pretio vendc:re,
& mutuo quandoque pecuniam dare.Nicia: co defuné\:o, vbi continuum
domicilium & maiorem pmell~ forrunarum h'}bebar,
6{cu sdebitotulTl nomina qua: Malfilia: ex merciO'm panllomm difl:raé\:ione, aut ex pecunil traieé\:icia vel mumà
data defuné\:us mcrcator viuens comraxerac,occupat iure Albinagij,aur caduci, Intercedunt defuné\:i liberorum
tutores,®ix man1:ls inieé\:ionem folui pemnt.ConcradiGit patron us fifci, dc:fcndirque hxc nomina ad fi{cum
pertinere:guàd ex con!l:itUrione iuris Albenç inducriminatim omnia bona Albinorum in GaUia acguilira, qui
fine il1genuÎraris regio diplomate decelferunr, ad Bfcum
vt v:lcantia & caduca dcuoluamur. Caulfa litigara & ad
conGlium ad reé\:iùs delibm,ndum rnilfa, PlacuithullC
cafum Albinorum conltirutione non comprehendi .~
Pronuntiarurn,die 17.0é\:obris,l574.
1 Cùm ncc vcrbis nec {encentia conllitudouis luris Albinagij hiccafus conUnc3cur
"de in quotll.
---------------------SYMMARIA
CAYS
')7·
1
~AP.STIONIS
JlNICAE, CAY'SSAE
Conjhtllfio i fm4 r...Alben<t non !'abtl 10(/#111,
97.
»p exftrsu dejJlJféllHfit
jncol" rtgni, Idto bO,,4 '1lluxttrlld habu j" Gallia, per tÎsu morfi dtfonéluJ exlerNJ rtg"i in-
tem non pllb/ican/ur iNrc LAIbmtt,
cola nonjùit,&n, J.
~ Bonomm mobi!ùlHI & imlmbilÎllm IlppeUatJone illTa &- aflionenrJÎ-
"jm? comprehenJJlnlllr:
DI!
j
�!
4-
'4
Cau/T.l 97· ~a:fl:. vniea.
C~l1fl~tlJfio (xorkit4I1s,qllalJflJm ftlYi pouflr(dllâ dehu 4d fmn;,1IS
IlIrt!
commllm~.
.Q!'AE STlO
rNlcA, CArss AE 97
~F.r.::i'l1 lcèt contticuriollc Pro uincialis iuns Alben.r falhl
ChrilhJniflîmo Gallorum Regc Franci(co, (~ Iuris an1101 r 3 9. mcn(c lanuari o, bona Albinorum, qUi fine
natllraliearis ecgio dl plomacc dccc/Tcrunt, vr v.1canu.
lndifcriminaeirn fifco acqulranrur,ncc conlidcrcr,dcfunaus Vbl
habucnc domiciliurn aU[ morcuus lir/cd fimpli irer & ge nerahccr loqu:lcm: tamenmaiori calculo comprobarum ell:, conrlitul noncrn iuns Albinagil t non com incre ca(um i!1:um,duabus po·
riflîmtlm ratiombus. Prima, quonia dlél:uS Scba!1:ianus de Roro
IllcrcatOr, uulla bon;/. rnobiha aue immobilia acqullierar in regno, ln quo nullllm habllir domicilium aur (cdcm, ncc Mallihz
acccdcbat niCi qllandoqllc com merci) & negoriarionis gracia,arque in diuer(ono,dum fUir MalGlix,fempcr morarus e!1:,vr ex fa·
ais in hac !Jre iuquiCieionibus liquida confl:abat.Iraque deblloru
nomina.qua: ex vendmone mercium lllit pecullla rraleél:1Cla,aur
mutua data Maflîh:l: vel in alia huius Prouinci ~ ciuitate defun·
él:us reliquit, confl:itllClonc imis Albena: non rcél:è conrmentur.
tum quia confl:iturio (oltlm loquirur de bonis mobiltbus & immobilibus in regno Fracix ab Albinis acqlliGris,cùm iuris indu%. bmlti lit,appellarione tbonorum rnobiliurn & Immobili\l,iura&
aébones mmimè c6Prehendi,Bart.m l.cmfllT.col.9.n. 1.8.ffdt 'Vllig.
& lup.pc r tcXt.tH l.qM'am Tubero"ù.~fjfdepwsr. & fcquunrur magIs communieer fcribércs ibUdco l'ubhcatis bonis mob!libus6c
Immobllibus,iura &aél:iones non intclltgunrm put-l!cata: nald.in
1.Ji (onfla'Jtt.§}i.iH 'l.mfvltim'o bic qu.ero.an l"bi/w/J boms.ff.jjl.mJtr.
&[cquunrut ellm Ibl Ang. Alex. & commllnircr (cnbentes,Barc.
1» l.fijfde vfi1r.ltgaJ:Nam bonorum moblhllm & immobIlJii appcllat,one,!Ura & a.:rlOllcs non conrinenrur,CaroI.Ruin.cMfu6.
"-?vol.2. mm quia hxc nomina procc/Tem11t ex commerdo publtcx mcrcarurx.& ncgotianone, qu;un cxrcri nOI1 regnicol:rex:
fide pubhca regis cxerccre rolét in rcgno, vt mema hic cafus co{htutlone iam diél:a non co-nrineatur:alioqulll intcrdiccrerur ex·
teris nationibus Ga lhç commcrciu,qllod h.lél:en\ls fUit rutum,ub("[um ae inll;olarum : na111 non poffuQr IllCrC:llOrCS cxceri bene
agcre &ncgotiati,nHi f.1:piflîmc habeandidcm de .pretio mccciû,
qUa!
C au lfa 97. ~;r(1. vnicd.
11 ~
qU:1S vcndllnr G.dlis,& onglllariis regni, & pecuniam dallt n1lltlIo,aut rraicél:iclam,fub in!l:rumc11toru fide & ob!.garionc.lraq.
li CIS dcfunél:ls, ha:c nomin:l ad fi(cum iLlrr Albcnx pcrtinercnt,
nullus exrerus commercl) call1f.1 vellct acccdcre, & hoc modo
cxteris imerdicercrur pllbhcllm commercium, quod cffer abfurdum & pcrnicio(um Re,p. Galilcanx, vr merira concllldamu5,
Principem confl:icutionc hac illns Albenx, de hoc ca(u non co
gitaffc,ncc "Iuln (ua con(btutlone vo lul{[e includerc.
Secunda r~tio , quo1l1.lln iam d,él:a Proulllciali coni1:itutlone
fatl:af,1Imis anno 1139. men(c LJnuari) à Chnfl:ianiiiimo Rcgc
Franci(co Comite Prouinci~ , fUIr eon(Hturum ius Albinagij à
pn(C\S Galhs lIlrroduél:L1m, a ca:r~ro in Prouincia ob(~ruari qu1:admodum & in G.tllia. Ideo cùm ad inCl:ar Galliarum lir ius hoc'
Albinagi) in Prouincia inrrodutl:um, & confl:itucum. mcrica vbi
aliqua amblguiras conCl:itLIdonis lO(urgir,aut dubium circa con(bru,rionis.intcrprerarioncm, in(picere debcmus quo lUre Galha
retro v(a ht , & an ra lis v(L1s in conrradiél:orio iudicio aliquando
fucrie (cnrcnria co nfirm arus.& cofl:icurioncm ex rali v(u, prç(er!lm li in illdicio cO,nr radlél:orio lir con1irmarus,inretprctanda,l.Ji
dt /IIurpraaIJone.l.cllm de confottudl.mtm ImpuAtorjfde ügibIlJ,Rart.
& (eribcnres.I11I.de qlltluodem tit. Sed Gallia t rerr?' hoc iure v(a 3
efr,vr Albinorum bOlla capcrcr fi(CLlS, U~xrerus domiciliü habebat in regno ,& in ip(o regno, non diploma habens nacuralirari s,
mOrtllllS lir.alioquin haber edam in bonis in Gallia acqUluris no
fi(cum (lIccc/Torem,fcd liberos, par~nfes, aur alios quos volueci~
hercdes, vr placito fumma:Curi::e Pariuenlis fuir iudicarum (aluris aono 1 r 18.die z. 3.Februari) : vt Rebu/f. renis elt, ill t"4a~ttlde
literiJ IMf/mli/atif,ill z..gfoJ!lI. 19. & Papponus ,in rtco/!($s IlnCltol'Mm,;» tÎt/slo tic iure t.Albil1llg'l.4Tflic. 3'& h::ec incerpreraeio rouIta
~agis in hac Prouincia, qua: vritur iure (cripro , recipienda ell:
cum per Illam redeamlls hoc C2(1l ad ius commune (criptum, ad
quod III dubio t conf1:icueio exorbitans, Vt ha:c cCl:, refercnda, & 4
inrcrpreranda,l. z. .C.de 110.Y11/. ,t{f. & ibi Dorat. Bald. & reliqui (cribenecs. ex quibus fuit condu(um debitorum ha:c nomin a, nOD
ad fi(~um , (c~ ad d.cfl.ll1él:i Iibcros iure communi pcrtincre. Pronunclacum die %. 7 .Oél:obris, 1574.
CAVS
�Call{fa 98.~xtl:. r.
C A VSSA
98.
An[oni vniucr{jtas , cuius telTitorium
frumcmarij molendini penuria admo·
dum bborabar, Adamum Craponam
in{jgnem architeétum molédinorum·
gue artificcm,fcripto conuenir, vt pro·
prio [umptu aquam ex flumine Drué·
tia:;.tJ (olum LanCont [ua indufhia perdueeret,& frumé·
tariummolendinum in eo [010 [uo etiam [umtu a:difica·
rct. pro operis [umtuurnqae mereede eam-quamitatem,
qua molendinum opere ab[oluto pof\: annmn, ab oao
viris, mutuo eon[en[u eleé\:is, erit xllimatum, Crapona:
quoties iam diéta: vniuerfirati placui1fer, perfoluere pro·
mi[erunt : & donee molendini xllimatio Crapona: aut
fuis fuilret iutegrt ex[o!uta) paéto anriehrifeos placuit
Craponam mokndini omnes reditus [uos Eacere, nec in
{onem illos accepto ferreeogendum, & interim LanCo·
nios incobs elfe ad!hiétos [ua frumenta terere in diao
rnolendino , ad rationelll'partis vigeGma:. Faé\:o üaque
molendino , & quingue millibus:1ureorum a:llirnato ab
eleétis arbitris: eùm vniuerutati rnolcndinum lucre, illiufque a!llil!):ltionern Crapona: [oluere, nondum veni·
ret ex animo, cumque Cr.lpona a!ris alieni [olurione ad·
modum premeretur,lÏ1olendinum,quod pado antichre.
[eos pofIidebat,D .Andrea! T omaf1îno regio [cn:ltoridi·
gnirGmo cerro pretio vendidlt & tradidit.Sed eùm àmolendin i cmtore Pllblicarum funétionum col\anonem v·
niuerutas peteret,interccffit effiror, [urnmOfque veé1:iga.
lium iudices prouocat. quod loco pignoris & andchrc·
[cos iure molendinurn po(Ciderct,cllius pro prieras & domiaium ad ip[am vniuerutatcm pcrtincr.et, qua: in cliCpendium
...
2.
'7
pendiurn emtoris lucrurn fibt molicbatur.Cau{[1 perorara & ad con{jliurn ad maturiùs delibcrandurn Ic[eruara:
placuit rn310ri (uffragio vniuer{jratem à[ua pctitione rcpel1end:t
rn ,.Pronunciatum, die 18. runij,t57 5.
,
." Radonibus
1
C .LI
ln qux(lIonc
r S S.LI
cx,pcetTis.
v.f
l,
'1"l. E,
E N LI RRA T .If
dl'Fltx1 fuit 61/14
O-io.
J
'Jr'"
Prill)a, cllius generis lit hic contraŒus:veJlditio , IQqtio, pignus, vcl concr:lllus innominatus.:& an .paéluril anticl~rtrtos vinct concraélul11 clii adiicicul'.
,.
sccJria~, an Îs qlli iure afltichrc[eos /dClh11birpo'(fcmOllÎ , &
f1:~~lIs pcrcipit,p,ublicas flJI~éllOllCS' & nf\iilcr'a per[ol~cW:oga
tur.
,'.
SYMMARfA
f2..JAESTIONIS
prim<L, Cau/ft
98.
rmditiD haud cOlllrflhitllr,qullnd~ vtllditor non Irllf1!fitt in tmtmm
domù,illfIJ qI/ad Ilabet.
~ LOC.'4r opcr,mon flltmmJiml nec creditor inc;lmbtl1s hypothtc<L,non
fodt fmc1JM flos.
Locatio opmm'" CIIm nnliclJYtJiJ1fYi pDtefl,& 'fuiJJi/ flnliclmji.r,ér
'lttomodo rontr,tEhbf<1 /oco !tgllhJ1ltrl"" vforarttm ad,ici p1ft' .
4 vfnfichrtJis 'lIb crnliom ptrpUlli r,di/IU mulri.m dtftM. & CI/IIIS jit
tffil{,".
.
5 vfnttchrtJis (l'wldo vi/ùtJlr,vflvitùt contr.lltllN cui adiiciurr.
6 Damni II/ll'iflratio in ;'Irf,& a/fll/'leri.
.
7 'Fmé'hu lX rt /IIfrllilUbfo fom1fl, optrll, & indlfJlritt poJ!1fori. ptru·
pli, non tiflitNunfllr, 'l'ld"JUÛ con/rllilm 'lit! ti/Iii/II! ql/o puJtdebat,vt inttiJlm,rifcl"d,l/lIr.
8 rfilYl' diâlur ll/cmm" dtov"i 11011 rflll/crt/111,fld ql/~ddm comptnfaIiD, 'lie! mN/1I1I re/,If io,nP11 dicitl/r Vf1Y4.
Ee
f2..JAE
'
..
.
,
�,[1
.
J!..Y fiE S TI 0
f:
Onrl'a8:us hic cmptio & venditio elfe nOl1 pot&
J
• ~
qUIa ql1ando dominium; qllod vendirol' habec,
,
, non crans[Cl'tllr,nOn ell: vcnditip,l.conumlr.l.cNm
• nl/ fotll.§jl1. ibi glolf. Bald. & aliJ,ff dWlItrah. tml.&
vend.§.itcm fJ,uYltur.lI1jhtlll.de loc4t.& cMduél. (cd dorninium molcndini œdi/ica"di pel' hune eontrnEl:l1rn, non tranliuir in Cri.
pon:l1TI Ccd rem:mlit pcncs vniuertitarem Lan[oni , 1. ittm fi
pmio. §. ~. ff.IOC4f. t. s~bint", i/9ft. ft/e co~tr4h. cmf. & vend. Gquidcm xdincl\l m cedlt [010, l. 4du. §. mm;/9 foo.if. de acquirtnJ.
t'cru". d~mjl1. & §. ex diuerfl. ~Jlit. de rer",,.. ditltf. Scd neclo·
cano elle poreft !implieirer, eum operarum locaror non faCIal'
fm8:us {uos: prout facit Crapona ex
conrraEl:u.QE,a ratione
nce pignus cITe poterit, cùm ~ci pignoratx fruél:us crediror in
[ortem imputarc cogatur, 1.1. C. de pigno. lié!.. & ibi {cribcntcs.
quibllS c6n[equens vldetur , vt comraél:us innomintrllS dici de·
bent: deficiunt enim vulgaria ,& vlirata conrraEl:uum nomma,
l. \. ~. 2.. & 3. jf.de pu[cripl. verb. {cd cùm faél:llm ,de quo conucms, raie /ir , qllod locan {oleat, d.I.SabiTlIU.in f.& d.l. ittmfl't
Pyrtlo.§. !. non potd!: conrraEl:us dici innomin:ltus, 1. naluralu.§.
..1 rum do VI foC/lu.jf. de pr«[crlp', verb. qualis igitur hic conmélus
cric 1 Sl1blifto.
•
2.
Ego in cnarratione huius litis ccn[ebam t locationcm oper!·
tl1 m , CUlU paEl:o anrichre{eos faél:am : Nam cum i~m dia:a vni·
ueditas. molendinum a:dificalldum in vniuerlitatis [olo,opera
&: lIupen(a Ip/iliS Craponx conllenilfet , negari haud poccll:con.
rraél:um hune elfe locationcro, eùm locer oplfex operas ruas,
& ln al1cno fundo conO:ruendi molcndini habcat necdlitatem
quo ca[u loeatio dicirur, 1. item fi pmlO. §. 1. if.IDcAt. & ln d.l. SA:
{,mus. 111ft. (ed cùm fruEl:um & vCum nOlli molcndilli paCto Cra·
pOIL'1. mo\cndinarius libi rctinuerir, quoll(que (ors libi debira
per(oluarur, Ita vr in {orrem fruél:us perccptos non impurare co·
gatu r : con(equcns eft locationi fuiflè adicél:am alltlchrtfin,
qux !imllibus comraél:ibus qu:mdoque adiici Coler. El!: 3U'
tem antichrefis pignus ql10d ira damr , vt dus fruél:um t.
v[um ,pro legitimis vfu ris.., cred.itor habeat , donce Cors princi.
palis lit per(olutao, de qaa loquicuc Mattianus i" t. fi ù qui b"
t
m.-
ma
WA •
•
.
Caulfa 98 .QE.x(l:J
u 9
714. §.fi ~lItJchrefù. jf. de pigno & hypolh. & in l·fi pWllliam ..ff. dr pignor. aEl/on. dcclarando illa iura prout Andr. Alciat. dtfpl/lIéhon/lm lib. 2.. cap. 3. QE.x quidcm amichrc/is paél:o af pOAI pmeft
ncdum mutuo, I.fi ta paEfione. C. de vfor. fcd & plgllori , d.!.fi
pecumam. & vcndirioni annui rcdirus, vt pJunbus doc;cr Caro\.
Molinx. In t",Elat,. dc commue. & vfor. 'JI/,tjf. 3 f. & generali.
ter apponi poteO: pro {ccuriratc creoiti, ex quacl1nql1e cauf.
(., lcgitimz v[urx debeamur , d.l.fi ea lrge , 6- d.l. fi If ql/I.
§. pml;o.
Difl'l)t amcm t anrichrc!is multuen ab emprlOnc fundi ,{ub J
patto perpetuo rcdimendi vcndirl : cùm vendlcot fub paélo 1110
rcdllnendi !lanm rran sferat oenne dominium & polfdli onem,
qux habcr , in cmprorcm, {cd in hae !ienplici annchrc!i dcbicot
remanet dominus, nec crediror efficirur polftlfor /impliciter,
[cd ranquam hyporhcex incumbens, cùm pofTidcar ad com~odum debiroris , t.[cimdum. §. mditor.'jf qUlfotifdnre (og.l.for*1 mmmt.jf. dt vjÏlcap. ae ideo non poreft interccrrcre potfcfTioncm, nec edam mille annis polIidcndo prx{cribere {oluen. Igirur ad commooum fruél:uum non dill:ar amichrefis 11 vcndltioIlCÎam diél:a , {cd quoad alia omnium multùm di(crepar.
Sed an hxe amichrells vitier conrraél:um , cui adiIci rl1r , vi- 4
dendum elt ? Incmptione annui redims , cui eil: [ubiunél:a anrichrolis ~ primus omnium quos vidcrim {crip!it (ummi & acu·
Mimi 111gcOI) vir Caro\. MoJinxus, in d. 'lu".fl. 3 f . vbi dil1:IngUlt anuchrclin pro priam & pcrpemam 'lux fit in grJtÏam &
commodum creditoris, ab amichrefl qux lit graria debltoris,:lod
certum relnpu s,quam remporalcm & ienpropiam appcIJat : lune
(cmper validam elfe dicir , nec viriare contraél:um cui accedlt fi
lcgirimum & raxamm modum vfurarum duodeci111x non exc~
dar.iIIam vero inurilé 6eri,ql1orÎes excedit quindecima ad quindccimii v{quc rolerari, ra in an nuis rcdiribus, ql1àm in ::llIs obhgarlonibus, in CJl1ibus lIcira cft vfura dl1odcclma, hoc ell:, Jd rarionem den a ri) duodecimi . Anuehreus alltcm li fr uélu ; illlUS
a[cendanr ad dccimam, vc\ exeedant, rcddir eonrrafrum cui
.
'
accedlt, fœncraritium & improbu111 , tanql.lnm cxccdcns J gltlmurn modum v{urarum.Cxrcrùm ll1fra decimam,quamuis fruIl:llsamechrc!is duodecimam excedur,non annulbr eomraél:um
Ipf() iure,fed rcduclbilem facit ad Icgitimum, & con(uetu modi3.
t
EC
.1.
vell
�Call1là 98. ~:\'!I:. l ,
vlllrall1l11,:l.ntÎ<:hrclis tanqu.un qUlcl fœllcr:\titilllU, & inlltilc,llc
Iplo conrr.lQu pcnitus reieéla. Ex quibu s vidcbatUl' antlchtcfiu,
de qUJ 'lUXl'lrur,nedull1 vin:ui & ~eiicicnd.lm de ipfo comraél:u,
[cd &: COlltr:lfrUll1,r\ll accedlt,Oll1nino nullum & inurilcm prorCus reddcrc, cùrn (nlQus 1l10lcndinl in antÎ<'hrclin d.lri IOllgè
ex ccd.ll1t kgltllllllm llI odull1 vfm.ll'um, non COIlllll qUilldcCllllX
vcl dUO.ll·,·i, ,1X , {;:d cri.lIn dcçiml d llarij rJnonem ,quod non·
nullts ex Curu: confCnpm p:uribm pbccb,lt. Er mi hi qllOl]Ue
pbccrct hxc (cnrcmi.l, li fl'Ul11cnr:ltiull1 1l10lcndinlll1l in ami·
chrctin d.ll:lllll , fuilll:r in rerul1l natur.l ,rcmporc eoarr,lctus, &
in r,urimonio iplillS vniucrlir,uis ; cuius frllél:IlS rUllC ex cede.
rent quindecimam , vcl dl1odccim:\m preri) molcndini, prout
Joquitur Carol. Mol. illioco pl'callcgaro. T unc cnil11 quia dcbi·
tor errarCr de damno, &; amiflionc fruél:llUl11 pra:dij proprij patrlmonl),qllod in boniG babebar,& cuius redltuS pcrclpicbar an·
te collttall:ul11, non valetet conrr,lll:m r,lnlluam fœncraritiu5,&
in fraudem con{l:tcmionis prohlblriua:: vfurarul11 faaus,Se.! quo·
Qiam LanConi vniuediras ,quo comraxir tempore nullum lube·
bar molcndinutn frumcl1rarium, idco nccfruél:us aut redituHx
illo pereiper' potcr,lt, nec Illol'llm r:lrione dcfraud:l~i aut d.m.
num patl. cùm d,unnum, Vt P,lllius aIr, ab ademptione & parrim oni) diminurionc litdiQull1 , 1. )·if Je d~"m. mfiEl. Ideo cùm
vniucrCiras hxc LanConi non mCtll:lt damnum ,{cd qua:m lu.
Crllll1 cum auena iaQur'!, mcrità cerf.lt ,ratio Molinxi, & poH5 tica: ordinationis vCurarum prolllbitio. Nam t iul'lS aliJ cf! ra·
rio damni depcllcndi , alia lucd captandi. illa 111 LI ItIS prJuilcgiis,
& iUfl; pra:rogariuis dOllat<l dl:: hxc vcro nullis, 1. 'f1ll"uttM.
§ Ji qllld mm pl/pl 110. §. Jim/II modo. !. Ji fTltl,d,uor. lA prmat ff.qUl
iii froll/d. crcd. l. Ignoli. C. cod. ~a r Jtlonc potclt parcns vel
confanguinclls, hcrcs inO:iturllS, pcrcns hcrcrutatc11l ex reIL·
mClHO, & Cuccnmben9 , Itenun Illam pertre ex ca.urfa lidci·
commil1i , ex codem re!hmento, quod cxrraneo cil prohibirum , proprer Jucrum , J. ft. §. fi 'fl/Ù vero. C. dt cod/CIUH. fic
quOqllC, ranone vitandi damQI , (uccurricur (olis crediroribus,
& non legarariis, qlla::remibus lllcrum , t.ft. §, & Ji P'''fatAl/},
6 C. de /lm deltbcy. Prxccrca frull:Ulll11 molcndini lucruill t omnino prouenit ex indllfl:.ria > & propria pccunia Craponx, qui
fuo Cumpm & opera aquam' ex B.lImine Drucncia: ':J.dduxlr,
molendi
Zl 0
CaLl(fa98.~:dtJ.
H(
ll101endillumqu ~
conO:ruxit in rcrrirorio Lanroni, quo c,lfu nec
fruéhll perecprol in lorrem impurare rl't1crur, eriam iure POl1tI/iclO. N.lm qUJndo credlror opera & Indullria (ua, vcl pecunia
frualls pcrcipit ex rc obltgaea 11lalll mcltorando , vel nOlllter fabrieando, adcô lucnfaei t fru.:tLlS,Vt ctlam rcfcl(fo propter I:r!ionCl11 cOnrl'aélU110n tcnc:lcur ,1I0s rdHcucre, vr eoncludullt Ant?~1.de l:lucr.Panor.& Anchar.ÏlJ c.con'1lltHII!.d~ vjit/'. 111 10 c4it, &
eO: hoc cxprelfè dcciful11 ln C. pm.de reb.Ecc!t(nolJ Itlim. & Ibi hoc
not. Anchar. Pan or. & communieer rcribcnres. Nam vt fcribie
Rald.in 1.I.e de jitmfIJll trmi.col.J. in verftc.i1tm do 1,w:dmn rtglliam.
~orics f.lll:a relatione t prx!l:arionis ad alilld aneecedcns 7
pmprcr qllod lit illol prx!l:ario,qllx dicitur vrura, rcCulrat conmél:us f.1cio vt dcs,aur aliàs h<lbcllt inter Ce rclationcm,àllt conformitarem ad alrcrum , non dieitur vCura:cùm non lie lucrum,
[cd venùs qua::dam mlltua compcnCario, qua: non ClIbüeirur ordrnanonlbus publicis & poliricis vCurarum , Ccd propriis niritur.
Nam in plcri/que alits cau;Tis, edam iure Ponrilicio pcrl1li{fa clt
h:cc Jl1ricltrelis , prout m C. (:tlubrifer. dt vfilY. vbi l11U1tus,dol1ec
dos pl'Omillà libl fucrlt perfolura,frull:us prxdij loco pignori ex
annchrcli dari,faci~ Cuos. SIC qLloque dominus feLldi vel cmphyrculis, li ~ vaCallo vcl cmphyreura rcm feudalcm vcl emphyrcurlC3l'Wn in anrichrdln accipiar perperu:lm, fadr frull:us (uos,
c.con'fftrff/IJ , ibi,mJi tcrrtllp(a defet/do Jil moniljluy. de vfor.& in C. r.
Jtfwd.vbl l'cr leribéres. CQ.a ratÎone propricrarills,qui non poCfid ct, pordl: per hanc amlchrefUl po{fellionem Icgitimè ad fe
aduocare, li lIe /aicus lir,liuc clericlls,c.l.de ':lfitr.cum glo{[ fin.&
ibi nor.Ancl1.1r.Pa norm.& communircr Doé\:ores.Vr mcrirà Gt
tCncn dlll1l, amichrdi n !Il comr.lé\:u noftro 10calionlS adlell:am,
vtllcm ellc,& valid.lll1, minimec'}lle viriarc conrrall:ullllocarionis,cUl accedlt,ram lure clui!i, quàm Ponrîlicl0 ,crumG frull:us
molcnuini non folùr1 quindccimam vel duodecimaln fed erialu dtClIl1~1l1, vel alian! quarncunque rationem exç~dercl1r.
cùm nulla vlllra aut fmus elfe polTit, Cirque hoc ca(u anriuhrelis
OInni iure kgitima & canonica:vtetiam fuit in hac cauffa conClufulll,die 2. ~ .lunij, 1575'
Ee J
SY;lI
�CaUlf.l9 8. ~:dl. 2..
--S
rN
N A RIA
tjlujlimiI,
1
SEC r N D AE
C4fiffo 98.
rAjàflll4 dtbitor '1fÛ obligaflÎl fiudum foum p"trono hm pig"orll,hll
paao VI patronus il!ius frU{!tIS loco leg,ttimarum vJilrarum !fTo,
,iat, non Untfur prArl4re domine ftmiria fil/di. ftdfi ali) qUA'"
p4trono pignDTIwerlt,tentbitur. ".1 t.
2.
c,l/t[fit 4ffcil rei cllt'!flrat.t fruElm, & quomodo AfJicid ,dili/ur
numeTl 14.
3 tMutatiom ptr[on4 poffijforù mf/tatur conditio rei.
4 Superfcies cedlf[010,& ft'}UÎlfIT eiU4 conditionem: niftfit ratw, 'VII
4ql(I/1f4 i" contrarium. n. 16.
5 Col/t[f" [oll/enda ab tO 'lfli po{sidet ciuiliter & n,tturaliter.
6 CoUlaarum [olmio , & Tli tribut ariA ildfcriptio , perlÎfJet ad dom;IIU1ll rci poffijfomnJimt lum h4C tjfiaus domi"ij vel qulji.
7 Debltor quoad lUS & tjfiElU4 dominij > inuUigttur per crtditlrll/l
ql/i "ypothecA imcumbit cùûlittr & l1ilturalite"oflidm: qU4/11'
UM mdiror ,e[peElufu" hYlo/huA ciNiliter & naturAlmr rem pIf
fidw. 6- n.13.
8 FocAgium hUÙIS Prolû"'ù debttuT & Jo/ui/ur tjluflori Prou;ncu
lib vniuerfitllu nomille v"iuerfi.collté?/I 411tem debetur, &fl'.itur i!fi vl1iuerfiwi à cÎllibNs & inCl/is ptt modum Jingul,.
Tllm.
9 Cotonus p"petl/us 'lui fiiil induJlrill, 0lera > & i"'penfo m jlrrillS,
Aut mi"ùs frlllflf,f.u adfruglllirldtT1l reducit,augmenlllIN anJIII
ve!jün[fiollis nOIl Clgitur pr".flart.
1 0 Damm caf1fa de iNrtfouorabilioTejl, 6- POtioT 'IUII/" lum.
I I !..Argumenta 'l"" pr4ùPlonullt id de quo drfputAtur "111 m/C11Idunt.
15 P1fejforiJ perfol1a non mlltAtur per confiitulionem pignoris 'VII by-
pOlhe(l.
'
fIJ
----------
:z,rA11. S TI 0
SECrNDA,
CauJf.t 98.
V xrirl1r an hic,qui iure :lnrichrefcos incumbir fOC-
Ccllioni ,& frllél:US rei pignorara: lucrifacir, publicas
fllél:ionc s & munera pro rcilla przll:are cogarur.Ha:c
•
qllx ll:io cil: difficilis, &; multùm argllmcmofa & dubia, nam pro partc affirmariua referuntur Cex argumcma.
Primllm de c.l.defif/dis,in dtcretalibtl4, vbi dllrantc anrichrcii,
va{allus t debiror cil: immunis à prxll:atione feruitioru,qua: de- f
bcbat ratione feu di, cùm fruél:us non percipiar : ergo mulro magis liber crit à pra:ll:arionc collell:arum,qua: fruétus rei carall:ra,
œafficiunt, vt mox diccmr.
Sccundum,t quia publicarum funél:ionum collario afficir rci
2.
~ta(h:l[a: fWél:llS,& ell: onus frufrl1l1m,l.h4at/llU,Iji pmdmw.§.
fiquid cloaC4TiJ jf Jt VJitfru[ffl 6- ,/uemad. & lariùs fuit probatum
{upràcauffi 84''III4'.VII;C4. merito Crapona, qlli fruél:us lucratur
publicis collationibus adfrrin gi dcbet.
Tmium , quia emptor alicuius pra:dij (ub paél:o redimendi
intcrim dum pra:dium non redimirur, colleél:am &; alia munera
ciuilia, & cxtraordinaria, pro illo pra:dio agno(cerc debct & folucre,& carai!:ri in(criptioné pad, vdit quotidie:ira Crapona inrcrim dum molendino vtitur, & fruél:us percipir, rei rributioDes prx{rare d ebet ,& colkél:as [olllere ciuitati.
~rtu m , quoniam t muratione per[ona: pofI'efI'oris, quo'-:
ad mllllcra mixra & fllnél:iones publicas , mur:ltut quoql1e ]
condjtio rei , vt dicit Bart. in 1. Pau/lU refpondit,ptr procllratort",.
1 Je aC'IfIiT. hm. & Guid. Papa: qu~JI.J8z. 6- '}"1'. 384. CtÎlmu rcs priùs non fuifI'et focagiata, vt fuit probatum Cuprà
(lUffa r o. 'IfIotjf. 2.11. 2 r. & 26.Q~a propter li cèt q1l3111d iu vniuerficas pollidcbat arcam , in qu a Crapon:l a:dificauit molendinum area efI'et Iibcra ab infcriptionc catall:ri, Colurione &
conrribmione colleéhrum > cùm vni ucrlitas haud pollit à Ce ip(a
illas exigere : ta men cùm mlltlllCri t manum, & peruenerir ad
Craponam,per[onam minimè priuilcgiaria, debct Cub IUius no~
mine cutall:ro defcribi vnà cum molendino, & fun8:ion ibus publicis & colletlis vniuerlitatipdll:ringi & obligari. cùm ratio
libcrt:l
-
�2.l4
CaulTa 9 8.~:dt. 2..
•
...
libereJtis prxdi.llis,qux vi~cb.u in vniLlCrCitate1:an(onl, t.c IUIIU
confulio ccflèt in Adamo Crapona, & cius celhonano ergo~
~ffCêtlll ccflarc dcber.c mm a./f/llte, dt "ppcll,If.I.ad'gm,§·1I/amHu.
ffdt /IIr.p,'/ron.
.
.
~incllm, quod, cf!: pr:l'ccdcncis c~nfirmat'o, qm.l fll'pcrfi.
4 cics t cedlt folo, uque cohçrc:t & r"').LlltUrClllS ,n:uuram & conditio ncm, l obi'g.lllonfim fm.§.pl.,crtfj.dt IIl1l0n . cr oblt~. Ideo xdllicilun cc:dit lolo , 1..1 '/(0. ~.( lm' 111f.o .& §. rx d/ll(~(oJfd~ .1f1,m.rrt.
domil1.(ed lolum,in quo Ct;>.pona in x dth(;d llit tr.ltlctlllll mo\en·
dinum ,ab :ll1tiquo, & anccgam illlld pcru('niflct ad manUl&
dominillm diêtœ vniuctlitJ ti s, fucrat poflè flùm à '-lL,odam Cluc
ftn gut.1I"itc r,& in vleimo rccurfu focorUll1 Proulllcic;: fucrnecum
ca:tcri~ Itl!Jtl\ tluium ~ intolarul11 Lanfoni focagi mlln, & in li·
bw "be.'\! cl tèb: v niLierCit.ui~ CaXanllTI, & lluor,(.,nrm ,t.c pro 1110
con(UtCllm ollet1:as à poflèflonbus cxig l'e, t,\l1qllal11 de refocagiJc.l:ergo & dt ipfo molcndlno,qood fQld 'tedit, cùm acdforium fequatllf nanrram fui pdncipahs,c.llccr.J.70rlllm,derrg. "".!t!.
G.& I.cos 1lI prmClp.c.dt vflT.& au gmcnru m nacuram elUs cuud.
d itur ,l.ttiam.C.de hm dotittnJ.l.mttr §. c!lm intrrffdt pall.dof.tl,b.
5 SexClim quia colleêta t Colucno.a ef!: ab eo qui aêtu tencr,&:
c/fc[\:u potlidet,& nen ab illo qui clLulitcr tJnt(1I11 ponidct,&a.
éhollent habet ad rem tribucariam reCll pcral1dam.vc vollllt BJrt.
in lformll .§.fi mm cgojfdc {mfibl/s. & in 1. mmo.ff (Xl r1'lI. In mllgruYII . crgo Coluend.l cri t ab ipfo Crapona, qui re & cJfeêtu teller
& poflidcc,& fam fruêtus fu os.
.
His tamcn non obf!:amibus , fuit maiori fu{fragio in hue qu:r·
Il:ionc conclufum &îudicari.un pro pirre ncgmua ,(cqucmibul
ratiol1lbus.
P'rima, qui'.!. Ad.lmus Craponu non cf!: molcndini dOIn~nul,
fcd ipfa vniuer{iras 111 CUil\S Colo fuic xdtficarum)!. • deo.§. wnrn
JI/o. §.ex dmafo ffdc acq.rer.domin.licèt Crapona [uo fumpru &fUl
m .. rcna l11ud conf!:ruxeri t, ve noruinarim dicirur 111 I.IUnlJi PTII".
6: §.I.ff.lotM.& m 1. ~abJnII{.jllfi.ff.d( c4nlr,!h.nm. Sed t [oluno colleêtarum & rd mbLICarix ad{èripclo pétcmcr ad domillum 1 funeqlr~cJfe(h\s o.on'limj, vt 'Voluir Cingubriccr lacob.B urng.in 1. {//~n
nottj'lIfr/i.c.de pr,(fmpt.jo .vel. 4o.lInnor.col. , . vrrfic. modo pone qI/Id
jatlll/im dlcil. vbi ponit qux(honem {\milcm' no(hx in cre~ltorc
qui illCtlmbie hypothecx , & frLlêtum rel pIghoratZ perclplt,an
Ut cogcndus rem lllam dcfcnberc in a:fl!m<>'vniüèrfitatls, !\anlé
llatu
Caulfa 98. ~-efl:. 1..
H f
l1:atuto, quèd quilibet polfe{[or teneatur rem ponere in :rfl:imo
CÎuitatis. & dicir credirorem hoc c:lfu non elfe cogédum: fubdit
rationem ibi,qula dcCcriptio bonorum qua: fit in :dl:imo,vel cacaltco ciuitatis, fit carionc (olutionis collc[\:arum, qua: [olutio,
& pcc confcqucns dc(criptio fpcél:ac ad-dominu:n rci pig14otarx,hoc ell: debitorcm,qui etiam hoc rcfpeêtu diclcur rel po{[e[(or,licèt creditor incumbat rci iure hypotheca::. Nam t quan- 7
tllm ad ius dominij, & illius omncs cffeêtus, incclligicur debiror
per crcditorcm ciuiliter & n~tucalitcr poflidere , .q~ancum ad
effcêtnm i mis, liGèt quoad iu$' hypothecz , & IIlIUS elfcêtus
crcditor ccn(eatm naturalitcr & ciuiliter pignus polTidcrc , Vt
con el udunt coml11unircr fcribcDtes in.d.l.cùrn nOlifimi.§.fed clin)
i/lud.c.dt p'..[crip.jo.vd 4o.AIII1or. & il1lfciendl/m.§. mdl/or.ff. 'l~i
fotifd.cog.pcr ill.! iura.& per tellc.i.., l.pig~oriJff.de 'IIfl~4p. & [cne\:tiam lacobi I3utrig.fuit fcquncnsAng.1I1 d.l.mm notif,ml col. 2.m
vcrfi. ex pr.tdiéJu co;'clttde. & loh. de Anania ;11-(. 1. de 'IIftr. {ol. 1.
il/ 3.mlllb.in ver(ir.13o/, ql/od crcditor dicilllT pof/dm.qui dicit,quèd
:!lij fequuncur hanc opinion cm. Et adco onus coBeél:acnm perri net ad debirorem rd pignorara:, vt li crcdiror poflidés iure hypotheca: Illas foluecic.po(fjr rcpeccre à debicorc.m 1.flw,!,.c.Je pigIlQr.& krp.l.inur debitmm.l. (Pl'o/~ §. pac7ttm.ff de palllS ..
Secullda, liquidcm ex antiquo t motc hUlus Prou1I1clœ, fo- 8
cagium d~bctur & (oluitllf quxltori Pcouincix, ab ip(a vniueditate Lanfoni. pel' modùm vniucrfi : colleéh vero dcbctur & foluitur ipli vllillcrCicari à ciuibus & incclis pcr modum Cin glllorû
(ccundùm tllorull1 clliuC'luC f.tculrares, Vt diél:um fuit fyprà &
probacum,{JIuJ.':17 .qu.1'.r .n. 3. 'IIfqlif ~d mm;rrum 1 5. qu~ rarionc
bona patri moni.llia 'plius cluirans Itbera. fUlJr,& fi anca ab oml11
collcél:arum contriburione:quoniam nOll poflèt vniucr{it3s {ibi
'pLi dcb~re,allt libi ColLlere colleêtas , pro bonis filis parrimO~lIA
hbus aut Cibi 'pli cflè pro iBis obliO'aea, I.deb//Ort tIIQ.C.de p./C7iJ, &
,
".
1
ibl per [c<Îbcnrcs.Repuy;nam cUlm hxc inter le,&cofufionc ro lumur,nec polll lll( lilnule xlrtcrc,I.T·Cllnù(Jjfdrjdt/ll([. quo lie vc
nec pro 'pro mokllJlI10 collcél:a: o.cbeantltr, cùm illlld, vc iam
dtél:um cl1:,PCrtllllJt Jd Ipf.l11l villuerftcarcm nomiue vniucrCi.
Tenia, qllla Lanfoni eerrieorium frumencariis molcnd.tllls,&
Ilucnribu s aguIs pro agro tllm mig:ttioue , h,lél:ellljS fllcr:tc !lenIc/cd hUIC morbo Crapona ill{igl1lS pifex,pof!: to~ fecuL!, Colus
remedium attuhc [ua indullria , opera, & proprio !llmtu .lquam
Ff
CJ{
•
�1
•
.~
C.ll1 ff:l YS. (~ :dho
t-
ex t111n1111C D rllenria: mitabili amtlclO per quillquC lcUC3~ ad irriganou\ll L.lllConi terricorill m,lué\:cnm fl:cnlc ,dcri1l311do, & III
clllit3ti s (010 (uo (umtu & imp nra 1l10k nd 111 Ulll frlllllétariun1,
q uo lll.lxim~ CilliclS bborabar,xdilic.1ndo, vt oln ni flcnlitatead C!nt:l, c.iuir:tti~ t.:rmOrlll lll viridJ/limis pr;.lti s 0 l'plctl)1u,omUi.
bus con(picullin lir c ' dŒlis :lrbor ibll rCplct1l1ll, cùm prius ob
aqu.lrLlll1 fll1.:1ltIUlll pcnuriJIn J [olùm ad (,gcres :lma cob u9 tur: \'t lllL:liro 1l.1bc:lt I()ClIl11 in C,llll nofl:ro ratio r & xql1lr:1l/.
pL'l7l1lt.C.4( omm a</(,ro d'fl'rl.libr Il.& lJi §Jimtlmr- c. de alhill/M. 0p.:llld.lIl 'lulbus iunbu confhtu tlltlÎ dt,\'r rcs ficnles,a m mmùs
frud-uor:c,inJufl:ria polfdl0tis /l.:opcta <Id frug~lirarcm addua~,
:!llg;llcllrulll ccnrus:lut fLintholles mimlnè agno(canc: ne poflèl:
(orum ddigcnci.1 iBi s lit d ••mno(a, aut inopiilatUl1l oml! incaulè
lù(cipianr, quod li (u(ceptuto cogl raflc nr ab oncre dc(cluiOèm.
qua: rario a:quitaris n)ilit:!r cri am ,li dominiulll molcndini pertlllcrc porTir ad dié\:um Adalllull1 Cr3ponam : cù m (u:! indufiria
& opcra,ac (umru illud confl:rLlxcrit in rerrico t io lan(oni,aquatum fluenciuD1 & ttici ce ofUm molcndinorum penuri~ priùslabora cc.
~arra, qUi .l Crapona in hac lire ccrrar de damno virando,
fin e: cuiu(;uc miurialcd cconrra vniu crG ras Lan(oni quxmlucmm cum afie na iaél:ura: liquidem loco Icg,rimarum v(ürarurn,
Cr.l pon .. lucrif:lcir fmél:ns noui molcndmi ,doncc prctiumip{jus molcndini ab c1igcndis arbirns œfl:im:lIldum,lib i vC!(ucccf(oribus in compcn(al1l (umru um in opere molcndini, & a:dlfiCIl5,& aquarutn dcr1l1ationc erogarowrn,intcgrè fucrir perfolu[ UI1l. Ideo li funé\:io ncs pnblicas pro ilJo molendll1o [ufcipcre
Crapona cogcr~rur,magllo proculdubio incommodo,&:damno
aA'iccrcrur, prx[crrim hoc rem pore llOrrendx hofl:llitaris ClUlIis,
in quo ob varias, & rancas colJationes cxrr:\ordlllarias) pra:womll1 fmé\:us colJarionibus publicis, & cxtraordinams mUDetIbu s h.lud fuA'iciunt. E conuerfo li Clapona 11l0lendmum pofGdcJr hbcrum ,& fr~ncurn à concributlo nc colleél:arum,vniucrliras Lan(oni nullo damno alfi ierur, aut lIlilma , cùm proillo
Bon fucrir focagiara ,am focagi,s publlcis raxara, [cu quotl[ara:
CÙll1 t;l10lend1l1um non eŒcr in re rutn natl1~a , quando CIlIim Lan(oni publicis focagiis fuit quorifara & adrcriprl,
Vt ilhus rario à pcrxquacoribu5 haben minlluè porucrir : cùm
nonaginr3
C:lUlf.'l9 8. ~x(b.
1.17
nOlugillt:! alllllS poft diébm focorum gencralllilu ddcriptioHem hoc 11l0lcndinull1 Cmpona œdillcauerit. Scd de lure !Ile
t qui ccrear de damno virando, POriOl' dl: fo,qui quçrir lucrum, 10
fallorabilior [cmpcr nllt & pori or apud amiquos caulI1 damni
quàm lll cri, 1. Vfmm. §Jijfde mÎnor. z. 5. annl5.& Ibi port Bar. flot.
(cribenrcs.& Î11 1:fi1J.§.uji pr..fotam,În verfic.lÎctntia. C. dt Îlm dd/h.
& prx(crrim qu5.do lucrum qu is quxnc cum allena iaél:w-3: nar 1
!ex illud ramquam lIarurali XqUitdti conrrarium,abhorrcr, l.nill!>
lm natflr.• jfdc cOlld,lJ.indeb.I.Îflrc nafur<t.jf.de reg.il/r.
RcliquulTI dl: vc rc(pOlldear11us argumcnris ex adurrro allegaris,qux poflÎ.lI1r ve1 VHO co ll yrio (anari, li dicamus , omnia dl..t
J
argumenta pl'x[upponerc t pro vero & indub.itato illud, de qU0 1 r
in hac qua:fiione principalirer,qua:rirur & di(plltacur. Siquidcm
omni.l il la argulllcma,pallcis cxcpris,to rédue, vr prob':r [olurionern collcél:arum ad eum (pcé\:arc,qlli fruaus rci tnburarix pcrcipir,& (uos ~cir.nec rcuocanr iu dubium, imo pro vero,& cerro prç[upponi:ir ptx diJ quOrtl co lJ:ftio petirur,ab antiquo dlc focagiara,& apprcriaca,& 111 xl1imo cilmaris :ld(cripr<l,& coIl,é\:anlln muncri obligara ,de quibus omnibus prin cipalircr quœritur,& di(pl1tacllt in h ac quœfl:ione.Nam confial'at molcndillllm
hoc frumcl1tariulil nurquam fuiffe foca g iattln1 , nec catartro Cluitaris adfcriprul11,vcl appreriatLI111, .wr coUcél:is obligaC0111:idca
quocrirur il) h ac lire de ilJo apprcriando, & obligal1do collcél:is
ae dc{cribcndo in cara{1:ro vn lucditdri s·
.
Sed cùm ex ia md iél:is confler m olend Îll um hoc n6 clfe arprctiandum , nec carafl:ro J c(cnbcl1dum , aut (olurioni colleél:arulll
obligandll1l1, id'luc lure & a:qullare (uadclltc , H f"ir m3IQfI calculo conclllrum , & lUJ lcarllll1 i il hac cauO:1, l1lcriro nOI1 vrgc nr
contraria argumcnra,qux prx(u prOnttr o ppolitÎl & collcé\:aru 0bliganoné valida,& prœcccknré.naquc flufira dl(p urario fù(cipirur ad qu é pel tlJlcar colleél:arll folmio,li ~olleél:a; tlo debearur.
Er quamuis hçc folmio polfer (uA'icerc,rameil vr ligi lJ.mffi fin gulis rcfpon dcamlls dIco non obfiare prim li argufl>ClltU d d.o.
lx/ra dt fiudn.f.'JuoJll am Jbi durare anrichrcli vafallu5 110n prx- 1Z.
fiar (cruitlLuu fLud ale : ql11a dominus dHCanS rellcbat fClId llm
lure antichre(cos.recus fi aliu s qua dominns illlld l d rEpm ccneret & porTi.lerct, GLle e;, hac annchrdi, liue ex l.vcI 2..dccrcro.
'Juia va(allm nihil o01iullS rem3n(lt oblig:ltus ratione feud l prxif .1. §.fo
frarc domino [eruiriû, vc voluÎtnomÎn.'tlm Barr. in 1
t
Ff
Jii"
2.
dt".),
�uS
C.mKa 98 .~a:{b.
d~ 't'férig.t!ih'IJ, col. L. n. r. vtrfic.fod ql/.tro, quidji "g./lIIr ml/rafoN.
d./larJNI1I.Jf. de daml10 iliffc7o. qu.tm ibi [cquumur Paul. de Cafu.
1oh.de Imol.& Alex.col. pu.!. 1 3·Ô' 1 4·& Salicct in all/hm/.Ii qui.
c.de bon.4I1tlJ./lld.pofiid.ci/. <fnttpmult. verfuY/Jo vulëdllm rJlquldtn
tmp"hJlelllùlIYIIS. & ,,·trf 'l"drIP vldcn.:ll.m rJlqllid ln pr.tdui fiud4'
/.rliI.& antc hos,ho c vol,lÏr Spcculat.in til .de pmm érfoC/l1IdDJc.
mJo, §. rtf/at. in v{rficfld 'l'"dj.1CUt dommlts.& !.oh. Andr. in ad.
dl/.tod.Jit.§. vJdmdl/",, ·v trfic. 'l/l~dJi relIS. Et hoc tcnene corn mu·
niccr D oao res, Vt di cit Alexand. in;d. §.Ji de ·IJtEhg.û/bNi. 1JI1f111f1
16. lI cl:c A ng. in L.eom"'J.Jf. dt d.",mo illfiéto. rCllear comrarium
fillgulari quadam ratione: t.ll1len CillS [cmemi:l commll nircrre.
probarur, & ill:un ibidem nomillatlln rcprehel1Jit Rom. n. l. ~
lmol. il< d. §ji de vclligaliblls.
J3
Ad fcciidiJ rcCpodcrur,quod crcdirortqui loco IcgirilTI2rU ,'.
[urarü facit (ruélus [UOS,110 rcélè V fllfru élU.lrio copar,ltur:cüvful
frualls pars dom ini) fic,l.vfrufr.il' mllllùjf.dtvfufr.ô; appcllatione
domim etiam vfllfruéluarllls !:oneillcrur, illqulr tcxr. in 1. In Vin'
dt/ione.in princip.ff.dt hm. dUt h.iud.pofl.ltber ImflO. 2. .il<Jijfdt vcrh".
Db/sg.& ln lJi vfllffiuélllsjfdt "qua p/II. arcend. mcriro obligatlllad
collcélas l'ci fruéluarix.Sed crediror , licèr pignori incllmbat, &
facI.lr frllélLlS [uos iure anrichreiis , ram en non c{t dominllS nec
p oflidct libi ,fed debiton CJlIanrùm :Id illS domillicum, & il·
lill s efFeélus, vr probarum dl: (lIpr~ nl!1IJtro 7. folmio 3utern (01Jeélaru m,rcfpi cir ius dominicùm , vt d iélum c{t in primo fundamenro partis ncgariux , nec i1larum {olurio pcrtincr ad creditorem incumbcnrcm hypothecx, & fruélus lu cranrcm : edi tale
onm ad vfufnlauarillll1 pereinear. Er qllod dicitllr mllnllscol·
l41célarü afllccre frualls t rci ,11011 ira fimplIc iter accipicndum
dl: , vr {je munllS rcale. Nam colleéla cft munllS mixCllm, qllod
imponiru r perfona: pro rebus 1. reji:rlfI6, §. Ji. ' /lm giD. 111 wr·
"u, t;1COlù.j1 dt mlln. & hOflur. 6- ibi Barr. & 1. r. c. de mill/cr. & in
Ij"b loc. iJbrudccmzg.& fuit probarum Cup r:'! r.mjf.. 41.q"4I. ddeo
obltgario collcéla1'llm princlpalltC:r 1eCrlllt pcrfon3m pf)(J(jlàris & (ecundano bon a , nam fi rer[ena pollèlloris fic pnUllegi3n a,& exempta à concnbmione colleélarum, ica vr non polliro.
bligari ad illarum folmionem ,neceill s bon a erune obligam:D:ml
cùm (ic mllnus mixtLll11, perCon:l principaliter obligatur, & ad
obligario11cm perfona: accedit rerum obligario, velur illius fequcla , & accc(foriul11 , Vt latiùs diaum fuit & probarum
flprJ
1
Caulfa 98.Q~:;db.
~ 1t9
Ji.lpr~ d. Ctl/1ft 42. . ljluJI. 1. Habctur ergo ratio principalirer ptr(ona: polfclloris, vr na(c:ltur obligat'o : bona alltCll1 obliganrur
accc(foric,& in conlcqucntiam per[ol1x.
Ad rcrcillrn fit reCponfulll , CJlIod emtor fub dlo paao rcdl mcndi, imcrim dum res 110n redill1l1nmr,vcrè dominus c{t &
polli:llor, vc probat rcxc. l1J 1. 2.. in Ji. & in 1. idem lulian!!J. alûJ
inCIpit ,Ji tx duo/'ui.§.Ji". InJin. Jf. de in dùm addtc1. & inl. 2.. C. dt
pnll. il1tu tmt. & veNd. co"'po[. & ibi pcr fcribentcs. Ideo onus
colleaarum ad c:um pcrtincr, vr diallm e{t [uprà in primol rarione parris n<:garillx. Sed crcdiror etfi po(fdliolli rci intllmbar iule hypotheca:, & fruélus f~ciar fnos loco legirimarurn vfurarurn:
llulla rarionc tamel~ cfficirllr rei dOluinus, nam pcr pigl111S nul.
lulU transfcrtur do minium in crcdicorem, llec aliud ius in re pigllorara fibi acqui~i(l1r , qllàm hypothecre, eri3m l'ci tr3ditionc
faéb ,llcc po(fclfor cfllcitur niti quoad ius hyporhecx,l.fciendtlm.
§. crrdltur.Jf.q/1ifi/ifd. cug. Ilor. commllnircr fcribcnres poil glolf.
IR 1. C/1N1l1Olifsùni. §.fid c!lm tI/lld.c.de pr"fcr. 3o.vel40.~n"ur. & fuit
dlétum [uprà "'7.&' J .Mcnro non adtl:ringitur ad coUcaas cùm
Illud onu s perr1l1car:rd dominllm rci pofiè(forem,& non ad crcdirorem pignori illCUl11bcmelll, vr [upri diélum cft, & [xpiùs rcpcrirum. •
Ad qllarrllm criam __cfpondcrur, quod per contlirurioncm
pignoris & hyporheca: t, non mutatur perfona po{lèlforis crli 1 r
crcdiror loco Icgitimarum v[urarurn faciar frualls [uos, qui creditor incumbens hyporh cca:, quoad omnia qux conccrnullt ius
dominicum,prout ad[criprio pra:diorl1ln,& collcaarurn folutio,
fibi non polIidct , [cd debiron [uo , d. t. Ji pig11Ori. Jf. dt Vji/CdP. &
Doa. t11 d.l.cù", nottfmm.§.fed r;lm il/nd. c. de pr"fcr. Jo.an11Or. & i"
tl.lftiendllm. §.credi/uy jfqfllfol tjd.cug. & diaum fu pcriùs.
~intl1m argllmcmLllll admodl1l11 vrgerer, fi folum, in quo
xdificarum fuir molendinum,fpcélalfct ad Crapollam,quo remporc illud :rdificauic. & eti.lm ni(j.t ratio qua:d~m (jngularis 1 G
Craponam ab lèriprjonc,& colleél~rum contributlone dcfcndc·
Tet, & liberum f:rcerec ipti.ll11 molcndinul11. Scd quoniam ha:c
duo concurrullt pro defenfiollc Crapona:, mccito llon vrgcr argUlIlCntl)m. :-J am ex aélis liris tl:ar arcam,in ql1a Crapona colhuxit molendinl1m,pcrtinere ad diaal1l vniueditatem iure vniucrli: ideo & xdificil1m. & pcc confcql1cns onus dc[criprionis &
folutionis collc:6\:arulll , quo<! ius domillicum rc[picit, pertincrc
Ff J
debet
co
�t jO
C:U1fTJ. 98. <b!x(b .
debct ad ipr:lln vniucrfiutcll1 , Vt di8:um dl: fupl'J. , fi l'amen
iplà .obligari pollèt /le muncri colleébrum adO:l'ingi • & a lé
ipfa cXlgcrc, quod ficn non polfe fuprà demonl1:rarum dl,iu
2.. [;!tione parcis negariux, nllmer. 8. Prxterea dl: 'l.uxdam:r·
quiras & ratio ungl1bris, d.l. pm.C.de oml1i ttgro thfirt. "bro Il.&
l.f. §. ftm,[Jttr. c. d( AllilUiOl}. & palud. & pilfc. :te damni viraudi.
qua: defcndit ipfum Craponam &: fuccdrorcm eius ab oncre
concributionis , /le fcriprionis molcndmi , etiamû domilllum
iUius ad eum pcrcineret. nec ex aduerfo militat xquit:ls aliqul.
pro ipfa vnillcrfitatc, qua: qurric lucrum cum i.\élura Craponr, quod lcx abhorrer, vt fuit difrurn, in 3. & 4. ratigne p.mu
mgatiu,t. /le qllando fubeO: xql1itas , aut ratio ÎlJ conrrarium,
fupèrficies non cedit folo , fcd ccomra folum ccdit fuperficiei,
vt in Plélura Apcllts , /le ParrhafiJ fcnbir Impcrator, in§. (I
quI. in .. Iuna/,tbu/if, lnftit . de rer. dùli! & Caius, in l. qlltt ra/iont. §.
J jfde aC'fllir.nr.domin.
Ad fexcum /le vltimull1 al'gumcnrum admittimus alfum.
pcum fund.lmenmm, fcd ncgamus quod vniuerfitas non p.of.
fideat , quoad ius ifl:ud conrribuendi /le. infcrtbendi molendinUffi, /le etiam quoad alio~ efFeél:us dornilliJ, quorum rerpcélu ipf.! vniucrfiea, dicicut ciuiliecr & naturalitèr pollidcre
per Craponam credirorcm, q\lipolf~et nominc iamdléla:
vniuerfitatlS ) quoad omnes illos efFeEl:us iuris dominicI, vc
fuprà probacum fuit in .primo & feeundo fundamcnris partis ncgariux. Pra::terca cO: ratio ungularis pro Crapona, eur,
ctiamli ipfe po!lidcrct iprum molcndinum , collcEl:,Jrutn rolutio ab co lieri non pollit) nce eius nomine infcriptio ) vt dl'
ximus in rercia /le quarta rarione p.utis ncgatiux ; qua: Illum
, omni caru defcndel'c t à folutlollC col\eélarum, /le dcfcripllo)JC vt dlélum dl:. Et fecundùru hane fcncentiam fUir iudic3tllm
in hac cauifa ,/le vniucrlieas Lanroni à fua pctitione rcpulra, die
~8.1UDjj, 1 S7r .
C AVSS
•
A
9?
OLE M N E dl: ac Prouincia: morc
vewlbliimo Ob[cru3cum, rcbus in vafaliolulll r<:rriwriis cxifienribus, (ub
halta-ob rem iudicaram dlfl:raais, auaionum vcaigalia non deberi, niu
. ius illud vcaigalis à Principe va{allo
nomin.Him [ucrir in feudi inudl:üllra concelfllm , cru
rcbus itl terri~ dominij confiitutis,& ob eam rem auaioni expo/itis, vcél:igalia hœc debeanrur fi[co. V nde ingens
exririt conrrouedia rcbus in va(alli territorio obiudic:lti
cauJrlm pignc:ratis, & in vrbe regia ob licitantium multlrudincm & maiorem [rcquenriam auétionatis, & inde
dlf1:rac1ls) :111 pro his auél:ionibus veéligalia fi(co deberemue Faciebat remoram,& gu,dlionem mouebat, guia
quando gabclla umpliccm aaum cOllcernie , & non dominij aut alicuius iuris tran!Iaeionem vel acguilirionem,
fecuro ~au illit.:o debetur gabell~, & lol'uta fi[co non
reperirur, erIÎ aétus ifie pofiea ilntiguerur , lue irrieus
Gt'. Placuir eamcn maiori (uffragio auaionum veél:igalia hoc ca(l.ll1on deben b, !. April.IS75- Honorato Sauua-'
cane publicano veaigalIa petencc , & Chrillophoro Billono reo lirigatoribus_
a Vt voluir BJl..m J fi prçdlum .col.~ . verGe (cd nunquid redhibidone f.aéb.c.de ~diJ.
an. cuius CemcntiJ.nl coropl'ob:u Cuol MollO.in confucr.Pa!if.j .1l. in 7.qu. in 6.in pripute.
b ~ia nacurahs cana:, pr~ua1ct aduenticlç ,& conCuccudo vfum DOD rranfgrcditur:
"de in ~uç".
In:!
CAYS
.!. JI
Caulfa li 9·
�Cau!f.'l9 9 .~a:fl:.vnica.
'z. p.
srM
MAR J A
.fl..f AE S T
V 11lC.t ,Cal/jft
[ 0 NI S
99.
rtEflgalia i1uEfiQnum, rtS in terri/ori;' vl/fol/OYII", exiffmw regll/J'
riler nOll agnnjètmt.
z. origo CilUjft, & nû/ura!ti 'lIli/li/lu pflù~J 'll/nm I/(({dmtafil 41Um"
d"et.
1 YeEflgalj,J Immol/I/m mag,ù more &cQnpletlldinc , qUllmlrgtvtl
cmjlitlltione Prttmpù filCyunt in/rodl/Efil.
l
fZJ' AE S Tf
0
r NIC
A,
CI/1ft 99·
V m t l'CS va(allorum [ua natura hlliu(llIodi
vedigal cx regionis m orc non agnorcanc,
non dcber eius c::luffa n:ltura\is , ob acciclé·
talcmlicir:l.rionem , in vrbc rcgia proprec
maiorcll1 hominum frcqll clHiam f.léhm,
conuelli.Origo t cnim cauffa: pociùs qLllIU
accidcnralis qualiras co n(idcrari dcbec, /.ft
fl;UJ.& ibi glorî.& (cribcnres,C.lld Senatl/fconf01.[l/Ud.I.~I/or.Jf. de
fdeù1f. Prxpond4Jrat enieu forma: & ql1 aliraci primordialis Ccf
cauffa & mareri a, l.qu; id qu ~d.in principffde dOfllliÎon.!. 2 jfdr pYII/.
credit. & Ib i nor. (cnbentes. Fortior fiqllidcm dl: c:lull':t IllttlCahs
quàm accldenra\is,& adiediri;1, t.qll; ""bml.jJ. de /II/el. & ibi noc.
Barr.& rcribenres.~a rationc pupillo furio(o,non po tell: cxem·
planter (ubf!:icui, [cd pupJ!lantcr. l't pon Barr. noranr fcribcmes,
;n 1. ex fltloffdcvllfg. & pl/pil!. nec cmator dari, licèt furio(Lls fic,
(cd curor,d./.'flli habenf.Vr meriro non debeanrur vcébg.lha firce:
3 pr:i[crcim cùm ha:c t :l.udionum vediga\ia magis more & cao[ucmrunc, quàm Lege vcl cOJlIHtmione Prmcipis fueri nt iatre·
duda. Nam cooqui(itis vodiquc Cllti~ in hac lire rcgell:ris,nulla
connirutio huius iuris vcdigalJs inuenra dl:, V I' magls con(uctû'
dine quàm confrituris iurccred:l.llçur introduéh: ficu t &Iata.
rum vcdigalia,v r di ccbam us [uprà,cllilffa 57.QIl«jf.vnicA.vr mcri·
to il\orum iU5 ab v(u & con[ucrudinc i11a cXIgenru rcg ul~ri cle·
bcar,pcr ea qUit not.Bart.1n 1.1 .
qllif intcrdlékjJ.de ilÎn. l[!uqUI
§.Ji
fYiU~I.
Cauff., 9 9 · ~a:Il: .vllica.
133
prùMI . & jn !Ji p'lhllCllnU!.§f.in fju ..(1jll.n. 3.ff.de publican". & copioliùs probarnm fuie (uprà, Clluffo P .. '!.3. Sed VI' proQ3tum fuir
in hac litc ,auttionum veél:igali.t hoc ca(u non fllcranr,hadenus
(oluca,vr non polTir ralis con(ucrudo exrelldi ad ca(um nofl:rum.
pcr ca qua: plcnè [crip(imus [lIprà ,(4('.04 51. Cfu.tj!. 3· & Cllilffa p.
,!1I.tjljQfJ( vnicII.Q,E.inÎlno fi cauflà accidentalts allél:ionllm pr.l:lIalerec,fequcrccur inconu en iens,nam non fcmel,{cd bis pro cadem
rc pignor:l.ra difl:rabenda dcberenwr audl6llum vcél:igalm: fiquidem (olllcrentLIr nedum in op pido vaC: IIi, vbi res ef!: JiLl, (cd
ctiall1 in proxi mis ciuiratlblls , & loci, domanialibus vbi flilc :lU·
él:ionara,quo mai or Iiciranrium heret concur(lls ,& VI' canus rcs
vendererur. vnde eucn iret VI' à diuerfi s publieanls eXlg~rclJ[lIr
hxc iura,fi illa: ciuirarcs cffent in diuerfi s vicariis t & baudiis,cùll1
hxc vedigalia limpliccm aél:um auél:ionis concernant, VI' volul t
Bald.in d.!ji pr«dùm'J.Co!.1..c.de "dtli/. atlton.quod elfet ab(urdum.
mcriro boc ca(u non dcbentur;vr fu ir pronunci:lcum,dlc 1.. A pri·
lis 1 S7 3· Honoraco Sauuacana publicano vcdlgalia perente, &
Chrifl:ophoro Billono reo COJ1uenro litigaroribLlS' Et adeo 11011
debentur vr li per crrorcm folumm fie h(CO , aue cius publicano,
procllldllbio ranqllam indcbicul11 repcti polTit, VI' c-riam portca
fuic pronullciacul11 die 6.luli),J57 r.Do/nillo Bonifacio Pellcoro
Prouincix Scnarlls pra:fide dignilTimo,veél:ig:tl auél:ionum crcore (olurum re percncc, & Franoi(co Manner:o, & Ludouico Prouinciali horum iurill m pllblicanis,rC'Îs c0nucntis litigaroribus.
)
C A VS S A
100.
ENDITIONE vc\ in{{,!ümmdatione
rei empbyteutic.r perfeLb, porelt"domin U ~ pro eodem prerio apud nos n:tinere,'wque /l:UC pracld!100lS , 'Juad
monblls nolll'fs pore{1 fcdi & alje'Hari.
debiror guoque, cuius res credaori.per
iudicem addiéb el1, porell: intr:! :!1111l1m illam redhibere,
refiituendo [ummam credirori pro 'lu:! res fu('(ar el :ldiudicara, idqu e l1aturo caumm efUege quoque muntcipah & gétilitio iure,proximior cognarus , vel aŒnis veaGg
dito
�Cau!I'a
C~'1t1à roc.
2.)+
chtùrÎs, lntra mcn[cm renl vc:ndir:u1Î r('tr:thw~ perell,
preao cmrori refhtuto, Clll11 legltlmis impen li~. [cd &
hypochecarius .cr{"d,ror poltcTlor, fferendo pliorl, pord~ rem pnon ad<héb.m vel iulo l Lltumd:.trOl.m habere, Idque benehclO imis.
His ira pra:mi(Jîs difficnis & pl:tnè (inuo(l cuenir hyporhe{Ïs. Nam Ioanne Saleno plunbLl~ obnoxio etcdl'
toribus, quidam ex his dOll1um cios opplgnor:H, gux auélontbus pro more fàélis, cùm el11torem non inucl1irer)
pr o debito creditori per iudicem addia.l dl:. cui PlnrdlinusGratianus hypothecarius cred itor pol1:etior,pccunil
off'ert,vt cius locum fubinrret: Salenus debiror Francuco
&.loanni Caiis frambus ills redbibendi domul"l\, quod
inua annum ex difpoucione ll:acun habebar,tl.él:ingcntis
florenis vcndjdir.Hi iure edro domum, oblara quantita.
te creditori, pro qua ei domus adiudieata fUerat, petierut.
eandem Honoratus DallotLls debitoris proxunior co·
gnatus gentilitio iure pol1:ulabat , idq ue lege municipali,
~ ua eognati vel affines venditoris , extraneis emtoribus
pra:feruntur- Poll:remo profiliit Francûcus Laidettus,cui
ratiociniorum Curia ius retinendi hane
, domum vendi·
dit, (namque [ub dominio regis domus ha:e MafIilia: tenebatur)qUl [e onu11bus l'0tiorem;le pra:ferendum dice·
b:.lt. C:tuffa perorata & ad eonlilium m.iffa,fuit qua:Gtum ,
quis in huius rei renaau effet potior , &. pra:ferendus. et
placuit mai.oci Cuffragio Regis ce!Iiom.riurn omnibus
pra:ferendum·,4. Mai j,H77·
ft
Cau.ffis" rawooib"s i. tribu. quotruooibus cxprdIis.
Il{.
J'l't
Cf/lYS
1 00. ~:dl:. 1.
LITIS
ENARRATIONE
[umm/tria dllbl4 fou 'fll..flmus.
Primnm an in retraél:l' rd emphyreucicre per iudicem clcd\[Ori addlétç cefiionarins domi ni dircéti,pra:rertimRcgis,prt:tèraru
con[angu inco.
Sec ndum, an ius redhibendi rem Îmra anllnm reltituto prerio credJron,quod ex di(po(jtione Il:atmi ip(e debiror habcr,vcndi,cedi, vcl rransfcrri pofiic : & an tale ius impediar pra:latiollcm
domini.
Tcrcium, an poll:erior crediror hyporhccarius o{fcrentlo prio ·
ri, cui res emphyreucicaria fuerar pro quantiracc dcbJ ea ad,udi
car~, cxcludar prxlatloncm domini, aur rcrraél:um fangulIlIS, &
quis eorU111 prxfcra[l1[.
s nt MAR 1 A
.f2XA E S 'n 0 è'U S
prJtn.t,CJItjf:
1 00.
1 llu pr.tlatiolTU
1
dominicllm "" eofurr.tt perfon-t d(lm;n;. pr.tlMiofill
no/tHr.! c7 ejfiéfu efl ptrfonalif'slt1la , timilirtll Ile rej!riéla adltpHAn< CIII compait.lbldem.
C{sIOJ1aTÙIJ illTÛ prJl!.• I.Ollu dominici 11011 habrl dircfillm d011Jinuan,
; JJ(J pr.t.!tJ.tiolJ1! dominhum infoparabiLiltr adh,trr/ fundo, vrf [cu-
do dominilllti. 1/19d 1'Mb/eT fil intt"'ge"""1n, vide nllme102.9-
pr.el.lt/mM lin furri f emetjfo". d4minD fouore rmnionls, vr! (onfllidntlonù.& !atiùs 11·1.9.
.. Cifsionmuo domme mmmd, iuu fulatiuJliJ, nOl1 ex/iNgllit hJpotJJec.ts,& n.l. 9.
6 P,,,I.tt/8 "u,.,it'; 311 (it '1l1id dùltr'fo"', 6- fip.tratllm ,l pm illIOr.Illdi
rem vmdlfarn ab tmlOrt :fieu/ in dO/f tfl qUld d/urrfimi. 6- nt~
mer. 3o.
7 CO'Jfmg,IiI'JCI1S pr"Jertl1r eifsiOl1drio !aBi redimmdi , t,cri poJlponlltur etflioJ111Yio dominÎ.6- n. J J .
lus p,.,ûlllionù dominicum Apud nos JIll dici p8fil (omuI1tion aIr vcl
IrgAlr,ibldem.
Gg 1.
JIU
�136
C<IUI1:1 1 00 . ~,dtt.
8 Ilis pr.t!.rl. DrlIJ rrJJr-{fu url.e m crffilll1 , 1111 ptl pttll'o mir/ligllillf af
fitm & }pllrdtllm j loto jÎlo integr4li..& vide ".1. 9.
9 Ce[SIOl1IrrIIiSIft j lin bi/Vtllt poten/ùlJ /lU ql/.1m prulilli.
10 SI.llu/lI", d011.INS pT<trog~lillilm rtlrahtndi confongl/lfleM,an tXciP/4t
Jolilm perfonAnJ(lom/l11 , vt non comprehtndat ptrfonllm cùu af
fionarlj .& n. J1..
1 [ t..Argllm nlll'" valll d, fiudo ad emp~yullfil/.
11- Ills p",lillionù dt /lire comm/lm adl n." poujl. flcus de cOJiwlldim.
lI. r f.& n.16.& 1.8.
13 Ills pr.t/~lio"/J d01lJiniwm ex ciln./J:1 neajforiil an cedi po[sitdt IlIre
communi.& an ex CIIUJ1à vO"0I14rlll.n.2 4'& 2 y.
14 DOI"lmlS dirréllis jn mrllélll rel (mphJttrllie" potior l' aglralo ,Iic?t
m rt fC/ld.,lJforfrn fil flws. n'3 J.
17 Siaiutum rurllélus fo/llguiN I! generaliru l' itm !r"IAtionM domini.
18 Rttraéllis jirngui"M non habet lowm l1J dArione in Joll/tllm n(CtJfo.
''la.
SMtulllltl quod loqui/ur de vwdltiom, & prtti rrjlit/ltiom, dt '11('4
& propria vendllione debel/ntdltgi.
2.0 DjélloJtmper,rj1 'UniuerfaliJ IIfJirmatillll,& aeripifl" pro o",ni trm.
pm & omni cafo.
2. [ Pr"ùldjClJ TJub. omm prail/dicillm qllide fJlIlI/e fit eompreht/ldillir.
l.1. l'r.tiudici/lm non medlocre fieret direBo domino fi eitu ctfiMarilH
non pr"firreillf eonfonguÎ1uo: & fJllalc pr"iudieitlm.
.t J FtjClI4 oc priuiltgi. potrjl a/uri eedm prù,ilegùlmJillim ttiam pe1o·
,,"lt:lle ttiam ex eill1fo vo/untAria.".1. 4.& n.1. f.
.
1. 611,," dominieali" quadam honorifica,& fJ/lJ!dm. vli/ia:h,u i" hahilu
& pottntia eonjiderl/tll non poJfiml adi Ntc flparJ/ri à jùa caufo,
fld t1J aé/llm _tduBA fmt ctj!,bilia.n.l7'
33 DtJPojitio §.porrD.tit.qIlAlu.oltm pOlfoud.alien.an ér quandohahtal
/omm in tmphJltl/ji?
34 Domt1JH4 direéll# 'lui emit à foo emphyttlltll- tin rtlraélHm confon.
gllimwif ptrtimtfc4t?& Ijuid in ctfsionllrio domi"i?». J 5.
19
..
Caunà 1 oo.~ren.
~r
AB S Tl 0
Califfo
1
P R 1 MA,
100.
lEe qua:fl:io admodum dif!iellis &: 110doC1 efl:,
comrarusque argu mentis rcplera : CUluS exeae
apud nos coneearia iudicata, qu apropter opera: pretium duxi , argumcma qua: pro vrraque
pan c adduci po rfu m rccenfcrc, Vt ex i110ru collationc veritas huius rei facHiùs perpcndi poflir,& cui parti ll1agis Gt adha:rendum,dignoCci.
Pro paree igicur confanguinei,vt in reeraél:u huiu s domu s pr~
Ferri debeat ceffionario domini direél:i,funr decern & fcp eem argumenca.
Primurn,quia lUS t prxlationis ( cui de iure incfr fac uleas ne- [
dum auoeacoria iuris cmroris, Ccd & prxlatiua luri conCanguinei)dl: ius pcr(onale co ha:rcns per(onc; dornini,inccffibile & inaIienabile ,ncc tran(rniffibilc ad cxtraneum heredcm, !iellt prxlaeio qual11 habct rnulier pro docc,l.t.c.de !,il/.h/Il, & in dllthmt.
vi exaélione injlante dot. in prinClp.in verfic. non CIIlm aliis dtdiml/s
dudl/m dltt damllJ hue prtllilegillm Alli mdi/oribliS 11111 hmd/hus.
~èd autem ius prxlationis fit perfonalc ipfa diel:io dem~n
firat , qux (ui llatLlr3 ill1porrae pcr(onaliraeem !ingu larern , & in
fui Cubf!:ancia & e/fcél:u cf!: (jmit~riua, & rdl:riél:iua ad perfon am
cui comperit.vnde iiue iit merè co nuencionale, Gue legalc, iiue
mixrum,l1on rransgreditllr pcrfonall1, Vt voluit Carol.Molinçus,
lil. r.defiudlS. §. 13 .glo. 1.1UJ.
Seculldum ,celllonarius do mini t non habet dircél:um do- 1minium.narn remanGe apud ccdeneem: idque extra ornnern cocrouediam c/l::et'UTI celllo fuerit faél:a folùm de aél:ionc iuris prxlanonis , qua: ad rctrahcndam & auocadam rem vcndieam domino compeecbarJed lU Sprxbrionis dlreaO dOl11inio eanquam
pars inccrgahs (1I0 roto lllhxree in(epambihecr,l.o"". q/li adu jf.dt
vfoc~p. I''1/1i vniutrfllJjf.dt Aequir. po[& licèrrc & flél:O forf..1n pof.
fer fcparari à (uo tOtO,earncn iuris intelleél:u cll: infeparabde, 1. '"
rem.§fjf.dt Tri vindlC.I.Nlllltjf.dt miéliomblU.l.n.lm OY/gO.ff.1/1od 'f)i
M dllm.SullC cni m hxc iura dOll1inicalia, qlla: à li.lperiorirace direll:a domÎlullCc immediatè l'roccdunt,ve dcchrat Carol.Molinreus, ïn lit.I.dtfiudio.§.I.!,lo.I.1J.l.;.& 6. vbi dicit !ingul:uiter,iu.
Gg 1
ra do
•
�CJl1l1J 100. ~:dt. r.
.
domlCll .1lia orin Immcdllt(: J folo dire6\:o dominio,ranquam
.1 {ola &. Îmmediar.l poeeml.1 onginalis fux caufi'ç & produc1iu.t:
Ideo non poffecompcrere nec cxer cri per vfufrufutariurn: cùtn
nullum holbe.l[ direél:um dominillm rci, & pluribus hocprobat
Ibi.
Tcrtium , quÎ.l ipfilm llI S t pr:daeionis,fen propriceas vd do·
3
minium IptÎU\ luris.dllnfcpnrabilc à fundo vcl feudo domlllall·
re cui adh<;rer , hoc dl .lb ipCo imcgro &. torali iure pacronltus:
ira quod dominus retenro fcudo Guc pneronaru:nonporcll: trÎls,
ferrc in alium IllS quod lubet l'anone (i.u feudl , ve 111 lurC pre·
hcndcndl dominicali doccr 1\ [olin. d. tlf.de fll/d. §. l.gl1f. J.1n IIr·
tia 'fll"'.flium. n.:!Z. vb i nllegat Aufrerium ln "ddlllone ad'l/l~fll4mm Thom.e.48 f ·& 10h:\1I. Fabr. il, §. vnicD, pt1l"udlllfll. Injhlul.
de apign. Irbm.
.
.
4
~,mum. quia iu prxbcionis fuir conceffum dlrcél:o doml'
no fauore rCUCllOiHS, &. onfolidacionis vnhs domtnl) curn dIre·
él:o: quod de lurc dl: multùm fauorabile, vr prima! (ux form:r
reclJ.1rur ,lJi vnus. §. p4ElIIS ne peteret.Jf.<le pa[ft!. &. Ibi not,lnt Ceri·
benres. (cd ceflîonarius eriam fiCci rednendo lure ptxbtionis,
nçm poeeJ1: reunire vole direél:o. Cellat igitur in ceaionario fallor , &. caullà proprer quam dominus prxfcrrur con[angulDeo.
Q::inwm,quod cft prxccdcnti proximum,& accellori um,cef.
f wnarius tcriam firci, rctincndo ime prxlaClol1l~ non CXttnglllt
h porilcc-ls .ncc fcruirute.s impofiritias: licèt dominus rctincndo
lUre prxbnonis illas c:ltingtut,& rc(o!u:\t 1.10, 'VeEftgl/!J; filmlt.!
J, pignorrbNi. Ergo potcnt1'1.1 lo cft ius domilll , &. CtIic:lCIUS operatur qu:un ius ce flîonart) .
6
Sexrum. ql: Î.l t qllem.ldmodtlm aél:lo ex ftipul.lru , qua muher a>7lr .1d dorem, ~J1: dlUcr(~ & (cpar.lt.l a iure prçlationis, quo
muh~r prçferrur anreriorihu;.credicortbu.s: cùm dl:! ccdi po!1ir
& hberc rran{imei ctJam ad h-:rc:des cxrrano:os , prxlatto aurem
minIme polft.d.l. r.& ibi t)or;:ur(cribenrcs ,jf d- prùul.J,!i!&m
IlIIthmt.vt exall,i"jldnU d,jlS.i" prinCIp. ira pu:latio domilll dluerfa &. [cparata clIc deDer a iure auocandi lem vcndltarn ab eln'
core, quod cft ccffum,nec tr:.l1fire deber in cefstonarium: fiquidem eadcP1 rario & cauffa vidomr vrril,fquc: erg idcm iusJ. ilIlIdjflld lrg.•...AquJl.
. .
7 Scpeimum,ills remiliendl t conuomionalc ex paao re~imédi
ortum.
r~
CaufT'a J oo.~a·l1:. J.
1 J9
orlllll',fi cccLltul' Cxtl';\I1co,conr.1I1guitlcll~ rcerlhc!e volcns prç·
tenU\' ce/lioI1JrlO, vr attcftatur flllffe ludic,lwm a (ancClnllllO
Sen.lcu Parifi.:nli Andreas Tiraqucll.tll.dc r~/r.J[f1if./IIgll"'I$.§.~6.
nI6j[.j.lJ. 45.
'" Eadcm ergo ratio Ile con{anguil1el1~ anteponi dcber ccflionJrie dircél:i domilll; cum domiotls qui ceflir JUS rerin cndl iure
pr~laciol1ls,illud non habc:lc a lcgc, {cd ex COl1llennonc..~~ r~ 0
in conrr.1él:u emphy'cuus nomll1at~m adicél:o; cllm ins pra:!"rlonis apud nos, nifi pcrfcél:a vendirlonc, dOllllnus nOI1I, abcat,
lice narcamr : arquc ideo dici debeat ius potlùs CO~lIlcl1 tlO nal~,
quàm !cga le, y r 111 tÎmili voluit MoIll1x.tit.r.dr ftlldl$.§ . '3· g/~(j.l.
Il.2+.
Oaauum,quoniatn rcmittel1s ius lilUtn t ve1 aaioncm, am- 8
pliùs non tubcr ad illam regrcffum,l.qr, ..rrtur.§ji vtndilOrffdc,tdtlit. edrc1. Igitur rlomiuus cedcndo alicui lUS pra:lariol1ls re(peélu cerrz rCI , amp liùs non poterie vti lllo & retincrc iure prxl.1tionis:dl:o,quod rcs illamillies vendcrccur. quol1lam oml1l~ V[llit'o\.S ccIii DOtnll1i~ vcl iuris, a<1<::o perell1er ad ceaiOluriutn,vt ius
dircél:um, quod lùbt ili iure rcmanct apuà cedentcm, fit 1I1lltllc
~ infruauorum,vr voluir Bald.lIIl.pertU'1f1.u.c.de nfJlId.l. Barr.
Bald.&rcliqui ln I.ex iegatD.C.Je legatu.&. pel' BarLin I.r .c.de ~c7r6'
lIib.& obligilt.Idco amp!tùs non poff~r veile dominiuln reuniri &
con(olidari qireél:o, cuius fauorc ius hoc prxlarionis imroduaum cft & conceffum domino.
Nonum , quonia111 ql1aliras iIla , t quod ceflîonari\1s {ir IiCci, 9
prodellè non poeeJ1: celTionario : licur in dore non prodefl: quod
firccaionarÎl1s mulieris: Siquldem cxcr, neus celTionanus dom
non prxf<::rrur anLerioribus creditoribu! def1.lnél:i mann, quamuis ip(a mulier illis prxferrerur, l,.p,dNis. c. 'rr,; pOfIDm Ù' plgn. &
n.l. C. de pm"t. dotrs Igirur nec ccflîonarius lirci przfcrtl d,bec
con(anguincls,cùm mulicr& fif'cus in iurc prxbrionis pari PdfTU
ambulcm,ü .C.de pm1dffC/.Ec lbi nom glof.6.& fCl'lbcmcs poft
illam,& Doél:ores 1" 1· l.fffolut.m~IYI"'.
DeclfilUm , qllla t (l:aturuln quod hanc prxcogatiuam donat '0
con[angLlineis, folum excipit maioremdommum: ergo in reliquis gencralirer & mdefinirè oen(ctLlr diCpoucre. exceptio nam.
que d,edarar, & facie dlfpoiirionem gcnera!iter habcrclocum in
reliqu'l~ non cxccpris./. T/Ilm 'fNod liq/liJè.ff. dt pmll Ieg4ta. nora<
Decius i" /.rjfde regu/Ji iNT. Et qui vnwu ftla Mpoutione exc1udlr,cx
/
�C.luflà 100 ~x (r.r .
dlr,rxrcrollllc!udcrc vidcrll[, 1. ûUllpr,ftor.jf. de ir/dlc. & Ihi noc.
. Ideo ftatuti dICpO!ÏtIO, qua: Colùm perfonam cxcipir domllli.
ca:reros includlr. & per con[cquens ceffion :mllm domini: cùm
appell.ltionc malons domll1i non vc:niar ceffionarius, nec C;tren'
h~bente dunrax:lt vrilc ius,!. 1 '§' '1111 ln perpw/IImjf.Ji Itgrr vtB/~4'
ill.prxfcrrim 111 {hrutis,in qllibus verba propriè & Il:rW:c [um 111·
telligcnda,l.J.§.Jucvtrb".jf.de 11fgot.gejfù,& lbi notar Barr.t. ql/ir.
'If/id ,uljlringmd,eJf.dc vtrbor.obligar.
Il
Vndecimllm!quoniam t v.\ler :\rgumclltum de fc udo ad cm·
phyreu!Ïn, gloll.1n ClIp. l.m vcrbo, allt vtrumqlu, W.an ag"'" &fi,
difim[h.& Alcx.conf44.vl.pfa{fi l111Yrtlliom.n:z. .lIb. 3. & hocapcr·
r volulr Spccular.ttt.de (cu di! ,in verJic. 46. vbi dicir quOd fcudum & emphyreu!Ïs funt ciufdcm l1<\rurx & codirionls,vr eriam
VOllll~ Bald.m :'p.'1"" inEccleji. de conjllt. & in l.ltbmi. C.deo pIT.It.
bm·cr ln t.votul'IJ.Cjdmomm. Sed in fcudis confallgllincus pra:ferrur d?n\ll10 ,§.porro.til''1ultl.olim vafol. n:lIlro ergo magis in cm·
phyreuh debet conr.mgllineus pra:ferri ce!lionano domi lll.
Dllodeclmum,qllia!Ï ceffionarills dvmilli e-xcludercr cOlllau·
guineum ,ellèr ~xrendcrc pra:larionem do mini ad aliam perro·
nam,(cilicet celllOl1arij,quod dl: prohibitum de iure, CAp. fan? dl
pYl//IlegÎt!, norat glolfa in §. ex malpeiis. Injlil. de "él/M/bus. in l.fi
'l)ero.§.de 'l)lYOjf.[olulo matrim.
l z.
D~ciml1lntcrtillm quia retra[\:us t felldalis cedi non porclt
edam amico ,ve tene t Petr. lacob. tit.de aCf/on.in rem prg rt II/Iplllt.
q/'4·qu/dJi dtre[l1/4 d011JiJJ/IS.G uid.Pap.deci(.delpIJinat.4! r.Pettlls.
Cynns,Alber.Salic.& Paul.de CaCho ln t. "d officillm. C. communt.
d/uid.& pl ures ah),qllos refcet & [~ql1lcue Carol. Molin. rit.!. dl
fl~d/J.§. 1 3.gt. I.".u.vbl dlcie hanc p:utem veriorcm ellè, & me·
lius fllndaram & approbaeam à peritis. & [e adhllc nullll m Ccribenrium reperillè qui rcncae conrraeium.
Decimllmquarrum ,lUS confanguiniratls anriquitatc & au·
thoritate SS.Scripcura: nititur, Leu//Jc.z 5.& Itrem.cap.j2.& à ZalellCO IcgiOarore conf\:iturum,vt qui agrllm venditurus e[ct,in·
tra rridullm fraui offcrrer,pof\: liberè venderet.
Dccimumql1lntnm ,fangull1is ratio & familix tanta [cmper
fuie, vt in vcndirione rei deblroris cognati crcdirores pra'fcran.
tur fempcr exrrancis, l.t.jf.de priuileg.credilor.
DecÎmumfcxcum, quia!Ï cmphytcuta vcndidillèt domino,
confanguinclls iure retraél:us prxferrctur dor'lino , vt voillir
And.
2.40
.
,Cau!f.'\ 100. Qlxfl:io l.
14 1
Andr. Tlraq. t/t. de rclrlt{fl/. §. 1 . gloff. 14.n. , 1Z..§.ll .gloff.Vllicd,I1.r.
ergo multa magis pra:ferri dcbet cclIionario, per regul;jm fi vinco vinccl1tcl1l te,à forriore vincam re,l.de Accrfliombus.JJ.dc dlueif
& umpor.pr.rjèripf.
Decimumfcptimllm,quonialll ccfsio t ha'c f.\él:a dl: ex c~"If.'\ l '
volul1taria, & 110n nccclfaria: ideo non tranfie priuilcglllm prx- ]
larionis eeiam in ce[sionarillm !ifci, vt voluit Bare.& pof\: Cllm A\ex.& [cribenres u'/'poj! d.,em.ff.[0/1110 mAtrJmonio , & liJ 1. r. c. de
pril,ileg. dotis.
Vlrimo pro hac parte adducitur placiti't [umma: Curia: parla·
menti hu ius Prouincix publicacum 1 po.dic vleiOla iu ridica al1te pafcha, T rophcmo Eiguderio loci Salol1i. confangulIlco, &
Ga[paro Accardo cefiion:ltio direél:i domini lieigaroribus.
Ha:c [u nt argumenta, qll X celIionM·iuOl !i[ci opPllgnabanr.
Nun c rcfcramus qux pro cefiionario faciunr:pro quo adducunrur fex argumenta.
Primum, t qui!! licèr in feu dis porior!Ït conr.'\nguillcus do- 14
millo, §.porro.tit.tjllalifcr olim pOl/MI fCl/dl/1II "ltUJ.camcn III re ClUphyecliticaria de iurc commu ni pra:rcrrur fcmper dominus con·
fallguin co,(c<..undùm commll)1cm [ememiam,cui pallci comradicunr : qu am [eq uirur de Ripa 1111. 1 . n. 9'ff. de P"Ht!. credllomm,
& quam dicie COllll11l1flem Andr. Tiraquell. Je mraélllpnguinis,
§.L l.gtOff.v llica n.j.& 4.& Carol. Molin. til. I. de filldis,gloff. vnica
n.) o.vbi fingllbrircr dicie hoc cllè obfcruundu III vbiqllc,nifi forCI fpecialis con[rrcrudo, fpecialiecr di[ponens agnatllln direél:o
domino pra:fcl'cndull1, quod nU[{jIl:l111 re kgilfe aU[ audiudlè
extra maecriam fClIdalcm ,ip[c allrumar.
Er li èr, fcc lI ndùm aliam coml11l1llcm opinioncm,non po [sic
t ius pr:rbrionis domllli dircél:i CCd l, vd in ahum rtll1sfcrri, vrr
rCllenc Pcrr. Cynus, Alber. altc.& C~!l:l'. /11 l.ad of!w/m.in fu.C.
(ommlint dlll/d. Perr. hcob. de "él/om in rem pro re U"P/'YI. colp.verfi.
qUldf dméllil. &: abJ qllamplmcs, quos cirae &: rcquirm Carol.
Molin.l/t. I.drfil/dIS § 1 J .11.22. &: hac rarionc conf.tnguinclls 111
rerraél:u fir poeior CC[siOI1Jrio,vt voluir Guido Papx dmJio1U Del·
p!Jm.qul'.41 I.incipicnu,dolllin/lf dirdfuJ.Et Pcrr..1acob. oule allionI ln rcm pro re tmphyt.col. 1 O. 'l)ClfqllidJi dbTIJ;'lItS iI/rdi'ttJ.qllcm [c~llIrur Cha{f.f11 confi'ltttdtnc BII~'<IITldi~,IIt.de altfib.§d .;'Tvcrb~/l·
IIl1ir.n·3·qlli olUnes !oqullfltllrfccundàln iuris communis 'difpa..
Hh
lÏtlO
�1..:'
CJll tlÀ ' h .• . ~ t1 J.
ht 'onctn . qU.I iu s pr.d.mollls cf\: lIlccllibik ,.& lOrlp.l[Jbik~
- (U.l c.1l1 IrJ,bo c dl d01\lllllO dneao.
16
t
T amcl1 cùm no f\:rJ co n(l1crudine & Il:aturo iuç pra:l.uionis
dOtn llU lir Lcf1ib llc,& ahc nablle,& faétl1m (cpJr.lbdc i rc& per(ona dOI1\ I11I , mcnro rr.l lllir 11 ccrsionanum, t.j. c. d( "md/MI
vrnd·/.U,_ vmu r cc llion anu ('odcm IlIrc quo domillus , I.q/li in
1114 dltllf/l•. jl de reg. /lms. arqu e ~dco quclll.ldmod~11\ domi1~us
ua & CI UÇcC(SlOnan us prxferu debcc con!anguincls:Nam Clun
quis 111 Joc um alrcrilL (ucccdlr , non cil a:quulll CI nocere hoc,
quod 110n nocul Oèr ei III cui ns loeum (uccciEt, 1. "'lIIf/l!. §. (I/ln
'l"/f.§. phYl/mf/ill. fl dt regl/lif /fil. 11 CC refert (lUl aalO ne aglt c,er.
jÎonamls; d lrec'hl (clllcct, d orTI1 11i nomllle ; a il vCll! , (uo: cum
vcraque aa lo ciu!dcm lit poccf\:atis, cumdemq; habeat elfeétum, vt nomin ,ltI m (h Clmr '" I .• {lto ncg~ /j~ rlll».in jin.ff de IIlglt.
g!.l/'s.notJ11t Bart.Ba\.& rehql1i m t.r.c.de "rhotl.à obltg41.Bald.i~
I.tx Itg.//6 C. dt leg.tt.liquidem cersionarius agit ex cadcm cauna
qua ccdens : l1am radlx ven u(que obbgan011ls v nlis & dlretia:
ell cadem, Vt docct nald.1I1 d.I.cx ltg./to. col.palllit. vcrfic.fld 4dllllt
rtJl./ vldtre Viril"} vftl/J c~fTa ft eadem ln radlCl mm dlrr{f4 .~I.n
lino ce(s lonariJ ondino 111 agendo, quand oque cf!: mchot
qulm ccdenris, 1. doli m,tll.ff dt nol/dl10; Barr. ln 1. flmum quofjlu.§.Ji.fl de proCllrl/tor. & aaio qU <Eerat inucili s cedenti .. quandoquc vrilis efl: ccfsionano , 1. jin. c. de IIIr. dot. & Ibl Baldus
& cchqw: & licet fl::uutum deneget :l\1dlenrl am bal1lmO,nOll
tamen denegabitur eius ceCsio nario : D ynus ln 1. mm dOlllll.
p.1/fI·ff.Jolllt. md/rlmon. Raid. In 1. fer d""rfl lJ . m nona 1u4l.
c. mand.lII. Debet itaque conranguin eo pra:fcrn cerSlonanus
dom1l11 , prx(erri m cllm f\:acuwm .ql1od pcrm}rm ~cfsl.o nem
dommo , nUl1cupacim velir ce(sion cç hUfu{modl etli.caw
cXlf'tere , & effeél:um haberc : quod fien non po{fCt 11 cerhonar us excludcrctur: nam cefsio eflet hoc modo fibi 10·
Cffi ClX & une fruau, concra f\:atllti exprell'J.m dlfpofitlonem.
& hoc Ut ptimu m al'gu111entuffi.
ft
§Ji
'7
Secu ndum, quia fl:acucuffi
t
re([aaUS con(anguincorum
dl: gencralc: : n am gencraliter loquitur de omnibus r bus
vendltis : red iu s pra:larioni s domllli & f.lc ulras Illud ccdendi, quam h.lbet dominus tb f\:aruto &: con(ucrudinc,d\
ius
C au 1f'1I0 0 ~a:fl:.l.
143
ius (pee,.lle, pro re cm phyteutica tantum: (cd.lcx (pcuaiis derogat generah , reg. gtnm per JPtcI~m. de reg/dis lIms, ltbr. 6. &
fl:atlltllm (pccl:lle non tel heur per gencrale pof'tcrius , B~IJ .
q'l",fl. ff. d( offr. con/ilt. & /II t. txwltmm . (o/. 6. v er[
pone. 2.. fimt flatulA. C. dt ixecM. re; 11I~'C. .Pr?b.tul' 1. ,Diu
mil. §. 'l'li pdlrem. ff. de vulg. & pllpll. cum iH1I1! Ibl1s allega{1' Ibl
1/1 1. Lin J.
'fi
per gloll". vbi hoc quoque notant Ba!d. & rcliqui. Et 111 fl:mlro
rctl'aél:u s (anguillis , vt non deroget lun pra:latlolllS domll1l,
per (upradiél:am rationem, nonllnacim concludullt GUllld. d~
Cuneo, Bald. Ang. & Paul. de Caf'tr. In l, lmpmtor.ff. de , .r{ln
& deRipa ln d.I.I. nllmero 19 · fJ. de prwileg. mdi/omm , &: ahquos
rcfert & citat T lraquell. in d.§.
Tertium, quia in caiu nolha: quxfl:lOlllS lI1(olucum datio vel
ahenatio faa,l à iudi ce creditori fuit necelTana, in qua rectaaus fanguinis non habet 10cum , vt in tCfminis. rccraél:us pro- 1 g
xmutacis decldit Spccul. /le ibi 10han. Andr. In addltront, §.
8.II/cip. nu"c dlCmdllm dt rifcindmd" .1lf/1lW'0 lO. vtrfic. fld P0f/( jfalu11l11l· cum quo [TanUt Lu ca s de Penna in t.ln. col. (. C. de p"dd.
mrial.jine durtl. tIOn alrm. IItro 1 e . & (equicur Alex. apud Bar.
ttJ 1. Iltis .tjfimatio. .If. pr~ tmp/ore. & Matthxu,s de Aaha. I!J
t
trJaatli protillJiflos. §. ]. /II verbo ,licèt ali/lm fupra in. 9. noldbdt. I!J
v/ife.fld illXlaprd!dtélll ql/.tro. nllmtro.I6.lohan.dc Plar. pof\: Am.
de Banol. ln 1. 1. CO/. 2.. nl/mero J. 'l/trjic. item l' argummillm lue
Itx. C. d( lundIS palrtmOll. &: GU ld. Papa:, dm! Dclph. l p. inClp. rl/HUI/r. n. 4. lacobus de (allao GeorglO ill trac1dt. de 0ptr.
CIl. 9. Vtrjic. mm dl/blt.ftIlY. MaOucr./lt. deo:uulloll. érfuM"f!. §.
IIIm ln pretlj d!(lnbllltom .tdji'ltm.Alex. cqnf76vtjis d"blt.1llolJ/bw.
(ol.dtbr. f.Ph II.Dec.C01{18.n. 3 .laC (0nf 1 f o.(ot. :!.ltbr. + &.. plmes
alios tenenres hanc opmionem, quos citat & (cllu,rut Andr.Tiraqucl.de rcuaél:u rangu inl s. §. t. gloJ!. 14. n. 8 . .9. 10. 1 1. c" Il
~nJam tltUlllS pro loluto ci\: diffimih s ticule elntlOlllS' &.
f'tacucum t COtl(anglll111tatlS quod loquirur de re vcndlra & prc- '9
ci) ref\:lrunone.propnè debcc incelligi, & {hi<.1è ,de. vera .Sl pm
pria vcnditionc , l.fin. c. dt pr.fd. du"r. /le ibi gloll. Blrt. B.ll. &::
lohan. de Plat. Ltbro 10. & t;] 1. c7ml do/cm. in vcrfic. q/lis mu"
C. de turt dot.loh. Andr. in adfilt.fpeml. fit . de anl· & vmdlt. §.
Ilon( dicmdllm.:!.in vlrficfld pOlitfl.ltlllilm.F abian.de Monte ranél:l
Sauini, lit. de mlf.& vmd.111 z.qll.pmmp.lIi,col.1.HipPQIJ'.de r..,.'J[arJil.
Hh
2.
JinglJl
�~-H
C.i\1rr\
10
f"p !. 1 0 3. ill{ip.'Jl,i(/ilJqll~.N otat
, ()~.'-!1.!.
~art. per illum tcxtum
Ca\l(fa
in!. J. §.
IHe '/)'1'/;.1. If de Nr!',MII5 grill!. pra:fcrrim cùm hoc lhtutum
rct raé1:\1s Cmp;utnis lit ollCra ius communc , vt patet in d./.
dl/dl/ m. C' de {olltr.d}. e!tlpl. ér ~'cnrl. quo call l lbtU[lIll1 quod
IOl1uitur d~ \'en di[ioilt: imc1ligitur fcmpcr (hia, & propric,ncc
fil' c. l','" fi 0 ad aliol COlltr.lé1:l1\ cti.lm limiles, pUC:1 dationcm
yd ,\dll\dic.Hionclll in fOI\ltllm. V I' dlclt Alcx. m d. conf 76.
ftbrQ f. & licèt concraril1\l1 tcneane Alberi. & 1011an. Fab.tn
l.fi pr.t1lum. C. de e/I/i.llg,~Jhll.s. & ql10cl i" plcrtCquc 10ClS dado
i"fol\l[\\m accipiatur pro vcnd l[i onC' , VI' vol~~r\lnc Bald. SaIiCCt. III 1. tlber.l. c. de[mtmt. & il/Ur/oml. mdJc. t :ll11Cn in {larmo retraé1:\Is, quod datur conf.1ngu il1eis , commllllis opillio
dt in col1trariU111, q\1a: in iudicando fcqucnda dt.
~rtum, quia conf.1ngl1inei vel affines hoc ius rctraéhls
co nfequuntur folo benencio ltatuti , concra iuris commul1lS
difpolitionem , d. l. dHdMII. C. de contr41}. cmpt. & ibi pCt (nibences : ideo diligencer infpiciend:l funt & perpcndcnda verba iplills f1:atuti. Sed curu f1::ltlltum cam III tcql1ilitionc eOllcdrus trillm f1:atl1l1ffi hui\ls Prollincix , q11 3m in refponCo Principis & f1:atuti difpo(jrione limitatill è (quoad ius domini
direé1:i ) loquatur , & dicat, femper fin e pra:illdicio maioris
domini, fcq\lÎtut nihil fuillè dcrogatllm per huiufmodi (latu.
tlIm iuri dominorum , qllod hi s verbis, fcmper line pra:iudieio
nuioris domini, fuit nomin atim exccptllm. Nam illa verbain
fine tl:atmi polira) limitallt tl:atu mm , & ref1:nngl1nt gcncralem illills difpoCirionem , VI' non dirpol1J.t qllicquam in pr:riudicium domini dircé1:i , aut cius cclIionariJ. Et hoc f.1US de2.0 monrhat inptimis dié1:io HIa t f.::mpcr, quxef1: vniucrfalis afnrmatiua, VI' volult Salicct. in 1. 1. In princip. c. quomodo cr
{p.11Jd~ Îll dcx. & Socinlls, qui mliita iura allcgat , conf Il. circJ
,,·..pnum. fol. 2.. verjic. inf'prr. /rb. J. & accipirur pte omni
rempote, & omni cafu, glolf. in 1. 1. in 't,crbo, fimper. ff. fl/llt.
"" IITlmon. & probamt ibi in tc xc. & in 1. qlli duo!. il, fil. Ibi,
flmptr fiXII! mlljètelimtJ fU'mini11llm eomina. & dia verba, Cine pra:iudicio maiotis domini, confetuant i\ls do mini illa:furn , al
indimioutum, VI' pluribus probat laC in l. non jolùm. §. morlt
colf. /l1/mcro 4 if. de opcris nO/li fmneù,t. per texmm in t. fi dcbitor.
§. fi qui; in 'I.Imdltlom. ibi, nift follltl cauffi fui pignorif cm{t~-
firtl.
100.
Qg:d1:. r.
24f
f l'Ù. if. 111ib //! m~ 1. pig. vd bypotlm. JOUlil. & in C. a,m longd.ibi,j.it-
f/O & rejèm4fuVllllljè/llltfl"te pYOIIùtci" priuileg,o.6 3. diflinéhom.& in
cfaillo. 9.qll.ejl. 3'& dicit Bald.norabiliter,in lfin.in 4.qu.rjl.C.de edic70 Dilli LAdrt.tni 1011. quèd ti iudex mirrar quem in poil'elTioncl1\
~li cllius rei,f.1Iuo iure legitimi pollèŒoris, illa verba habenc vi III
conditionis, adeà' VI' li alms lcgirimè polTidcret, milTio habearur
pte non fatra.
Et quando t Princeps aliquid ll:amic vel concedit tine pra:iu- !. t
diclO rcrrij, omnc prx ludicium tcrcij qualc quale lir,cri am minirnl1ll1,intelli~itllr rcfemamm /il exccpmm, per tcxc. fingul arem,
in 1.1.§.mmlo.& §ji qHIo à Principe.ff.ne qI/id in tOCl pubisco. nam tue
mens Principis clara dt /il manifetl:a, noUe clliquam fua concc{lione, vel f1::lruco quicquam prxiudicij irrogarc, quvd in dubio
ctiam prxfllmirur,Jitlo.§ jÏ qll/! àPrincipe. 6- l.lItc aUlu.C.de emanc.
"bmr. vbi notant (cribences.
Pr:riudicillm t autem non mcruocte neret domino, li eius t.t.
cclTional'Îus à confan guineo excludererur. Nam cùm non effet
eelTionarius ccreus & hrmus in iure fibi celfo, dominlls paucos
iuue\1lrcr cmtores,& cogcrctur am viii pretio vendete,am graris
ccderc ius fuul11 , cuius prœilldicij minoris 'Vcndendi,habenda ef1:
ratio VI di cic Papinianus,in 1jÏ Vel1dllor.in fmjfde ftmlo exportiîd.
& I.p 1lf1'tffde l}fred/I.vendit. Nam ho c modo vilcfccrer faculras
ccdcndi ho c ius pra:lationis co mperens domino diretro con(lIccudinc vel tl:aruro ) vnde tiercr libi magnum prxillrucium & inrcrcilè, vt dlcit Dald.pcr ilium tcxr.in I.penult. §fijf de vfil 6' h"bitaI.qua: facul eas edam per indireéluln,non poeefr minui domino
fine magno CIlIS prxiudicio , Ifrgllmento1. fi optio.jf. qui & àqI/ibm
lJMnNm.ltb. alioquin non poffet dominlls 110lens pro fc retinere,
cedcndo ami co,vel graro libi,illum prrefettc confanguineo ven<Leoris etiJm de re malè merieo, \,cl inimico, quodlex haber ab(urdum. Adeo Vt cont1:irut\lll1 tir emphytcuraru fine conccffll
domim venderc non poflè res eruphytcuricas,I.ji.C.dc ùm rmpl'JlM. quod alia ratione nonne, nili vr dominus ingrarum vd inimielllll,aur male metimm cmrorem, emphyrcutam habcre non
eogamr. & dicirur damnum pari, qllando commodum amittir,
quod priùs confequeb:\tur, qualecumqllc lIr,d.§.merito. Nil pra:iudici\lm accipirur pro omni damno, & grauaminc quocunque,
etiam 1l10dico, ve ibi dicicllr,& in t.z..ff.m inter ,,!iD! atla.ibi,4/iquid
Hh 3
i~Ti
�:'46
C;,lu!la 1o0.~refl:. J.
J/m t/lO dtrog.m pOllltrlmt.& I.r~s intcr abos.C.tod(m.&.. verbum przlUdiciJ indefinÎt(: plolamm in fl:awm, includir omne &; quod.
cunqlle prœ\Udicium, quod per [c vd per ceffionarium parelerur.
1. 3
Scxtum, quia t hic efl: ceffionarius fi(d direéli domini addiélx domus. (cd in iure prœlationis fi[ci , nedum fi (cus , {rd etiam
eius ceffionanus pra:fertl1r his, qui bus fi(cus prxfcrcbatur,idque
ex priUlJcgio lifci & IUre (jngulari.l.fi. c.tit prmil.fifc. qui text.vi
detllr quali in rcrmil1ls decidere quxfl:lOncm nofl:ram. Namlbl
llcm fifcus ,ir~ eius ceffionarius prxfertur anrerioriblls creditoribus chirographariis dcbiroris fi(ci : & faéla cellione con[equitur idem ius & priuilcgiul11, quod fi[cus, d. '.fin. 6- I.Ji "lm pecuni.fm. à eontrari9P"fu.c. d( prùlll.fifci. ae eriam probatur , in l, (um
p,ttre, C. dt hiJ qU.iN prior. cred.loe, focced. quod dl ius iingularc
fifci. Cuius fauore priuilcgium pr:dationis quod habet fifcUl,Vt
prxferatur antctionbus creditoribus, cedi poref\:, & in extraneOl
rransferri, d.l.f. C. de priutl.fifci,qui text. nominatim loquiturde
priuilegio pra:lationis, quod fi(cus haber, vt pra:feratur omnibus chirograp hariis cred itoribus, quod traniit in ceffionanurn,
licèr (jr per(onale,quod non ell in aliis pet[ol1ls criam priuilegllrils, 1. l, C. de prùlIl. dollS. 6- in .1111/;mt. vtex~rt/olJe mFf.t/lt, dOl. in
princip.
2.4 _ Nec t hac in qmdl:ione dabngllendum pmo, qua de cauO
J
br faCta cellio ,ncce(fatia rcilicet an voluntaria : qlloniam d.l, J.
6- l.fi. c. dt prlutl.fi[r. hoc non difl:inguit, nec L. 2.. C. dthu ql/itn
prlor. md, Loc, fuc. Ccd indefinitè loquunrur & gc ueraliter: Id~o
nec nos dlll:in guere deb~mus , vlllgata 1. de prcllo. JI dL' Pn~"c.in
rem Aff, nec diclIl\[ in ilhs iunbus, quod ex call1fa nece{f.lriJ fuent faéb ccJIio: & tahs dHl:inébo runc adhi bctur , quando dublU m ef\: , & quxritur an ius pr:dationis cedl pollir, & in hl!
rerm inis loquitm llart. & (cnbemcs, ;/1 1. poft dotem /~ vllimA
(l'ulf. if.
matrlm. & ah) i/1 d. L. 1. C. de pT/ull. dotis. Sed ID
qUOEf1:iol1. nofl:ta, non reuocatur in dllbium an ius hoc Pla:lanoms ccdi potucrir , ho c namqllc f1::ttlltO iam dm fuit deci[um, & con(ucrudll1c reccptum. (cd folùm qllxrÎcur de vtrtute & cfKCtu iuris pt:rlationis, an in per(ona cellionari) habelt
candem vim &. poremiam excludendi con[anguincl1m, quam
ptocul dubio habebat in per(ona domim ante ccfllonern. (cd
cùm cermro fit &. mre cOnftiCUClIlU, lU S hoc prxlationls ccdi
po(fe
Jo"'"
f an ~ :d\;' r.
l47
l'<,lfc., & (;e/Tionarium Illm prxl:lt\OnlS lifci, prxfcllI omnIbus
creditonbus ctiam :lIH<;rioribus , qucmadmodum & lilèus illfs
prxfcrcbarur, d.ï.JiI1. 6- L. 3. c. d( pmuL.f/h. L.fwmda.de lm 1/11111
pr/or. credo loeum ftcad. I11cmo 'lI11pltùS non cf\: dllbltandul11,an
cellionarills fi(ci pr:rferatur confanguineo:cùm hoc lit iam dc crfum & iure caurul11.
Et quamuis Illa il/ra loqu,mrur in iure pra!lationis te[peau
crcditotlll11, (amen idem mulro n1Jgis dicendum ell: in iure
pra:lationis dOl11l11ico , rc(peau conlànguineorum , quia faciJiùs excludirur con(~lguineLlS à fi(co , ve! eins ceCsionario,
quàm creditores : cùm intentio crcdirorllm canera fifçum, fit
fllndat;l de iure communi per regulam, 'l'li pmr tfttm:pore, pol/or tft ùm : nec pra:feratur fi(cus illis Ilili ex priuileglo, d. L, 3, 6t.jl1. C. de prllliL.Jifc. & cercent cteditores de damna virando, &.
conferuando iure illis legirimo titulo acquiliro : & propterea eowm cau (fa fauorabilior mulr6 lit, & potior quàm confanguineorum, qui ccrtam de acquirendo, & Ge ptO lucra, & fundant
corum intellcionem in f1:aruto & rerraélu fanguinis, quod ef1:
odlo[um & COIHra iuris communis di(po!irionem, t. dudl/m. C.
dl co,,"a". cml, (cd ius quo fi(ci ce/Tionarias vrirur ad exclu·
dendul1l conl:lnguineos , non cil: lingulare ,fed commune, dominicale , & patrimoniale, & fulcirur in perfona cefiiol1arij duplici vinculo, ho c ef1: priuilcgio fi(ci , & f1:aruro feu con(ucrudine Prouinciç. Siquidem fi{cus ex {uo ptiuilegio porcll: priuilcgi ulll pct(onalc cedere" d. L. f. & ibi nor. Paul. dc Cafrr, id Eicri
ex {pcciali priuilcgio Mci. Sed con(uecudine & f\:atuto Prollincix,q uod hanc cclsionem conlirmar & efficacem reddit,ius pra!l atlolli~ apud nos faCtu m cfl: ce{sibile & alienabile: (cd quod du·
plici vinculo ligarur,pocenrills operatl1r , aut/;cnt. crffiJJte. C. dt legll./mcd. vbi fracer vrroquc pare nre coniunélus cxcludir & pra:fmur ci, qlU airera parente ramùm cognarus ef1:,quarnuis gradu
xquè proximior ellèt defunélo.
Er difrinél:io t l'arr, qu am fccit, i/1 d. L. p1/do((111. ddfff. Jollit. 2. î
lII"'Ylm, cucrcitur per text. in L. ex p!lmb/H. fl de admimHr, tut.
"bi ccfsio focrar faéla ex call(fa necelfaria , qUI.l fiebat ru_
tori qui (oluerar pro conrurore, & ramen prÎlulegillm pr~la
tionis non tran(jt in ce{sionarium : irem li mulier necc(sirate
ccderer, IHlll tranlirct prillllegium prttlarionis in ccfsionatillm,
1.1.c.depriuti. dOl. 6- in aill/;mt. exaE!. il1Jf~nle dD/û in priflfip. Nam
Ilia
�148
Caulf.'l 1 oo.~x{l:.J.
illa iura negant tale priuilcgiumyan[miti,P0ffc ad eXtranCllm
quoquo modo,igitur nec ex cauna l1ecclf.'lna.~ proportlo IlIa.fi.
fci,pnpilli,& mulieris,quam facit narr.in hoc pnlllleglO prxlatlo·
nis, 110nell: bona nec iure approbara.quon,am pmlllcglllm prxlationis mulieris & Fl1pilli, cft perronalc, idee extingl1itur eurn
per[ona,& non tranfit in ceffionaril1m, d.l.ex plll"b~1. rit "dm,.
ni(lr./llf.d.l.1. C. dt pr/llil. dot. & m d. I/uthmt. Vi eXil cl. In/ante d61.
[cd priuilegium prxlarionis firci cft ~erperullm & rcale: naIn
fifclIs nun'luam momur , c. ft gr'll/ose. dt rifèripl. lib. G. & pu·
uilcoium conccŒum dianitati , dicirur perpetllul11 & rc.lle,
(.cu~ veniffint.& ibi gljf.,~ verbo,fillffil.de inflllltionib. vbi norJcri·
bentcs.mcritè fi rranfit in ceffionarium, d. t. fa. & l.3. c.d( pYl/II/.
ffc.& l.l.c.de lui 'i"i in prior.cred.locfocudllnt''l\la? loqulllltllr,p~:r.
fertim in d.f. 3.in nore f:ltua, 'lux rpente [Ollllt pro ~1~anto fi!co,
Vt ibi dec1al'at Odoffrcd.acctiam,in d.l.l.C.de ,,,.; qlll ln prlor.md.
foeum focced. vbi filius emancipams picrate duéllls [oluctat Ii(co
vt pat rem libcrarct , vt colligirur cx ilIo rextu , & dcdarat lII11m
ctiam Odoffl'cdus ibi. Nam cogi non potcrat nec vxor nec lihus
emancipatlls folllcre pro paere, C. mvxor pro marit. & mfllll1pro
p"trt,Reliquul11 dl Vt [pome folucrint fi[co: & conreqllelltct non
fuit in illis iuribus ab vtraque parte cauffa ncceffana , v.t pr:r(upponit n.m.in ru~ d!fl:infrione, & nihilomi nus valet cdho. ScqU!'
tut igimr ius eile lll1glllarc III fi(co, ac pmlllcglu~, vr 'pfc pan Ir
ius [ullm pra:lationis quod hab ct , Ctl.lL11 aduerrllS dcbltonsfUl
crcdirores ccdere,tam ex calltlà ncccffolria,qu3m vollll1taria, per
t cxLin d.l. 3.& f.C.de pril/iljfc.& ü. C.de h~ 'l"i in prlorcrrd./oeKm
fùcud. qux ima indercrl11inatè & mdcn.nitè loqllllntllr, nec dl'
!hngllllt,pro qua cau(fa:igitur ncc no~, d.l.de prwo. fJ. d~ l'ub".e. m
rtm dc? Et li dil1:ingucremus, Vt sarr. non effet hoc prnnlcgll1In
(lllt ius fingularc fifci, fed commune lllulieri' PllPI1Io & finllhbul.
Cùm tamen lex in d.l.ji.rclata ad timlul1.1 ,pel' qllcm lex declara·
tur,l./mpu.tlor.ff. dt in dum dddlC7. diClt hoc ncri ex priuilegio,
prout etiam firmat Paul. de Caftr. Ibi,in 1 . nol. & reliqLII fcnbcntcs. ~am [emcnriam comr.1 Fart. non immeritè flint (cqumi
1mol. Roman.& Alex. in d.l. pOJ1âotem. in vltima 'i'14ft. Barca\. Il
10h.Faber,in §fiur.'I.coÜ .n.lO.inftitut.dc artionib.Dy n.in I.mnmt·
norisjf.de .1Ulh.tHtor. Ang.in afltlJmt.vt eXI/[f.tnjfl//JU dot.in .f.princi·
pij. Hanc edam pattcm,fcilicet vt ccdi ponit, renellt collcllan. m
cfotllit.col.vlt.vt1zc.qllidJi dominlU fngi,.de IDeM. & Pa\lJ. dc Canr.
conf
if
,
Cauffa 1 00. ~:tfl:.l.
conf 33 r .l'IHdl/li6
149
&- inucfllllr... ltbro 1. Hanc etlam parrcm arpro-
. balllt lllprc1I1us renatus Pariiicnfis,vt Id lUS prx!.ltIoOls ccdl ~or1r fir, arrefl:o [uper ca controllcriia Jaro pro EpIfcopo Carnutcnh 10
Barol1ia Dalliuc: Anno Domini 1 r 1 o.vr rcfert Tiraqllcll.dt rrrr4'
{fil fongllimi.§.16.1I.41.
.
.
Sextè allegarur placitum ratiociniotum f1l1l1111a: CUrI:t: hlllUS
Prouinci:e pronunciatum 1 r6 3.dic viccfima Februan),quo Bartholomçlls Canidola fi[ci cellionarius,pra:Jarus fuicBernardoBoI1c o :ltdc conr:1nguincovcndiroris, rem cmphytcurical'iam vendir~m n:trahere volenri, ficut cciam fertm fuiffe iudicarum in
ccffionario priuati domini, arrefto Cl1riœ parlamenri Pro~incia',
{aIucis anno 1 r S6.die 18 .Noucmbris,Michaele & Perro Plcardls
Mallilicnfibus iure (angninis retrahcrc volenribus,&loanne Columbeto & loanne de la Roquc ceilionariis domini direél:i , licigaroribus.
Sed in taMa opinionul11 diuerfitate,& argumcnroru conRial)
quam parrcm poriùs ampJcfri,& [cqui ~èbcrer Curia,dubiu fuir,
pl':t:ferrim proprer rcrnm iudic;trarum 111 iimlh conrrat.letatcm
tandem maiol'l (uiE'agio pbcuit ccrsionanullI fircl confangmnec rationibu s iamdlais prrefcrcndllm.
!'-Jec obll:ant argumcnta in conrraril1ffi allegara pr~ confan·
guineo,quoniam illa rClldlll1t pr!l)cipaliter ad probandu ~lIS pr~·
ladonis dOll1iniclll11 oon elfe ccrsibilc de iurc. qu:r quxfl:lo rccudùm Alexand l'l1ffi,in J.pojl do!tm.n. 3If!full/I. tndtrim. cil: 111111rùm
difficiJis,venenofa, valde dubi.l & argumenrofa: & nulla lege a~c
confuccudille adhuc apertè decifa,vt dicir Molinç.tll. 1. defwdu.
~.13.gloJ!.J.n.2. o.Scd 111 qlla:ftionc nofl:l'l non rellOCatllr in d~bill,
an ius pr:dationis doml11i cclii pollir,& rramfem: namld cc:fuctudine noftl'a & (l-atuto cft apcrtè dcci rull1, elfe clf;lbilc & feparab ile à perfona d~l11illi , & 11 rc fille feu do dO,mlllanrc.Er hoc pr(1
funàamcllto prreluppofiro, nulIllIs, aut certe modi cl cm npg0rlJ
rcfpondcre argllmcnri.l conrranis, proU[ ligill.!cim rcq,ôdeb~ur.
Ad primum igirur,rcclll1dllm & ternum argllmcntu ma damr
rc(ponra. Primum , quoniam iura t dominicalia qua: ex fupeno 2.6
rirare direfri domini Il11mcdiatè proccdunt,qll:rdam ftJl1t hom).
rilica,& cxccmill:l, Ce habcnria pcr modum poccfiatis dOR1ill:llltis,vt manusinicfrio in f~udllm,admillio inuefbturç. & rCIIOU<llio. & ifl:a flint propnè & clfencialirer iura dominicalia,qux non
polfunc cnmpctcrc lliU domino,ncc cxerccri niu cills ?~ 1l1ine, &
h
non
�2
,
r:.-
~
n r.
\....:Wll.l f t.; ') ~,,: r
rOfllllll
CCt!l,ve! rl'.lllstèrn. qllxd.lOl \'rro rllllCIl\'
ra dorninic;\lll VUh.l , rma rclcui.l, qUlllW01 prcriJ , retentio lU'
re prxl.ltiol1ls , & fin1lli.l, qll:t: 10 commoditatc continum: & (
propnè ftlllt frll[\:lls ciulks illtlUm dominicalillm : i,lco por.
[um ItbCl(: per dominlllll ccdi, & tr.lIl,f"rri III ~Iium, vtdo·
C~t MolinxllS. tlt r . tir fmdù. §. 1 . in gl".!f 1. nI/Mer. 14, & me·
Ih'"
\11 Ilium
Itù~ nllm(r. J 7.l~·todtm §.gloJ! 3. nl/ma.I? IIN"J. l l . illurlldqMJ'
Iholl(, vbi r ll .\: JtllinÇl:ioLll\ rarioncm reddlt. &dl: fln1l1e in vfu·
fmdll ,CUIllS Vf'Hflll[\:US ius œdl no n pote{l: , n ' (. par ri à per(on:1 vrll frllélllalÎl, 1. v ,""1m{l/{, drbitorem.ff. de 1I01I.t.l.Ji1ftIJ.
./r1/r711<fimdl. f. dt II/rc dotill"': t.lmen corn modit.H IlIillS illm cc·
dl port{l:, & reparari à iure & per(ona v(lIfrllétu.l riJ, 1. nmJ!.mu.
fi
§.f. jJ. dt
ptrie.
& comlJJod. râ vmd. 1. 4rborlbru. §. vfofm7u.IYiu,.
.ff. de vfitfmrt. 6- 'fuemadmod. 6- d.I..Ji vfUlfmrt1f4 fimdl.
& q~od
reremio iure pca::lariollls in fm[\:L1 & corn 11l0dit:lrc conti flac, dccidlt Molin. d. fit. d' fi Nd. §. '3, gloJ!.[.in 9''f''4hom,l1.64.& (ufiùs
probauimus (upcà
6+'1' 1. Pnora igimr diél:a tria argumen·
ta proce~Hit in iLlnbus domil1lcallbus honoriflcis: qu:dllO aurcm
no{l:ra de vrlhbus 10quitl1r, qua: perfcél:a vcndi rio nc dcbentur.
2.7 SccLlndum t potdl: alfcrn rc(pon(um prl\!ccdcnri non admo·
dum dlflîmilc: N:lm ficut aél:io rei vendicationis, qux ex dominio immedi:nè procedlt,l.in rem.in prin(jfde rci vifldlw.quxdam
confid cratur pro ut c{l: lIlformis in rua caulfa , fille dominio, habiru &. porwria con(i{l:cns. qua::dam vero contidcracur prourdl:
in aétum produél:a,& (ep.traca à (uacaulfa , hoc e{l: domimo,mcdiante polfdIione aducr(ar ij .& appcll atur formalis aél:io rri vend ic.n ioni s,qux cccli porcO: & fcparari à dominio.illa vero dlcitur
caulfali s & informis ,qua: no porc{l: ccdi ncc (cila rari :. {ua cauffa,
hoc e{l: dom inio, nifi (pes fmura: aétlOn is ccdcrcrur,vt voluirgl.
qua: Icpur,mlr tinglliaris, in I.Ji. c. d( hertd. ~Jd 4c1. vU/d.quamap·
probanr ibi D ald .~a lic . Paul de Ca{l:r. • rcliqui. Dynus ln CdN"
pojfijfm. m + 'fu4f. Hum.9.dc reg/.I.iuriJ Id". 6.B.1 Id.Paul.de Canr.
& ahJ,m 1., ,C.de Alienat. iNd. mllt.m. ctluf fia. B,1Id. ils 1. per d/Ut1f4l,
;" ll.ql/.fjf.c. m'INd. A Ilg.1I1 rI/br. C. de rd vindicaf. Ir:!. im ptxlariollls
qlloddam cft in forme in (ua callfl'a manens, hoc e{l: d{)mil1lo, in
porenna & habiru conti Cl:ens : quodddm vcro dl: n:ltllm & cauf·
ratllm·ac formarum , quod in aél:u conti{l:it, fieur docer MoIJl1:E.
d.tIt.defiud. §. , .glojfr.".6. vbi dicir iun domlllica lia Cmal1lri, &
orici~ Colo dlccéto dominio fcudi, c3nquam à (ola & immcdl3t2
porell
w1J/
- Caulla 1 00. ~œO:.1
.l fI
porllHia originali rua:: caulfç produétlUx. El hoc lUS prxlario._nis quod {ùa:: cautEl': adha:rer,ficur cci vrnwcano c3u(alis, cedlno
, porcil, nec III alillm cr::.nsfcrri:niti vt furura aél:lo &: compCritllla
cedatllr. Sed lllS pra:lationis formarum , &. in aél:um dcdu éhlln,
t:tnquJm pr~(cns aébo &. ve formalls rci vindicano, hbcrè cccli
poreil, vendl,&in abum cransfcm: pcr regulam 1j.C.dr lurtdlf.1.'Û
al1. 'IImd. Nam quemadmodum aél:lorci vindicarionis , qu ç incrat dominio lI1formitcr ,&. caulfalircr, quamdlu don1Jnlls polli.
dcbar,formatur,& 111 aél:um deducirur Il:atim tJu od dOmll1115 clcliuic polIidere, & a bu s nancI(cituc rci dominicx polfelIionrm" r
poil gl
volum [cnbenres, in d.I. I.c. dt a!unat,illdlc.mutandl
ibi,& i" d.ljin.C. de IJtred.vet !Imm. vmd.ita ius p r~laclOllls cil in·
forme & cJu(fale, qllamdill rcs fcudalis ve\ cmphyrcurica n01l
vendirur, (ed pcrfcéta vcndltlonc {l:atim perfl citlll, &. III aél:um
producirU[ , & aétlO ad auocandam rem vcndit~m na(cirur, Vt
reaè perpcn dic Molll1x. In d. tit. l .defiud.§.13 .g!oJ!. l .n.l4' 6- (0dem §.I j .gio!l3 ' n. 1. Et de hoc iure prxlanonis forma co ,cl formande pcrfcéta vcndicionc,loquitur con(ucrudo lloflca & il.lmtum & qua:{l:io no{l:ra,quod cil cellibilc & alicnabIie:le rran(llUrlibile ad quo(cunquc, vr dlcit Molin';" d.§ .13 gl. r.l1.2. f. Argurnéta aurem contCari.l proCCdllnt in iure pra::l.triollls quod cil: lllformc,in habiru &poccnria cOll{iilens,quod ccdl non POtCil,llCC (eparari à [ua cau lfa, llI ti vr furura aaio ccdarur: quia ip(ull1 ius (cu
propriecas fi ue dominill illius iuris prxiariollls cil in(çparabilc à
feudo dominante cui adhxrer , & ab ipro illtcgro &: corah fcudo
eucllj non porell:, vt clocct Moil n.d.§.J.glojf 3.n.11.
Er tit CUI for(an duo pnora Ic(po(a nô plcnè {atlSfaciar, ac i- 1.8
piar tcrriu:vr dicamlls cria arg umétJ comran,1 procederc de ll\.rc
comLlni,quo lllce (ccundùm comuné & magl s approbar:llènré
tia,lus prçlarlOllis cedi no por~O:,vc[uperiù~ probarii c(l.~ ,;rlt o
alité noilra proccdlt (ccüdùm on(L1erudll1é hUlus Proul n i.t:"
llaturu ,qu o lU S pra: latiol1ls dOlUllllcU f.1él:U cil celIibIi~, \'(:dlbJ!c,
& à per(ona domilll (cpar.l bllc : quo ca(u proculdublO lU S pr,t::;/.tioDls rratir ln cellionanil , & (cpara ur à re & per(ona domml,\'[
voluirT iraqueJ.dc ((tr jnngllimi .§.l6:1I.41. vbi rcfcrr il (uprcll 0 (cIlatu Parifienu ho c flli(J' iudi carlJ.idé quoquc rcfcrr Mol.lII . Ldc
filld.§.1j .gl.I."l. 6.Er nOI1 e{l: dubiu con(uccud1llé,tiellt &lex,hoc
po(J'c faccrc, cù m po(sit cOI1Cl'aél:um de nouo IIlduccrc, & {l:iPll'
lariollcm de il\rc il111tllem,cfheaccm reddere,/, I.IIJ prillClpjfdc m
'Vi(pri,e 4l1im.& dlaum fuit fllprà .
li 3.
Ad
W1JI,
�!)
~
c cUn:\ 100
r ~:dlr.
argum~l1r~ rc(r,,~d ._
cctliolurtus domini nOI1 pollit n'unlr" & COli'
Ad qu.mum, qU!IHLIII1 fubClliliima
!.9 tur, qnod It.:ct t
r lidlr.: Vli!' do:ninllllll dll'l:d:o, nec rcfo!lIcre impofiutias (crU!, (
tures, am hypothccas, qll<lllllllS dOJl111luS id pollie: e:lmen lion
fequl em e'\ hoc, q lied non pome rceil1cre & rCtlllcndo iure prxbei'Hli, exdud ·r.: cOIlr.lII gL1incodl(~t non pol;lt vnire , al![ cxtlngucn: h) poehcc.\S,& Jlia oncra lm potieieia. ~oniJ.1ll fa rnllIts VIIIO, qu.lrc, redit ad pnmall1 naturam; "el >mpofieorum
onCrLllIl rcfoluClo, n on dl: de eflèmiol fClld~h s rcerattus: cùm
iine Ill is porm cOllliacre, & habere efft:él:um, ve 1l0llUnanm
vo luie Molin. WI/I. t. d,· fmd. §. 37. glo(f 10. fil/WU. 44, Cl §.
3 0. Hume/". 186. & 189 . & "'Ililt/". 18!. ybi dccldle dom inulU
poIre rcei nerc iure pr.d J.tionis , ye rem reeraél:am feparadm
!ubear , & po[sidcae 11011 V11Itam, [ed diliuné1.un ab ipfo feudo & re p.ltron;\ea. poflè quoque 11011 pro fe (olùrn, fcd criam
pro filio ycl fraerc rcemerc iuro prxlaeionis , l~ec vnlre parwnatlli , ye 'pfe voluie, d. tltl/l. 1. dt fi"d. §. 13. gl,1f. 1. nl/71Jtr. JL.
~oll1:tm quabeaccs &. rdationes fcud.l1es fUlle magls rcaICI , qu~m perfonalcs, & rcs ipfas propriè &. non pcrfonas afficiullC: vnde qU.lllldill [Cs dominalls &. res feruicns fcpar~rim
pofsldcncllr, licèt ab cadcm pcrfona, non fic ynio, aut con·
{oLd:nio vrdis dominiJ cum dirctto, nec h ypo eh ecarum vclferlliCUtlllll rdolurio, ve fllbnliccr & acueifsimè pcrpcildit Molin . m d. §. 13, glr1f. !.lIItmer. 69· & 70. ybi concludie pcr reecnciollcm luns prxlationis non ltatim lieri ipfo iure l'nioncm
& coufl>lidaeiollem vnbs domilllj cum cllrCaO, fcd rune de·
m'.un li dominus id velir, & de f.lao yniae & incorporce fux
menlx &. rci dominanri. Non ca crgo vnio , aur h yporhcearum
rdolLltio ncccilaria ad cftèél:um iUnI pr:dJtJonis, nec ca cauffa proprer quam domlllUs in retraau rrxfcrrur eon fanguÎllco,
fc.:d ip(um lU' prxlaeionis eeflÎ.II11, quod ca :lIlClquillS & poren(lUS rcerJQu (angumis, vr volune G llll\. de Cuneo, Bald. Callr.
An,;. Alber. & commU1l1r~r Doa. zn 1. Impm1l0r.
de p,t1ù.&
rob .ltum fUIe fllpr1:ae edam commodel & vnlIras dom,ni,quod
ex inre prxlaeioOls yendlbili pcrclpit, cuius prxiudieij 1Il1hruro
proxlmiearis fuir Ilominarim habira r:uio , & illud cxccprul1l ab
fiaeuro ne per fbrueum ficrce prxllldicium domino. quod pr:riudicium cft cauffa propeer qua dominus pra:fcrcur confanguinco,
qu:c cauflà lu.ber locwm in eius ce[sionario/vr diaum dl: fuprà.
fl
Allo
Caul"J l')r f"'\ 1.(1. r.
~fl
li rCIIllI" li. hyp LilZ; ~rlllll rc(ohltio clJ~t CJlIJTa
prœl.\tlolll\ dOl\" llli,llol1 l'0IJ:-e 11I S l'r.l:I.lCJonis ccdl ncc er.,,~tn
CI cxrr.\ pcdollam donllill , cllm III1lIcarll cau/l:, lunle.HlIllI producae cffl:alllll,l./IJ dgmff.dt M'fltlr. rcr. domi". pel' qucm rtXlllIU
dlcie Carol.Ruil1.lij:l.O 'J.l.,& 4.'1)01.1. rriuilcgiii ad C~rtas ['ldo.
nas vel l'es concc!fllll1, non polle prxfcripeione vd cOJ'lucrudlilc
cxeend.1 vlrr,l 1Il .. s perfollH vcl res.& f.\cle ccxe./H c.faut, de P,,/li.Jtg.& ceffa llre cUlIflàcdI:!re dcbce difporirionis elfdlus,l.oj,,, fI{
f.mle. de IIppt/lat.l adigm .§.f]lwl1l1is. ff. de JJm Palr011.& dl(~tulll rclhingiwr pet ranoncm , v r nocar Barco\. per IIlull1 n ~ rum ml.
cù'" p.rer.§.du/ojùmiJ.jJ.delcgafiJ.I.aeqllc adeo non 'pollèr IlIS pi çlarionis ccdi.' cùm ramen cerCUI1l ac illdubieaculll lie apl·d nos,
cllt: cc(sibilc, & alicnanilc:, ae vcndlbile : qllam uis ccislOnanus
non holbeat dircél:um dominiulU ,& proprerca mm ro(sie vnrre,
aurexringuere hyporhec~s. Rehqullm en igirur ve cocludatnus,
non fauore rcuni onis , aue extinaionis hypoehecamm pra:fcrri
dominu m confanguineo,r d alia racione & cau!fa,qu:l haber 10cu m cci:1m ln ci us ccfsionario, ve diél:um dl.
Nec propeere.l dici de bec ius pra;lanonis poecntlùs opcran
in perfonado1l1ill1,q u21ll fui ce(slonllrij, pra:fcreim Md, quamuir
cc\;ionanus rctl nendo lure prxlationis non pofm reunirc, allr
rc(o lucrc on~ra IInpolimia,ltcèe dominus id po(m.quolll:1m hc;c
lion func iuris pra;lanonis elfeaus, liquldcm ius prxlationis formaculll,in ipfo rerraau feudali confunlltur,& in 'pfo aél:ll reerahendi abfumicur , nec ali ud ex fe 0perarur quàm ip(uJ1l rccradum.Nam rcunio,& hypoehecarum rcfolurio,fiullt vi & virruee
arrraél:iua dll'cé\:i dOlllinij,quod apud cedemem fcmper rCl11al1(jt:nall1 Virt1l5 propna illlJ s pl':l:L1riollls dominici conlillit in rcrrahcnda, & auocanda iure fcudi reemphyecurica vendlra, rcIbruco clnton pretio .' &. ln hoc confllmicur cius virrus,qua: propriè dl: auocaroriJ, & rranllaroria IlIris clllphrreucici vtndiri,
nec vlrcnùs progrcditur ~ur cxrcl\dlWr dlllls cftèétus : liCJl1Idem
feudah con(lIIilluaro rerraa" & fe acqui/ira ex iI1o , ca qu.{: roil:eJ liune ~ ontingllllC , fille ad l'ci rermél:x Vl110nCm li: conlolidanonelll,.\UC oncrum aduenritiorum exrinttlonem, cxeranea
(une, & alicll:l ab ip(o iure prxlaeionis 1 nec proccdullC aue hum
virrtlet' ill;us iuns,kd VI amaél:iuadireél:idomiI1lJ, qua(.ICcedcn.
re volul1C.ICC domini vnire volenris) fic incorp0l'atio, & onerum
impoucoruJU reColuno.leaque qno cemporc concingit vnio, aur
li}
hypo
Alioquia
�~ f4
Cau (fa 100. QE.;dl:. [ .
hypothcc:ll'um exrinél:io, con(u mmatum lam eO: ip(um ius pr;r.
Iati 0 III S.
Nam qucmadmodum dcmonfiraullnusfoprdn. 27.ficut mccf.
fionc rCI vlndicatiol1ls dominium non tranGt in cclIionanum,
ctlam vule, Ccd rcmanct in rorum apud cedentcm ,' Ira III cellione iuris prxbcionis, dominium dlrcél:um rcmancr ill totllm~·
pud cedcntcm, cuius domllli) ,hrcél:l, quod aplld ccdcntcm rc·
manlir, plmes Cu nt potcnrix,vll'turcs,& effeélus. Et in propoCtto
110firo duplex efi Ilhus virtus : vna :lUocarona & translatona
lUns emphyreutici venditi,& in qu a confifiit ius prxlanonis do·
minicum,cui us vis cil: ln rctrahenda & auocand.l re emphyteu·
rica vcndlta , & in rctraél:u huiusce l'ci perficirul' & con(umma·
tur IpCum lUS pr:datlol1ls.
Airera efi VIftUS dominil dlrcél:i attraél:iua, & incorporauua
vtilis dominij cum diretto, qua: dernum vtill dominio rcmEtu
feudah acqlliGro, aut iuris porefiatc dcuoluto ipfi dommo dlreél:o,effcél:ul1\ haber.& in hac cOlllifiir lUSreulllolm,& conCohda.
tlolli vtJhs domilllj cum dlrct1o,& exrillttiolllS h) porhecarum
& onerum aduenririorum.cl1lus vis hxc dl:, Vt res conCohdm
rcfiiruarur Cux pnmx cau(fç,& llatl\Cç,recipiatquc Illrc revcrCto·
nis e,1 omllla qll X habebar co rempore quo fu it data in cmphyrcllfin , vr fir fcudali s & libera ab omni impoCitionis o·
ncre.
Qg;\! rCllcrfio aliquando fir ipCo iure (ola lege opcrante, finc
aliquo f:u10 vcl minirl:crio hominis , ve quando fini ra gcnera. tione , vcl ccmpore(qu:lI1 do cmphytculis crar remporalis )res
redit ad domll1um: Ahqllando vero requirittl[ fattum honu1115 pllt:\ rctcnrio iure prxl,uionis , cllm refl:ieutio nc preel) rci
vendlra:, vel Cem,mia dcc1aratoria ingrntlrudll1is , vel comlTIiOî ,aut alrenus f.léh vcl cflminis, ob quod l'es cadat in commifrllll1, quo fatto II1tefllcnienrc, eamquam infirumemo quodam, l'es acqll1Gra vllirur & incorporatur rci dominann , &
cfficltur pars fcudi, rccipicndo pnmam naturam, call[arn &:
origineln.
Ad CCXtl1ll1 rcCpondctur: quod, Iicèt mu lier non polIit exeraneo œdac pnmlcgiull1 prxlationis quod habct, ramen aliudelt
in fi Cco,lft.c'tÜ fY/llilf(c.& I.z.e.dt huquJ ln pr/or.md.IDC/lm fumd.
nec 111 boc mu·lier & fifclJSpan parru ambulant, nec valet argu30 mentum duttull1 .lIure prxl.ltionis pro dote ad lUS pr~lationll
pro
t
cltIn:t IO(1.~x(f. r
3j f
pro rc cmplt yrclItiealü,tü 11011 lim Illn.lia,aut xquir,Jrata de iuœ,(cd dilli mlh.l & penieus diucrf~.fiquldcm dlfFcrullC Cubfi.1I1tia
& cffct1u. NJm lUS prxbtionis pro dore en ius pcrCon.lbllimum
limplicis prXlatlOlU~, idco cccli 11011 potdl:,ncc tran Cm 1tri ad cxtrlllcum,I.I. C. dt pml/l. dot. {cd prxlatlO dominica efi ius nuocandl rcm vcrè vendlt:un,rationc feud i compctCIls 1& dicirur
ius fCl1dale , & (Lmlr control qucmCl1nquc pollîdcntéhl rcm cmphyreuricam ,idco magis en realc tllùm pcrConale vt docet Molin. tit . 1 .d~ ji·udù , §. 13' gloJ{ I. n.1.4. Itcm differunr rc & cffct1u,
nam ius prxlationis pro dotc non efi ccOîbilc, aut tranfim{Ctbile, vt dlétum ell: , licllt ius pr~lationis emphyteuricum,
ql10d per llatuwm fattum erl: ccffibile & rranCmlflibl1c ad
quoCcunquc. Sic quoqlle ius pl'xlationis mulieris pro dote 110n
erl: ius formatum ad agClldum, {cd expcdirur officio iudicis, ad
qucm pcrrinet vidc(c, & dcccrnere fuo officio qui bus credlroribus mulicr pra:fc"ri dcbcat pro dore, & quibus non. merito cf!:
(cparlcum ab aélionc dc dore. At ius prxlarionis dominacum dl
ius formarum .ld agclldum, vrdocer Molin.d. §.IJ.gloJ{J. n.r.
ideo non cfi dilillnétum aur Cepararum ab ip{a aébone. Cùm
igml( ha! prçlariones no fine Grniles,nec de iure a:qulparatç, nec
illarLI lit c,ldé proporrio am ratio,merito no proced't argumérl,.
Ad Ccprimum fic relponCum: qllod lJcèc ius rerinendl non lit
propriè ius Gmplicis prxlationis, quod {ubiunél:um efi comraalll vcnditionis,& amc vendicionem pcrfeétam lolùm haber 10cum,dc quo loquicur rcxtlls in 1f.C.dt /lITt emph,t. cùm arud 1105
ius pl'xIJtionis dominicum non naCcacur nifi vendltionc perreaa, ramen non proptcrea diei debct ius noficum pra:lariol1ls
emph )'te uricum c(fe cOlluenrionalc, & patto rcdibili vcnditioni
adicél:o limilc,licèt (orraél:u cmphyrcurico dil'ettum domil1lum
eum iure rcri l1endl lUI C prçlatiol1is nominarim fuerit ex(cprum,
&cxprc(;è rcC~ ruatum. ~on iam rc(cruariodireél:i domiJ11) , &
iuris inucCtlcnJi,lalld.!ndJ, aut rerincndi iure prxl:mol1ls, dandi
de COIl1 1111110 ,& fimal 5 rcCcrUJnollCS (une de Cubfiannl con rra•
aus luris cfIlphyrcllClci,l.C/lm ItIdllli ftta.§f. & ibi glofff"f/dcroflIr.th. en,pl. & ibi nominanm hoc norar Bald. pcc ilIum rcxrum.
ideo (emper ~pponunrur in conrraétu cmphyreurico,' nec bene
comparanrm P,lttO rcdimcndi venrurioni adictto ,'tll\od p~- 3 (
frUIl1 cI~ accidcnralc,l1cc efi de Cubfl:anri,l conrrattus,ticllt rcfcr~Jrio dO(lliniJ dm:tti, & IUius iuris dtèélns. Accidcntalia nanl_
t
que
�~ 56
C.ll111:11 oo. ~:dl:.I .
quc paéh dicl1l1tur finc quibns conrraél:us pollèc confincrc, II
volum Barr. Bald.& rdiqui 1/11 ' f"a" (Olll/Oll.'fl d( CMtI.lh. l1lll. Et
poeennus cil ius prxl.ltlonls dominicum.qlllm pallum redibrle,
qUGd vendlcioni à cOll[r.lhcntibus adiiocur: hocenim tlnquam
infirmum c(lllcrc .llIr milluere qui cqulIn de his qux in COlmlau emphyeelUlco fcnpta funt, non poteO:, fcà ilhs Ob(CqUIUIll
prxfhe : iIlfld allCem ius p.ra:bnonis dominicu m potentlu! d't~
poecmiùs operarur ve cxcludat confangulilcum, quod paéhlID
redibilc conucncionalc neueiquam pereO: etTIcerc.
Pra:cerca racio fraudis, in cdTionario Illlius paéh à fanfrifsimo
Parilicnli SCnatll con(idcraea, ccllàt in ccfTionariodomini dltet'ti, propeet O:.lrllCUm Prou1llcix ,quod ius rccmél:us confanguineis clrra pra:lUdl Ci llnl domini dircéli conccfTir. qllO fl:atuto pordbs tcn·.lhc.:ndl co nfang ll incorum fuit limitaca & relhiâa, 1'[
prob.lcum Fuief;'pr.I, .111.17. 'lJJiJNf "d n. 1/. quod non en III paCto
rcn,blli,quod adllCtfus ql1cmcumquc habec dFeélum ûmm.
Ad oélauum refpondcrur vc fllprl fuit rcfpon(um ad rerrium
argumcncum , quod dominus cedcndo ius prxlaeionis pro ceti·
nenda re vendir:t non cedle ip(um ius d01l111licum perpctuum
recincndl illl'c pr~hti on is , ql1od dl: cau(farc & infeparab rlcàdo.
mina,/\( fl'tldo dOll1l1lantc:fc:d cedit momenraneum cfftéhlm &
vtllc iUlIs ipli us doml11ici 1 eeincndi iure pra:laeio nis,(cmcl & pro
vna vice canrùm, quoJ in fruet ll & vrilie:lcc Iplius iuris confiait,
vc dlétum dl: lilprà,in (ccundo refpon(o ad cria priora argumenta.Et ne deliClat au th orieas, ica nUl1cupatim re(pondec Molin.
hUlc argumenta J1) J.§./ j.glnjfl.ll. L 5.
Ad nOl1llln lie rc(pon(um,prour (uperills ad (exrnm,~ l1oniam
prxlario dot alis,& prxlaeio dominica,non (unt limih.\, nec iure
zquiparau: Illcrito non valet argumencul1l de " na ad alccram.
quo fit vt cc(sionanus domini inll1re prxlationis dorni nicoprz·
fc ratur omnibus con(anguincis, liœc ccfsionarius mulicris in
dote non pra:tèracur credirorib.quibus mulier pra:fcrebatur:n2n1
aira dl c;lllIfa,ratio,& eJfeélus iuris pra:laeionis domin ici , & alia
Îuns pra:lariollls docalis:& quamllis mlliier & fi fcus in aliquibus
caufTis pan pa(fu ambulcnc,non camen in omnibus,vc diChllnd~
fllprd.
Jl< Ad decimum fic rcfponfllm ,quod !l:acutumtrecraLtus cOllanguineorum non excipit folam per(onam domilll, fcd omncollls
rrxiudlcium: 'l\libus verbis ctilun per(ona cç!Slonarij domini
com
Cau(fa ro o. ~x {h.
2 f7
comprehenditur '& incJuditur. vt lanùsruit prokl.ltllm fupr~ fllIm(YO 10.2./.12••
Ad vndccilllum refponderur , quod t dlpoli tio d. §. pnrrn. lll. 33
qrlallter olim pofilld...lunan, habct locu m ln fClldo patcrn o,in quo
agnan vocancllr ex nacura feudl, & ex iure (pccialrccr Il lis competence, virtlltc amectdent is Inucfl1tur3.', qllod ius en poeentilis
iure dOllli nico,c. 1 . §. In. /II. fjll.t {IIII pYi1lJa CIII1ft 6mif. am Ille". vt
volum Bald. Andrc.de Ifcrn.& tcliqui in d.§.porro. & ln Cl1p. I.§.fi"
tlÙrm rcs.lII.p" fjllOJ 1,11111111'. & Ica nominacim r('frondenr ad illum §.porro, AIbcflc.m l./n'pcr.rlor.mjin jf.de p.,c7.& deR ipa IN 1.1.
TI. 19'ff. de prill".m". ~x ratio cefrat in co n(angllinco vtnd, co
ris rci cmph yeemica: , 111 li cmphycculis fuiIfet concell:t omnibus
de f.1nguine ordine (lIccelliuo, quia tuC c!lct cadcm rdtio III cm
rh yeculi,qll a: cil in feudo,& habercc locum difpolino d. §. pmo.
li Mattha:o de AlI1H~}.credendl1m lic,qui hoc nOll1l1lacim litmat,
d.tit.qllil/mr O/I111.po/(r fi/ld.n. 3If.in 'lJcrfifld ÎtlxlA h,t( fjH>tro II1J Idcm
fit in empl'l'ellji 'lJfllditll. Scd aplld nos limilcs concrallus fiai non
(oJenc: quin imo li cm pb ytllliis ellct co Il cc(f.l omnibus de f.1nguinc ordinc fuccdriuo,llon tamen cxillimarcm,qllod apud nos
difpo(icio d. §.porl'o. poiler habcrc 10ClllTI : ~onlJm execn(io de
per[ona in per[onam rcglliariter cO: prohibira,& apud nos (tatllcum,qllod rribuit confanguincÎs vend icoris ius rerrahcn,ll rem
vcndicam , nihil difponlt in prxiudicillll1 domini dircé'ti, vnde
nullo modo concra dominum agn3t uS Jlo fbtllto fe Illu:ue
po(fet.
Ad dllodccimllnl lit refj10llfllm: quàd non dl: CXtcll(io hoc,
{cd ccIIi 0 Juris ·pr.cbrionis domll1ici, 'lua: cdriu non efl: prohlhJ...
ca/cd conlilcrudlnc n O:ra .le fbellto confirmara: ve mirum non
lit, li ccilionarius Jominr excludar confa nguJl1cos. nam vrlCllf
~odem IlIrc quo dOlOlIlus,liqllldem pcr ccl1ioncm 11011 fic exrel1uo/cd ciu(dc:m illl'lS lI1.1\ram pCJfonam vera cr.II1IL![Jo.
Ad dccimumrerrillm argumcnn:m fir quoquc rc(rf)ll(um,JIlud proccdcrc dc mrc comuni, quo 1115 pr:rJationis dOl11lnlCUm,
feCllndùm communcm fcnbcnriull1 op,'nioncm non en ccllîbile
nccfcparabi lc J perfon.t domllli & redomlllJnrc , fcd nos loqlllmur infpeé'ta confuctudlnc nofl:ra,:tc Ihruco, qlllbus lUS prxlariouis domll1i Cllll1 apud BOS cO: œ!libilc & alienabilc, ac l'en dlbile clllcumqllC.
Ad dcciml1m ql1arrnm argumcncum rc(pond tllr. iure cluih.
Kk
quo
�'\
\....~l.l[a 1... " ~,.!l.l.
'i" "vrtmllr, lcg.::m Z:ùcue':Jm aut MoCàie.llll , 'IU.tIltlHlI ad ius
reer.lêtus Üng'11l1is , f\l1 l1è rubloltam ,& abrogae:llTI dlpolielOne
l.t"dllN' . c. te contr.lb. wu. & ql1amUIS PrOl11nCIX Chtmo lUS re·
traél:us {ie cone lli.ll\l conf.wg1l1l1eis &.. affinibus: ramen COl\ce[lia fllle cis f.léh line pr'\:ludIClO dircC:b domini ,:J.dto vt n~que
illCe c01l\l\\uni, neque: lcgc mlillicipalt cnncrol dumimlln dlr~
.:.t UI\l ,vcl dus celTio n.\rlum cognatus vllolm h",bc.le apud nos
retrah endl prxroga[lllaJn: ellln n:.lClltUlll exc lpla. prxludldum
domini,vl probatlll11 fuit [uprJ n. 1o.2.I.& 2.2..
Ad d 'cimumtluinrulll Jrgul11éeu 111 rUl11cum tx / , .J ldl prlUl!tg.crldlt. lcrpondcel1r,illul11 ecxcum procedcrc in ca(lI Cuo,quicft
dlt1il11lltS noO:ro. q1l1l1il11o Ille cexrus il rcél:1: perpcndatur magl' probJr (t:nrenrial11 no!l:ram , quam oppllgnae. Nam Ibl rola
eognatlo non exc\ udie cxtr.lnCUl11 crcdicorem, imà in comparaliane rei debirotlS, excraneus eredlcoe prxfcrcur cognaro: qui
110n dl ercdlcor,lieèt ille qux erediror cO: & eognacus,pouor lic
wlis, ve nominaeim dlelwr ln illo eexcu : qUOI\I,lm duovlllcula
[une potlora vno. Itaque in rcrrJél:u rCI cmphyceurica: COllanguin,us non debce pra:fcm dOfillllO qui lubce IlIS III re cmphyrcuricaria, & eomp.lratLlr credirori.imi) III um p:u ,ltIonc feu rc'
tr:l.:tulci emphytc:mie:r, potior cO: ol\llllbus clcdieollbm, quorum hypothceas eXtÎn glllt (ua tt:tc mionc, vc prob:ltu fuit (uprl.
Ad dccimurnCcxcum in promptll cO: rcJponfum: nam proeedic argllmelltum dc cOI1(llctudinc Galliarum, qua confidcraca
con[angllincus prx fcrwr (cmper domino dircél:o,& de haccon(uccudlne loqllimr Tir,lgucl!. in d. §. I. gloJ! r4.:mI/1ICYO Il!. 6- §.
2 I.n.~, & J. (ct! nus 10qUlll1llr de iure eommuni , quo dominus
rurcll:us prctfcrlur (emper con(anguincis, \'[ nominanm diclt Tir.lquclJ.lIlloCls 11\ concrariul11 allcgatis.
Ad dccim um(eptimum r~(pêifllm colltgitl1r ex his qua: (uprl.
dlxll11us in (ex co fund.lmCIltO pro parte cctTiun,ll'ij , n. 23.24. 615 .vbi III cenio n ~ no fircl memo Icprobal11us dlilill~bont Barc.
IIUer Volllnt,uial11 & nccclWuJm cct1io ncm:Er vb lilb dillinétio
poiret habcre IOClllU , probauimus illam rOI Llln proccdcre & habcre locull1,quanclo cO: dubium an ius pr<;1acionis ccdi pofsit,recus qll ando ef!: ccrtUIl1 & indubitacul11 illud ecdi po!lè, ficutcft
ceretl & indubitatu apud nos, cùm id co[uctudine ae IlatUto
!it ceC~ lbllc & alicnabilc, ve ampliùs non !ic de eo ambigendum.
mcrito apnd nos difrinel:io illa Bart in iure pr:dationis non poteO: habere loeuffi.
Ho.
C :tntr.'1Ioo ~a:I1.2..
1
r9
Hoc aurE loco placee obiter,quxrere,dc qua:CHonc qua: cuam
incidéeer fuit tcall:ata in hac eall{[1, videlicet fi dominns cmerit à (uo emphyccuca,an cOfanguincllS védiroris pote[\( ab co rctrahere. D nbiu f.1cir , quia emcndo à [uo cm phyteLICa,l1o acq\lirit iure feud i,(ed t~nq\la extrancus quilibet:ldeo no lit cOfoltdatio veilis dominij cudircélo,ncc exeinguic hypoch eeas,auc aduéridas CeruicllCes, vt volum Guid. Papx, '1.575 .lmphJtmt4 pOlrjl.lac.
de S.Georg';" tralla/tl feudomm, in wrb. qlli qllldé I11treD/tl p)'.tjfill.
1unt ir,Yanlcnti'tjidclitatrf.c81. 1 6.vtrJic.ilem {l',,,ro dl ptllchr" 'pu/hom.
Ioh.Rain3ud. in c. imperialtm.§. pr~ptma fi 'fuis.tit. dc probr6i1,fiud.
,dim.per Fed. FranciCclls Curtins ,in trac7atll fmd. pdru '1 '1tt .tjJ.r 4.
Seeph. Bertrand .coJ1fJ.infplC7~.ill fm libr. I. Bald.in con/300ft,lIlilo
wlctuyqllod !Jeeal drbam .colfn. in jin. MY.!. fuie in ca (clltcl1tia,vt
proximior cognarus cune non admittatur: camquam emphyceufis exeinél:a &: [upprdJà fuerit ip(o iure emtionc domilll. 1dem
voluie Maffucr.tit, dr locato. & iurc empJ~rt. §. item Ji rmpbjfluta. &
Tiraquel. it rttra[!u confongllinitatM, §. 1. gl. J.n.2.& gI0./4' n.IlJ.&
hane rationem B:lldi cil [eqUlltllS TlraquclL in d. §.I. glo. 7· Il . 56,
conc\udens in v[ufrull:u vClHllro propriccario, recrac1um fanguinis non habcrc locum.
Nec ob Clat racio in eo trariu adduéla,quod domil1l\s h,lbcatur
loco extranei, llcc fiae vnio,vcl conColidacio,& rnuleà minùs hypochcc.trll rc(olllcio,eocra id Cjuod pra:(upponir Baie!. in d. cofi. na
rc(pondetllr,quod rcl ~ cioncs fcudales ful1t rcales ma gis qua pcrfonales,& ideo in cadcm perfona finc confu{io nc polrllnt confi(lcre,vt probatu fun illprà If] l'A( '111'(jf. Ideo HIS prxl,uiol\lS c.ll\(falis,qllod pel'pemo cil: pencs domillum, hcèc i!l.o cafu nOI1 rroJit ad agcndl1ln,l1cc producat aéliollem , cùm corra (clp(um nGn
pot1ic dommus agcrc, ficur non poceil àomil1lls à [elp(o vll1dlcare rem qUJ.m if'(c pot1idec 1. 1. C. de altfnJ/.J/id/.TllIII.tndt c'lIift tamen tale ius cau{[~le procleil ad cxcipicndum, vt In {imtll dlcieur in dommo qni pot1idct rem (l121l1 ,cuins ponèllionem allus
conarur adlplCci agcnJo poffcffono adlpi{èendx : n1 domlllium
quod haber,lteèr non profic fibi ad ,lgcl1dum,cùl11 lp(c ponidcat,
& rCI vinclicario no na(ca cur, Ill {i ahus po!lè!liol1t habcat, quam
vindlcarc volumus,d.l.I. C.de '1IIrl1J/. ùtd.mu/'l1IdI.C.lII(fca mc\1 t~le
dominium parit cxceptionem contra volclltcl11 adlpi(ci poffefJionc, ve nocat gl.in c.l .in 7Hy.contrtionc.de rt!"!poltntor.& Ib l norac
Panor. & probarur in 1. 3.§. IPrdéff.,rd rxM.& in/. il!r .1 qHO.§. Iff.
K k:.
At/Trf
J~
�C,lllllÏt 10 (). ~.:dt. I.
al Trch.lllifi /f 11uo.in prmjlvt ln poJflegAt.Ee lic ;11': no pr C'[
.ld JITcndu profunr ad cxclplcndllm.Rcpelhmr crgo conl'angulI1cm hic, non acbonc,vr III pr.~cc:dC:l1tl qlll}:O:ionc: : icd cxcrpliollc:n;un cui d.llum .l.1loncm,mulco m.lgis CXCCpCIOI1Cl11, 1./11111t'l4. '.(/11 dll/1Jwjldir gl/l.illY.!. 1 .§.q/l6d (fit. ff. dr f'perJicicb. (, qui Ja
"zen 11,m. de "g.ltIr. Lib. 6. & ihi Dynus. & porcll: rellS vei pluriblls
cxccpciol1lbus CCi.lOl conn·).ri IS,fr '.ft r1c{1!0IUm.4e co/la1!pr.tbrnd.
vbl nor.lC P J.n 01'1 11.6- I.lJeHJOpltl1'ib. jldr (.\:Ceptiomb.
Acen.uu Cxcllldlrur confanguincus aha cari IlC,f.'l:pIÙS rcpctlU, qUia fbturum rribucns con(anguiJllcari ius r('rrJaus, ni/ul
Jlrponlc 111 pr:eiudlciul11 dOlT\lI1i. Non haber crgo cQ(ll1guinclIs
cx "10 rtatuto aél:io ncm,:llIr ill' agendi comra dominam,& OlCriel> venir rc:pellc::ndus.
3 5 ~id dicemus t in celIio nano domini, qui noluir VCllUl'C
prçlanollls (jbi ccao,qui eimens haberc hecm cum emrore, nuIUle cum t'o compollcre, & rcm illam ab emeore canùs COlere,
qu:un vri Îure pra:laeÎonl , ne liu implicarceur : n:lm & vidi hoc
fxpe fieri. funt cnim rnulei ",deo eimidololi & execranccs liles,
q'li maille componere cum crmorc &. caeiùs cmere:lb co, quàm
llclg.lrc. dubie.lrur Illo c~fu an cogn:trus proximior poflir ponmoduffi rcm illJ.nl rcerahere ab ipfo cclIion~rio, cui l'es fUll Iradie.l. Dllbium f.lcie qUll ccfslonarius hoc carù 1101'1 cO: v[lIS (U.l
ccf<Jollc & lure rerincndi ,lC\co non dcbce libl proddlè,neqllc ad
tgendu m,nCtlllc ad excipiendu m.Ncc ratio con{olidationis Vii·
Ils dom1l1l) cum dlreao, auc h yporhccarum tcfolmio COllllenit
ccflio nJ.[lo. Igieur potiot debee cffe confanguineus. Q:!.od ego
f.tClk :lJmitrcrem , li poft vendÎciollcm faél:am cefslOnario,conCl nguil1clls ag~e ad reeraél:um : n:lm rc{pccl:u Ilhm vcndilionis
I\:purarnr cc[sionaril1s excral1Cl1S cnlCOr,Cllll1 fua cefsio ad IIlam
vC Il~itiOllcm 110n cxtcnd.lrur.
Cxecrùm li conf.·lI1guinclls .lgcrce ad auoc.lIlcbm rem el';
ptlon vcndlciol1c CUlUS fUIe faél:a CCfSlO, 111.0 ca(u cxtfbmarcm
C(SIOI1.lfltlm poeiorcm co n('lIlgu inco, & IIh pcxferendllnl, 11[dem rJ.(JunibllS qUlbllS dominllS,fj non cefsince lUS (lIl1m IIII,c(·
(cr pr:efercndul: cùm ccfslOllarius vcamr iure do 111 1111 ,ve 1311ÙS
ptobarum fuie fupr~ .
"
'.
Caulfa [00. ~Xft.lo.
:. fi 0
SYU
srM
101 fi R [ A
fiC/lnd.e,
1
2.
J
-+
f
6
7
i l fiE
2.61
S T [0 N [ S
c,wJfo r 00,
redimtndi cO»lIenûollale, de iNre commlllll 11 cef/bile. im ruu
p",mdi inlr.1 4nnllm w» IIddl[!,lm credltorl , a~ jl.,tlltO debi/ori
COl1Clffom,eJI perflnalc,/bldem.
DiEfo i!fe,IPfl, tpfum,tjl perflnaliflim4, & prrflnllmdebit01li deJigllaf,perill//e acft proprto nomine fuiffit lIunC/lpata.
permiflio fortll perfoll" /lm tral/fit ad extraneu",.
Pilélum de redi;rnmdo ftmplictter faElum non rfl perfon.tie,flc1l4Jifit
{imitl.tum 4d perflnam vendituù.
Debitor offirendo infra am",,,, creditori inugrè iudicat/lm , Cil"" legalibuHXpmfiJ, Ifn pr..foratllY in remperationt rd Jilll tpJidm00 d,minp ,voLenti eandem rem IJabm jure pulatiPllif.
IIrfoll/tio fl/tura COnlrl.Ell/i,nQII ;mpu/# interi", tPfliS cQntraElIIJ
()«(CutID1lem.
Re"'perafio,1tW1f fieit debifor beneJiciofla/Nti,'fII jngat retrè annllllondo ,.ddt[!ronem credmri faélam, & t4m dedflCitt ad lion callf
[/Id
f'1t,:â" n, 18 . 1, .6- 2.4·
S G./bel/'I an debral/lr, qJMndo mditor infra bienniu", hencJicio [ft. c.
de il/re dom.lmpelr.rrC/l!erault rem fudm,C)( call!f.1 pignorù credtlori"ddiElam.6-n.15.6- 2.6.
, Dominij retranjllttio ftt ipfi ùm, q/lande jf ex diJieJitione Leg';' vet
(f"tllti.
1 0 n;ba h"CjJ,ftMi, 1/1od dehitor poisit ru ip!tU fic diJlYlIEllf1 rewperllre,lIn importent exuntÎonem faéfi, & prttfuppo/lant refolHtimem
add/c1ionts ipfo iure iam foélam.6- n.2. 4.
1 r Stat IIll1m ,/1, COflC"[,1I bentfcium rUl'perandi omlli debitori, an tantl,ml.efo.& 11.27.& 28.
12. Statut/l'" hoc, rtji zn rem conceptl/m,lton proLil/dicdt dircElo domml.
6-n·[3·(7:z.9·
[4 D,bltor in C.lfljJdlllti cft fJJilgù "mpfratoy,qllà", emlor. 6- n.j o.
l 5 Ld/ldimlll»1 tkbrtflr ex lllienllf;olle j.tEfa ex ca/lj[.! IJlCrj[.rr/ol iudlClti,mi nec poJfont partu contrahcntes pr.tilldlcare.n.16.
' 7 ConfrahmJeJ fJO/'J p~lfimt j.u(Ye paElu", expreJfe, ne conftngui/lti
dt/rniUAntllr ad retrdlmldllm.
10 SI.ltutum permlftem debitor; ;/1trl. Am/um reeuperare 'ftIH dif/ra-
Kk J
{lm.
1
�2.61.
Cauf[., 1 OCl.Q,!!XO:. 2. .
Ol/m,1101llo/lst lUS dmO/ domi,,; , nec i/lifi"i/ pr~iud/cimn . qNcd
probal 'l.fqlle ad n.2.4.
2. 1 Bmeftcium rtcuper~ndi conu.J1Î1m debitori A~ j1a/lIIO , tjl contra iu!
commllne.
2. 2. 'Benejcium Prùtcipù profcriplo cOl/uJ/itm VI mI/pmI bOlla Ifto !/l'
b/ica/a,non pr.tilld/ca/ ter(/o.
:z. 3 RecuperAtio etiam flcr" paviam ùif'ùi~,non pr.ciudicat trr/io,ft fi·
fU/,lS nOll 4nllll//(llIr,& retro dtd'lc,f/llr ad non cilltj{um.
2. 7 Baujictum Tempcrand/ abj14tllto deb,tori conc1fom, an dici pifsit
flbTogatllm lDeo refcifslonis,qll~ conceditlll·l.ejis.
2.8 StAtlfli qll~ fiterit mens,& callifo jnalù ,vet impllljÏtId.
3 1 Debitorj rec:lpcratlcrit à credllore rem ilddlaam , benificio faluli,
prillHI14m do",inus decl~r.11Icrtt vtt!e rem il/am retinere iure proto
/.1tionù,an poftmodllm direall! dominus p,terit nihilo>rûnliJ rlli·
neYe, & '1uidft d(bi/or etiam Poft AdJlc1ionem filaam mdillTl,
foit in cONtÙIllA poffifsione il!i'li rei,alJ nihilomiml! poteril dom/nus iure pr~/Mlonù rrtin(rt.& n. 32. .
H Dominu! reti"mdo;,m pr.•lationti rem addiOl/m creditori ,(O~ft·
'l,utur eti,lm ,molllmentlim '1uinl'" partù, (JIu bmificio AtltrlU!
j1lllllfi darI/a" fiurAI de ,tjlunatione rei,in fluum" md/lori!.
·
II
f2..Y AE S T
J 0
SEC
rN
D A, CAltJTt
100.
Va:ritur ,an ius reu aél:io, qu am debitor habei ex diCo
po(jIione rlatmi, ad rem il1lra annum rcdhibcndam,
. reO:ituIa qu al1lilate crcdirori , pro ql1a rcs illa fuerai
.
. ' ei per IlIdicem addJéb, ccdi, vendl , &: in exrraneos
transfcrri pollie.
Et videcur polfc,cùm regulariter omnis aél:io ccd i poffir,lj.&
totoll/C.de htrtd.vel aa.Vmtlll a.vbi notanr fcribcnrcs.Nam & lUS
redimendl conucntionalc,quod cO: Iuri noO:ro ptdimilc,vcnd,&
cedl poteO:, Vt voluit Idr.m 1. 1 • §ji.cot. 3.n. f .vt1lttm ("C./ ijl.lm m"
tcriAmjfde oprr.11DlIllJlmcial. 6(. Hicron. Cagno\. in rtpetillone.l. 1 .
co/.8 .in verj.'q" 1'.11II11C pmtl<l.C.dc pa a,s inter (1111.& vmdit.eomfD &
Molin.in ,onjù(/"dmeJ parificnfos,ttt. 1 .de fiudis. §ol 3.•'(lof!. 1. n.10.
Pro qUJ fel1lcntia c:onfu lucrunt prCiO:antilli mi viri,Paul.dc Callr.
llald. Alex.Barbat Dccius,Chanàn. A mo. Ru beus,& ali), g110S ci·
Ut & rcqLl1tur Tir:tqucl.in Irafl·t/II de rerrallH c011lunti01lali,§.16.gl.
3.n. l.vbldicit ncmincm legiŒc, qui.neget hanc opinionem pr:!:·
ter
!
;)
C.IU{[1 JOo . ~a:lb.
16 j
CI' Angelum ,in l../d *(//lm.111 ji.c.eom1f/lln.dillid
Conrranum ramen fUit in hac cau lia iuJlcatum , quollia rla[Ucum hanc facultOl.rem rédhibcndi triblllt perfonx tpuus debltoris. Nâ diclt rlaturum,cuius verba runt diligenter pcrpcndcnda,&, vt norlri dicunt,pondcranda;quod (j pars,conrra quam 6t
iudicari exccutio,prxtendat grauamcn,co quia res ca prx,& pro
iudicato dirlra&x, plus valcallt quàm fucnnt dillraél:a: & credlcori libcratx,quod rullC pars ipfa hac de caulfa rcclamans, offerendo mtegrè iudicarum cun1 legal,bus expcnlis polTit rcs ipr~
fic dirlraél:as intra vnillS allni rpacium recuperarc : poflca 3urcm
non audiarur. ~ibllS vctbis ll:arutum pcr[ona: debiroris raner\
hane tribuit redlllbcndi inrra annum facultatcm : nam diél:io t 1,.
ipfit,dl pcrronalirTima,& pcrfonam debitoris dc(jgnat, ac li proprio Ilominc fuilfet nuneupata,vt volunt Bald.conf 3OJ. VOmtrl1l1
Cllillelm~ de Sanao N4zaTlO.ltb.f. Franclc.de Ripa,in IfliIl1a",iIfIU.§. viui.p. 1 1 1 jfde legal./.vl>i allegatGcrninianum,in (Oltf/oS.
difJiCIIltttuol. 1.& Curtium,conf fo.ld quod dieit valdc (jngl1lare
&c mirabilc lJr./,, d.§ Vi_i.in 1..lealira,eol. pmult.n. If. ver[ pro amrlwiom,gua l11 renrcnri am fequirur optimè declarando Dominus A ndr.Tiraqucl.de re/raé/II eOntltnllon.§. 1 .gI0[0.II.1f. vbi cirat
plures alios tcnelltcs hanc opinioncm, & pro bat pronomcn Jpfo
elfe demonftratiuulll,babcrcq; prxei[am aliquam, ae vcluti per(onalcm demonflrarion é CillS rci cui adiicirur,& lignifi cl re pero
(ona vcrè cxirlenré,vt ex Homcro,Virgilio, & pluribus aliis hoc
probaddco cll perfonx t lit permiOio,llo tra(jr ad extrancll,l.ji- J
ClJI.§ fff,/,ub.mod pign.vel h,pOfh.[ot. vbi permirTio faa:! per(olla:,
non exri:dimr ad CXIraneû:vt ibi nOIal' per illli tcxr.Bar.Bald.&
religui feribétes:& Illlllcl1patio perronx,adieaio Ilominis appel.
lalUr:na rCO:rlllgil' (jgnificariollé nominis appellauul,ad pcr[ona
IIOmll1Jr:i,f.lcl rq; dl[po(jnoné cire merè per/anaIE.Bar.per illulll
rexr./11 t. LllClllf.§.Semprom.r.fJ.l. /fde legAI. 3. per gué tCXt. hoc volucrû r Raimond Imol.Akx.laCCurr.dc RIpa, & cOll1ul1lrcr fcri·
bcnrcl,pofl Barr JfJ tI.§. DltlJ.mcriIà,eu (jr merè pcrrol1alis,li non
poOit tcd" c.pruuleg,,1 pcrfonale.&ibi D yn.de reg.lur./tb.o.!.ji mlllirr.
§.ex ~ffijfdc J/lr.dol.prxfcrtim cu facultas ha:c redlllbcndi fi t co·
cd!'.1dcbilOl'I ab lbwro carra ius comunc,Cjllo earu no debct ex
rédi de vna per[ona ad alia.cfl1lè.de priH.& B.lld.lf.C.de fdr:ca llf
4dieéf.lrglll. di Clt, q uod rlatllilim loquens de vnO,I1OI1 h:tb~n loeum. in altcro.& [cqultur IJ I1ilip.Deç,cv1Ip. J,-. ~'ifo plmav. cvl.Jin.
Id~o
•
�C.llIlfJ. roo.~x(b..
Ideo cùm p~rfonx dcbiwris fit hoc bencficium tributllll1,oecad
aliam per(on.lm poillc extclldi,menro non potcl1 CCth. vt volulr
Rom:mus,eDnffS 4.boe ql/oi vicml/s.poft prilmp. idem voluir Ah
11I1.1.§ji.ff.deoptr. noui nuneil/t. vbl addlt, id proccdcre, cùm id,
quod dl: cOllccJfum contra illS commUlle, fUit concelfulU re(pe.
él:u hablto ad per(onam (peciahrer,& hoc volule Bald.1I1 c.An'l/
r~.poJl,md/llm,de re IIId/C.lto1.Sic quoqlle IllS immincndllllorruum
in rcm pignoratam, co Il CCJflllU l legc d 'buori jure fp ccÎJli, ~It,
ecdl nOll poreO:,l.l../J'JjinrJ!. de reltg. 6- fianpt,b.JiIl1. Ex quo infcrr
gener:lltccr Romanus, in d. (Mf 48 4. jus ex legls hunumtarc (cu
xquieare ahclli,i n rc ,deeri obnoxia,concefrll m,non po{fe in alrc·
nus il1commodllm ceth.Slc eriam hJ.bens ius exigéd, pcdagium
ex priUlkgio PnncipIs,I10 n poeeO: llllld cedere, am vendcrc fine
Pnncl pis h.:cnri.l,recund1l111 Barr,inl./I'J dttm.Clrca.!intm. n. 5.ff. dl
Aqua.pluf'. drcotd. qucm fèquitur Berrach. de FirmlO, III "dé/JIUdl
g.1bcl/ù,1II l.partt,llIlf,q/l<1'.& de Ripa,l,bro ftcundo rqJm{owr..ra,.
~ 4 C.,ro{,H.n·7·Nam &pnudeglllm prxlaeionis daCllnl mulicri pro
docc,ced.i non poecll:,quia cil: perfonale, {.fj N4ÙItI1l . §.JijJOllft.IO/,
dab,mlls mu//tri:ffde pmlll.cyedlior. v bl hoc 1l0e.Barr.BJld. de Ripa,
& rcliqui:& IIJ 1. l.r41-4-cudtm 1lI.1.1(on Ln I.ctlm fillldlls.§. l.colpnu!.
Vtrfic.& ar.fit dllermtiajffi Ccrtlllll ptw.fiquiJcm illrJ annexacerds perfol1lç Gnglll:triter & Jl1 priuilegilltn, CCUI non po{fullt.mt.
ln I.tli.ml,ffde mrciur.per lji ex pll/rtblls.ff. de admini.ltllOr.S lcquoque faculeas cligendi c('di Ilon pOLcIl, l. Jif"pl/14tAS fimo il/ud. ff.
de '7x1b . obüg~t.v bi laeè per Barc.& Doél:.& br.:n 1ji.(odem. Si cm &
faclileas decl:\rancù non cP.: cd1îbilts,(cCllndùm g\. in (Idem Poml'0lJ/lls f"b" _ jill.ff.de rû vllld/ca.nald.& .llt) ln 1. /!If<'rjhpHI.'~I/"',
§.I ./fdc'lJfrbo.ob/lg"t.~on mirum igirur fi r.1Culras h~ rcdhlben·
di inrra anllum, conee/là ipfi dcblcori, non poJTie ccdi,vendl,v 1
rramfari in exrraneum. Narnqne duo (peel_dia cirea Idem 6eri
non po{l'unr,I.I.c.de dot.pr01111J! & ibl hoc not.fcribcne. quod fie.
l'cr fi dcbiror po[[ê e ccdere b nelicium recupcr.Uldl eonccfTum
fibi ab ll:aeuto,cuIr. iure (pec,ali rccupcrct & ex bcncfiCio (brun,
ideo nec 11Iud ccdere porell:. ne concurranc duo (pecI.l1ia , Vt dlél: u111 cil:.
NC'c obfl:ae, quod cran fie in heredem: nam & hoc p1crun'lue
conringle ctiam in permillione f.1é:h perfonx, d./jieut. §fi debllor;
conctffimff.qllibus modu l'lg.vcl IJypoth.nlm hcrcs rcprx!Cnm pero
[onam defllnél:i /le fingirllf eadcrn per[ona, & 'lu:lndo ratloJif.
pofi
2.6<4-
Caufl"a 1 00. ~:dh.
%.6 f
pofiriollis milicae criam in perrona hc:rC'nls, tune d,fpolirio ctlam
perr0 n.lll\ cxtcnditllr ad bcredcnI,qllia rario declarae & am pliat
difpofieioncm (. dan p.1ter. §. dll/cifn1J{i ../f de /tg.lI. r. vr oprimè
dccbr.1C bf. in d. §. dllli. in ftmnd4Ieffllra.co/.prn.n. r p. ver[ l'am
ltmiwiontm. & raeio JlllilS Il:aruti conuenir eriam hcredl,(ed non
cxcrancO,vt IIlfr?! dec1arabirur.
Nec obfl:ae ceiam quod dicebamlls de palto rcdhibédl ex couencionc,qLlod ell: celliblle,quoniam illud habce locum in P"- 4
lto umplici de l'cdimclldo,llonlimitato ad perfonam v~ndiroris,
quia fi cJfee limitatlL prout cil: in DO!l:ro !l:aruro ad perfond védicori s,no poJfee ccdi eanqua paalL per(onale,vt traditl-licron.CagnoUII reptfitiont L.L ,".90.C.Je paff.if/ter unf.& vend. compofqucm
fequiem Mo llll.tit.1 .dtfilldû.gl.l.n. L 3. iltJill. & fccundùm hanc
opinionern fuie conc1ufllm in hac 'lu:düone.
Sed an ipfe dcblcor tincra annu olfcrcndo cre dito ri i1lCC'grè fLl~ î
dlcatum,cllm expenfis,pra:fcrarur domino, volcnci eandcm rem
rceraherc iure pra:.1aeionis ab ipfo crcdlcore,vcl fi,priufquam dcbitor obcuIr{l- e, domillus rccraxcrat, an pollie dcbleor poll:modu
offerre ipfi domil1o,&ab eo rccupcrarc,d,iEcilis profcltoquç!l:io,
& à nemin c qucm Icgerim adhllc apcrrè dcci(a. Gloll:,ror no!l:ri
f1:aruri ad linem,moucc gua:ll:ionem huic pcrfimilé inlaudimio,
ail dcbcatm in ca(u fbeLiti dircél:o domino, & fc remietIC ad (cripta per cli in alio f1:aruro,dc quinea parce detl'ahéda in fauol'écreditoris, vbi *11 Verbo,l" txtmfltonClJJ ..lI.4.coc1udie lalldimill no debcri hoc carU,CLI véditio, l'cl vCLiùs a4dlél:io credirori f.1lta,lirco·
dirionaIr s,codicionc?! 1cgc Il:atlilaria rubinc lIclta ,Ii ré ddlralt~
dcbicor i ntra ail nu olfercndo,non rccupercr:allcgar Bcmandli 11l
his rerminis COflilu tfIe,in cot;j61.vol.L,[cd faUltl1l glo/Gcor, quoniam Bcrrraildus, /JI d.coJ/fql/oa mâpit. vifs lIJj!rumenlù dflori; mil·
trilllOlûomm h:1Ud 10(luicur in ca(u ll:aCL1ri nofl:ri, (cd 111 dOIl.Hio·
Ile verè condillonail, falta viro al. vxorc,dc terriJ parrc bonorll,
calil quo vxor prxdcccdcree mariro,ex qua no dcbaur JaudtnlÎü
Ilifi punficarn COl1dltionc, quod cxrra concroucrliam dt CU11l ex
omnium [cribcntJum fcnrenria de vendlrionc condlcior1ali iJudimillm non dcbcarLll,nec ius prxlaeionis habeat IOCU111, :U1rc cllenrum condieionis.Guid.Pap''l''.47'& '1.411. qtlaIU fcntcnriam
fequirur,& accumlilatè probac Andr.Tiraqud.dt mrar.7u conJdng.
§.r.gloJ!.L.n.l.l..& 2. 3.
Sed vcndirio in cafn nolhi Ibwtl,auc Vct1ÙS addlél:io,pon poLI
edl
t
�166
•
C.llltL1100.~.l! n . L.
rd1 cl1è co ndltlonahs: licèe fo rf.ln [ub conditlonc (ie rc(olllcnd~,
quoni5. res fui e purè & (i ne condicione addi6b credicon ex caul:
Il iudicltl, & pot1èffio re l ci tr:ldi ea : adeo quod fratim flllccftè·
é1:u ' domll1US & pot1èt1'or,lftfnt' •. §.lulranlu.& ib i Barc.1n cpljff.
drd,IfImo rnfi'Oo.Idco ad eum percinet pericu lii..& fmaus rei,qua.
dill no rc(oluicur vcndlcio,ü .in fne.lft ex dHObH4. §ji.I.eum qUI. ln
6 prlnClp.Jfdr 111 dmn o1ddifl.N.1 m fmura rc[olmiotnon impcd,c in.
cerim cOlJCr~é1:us exccllCioncm,pcrilldc:lc fi non dcberec rc!olul:
SOCin us ln I.p(c/lm~m ,in vltimo Ilordbjf.(i C(rlum pt/,IIIIY. pcr gl. In 1.
l. .Jfde m dm" addlllieflE.notat. per RarC.m l.IuüanUi.ln fiffde cDdu7.
ma'eb. Dcci Il s /fJ I.IJ d.fmnllm.§.qllod pmdcljf.de reglil. II/r. & il/conf
l. 9.placet mtlJ/.c6/.z..Nam co ndido re(olmiua 110n (u(pendit aCtû,
nec eum facl c condltionalcm,[cd callt(rm ex CUCIltU iplius cû rc(OILllC,V[ opmnè declarat tcxt.ln ü. & 3.Jf de in die", .dd,fl. cum
glo{Cm d./.L& /III! rnU ibi glo{f.& Albcrff. de conrr~h. cm'. rcd
illtcrim pura manct vendicio & cfficax, quamdiu non rc(oluicur.
Ec an vendmo vel addiaio,in ca(u Il:acuci iamdié1:i, refoluatur
ip(o ime,eciam in prxiudicinm dircél:i domini,adco vc dominus,
oblacionc faé1:a à dcbl core, non pomc poltmodll reeincre,auc lau·
dlmlum petcre,argllmclltoCa efr quxltio,& valde dubia,quâllon
inrendo dcciden:,{cd Colùm argumenta prxcipua pro vrraq; parte hoc loco rcfcrrc.[n primis quod non debcatur laudlmillln,IlCC
pomc domlllus iure prxlacionis recincre,fune oél:o argumenta.
Pri mum , quia in caCu ifro reColmio fic pocdl:are ltacmi, quod
7 fing't t rccro ,& dcdl1cie citulum ad non cau{fam:quo ClrU 110 de·
hcrm laud lmium,ncc habce locum ius prxlacionis,vd eommilli:
pcnndc ac (i vcnd lcio,vcl addiél:io non fui{fec faél:a aue Ccripta,vt
por\: narc.cOI\c1udune Bald.Paul.dc CaCtr.bi: Phili p. Corn.& co·
mUlllter Ccnbenrcs,in lji.§jin JUlfm.C.commHnld de leg,tlil, per iIIu
ccxtum,& Ibl ben. S.dlcie Opilliol\cm hac Barc.cl1·c com munern,
quaI!) CcquunCllr Doél:.in/.ab emrinnc.Jfdr palliJ & Paul. de CJlh.
ln t. tl/ru g'Rflum.§ .adeo.eodmr Will.
S
Sccul\dllm , <jula t li ex lI:acuco dcheatur gabella ex Cccundo
d creto, &. is, qUI pa{fus ell: (ccllndl1m decrctu m, obculcririntra
Qnnum dd>lrum credicori,& Ideo bon a (ua-rcc;upcrauerit,fecun.
dùm dlcpo(inollcm /jil<.C.de lur.domin.impelr.non debctur gabel·
la ex hlliu(modl Cccundo dcctero, vt vo illic Panorm. in (o"fil. 69.
vt{ÙI~r prm/o dicmdllm.ltbro. ,. qucm rcfcrt & [eqllicurTiraqudl.
lIt.de relraflucmllmt;on. §. 6 .g"'J! L. 11. 17, &: [c'lllitur Alciatus, in 1.
ctpiJIi
Cau{fa 1 00. ~a:11:. l.
1 (,7
eepiffijf.dc verb. o6lig''lui viderur decidcrc casll noll:rç qu~Il:I0l1i 5.
Tcrriii,ql1ia quotÎcs tex diCpolitlol1e leg's tr5.sfcrrur dominü 9
in vendiroré,vcl dcbireré,reeranl1aeio fir ipCo iure, lIec n:q'liruur
tradicio,vcl quali:fed fitColo iuris mil1lfrcrio,l.inreb.C.d( illY( delt;;.
vbi mOI:[c viri Colure matrimolllO, dominiu quod m.lncus h~bc
bac in re doeQIi,recransfercur ipCo lurC moreuo m~mo in Harelll
probarur illlj.§jin .111l".. C. CommllR/1I de leg,lIlS. NJII1 bter rula
cOlluencionc homillls rcgularircr nOIl transfcrarur dOlnllllutn {j.
nc rradieione,l./r.tdl/lOIl1b/IJ. C.de p.&1/J. camcn (ccus ell: 111 bellc-iÎcio &. priuilcgio Principis , quoniam ex Cola priuilegl) di(pofiClO
ne,linc rradltiol1c tr:\nlit domil1lum,(ecundùm Bald.ùJ c. 1. §. in.
uejltlura. coll de nMa fo rma fdrl. &. probarur,J1f Ijn.C. de facyofwtl.
];(clefiiJ. & nocat Decius,/1{ l.tr.dlttombuJ.nrt"'.4.c.de IM{fn.Cc d re·
trant1aro dominio 111 dcbirerem vi &. pocdracc \cgis Ceu fraruei,
non debecur ga bella ncque lalldimium, tanquam vcndiciol1c
Don faél:a, aut non [cri pca: vt fuit probatllm [uprà in 1. argllmcneo:
~arcum,quia i pri ncipio vcndicionis, vel addiaionis creditori faé1:a: à iudice , inclt paél:um, ab fra ruco fubinrelld\um, vr fi
Î1ltra annum dcbicor offerac crediro ri iudicaru m cum Icgalibus
cxpcnfis, pome rcs (uas dlllraél:as rccuperarc, lieue in limih in rc
lifci vcndiea Cu b halta & libcrara inelt à Icgc paél:um addiél:ionis
fn diel11 eacicè (ubinrclledul11 : vr, li inrra ecmpora :llms oftèrac
meliorcm condicionem,res lit incmra, vc IlOt. Barc. in 1. Lucùlf.§.
filad munte/p. &. dlxi (upd ,Cdl/fli. J. '1114/. 1. Rliln. 4. Idço l'aé1:llJ1\
rccupcrandi inera :ll1nuU1,raci cè (u binrellcé1:um ab lI:aruco, rcipta
&effeél:u re(oluic ipCo iure vcndicioncm,vcl Jddlél:ioncm faébm
(rcdieon, & ling't recro deducclldo rirulum ad non caut1'.tm , Ii
cm paél:uITI ICglS coml11i{foriç,vcl addié1:ionl~ 111 dlem ,&ell ciu(
dem porencia: & rffcél:us.
Na ha:c t verbJ l1:arllti,quod pomr clcblror IpCJ5 rC5 fic ddha III
lhs rccupcrare,imporcanr exccurionem faél:r:idco prx(uppoIIÜC,
vr ancecedens necc{fanum,vcndinoncm vcI addlél:loné cllè IpCO
iure extinél:am & reCo]ueam.liquidé verboru re(ollltlUOI li ql'Xdâ.
fune dircél:a & rc(ollltiua ex propna Cui forma & fig ura,ve dia re,
llc incmea, veJ védirio habcaeur pro no faél:a,de quib.ml.z.&loto 1.
ff.ddege commijf.& Ifff.de refc. vll/d.Ô' 1010 lir ../f de in d/C11J addlO.
~œd a vero [un tve rba dircél:a reCo lmiua per anrecedés necellàrill, Vt ca verba qux execllcionem f.lai important , & n;[olu uolIC:
LI l.
iplo
�! 6S
C.mrr\ ro" . 0.!!:dl. 2..
ipfo iure fa':hm necdflno prxfllFponllr,& indL1cL1llr:ÎlcllrvcMl
qll(lJ dchlror mrr;l. annum otfcrentlo pollir rem vllldicarc: quod
vcrbum -vindlCltrf,prx(lIpPOl11r dominlum ipfo iure rctr.1nOanlm
in d<:blrorcm ,ahoqulllllon poflèt vindlcare,l.in rcmff dt rci vin·
dlr,,/.idem de verbo rccuperarc,in lj.§ji "liUm rempore. Ibi, 6-foa
prgmlf rrCllprrdr~.C.dr I/Irr dOI11/1r.impar.idem de verbo). vendinoIle rcced.Hur,ljï qllis I,.u!tgrjfdc m vmdlcoIt.idem de vcrbo,res ilb l domino abcac,rn I.rflde in d"'fI addrlltone.idé in p:Œto, quod
li prenum fbrmo die non fit folucutn,liccat vcndlroti ali) vcnderc, vr voluir Bald.m l. t.AtmtllltJ.ifl pmmp.col.) .'(Jtif,!"id dICrndlllll.
jfllt Tmnor.vrgmtl q"rnqNc "nnti.vbi dicir paél:um hoc dTc paétum
Icgis commiOonx , luc ratione,quia ex prdlô dl:è étu, (2.aritcr ip'
fum etticicns cc:nfc:rur cxprclTum : & S",ld.tn /. {If !tgt. col.l.vtr·
fic.tgo dICo. c.dr cudlDto.ob w~Jfâ"' . vbi gencraliter dlcit hoc procederc in omnibus paél:is habenribus vun rcfoluriuarn principij corr:tél:us & tradirionis. &: Cequirm Pau!. de Cath. in l. ~btmtl~nr.ff.
dt pac1iJ.& in l.l.vbi cdam Raphael Cumanjf dt donatio. Alex.ih
1. & abftntr.§.r.JI.dr 4cqlllrendpoffiff.& laf.cON! 1 8l ,c,/,pcmll.ltbro 4.
Nam qua:cumquc vcrba exprimunr effeél:um ip(ius rcfolu[Îonis,
venlimilirer conrinenc & expriml1nt ipCam rc(olurionem, fi in
ctfcél:u faciullt paél:um Icgis commllTorix,eui6 forma non COllti lb r in cerris & prx rcripti s verbi s,quiblls lex non dl: lInponéda,
{cd III omni difpolil'iollc, & clau{ula imporrance rcfolutloncm
eO l1ruél:lls,fcu redLlél:ion cm in prifl:inuln lbrum aliquo imerueI1l cnrc: Plllcrè: hoc probat lv[olin xus,in tit. I. d,ft'1dt.f. §. 2. ;. n. 11.
mem à in cafu nof1:ri f1:amti non poteril' dominus rcl'incrc lure
pr.l:l.monis, nec laudimiul11 percrc.imÔ follltum rcperere porerie,
licm quando vcndmo rc[olllltllr ex p.ll1:0 legis eom1111ffonœ,vcl
aJleébo nis 111 chem,in 'pfo co lltr~aU .1d ic él:o:ql1ia rune no dcbetur budllni l1 m,donc: vcn dm o pur;! & irrc!o l u~ ihs l11 ancal',&:ahrcrlàllltl1l11 repcn poref1:.Pcrr. lacob" / !/u/. d. dElion.1n rcm ! rOT/
e",p!,v/.ql/Hard" w commiff. col. 8.1'''! tUm fi t.l; p.,{lo.&lfmlfN{DI.
r 5.~ 'erfr;IIJr/o,in omm trtnjl.ftlO!JC.& GlIiJ.Papx,ql/. 48. Andr. Ti·
r:t(l"cJ./!/.dc relr."7,, cOntlrntion.§.6.g'njf.! .fl. ; . vbi dKH nCl11illem
(cribenrium III hoc dlfcoedarc.
~in tL1l11 hoc lir al'gum elHll m:ql1 ia t f1:arutul11 non cOllceI l dir hoc bc ncfi ci l1m otferclldi inr r,t anll11l11 omni clcblcori , (ed
ci rantllll1 ql1l pr:rccndit gral1 amcl11 , ex co qu od l'CS caprx &
dlfl:..-aÙ:x pro lUdlcaro, plm v:llent qu.lm fu crinr dll1raétx &
hbcra
Caurf.llOo. QE.:d h .
269
hbcrata:, & qui iii hac de cautCl ludlCcm rrouoclucrat , hoc
cfl:,crcdirorcJ11 il1 iudicium vocaueral': & Ge (ubro garur hoc bencficlllm (\;.·uuri loco rcfeillionis 1.I.c.dercfciNdmd.ven JJ<·d (ubrogatllm fapil' nal'uram cius~n cuius locum (llbrogatul ,I.eum qui
§ .l)lli initlrùtrllmff.fi ,!lii! Clllitionil·/IJ. Vt in prxfcri prlone dCCI!llll1 j,
induél:a ab f1:acul'o in locum prc;fcriptionis 3o. annorum voll.ir
Bald.in Ij.in J.no/db.per illum ccxt.C.lle temp.in I1Ittg.rqJitut. I!x. idem pcnè dicit in l.in contrlllltb.in prlllap.iN [.nstab.& ibi quogue
Salic.C.de flOI/ ntl1mr.pmm.& accul11l1larè probat dom. Alld.Tiraquel.de retrlllf,l confmg"initat.§.J.gl.ro.n.n.&80. vbi <td dlt {ubrogatul11 ab Il:atuto locdillius iuris, quod cOl11petcbac de iure
cômuni,fapere naruram iIIius, cti5.(i fubrogatum III aliqllo difcreparet:nam nihilominllS il1 altis fequererur candem n\tnlllm,
allcgar Philip.Decium /11 con[/90.& confi.f 43.& alios.Ergo (icur
rcfci(fa vcnditione bcncficio rIlius legl! L.non debcwr lalldllTIlU
& (olurum repctirur,nec \liS prxlal'ionis poref1: hab cre locum:vt
nomin.lrim concludit Molin.trt.l.deftttdti.§.u.n.r8.ad f.& n·Jf·
40.& 4r.Ita nec hoc caul , fcilicer quando debiror bcn/i cio fl:aruci (oblatO eredirori illdicato cum expenlis)recuperat rem fuam
djfl:raétal11 . .
Scxrum , quia t li dominus direcl:us rerineat iure prxlationls rz,
rem vClldlra (ub paél:o rcuclldendi vcl rcdimcndi , obhgarur ex
illo paéto ad illam rcucndcndam & rcf1:icucndam vendirori , vr
nominal'im voluit Molin.t/t.r.dt ftudi..§.r l .gl.f.m 3.q//d!/ .11.LL.&
Paul.clc C ath. in con!74.in CIIUJff mota per dommllm Dorotheam.col.
j.wrji.colJC[,ld,tllr rrgo.& ftql/mt.lib .L. vbi eoncludie vcndirorern,
qui ex paél:o de rcf1:iruendo rem,ref1:itllco pretio vcnditionis, l'cdlfillC rcm priùs ve ndil'am,pra:ferri conCangl1ineo,cuicx f1: aturo
ius COl11 pCtlt rcrr,l hcnd i: quia qUlcql1id iuris quxlicum d l coufang llln ~ o ex It uiu{i nodl contraétu , cenfeeur qux(itllm cum eadcm con'1itione & l'.lél:o.nili prerium rô :iruaCllr: na obbco prerio .l vcndiror.:',f1::ltIffi in 1pf1l1l1 ipfo iure I:.llinc noua rrad itlone
rc.lIl til' dOml lll l1l11 vrile: idco polTe à quocunquc poffclTorc rcm
Vll,dlcarc.ÎI nJ~ cl io rem pore cmtor remali) vc ndldcc.lt. l·r voluit
Paulus cl C.lf!:r'l'cr illllm tcxr. ifl l.cI/lft vrndmtff. d(prgnor..,,7.&
1011 .de An.ll1 ll in c.ronqufjlu.J.Col. 3.vrrji.in radun gl.lb/.ji I"odirtl11l.
de ~f;,r';' , & Jvhnùcnu s,tit.de retrafftl.verji.llem retr,rllii pr/ms.motu s r rionc,qu oni" n1 Id paétll aflicir rcm. SOCÎ ll.CO»j.8o. ;'1 qtlotftiO/ie col. l .lrb. 3.& Hleron.Cagn.Î1] rfprl.d.l..!.ilf J9' Qllotjl.C.dr p.rll.
LJ }
l'J ! . r
�1.70
CJll([":! l "O.~.r ll:. L.
,,,ur tint. 0- 'liCmla.H:ll1c quoquc [t:ncclltlaD1 accumulatlfiimt
probat Andr.Tlraqucl./" d.§.1.gl.;.11.6.& 7.& § ;.gl.vnica,II.1
13
Scptlmum,quia {btuti t verba [une 111 rem concepta. dlfponieemm,vt oblato IUdiearo credlton eum \cgalibtlS cxpélis,porfit dcbltor ipf:J.s res rccupc:r.\I'c:Jdeo afficiut ipfas res dilhaéhs,
ad quafcumquemallusperuenianr:vtvoluitBar.iN /.I .lfI 7.QH4.
n-4~.verfmihi vldet/lY.c.de fonInI.Trinit.&
(ide cdlhûFcli n.in c.Ee·
clifi.l SAnéf.. M"rJ.f.n .8-1.de C011htut.Ergo iIlas recuperab,r,criamu
pemencrint ad manus domini dircéh,ll1rc domillico.
14 Oébuum,quia t debicor in cafu {beuu , magis cCl: rccupmror,quàm emtor:nam :1l10Cae ab inuito,ncc caplt lU S nec CJUrsa
ab co à quo aUOC.lt, fcd potiù s ?t [cipro ,& iure (uo, & porcftarc
ll:atuti,qu3 vrimr,vt dlcit in fimili de retraél:u feudali Molin.llI.
1.defetld.§.13.gl. 5·n.2.1..&Franci[c. Aroc.in eO"/6. vif'otnjlrlllmnlo.
eol.2..Inj.pwm dllb~ .
E conuer[o,quod in c.l(u !laruti iam dlél:i, domillus pofiir rctinerc iure: prxlarioms,am IJudlluium habcre , Cunt ctiam argumenta. Primum, quia quando adiudicario fit ipli crediron ex
c;luffa iudicati,!htim dcberur laudimium domino dilcfro,& fi·
15 bi compctit ius rerinendi ill.lm rem iure t prxlarionis, quarouis
ex cau Ira neceffana fuerit faél:.l alienarlo. Nam hcèt Guillel. de
Cuneo,Barr.Bald. F ulgof.& Paul. de Cath. linr in comraria relltencia,in J.& jdeojfd~ condléfjllYtl.& Alber. jnl.ex hoc.§. 1 ffd,a-
/im.itldiC/j mllf.w,jJ.. .& 1:1r./I' /fmfn.in 7 .6 ·9.qu4'. c. dmrtlmphyt.ac plmes alij Cequantur illorum opinioncm:tamc n vcrior Q.
pinio ell:,vr cx ahcnatione nccellària illdicati dcbditur laurumia
p~rindc arq; ex alicnatione voluncaria:vt nomlnatim voll1iePer.
Iacob lIt.de arhone ln rem pro re empbytelltlca.r:oJ. 8 .verJic. Iltltl ln da/ione.& Ma{fucr.in lit.ie exeml.& f"bh .tjl. §. mm ln prellj d'.flribuII#I"m .& ÙI tit.dellC,tt.&iurt emphyttlll.quos cirat & Ccquirur An·
dr.Tlraqucl.de retrallu confanguln.Iij.I.gl. 14'& n.lf.&CaroI.Mo·
hn .lIt. 1 .defiudù.§ .13 .gl. 5.n.f8. v bl nominatlm reprobat dJfferéClam inrcr voluncanam & neccffariam alic:naeionem, quoad ius
terei) Er quicqu,d Ut de iure,de conCuerudine apud nos (crU:llUr
fccunda opmlo , vt laudlluium dcbcarur, ctiam ex alicnarionc
ncccffana ex caull:llL1dicari faél:a.
16
Sed t iuri laudimi) yel pra:larionis quxlirodomillo,cxallcnatione etiam ncccllària, non po(funt partes pr:EllIdlCat C , nec l co!lttaél:u 111 pr:tiucllcium dltCél:l domini , edam
reime
C.wfl~ 1 oo.~.dl:. 2
1.7 (
rc intcgra ,dlfccdcrc, vr volum G UllldmllS de C uneo , Albericus,llaldm, Angellis ,& rcliqui in 1. ab emllOnt.jf.de paBu.Dald
in lJi conjlaNte.c.RI donaflonibm ante !IIlpI. A ng. loh. de Imol.& Alex. inl.aéfll.jf. de re il/dlc. ergo nec debiror hoc pore rit in prxiudicium domil1i dircél:1 , cùm no pome iure mlhl pcr legls vc\ 11:a[Uri d,Cpolirioncm qua:!itO, me fua conllentione vel fafro priuare,lf.Jf.dt pa,7/O.I.qlll /lom.,. §. FI.luÎlI4.Jfde verbor. obltg.lJi poflmort,m.§fffde bon.poffif!:eDfllra lab. Cyn.Barc.Bald.& ah),m lJi peten-
ùe.de umpor.in lnug.rrjlilll.Sa lic.inl. I.e.fi mdncip. jlajf/ml./im.
Paul.de CaCl:r.in lJi peellni~1JJ.i/l principio.ff.de condillion. 06 call./fom.
Imo non licet rcccrlere à co mraél:u,redimédo rem poll: ius quxlirum tertio, l.fjf/iddnI in Ufldmento.in princtp. 1. rogo.jf. de Jidâeom-
mtjfltberw.I.1. §.fi rem depoJilllm.jf. tlepoJili.cum contordllnl.llllegAtii
ibi i1l g/off. Sic quoque li va(al\us ve1 emphyteura alienauit reudu m, vel emphytcu!in inCcio domino, quamuis poll:ca rcdemcrir, non cuitabit pœnam commifsi incur(am, cap. 1. vbi Bald. ~
alij,tit.quid il/rû fi poJlltlunfiud.vafall.id muper.& probat plunbus
Andr. 7/rll,!IIe11. de rctYdéf.conllenflM.§.I.gJ'7.19·
SeCUndtlO1 ,quia t non po{func contrahcnccs facere pafrum 17
cxprcfi è,ne confanguineus admitratur ad retrahcndum, vt voluit Marrh . de Affiiél:.in IrdB.ftu protomij(Of.§.j.in verbo,/ie?t a/lUm
fu!r,) dixi"J/(J. Ii. 2.0. verJic. iWn qffdro de "b" ,!11((l:lont. & deciJione
'1{j"pol.jj.f.nobllù Petml Adjinem.n.9.& Ioh.Fabcr {njlit.de emfione
cf vmditiont.inflle pri"cipij , conc\udcntcs hac (ola rarione, paélum rcuendinonis in conrrall:u vcndirionis adietl:um, nOIl prçilldicare coran guineo,quo minùs vti l'0Csir rerraél:ll. crgo nec direao domino prxiudicabir, cùm in rctraél:u rcj fcudalis , porior
lit cauflà domini,ql1 Jm eon(anguinei, vt po Cl: Gl1llldm. de Cuneo concludunr Barc.Bald.& ali), inl.rmperalor.Jf.de paé/if, & fuit
probarum (upr~ , inl . quxCl:.huius cauflà:.
Tcrrillm,ql1ia t bCllcficlum offer~lldi inrrà anllum , & rccu- 18
perànd, rCIll ercdirori addlél:am, conccffum dcbirol'l2b {hrmo,
cll ûn1l1 patto rcdimclldl inrra annlll11, quod non reColuit 'pro
illrt vcndltjonem , nec rcrrasfcrr ipCo faél:o dominium JO vendilotcm /cd ex co daClir aél:lo offerenri, vr !idcs placlri [crucrur, &
res vel1dira rcfbruatllr, nec deducir rerrà rirulum ad Don cau[f.101,[cd (o lom hllbcrur rario tcmporis fUCLItl pon oblarioncm:ve
proharur,inl.l.. C.de p.ré/.inter md.& vendlf.Rcrraditio ex Hlo pafacicnda cfi,t.I .& 3.rodem/il. icaque dcbcrur lal1dimium expri on
cro
�C .1U flà t OO. ~'\?n:.2. .
pnori v('lldlC1one , vt c ncl lldllnt G ulil.de Cuneo. Alber. BJld.
P J.lIl.d<: C •• rlr.&. f) {rorl:s communieer ,I/J 1.4b cmp/ion- ffd,' pJEI.
Bart.& pon cu 11\ (ctlbcnre',m 1f.§.fln,'NlCm (i.b cnnd'l/ofJt. c. (om·
11mn.ddtg If.M •• frllCI t·t.drl4C.,f.t:!7 ùm rmpltYWII.§. (. & hancop'nioll~m fcqu'tur I-Itcroll Cagnol.lh YI pmI/Mt "'1.l.lol.z.m "iIlllmo
1JDllbtll.& Raphael Comcnr./R 1. 1 jf.d( dOll.lf.v bl ccfbrur hanc 0pimoncm dTc commu il 111 ,quam acclImlll.ltIl;um· probar &fç.
qlllwr Andr.TJraqucll.tn d.rrlr.lrllt (lJJflrllfICt}.d. §. 1. gloJT7.lIIlmr.
272.
1'0 1 2. .
alltem t benc6cillm ofFcrcndi, &: rccupcrandl iotro.
dUétlll11 ab fntuto,fit fi oule iuri offerédl & rcclIpcr.lIldl ex d.l.l.
probawr ex eo,qlll:\ \n vrroquc neccJIuia cft abl.ltJo,& non ha·
betur ratio tcmpom prxtcl'ltl, /cd tantùm fllmri poO: oblanoné,
& qllcm"dmodLlm 1/1 paétp 1110 habctlll' folùm ra rio fruéhlUm
pcrccpcolllm pail obl •• tion cm,ita & in hoc bcne/i.cio thruti.
~artum,qllia li fbtutum ho c non effct f.1étum, finc dubio
dlrcl\:lls dom inus poUèr il1 caru n atuti tcrincre lure prxlationis,
vellaudinuul1\ peeere.id namquc in confeffo dl:,& extra omn~m
dubitationem:Gqllidem de alicnatione ncccflària ex cauffa iudi·
cati,proculdubio aplld nos dcbcwr lalidimlUm,& pofli.Jnt rcs ex
ca cauff.l dlnraél'x retineri iure ptxlationis, vr fuir dlétllm fuprà,
in l.fulldaméro huius p:trtis. [cd n:ltUrllll1 nontLlm,licèt rribuat
dcbltori faculratcm recupcrandi l'cm dl!haébm, crcdlrori oblaco iLldlcato:umen in Ilullu dcrogac i mi dom Illico, :lm f.lcir pr:·
lUdicium. crgo qllemadmudum priùs foterar dircfrus dommui
ex h~c alienattO\\C pct<:rc laudimiu/ll, :IUt rcelnerc JUrc prçhriGnis ,lta putent eriam poft O:arlltum.
2.0
~od autem fl:atLlt um t J\l aliquo non derogallcrit domiruco illn, probatur fcquemibus ratio nib us : nam in hoc confiait
cardo touus qu:dl:ioms.
Prima qUIa fi ltatucmes voilliflt:m iuri dominico dcrogare,fa.
ClIc crat CIS hoc cxpnmerc, & adlÏcere naturo , Ccd qUIa id non
cxprcffcrunt , :lUI' adlccerunt, fcquirur qllàd no!uerullr. cOllfequenria probatur bona, III I.vnica. §. vbi dl/U", ''!,. l'tr~. in flle.lbl,
qUid fl COlllr4rit/m 'lJo/'l/ffit, po/mil hcc expYimerr. C. de ClrJIlI. 101-
19
~od
tend.
2. 1
Sccunda, quoniam fl.:ttutUl'O t tribuit ho benc6cium dcbj·
[Cri contra ius eommune:fiquid em dc iure com mufil non poten '
dcbitQr, ln caru fiatuti , inuito credit ote recupcrurctem,el rcni.
tuendo
Ca\ln:~ loo.~:rfb.
'7,
tllcndo ilidicltLIm cum cxpcnGs vt probarur ln 1. .1 DIlIO l'in. §.fi
P':J,NOYd.jf.de rt illd.& ln lfcft r:~ C4/'.Ifa ""{l'gll. {.'pi fi. Bm ln 1ft
fimt".§.lNli.,,,,...colf.ff.dr dd1!1noinfiEfo.& nOlTIllurim hoc volunr
B.\tt.Sahc.& Ang.mljn. C.dt /l1Yl d01!1ioiJ Imprlrnn10. vol[«'\ dl(pofitio nelll lillus 1. Ii. dum loquirur de recllperationc Illtll biennium l'ci , <:x cauffa plgnoris COIJUCl1tionalt ~ crcQitol'l addi.'1:x,
non extelldi exrra carum illius lcgis, nec habclc Jocu m aut porngi ad .• rllm addiétioni<,fatb: crcdirort ex c.luffJ. ludlc\tJ, qui
dl caCus nonnlbtllti, rcprobdnrcl [acob . ..k Aret. qUJ couru
ri.Hll fcntcntJ:\m tucbatur.
[gl rur Cltm llatutu m boc fic contra im cOlllunc, & exorbirer,
dcbcr ftnétè tntcrpretari,nc faClaùcrtlo pl'çilldicillm .Bald.IJ1{ /.
in verfic.add( 1110dj1Jtll flml.dr nat/IYAfilldl.pcr glof.in ljin.~.1f1 {cmpNlatlofll.1f1 verbo,confi",dllf1llly.i"fn .c. dr ù"'r deùher. & dl de hoc
optimus tcxt. In cf'ptr eQ.de ofJic. ddeg. vnde fbtutLIm tollens appellationcm,noll habet locum contra tcrtium, vt pcr Illum tcxt.
voluit Panorru.cn c.p'IHoyallf. de 4pprll.& Carol. Ruin.conf I09.dt
pluYlbll4.n.25.vol.l.& <onJil.2 4.l1d tlUl. 6.vol 3.U lonf 10]· pOnd{r4til.n.J4·v81.4·& (,,,fI5 J.'I/1o.0.2 .vol. 5 & c!lm fit beneliciii Principis id ftaru cnris ira dt llltcrprctandum , nc noccar rertio, allt
fJciat prc;iudlci um , 1.2.§. 1!1erito.§.f 'l'tlf') l'rincipejfm tjl/ld m 10CDpuM.fiquidel11 nOI1 cft de mente Principi;"rribuerc bctlclicium
inalrcrius iniuriam , 1. me "NIt<.C dtm/l",ap. !th. Hin c dicit Bald.
illea/.lla lIurt!. de rr(criptû, qu od ctiamfi Prin ceps re(mbar cli m
claufula,motll propno,vel, de plenirud inc porcf1:atis,tamclI elus
intcntlO PCt hoc IIOIl prx(umirur,quod aliui ~lauerur, aut IIIIU·
riam pariarur. & adco Princeps prxrumirur , (uo benefiClo 1I0ile
alterius iuri dcrogJ.rt;, quod ctiamfi prillilcgiu m vel bcndiclLltll
fuerit ab initio iu Il:u 111 ,& fine alrerius iniuria: tamen, fi ex poftfafro incipiat effe lIli unum , & damnofum alicui , rec..-dendllm
lit ab co,cfugt,tJfll1P1.de R({Ù"'f:quoniam ccnfctur fuilfc de menre
Princi pis, qllando IIJud COIlCC(Slt, vt ncmlni fac,rcr prxiudJèlllm.
Et in dubio volunras Principis pra:(uMlitur elfe talis, qllahs de
iure e!lt: deber,l. exj.,Efo./fI princip/o. ibi, & qut1lladmodlll1l dr ù/r~
ciuili.Jfde v lltg. 6- pu/jl. qllcm rcxr:\m vr finglliarem ad hoc perpendunr,& notanr ibi,Bald.Iar.& reliqlli,&ctiam gloff.l notabi·
lis,in e.pAr4tll4.1f1 glDjf.].2. 3.q/l.tjJ./.qu:J! dicit, qll od verba pofira in
re(criplo Principis,dcbenc conformari iuri) &:: xqllitati. & Bald.
M
;'11
�•+
1.1
Cil
I~
l.L
C,II 11'.1 ~OCl.Q:!. .11 2.
14. »0/.11/. r;. ,h fe"ib::J. dl "Ir, quod pl ILIllcglll'\1,vell.cnclÏ.
'1 Plulelpi non dl obfcui C,aut abCurdè tnterpccrAl1dum.lèJ
tlte.
Er"ùl11 fbtll r lm hoc exorbl et à iLlrc communi, J(leode~ct
'dul11l1nélc,rnl flnCbrsimc il1rcrprcrari,v t nullo modo cxtcnl.ltUI c rra r.lrlllll, rcm, & perronam ,i n Ib,tllto cxprc(fam,vt
d,trllm cfl:
Tel t iJ r.lCIo , ql1J .I qllcmadmodu ln Ibtutllm prouidct indemlllr.lt1 C I ~ Jlruns ,V[ libl rclbrllarur judie.1t11l11 cum legalib. expenlÎs,a mcquam dcb itor por,i r re m ruam dtihaébm recupm.
rc,l!.: fClII bcnelicio rt.ltuti:lu quoquc credcndllm ca, rt~tunlJn
ILlfI dOl1li ni co lloludlè dcrogarc:cùm non (1[ imcmio Pnncipll,
COllc derc bmcficium Cllm pr:riudiciotcl'tlJ,vt diéhuncft.Cùm
ergo Illhd loqu.lrur Ibtutu m de do mino dacé\:o, f<:ql11rurqllod
eius Intel1t!O nO L1 flllr,lut! dOml11 1CO dcrogare , prx(cmm citm
ms JII"UI compercm ex dlrpofiriol1e tUris com munis, non tollarur bcnctlclo "cl prillllcglO Principls, fi ne cxprdl:1 dcrogatlonc
& bllful.l,non ob!1:ante, vt vollllt glolf.loqllcndo de benrhCus
PnnClpls,,,, Ifjf.1e (01lf. prlnap qua: derogatio non re perirur in
Ibruro
~mo , qUia hoc bcneficium Pri ncipis fuit co ncelfunl debiron,1I1cuicu pier Jtis,ex meca Itber ~ litate & milèricol'dia: fiC\lt
&; t1ll1dd.l.f c. de /l1YC domumpffr.ad clIius cxcm plul11 cxifHmo,
1'~l1di~iu1l1 h c ah lbt\lto nonro fuinè inrrodl1é\:um & conccr(um dcblrort. Sed bene fi illm recupcr:\ndi bo na (Ul, conccrrum .1 Principe cl,C:uius bOIl.! fucrunr conlifcara : non noccrrcr[In , .\\,1.:" ('lp.l. (01.4. verfic. pone Rex FraI/corI/m. tit. UcftllÎl/lrilx.
dWi(!' rM(im.regnl.llJ vftb·fi .. d. & Ibi ellm (cquunrm Alucr,r,l.
5'/ o.s. Ptxpor.col fi· vbi dcclJllnt COlI1d~mll.\tul11 ad momm,
qI/l,d 'l m ducercrur:ld [upphcium,rcl11lr~\Ollem, & in integrum
r"Hltutwncm obtinuir a Rege, ex hU\l!(rnodl bcncficio rccupe'
r.lIl LlIdJ apcrtJ Regi,fcd non aperra rcrtlo:faCÎlInr 3d !toc,quç
n 0 ~t 10lt.A Il dL'" c.ftne wlp.1de regul. IllY. Itbro 6.;n c.-1[ncllr.vnde
tdl,turm J.d grJtlJ1I1; non rertiwiwr ad rem paris priorit3tCrn,
I1~C prxfcrwr,rd portponirur ci,cui medio rem pore gratia fana
cfl:.,..lp'111.lmltls.dcYlj:rtPlù.ltbr. 6. & prnl;\rlH collcgio vc\ ordine,
deindc rel'm uws non rccupcrat anrlqlllt;\rem , vc\ pn!1:lIlu mlo.
cllm,rcd il.II ), rur tanqu.t11l de nouo reecprusl.1.& ibi oar.&loh,
de Pi.lt./il 1.1.c.de hù q"/lfJexil.d.ll.re;IJt.iI. 1a.ad hoc tcXtuS, inr.
t
/xi~
Caulf.1 1 00 ~:rfb .
1 1y
ex Ifjiillioltiol'lc.tn fm. dejil1lolli".lgtcur 110n dcbct bClldinum hoc
/l:aturi ex grarll cOllcefsum dcbirori , ptxludlC.lrC lun dom l
llico.
Et ln;1ximè arrcnro, quod fiarurum nOIl colin aLr llllJUILtr
rerro i r(o 1111 c caulfJIn hoc ell in(olurumdJtloncm, f~élam trcclltori à illdlCC,CX qua immcdlar(' fuir qu;rlicum IJ lIdlmlllm, Jlir
ius retinClldi iurc prxlarionis : llec hllgir rerl Ô d,duccnclo tlrlllum ad non e.mlf.un : quo ca(u rccupcrario rCI, ctlamfi h(1Cl 1 3
per viam iurtinx , non prxilldicarcc rercio, nec domino dlrc8.:u:
vr vo luir la cob. de Bclloui(u, ln d. fltulo. hÎcfinÎtl/f lex. & cum {cquumur Il ald.Alucrot.& PrxpoGr.ibi:Ilald. Ludolll. Rom,& lar.
inlfod 6-Ji IMe.§fid & (i.Jf de 111 Ù~ vocolnd~. pcr dlurn rcxr.Ilarr.&:
Ang. IlIljï l'''urjl1ll11l jJ dtllb(r. & poJlb. & AEgldllls Bdlamcra,
dm! 744. Feltn.tn cap.lllltr '11141110r col. f. 1lI 1f.zllCt1l1a.de m.IIOYlI. è
,bd/mt. Nam gc ncr,lIircr,1l1 '1l1acllmque rc!1:irutionc, Crl.lOl pcr
modllm iU!1:\tlX,liuc ex capi re minons xram, fiue ex capire ahCUtUS iu!1::x: .llllf.-C maloris cOl1ccdarur, fiue ex clunà merus:
nuqllam prxludlcarm tUrt quxliro re rrio , nil; Ilia rc!1: lturio vd
re(cillio opcrcrur prcci,c annull.mo llC: conrra.1 us & rraditlùllis
rerro , & rctra éhoné 3e reduéhollé ad 110 cJu[la per modu allnillilarionis,& ex c.ll1fTJ nCCCllltll Jllcxi!1:érc ,lb 11H00 co tr~J:us
(ecus li recedarur à co rraéh! ex cllJnà, pcr qua concraé\:us llon
allnullarur in (c,nec reduciCllr rerro ad nun caui[l1n, {cd rradltio
rcmall cr pro rem pore prxrerllo cil1ca"llcc rcrrJ.1atllr,l'llfi l' C ex
nunc, & pro rCIJ1pore fmuro, nOll anllltllnlldo ncc [cuocJndo
rerrô ad prxrertruln.qllla tull~ rroculdublO dt'bul/l' IJudll111Um
ex prullO comraé\:lI, ctJJl11fi rc(olutJo /iuu t'X c.lUffJ aHn'1".1, li.:
Ilec Ifal la . vr dcclarar vlr aClluf1iml &. I;,Hnml I11g '1111'" Carol.
MO!1Il. IIlul.l.dcfiudù. §.11.11J 7. 'f1l.cIn. 31.0" 4/ . & fUIr OpJlllO
hxc IlarLlnlf. §jïn .1/IIm: [Ilh col/dmo11C. C. (~"'IIJII'I.d, Icg.lI. l'b l Hl
effdhllta dlfbnglllt : quclU (equulltllf ibl &: 1111. ~b (mlll'11C.Jf. dt
p",7.commllnirer Doé\:.
Q:0d .\IIté (hrmu noltru annihiler ipl"otJlll'c .1dJ léllOllé , (cu 24
iu(olurû d.moné f.,é\:ii J Illdlce: nec lingar rwo d,d" cndo Clt l!
lu aJ no n caulf:lm , apparcr ex lC[l:ur.1 Ipfill S aatu[l , qllod rer·
mi rrir li mpltClrer dcbllOri recuperalc l'CS ipf.lS dlllrJébs oblaro
credlrori illdlcato: 'luO calll no rd'uluirur I cndltlo 11'(0 llllC,nce
rerro fingiruc nOll faé\:a aur rctranstCrrur domllli1l11l 111 de.
bicorcm,r. J rcqlltrlrllf,quod rcs m.d;ttur verè &rc.lltrc lt'blto-
t
Mm
1.
li, \'c
�,
lI>
C.hllf.l IOO~. {l.l.
1 i, ve probe tex rus ÎIII.2.e.de p.,Elù mur ur.!.& ,,'éd.cop.qui 10 ~.
[ur ln pal1:o de rd1:iruédo ré venditori,rcll:ieueo rr,uo emeon. t
Ibi d 11igEecr pcrpétiie Hier. Cagnol.i1l repClÏllol1t ill/IIl ht,Ù,CD/. p.
49· Aret . COl1! 6. & SOCIn.w1 if 3.;11 )''1u41. &: hoc plob~t tcxc.
1" c..ld 11,ffr.lm .duml. 6- ~,t11d. ideo & peri ulum
fwtrusrei,
ante obl:moncm.pcrrincnr ad cmrorcm , ncc veniune in retbtutioncm:quod dl gcn r,t! in omni verbo communi,vel oblIqua.
quod non rdùllllc iF(o iurc,ncc retro fing,r, ve voillie Bald./"I.I.
;11 fI/(. c.de p.tElis.mur e"./. I!x pl obacur ibi , & in i. I.l.(:;~ 3.~:t
(enrcncÎ.l ommbus placet fine conrrollcdia: vt dlcit & prob.t
dOIll.Alldr.Tiraqucl. dt rttr;.E!" cOl1ut"lion. §.l.gllJ. 7.11.17. & §.6.
tlOff2- .II.J.& quod vcrbum,rw'pert( ,in Il:aturo polj[Um ,non re
(oluat ip(o iure addiaioncm,in pra:iudiciul11 domini dlrrtli,nec
retro fingar,fed ve ex 1l1ll1c,medlancc rell:mlrione prerl), & lUlUS
obl:ttlone,probarur in (IIp.l.llt .qHld //Im,f vAfall.pojf .bCIJ.fwd. TtCIIper. vbi rccupcr:nio rci fcudahs faaa ~ va(allo , non collIt IplQ
Illrc aut annultat alicnarioncm prxcedel1tcm , nec rcdlTClt tlbm
ad non cau{fam , ideo non prxllldicat domlllo , III iure libm
alien:nione quxfiro: vr Ibi dicirur. per qucm ec~r. lohan. Fab:r.
11/1. (. e'1f1i/1/d.bc.ab tml. d!fctd dccidie dcbel i 1.1lIdtn lIum, ctÎJJ1!Ii
co nrrahcnres rcrradirione faaa & re rccllpcrara difced.m l
concr:1.8:u.
Vlrmu, quia, li cèc rccupcrario,quam facir debiwr ex Ibtllro,
:lcœdJT n agis ad dtltra.allm quàm conrraaum: quoniam hoc
pflllclp.dlecr agieur vr ,ob lara crcdicon lUdlcaco Cllm expcftli"
ddmor rccupercr rem (uam priùs dlrtr.1fram , & credlwri addicftm:ramé hiC dirtraaus non illlpcdlr laudimlUm cflè d~bitu ,Il
'l'I.t: limm dircao domino,ex Ill.! addlaione.ncc mducle rqxtinOllcm illtus, li fUie folucu11l , & mulr" mJl1ù~ rcrral1:abir Tel rer"nnon.cm,falbm iure pra:lanonls : cùm rcgul.l li e, dirtralHI qui
l'cern 110 fillgir, nrc annullac onrr.lùll , IJc~t ilIum dtll'oluat, ex
~.llllfa ramen qux no fingit reno , Aec tntcllcl1:LI acqlll(iriollls&
eradmools wllJr,no impcdlrc,laudlffilll debcTI ex comraétu domino dITcl1:o,li c(:r ex dJ(haau no dcbcarllr 'lluom:t port lusquç·
lirü dl!cao dommo,non porell: comr;lfrlls dlrtr~llll1l prçlUdlclU
domtni, vr vo luie A ng.in t./IIrifgmJ/lI.§.adu.col.l.& Doa. 11/ d./.Ab
rlntlonrff. de pIl8.& copiosè Tiraq. d( m,"éh, COl1/1ml. §. 6. gloJfL.
n.lI.n&I+~in imo po(fcr dllbleari,an ex hUIl1Cmodi diftr.lt\u
CU.ID
CJuIlà 100.~'\:lb.
%.77
cria c\cbearllt Ialldimill diretlo dOnlltlo,cum fapiar emtioné ,ve
in limlll vollllt Baki. CIII! 4 D01IWIUl NICDtil/lI. Ilhr. 2.. & Raph
. Co men u.s,coJ/ji. 18 4.'11I/ltji1110 trtcenttjimo fl'lillqUII!,tjil110 1/0116 , &(.
& ocm.confl 17.fn '1U<fjl. '1u .. ver/llllf.liim pri1l1o. & qua: abllndè
de hoc fc ribit ViT con(u mmatilTimus dom.Andr.Tiraquel.11I fine
t,aEl.tfll c01/utnliM~'1J rtlri/Elus.in 8.qll..ft·/I.6 3.Vfo,U ad Il.83'
Ex quibus viderur hœc (ecunda.opinio probabilior, & vcti t
in punfro iuris , qu~m rCllcndo facile ert rc{ponderc contrani,
argumemls .
Et rc(pondcndo illprimis nega{IJr a{fumeum primi & rcrtl)
argumenci.~ia rta{IJcum non li.ngit rctro, nec dedllG/r tJtulum
ad non c:l.ll(fam, annullando addiaioncm faaam.cred iron . ncc
rerransfere dominium Ipro iure,Ced LUedianee tradieione, & pro
rcm pore futuro poil obl:moncm , nec rcrrogradieur, vr probawm fuie in quarro fundamenro pro parce domini.
Ad fecundum re(pondcmr,quod Panormitallus III conlil.allegaro ,loqu icur in gabella, t qua: dcbebarur ex difpofiClonc rta- t
[ttrl,CUIUS vcrba rttiéhlIimè & propriè crane acciplcnda:rû qlJJa
Ihrun verba propriè (Ullt inrclligcnda & firiaè,t. j .§.Jucvtrba.&
ib, Bar ffde mg.gtjf. mm qUia gabella,ranquam vcébgal, Il: odlo(a,l.l C1/tEllg.noulI ;'ifI.ideo rtril1:ilTimè interpretada. Nos aurcm
loquilllllr de iure laudllnij , Îllrc corn muni dcblro ,& Gc de lure
fauorabili:idco non rtrŒl:è,ficlit rtarnruLU, 1I1eerprcrandum , (cd
adiuuandllm poriùs, vr voillir Carol.Moltn.tit. I.tie fi·ud.§. 1j. gf.
4.11. 8. & licèt ibi dlcar releuia eflè odiofa, qllla conera naTllrlm
rcai felldi dcbeneur , ramen ipfe ibi loquimr in fcudo , de UIUS
originali narura non debenrm rclcuia:fccus in emphyrcufi , cuius proprb n~tura ert,ca debcri,/j.c. dt iurt e"'phyl. ideo (une fauorabilia , & adiuuanda ineerprttarionc. ~am quicquid ert dc
narura rcai felldi vcl cmphyrellfis,cn fauorabilc, nec exorbirar
à iUTe communi,&: crt adiuuandllm inrcrpreraeione, vr ip(e voluit ibJ:prçfcrrim cùm rtaeurum no(hllm non derogauerir,vr difrum dl:, III aliql10 IlIri dom/nico.nec Panormlr.id apert dlCir,
ad quod a llcgarur:fcd Vt probarcr compromi(fllm, de quo in fJé\:0,11l quo con(lIlcbJr,agcbatllr,noll fUlfl-c call(fam rccuFcrarionis bonnwll1,adduCÎt bcncficiu fJi.e. dc I/Irt domin./mpur. Nam
mio IlIJ fllndal1lcnealis, quare non d~'beaeur gabdla in cafu,in
quo cOllfiJlllir , efi,qlll:l appcllatio fucrat InterroGea à fccundo
decrcro :ideo pcr eam prolJl1nriarum (eclIJlc1! dt'crcri fuerat cxMm j
rin .2um,
ri.
r
�1.7S
C au(T.t 100. ~:dt. L.
tlll.lum ,& ad 1l111l1um d,-d uéhlln, 'lUX raelo cefiJc 1\1 quxfi. nof1:rJ.:qlll.1 non fUIe "ppcllano , (ed (ob r <:upcraelo bonorllm ob
laco prctlo,poeelhre l'bcun fa.la,quc:,vr plObarul11 dt fupra,non
prxiudl cat dm:fro domll1o.
! 6
~nlmo OpllllO tilla Panorrnieani ,cnam in gab lIi\,non en
nimis rura,ctlamÎl re(o!utlo fiercr ex C:lUrr~ ,l)lIa: finglr rCClo,d~
duccndo riru!um ad non caufi":lm:quolllam CII.lln lX 111.1 call1r~
dcberur gabclla,& (olura non porrer rcpcri , vr volllir Bald. In I.fi
fr.~d'Hm.rot.z. . c.dc ..d/I.~Elt",.per l.d,bcl.ff. Je ~"tl. cd/El. &: (CqllJ[UI
eum CaroI.Molin.tit.I.dt jèlld.§. 2.z.in 7.1"41.n. 'fO. &: mllito magis,ÎI dl(traélus non rc(oluar comraélum in pra:rerirum , vr vollllt Bart. Bald'p .lll! de C a(h .Salic.& I:Œn.8 . qui dicie hancoplnioncm erre commllnem,in If.§.jin alllEmJi'v condl/lOIl1.C. (umm.
de Itg.tt.& Ibi Corne us 111 COl'lfl. 94.
Ad qU3rtUl11 negarur, quod verba nofl:n fl:aeuri habcantvlm
rtfolutluam, & efft:élum paélllcgis commi{forix, vd add,dio·
nis 1I1 diem .nec qu od rcrro fingam, ad annullandam ir(o IUrc
:ldJléllonem faùam crcdirori : r. d (olùm opcramllr wrathuo·
ncm, pro ecmpore fururo pofl: oblaCioncm, vr laoùs fiJl[ proba·
(Um [upr~.
2.7 Adqu inrum ,criâ t negarur (llbrogario r d(umr3 pro fundamé.
ro, quoniii non fUIe més fl:aruei illa faccre,fcd potiùs intllito pic.
taClS, & ex mera II ber.llleaee hoc benc:fiClu concederc dlblrori,
ad c:xcm plu bcncfici) d.lfi.c.dr lllrc domm!! Imprl.nec bendiclUm
{beun noftri (apit in ahquo naema rC(CIfliollls , /. . C. de "fi'"'.
'iJmd'I.ln qua cmror porcfl: (upp1crc lufl:Ü r r(Clll, qllod lIon po·
tdl: hic rcdJ[Ol.lcem,llIa re(Cl11dlr rerro dcduccndo n,ulumJO
non cau(fam, ,deo omnes frualls percepe, porl vendl(ioné vcl1Ium in refl:iCuCloné,pellnde ac ÎI vcndlClo non fulfr~e fJél:.&o
bendicium nofl:ri rl.ltUCI non raI he lIlecl\célu m acqu, finonls,rc(cindendo,aue annulbndo. Ideo (olllm h.lbetm raClo frufruum
pcrceprorum poll: obl.lCloncm, ve volum COIl1J1)Ul1leCI DoJores
,,,IL pcr lllum eexr.C, dr p,,&7ù In/rl ant. 6- 'L'md. compof
l. 8 Lxfio t auré ab f!:aeuro céÎldcrarJ fuir caurra Impulliua,hberahras auté & m,(ceicordla 'pÎlus Pnnupis fuhllcnirc voléns dcbicori opprerro,fuie cJ.u(fJ. finahs fl::lr urJ. vt v(us & cOCueeudo,qua:
efl: oprima legü ilm rpres/.cii de inlerpretafJol1( jf.de /e,~/b. nobis dcc1arallJt:Nam v(u & <:on(ueeudinc,Îluc dcbiror Îlr 1 {us,{iuc no,
(cJnpcr rcclIpcrat à (;rCdiCorc, vt eeiam anlmallucrm glolTalor
f!:atuto
Cautlà 10 0. O!!.,ft.t.
179
ftlllltorull1 , III glorr. (. iUius rlaruri. nec vocar credirorcm in ius
hac de cau((l, ve ob(cruae con(uecudo. qua: con(uerudo (a[l~
pcobae, I:EÎlonem non fUlrrc caurram 6nalem, Ccd implllfiuJm.
alioqllln non darerur hoc bcnc6cium, niÎl Ix(o, ce(fame cnim
cau ([.1 finali fl:acuci, cerrare debee ll:aeuci diCp0Îltio , r, rùm cej{.m
ft. de Ilppell.!. IIdigm . §. qI/amI/if. if. dt iure palrol1. licer cdrame
caurra impulÎlua,nol1 cerfee ftatuCl di(poÎlrio,ü .§jl1ff. de dMdl
Ad (exeum re(pondetur,quod tdireélus dominus quoad modos,conditiones,& oncra comcnea ~ exp rerra in coneraélu ven- 1 9
ditionis,rctincndo iure pr:Elacionis,habctur loco cmtoris,& obhgarur ve ipCe cmeor, (cd quoad ca, qua: cxtrinCecus acccdullt rei,
& afficium rem difl:raél:am, no n efl: loco cmtoei\, (cd magis rccupcrator: quia auocat ab inuiro, nec capit ius, nec cauffam ab
co,l quo auocat, Ced poeilis à (cip(o, Îlue à iure Cuo, & poeeftare
cmphyteuÎls, qua vtitur. & ideo non obligaeur hypothecarils
crcdiroribus, aue aliis, quibus res emphyteueica erac affcéla, &:
obllgata.ita Ilecerie obligatus dcbirori, volenci reerahcre ex beIlChcio !taruci , quamUls fl:acucum fic in rem conccpcum, U 2 ffiCllr res (ua dl(po{ieione. quoniam (heutum non dl(ponir qu icquam ill prxiudicium domini direéli, vt di~um cf!:. & hoc fit eriam rl-(pOl1{tlin ad (eprimul11 argurnentum.
Ad oél,llIu m & vleimum quoquc argumcnrl1 m lit rc(pon(um,
quod Iicè,r t re(pcélu creditoris, cui rcs fuit adiudicarJ, dcbicot
verc & propn è Île rccupcrlror,&non emror,quolliam ab co rclU JO
3llocae , & cuincir (u 0 iure, & poecftaee fibi concefià ab ll:aruro:
tamen rc(pefru domini direéh dcbitor non ell: l1cque emcor, neque recllperacor : quoniam fl:arlltll non pcrmirtir Îlbi recuperarc
concra dominum;ncc in altquo derogae iuri dominico, vt latlùs
fuit pro ba m m (uprà,& {ocpe repcrirum.
~ i d t li deblror prxuencrie dominu, & obrulcrir credieori,
&rclU {tlJm difl:raélam à crcdlrore iuxeJ i1:arurum recupcr;wcrie, J r
anrCl)I1 .1111 dom illus dccl.traucrir vellc rcrincrc lure prx1JC1onls.
an dircfrm dom mus porlmodum porcnt ab co rem dIltrJfram
aUOCJrc lure prxlaClonis . JlI biu 111 fJClr, quia conCangllll1cus hoc
c.I{tlnon porret à dcbirure rcrrahel'c,licèe por uJ!l~ t ab ip(o cl'cdlcore, vr \'olu ie Albcn, i 1'1 t.c,," IJoctdic70. §.ji 1/1/fff. dt .I.{!J. ill". l'I/U/.
c,tNfpcr ,lIum rextllm,& m/.'fl/idam tej!aJ1Ul1lo.cClam per illti rcxr.
fdeft/ncam libert. Franc.de Ripa,Î1I /. 1 .(ol.pcn~/f.l1/lm. t o. tH verfir.
fid pone , qllOtf ipfl vendit" 'Urtif rrdimm. if. dr priuif.rg. md.
Iml
�1S0
Caulllloo.~x!l:.l.
hcèr Marrh.de Affi Œ1:is,tn tr4c1"lu protm'ift'J,rn 1Jtrb~,ftrlpl.lJjtp.
'fmf'.flplim~.in eadem fpecie conrr:ll'ium velic.~ed rario ll1uhum
dl dll1erfa direél:i domini ,& confanguinediqUldem recupmmc
debirore rem fuam ,ce(far cfFeél:us vendinonis,quia recllpmndo
rem res remantr in familia,& rcducicur ad ilium (\:arum, mquo
er.lr ante vcndlC1onem, Ideo runc ceff/lr rario iinahs dlfpolillill
conCuecudll1is,TeI (hr\lJ:i ,conccdenti s confanguineo rctr.1ûum:
quia r,uera & eftèél:u res non exiulr exrra flmlliam, hcrrcxlfj·
neo full'fer vcndlraIccus in dlrcfro domino,cullls lUS & fJrulUl
rerincndi non re(plcir familiam, nec quàdrcs dd>iroris conlèr·
ucrurin illa/ed à fc ipfo, &iure fui fc udi,& virrur~ arruEtiuaru
reél:i domini) Illud haDcr. adcà vr vendlrio lle pcrf~él:a , lbmnfil
ius ad rem vendlram auocandam formacul11, & quxlÏClun doml.
no dircél:o, ad 'o ve neque comrahe mes poffim fllO faEto con·
uennone, Vell!' Ihaél:u,domllllll11 illo pnuare,criamfi hoc ammo
rccuperaea Ge rcs,quia redinec grario iuris,vel rel recupcraliopoU
ius qua:ficum dammo, non pra:iudicar ci, vr volu m Barr. ~(lh~
if) 1. 1. §Ji rem dqoJit.tm.ff.dtpofl.& facir in arg.l.ln mfolllm.§f. trw.
[la lJi:mllirr.if~llli m.ttrlm.~ diél:um fuir fu pcriùs.& pr:rfcrrimG
vera he fenrcnn:l quam fupr'l defc:ndllnus, ve fiJ.ru tum IIIlulM
ponar in pra:iudiclUm dlrcéb domim,quod non dl nouum apud
nos,eùm (brutllm reeraél:us confangllll1cortlm, qllod 11laglHn
fauarabile, ramen eius dlfpoliuo non pra:iudic:le dircélisdomi.
IlIS, nec qUlcquam derogar iuri eorum , ve latiùs fuit probalum
fuprà,iN 1.fjIUjf.lJUÙ# cauffi.& hoe,qu:ll1d.o cre~li r or ante obl:llion \TI verl: poffidcb.lt rcm ,qu:l1n pofka rcfbelllt lpfi dcbI10n,o!J.
lartone deblri ac Colucione faél:a.
3~ Sed quid dlcenJum , Gdcbieor poil addl\:lionem, &rcIJd·
iudlcationem libi f.làam , remanGe femper III aéluah & nalur~1
po{fellione rel : quia crediror non curaulr adlpl(cl po(fc~ o ncm
rei Gbl addlél:x,IlCC penir mirti in poffeffionem, ve f:rpe COIin gII,
quando creditor vcnGmlh rcr runer, dcbleorem breui rcm(uam
rccupcramrum: vel quando fruél:us rCI paulo anre addiéllOncm
fueranr pcrceptl ab Ipfo deblrore , nec fperanrur aliqui frullus,
-nifi poillloucm ve1 deccm mcnfcs : cune cnim folene credi~o!cl
fpeél:are oblarionem , donec fruél:us renafcanrur , nec mtenrn re
Immifcenr po{fcffioni rei, ne inuoluanmr & im pliccnrur rcrum
incommodis, & ünpenfis.an eriam i(1:o cafu dominus porerillt·
tll1erc & vti illfe fllo pra:larionis, aue laudtmium petere. CtllCID
,
hlIC
t
Cauffa ,oo . ~z(h .
18 r
hoc cafu • G rcneamus oplllioncm , qllam relier Carol. Mollll.
in confoet'ld. Pdrif III. 1. defiud. §. r 3· gloJ!. 5· III pmnd qu.tjl. nu·
mer. Il. Il.. & 13. ve pollinc conrr:l.hentcs re nondum rracl ira,
ctiam in prxiudlcium iuris dominicI iam qua:Gri, dlfcede rc a
vendirione: qUlm Cenrcnri:un diCJ[ approbari à loh. Fabro I~
t. 1. c. quand. tiaal db ant. & vend. in prùJClp. for(an non pol.
fce in Caal huius (heuri : quia quod poffunr conrrahcnrc\, potdl & ip["dex vcl (btlleum. Vcrùm quol1lam Gui llel. de Cun.
Alber. Bald. Angcl. & omnes, in 1. ab cmlione.jf. de pila. Angd.
hlh . de lmol. & Alex. in 1. aa•. ff. de re iudic. Bald . ù] I.Ji c6I1jfl l!JIt- C. de don4t. 811U ntlpt. fucrunr in conrraria fellccmia , ac (tlolm
Alex. in 1. iN i"jù/,t1rJ. in f.ff. [01111. malrim. fecundùm corum aplniollcm polfet dominus reonerc iure pr:dationis , al\[ laudlmium perere. Ideo non dercrmino, fed cogitalldum l'dmquo:
quia nondllm audiui declfam.
Sedtan ql1lllCa pars(qua: in fauorem creditoris alio fl:at\lto de- 33
trahi llIbetur , IDlI1ÙS quinea parre a:ftima.ndo rem credltori ad ·
dicendam , qu àm reuera v~ lc :lr,) fe~arll[ dircél:um dominl1m,
iure prœlariol11 s rcm addiél::Im rerrahcnecm? & puro e~m (eqlli,
ad exemplum vfl1 sfrllél:m con(olidariollis, qua: (equiell[ pofCc{forem propricraris , & pcrr iner ad eum , qui rC.11) rcrrax le, vt
norninarim dccidir Carol. Molin. lit"t. 1. dt ftudli. §. 3o. III/mer.
179 . Nam ex rcrraél:u res eranfir eum omnibus iuribus , & perçinenrilS fui s) & om ne commocll1m comraél:us dcber rranlire ad
rerrahcncem ) ranqu am loco emtoris fllbrogaru!ll. & ira obfcruar vfu s & con(ucrudo a pud nos, nam domÎ1111s dircél:us rctinendo iure pr:daeionis, auocat l'cm non deduéh qu inra parce.
quia çflimara tuit quima parce minûs, qllàm reuera valerce. &
hoc minori pn:rio credirori addiél:a, merieo pro codcm pretia
dominus reeinerc poreil:.
Nn
•
srM
�CaufL 100. ~ rCL. j .
srM
MAR 1 A
i l AE
Ilrlu, C'II/Ift
ST ION 1 S
100
Hrprtf, .(.l Il",, (P11lr.zIJ/lur,f r(J, ']IU obliglllllr, 11#11ft Itmport obltg.tll6tH; Ih bon" ip/i,,, d,bIfOn(,qlll obllg.llllr.
~ Cr:,f/l., pojl. rlon,nA /',.brl ilH offirtnd/, ql/mdo pTlor crdi'Ir'!.'l'dlda IIlr( crrdllorû,vt! vendwo foli'l ejI ,l/l/dla,rxlqlllflu INd,·
1.1/11",jôlemmltr.n. 3.
~ Fa(711nJ mdmi,rxr']l/tntIJ IlIdic.ltl.m jôlemJ1itrr,rlput.11I1r I1Idgiifo· .
al.m crrdllom prrft'll/mtù Ip/ilm I/Idl(4tl/m , 1J,am fi,Efllm (on·
dann.fI! , ']I,,.1Ill1m 4d 1foc1l1m , f1l poflrTlor (ftd;tol rIt/pm:
!tell '1l1o.,d rUIEllonfm r(f,& fll1llt4,qu<t prift"" cY<dlfori,[..{fuln
IlIdf{/! l.>:ijlmwllrfilElllm àpdrcr.
f Crfd,tor pofmor 411 pofsll offirrr lII puitldmu". dlru7t dOmlnt, 'Il"
IWll! rem ex c~lIffi Iudlcall 't'rll"lf.lI1>, vrl crrdllor; JddIEldm,rr.
tl1lcrr lurl pr..IJlJoIIIJ. 6- lin ide"JJil 111 tl/U cefllO/ldrlo. 'udl nI·
mlr·7·
6 COllfmgllil1llH 'tIOlml rlfll1lfl il/rf prOlonJ/jèO!, Tf'" lX (Jliffr IIIdl(4·
11 1)tndI14""vd CYlduori dddl(7.lm, 411 rxcl'IJtllfiC/mdllm md/·
torrm offirtntem priori, CH; Tl; fiût nddJEl.I. ']I/Id III (,jsmI4r;o
dO",1I11.11·7·
1
cr
·.,
O
1
.fZJ' AE S 'T 1 0
3.
N qU3 ql1xfbone fuit conc!u(um oblanoncm Pamel~
hm Gratlalll 110n rcc. 'Plcndam, tribus pontlirnùm rJ·
.
tlOlllbu s.
Pnma, qUld GrJtl3nt1S non prxrcndebJt cx prl"ifaru
hyporhecam cx eonueonone,(cd taClram cx Icgc rcgla:qua CJU·
tum dl & cofbrucu, V[ ex om11l condCl1lllatJOllc,ùda III vlrlllfo
Tc(orw,à dic pronuncianollis ius hypothecx, Cuper boniS condé.
nati,tit pemon qlla:(itlll11.Scd nOll confbbat Itql1ldo , quod fcnrcntla condemnarol1.l Pro(cne(c:J1J MaJlilia: Jaca, 111 fJuorcm di·
tr, Gratlalll ciTet ll1 (uprerno wbunalt. vel vltlmo rcCortll tara, &
per eon(cqucns qllod habcrcc hyporhccarn.
Pr;rtcrea, & Ilxe tic (eeunda ratlo , (cmentia diéb Pro(cnc(ca.
It fucrat Pronullcl:Jca 1 Y7 f. quo t rempore addltho domus crar
!.lm
Cauffa loo.~~(l.j .
_~,
iam (.Iéh ercdltori ,& lie ccmpore ilhus (enrtnrt;t:. domus 11011
potcr~t obligari ditro Graciano ex eonucntlonc SalcnJ debiroris,eùm tunc non cffer 10 CIUI bonis,vcJ dommio,I.7i//lH ./1I finJl.
qu,t Te! pig". obltg. poffilnl.l. pOfi".;l1 prmat JI. 'fl/i pOl . in Plgnor.!.Ji
drbllor c.de frltliltg.ffcl.Q:JlI1lmo criamli tune fuil1(:t in cius bonis & dom Inlo,ramen (ufficercc,quod flltifet alJenat:\ antc oblariollcm,lf prùrfit/I'lm c.d, dtjlr.pigll.
Terri.l, qUia t addlalO huius domus, f.,aa crcditoribus cx 2.
eauffa iudic.1Ci,fulc faél:a'Îtlre ered,toris,quo c:l(u poO:crior crcdi·
tor non potdl offare ci,qui emit à priori erediro&<;, Vt prObattlf,
& Ilominarim dceldltuc,illl.r.illl.rtfPonfo.& i1l ü .Cji 4nfltf.mdll.
pig.vmd.& it; I.{f/'" prior.1n 2..refponfojf.de diJlrnEl.pigll.
_
Nam Itcèt , qll~ndo ipsemct debltor (pome vendldit, vcl dedit in(olutllm crcdirori, Î1ne iudlCÎs authoritatc & ordinc '(0lelll/li non (cru aro, Vt in ca(u l.fi pr"dil/m. C. dt lIIiEl. pollir poflerior eredlcor hyporhcearius offcrre, ncdum pnori, qui rem Clmc,
"el aeeepit in(oluttlll1 J debirarc, [cd c(iarn CI, cui crediror poO:modum VCl1dldlt, Vt probattlr, ln d.l. I. 6- md. l. cllm pT/or. m ~ .
rtfpO/lfo. & deebrat Alberte.llld. t. 1. C.Ji .ntiq. md,/or. qlloll lJm
.tune res cùm vcndltur, ve\ dJrur in(oltltllm, crat IJlllltt".:ch
& obllgara (ccundo creditori : Ideo tranlir Cllm (LIa autt\ , 'lUX
durar poflmodùm ad quo(eunqllc rcs (ran(<::1t. T amcn t (( eus!
cil iJuando dcblrar non vClldldit vcI dedir lIlr..'!lltllm , léd
ip(a crcdirar , vc\ iudcx , allr apparitor, excqucndu l'cm III cllcaram , tolcml1lbu pro ll10rc làuaris auél:lOnibIlS. ycl (u m
1l0l\Jnucnlrct emtorcm, app~mor adi udlcallit rcm Irram ,u(lo
'prcrio credltori , ;lUfri0111bllS pro more f:léhs : 'UXt.l r<:xr 1. 1.""
do. C. tif (.'<([1'1. m :udsc. & ml. fin. c.Ji in ca/J1f /IId". plg" '"plI'.
6- in 1. d Dillo PlO §.Ji plgl1OT1I.jl dl re ;"dl('113m ttlne cell'.tt lUI dfcrcndi. Cui us rCI rmo duplex rcddl pote 0:.
Pnma, quia in exccurlOnc llldicari pro morc fiunr tria prorla.
mara, pet Intcrualla lillj!ula dceem di rum, vt crcdtrorcs a/u<]ue pl<X'rendcnrcs lI1rercnc rCI pJgllorarx admoniti, compa rcoilu r
in termino, perfccururi lus (llum alioquill ius (uum ae obJigano.
nem pignoris :lminullt ,& illn (ux hypothecœ raClCè reuundarc
imelliguntur , I.Ji lO lempore. C. de rrmtjJ.rignor. idco non ponùllt
poll:rnodum offcrre.
Secunda , quia eadem cO: aurhorÎt3S conucmionaJil pi gnons
Nn 1.
&lLl
�C~l1!fJ 10". Q,:IXrt. 3.
\. C. Ji m
JI/d. pi!,'" (~ft. fit. & ibi
Bald. & vtrumquc ex eadcm c:luifa proccdlc: nam quemadmodllm !ex pCllT'ittlt crediton dtfhahere pigllllS cOl1uentionale, fi
Ib.cura dlC peCl1111.l non foluatur, I.in. C. d~ mr.dm';n. i"'pllr.§.!.
il1.f!:!/JI.fl'"i'. ,/un. li,.w! non. ira & lex pcnnirci r plgnus iudlcialc,
"cl pr.n riull1 dill:rahi,& nlicnari aurhori tJte llldlcmna, (cruali,
{nlclnlllbu< t.ordo.C.d( r:aC/tt.ru Judsc.l.1./. ft. C.Ji 111 (a,1[.illdl. pigno
(.If' fil.f..) ]I//(O P/Cffdrrt md. ~x faculc.ls illCfl, d principlO 0bhgan0111S , qllcmadmodllm fac111cas vcndc!ndi pigl1uS dlClrur
incflèconlientlOnl pignons ab ipfo princip lo .[dt"o !icut h:rcfaéb vendmone rel pignoratx per credirorem rcfol uit ipfo iure
0lnnC5 hypothecas faél:as poil: cO llueucioncm rnlTI ll'lgnori , ira
& illa,qllx fit 3mhorit arc iudicis, refo1uit ipfo lure , & cXtÎnglllr
pollenore omnes hyporhccas , concraébs poil: obligariooé pt!mam,cuius potcfbrc fit exccurio. Nam hoc caru refoluirU[ dom1l1ium debHoris ex cauifa , qux pra:ccd,r obligar ioocm {ccundi crcdltons,mcmo lllam rcfoluit,lft lX dl/ob'H. ali:ls inciplr"a'tm
JUls.'H~.§jld & 0!-f.lYCtlllU.jf tU /11 dum "ddIE/.& declararop tlm~
Alber.m J.l. I.c.f "nuq.md't.pign. wlld.
Non obltat, quod t faél:lIO\ lUdicis rcpuratur faél:u m Ipfius
6 parris,&pcrindc oblJgarll[ dcbl[or,ac!i ipfcmc ricci!fcr,& dedi{{èt in folucum, vr III rcrmInis deciditur,illlft ob l.//1f.,m .c.dl lNie1.
Ô- lJi pignorn ../f. (odem. fed fi ipfc debiror dediifet ln foluwm crecliron, pofler rroclIldllbio {ê:clIndllS crediror offerre primo,v! ell:
decifu m, sn d.l. 1.11/ 1. r1Pofi. C.Ji dntrq crtda. & sn d. t. ,;,,,, prlOr. In
2.. rrftm.1f de diflr. pignor. Nam illud 11011 Gmplicircr procedir &
md"linirc, nec qlload omnia, vr dicir An!';. in '0/;[.2. 0;. lX p"m 9
/.,,10 ../ ifin. & Barr. In 1. tftganttr. in prm"p. n. f. vbl dicir , quèd
llllld , qllod f:lClr ludcx, pars 11011 cenfctur omnino faccre : crgo
cerro rc(peélll,& qlloacl quxdam cenfceur f.tCCrc:qUla fal1um le~lti:l1llm illdlC\I,nOn potenr dcbirar conrradiccrc,aut implignafC, [anqu~m propnllm faélum, & criam rerpeél:u ClIlél:iolllS, ne
credlror i1la indcbltè implJccrur. (èd (.'Xrra llhlS cau/l'as, !i'llon Gt
vrile eredlrarl f.lCtum IUdiclS, non rcpuracul faéllim rartis, V!
probacur,/Il 1.•1DI/lO Plo.§.fld (i ~mtorJf. de rt /IId. vbl IiCC! pars non
pof[ir,inuÎra airera, recedcrc à vendirio11c, [amen illdcx hoc ibi
j'ordt, qll1l\ propnè & vere dl: faél:lIm iplius illdlcÎS. Er 10CO fi
hercr execurlQ I\\dlc(\ri cOll rra mioorcm 2. f. anl1l~ , am furio·
rum, vcl puplllllm , & ex illa bona minons d llhaheremur,
vel
!
Q
4-
&: ludici~lis, vt dicitur. In 1.
w1!
Cauif... 1 oo . ~a:Il:. ;.
2. 8 f
"d credirori a dilldic~rcntur,valcrer vcnditiovel addiaio, f él:a
authoritarc iUtilcis, {olcmnlbus pro morc[cruaris: I1c(.r nOI1 interucnerÎt :luthoritl\s cllraroris vrl ClI roris in d lllrahédo vcl addiccndo, !ine qua pupi llus minor vcI flllio[\1S non poilùm vendcrc,vcl alicnarc,lJi (/ll'dlon/JJ b"baN. C. de IIIl11ugr. rif. m/llor.2f.
AnW5. quia ifl:o ca[u faa'lln iudicis, qlload vahdirarcm cxceution um,non rCl'uratur faél:ulll pJrrisJed vt faél:um iud!ci.llc co{idcrarur.Sic III propolita quxfhonc, faél:um iudicis, qU01d IlIS
ofrèrcudi (l'cumb creditons, 11011 xquiparatur faél:o iplw5 dcbiroris,aut \'cntliriol1i vel ln{o lmul11 darioni faél:x ab co: {cd roUliS f,ld:O aut vend itloni faél:x ab ipfo creditorc , iure plgnol is
ClluliCclOnalis:quol1i;l,l11,vt iam diél:l1m ell, eadcm cil: J\ltholÎras
iudlCi, in ddhahcndo pignore illdiciali, ql1X cil: crrdiroris in
vcndcndo plgnorc conllcn lO11all,& vrriufquc eJ\:xqllara cfl. porefb.s,d.l.l.Cjim (I/Irff./fId,plg.(aptjù:& cùro ad mfianri 111 Clcdirom dJ/lrahacur per illdlccm,cuius rci dll1:raél.x P' cr,' III d~!lIr
'[cd,ron,pro folutlonc cius quod libi dcbcru\',d.U 1 11'0 P/O.§.I.
In riro rc & c!f..a:lI,& quoad omma,quç crcdlcou prod il" po!:
{lIllt, \'cndltIO vel addlél.lo ccn(erUf faaa iure credllons:ir;t Vt {ccundus credirar non dcbear admicri ad oftèrcndum prion credirori , &. mulro minùs ci, cui prior crcditor rem candcm ponca
vcndidl t IlIrc crediroris.
Sed li ten eamus ifl:o cafn addiél:ionem faél:am à iudicc,cenfcn faél:am crcdirori ab ipfo dcbi rorc:lra,vt [ccundl1s credlror habear iu s otfcrcndl:quam opinioncm renct Alber .m d.l. r. inlCJi
4/1l/tj.crcdlt.per rcXt.in d.l./.1Il L .rrfPoAfan eriam ill:o cafu fecun- f
dus crcdirar oftèrcndo 1'1iori,ClII rcs fUIt {okmnircr add lél:a, vcl
cmron,cui res fuit à d~bitorc vcndlra,aut infolucumda ra, impcdiat rcrcmioncm Illre p!xlanol11~ dom mi , vel retraél:ul11 IUriS
proromifeos? ~oad dominum dlrcél:l1m, facihs cil: qu:rll:lOl1is
decl!io:quoniam fecundùm COl11muncm 0p"lÎonemDoél-orum,
rw:nrionc domlnica iure prxlanoni~ rcfoluul1!lIr &. extingllunTur iF(o I\1rc: omncs hyporbccx . &. obljg~tioncs l'CI faél-x ab ip{o
cmphyrcur3:pcl' rcxr.in !.!ex vréhgab fimdo.;fdr pignor.o'- m (.{.~.
rurfiu.& Ibl Bald.Allicrot. MJrr. Laud. &. Cardo Alex. III. Il'I/bm
mod.fi /{d..mût.& rcxt.in c.1.§.tj/lid cl'go.& ibi Doél:or. lit. dt inuif.
dl rt ,,111'1/. flo. <}\1:\111 concl n!ioncm acculTIlIlarinlmè probat
Andr.T 1r.1'l' dr rttrnBII (01llm11. §. j. gloff. 'I!/Iira. fi. iO. licèt Carol.
Molin,fucrir in conrraria fententia,iTl (61Ift/w/d. P,ll'i/-tit. 1. • 1 j.
t
Nn 3
1
gIIJ/).
•
�Cau Ira loo.~xn. 3.
186
gloff. 5.in 5'1"4'. euiLIs opl\llonem mcntQ rcprobar Tiraquell.in
loco 1.111) Cltat.ln qua opllllonc crl.un fUit i pfe C:u ol.Molll1.111 d.lll.
.§.IS.n.G.& n.:O. 6~ 1l. RdoluflS crgo hypothee,s, non potell
locus iuri offcrcn~I.:Ic edam ex alils qux fupcriùs (criptHur
111 hac c:lutTa 1f1 .•(I.1. Cl" 1".<fl.1. vbl probau imus dOrl1ll1\ll1\ d,rcétum & cius cdTionarium prxfcrn con(al1guinco, ac dcblron,
qui II1rra annum ab (bruro concefilull vulr rccuperare rem fui
a~rhontJre IU~ICJS dlf1:raétJ.l11,ergo mulrà magls prxfercndmc.
nt hyporhecano crcd,rori,in iure offcrendi , quod in hypothcca
Eundarur,I.I.& fDI.tIt.C.dc his 1"1 ln prior.cred.loc.& l.f,C'IfNi p'l.ln
1
erre
pign.habe.ft1ll1r.
6
t
cd quoad con(anguinc nm, alia res dl: nam elUi rerra·
élu n011 rcfoluunrur, aut exringuunrur hypothcca: , (cd rem
Ip(am COl11ltantur & fequulltur pe'tperuà. Ideo ius offerendl
vidcrur haberc locum? l. pit/or. §. ftn.
'l,ll pot. 111 plgn./. 1.
C. lodem.l. ftn. c. de lm 1"1 ln prior. crttl.loc.Jilccrd. Conrrarium
ramen puro: cùm ius retr aaus f.lnguinis lit potentius IUre offc.
r~nd, Cecundl creditons, 9-uoO\am li cenCang\l~eus ante oblatlo11C01 faél.lm retraxttrct a priori creditore , CUI res pcr IUdicem
fuerar addléta,vel ab emtore CUIlure crcdltoris rcs flllt vend,t3,
non polfct fecnndus creditor ~on. vcnditioncm pcrfeLtam,offe·
rendo pnori, re(cll1dcrc vend,eioncm, & pignus recupcrarc, 1. ft
P,./II[q,IAm.c.dt dJjl'4[f.plgn~1I11mo,1i vellet ipli confangu1l\co,
roOqllam rerraJm,iure Canguinis offerre, & rem ab co recllp~ra·
re,non polfct,Ccd rep.cllcreeur exccpuone,licer habeat in e.dem
fe hvpoh~cam:qllla li CCClll'dus credltoI hypothccarius antc le·
traélul'1 obtllhrret priori, & rem pufl'idcret lure pnons, poffet
contangllll1C\ls ab lO rcm auoc:trc pCI rctraé\:lIm:quonlam &a
pnon crcd,rorc hoc pOICrat Ergo li cunfanglllncUl prxucl1emolc
retraxent à pnore, non pott:rir fccundus pollmodum offcrre:
(lUta cui d.unm aé\:lOnem. multà magls cxecprioncm: vt fuit
probatum (upra,1I1 l.qllxOlOne huius caulfx, n. J4. Res umcn
vendlta,vel ::dd,Lta rcmanct mllliominus obligHa, & hypthecau (ecundo credltori prout erat anrcquam retl_herctur, adeo
quàd fccundlls crcdlror potent illam III (ublidillm vIIldoc3rc
ab ipCo c~>n[\I1gulllco , vcl ciu~ fucecOoribus , tamqnam 11
tertio pollcGorc,lurc hypothcc~,nifi conlang:u1l1cus maltr CI fol·
uerc,quod libl d~bctnr:ql1 ia pcr rctradû Cangul\lIs no cxtingllu,
ff.
tur
Caulf.l 10 r.
187
t\lr hypothccç,ftd cos1guincus fubrogaeur loco effitoris,vcl crc,hroris,cui tes fl1le addiLta &qua.uis feclldus creditor V1l1d,eCr Ill,
re hypothecx,ré Jlnraél1i, tamcn per hane vindicauoné no Cuc·
cedlt in locum priori~ cred,tOris nec pollidet tius tirul('l, fcd lute
Cux hyporhcca:,vt ex fruLtlbus rei libl r.uisnat.l. 1. C.de pigno .{f.
Ilce cffiCitur dominu, rci poOi:Ox,etli longillimo rem pore illam
polliderct iure hypothcca:: llln altud lie ln lure offeecndi, in quo
feculldus credltor fucc~~lt in im priori s , & pofTidcc eodcm iure.qu o pnor cledltOl' pon,dcbac. Et hxc proccdu llt prxfuppofiea
OpllllOJ1C llia Cupradlcra, vt faLtulll hoc iLldicl1 • ccnfeatur omni·
modo f.1QUll1 lpllllS parm. AlioqLlil\, fi iLltC credirons fdé\:um
d, Cime, qLlOd .'i,r l iudl ce ,a\iud elTct dicendum per fuprad,J;a.
Scd,vt pro,plus redcamus ad quxniOl\Cm l1o(ham, quid d,cemus 111 cdIJonario direéli domini, an fecundus crecLrorofferendo rriorJ, cu i fa é\:a cil add l io lolcmni oed\l1e, Impcdlar 7
pra:I.ltlol1cm cefTi onan} ? Cùm ccllionarius dieeéh domini 1101\
IlJbeat d,rcétuIU domu\ltun, vr pollit Illud confolidare vtili , aut
cxnn[;ucrc h ~ potheca I,llcut probamm fUIt CnPf." III 1. gu.tifJone
/'/1.//5 ,.111;(.'.". ~ .rdeo compar.1rur mag's conCangulUeo, qulm dird~o domino vr fllfius proban\Ul fuie infrà, w1ft IOJ.gu.r(l.vnic.
n. ) 5. ~gieL1l' qux d,é\:a (Unt de conr.1ngllineo ,habebu\1.t·locum
ln ced,olurio dominl,CÙrn fie par rario vrriu(que: imo in cciliel!anO maior lie quam in conr:1ngninco: cùm vtatur codem
iure, quo veercrur 111 huiufcc rci retentione ipCe dominus direél:L1&,cuius iu s poecntius dl rctraélu conlanguineoruro:vt copiosè probauimus (upeà hac caulfa 'lu.tjf. r.
t
C A V S SAlol.
VIT
CJl1:rrbo)~n ius duplic:lI1di vei tri-
pfic:mdi vltimaln au-1lOnem , guod
vlllcuigue:! iure mbutum
dlcione velloClcionc
bea r locum etla
ca 111 ven·
rellircall~,
ha-
in vcndmonc rCI ad
ciuicarcm pernnemis Placnic maiol'i
Cuffragi:) Rcmpuhl. vr PllJ>lll:ï, extra' ordinem adiuuan-
dam ': Vt du pli vcl tripll augmenwm pof!: vcnditionem
�Cau Ira loo.~xn. 3.
186
gloff. 5.in 5'1"4'. euiLIs opl\llonem mcntQ rcprobar Tiraquell.in
loco 1.111) Cltat.ln qua opllllonc crl.un fUit i pfe C:u ol.Molll1.111 d.lll.
.§.IS.n.G.& n.:O. 6~ 1l. RdoluflS crgo hypothee,s, non potell
locus iuri offcrcn~I.:Ic edam ex alils qux fupcriùs (criptHur
111 hac c:lutTa 1f1 .•(I.1. Cl" 1".<fl.1. vbl probau imus dOrl1ll1\ll1\ d,rcétum & cius cdTionarium prxfcrn con(al1guinco, ac dcblron,
qui II1rra annum ab (bruro concefilull vulr rccuperare rem fui
a~rhontJre IU~ICJS dlf1:raétJ.l11,ergo mulrà magls prxfercndmc.
nt hyporhecano crcd,rori,in iure offcrendi , quod in hypothcca
Eundarur,I.I.& fDI.tIt.C.dc his 1"1 ln prior.cred.loc.& l.f,C'IfNi p'l.ln
1
erre
pign.habe.ft1ll1r.
6
t
cd quoad con(anguinc nm, alia res dl: nam elUi rerra·
élu n011 rcfoluunrur, aut exringuunrur hypothcca: , (cd rem
Ip(am COl11ltantur & fequulltur pe'tperuà. Ideo ius offerendl
vidcrur haberc locum? l. pit/or. §. ftn.
'l,ll pot. 111 plgn./. 1.
C. lodem.l. ftn. c. de lm 1"1 ln prior. crttl.loc.Jilccrd. Conrrarium
ramen puro: cùm ius retr aaus f.lnguinis lit potentius IUre offc.
r~nd, Cecundl creditons, 9-uoO\am li cenCang\l~eus ante oblatlo11C01 faél.lm retraxttrct a priori creditore , CUI res pcr IUdicem
fuerar addléta,vel ab emtore CUIlure crcdltoris rcs flllt vend,t3,
non polfct fecnndus creditor ~on. vcnditioncm pcrfeLtam,offe·
rendo pnori, re(cll1dcrc vend,eioncm, & pignus recupcrarc, 1. ft
P,./II[q,IAm.c.dt dJjl'4[f.plgn~1I11mo,1i vellet ipli confangu1l\co,
roOqllam rerraJm,iure Canguinis offerre, & rem ab co recllp~ra·
re,non polfct,Ccd rep.cllcreeur exccpuone,licer habeat in e.dem
fe hvpoh~cam:qllla li CCClll'dus credltoI hypothccarius antc le·
traélul'1 obtllhrret priori, & rem pufl'idcret lure pnons, poffet
contangllll1C\ls ab lO rcm auoc:trc pCI rctraé\:lIm:quonlam &a
pnon crcd,rorc hoc pOICrat Ergo li cunfanglllncUl prxucl1emolc
retraxent à pnore, non pott:rir fccundus pollmodum offcrre:
(lUta cui d.unm aé\:lOnem. multà magls cxecprioncm: vt fuit
probatum (upra,1I1 l.qllxOlOne huius caulfx, n. J4. Res umcn
vendlta,vel ::dd,Lta rcmanct mllliominus obligHa, & hypthecau (ecundo credltori prout erat anrcquam retl_herctur, adeo
quàd fccundlls crcdlror potent illam III (ublidillm vIIldoc3rc
ab ipCo c~>n[\I1gulllco , vcl ciu~ fucecOoribus , tamqnam 11
tertio pollcGorc,lurc hypothcc~,nifi conlang:u1l1cus maltr CI fol·
uerc,quod libl d~bctnr:ql1 ia pcr rctradû Cangul\lIs no cxtingllu,
ff.
tur
Caulf.l 10 r.
187
t\lr hypothccç,ftd cos1guincus fubrogaeur loco effitoris,vcl crc,hroris,cui tes fl1le addiLta &qua.uis feclldus creditor V1l1d,eCr Ill,
re hypothecx,ré Jlnraél1i, tamcn per hane vindicauoné no Cuc·
cedlt in locum priori~ cred,tOris nec pollidet tius tirul('l, fcd lute
Cux hyporhcca:,vt ex fruLtlbus rei libl r.uisnat.l. 1. C.de pigno .{f.
Ilce cffiCitur dominu, rci poOi:Ox,etli longillimo rem pore illam
polliderct iure hypothcca:: llln altud lie ln lure offeecndi, in quo
feculldus credltor fucc~~lt in im priori s , & pofTidcc eodcm iure.qu o pnor cledltOl' pon,dcbac. Et hxc proccdu llt prxfuppofiea
OpllllOJ1C llia Cupradlcra, vt faLtulll hoc iLldicl1 • ccnfeatur omni·
modo f.1QUll1 lpllllS parm. AlioqLlil\, fi iLltC credirons fdé\:um
d, Cime, qLlOd .'i,r l iudl ce ,a\iud elTct dicendum per fuprad,J;a.
Scd,vt pro,plus redcamus ad quxniOl\Cm l1o(ham, quid d,cemus 111 cdIJonario direéli domini, an fecundus crecLrorofferendo rriorJ, cu i fa é\:a cil add l io lolcmni oed\l1e, Impcdlar 7
pra:I.ltlol1cm cefTi onan} ? Cùm ccllionarius dieeéh domini 1101\
IlJbeat d,rcétuIU domu\ltun, vr pollit Illud confolidare vtili , aut
cxnn[;ucrc h ~ potheca I,llcut probamm fUIt CnPf." III 1. gu.tifJone
/'/1.//5 ,.111;(.'.". ~ .rdeo compar.1rur mag's conCangulUeo, qulm dird~o domino vr fllfius proban\Ul fuie infrà, w1ft IOJ.gu.r(l.vnic.
n. ) 5. ~gieL1l' qux d,é\:a (Unt de conr.1ngllineo ,habebu\1.t·locum
ln ced,olurio dominl,CÙrn fie par rario vrriu(que: imo in cciliel!anO maior lie quam in conr:1ngninco: cùm vtatur codem
iure, quo veercrur 111 huiufcc rci retentione ipCe dominus direél:L1&,cuius iu s poecntius dl rctraélu conlanguineoruro:vt copiosè probauimus (upeà hac caulfa 'lu.tjf. r.
t
C A V S SAlol.
VIT
CJl1:rrbo)~n ius duplic:lI1di vei tri-
pfic:mdi vltimaln au-1lOnem , guod
vlllcuigue:! iure mbutum
dlcione velloClcionc
bea r locum etla
ca 111 ven·
rellircall~,
ha-
in vcndmonc rCI ad
ciuicarcm pernnemis Placnic maiol'i
Cuffragi:) Rcmpuhl. vr PllJ>lll:ï, extra' ordinem adiuuan-
dam ': Vt du pli vcl tripll augmenwm pof!: vcnditionem
�C~uffa 10I.~a:Cl:.vl11ca
188
ncm vellocJtioncl11 f.1Ctam, recipiar.licèt l1[cmilll"c or·
dlnano id po(sit b.PronunCl<lrum die 11. Mai!) 1577,
~ ~onlam l ur~ordmlrjo
id non pOten, I ,Luciu ~§,fi fF 3d mUll1Clp,I.I .l1.C cie: lt'o!
1. 6 C. de: Jure rcir. tod.libro.
ICf .clUÎt.llbr.,l Iolcieo IU1C cJ.tr.lOrdlD.lIio IUU3.tUC,
PJ.r,·,qu,\n .~ $6',
b Si quid~m
III
Caulfa 1 02 .
289
di l11.1hcnclis non in cil ip(o IlIrc,ncc fub imclligltur:d.I.LllcÎtIJ.§j.
6- d.l. 1. & 2 . C. de vend. reb. (fllit. Merite crgo extra ordillcm iu·
rrand:l cfl:, vt fUit 111 bac cauffa cOllclufllln pcr tcxr.1n d.l f. r dc
;,m mp.& fcripta pèr Gllid.Papx,il1 d. 'FuJI. 636. qUibys add!: ca
qua: fcripli fllprà, callffi, 4.qH"Jl.VntC~.
vcndmonc: vd loc.J.tiooc: rcrum fiCC31iUIn ine(\: Ccmper tacuum pJft!ltll
C A V SS A
"fi
.I.ddldlOl1is ln I.hem,i kgc: Cublntc:llcél:um,d l.Luciu~
quo.t pan g[t'If notmt
But.Be Dod.illili tempo ra C tic tidc lI~nrum . lUI b.l fi, file hbr 10.
Sf/NMARTf/M
.f!..!'AESTI01'(./S
·tmiCd!., C,"1fc
1
1 0 I.
tAdd,Er,o dup" vet t'ipli il1 r,bM cilli/dtis ,;mditi1 1JtlIDcdtÙ.nM
rrciprfllr,l1i{r"m txtrùortil1Mrio, IIC?t fiCI/1 Jit in rtbw ffialt:
bus.ratio titjfirm Il.t ponitllr n.1-.
!Z!' ./JE S T
•
lOf/
1X...- 1 C
A.
V plamcnrum vcl rlcrfamcmum fpecie!
quxdam addltamenrl dt, ime addlEbo vc·
ra.vr fuir probarum flip r?! catljfo 4. 1I/.tjI.v1
mca,n.l.qlla'! t addifrio in reb. ciuitatll, vd
minorllm, pofl: vc nd itloncm vcl locario·
nem fafram , iure ord inarro no :ldmir[Îtur,
I.Lllciu1. §. f.Jfold'mul1lC1p.d.l.J.l2. C.de'llrnd.
rtb.cillit./'br. 1 l.ccd li perr. .la v ndltione vclloc.ltlone,vtllil.ddiaio fiar cillitati, extra ordincm IllUand.! cfl:,licut pupilla, /.j.C.
dt um Relpllb/.M,. t 1 .lieur & minor,l.& (int. m prmc.ill verjic.qul'
Jilli'" if!Jf.de11l/IJ~Y.2 5.annts.idqllc firmar Gu,d.Papx 'l'Ufl·ji6.dt
conJilttlld.in vcrficfed '1liidJi ru ./iC/1i/1f mmori1 Vt 1Rf/p. licet in rebus fifcaIrblls vendltlS, vcllocatis, addilbo intra tcmpora fiaruu
IUre ordinario , une refl:lturione rcc'piatur, V[ diétum fuit rupr~
caJljfo.J.'1u.~. 1.n'4'& If.&. probatllr in d.t. LIIC/lt1.§f. & III d.f.!.!!;.l .
.2. C. de vl1ld. Ttb. ciUTl. Nam in vcndltionc t veJ locatione rcrum6·
fcalium,inefl: fcmper tacirum paél:um addlfrlOnis in dicm,~lege
fubinrell(:frum ,d.I.Lllcius.§j.vbl hoc nor.Bar.glofr& Do6\orO$,
jn lfi ttm!or~ .vbl loh.de Plar.decl.uar n.1- . C. de ]ide mflrummt.b
(Ure haff.. fFllbr. 10. quod pafrum in rcbus CÎl11ram locandisvd
difua
102 .
APPELLINVS militaris pCCUl1rx
(1..:
:Ulnoll:lri:r gua:ftor a:raiIUS gcnera!ls,
ob pecu11lam [ua die Clon iùlutJm, Llcobi Carterij) eiu{dem peculli x gllxftori~ particularis, nec non Gmllie/ml
Carrcrij fr:uris diCti lacobi, & fidC'iuf{oris bona oppigl1erat.lnrercedm1~ Vincenria dJCtl Guillclmi vidua,& Cacharina diéèi lacobi dcblCOn5 vxor:ha:c
pecens mariri prxd la, pro {ua dotis cautione, confiante
marrimonio obi a[5ignari : illa vero prxdia,gua: proprer
mariti quonda in opia , conftate matrimon lO, (ell[('ll[ia
ProCene{cali Ma (silia:: fucrant (ibi adiudicara pro dore,
(quCî 1\ appclhn tlS pro tideiufsione mariri oppignerârac
fibi refticui : & pignorationem cxecutionetgllc perirr &
rcuocari & amig'lari.Caulfa lirigata, & ad mat!.1riù\ deliberanduminconollul11 mjlfa,acdeindc exeoiurediél:o: Placuir maiori calculo Vincentia: inrerceffi one repulCl ',Carharinx imerccfsionem recipicnd.un b.die.
•
3
per CCXI. in I.cùm tibi.C qui por.in pign & fu{iùs jn quçll
b
~nI3m. nl11her
conlbncc m :1(omonlO maglS h3lxt & renet in der0(ieurn,
quam 10 [olurum lU lib, pro {ecUIIt:trc dotJS 3rSJgna[J~1 "ri adIUdJ~C35. l'Ide
lU quzll,
00
SJ7M
�C 3ulfa [01 , ~fl:. Vl11ca.
s r i 0 f'?t 1 CA,
._ - - - - - - ST'N NARIA
~VAESrIO?{JS
'lJnic.t, C4UJ/&
1 02.,
Credim pojll'rior ~ffir(11do dOffm difllnm vidll.t,eonfrmAl jibl pi,
gnrlO, & f/Cadlt III ÎtIJ mU/lfrù,
.
2.
]JmtjtèlHm I,vb, adbHe.nOll hAb ri lomm cOl1trd {[cl/m,mc "lIos habemrs potior.1l11ra.Il,6,
;
f"vor c01If'''hla1J~/rtmonio,fml MN po/if! ln Cltfu mopiA 'l/iri, ag/rt bJpollue,trid e011lra extramos poffi./fortl ;011"11111 11I4rl/i, ira
NU tx{tfere , ér repdltre cr,dltorrs 4gm/eS (Onlrll ",.riol1ll, nifi
ipfo prm; egerit conlra 11IAriIll11l,& C4U./fo cogmt" fuml pronun:
clatllm) Vlrum vtrgtre IId inopiam, & 10Cllm tffi afficural/MIJ
dOlis.& Jeveritllle,Il.7.
"" II/! ojftrendi dotem CO"'i' I II krpOlhrrariis credllorib,u.
5 Dolls exac7io,fju.t:ft (01lflalltt m"trimonio ob I1Iopi"m viri , f//agù
Jialllr (MJign.ti,,'l.,et depojiflo,qu,lm reJfitllllo,11.9'& de 'lirrit~te VIde n, , I_
I
rxor intercedms pr~ dote, impedit rei Jibi pro dote obligal4 di·
f'raéltonem.
10 Dominim" rri, vxori (01lJig11l,t.t !ro afficurAtiont dOIll, 1I011lrA"f
firtlir in vxorem.
."
.
12. Raflo dillerjillltü,quart in l,Ji cOllfhlnte, POtiliI fat d,tH veY4 r/HI·
IUIIO, 'fuàm in C4ft t, vbi adhac.
,
I l LAéllo pe10nalts de dote, nm tft ne~e./forl4 '.'f ll ,,"do l'lit·.
lur afficNr,'/io dOIll , vet cOl'lfignatlo ,Jictll 111 cA/ÎlI. 'libl
adh"c.
14 IIl/eI/drlls l, 't,b, "dhue. 'lit non loqllatur ill IIélime pe1011,,II' 6diffirmua inter remedm", l. Ji conf'a11te. & l, vbi IIdhue. (,
l'Il/muo 15,
[6 Aélio p/1onall1, ntdll", f,ypotJJecarill,tn cllfll l.vbI4dhue.c011lf/li/,
& 'lHo11lDde d/glll/rellt ab /arum proprla n4/lIra,
1
•
•
-.
191
1Z- rAB
Cau./ft
101.,
Rallt (eptem argumenca quz dubiam r~ddcbant qux.
fHonem.Primum,quoniam confl:anre marrimonio dos
~xori rcfl:irui n011 potefl:,l, .,.Cji dos (Onf'4nl.ma/rim.l.t.
ln princlpff.[obl/,maIY/m. & lbl noc.(cnbenccs.
Secundl1ll1, quia qucll1admodum t pofl:erior creditor foluro 1
matrimonio offcl'cndo dotem defunél:i V1du:t,conlirmat libi Plgnus, & (uccedit in ius mulieris, vr probar à cotr:rio fenfu ten.
in t.culibi.C.qui pol.in pig,& ibi Cyn.Bm.Salic, & comulllrer fCtlbenrcs,& in lJi c911f'anle,in pri11cff foll/I, mnlrim, ita conf1:ance matrimonio viro vergente ad inopia m : cùm ca (LIS morcis & inopix
:viri de iure fim xql1iparati, l,vbi adhllc,i11 vrrfic,vt pOllllffit,fùD mo-
[1
do matrimDnillm dijfolliti/m fl/ffi,C.de lnre dot.
Tc:rtium,quiat beneficil111; d.l.vbi "dhuc.llon habet locl! con-
t
rra fifcum,l1ec contra aliospeciora iura habences. vc de fifco 110minatim dicit glo«. ibi,in verbo, 'llli non ,oliorll il/ra,
~rtum ,quoniam hxc cau/fa viderur annonaria & primtpilaris, in qua lifcus dl: porior dorc, l.[allS.
'fil/bitS
plgn.
c.,"
""ffi!
vrl hJpoth .
~imum, quia t /iCllt vxor conlbncc marrimonio, in ca III 3
inopic; viri,l1on potefl: agere hypothecar!a con rra exrrancos poffc/fores bOl1orum mariti, vr voluit glolla communitcr arrrohata, in d.I.vb, adhuc,in vabo) 1''; fJOn pO/lora II/ra, mfd, Ita nccexcipere poterie, & credltores repellcre, agemcs cocra manrtlln nlfi
ipr., priùs egeriI comm maritllm, & clulfa cognirJ fuem pcr Jl1diccm pronul1ciatllm, vlrum vergerc ad inoplam, & 10CUI11 (Ife
allècuraclOlJis dotis, vt nuncupalim voluit Paul. de Cath, ln Il,
,JI princip.in 2,llOt"ffjùlllt.m4trim. 6- m conf 2.2. O. ill carlJa 'f".r w~
IIll1r.refcrens Barr.l[.! confllll1l!Te, & feqUirm cum MartiJ.I1J jUd
pr,,{hed CYl1l),1I1 vtrbo, 4,((rrdIOr,1I1 Vfr[ & "üàs, qllx pronuncwlo
au[ IIltcrlocurio ludicis non inceruenir in qux(tionc nof1:ra.ldco
n ec mulj cris excepllo am interccllio admltrl debec.
Sexrum, quol1llm licèr crediror , qui rem obhgaram habet,
non COC7:lrur
ilJam dlf1:rahere & vendcrc:ramé inllldicati exccua
tione iillglllare ell:, yt cogarur,fi hic,qui illdk~[ii exequi_tur, inuenia[ Cmtol cm , qui de rci obligara: pretio paratus fit lIbl fat Iffacerc,& (uper/lllLl pr:dl:arc porI:eriori,qui iudicari executioncm
profcqultlu,l, Il dlU9 Pio, §. qi/idJi m JiI.Jf.de re /IId,
00 2.
Septi
�l ~ l.
4
,
C :1l!f1~1JO~
J:dlvnica
ius ofFcrendi doccm Ilon compctit
cl1Il'ogr.lphaLUS credlcoribus, l'cd h yporhecanis ,do 1. ,ùm,,b,. in 1.. '4È'on[ C. 1'û polims in plgn. & ibi nor. fed in pra:dus
Villccmi:r ,lcntennJ. Profenefcali adiudicaris pro dore ob viri Illopiam, & pro qutbus ipfa nunc il1terccdir, fifcus non haber hYl'mhcc.\l1l, quolliam co rem pore , quo maritus Vincrnrh: conrraxir cum fifco fidcm fU :lIn adO:ril1gendo proadmlninr:\Clone f,arnl ,Ilia pr.l:di.l eram addiaa & à iudicc in folutum
dolra V II1CCntlX pro fu;! dore, Ideo non crant amp!iùs in bonis
n1.lrrti, cù III pl.'r adiudicacionem & in(iJluru rndanoncm, f.~l1am
vxori pro dorc,etiam conflancc mauimonio,transfcratllt dOOlinium in vxorem, vt lingularirer voluit BArr. in d.l confldnlUfI 1.
<fil tjf.+partlf.n.91..& p].vbi d icir hoc probJri in §.t!lNd,ÎlI "ullltnt.
de l!tl'M",.tlol.& cu m feqmmcur A l<.'x.111 .si
C01lff,wt6. col. t .".2.&
F ulg.n'7'& ludou.Roman. n.44.c:lm fequiem, quando adiudicacio cO: f.~aa leginmè ,iuxca forma 1. ordo. C. de O((CIII. yti il/d. eandé opinioné Bartoli approbat.Bald.ind./.'t-bladhllc.coh.in'llcr[,bi
.. /trn.",di trgo.vbi dIClt, quod vxor per adiudic:nioncm c.fficlcur
verè domin:\,& lit vera doris rdbtllcio .fubdir,quod mal2- & ptC.
(jmè loquuntllr ,qll i tcncnr comranull1 : IdC'o 11011 porucrunt dlé1:a prxdÎ.1,iarn Vincétix pro dote adiudicata, pof1modum ob Iigati fifco,per Iidclllffioncm ll1:lriri [ubfcqulltam: ctlm ilia pl,\,;a
tunc non eifcnc in bonis,U dOlUinio mariti, 1. qll.t p"td/Unl.cfia-
Srpmnl1tn , quit\
t
fi
'Ji
"m.rts pign.l.qllij/IOS c.qu~ rcs pign.& 1.111,. npndum. ~.qllod dlCllur.
!fde p~"nor.si fifclls igitur non hab cr bypothccam,ln pra"dllsad-
•
d\tbs Vinccntia: pro fua dote, ergo IlCC crit pro lUis creditor hyporhcclrius , rcd quoad illa pra:dia ell: credlror chirogl'apharius
t.U1tl1m, qui oftèrrc non porcO:, vt probatum cO:. Ex qlllbus Carh.1ril1S II1tCrcdTiollé rcfpuéd:i,&V incétitt 30mirrédâ v ldcb~lut.
l' rx\I:llllIr ramé fcncétia,vt V IJ1cétl<t IIlrcrccllionc rCl'ulfa,Car c>al IlX nccpno ac Intcrccptio rCClpCICrtll'cll t c}.'llbo doris,
tjll:;: lit d5fHtt' m,mimol1lo,ob inopla Vll'l , magls lit CO(jgn~ tIO,
\'c1 ,kpo{\tio .\cI ft' cllmaté doti~ , qua vera Coluno allC rdHtutu1,
vr vohm gloC'd J./ conjl,mtulJ pmu. ln 'lJf,fpo,l1Jami./11 'llfl:(t. i/lm
nec :ft IlIc ,.tjiu rr,:(};id~ dOIlJ,&c.Hoc r~nét ibl Barr.Bal. Ang.Palll.
dc CaO:.Fulg.& cie R'pa ,Cynu s,m d./.vbl adb"un f .q-,!p. Pall.de
CaUr.m 1.I..m prmClp.", l.11otjffo/fll. m./tr. BJrt. in lJi 'flllS fic Jlipu.
let"r.todi: tll.&; hac 0plIlionc rdl:atllr comul1é dc RI pa,lf. d.lfi rQ'
jI"n'f.... 9 1· & ~ar(1 eriam dl cit eil'c COll)mUnCm B.lld, NO\CI.14
",/ff.
ft
Ca\,{f.'1 l o~.C2.!:!.a: (1: .v ni ca .
1.9!
ridfl. de dou, in 47. prù/lltgiD 7. p"rris. pro qua COl\fuluit Paul. de
Caftr.eonf Il. 6.q",.mur.& Petr.dc Anc1utan.con! 1 19 . pluribll' tif·
cauflis.& Alex.conf Il. 4.'llijq proceffo (,l/ffJ' vertwtis.'llDI. 5·&: fccuudtllll hanc opinionem faqum con (j!ill m :"Jcapo!iconulll biS lUdicauic,vt dicit Marth.de Affhél:is.dccif,' 19 9.'ll;.:or habens. &: Thom.
Grammar. dmf 91.. in CAII[fo hontf/.t. Clllll~ conclu(jonis ratio ore
cft, quia conO:ante marri;,lonio linc ca~lna lcgtrima. non porcft
fieri dotis rcChturio,/.I.Cfi dos confl'l11u mdtl'lm.ldeo uec a':l:io pro
repercnda dore compcrir conlrante matrll11onio,l pm.jf J( "O~I_
dm"':tt. & ibi g lo ffli.& l.l.. in prinejffollll.I1Mttim. vbl (Ctlbcnrês.
Nilï ob inopiam vni liat rcpemio,quo caru n Il lit r.lnpli cirn,&
allolur<: dotis reflicuno, {\Cllt diffoluto ma~rimonio , ~cd rccun ~
dùm qnid , &: Cll1n adiullél:o ,fcilicct vt Cc, nlamum, l'",rofquc
alar, d.l. 'lJb, "dl)ue. & ibi hoc not. omnes fcril.lclltc'.ff<l dquod
nou dl: iimplicitcr raie:, lèd fc:undùm qllh' " tl'fpL{} 1 erra::
quaUtatls adicéh:,non dicitnr VdlC & pro~)ll' 1 11~,!td I.npr pl'Ie
& abuiiuè,vr firl1l ,\c Bart.tnl.Lllcilu. §.qll jlll/,., 'J'dt l'g., )' dum
dlCir appdl,;riollc fl'~crllm, non cominer· fr:tr·, patrtld 's ,cùm
hi 110n limpllcircr l1uncupenrur fr.ifrc ç, Icd ..:um :ldiun.la qllalirate illa patrllclcs : (jc qlloque cl! /.1 rdlnutio caris, qllx!i.t confianrcmatrimonio ob inopiam vlri, non fiar iimplicircr& aofo·
lutè,fcd cllm adillllaO,& quoad qua:dam tanrùm, hoc cft, Vt fe,
maricul11 ,& comm uncs libcros alat & Ilu rriar, doris allcnationc
prorfus interdi6l:a:mcriro
dicirur faél:a propriè,uur vcrè rcftiturio , fcd abufiuè & impropriè, U qlload uifecura ti ollcm dotiç
tanrùm : idco per ralcm rdllUlltioncm vcl poriùs affccur:ltionem
doris,non cransfcrrur in vxorcl11 dominium,niii diffoluro marrimonio, Vt nllncuparim voltlJtB3ld.m d.lft c011jlante.tlI princ.tn vtrf.
lIam Ad hoc. cùm cxal\io tll10mala doris, qua: fit confl:anrc marn·
monio ob vin inopiam,{it in cffeél:u magis fequef1ratio, qua cxaconj!.:ntc.r.j.&: ,bi r.ml. de Canr.". 3.di.
tho, vr dicir Flllg,rll
clr,qu od eO: cGnlignario vd depofitio. qui.l ,!Jar rull C Ii.:r doris
exaWo, ramen dos non pcrdlr nomen dom , IkC r i\lI ('itu~\l1ll1,
quia dcfcrmr,vt prttls,oncnbusmarrimoJ1.'), H ,U cm01 lÎllgulamer dlcitA I1g.V nocin hbdl o rcpctltionis dotis COI" lu( 0 .ui hoc
(umirlll',v t dos in cntO colloccrur,vt vo illir An;:,./» r.'.l} m:(ld11lc.
& 13.\ 1. i" d.I.'llbi oldbllc. ~a rlrione poftuior cr, dltor oft, 1ës mlllieri petenti aOccl\t:\tiol1clI1 doris conl\:anrc mltrimonio ob inopiam vlfi,non audirllt, licèt (ollito marnmOIllO :tdllllCcamr.quo-
no
d./Ji
00 3
11I.lIn
�94
Cau{fl 1 ot ~a: ll: ,vlliel.
nIam muher eonnantc matrimonio magis rener in dcpoficum &,
(cqucfl:rum l'cs libi conligllatas pro (ua dorc, quàm habeat in(o.
lucum.meriro non porefi ci offerri: vr llomÎliarim voluic Cyn, in
I.elt", tJbi'C''1uJ p~/.in plgn.&ibi Ban.Salic.Fulg.& Ioh An dr.in Ad·
ditiMt fptculi,in tit.dt donal.in/tr vir. & VX. §.jiJuptr. 'Utrjic.fid c1t/ll
mIJlur.Blrr./fJ d.l.ft (on!"rnu.in 7.qN4'. 3.pllrlù.I1,8 8. in 'Utrf Ad 9MDd
lofcit qllill "O( c":fu dos rtptlilur. Hanc quoque opiniollcm (Ullt
(c(Juuri BaId.& Ang. il1 d.lJi (onjlllnlr.& in 1.I.ddfjffolut. mAlrlm,
Paul.dc Ca{ho.m I.%..in prli1cip.m 2. .no/a.rodem lit. Bald. in d. 1. 'lib;
.dhM(.(ol.%..vrrjic.ibi pojltllll((l't/fe ri/.Ioh.de Imol. in d.lji (onfanll.
CIl. pUllllt. ver!(. qllllrtQ IIdde , qllando vxor non poffit rrptrirt .mlr&IItorem idonmm pmu 1"em dcponllt ?wJi1iam doti; "d hontjllllll
/M(mm. tune enim dicir opinionem Cyni, & Barroli, vcxqu io.
rcm,(equendam cnè.Hanc cciam opi niol1em (cqwcur Bald. NoneLin traOat. de dole. in 2. 4.prÎlu/egll. "df. & 47. prJtllltgio 7.pArtis
prrncip"lis. Hanc parrem pofi longam di(purltioncm Ccqui!ul
Barr.Soein.COJif,' l.1.vifd (0IJjign4/iom dolis.vol. 3. vbi dieir iudiccm
recedenrem ab hac opll1lOne po{fe de remerirare rcprchcndI-Ea.
dcm (cquicur Ioh.Campcgim,111 tr"Oafu dr prl. & rejl.dol. in 40'9.
& Anton. Negu(anr. ill/raElII'" de plgnor. & "J?oth. rn nom tjfoa.
frifIJI 1>/embrl y. p.mis prmC/p. vbi dicil , quod Ipre vidi c(empcl(ccUlldllm hanc opinionem illdicari , pro qua adducic prxcepcoré
Corncum,in conIS 5.vJdrlllY I .in l/ltr,..d.vot.4. & Vcroncn. mfull
Citllfehs,cl"'rta 17.(01.1 .& Je". Hic qlloque opinioné rcnrr Mmh,
de AiR lél:is ,dccif. l 9 9.vxor h.1beJ'/S injlrufflfflillm. Vt-l dlcil (aclum
Neapoliranum conlilium (ccundÙ\11 han c opinioncm bis IUdlcaffc.Scd [OIUlO ruacrimonio , crediror pof1:enor offcrcns dOlcm
mulicri , [cmpcr admlrmur, ve ef1: rexe.111 d 1. ,ù'"libJ.c.qlli pDI.IN
Flgn & nllllll5 [cnbcnrium conrradlcir ln hoc. N,lm Cyous,sarr,
& air) omncs,qlll neganr 11iS offcrendi dorem habcrc Iocum confiance marnm. admiwll1t vnanimircr lllud habcre loeum (oluro
n1ltrlmolllo.quia rari" & cau{fa pnullcgl),cur non comperaltOfiame mamm on io,ccffar co dl{foluco:cùm dos rUile amphùs DO
de(erui:u onen bus marrimonij,cuius fauore hoc conf1:1lLltO en in
priull.:glllm . Memu RaI. N oucl.dlud poni r Inter priulkgla doos,
.qUa! cOll1l'cmm conflante mlcrimonio 11147 . prllltlcglQ dOIlS.In?
p"rte prmap. & muIca magls illuçl adm irwnr , qUI renem CWlffi
conll:anre mammonio , llcdum (olueo, lUS offGcmh dorcm
h;lbere locum . ln qua opÎl!lonc,fucfllm lIald.Allg. lmol. Roma.
%.
'-
&
Alex,
Callffa 1 o%..~a:n .V lll(a .
19 r
& Alex.in d./fi wl~ûnrwl prma,. ,bl F11Igof.n. 5.& 6. vldcrur 111dinare in hane (rneentiam. Bald.& An g./AI aUlhelll.qNod loc"",. C.de
(ollat . & P,lU l. dc Caf1:r. in d.lft COtljl411tl . 11. 6. & lic omncs conllCniune [olmo marrimollio ius offcrclldi dotcm habcre locum , &
oemo contradicir. (ola concradiél:lo cfl & pllgoa, an compclar
con(hnre matrimonio : in qllo iuris nofiri inrcrprctes magoopcre comrouerr ür,ve rcfere Alex. in d.lji (onffllnte.n. 31.& Marrh de
Affiié!:. il1 d.t/ter[ J 99. hcèr COl1ll1l1lllis Cententi:! (jt cum Barcolo,
Vt non poITit ficri propric reflirurio doris conf1:ante matrimonio,
(cd dcmllm co t1lffolllto. Haber cnim do~ qlla:dam priuilegia
conf1:ante macn monio , vr illills oncra (urporrcntur : licue if1:ud,
ne poflie in C;1(U inoria: viri ,dos libi propriè rcfl:irui, [cd cum ad iunél:a qllalirate ilm diéta,ve dc(eruiat, (jcue priùs, oncribus matrimol1J).' & illud, vt dos l1lulicri non roITir offcrri. & aliud ve
mulicr p<.:rclls alfccurariollcm dons III bonis mariti, propter 1110piam vi ri , impediar bOl1orum, qua: libl a!Iignari petir pro (ceumarc doris , velldlrionern , ~ difiraLl:ioncm , qua: rcglliarirer lien acbee in cxcclltionc illdlCatl, illxra tcxe. in d.l. d villo Pio.§.ftd
J/lud.Jf de re wd. & illlld cfi qlladragclimum oél:auum pnUlIe- ~
gium, quod dos habcr conlhnrc marrimonio, quod ponir Bald.
Noue!.in 2. 4.Ç- 4S .prillilegip 7-partü,Iraéfal/11 dedou. Q!!.a: priuile_
gi~ ccff:ll1t (o lLlco marrimonio,Merico Vincentia non potcrat his
VIi priuilegiis,qllibus Carhanna , cum hxc conf1:ance, illa [oluro
marrimonio imercederer pro dote.
Reliqllum efi,vt diffoluamus argumenta corraria.Nec obl1:ae
primum:Nam licèr regularieer cooll:ante marrimonio dos VAori
ref1:itlli non poITie.'ramcn regula fallir, viro vergence ad inopiam,
d./fi cMjla"lr. & d.I. vbJ Adhu(. & ibi per (cribenccs.& tunc non fic
propriè doris refiltllrio,allt (oIutio,[ed conlignacio in bonisl1lariti, vr dos collocerllt in tllto, & ex fruétibll s (ufiineallturonera
maerimonij. Et hoc efi Vllllm ex priuilcgiis, qllx dos habee conllance marrimol1lo,vr diél:um cft
Ad [ecundum, negatur ,qllod caCus morri ~& inopia! viri fint
i1:quiparari,pcr modum rcguIx,& in omoibus,vc pra:fllpponic argumcnrum:& conrraril1/11 aprarcr ex (upradiétis. Er r.Hlo priuiIcgiJ,ql1od habcc nllllirr conibnrc matrimonio , vt fibi no poITic
dos offel:ri , cc{fae co dllfoluco morte v iD, quia l'lInc mulier non
ful1:incr ollcra matrimonij :idco ceffante eau(f.1 priuilegij,ce{fare
debet priuilegium,w)II1 aj{antc.dc AffritAr.
Ad ter
�C:ll1 lr \ 1 (l!.~..dl:.v l1i c:\.
G
Ad rcrnull1lic rc Cpon(ul11. ljllod benchclly1\ d. L. ~biddlJl(.
&: I·fi (OIj·!.:r.t(. l1onll.lbc r lOCLlll1 ;tJLH:r ùs lircum , qU;\l1do HUll
illl'onomm bhg:l.Cionc dl pnor cempore,&: ponor IUIC & tune
p(ocedic glofl: in contrarilln1:li legar:!..Scd fi muher lir rriOr rcm·
Porc,<lUla bon.l mannlucrune pr~lls lib l obhgaca, qU.l n1 fiko,r,
hoc rolùm q L1èd Ipra cf\: priol' rCl11 porc, inrclli g lwr l'on or iure, 1.
2..c.dc- prlNdffù. Nam, vr Ibi dicline B.lrc.B.lld. &. rd lllu l, mulirr
& nrws pan palfu ambulant. &: r,uionc pans pnutlcglJ r,dlgun.
rur ad iUI communc, vt n or. B.. IJ. Ibl , &: lcr ibcnres, ln 1 '/ft1ul.
m4fmn.Idco i\1 caru lloUm l1lulJt:r h abcc pon us lUI, qUJIn HeUl:
cùm lic prior rem pore. m cri ro rcmed lum d.I.'Ubladhuc. habcr 10'
CUll1 cDam adl1cr{ùs fi(Cl1ll1,vt nominarim di ci tur, in J./. vb"d.
2.96
t
IJ/lun vrrjic.ea(drm res vù/dJcare ve! à crtditorjbll4 pojlerioribUJ,vll th
"t,1J,1UJ nON pOliOI.t ÎlIY.f Irgibm I",ben nojùmlllr.
Ad qLlarCllm, negamus ql1èd callClà hxc fit annollaria aut
prim iprlaris, cùm apud iuris inccrprcrcs non (:uis adhuc conficr.
qux fuerir illa primipili admi nl lhario , adco hodic immutlla
(Ullt, <luX ohm fucrunr in honore vocabul.l: ncc Alciatul ,ano·
qmcacum Iludio(us llldagator,quamuis ex Liuio,V cgerio,&Sui.
da mulrJ. adducar,ln t1nnotdl/ombuJ fllS,;n III. Je primlpdo, "'NOl!.
Cod. CJ.mcn g uoad vcritaccm admilllfl:rationi s l'ri mili, nil1l1 CCrtl
affcrc,{cd rolùm di ci t non :l.b(urdJ.m inecrprcrationem glo{f.-r.
7 Ad qllinrum re(pondcrUl", quèdtil1lù vxor,comparédo coum
Indice cxcqucnre iudicatll m ad inf\::l.lltiam creditoris mariri. pot II (e op?on~ re, & impedirc ll1dlCati eXCClItloncm ,exc' p,cndo
de dotc (ua antcriori, allcgandu & probando vcrgcnri.1m vlri ld
inop\J.'l1, cri:llnli pnùs non egcritconrra marirum a,! dom renirutlonem proptcr eius inopiam,ncc neri fcccrit dl(cullionem bo·
norum ilhus:N.\ln l1lhilominus porell cxclpcre & Impeil1rc ruru·
cati cxeCIICloncm, Vt firmar Bald. Noud!. In IraaAI.dtdDII.i~7.
,.lf/t.ml. 4 pmlitfl.t 0 do/ii.vbi rc(pondcc conrrarirs argu memis,Fj·
l'crut tamen , gllud iudcx in rali comp.ll'it ionc vxons dcbcr prç·
mitren.: caulfx cognirioncm,fupcr allcgara inopia.& (upcrcarn.
rerloclltor il: prol\unciarc, &. dcmum vxorcm admitrcrc in fua
cxCcpciolle, '1 lie 111 (equirur &. eius dlél:a quafi ad vctbum rcfen,
Anton. Negur.1l1t. In 11t1ûatJ', Je plgnor. & I~ ypolbu. in.!. mtmlm!.
partis prmC/pl/bs,in nnno r!foûu.n.2. 9.& Thom.Grammat.dlcif Nil'
pol'9 un c~'iff. bonrj!.t ml,finis.n.I7'
8 Ad Ccxtum,licct t regulatc fir,quod in argumonto dicitur,&
proba
CaulE ro2.. ~xfl:. vnica.
L'I 7
roba l'ur, in d./. dD/lIO Pio. §. 'II/id fi m ftl.ff. du.: iud. fallrr r.uncn
!la regula in vxorc inrcrccdcnrc pro (ua dorc, &. hoc iure fingu lari &. priuilcg io doris, Vt volulr C ynus, III d.!. dml llbI. C. 'l''' /,01.
;n pigll. &. Bald. Noud/. in ""rf"tll de do/(, in 7. p,rYle.ln l4.prlltl!c.
gio, circa fnmJ. & in l'ml/ft. & vLtimo priullrgiû , dl/Fem l'.rYlis. &
Anton . Negll(. in d.
de pignor. in 1 .l1um6ro qllllJU ,arlH l'ml'
cip. in wono 1fiflu.nllm.l. 9 .in v(rjicp,bd'l uittm. &: hoc vldcrur vd le Barc. in d.lJi conjf,tntr.1II 8.1,,·tjl.UarliJ,& tri IjlloJ.'mtlJ!. fi/III 0
", dtmiJ. & B.lld. In 1. pmI/Ir. C. de nOJ1 numa.pwlif. C ynlls, &: fi,d,!
Ùl d.I.e/"" lib,. C.qlli pot. in pignor. volcnrcs, qu od vxor in ca III 1110
pix viri po flir libi eonrulcrc per vi am rcremiol1 il C:llll com!'l
ip(um m anrllll1 ) gu.im extrancos agcntes hyporheC3rrrl. gll od
dlcir cllc diligcmiflimè norandllm : quia Corpe occurnt in f~él:o.
ae cdam Alcx.1!J lJi nofimm.§ji wlIl/mjf.de cOlJd.ind,bll.&Barrh.
Socin .conf!· r 58.1n 3.vol.dicit pra:dlél:a proccdcrc nedum 111 vxo ·
tc, (cd ctiam in filio yxoris, gui pro doubus matcrni s potwr Vtl
tccentione pr::editl:.t, donec libl dos, quond.l m (ux mltrlS, (01 ·
uacur.
Ad (epcimum omnIUm forrrllill1um ac difficillimum argumé·
rum re(pond em:gL!od hcèr rcf\:irurio doris, facl cnda \'xon (0- 9
luto marrimonio,!ir vera tef\:irurio, camen, illl q llX fit eonfh nre
marrimonio Ciue per aél:io ncll1 per(o nalcll1 , Ciue per hyporhccariam,ob ycrgcmiam yi ri ad illOpiall1 propri /: &: vcre no clt rcf!:i·
turio : cùm marrimonio cOIlf\:iwro vcrè & propric ficri lion pol:
fic: (ed cl\: co nfignnrio vcl dcpolirio, ad Cccill'iutcm dom t:lch,
lècund ' m com m uncmDoaorum (cl1rcnriam & /.lt1lI S (Lm .hdu
& probarum (uP~' J 11. 5.1deo ncquct adiudicationc iuJlcl ,.Illt Ill- I O
(olmum dau onc nllriri ,1l1 C.l(i.\ inopix f.lél:a vxori coull.\IItc m.\rrimon, o,po rell domllllli rr,ll1lfcrn in YXOrClll, CÙI11 admJlc.HIO
i110 ca(u nibll allUd {it 111 clfcél:u quàm dom cOlllignario, l'el dcpofirlQ , pcr gL,am yxor non cfficirur domina, (cd piguus con(cquirur ad (ccurirJ.rcm lux doris.
Ha:c (olurlo ctli Jl1~gi 1 C0Jl11111ll1l rcr ab (cnbcnriblls recipi~
rur:mll!i t camcn (cmpcr V'(J. fLllr periculo(a,tum in dfeél:u cor- 1 J
rigir dl(po{iciollcm IJi conjf.mu.& rcIncldir in oplllioncm lacobi
de Arccio commllllircr damnaram, vtarrcllatllr Alex.ln d.f.fi con·
jfmle. col. r. n. I. nam guid allUd cf\: dicerc in ca(u inopix Vl!llmpropri è fieri CX~alol1 c m,vd l'drirnriollcm doris,quàm llcgal'c a·
ttioncm pcr[onalcm de dote compctcrc, pcl' quam fic vera doti s
Pp
l'dh
m,a.
t
�19~
C.Hfl -~.O..-'-l"l\lliO.
rC ,l trlItl0'lil1llll! '11 n:ll1oco ptot'lO ~~ n .. rur.lli d'fcû:lI l'.i, l'COla·
uemr qllOql1C 1l'CI res,\'c prob.lc CC:HlIs,ml.ai/N m.lllft frt,r.§ n,ml.
itl~(7.{ glrJ! fi fI de con"."}. alft. pel' qllcm rcxc.110C. lil1gl1l.niccr Ibl
Bnld.li .lppo n.Hm 1 1 venditio nc p.lCtum,pcr qqo,ll1J.tl1 .. ~hl elf(·
th" vcndmol1ls rcmou':.lcur,l1ulhus momcnti d1èvendltlol1cm:
qlll.l:t ']UO rcmoLlecur .... tti:û:L1s l1acuralis l( i , ipf.lm quo'll1C rért·
m Nlc ri .. It I1cccflè,l.ji t'l,offlor.1t l.i4ùl"";.JI de pr·'f"'plts vrrbii./.
,,-,bl Il.1<1 'Jf'lr Iftic i.n Il. (,,,,r!lI1ort pn;/cl Clm in illrc 11011.-o,i1H1uO
vcrbl.lcClpl d. b~nc '[Lmpcr incdligl cum dtènu.Sil1"l1Jlllllc~
Il on vcrbl ~ ,l::d 1l'fi s rcbm i III pOil im r ,lfiI1.C d,. vrur l.l.e. COI/;1I.n.
d, l(g.lf. ~od ;lU{cm proprim , &. n.lCur~lis cfT"\:nllS acl.llll1lS
p. . r!onalis Je docc, fit rdtlrl1[10 dotls, nOI1 CLll1do pcr men·
dicaca !uffr.lglJ , cI.u·ê probat tl·Xt. m d. 1. fi Conjl.l1lU. qucin
Olll11es [nibentcs ,b, , rll' ln d. 1. vbl ,Id/"Ie. Illtelligum III
a ...tl ne plTrOIUli de docc, vc IJmoncr Alex. In lOlO dlll~J'
10. cùm lllo lurc 1l0ndull1 r~cirJ. hypoth,c.1 indlèt don. Vulr
cnlm Ille cexcus , vt conll:.mr m.ltl'lmOlllO viro ad lI10plJOl
ùcdlléto ,cxi n,!e doris Cx.1Ltloncm 1l111lJcri cOI1lI'([crc , Cl
quo cll lÙ'~ ntlI111l1 C ~ppJrcr, m.HlCl flcllirarcs .lel dom Cl.I·
~boncm no'1 lull1,cre. E,cc q11ol\1odo Celtt dio C,l(U d.lr ".
a.:'bon,m dom lmdlcri : 'lUX ex.lÛ:io mhll ;tliud cil: , qUJm
CQ.1th rc{1lCllrio , 1. fic!es(omn1ltfl. §. fi rttn. ff. de 1,!.II. j. VI
volllir dc R'f'J , in d. 1. fi conj.mU. III/mf/'O 9 r· -.mfiw/. (/n.
tt.rrl.lm. Prob.1rur cti<ll11 , quoni<l111 CJdcl11 e{1 anlo pcrronahs, 'lu x compeClt nllllt cr i ad rc{1iwclOnCI11 doci< rOIUloOla·
rnmOl1lO , & qu. - eOln pctir conlbncc ,i n C.lrU inopia: l'm, VI
\'"Iu)[ P.IU!. dc Calh. in d. 1. fi (on}lu"lt. nl/m,ro 1 j. & ln 1.
1. /fi prinCip. ér III Ylllr. ['cr rcnbc.nrcs. If. follll. m,llrim. Ergo
qu<:n1.1dmodu1l1 roluro m~c!Îmonio hl' propnc dollS rcOlrufl O, vt omnes vOillllt , M rt<br. ér /)/ d. 1. 1. /fi pmm!. IIJ &
cOll{1Jl1r~ m.ltllmo nio fic ri dcbtt : ([lin vn:! &. c.ld~m rtl
non ,ll:bcar Jluclf'O I~rc cenl'cl l , .rrgl/m.1 l'II", qUI .ulu. ff.
dt' _v.(uc"r,"~e. nec (ffe.:1us narmahs ~dionls por({1 rClllOlltll
.1 !tu C.lltll.l , qUIIl ipl~ (pcoes 'Juo<]uc rCmO lleJtur, vt di.
~1ull\ cil . COL til I1lJtl1r adhuc , qu,)\\I.I11\ pel' anl nCnI per·
Jon .llem (Ulllltur conLllllio ;Id roc .t!cll1 rdhrunol1cm dom 1
vele Soc propne, d.l.l. /fi prmr,!, &: Ibi 110r. Cûll1Hlunlrulm
cures.
C allil:l r 01. ~:dtvlliCJ
l. 9 9
benrcs. Roman. hC & Doû:orcs cOl1ltnllllircr, ln d. 1. fi (Ut.'jfA7Ife. in 1. 11ot.lb. & ad ill,lm lir condemnatio , dC1l'1 dc in exccutionc iudlCatl lir cxanlO, luxca formam; /. ~rdo. C. dr (.\fCNI. m //Idlr. per qUlm multer plopriè confc'luirur 10 UllOncm , &. vcran! dorl~ rc{1lrurionell) : vt finglllamcr dccl Jr~t
Ludouicus. Roman·1f1 d.l. fi conjf.rlte. mm:eYO 4 0 'I.trfiCltI. & fi
dIC4!. c.l.- IIJI B.molus,l'bl ira inrelllglt, lJ1 ~. qU,ejlt011. 4. parllJ
pril1C/pAlis.
PoreO: Cf ilm hic addl, quod iure dlgdtorum dos exac1.1
. con{1~l1rc rnarnmonlo , non ddcruicbar oncribllS l1lanimo·
Di), l'tm rorahs fiercr hoe illl'c doris rCfitnlrio , vr (cmit
PJLlI. de Ca{1r. plr lllum texCll111 , in d. 1. fi cOT/jfall/(. ~/lme
rD J. cùm Id , rClli ccr vt dcrcrui~r , po{1ca fr'erir cllnO:ltUCUlll
iure .Codleis " in d. l. vbi ad/JIll' Ex quibus CatIS dubia apud
me rcdd lrur hxc rolurio) & falra : cùm in oranollc qllX rumlrur ex vnillcr(o, cli i xquipollcr Il1dcfinica , fi ali'luid fallum c{1,
tOtalTI oraCionem f.t1ram cfficiat, l.fi if ']111 "ua7lIa. § v/mm.ff. de
rrb. du/'.
[go vt randem dica111 qu6d lendo , pmo concordlatn ha
rum opinionulll , & verir;;rcll1 pcndere à gcrmano intellcnu
rnllm imium:fctliccr d.l.fi cOII(l.mle.& .d.l. vbl atlbllc.,& d. §.tlluJ.
i",l/Ithml. dU'1"altt.dol. 'lUX (i.l nt barcs & fund .lmcnra ambarum opiniollulll ) & IllmlnallJ mJgn<l rOIll1S llliltCriX. Q:tx iura
runt 0111oi110 diuerla,&. rcparara, & lo'll1urirur in dil1erlis cafi·
bus, nec Vt:UIll derog.lt alreri , vc fingularirer dccbrar Bail. II>
d.l. fi (o,{l.l11le . tri J Oppl{ & Paul. de Ca{1r. in 1 . l'Dl. f1I(/1JfY. 1.1.
. 6- l.A ng. d",l. &. COmmlllllrcr Ccribenrcs eum l"\:qlll1ntllr. 1 f am
reXL m d./. fi (o;;j!,mfr. 10qu1tlrr III nlone perlon.llt, &. 111 ,a(rl
cerro) &: <lere l minaro inoplX, (Cllicee qllando cUldemillimc appar l', manu f.lclalrdres non rllincerc ad doris CXJa:l:lollrm, &:
credlrollblls , vt dim B.l! r. In d. 3_oppo! quem (cquu lltll r communlrcr DoJ:orcs. Il.. rllo c,,(u propriè loqllltlir &: proccdit 0pinio LlIdollici l' olllani, & ahorlllll, qUI dielllU confiante ma
trimonio ob viri II10plam propri è ticn dom rc{1lruriol1cm:quo Ilium 1110 ea(u comper It anlo per(or(ali, de dore , per qllam lit
vcrJ cxa.:tio dous & rc{1ltlltlo, p rinde ac !Oluro mlClllllOlllO,
vr d,tlum fuir.
Pp 1
Tex
•
�;0'1
C.1ll{l\
1
~.~.dl.\'nlC:t.
T ':XCllS vero ill d.L.'!Jbl.1d/J/lc.(}m d.§.rllud.(qui paragraphus de
ber 1I1telllg1 fecundùm dlfpofitiol1cm d. L. '!Jbl.1dhuc, adquarnfc
refcre:cllIH rclawl1l fit in refcrcnte,ve volum Ludou.Rom.Jmol
Alex.&: d~ Ripa, ln d.I.Ji C01ljl<fllfe. poj! glpJ!. m d. §. i/lud.) loqul'
WI' in ca(u di llcrfo, (ci licet quando facultates ll1aeiti quidem
(Itll IlllH;&rdttrt ltiom dotis & crediconbus,ira vr 110n tIl!l:ctvl.
hl m p~l'lculii cl ocil perdcnda::eamell qlll:t vil' :lburitLlr l'chus fuis,
&: i.lIl1l1l'"lln.1t ad pallpcrcarcm,',c venfimilteer fit runcndum,llc
progrclru r ~'m p ?ns tlcucniat ad tantam 1Il0piam, vr cius bona,
nOIl roillne (II fTIccrc cXlél:iom dom & crcdironbus. Et I!l:O c.lu
de ill[(; di gcl1:ortll11 non er:lt prouifnm tnulicri aliquo p~ao.
Ilam l<''''fi· otj!.w/(.no ll loquebatttr 1flo CJfu . Sed iure coillels hoc
caÎlI (lI ccurl'itLlr rcmedio d.l.vbl adIJ/lc.q\lod rcr d.§. dllld. txrcndltl\r, & dccbratur procedere eCl.lIn viro vergence ad 1I10p1JOl.
Id eo his lunhus non fit exaélio dori vcl rcairurio plcl1è,l1ce côpetit aéllO perfonalts de dore, (jCllt fic: & compctit lurc d,gdlo·
rUtn,i ll cafu d.I.Ji cOl1j1.I1IleJcd folùm fic col1lignario vcl depofirto
& alfccm:ltIo d o ri s,1Il rcbul marin per aélio lletn hypochcC3rt3m
im:gl!laré,el( priLulcgio dori s: ql101u a fruélus rCl h ypothccJt:rno
compucancur III (orn:m,(ed dc(crl1iunc onellbus matrimomj, vc
d lclcur,l1I d.l.vbi ad!;"c. cùm (ccun dùm vcram & pro priam naru·
l'.lm :1ctionis h ypothcc:lnx, & tl'[politloné mm commu nis, fru·
élus compurcnwr ln fonem,l. ( .1.1.. C. dl plgnor"l. ac7. memè hoc
C.I(U hypothccart~ .Iélio d icicUl' anomala, & Irregulam: cltmrt·
gulariccr frullus rd h yporhe cat x complltcnt\lt in (oncm. ideo
111:0 calir, [nltcet ql1ando agi tllt rcrnedio d.l. vbladlJlfc. & hypo.
rhec.\\'I.1, puro oplllioncm Bano lt, & com ll1l1ncm proccâcre&
h.lbere locum. fecus fi agawr aélio ne pcr(onali, & in cafu d.l.ft
(n"i f.lIt/t.m qt'O proptl\: lit dotls rcl1: iturlO, vt dlctum clt: quo ca·
ru pro\: 'det OpllllO Romani.
12
R.1t1onctll t :ultcm dluerfic.\tis,quarc Ïir d.l.Ji c01Iff,,"u.nat po·
CIUS dom rc!tmmo,& vera folucio, &: comper.lt alllO perfonalis
de dote , q Il.1 m in car>i d./.'l/bJ ,fdIJ/lc. puco h~nc dlè ,lluia rcfbru.
tio dou s cü (tan,e macrimonlo regu lalHer dt rrohlb ita,l. r.cf JOI
Im(l IIlt m.,I1/hI. 1.,.& Ibl not.f'n ibclltcs!J'foll/l.malrifll. & non lic
nlli ex cJ.l1(!'.lnccdrana, ve Ibl d icl1l1t (cribenrcs. fcd 111 ca{u ,d.l.
Ji (OtJjl,tnll.ldco pCl'tnlcmm"lllOlIl a' l\ 11111 aba t pcrieulrl al11lllionis
docis. nili licret f1:amn rcaiturio; Il.UU cillde ncinlmc .lpp:UtbJr,
numl
Caulfa lot.~a:Ctiovnic:l.
30t
marici facult:ll'es deduélo rerc ahcno , no po([e (ufficerc cxaLbo·
ni dotis, & cius bon a erant ncccnànà difcutlcnd.I,& dj(1:rahenda ob magnam viri paupertarcm & mifcmm. ldeo iurc frcclali
ibi pcrmittitur rcfbtmio, & dacur allio per[on6.lis, vr dieit laC
ibi,col.l.i" I.nol.& ihi maius crat pcriculum,quàm in ca[u d. l.vbl
A/hllc.in quo feeundùm Bart.& communirer fcri bc nres, faclIlrJtcS mariti plcnè fuffi clcbanr doti ,& credirorihus:fcd qUt:l maricus aburcbawr (ubCtanria fua,& iliclinat ad inop ia m,prollidcrur
mulicri & (ecltrit ati doris,remedio illius,/.vbi, (cd non 6.t rdliturio plcl~a, li e ut fic m d.l.fi c."jl,mle. vbi maill s erat pericuillm,
ideo caucills crJ.r agcndull\,& plclliùs prouidendull1.(.vbipmcu-
iJlm.dc rlcc7.lib.6.
~x ratio cel1àt in carn d.l.vbi tdhllc. ideo non fit propriè Ibl
rel1:irutlo, (cd conlignatio, vcl dcpolitio ad [ccuritatc\l1 dotis:
nec aélio t pcr(onalis, hoc ca[u,cCt nctc([aria,cùm non liat rcai· 1 J
tutto/cd configllal'io tamùm:cùm facultares viti fufficianc dori
& credlronbus,li cèt in fururum pollèm deficcre,cùm \ir abuta' ur Cubltanci.1,v tnon pollit anttquam domus dignicacem,& aamm nobdiracls con(cruare,(ccundùm parr.i1l d. 1. Ji wifiallIC. in 3.
o!fofqucm (cquicur ibi A ng.Paul.deCa!l:ro, & D oélorcsmagis
co mul1lter,ltcè r Alcx.& laClhi concrad icant.Tamen nar.opinio
& inrcllcélus IId d.l.vbl "dIJllc.neccnànà probatur lX §.dlutl.11J 111/thmt.de dfjHnlit.dol. in quo nuncupatim & cnûciAriuè dicirur pel'
alias legcs luaini ani fuilfc conCtiçutllll1, viro vergence ad inopia,
& inchoancc tnalè vti {ubl1:anria (ua, mulicrcllI polle rcs mariti
iure hypothec« pcrcipcre,& gubernare.per quas leges gl.lvi,&m
IIlItlU1II. ql/od lorll1ll. C. decoll.,t. & fcribcnrcs co mmunirer dicunt
elfe hoc conaicucum & d cterminarutn in d.l.vbj adhuc.& l.1n r{b/l1.c.deiur.dol. ncc :Ilia: reperiuntur in roto Ittre , qua: hoc dl(pOnallt.Cùm crgo in dlo texrn rcl:ltio1ial' dd d.l. vbi. & rdacum lit
in refcrclltc,l.I1/(e tOlolfit hercd.injl.meriro conthtmio d.l...·blltd/Jllc.inrell lg l tkbec cciJIU dt: vico vcrgence ad inopiam,cllius faclliraces abundc (uftlciunr ex.léllOnl doris & crcdl roribu s, l'am
Jnterioribu ,qu:\m poacrioribus mul iel'is. Ergo tCXC III d.l. vIII
IIdllflf.proc~dit, quando bOI1J mariti fufijciullr Jort & crc diroribu ,fèd t1l1lcrur 1\1 fucurum ,nc fuffi cünr,cx CO,q UI.l vir .\butirur
(ublhlltla,& inclinac ad r.1\lperracem.
,
Et t 11 cr gl. r .in d.l.'!Jbi ~dl)lIc.ve l itll1 cafu illius legis,l11t1licri l4
copcrcrc :tllionelU pcr{01l.11em de dorc,& hypothecaria ad eiu s
Pp
3
ekéH
�Caul1:l 1C l, ~x(1:,l'ni :1,
ek~tiO l1cm, \ t Ihl notar b r. col, (. n, 8. CUlllS (cnrcnrl,un (1I1ll fe
ct(ti B,Ut.&: (ommullircr (. . lIbcnrc~, rcicéb opilllonc brobl de
Aretio, qui hoc caCu ncg,lbar perrollnlcm c~mpcrcre 1 vr dlClr
Alex.1n d.lft co"l' rr/tun pl/IILn / . t,lm;:ll llxc COll1UlllS npllllO allr
corncrit
tcxt ,1N rl./,fi COIJ,fl,lIl1 r. qua m çorreéboncm
l1cp;1m corn
D ·
,
.
JnUl1ltcr rcrib cnccs Ib/.J- III d.l.~lb! ,td/mf.aucccrtc crronca man!
f; Ile pi'Ob .lt ur . p~r IlIum t<:xt.vbi nunclIp~tim ~lc~tLlr cXJ~honi'
don ' cxi l1J~ III lrlll m (u ll1crc,C:X quo clIIJcmlllll1l<: app,lru lc ma
ri tl f.lct!lt.ltcS ad dons cuélionem non (ulficer.:.Ergo qu.lmdlU
nlantl f~Cllltatcs r\lfficiullt,ficut in caru d.l. ~bi "d/JlIf, marici facult.ltes Cufficicballt ad cuél ioncm dotis & cr,:ùltoribus. ve dl.
élu III cCt,non potcCt ficri eXléllO vd rc!htuClo dotis & rcxtulln
d,l.vbl.ldb .non loqllicur de aéllOnc pcrCona1i,(cd Colllm d.: hy.
pothccana,v r cx 11I1lI' verbls appatct • & ,"O IUllt CO llllllllccr (en.
bcnrcs Ibl,& m d.lfi conft.rnl'r.~inimo ad effeélulll conGgnauo.
l1\S doris ,qua: fieri depct per d I,vbl,no cflncccffimum quàd mu·
11er agar aélio nc perC0I1.11i de dotc,culus nJtlIralis cffeé1:us cil ex·
néllO dom & refhClltlo ,&: non con(ignJtlo vcl dcpofirio, Idco
!CIl<'- llldiC10 mco IJcobus de Arctlo ncgabJt aéllonell1 perfo.
n~lcm co npctcrc vJo.or i 111 caClI J.l. vb!.Ce d hy pochecariJtn tan·
tùm: cllm ctfcé\:us n.ltlll'Jlis aél:iollis pedon ,ll!) de dote: 0rru,
g.lcr ipî.\nl conlignJtioncm, & [OIIJr r~mcdllml d.l, Vbl, &CIUI
rationcm,Sllllt cnim hxc duo rCI11.;dl~ dlllerC:., & inr-:r (0; orro·
fit,\ ,CÙ Ill tcndnnt ad dllter(u ln fi \le m & df.,Qu m:& d Iltcr(o Hire
fucrim imrodltth. Nii remcd lum d!c1., I.'i.·bl ,dl de lurc COdlCl1
& tcndlt all afTècurationcm dotis, & vln:l no n progrcdltltr :fed
rcrncdlllm d.l.fi (OlIfJ.l7lll,cf'r. de lurc dl~~"Cto: \lm, & hJbcr dt~aû
proprt.e r .Ct ltlltlOIllS dO[i~.cltius fi biS d'r. Colutto ,pc c qu am mu·
hcrcffi.;itm dOllllll.\. &. !iCltt d,lftrUIlC c~ él:u , IrJ etlant aulTJ
m;lrenali ,&:lItCtltlmcllto,qmJ. In d./fi (O;:fldtllt'.nllllicr agit III alto
C,l(U pallpC\[.ttt~,& dlllcrCa aél:lOllc, q\làm in ,.(u d.l, 1 hl ~JIJU(,
nam ~<Tlr a~ ionc pcr(ollab, &. hodl<: agir ctja\ll hyporltcCJr'J
propfl~ &. reglll.m, cùm UrlCa hypotbCCil hodlcà \cgc in ur
dotiJed III r~l1lcdlO:d.l.v.~I,rolù\ll :IglCllr hypothcc.ll'l il incgul.ui
& anomala, \ t dlD:lIm cft: & r.Hio, qua:: llllltt.lt III rcm('dlod,
lfi COl/jl.wu, cdrat in ColCl1 d.l. vbl at/ill/c. Ideo CUI\1 Gnt om nino
diucrCa, & in dlLterfis catibus 10'1l1 ,llltur , &.. illortll\1 ratIO lir
f.:p arata,l1lcrito, qllod cft dl(politu 111 Ül vno , non dcbec extend1
; Ol
ad
C.mfTà 1O l ,~1X(l, vnlca,
! 01
~,l :1liud,aut Illatio lieri de vno ad .lltentll1 , argumellto l, ltatl/rd'
lu,§.J1/IJ/I.Jf. de .1((!- p.jfiJ!. ad qtlod IlItIS nonri intc rprctc~ parum
aduettcmc s fllcrullt dcccpli: Ilinc rad\}: , & fomes 0111111\ rc pugnantla::, & toncradldionls opi nlollu 111 in Itac matcn3,3C ca!tglnis,fi fas Gr diccrc, origo &: pri llclpiunl.
Sed quoni,lm 111 IlIdicalldo horrtndul\l cil & pcr,lculoCum,
rccederc àco mm lllli (cnttllria, & opiniollc frcqucmius rC(Crta,
Ideo retenta I:\m diLi~ t cOl\lllluni opinionc glollx, vt in caCu d, G
I,'t'bi.com pctallt dux "l\ ionLS pc r(onalis & hypor Itccaria:quxri. t
rur,u Vlro verge nte ad inopi~m, cuius facl.!t.ltCS (u Riciebat exaüiol11 dOllS &. CTcdltonb ,Illlllicr egem aélionc pcr(ollali dc dote, & f-::CC l ir viru m condcIll1l 31i, & in cxccutionc iudlcari res
mmri flle nnt libi Jar./: tn Co lu tu 111 , licur in hac lite fe.erat V111ccmia conet,Hl tc macrill1 0nio, propter nimis longam & dlmurn.lm pcrc grin~tio llcm vin, qUI dcccm & oao ann is abfucrar l
cil1ltare MafTihx,& abu tcbatur Cubft:icia (ua, quo caCu habcr 10ClII1\ rcmedium tl.l.vb,.pcr textllm, ill d.§.tlilld. vt voluit Bart. in
d.lji (Oi'jl,Itl(( . ill r.qll,ejI. 1 . p.miJ.an mo caCu propric dicatur dos
rclbmra, &. dOll1lniu lll rci Jddll\a: ellè tranllatum in \'xor'm.
Bal t./ll dlJi C0I1(1.'>I/(.111frC/ll1d" q/l"'jl+p ...rtlj, d,fti nguir an aé1: 10 nc
per(onali , l'cl h)' po rhecltla fuem at\:um,PI imo ca(u dIClt cr3n(!atum cfTc do min,um,pcr glofTèllam, in d.l,vbi.in v(rbo,lIt! m. &:
pet §. tllt/d.in allllll»l.dlofqllalil.dot. ponderalldo !lIa l'crba,ftc rnim
I",bltllr" crdt in collaliolliI r.rliol1l pr'prùu res: & idem vo luic ln r. q.
liufdé 4. pdrlÎs, vbi dici~ periculet & cemm_Odl1n': l'ci add,tl:a:pertinercad ml1!terem , cum rcs addié1:a cffcéla !It dotl!ts , Idee
commodum & pcriculum Illius rci perrinct ad mulicrcill , tamqu~m dominam, l,plgmlJ. C. dlpignorJI. ae? CUI Ccntcncia: Barcoli nu llu\ Ibi con tradicit: ex quo cen(lIltur ci us di.}a C01\1probare. Scd, p~cc ranti VIri dlc.lIn. non potell:cius oplnlo proccd rc Il i!i III carl! d.l, fi CO/tjl.mlt. in quo fit propnc CX"t110 dons, & ldhrlltio: idco tran sferrut dominlum. Non aurcm po
td'r. proccd~rc 111 caru d, 1. v61 dd/,"e. in quo prornc non lit
rdbtlltio , !èd con!icrnatlo vcl depolirhl t.tIlCltm ad ( cunn/)
.
0 oàorum,
CClll ,toci, , (ecllndùl1I COl11mU llCm k lHtlltÎ.un
vr fUir dlctulll &. pro t)Jtlllll CUPrJ, !Jumno j, Alioqulll li CHIS
opinio procederct ('tia in catll d. I,'L·bl.,d/;uc, cucllIrcr quocl D.m.
fibl &: çôn1Uni 0plllioni contr.ld i~crct,& (ubllertcret in tomm,
clfc
�a 102.. QE.xl1:.vniea
elfcélull1 dl(p firio\1ls d.l. 'lib,. pcr quam in cffcél:u fic {ola conG·
gn:lClo vel (equcl1:rano doris in rt'bus marici, ad {ecuClwem
doris: & non exaél:io vd rdhcuclO propriè : qux nece/bno COli·
rillgc:rc:r, fi dOll1mium' c(\è-r cr.m(\acum in vxorem: ideo puro
quod quemadmodum 111 C:l(U d.l . ..,bi. aél:io hyporheclmcfranomala & irregulam III dllobu<:pnmum, quia frllél:us rci hypopochec;ux,qllos percipie vxor cùnflanre maeriroonio,lloll corn·
pllC;lIlrur in forcero/cd de(cllliul1C oncnblÎs marril1lonlJ ,& CuperBuos mulic:r rcfllC\lc:re cc:ncrur marito, vc volulc BoIrt. i1ld.lji
co"flan/(. i" 7. '1"4"4' p.mlS. Il. J 0+ qllcm lèquuntur Donores
communiccr ibi. cù m rcgul.mrcr frllél:us eompucécur in forrern,
i.1.1.2.c.dt pi!,'" ilC1. Secunduro , quoniam ncc omnia bona hypochec.ua pro dore porell: mlllLcr illo ca(u reuoe.1re per hypochecariam,fcd (olùm vfqllc ad quanticJcem décis, vc volllir Barr.
Paul.d~ Call:r. ae eommul1lrcr (cribenrc:s l1f d.l.ft conjlanu. cùm
regulamcr ex nacura aél:ionis hyporheearix, poffinr auocari
oro 111 a bon a hypochecata, l.q//ad/II.C.Je dJjfrda.pJgnor.& norarur
ln duthmt.â qll/.c.dtb0111t AIIOhorit.iudicpofS/d. & s:1[[.;n d.l.fi'ln·
jl.I1fU.1fl 3.qlujl4·partis.& Cynus , in d.l.'Ub,. in , 4. qUofjl. quarum
rerum fruél:us compucantur in (orrero regubriccr, d.l. 1.1.1. C.at
!'gnor.• O.Er lie hypochecarÏ.1 aél:lo in cafu d.l. Vbl.ldhllc.dcgcnerolr à propria fua nawra,& natLIrali cffcél:u,ad hoc, vr illius d,Cpo{ido poffic habere effcél:um, & ficri COllligllltio,& i.l c:ffcél:u do·
ris fcqllcll:r:lcio. Ira & pcr(onahs aaio il10 cafu dcbct dcgenerare à propri:l effentia, & llatLIrlli cffcél:u rran(\arillo do;ninij,&
propnx rcll:irunollls, ad hoc vr confignacio & {cqllclhJrlo ordllla pcr l\lam Icgem pollie ficri,& habere effeél:um. N.lm li elfer
tran(\awm domilllum,& faél:a propriè rdhrllClO doris, non pof(cc ficri confignacio, am habcrc locum,& pcr confcqllensdlCpo,
lirio illius lc:gis non habercc cffcel:um,quod effet abfurdum.Mererenta lùprà dlaa communi opmione : fiuc <ho(bone perConah,liuc hyporhecaria agawr,in cafu d.l.vbi, & in eafud. § lill/d,
numquam rranlilr dominlUll1 in vxorem,nec propnè 6r folulIO,
(ed vrroque cafu fit (olùm cOlllignaeio ,& allècuracio dom, pec
quam non rransfcrrur dominlUm, nec fic propriè rell:lrurio, Cecundùro comrnunem opinionem Doel:orllm,fxplùs rcpeticam.
Icaque vc ad Id a quo digrc:lsi (umus, candem reucrcamur ,ex
iam dlais probatllr Vinccnria: inrercellioncm in l1:1e lite,omlllmodo rcilclCdam,liue commWlcm opil1ionê ,fiue hane nofrrarn
difrm
ma
Call/Tol 10 3.
305
di !l:inél:ionel'll (cql~amur: quoniam rcmpore,quo rcs mnriri fuerum Vinccnrix addu;h: à iüJlcc pro !lOte, faculcare! maritj pknè fuffici ebanr cx~étio~i dotis & crcdlcorib.marij,vt c/Ter locus
remcdio l.vb'lld"lIc.Mcmo non pocuir in illam rransfcrri duminiil,ncqllC: illud abdibri à marira, per adludicarioné prçdinam:
cùm 110n habeac l'im propria: &; vcra: adiudicarionls vd 11110Jurum datiol1lS , aut vera' folwcionis, vd rcll:imtionis doris,' fcd
conlignariollis &; (cqllcfirarionis ranrùm, vt diélllJ11 cft. Fu 'cCl'go in hac lire oOlllimodo reél:è iudicarum & proDuhciaru!'l1
comra Villeemia m.
C A V S5 A
o M VS
103'
quœdlm, [ub direCto dominlo monafl:erij (,nCta: Clara: Aguen{is 1110Uebltur.eam Gralfm emphyteuta ad annllum reditum vigimi
hbrarum T uronen{ium Joanni Bo,
chardo pcrpctuo huendum locanir.
Vxordomini Io[cphiGriffoo i,in Senaru ProulJ1ci\ Confiliarij, facnltatcm retineodi hanc domum iure prxIationis à diCto monafteno ti1lerat: ftatuto eoitn noftro,
jus pra:iationis ccdi poccft & vend!. Bocbardlls pro 10caria ne iam diCta ll10nafterij œconomo offert I:mdim1lll11 , pctens inue{litllum .œconoml1~ c('[<lonaliam in;
dicat, cuim marito BocharJus cum atdhuiooe pamer
off.:rr.reeu(~r maritus, & fe Ime vxori celfo domum reti
nere velle deC IJT.1C. RoclurJlls cxpC<'lJrJ pel' duos men[es ll1uelliwra, cùm "1.1111 11<' 11 obnocret, (u 111 l1um regiam Curiam,iuxt.l PrOUlnelX fl:atutum, hbdlo adlt, vt
inuefl:iruram• concedat. Prouiocix enitn (bturo c~l1tl1m
eft, vt inueftimra dencgata à dommo, vel vitra duos
men[es fruftra dl la ca , pot1it nOUU5 emphyteuta Curiam
adire, qua: euocaro ad hancré domino, & caulLl plenè
Qq
cognica
•
�CaUn:t 1 03·~xfl:.vl1ica.
306
C allifa 10 3~a:A:. vnica
cognira) i1bm aut denegar, :lut deeernit. EuoCltl crg()
ce[~ionaria) & de iure pa rtium faéh contemione: cùm
retentionerrlliure prxlationis, eliam in loeatione perpe·
tua locum habere aflirmaret ,& Bochardus id negaret:
fiaeus cauffx iuridicus dl confl:irutus. Pendence hac li·
te) monafl:erij œconomus) guod Graffus em phyceuta,
contra tenol em paél:i) exprelsi in renoualione lI1uefiitu·
rre diél:œ domus,(guo nomlOatim cenful1'l imponere, vel
een[ui cen[um fupperaddere, fuerae prohibimm) do·
mum ad een[um perperuum oeacre! , hbello petiitcolll'
mi[si pœnam ad monafl-erij vti lieatem c:xilloeapice de.
darari . Caua:1 [uper eommdfo litigata) & liti iamdi~h:
agglutinata, ae inde in eonfilio vrrague dIfculTa: Placuit
èurire œeonomum petitione commiCsi Cubmouendum,
guod per ceCsionem & recenrionem peeieam cen[erecur
eommiflo renunei:ltum· . ceCsionariam aUtem admific
ad retinendum) eamque in locum Boehardi Cubroga.
uit,eamdemgue obligationem:guèd ius prxlationis, ne·
dum in vc:nditione) [ed etiam in loeatione perpetua,&:
omni Gmili loeum haberet b. Pronuneiaeum die 16. De·
eembris) 1 f78.
;1
"'deo vt non pofsÎt ponmodum v:u iare ) & redire ad commi(fum, 1. penu!c, [de
kg. commtrror. l. AEmlltus . '(('rficulo, dlcebam m:lgls po{fc, If.deml·
nonbu$
b Per
rCltUm
1.
S. an .
in!. fin . ID
1.
tnrtc. C. dt iure c:mph)' u~uraco, (c:cundùminrclldl11lD
m2gis rrt:quenter apprOb2tum Et "otUII ImmoJ. In cap . pOIUlt coll.
vcrf.IUSt:l przGléb, pO[l~!l: quzri . n. 10, Jt: 10c3t. lo1un.Fabc:r, ln §.:ldto,
coLI .vcrc' prztcrca cum emphytt'ut2. .dc: loc.ac. B21dl conr: 11 J. hh 1, &:
fuJiùs prob •• ur iD quzft.
Sf'M
---
------ - - - - -
S y M MAR 1 A
fJ...Y AE
vnie4, C411ffi
S. T 1 0 1(.1 S
103.
CmffiMio iJi. C.de iur.emphyt. habet dUIM principales parteJ,qu4rum prior Clnamit ius p",la/imis dominÎcllm : a"eu. rrj}icit Iicentwn po(iidafdi. prior pars hAbu lm illulleElus,priml1i dec/a.
rlllllr n.1..j(elilldm,n.j.& tmills,n'4'
r Re/en/io ;lIris pulationis haber /oeum in locat/Ol'Je pupulla rei fIN phJtcutic4,ad arltlm IInlllmm redùum (dEla.& nJJ.
G RetraElIIS proximita/is babct /O(//m elia", in l~eatione ptrpelua Ad
- Clrtum Ifnnuum rcditum /ac711.
7 Prm/menlio fiEld in I. parte d./.fi. ail propri? 6-Jlrim pro veJ1tlitiom,an genera/iur pro omni a/unationc,quaius empl'Jwwolm
Irlfn.r{ertllf,accipi d,heAt.
8 PYttij appdlafio non fo/~m ad venditi,mm fld etiam ad lowion""
propriè refirtur.
9 Yerbum emliofJ/i & vtndilionis à!rge pro/atum , nonJlYlffl ,fld
gemrahur pro omni alienatione , in qua viget ratio difpofttionis
IIccipi/llr.
10 Yrrhum comparare gemrale tjl ad omms alienationts.
I l AltmM/ilia POJitl1 inter gellus &J}tciem extat expojitùû: niji mens
difponmtis , aUI rtl/io difpojitlonis eontradic,rt.'lJel niJi dijJofitio
Jit prohlbltiua,é;- mglltil/a.
l~ <..AlIernatÎtM oralÎmis par! v nA grntralis dllbi" ftffringifur, & de·
claratur tliam contrll propriam verborum jigmfuIIOntm ptr a·
li4m partem altrrndflUif magù/puialtm, propltr 11I.l1l1m proporlione", , Alli mentef!J diJ}omlltù, vd rallonern dijJd(itioms.
I~ Localio ptrpUlla 11/ando empkyltll(iJilJimillJ.
1 f C,mmifsi pœn/l lin COmmitl4/llr,ji tmphyttu/a loctl perpe/lloflb "n·
nNa ,mfcede ,Jine conflnfo domini dlYrElI) re'" tmpl'J't'ellti.
1
(dm .
16 Emphy/tulici cOl1traEllIs hl/iu! Prollinci" regll/driftr continent pa-
Ell/m, 'III empbyttlltllJine cOIl(ènfu domini pO/sil vfndm, perltl/Itare,& a/io ql/ouÎs modo a/ienare, & {(Jius tjftEllIs jil illud paElum,ibi dlCllur.
17 prohibitlo fl{fa in vtnditiont , baha totum tlia1?l ill to(alionr
~ 1.
perpe
.-..
�C~ul1à lU 3. Qgxll:. vl,ica,
perpttllil) fj/litndo rallo pro/;ibitlmls (/1.1,,, IH/lildt in lowiw
perp(/uil.
1
1 S C~mmtjfo ,mune;"tflr tJcir'( pu rc/tlIl;OnUII ;1I1C pr.tIJl/ont!, /~m·
1".lm pcr .le7l'm con(rAY/um, /1(( pottjl pojlell'l!dfl&r/.
19 D".dll" doml1ltlJ q/lal1do cmpl'Jwlla rlln ,1/1ûm Imet Jilb dUI
demlt/lo ,Jinc (t~J (~n[cnJii II/url perpelNo ji'/lmd/lm filb
1f1'J11/111 merud, loemtil ,ji nolil IIIrt pr.tlàlion;' retinerc , nec .J
comm!ffom agere, d" "tio l'cmuliojitjibi cOl1jÙ//JJ11J dt IPre, 'III
rt,IQc.,I.t 1I.1I/1r".lc,,, p1ftfsloncm 111l/Jio eondufiore rfCNpmrl
poflt,dtjfmgllitlir.
10 C1sionar/~ iuru pr.tl.lt;onis, rttincndo il/o iure ,hAbrluy loeo CM'
dll{foris, & jitbihlr.1t elUS obltg.ttionem [cC"' in doml/lodi·
Tc{fo.érJu 1 .vbi Tatio pml/HT.
11 Dirclluf domm1l4,rctwendo IUTC pul4tiol1lS rr111 cmphyuu/ieam)
jilO l1npbyttulrl aluYI perpetllo lo(atd,no tjl obltglltus "d AN",IA",
merced~m In loc41ionc tXp"ffom , "((f (ondlllloy effi/ ad 11I.lm
Q{'''g.rlus. lenetHT /amcn prftlum rli vel tUJI1I1,e obllgalml/lot.
J/imJ.tiomm.ji. "'Nd,lm 'mol.lm, pr.tfll1re 10(11/0';.
l t F4fl'l/11/ legJ/Jnn nm retrllc7.ltur, tictl d(ucnt.tt "d ru caJilm, à1'11
inuperc lIOn pOferat4'I:fdo CcJf.11 w114inalu dtfpojitionu, ~'elfi
Ante (ojÎlmmtlliomm 6- ,,[ftlm p"fié/llm, res deum/at ad Ilium
caJinn,.l '1110 inClperc haud potrr"l.
2. 3 Jus pr.el.'lionis (tjfrlm, tjltÎttjdcm vir/lllis 6- rjfcfilis in crfSiowIrio IIlque in domino ql/ol/d dqlli/itiomm & pr.elaIIOllOl' 14nlùm, & /1.1. 6.
"4 Domiilll& ramendo I/'rf pr.el,"tionis,l1n ji,broge/ur 10(0 l/1/torÎl,qul.
"'{ om,'lo1 m obbg.ttJo/1e exprp, ~,cl/lIC1te coo/mtd.
2. f DOml11lH Yttmendo lure pr.t!at/ollis,noH b.rba rem /.lmq/lJ'" d~ m·
1/0 1/(1/1:ft/~m,ncc III,m; pprudel 1/11110 OTlIIO"'S ,'ut! ,dlO IiQIII li·
/lIlo,ftd tl/a", htlb(/ 6- p'{SdN 1I111/s ,lil111/10fif/dl, 't'I mUflrt·
,.Im,& r{/lm/.lm dnt/qllo[110 fi·lIdo.
1. 7 DOmlntlS rell/1endo lure pr,dû/,oms, lort/llr vnireJiIP filldo ,fl(fiS ji rem em,lI, aut ,dio VOlrliJtllTl9 1111110 dC'1I1tr.11 4b r"'fhJ-
.108
trutll.
rolllnt,u vnil1Jdi[mdo ( domi!1O ,.,tilJtlJte IlIre pr.rlalionlI) co/ligifllr ex [010 aBu rcfetJfiQ11ts.
2. 9 Re/I/!ioms aia/ri realts (onfil1ldlln/11Y ,ji ad clfndtm pc1ol1lm dl.
2. 8
ltuu.llll.
30
RI/tio, ']Hodfmda in Gililill jiat rrd.1l7a 4d inJlAr pmimon jarl/III,
flm
Caua:'1 103. ~a:Il:. vnica.
309
: n.n alltlm m rtb,u (/n,I'YIU/tjai. 6qI14r:.
31 Ret",éftu empkrwér.:rjtll ,'pull nos, lin ji/ 111I pr.(!aliMU/cg..!c, de
']1/0 in 'le. de Ilir. emp/y. lin cOlluMtionl/le 'Ile! mlXll/m. 6-11/1- .
mer p ..
) 2. Rc/r/t{',!1 /,ud,rlù,vel {1I'pl:y/mticl1T1uJ,fl habet IId rllrllfiol1tm iuT' pr..:l.. llon" .ftC/iI rtmedillm rcfcindms ad rrfètffiY/l,m.
33 RtIf"élus fil.dlllù,vtlc/J/phytCIIlleari/l&,quarcjim "l'ua flOS nece./fi• N. j+
rlj.(f
Rrtr.• t7/1f f;l!d,tlis , 'Ile! cmph.l'letl/ieari,,,, Lft rtfijforitll ifl domino,
fld in «j<'Nlnl/rio do"JÏIJI eH IT,l1Ijl./lorlllf,& quare.lhrdrm.
flO1I prowlj( nifi in fil/dù
.Eè V AE
S 'T ' 0
Ca/1[,
r 1V.... 1 C A,
10;.
. Endct h:rc quœll:io ab intdlellu lfi.e.de lU·
rt emp!rtt qui tcxr.habcr dllas parres princIpales. Prior t conccrnit ius prxiariollls {
dominicllm , & falla dl Ile elU phyrcura
pollïr c1udcrc: dominum iure fllo pra:lationis, vcndtndo vel ahcl1ando line d us confcnfu,quod faccfe prohibcrur in pnma parte illius legis. Nam antc illam legem ,crat hoc dublUm, & nOI1dum apcrtè decifulU, vt diCl[lIr 111 principio Icgis. Secunda pars
, qua: incipit , II' vrrfic. n(aflt'lfem lIuUm. & dlll'J r vfquc ad fi ncm
lcgis,rcfplclr liccnriam poffidcndl,hoc dl inuclbruram, Ci ne qua
cmph yrclItJ. nOl/liS apprehendens rcm libl vcnd ltJ.m,aut ahena'
ram,incicUr ln pœnam commi!li volcnre domino, & cadit à imc
fl/O. Hxc pars poll:cnor Ilihtl fam ad quxihollcm, (cd priOf,ql1X
varie ab lènbcnribus imcrprcrarur: habct C1l1m mphccm inrcl-
!ca UIl1.
.
Primm t fuir glufTx,in Ifla/ltl/bm,) c.<ferù.1II vcr.(o, (i1IllOIlls.Jf z.
dc,f.!/It!J6.& glon:illl.f.", verbo, {ermi"",""' C. d, pr.edllJ d(wr.ltb.
10."' crÎ.lm glon'lIl d.lf;l.IlJ vcrho,p.IYIOH prn~.qllx glon:1 imclh·
_ gir pllllcipiulI1 lcgis, qlprellm loquirur de IlIrc prxlJri01l1s dominico proccdnc in vera vClldirione , propnè &: !1riétè (umpt3,
per ccxr.d./.jill. c. de fur. empl'Yl. in iIlis vcrbls,& prxdic re quan·
Will prCtlUl11 rcucra ab :dio accipi porcll:: cùm prcciJ appcllatio
dcuorct emCiOllC11l propnè & fir illè fUlnpram, d. t. Jill. c.de puJ,
~ 3
drmr.
�Caulfa 103 ~xll.vnica.
decur.llb.lD. Nam & pretium propriè in pccllnia numcrarJ conli·
fiir,§.prttium.§.item pmium./njlilllf.de eml. & vend. quem intelleifrum Pecr.lacob.in til.deflrm4Iibel/i,pro re m,pkyt.col.mihi, 1l.'V/if.
[wlI,dlld duttm inu/ltc7l14. dicit rllfientabiliorcm de iure, & àquo
in iudieando, vt iprc inquit,t:lrdè elfct reecdendllm, proprer au·
thorit:lrcm glolfarum.
3 Seeundus inccllell:us fuir Bar.&Angcl.i.., d.l.f.intclligentcs
prineipium Icgis,dc O1uni vendirionc,& alicnatlonc,quo lUS cmphytcucieum in :Ilium transfcrtur : ira Vt habeat loeum eri~nl
in donatione,vt ipfi ",olune.
4
Terrius t autem intellctl:us, quod:lm tcmpcramcllto ad coneordiam reducit opiniones:nam nOIl adco firitl:è,vt primus,con·
c\udir prineipium legis:nee ita generalirer,vr reeundus:Ceda'qul'
tatc & rarione quadam mediam viam cdigit ad prçeedcllres duos
incellell:us:nam vult principium lcgis proeedere ncdum in venditione,red criam in qllacumqlle :llienarione, quoties non inter.
dt cmphyteucœ, eum, cui fatl:a cfi alienario, re~ potiùs habcrc,
ql1àm dominum,hoc efi,quando nullo damno,ineommodo, vel
iniuria afficitur emphyccllta,qui alicnauit , fi dominus ilIam rcm
habeat iure prœlatiollis : fieut in vcndirione,& locarione perpetua fatl:.l ad cerrum redirum annUUlTI, fiue in pecunia numerara,
fiue in rebus, qux recipiullt funttionem in genere [uo, confinar
anlluus redltus : in quibus, ficut in nummis ,non cadit legirima
affetl:io,l.nummiJ.ff. de in lit. ùlYtt11d. licc i nccrdl cm ph yrcuta:, po·
tiùs ab emrorc, quàm a domino annuum rcditum recipcre, vcl
pretium. SecLls autcm in donatione, vcl conrratl:L1 IIlnolllinaro,
clovt des , ,~ do vr facias. pcrmutanone,& fimihbus: in quibui
exequcndis indu!\:ria perrona: , vel affcll:io lingulam erga perro·
nam donatari),vcl rcm permutaram confideratur. Cllllccnim intere!\: ipfius cmphyteurr, poriùs eum,cui alicnauit, quàm domi.
num ,rem haberc. ahoqull1 in commodo afficcrctur cmphyreura.
~o C.lrU non habcr locum ius prçlatioms,v t voluir Guid. Papz
'l,uJl. 508 .ps..,r,4üq'w tfllIl.& Pcrr.l.1cob. d. III. de formd Ilbd. p,m
3 to
t
emphruoL.II.verfiutcm rdlio dllurfiw;' bOnD modo reddlllDN poufl. &
Petr.dc Allchar .11' c.pOIIlII de LDCal.in ].qu"jl.& Ibi quoque C.rd.m
] t. qu·tJl. & Ibidem lmol. coL. 3. in verfiml. dOlmn. 'lItr, Pm.
hic poft Cynum. 6- coLi.m. -1. verfi",l·ftd "duerle '1"i~ Lim Itnemll.
vbl dicit Butrium CC1am hoe [encire. & idem ;'1 col. 5. vtrfic.
iUIII
Caulfa 103. C2..!!,xll:. vllica.
l"
iUIn fjlw,do jil dOJwio. Hoc idem volucnmr Gl1illclmus de Cun.
Cyn. Petr.AJbor.Salic.& communitcr fcribences . in d. l.ji..,. quos
citae & (cquitur 1a{. ibid. in ilIa '1u4. an empkY/Wla pofJII dOlfare ir·
wl'ûfito domino . .., .. 69. vbi probar opiniollem hanc cffe communem.& ideo quando probabilirer interc!\: emphyreurœ, rem poriùs haberc: eum,eui fatl:a ell :tlitl1ario, quàm dominum ,Iieut in
donarione, permutatione, & fimilibus, in ql1ibus illCla affetlio,
aut vtiliras emphytcura: probabilircr conGderarlJ[: tune conCen[us domini non deliderarur.nec procedit vedie. minim? liuru",p"y,eut" . qui efi bafis torius iuris prxlarionis dominici.
~od t autcm ius rerincndi iure prxlationis,quod pcr Clam, r
eum apud nos fall:um cil cclTibile, & alicnabile, Vt eopiosè fuit
probatum [uprà,w1fa r oo.qu«JI.I.n.12.. 1 p6.6- 2.8.habeat locum
etiam in loeatione perpetua rei emphyteutiex, fatla ad ecrtum
annuum, & perpctllum reditum, renent [cribentes magis communitcr, vt dltl:um ell, & in fpecie Perr. lacob.in flrm" libt/li pr~
rump"yt.col. 7. ver[item pretillm pOldl dici Idrgt. 6- cÛ. 10. ver[ item
in lowime.ft ex ta jial Ira1/jlnlio.licèr ClLft'1l1enti verf.ft{und,# 4utem
iJJtelltfhu,rcnclt colltrarium pcr glolfas ruperiùs allegatas in primo intellcll:u ,à quibus dicit rard è elfe.: reccdcndum in iudieando, mfi loci eon[uetudo contraria probarecur legirimè pr:r[cripra:t2mcn ex iam dill:is connat ccerium intdletl:um xquirare &
rarionc, ae eriam aurhoriratc magis elfe (uffulcum,ideo in iudicando [cquendum. Et quod ÎlIS rcrinendi dominicum habear
locum etiam in loearione perpetua, tenet Imo!. in C.loi/lil. dt IDcat. {Dl. 8. ver[ iI/xia pr.tdiEla POltfl 'fl/.tri. 1/umer. 2.0.6- ftfJllmti.
Boer. duif. 2. 34' 1IlImer. 3. in iU;' ,!,erbù , debet eni", reqllirm domiIlUm, an vtlit cenducere pro pari nJtrcrde. & loh. Faber,in §. ade'o. {Dl.
r. in ver[ pr.ttma c~m emphJuHIA. ln(litlll. de loC41. 6- {Ql/dl/c7. &
Bald. in confit. 41 r. pr«mitttndlim if ad ttlidtntiam. In princip.libro 1.
Nam t & ius proromircos, quod [ua narura el!: odiorum , & 6
contra iuris cocnmunis rcgulas incrodull:um , 1. dI/di/m. C duonIrah. cmt. & vend. I11hilominus habet locum ncdum in venrutionc , [cd etiam inlocationc pcrpetlla,Matrh. de AlHitl. in Irallalll prolomiftos,{ol. 7.in 7.6- 8...,ot..l n.2.2..vfi!ue ad n.16.& abundc
probat Andr.Tiraq.inlil.de retr.linal.§.r.gL.14.à ""79.Vjip ad n.8 3.
Siquidem loeario perpetua habetur pro vcndirione, aut cerrè ilIi
xquipollcr,& œquipararur,ve voluir Alex.confil. 1 1'.'lJijù "AfrAtÎl.
'lJDI.
�,J
Cau{f;t 10 l.~X{l.V I~ICa.
'L1I,l. ,.& Dcc,ror.(il. l 0-4'& pl\lI'Ibus hoc pro bat Andr. Tiraq, in',
n/off 14 ... 81.& g ; ,adeo quod IicU[ clllphytclltJ nOI1 potd1vm·
d 're Jomillo IIlcon(lllro:lta nec condlltl:or longi rcmpofll,Bart,
;,,1.1 '§''llio:l'IIIw''/fdr fitpnfi,. quem {ic inrc \1i~it Franc. Arc[./n
(ol1fil. i i .col. 1. V(1 'luldl'Iur". Ideo ex tali Io c;'l[lo nc rcs C.ldltlll
commlrrum,ficllt cx vcndltlOnc.B,lld.d. cN'Jil. 41 i. pYtm'lIt"~ 'r.
rft~d tuidwtMm,in prmc.ltbro 1.& (equltm Cllm Tiraqllc:ll. in loco
prxJ llc~Jto.
7
·.
-
C all1f.l 'û 3. ~;tI1: .v l1iea.
1.
Nec Op pugilat t hanc (cmcl1tial11,qllod text.in d.!:fiI1.in 'I1lrji(.
fld ne ,,~C 6cca./ionr. 111 quo fu ndatur l.lm diau s primus Imdlt/.1:us,
loquatll[ (olùm de pretlo,cuius appcllatio enmoncm &vcnditio·
llem ptopriè fi glll!ic;)t,lj".C.d,' p,.~d.deC/lr lIbro 10.
~i.l ille verficulus fumere debet intcrprct,ltIonem,& d,cla·
rationcm ,à verficulo immc::diatè pl'xcedcn[1,à quo J epcndlt,&
in quo co nlil1:it prln cipahs d,fpofitio iuns pra:lationis:tlui loqui.
tur nedum de venditione,fed de omni ahenatio ne, pel' quamlu!
emphytC\iricum tr:msfertur, Vt JO umih re(pondct Arer. ml.mm
flio .col·7 .n, 5.in vufic''lJj,mo "dduco textffdt !cg.1,vbi quoque Barr.
col.l.n'4.declarames tCXLIIII Ltc'fl/irlll/r.§.lff. dt M'l'IIT. TCY, d6min.
dlcunr Ilium paragraphum,licet loquaru r folùm III [cruo, debere
inrelhgl ctiam in lilio, ex eo,quÏ.l pllllCi plUIl1 Jcgis, 111 quo conGo
{ht prll1clpahs dl(pofi[IO,& ad C\1IUS dccb.rationem venit fcquél
ille §. Ioqultur [am de fiho,qu ~m dc [cruo, q l\ia qnicquîd dl/.1:um
ell: in lege IIltCrprct3ta,ccn(e:ur rCpt·tituŒ ln kge lllterplC13nre,
§jn.in alltlunt.de fit.,wu d.t,.l "'1'··.'.4f.maximè quando fllbelt Cl'
de m l:\ttO dl(poIÎtlOIm,l,. I, :ljf>,~ C""I/mg. CHm rm,wc.llb.& Itaro[UID, ClllllS prinClpilln, 10'1I"wr dc cognari~, & nms tlntùmde
agn.HIs ,'1uod filll~ d~be;tC h pp\,-q &. 1I1lerpretari,e:\m de agnam
qll1l11 co:;,' ,l[ j<,tle qlllbns rh _l,rum ln prillciplO Ioquirur, probar
C a,-ol. RI' i Il. i1l '~-:/.l.15 .ql/en',:;J ad o.r1,>jiomNUJ. 1 6. v ol. 3.merirQ
lllc "C!I fi.fcd "" 411,mtl,L '1cnl Ils ::,1. d, -br.ltlo ncm pnncipalil Mpolitionil po,:ccdcntlS,dtbn dcclarcl'I kCl10dllm ilbm,& maXl·
S mi: t CIlI11II.tll dcno.,,,",,tio 1 Il (olùm ad venditionem,red
etiant ad loc:\t1onCID propnc rcfcp[\lI'. v[ nor:\t Barr. pcr ilium
tCXL'" lfi (FI antt.l1. 5Ide 4c1. poff $. fcqlluntur cum ib l Alex.n.
9.Cll1:rcllf.",6.Iarn.14·Cbud ..dc Aqllls,vlti,.,o 1IOIAb.& lmol.lo/.
f.1n f.& com mUl1Iter fcn benrcs,poll Bart. in l.coleH" §. fjl/im~>:/.
9 mos)! de publtCHN. & Carol. RUlI1 .tN conf 1 1 0, n, 5. '1:Iol. 4· Nam t
&VCI
' ,;
& verbum venditiolllS llcge prolarum, 1101111:1'1.2", {èd gC~ler.l
heer accipirur pro omlll alJcnJtlone, III qlla viger rario dllpoliriOlllS, ftalllltlnri à {<fier';'. §. fi ff dejllllll"'Jtr.l. pCl/!.§.'1HnduiM/.;·.
jf. quih. modo plgn. vtf. hrpOlh.(o[,I.& ,bi not2.r gl. fil vtrb, ,~ lnrY.Illt r,
fi c quoque vCl'bum Emere,in I.poGtum,nonl1:n frc,red gcntr.llt[cr accipltur , pro qu acunquc ob hgatlone , III qlia raeio prolllhi.
rioni ~ loclim hab~t ,I. I . ~.-Mn mnff.qll.t rIS plgn.obltg.II~!1 poJ1.&ibi
glolf in vcrbo. non plHcjl: fiquidcm rarto Icgls princil'Jhccr dl: arrcndcnda ,& ex iIIalcgis vcrba Idrgiù~ ve\ lhitl:iùs filllr intcrr recanda, I,Cllfll l'alrr.§.dlllC/fJlJmsffdt leg. l.!.,dlgere. §. 'l'MllJ1l1.>. ff c!~
hm pMYOII. R~[)o Cil lin cl1: :lllllna k g i ~, in qua vmus , & porcfbs
legis princip,lli[(:r ritl cCt,l.fcirtltgtsjf.de !egib.l.non dllb,um. C.rqd.
Iex cnim rcblls,& lion verbis ,mpofica el1:,I..f. C. dt vfor, Non l1lirum Igitllr , fi mentlo pretq üfrJ. in illo ver/iculo, non f1nuc de
vcnditione fcd IJrgllls de omni alien.ltione,in qua ratio prolllbi.
cionis habct lo cu m ,.lccipi dcbc[:nam & verbnm comp.rdrt , Ibi
rolitum hot dcmolll1:r:lt, quod ad decerminanonem prcn JfUit
[ubiunaum,ûcllt & verba, & 1,/11t,lm pr.eft.m fjlt.zntllAltm,qll.lI1tdl1J
yetltya ab a!Jo aCC/p"e pOlcjl: qua: gcncraliorJ (u nt, & com prchen.
dune alios conrratl:us,quàm vend,tionis:cùm appcllarione quanciratis nedum pretium/cd ctiam mcrx conrineJtlIr, t. certllm, Ibl,
J)ecirs vtt 'l'lann/.lI CtrI,1 rftff fi Uyt. ptt. & Ibl glo([ ITJ verbo, 'll/d[,!.
& i n l. 3. §. nlln( de officio.lfJ tllis vcrbis , 'lfIûlJltl"ti contrdc7111 dr6r.,t
p",iyt,an ve! exadert,vtlmll1l1ert 'l1t./ntJt,ltUlJ d"be<1/ iun.2.l 1.fc1"mtijfde tOqllod ayt.loc, & verbllm qlloqlle com pararctibl pori Cll III 10
(ua {ignificatiollc ad o ml1es comr..éllis allcllatlOI1lS, III '11llbus
dl:cadcm ratio prohl bltiolJll r('élè adapracm, I.fi 1H,d "dmm . &
ib, gl1f1ll vcrbO,tmpl'lffdt lcg"f. 3 .::~ ln 1.1. & lb, gl";fi~ VrybO,lOmp.lraNie.c.de Yer.prrmHt Fran iCde RI pa,1n l.jlllf{.''''.§. Dtlll.n. 110.
fdt legato J.
Nec (upradi.2ls obfLc,quoJ in iI\o prxccdcnri \'erfic.cmphy·
tcma prohibc~ur fille con{è:n(u dOlllinl vendcrc, l'el lUS emphy.
teuricl1m tramftrre : &: fie t .llr, matula pOl1ltur IIlt r gcnu s & Il
(pccicl11,quo CJ(U extar ex pofitll1c :g lo!1~ lfJ 1.1. J1I vrrbo, Vtt paudemff.ad hg. LAfjll/I.& ib, B.lft. 0- /IJ I.vl" p.lal/m. poft.'l.loJ! ln ~,t,.
bo,tr4npElio,c.de rr,mfl{/.& in caftlllofl:ro ho c voluir glorr. If) d./.
fin.1n vcybo,,,liü vtndm. quç vult Idem erre venderc,quod ius emphytcuri cum tran sferre.Nam diCO qu ùd in di(pofirione affirmatiua For(an procc Jcrcr arglllnClltUm, feclls in ncgatiu3, vc\ proR~
hibi
r.
�11.1.
C :\l1U-.l l o; ,~ .d\.v lli e l,
h,b, tiu~ .prout cft hxc:vcc1cglnrcr docerCJrol.Ruin.coll! IOO.V;·
dctllr pl'lm., (.1 (u .nA,vol'4.vbl ponie noeabilem raeionem,Et l iter·
natiu .l.: natlll'.\ hxc dt,vr pon.leur imcr diucrf.l,I,b.tcvrrb", II/Cdut
tl/cff. if '1..'crb.fi. Tnf& Ib, not.B:m.& hCm "'lIbcn/.qlll rcm,,).~,C,at
fur.jj'h7.En 1. AIcx.eonfvlt.l11cip.vifo proc~ffo.vol. ~ ,quitumo ncem
or.lrione .lflirm,U1L1.l, alrcrnatlUa poCtUlI1reI gcn us & [peclé d~.
gener.lr ~ fU.l pro pn.l natura, vc lI1ece dlucrel incclltg.lcut pO fila:
llili mens Jllplll1Cnm,am CHLO dlfpolirioills allLld mducat , fieU!
lJ1 d.l.'t,b, p"élli11J, Vbl hoc dccl" rat B.1It.col.l.n,I.& (cquulltur S,lhe,
Ang,hC& Dot\:.comtnunltcr ,b,.
RCpltC.lbl.C fodàn altqllis dlcens,fi altcrn.ltill a ibi 110 n ext.lt expofinue, vt rcfhing:u gC llu ~ ad fpcClcm ,eIgo non cm locus Icr·
tlO i.lmdlt\:o incc llet\:lll , fcd fccu nd o, 'lU 1.1 IILt verha vel iuscm·
phvreutlcum transfcrrc,(ua propna & gcncrah fi gl1lfÎcatione,cii.
prehendunc non folùm conrraélus.l n qutbus iu s prxl.uiollls, fccUlldùm tcrrium fuprad,éhun lnrcllct\:um,habcr locum,fcdcui
don atiollé,pcrmm:moncm,& alios Olllncs comraélus,1l1 qUibus,
fccundùm cundem rcrriul1l inrcllcélum, lU I prxb.tiolllS non po·
reU habcrc,loclIm. & fi c procedcr imellefrus illc gcncralis Bart,
& Angch,lccllnJo loco fupr.\ l'chtus.
ll.
Sed qU.lmuistex fll prad 1t\:,S congnllllll colltgi poflirrefpélllm:
rJlllen,n magis fpeciarim l'cCpondcam ,dico paneln gencralcm
.llrctllatiux rdhingi & dccl.1Ian , ctlam co mr:l propnam verbomin lignifi~ationcm,per ait a 111 panem alternatHlx fp ccialé, pro·
prrr d'[polirion,s rarioncm vel mcnrem difponentis,:lut iIIarum
proportloncm, per rcxr.Ctngli larem, quem ad hlln cdfcé\ umibl
pnndcrlm ClIm.:t & Socin .inl.!.n. 3 ffrle rcb.d:tb.vbi cxc mplisflmllt:mblls dccl.1rar. & Pallor. f') (. 6)1/111/.111 •.11,.<. de tnrciur,mdo.\·bl
dcrcrmtnar,ql1od Ît porclb~ dara ffc';:rbmo Ii\\ldand, aire &: bisc, aut prom Îtbi pl.1C\lCl ir ,& vidcblrur: quod Illa veIlla dllfufl
alrt: & b.lCsc,rdl:nngulltur ad arblUl\lm bOlll Vtrl proprcr vcrbl
111 '~IS fpcrialta alrcrlus poli ris alrcrnattlla:, qua: ex fc Import.lnt
.ltb'tlllllll bom vin.
1)
Er quamuls tCaroLMolin,in cPlIJitr/lldmcl PAYlflmfil.m Lf.rtt
ltI.l.§.~ ~. m qll. 19' dlcar ius prxlarionis domi nlClim non hJbrrc
IOCUlll III locatlonc pcrpe~Lla, cùm propri.l & Uuél,\ (ignilÎeJuo.
ne locano pcr~crua non !tr vendlrio,ncc vcnd,tioll' :t'qulpollrat,
f~d cmphyrcllh potms, vr volLlle Dom. And.Tlraq,/IJ d ", ...I7U(D·
j.wgllllflWIJ ,§. I.gI.14.1f.8 4.Nlm Ioquumur prxdlcl:i,lUxr:! termi·
nos
Cal1(f" 1 0 3· ~xU. vniea.
315
nos con[uctlldinum,ql1as glo([ultllr &: II1ter prctantl1r. ql1X WIlfucrudmcs,licuc & rcrraéhls (anguillis exorbitant a lure communi,ideo Urit\:è,& fecundùm vcrbomm corti cem, & propmm fignificationcm debc llt llltcrpretari. Nos vero loquiomt feclldum
ius commune,& fceu Ildù m opinioncm ab fwbclltlbu s cOmUl1l·
ter reccpt.lm.PrXterca Tir,lquellus,dum dicit,locatiullcm m~gls
a:quipollcrc emphytculi,qlla vendltilJ11I, t loq ~ ltur de 10cattuIlc r 4
perpctlla eius ICI,CUIUS locator habcbat plcnam propnetalé:quoniam run e locario emphyreuCt aflimilarur. Nam Îtcur in cmphy
teuli eOllcedens rem.lllct dll'caus dominus,& trJl1>fcrt [0'11 Vtlle domi Illl1m:ita & i Il locationc perpetua cius rei,cllluSconccdés
habebar plcnam proprietatem : qui a dircal1m Jominiu nlllc re mancr penes 10carore l11 ,& vttle tranlit in condué\orcm ,1. ,·ffJi
Ager.vril.& notant fcribenres communiter,poU Bar.in /.eo/em ferro.§.q/li ,!,.,xI7lZOJjfdt p"blu.veff.& comm,J!.& IaCIn 4ulhmt.qll' rrm
,u.C.defUfo[.,ntf.Ecd1Iicut & in [uperficiano 1l0r.Bart.in d.f,1 §,
'luod ûllum.jfde fl/perfe. mcriro hl colltraall5 inter fe magnam lu·
bem proporrioncm & conformitatcm, vr a:qulp.\ratlo de VIlO ad
alil1m in muItis locum habeat.Ni rcip[a & ctfet\:u,v idctm quxdam conccflio in cmphyrcuÎtn,vt dcganrer probar Tiraq. In d.",
84.:lt nos in hac quxUione Ioql1imur de locationc perperu:! rei
emph yteuticx, cuius d,rct\:ll do minium Ilon perrill ebar ad locatoré,fcd ('01 II vtilc,qu oJ pcr locationé pcrpcrua tranl1:ultr III COIldl1Q.oré , ideo lIullum dominl ll rem anlit locarori, vt probaulm\lS
[uPrl (,tl/ffi' 1 5.qH.~ ,n'36, & 37. mcriro ifl:o calu 10CJtio perpet ua
110n efl: limilis emphytclIli am tilt xquiparatur:idco nec pmc dit
argUlTIcnru m ,aut x<]uirarario de l'no ad alrcrnm, vr plurttus
pro bat Arcr.colif 55.11J r.IIIJ!., ,mlJj propr/iI". qlli addueir aUI horit.l·
tem loh. Andre, ln addlfJ011c '/pm"l, ln tlt.de loc.tJlo. §. III/ne ûllll'/,!'
verjic. ql/Arto il/xl., {mm IIddll:on:l. vb , Ctngularitcr dlcir dtfpofirionem Icgis 10ljUClltCm de cmphv tc\lra, 'nlll1<]uam cxcclld, .ld
locattollcm pcrpcnl.lm,lllfi quaccllus rcpcrirccur cxprcf,c dlfpo.firu mm i ure .
Fuir quoq; qUIfitu IIlluc Itcetall rcs cmphl'rcutlcana perre- 1 r
ruù 10cJra Îtne cô[en(" domll1i,cecldtlfer in CO 111 l(f\l Ill,CX prtl1l:l
l'arec d.lf.n5. ex fecüJa parre,ccrrii erar no cecldln~, q\lonüi
dué\ or·it1\1dbrura pctict.:tt ~ monafl:erio di l'cao domino: ac eri5.
,ab cius cefliono.rio,& obr\llcrar Iaud'ln,l, .& ill\lcfl:iturâ cxpcl.l:alIerat pcc duos mcn[cs prxcedcnrc :!rrefl:ationc, iu xra formam,
R r 1.
cr.ld1
co-
•
�~!6
C;\ll(f.\JOj. \I.\"f1:.vn!c~.
trJditam,in d-':fi.in 1..p,H·u.C.dt hm ImphYI. Dubiu (,\debat,quo.
16 num r 0111111.\ fcrè l\1[lrumcnr~ cl11ph)telltlCa 11llius ProulOCIl
conrmcnt cxprt'ITli lU p.létum vt cm ph yecllt.1 poille fine conCen.
(u d0i1I111i dOll.lrc,vcIlJcrc,pcrl11\lt,m.:, & alio qllouis modo alrt.
l\.1re mdIOrJ[J(>11C {uJI,in qua(cllq; per(onas, Itxccptis mihtibul
&: .lbis de iurc prnh,blm. quo ca(u nOll proccdit dl(pofiuo Ceu
prohibitjo prim;!? p,mis,d.lji.vt nominatil11 dlciror Ibi,I/1'!J/rfru.
lodÎqllldtlll ""phylttltlmm injlrllmrnfum jùpry hoc cafù nllqlw paO:e.
n'! lJ..br,rt,r!f,t! o/ljrrlt.1l'i. r.1111 paét iOlles (u nt de (u bf1:allCla comra·
Üus IUriS cmphytcmi..:i,& ad vngllem (cllI.mdx,L.J v(rfic.tlemdl'
fnil/OI1WIIJ"bert propriilm , & lIIjlmn rffi v.rfldurtlqllr contrJlll/I1l ,in
ql/o (111/, 1,11".r I11frrl'lrrfqllt cMfr.. !Jmlium p.rrles fr.pa OmTllbllJ'lill
ehl'" fll'I/UIÙ c'!fr/ms, p.rUioN/bIH[cr/pfllr.t il1l(yl/rniOiIt pfd(lImnt,jr.
711.1 tllth<lldqllt pupeillajfnbrlllllit 11J1du ommbu! d(br"nt ruflodm. c.
dt hm rllIpl'Yl. & paêtum,quod cmphytcllt<l pollit vCI1llc.C ,ope'
ratur Vt cô(cn(lls domini non fit requlrédus ln alicnatione,tcncr
A ndr. Barh.ma,in C.pollI/l.n.lI.dt /ucdt.r:!r c0l1dllc7. & Salte. m d.lfn.
c.dt illr( tmpbyl. Sin aurcm nullt5 modo Illllu(mod i p3étio inter·
polira c[l,aur in[lrumclJwm cmphytcur:c\l!11 dcpcrdltllmfir,ruc
ferLl:lcur, & habet loru lU dl(pofirio prolllbinll:l r1hus rcxms, Ir
nllC'upJtim dlcirur 1111110 texrll . Sed qlloniam in hac litc,conrra,
étus cm ph ylCU fis minimè produccbarnr ,ncc poternr apparercde
1110, {cd vnica rccognino illiUl dOlllll\ .lb œcollomo monaficlJl
prodllCebJro r, cui non inerat boc paétul11 , il110 aliud perpctllt
locationi concr:rril1lU,(cilicct ne cmphytClltOl pollèr,inprçlUcLrru
dlrcéti domini, impollcre ccn(um , aut (l~pcrecnlum rCI cmphy.
rClItlcJria::adc:o Vt prolllhilio d.lf. mcriro habercr loeum, enam
111 hac locarione pcrpecu:(, cum nppcllationc gcncralt ecn(usvd
fi'pcrcen[lIs, cn.lm loc;\rio pcrperna conrllleo1rur : Vt de colltra·
él:u lIuclli dlximus (upr':t,(dltfft 1 5·qllot.2.n. j 6. 37.6- : 8.prxfcmm
cùm hUllII l'acl:1 prohibinul rano Ira Il1lhrel in localione perpe·
17 'lI.l,arque in ccn(u vcl (uperCCnrll firiétè (umpro.Ertquanuo!J.
tlO prohibltionis milltar cdam inloc:\non(' pcrpcrua,rune di!po.
filio prohibicluo1loquens de vendlrionc habcr eriam locû 11110.
<:atlonc pcrpetlla, vt concludl1nt Bald. in dUlhenr. & q/li /IIr,r/.lo/.
'lII/rptn.vt1vl/triIII 'lllotro.C.dt bOKlI! ilutbol·/t.illd.poflid.F rancifc.de
Ripa,in /jilwsf.l1".§.dmi. nllmer. 1oo.ff. de !tg,rl. 1.& eopiosè pro·
bac And.1ïraq.de rtlmBII prux/mit.tt/J.§.J.!,luffr 4.,,"171.82. Mcrm\
non
C:lll{f.,\ 103 . ~a:[lio vniea.
317
non potcrat Gralllls cmphycem;1, {inecon(cn(u monaf1:cri}, &
pu:n:l co ml1l1llî , vcndcrc aut locarc perpetuo lam dlélli domum.
per ccxc.in ".lfi.·n fill.lblJin "1Ilan "ltrCI" ve1"lu fiurit, 'lI/am nojfril
CUll'ift~tiu "lfofr~it ,il/rt CJ1/ph/trllico (ad-lt. Id~o caucac domllllis
nc t omilra via cénllllî luincat iure pra'brionis: ql'oJlI:ur ccn- t 8
(crerur rcntlllci~re commillî pœn:r:ncc r0(fcr polka vanJ.le, &:
pcrerc commilrum/.pt11111tffde fege (ommtffor.cr I.vfumfIt/1.jfde
/1/inor.& mcnro,quia pu:na eommillî non COl11il,itrirur; l'Hi volence domino, Vt volum omnes rcribem~s. l'cr ilium tcxr. in f. 2..
ibi , vu/enti ,'/ Lmre trlm Àpr.,d,û ("'phytclliienriu ,xpcfi,re. c. d~ il/re
trnp/:YI. & voluncas (aris declaratur exeo , qllod Ictll1Cre lllaluit
iurc prxlarionis , quàm agcre ad commifTum:pcr IHIIl>.: CllIlll
élum contranum inrdlrgirll[ rcnuneiarc eot'1ml Iro , d 1. pmu".
Nonl11irum igirur, li in hachrc u:conomus mon'(].ttl) Fuirrc,
rulru s?t pcritlonc commilli, quoniam 110n (olùrr vmdlderac FacuJratcm,qu.1m habcbat;rerinendi iure prxlatiollls,fed eni emmx CelliOnJfIa declaraucrar, velle rctincre domum lllre plc;latioI1IS,& inllldlCÎo ilbm ex iure cclro peticrat.lite comc[lata,& 0'
mni ex parce cxlhuéta,~: ad cJlculum (cmentHc iam omnibus
paratis, œeOllOI11US porreéb. (upplieatione pctiltcommilli pu:n;tlll dcel.lrari,ad vtilimrem monal1:erij:& fic co tcm pore,qtl0 iii
cOl11millà fucr:tt rcnunciatum,vr amphùs non licercr variare,&:
vc diélum t'fi.
,redire ad cOI1l111iffum,
.
Sed :l!l alio remedlo,quàm eommi(si tpollîr dominus aduer· l?
sùs conduétorcm perpetuul11 agcrc, vr rei cmphyrelltiex locatx
pollèlTioncm narurAlem pollir reeupcrare, fi ci 110n expcdiac rctincrc iure prxlarionis. Putarcm, quando crnphytcufis faéta ell:
umplicirer, vcl fi in ca fir adicélum paétul11 ,quod crnphyreuca
non pollir rCI ernph)'rcuticx irnponere ecnCum, aur (uperccnsu,
r. rUlrlltcm , vel aliud onlls , qlJod regularircr adiici (olcr,& emphyct'uCJ loe.1I1do perpecuo allcnaueric rcm cmphyrcurieam fille C"!lrenlll domini, quùd rune domillus pollit vlIldlcare rem
fic alknJtam:'ll1onlJln crnphyrcufis, ,'olcme domino, fUir rc(olma co Iplo,quod fi ne ron(en(u doml11i fuir .\!rell:l[,l, vr pro bacur /11 d./fl1. ~ftJ. :dt IIIY( emplly/.lmo ex (ola roncrauemione,cr.
iamlj nOIl rdoluereCllr comraétlls,potcfi dominus agcre, & '1indi arc rcm ù,lt.\m 111 cl11phyr~\lfim,Î1 e11lphyreucJ non Itruer pa·
élum, vr pro bat Imol.m d'(.1'0tllll.cu/.!J. ~'rrfic. 'luo turt 1:tI/cm lIgue
f'JIu dumi",~s cOTllr,i 11111111 mi m vm4it,u.ftvd d,ttil in tmphyttufim
a-
Rr 3
fille
.
'
�31s
C.lllHit
1 Q).~.
'fi: Vl1!(:l.
fi'" COl/ftAft d01Jl;J1IAll"c.lI . .)- condu{l. vbi adducit
•
ptUll.U: '" §.
Ifli lle .dlqll.,.C.1:refUm (i ln :om r:H~l:lI cmphy CCurKO n~n dlcc ap'
policum dlfrull1 paŒum,kd etler cmphvrclIfis f.lda hmphorcr,
adidl:o P;t[l:o,quùd cmphytcura pollit vcndcn: don.ne, &. jho
quouis lllodo .1!Jcn.1rC 11\ p rConas Idonca~ & de ~mc non prohl'
blt:!$, nec fulilèt ei prOhlbitlllll Il11pOnCIC ccnlllm, lupcrcclllum , :lUt ahud onus. Illo caCu CÙI11 r roptcr [.lie pJ[tUIn Intdh·
g:nur emphyccur.,' d.n.l f.\Culras vendcndl ,&: <1110l1lS n1(ldo Jhcnandi rem cmphycemicam ,fine t'olll~nlL\ dOll1l1\l , vc probat
Bald.m d.CPO/lllt.fI. Il .&: Sahcer./IJ d.I}". 1<1eo cmplll tClIIa 10cando perpetue rcm cmphytcuticam altlCl fine conlcn(1l do·
mini, non II1cllk .et ll\ commiOlilU , nlC rote n hoc ,alu dOIllI'
nus [cs1 condll[l:orc vlIldlcarc,cùm mb!lfid'a[l:lIll\ comrad,[·
po(itioncm d. [fin. nec concra tcnorem p:l/lorum.Solùm hoc ca·
[u pocent recll1erc imc pra:bnol1l~.
2.0
Sed 1(\:0 calu t (In dominus, vc\ CIUS cllionarills rcclOclldo
iure pra::lanonis (i[ obhg.ltuS locatotl ad annUJI11 merccdcmiJn
cdllonarlo domllli facilè hoc admi{(lrcm:qui;( cùm pcrcdlio1\cm non Gt tr:1l10Jtl1l11 dlfc[l:um dOl11l1llum , [cd lola faculm
Tctinendl iure prxlmonis, &: cc:fllonarius (it alÎ.\ peflona quam
dominus,rc[l:c ln CIllS pcr[ona con!iflerc poocflloc:monLs & co·
dll[l:lOnlS obh bO':uio, & cOl'rcLriol1c~ felldalc.\ inter
cum
,& ra,
.
tronum feudlllltegra: & 1I1d 1111111t1tX l11ancrcnr:Cllm CIUSl'mn·
tione vtLle dominilll11 110n Vlllatllr, vcl con[olldcrurCllmdlle!
ao, nec rc.-Icindatlll' tirulus condu[l:ionis perpcrua- ,& ce {fer ln
IpCO OI111m l'cpugnantl:1. IUllS , qua: Impcdlr domlllum l'cunen·
tcm condu/llOnl\ tltulo roffiJcre.
2.1
Sed ln domll1o dlrcdo t [etll~cncc Illre pra:laclonis cxi\1ima·
rem in loc.nionc perperua, Idem conc1l1d,ndllm,qûod in venditiOllc,vr Colura x:l1ll1:monc: rCl,ucLIC in vt:lldlllOIlC pl' no,libcre·
Il\\' dom1l\us .lloc:/.rIOIll\ & COlldllébonis pcrpctlla:: obligmone:
qUia 11\ conrraébbus,lI1 qlllbus non cadlt propllc prcmlln, Gdo.
Imnus vehr,& pollir rcrinere,d<:bcr Colllere a'tlllnariollcm rCI, VI'
ln donatione VOllllt bf.1n lfin.col. [6 ./1.59 .1.'lI'jic. d;(plliando rrj}or.·
Jeremailler.c.dl/llreempbyl.Ar.~lIm(1Jtod.Ifi.lnvrrfic.6-nt.lIIJr/II••
Ibt,qUIfJ'lfla,~ifi",,,m pralj, 'L'c[ .ejhm.ltlomi rll, 'ffl.r ln allum tranJfirtltr. ahoquin 10cllplct:1.bitl![ domil1llS cLlLn ahena lué1:ura: quomam rctentlone dominicu vtilc domil1lllm vnitllt ipfo lure,&
confohdatuf di! ao, & rccipit primicillam namram , cffici,
turque
C;tuflà ' 03 .G.!:!,.d1:. vnicl.
~ 19
t(,rql1e vnl1ll1 & idcn1 domi ll!l1m , prollt crat :lb Initlo.
Idco ficut (lb inltio non portuOet rCI [ux conu(\ere locaoo &
condué1:io,I.nrCjItC Plgmu.j[dc rrg./IIr.I.quI rml fi..,m.jf. drpofill.l.fJ/tT
rcm.c.dl [ocal.& (ondll{f.l.jiu rnjf.dtCB1lIrAhtn.tmf.lta nec ~x po(\:fa[to,qllando l'cs ucuemt ad Cl1m ca[um,. quo inClperc non poterar:cùm rcs [ua nemulÎ pofEt fcrmre,l. '!JII fil/if! fi .flJf pd. t. l1J
l'e conmlllni.jf.dl fmUI.V,.ban.profd. ideo fi cx po (\fa[l:o r.s dClIcnlat
ad Cllm ca[um à quo non potlli{fcr Il,ClpCre, orlOgUitur k:lIl1tus
ctiam reali s,I.I.jf.1uCNMdm. (rmit.amifl. & ibi gloO. Ideo lOCcHor
nnllam luberct a[l:iollem contraJominUI11:cllll1 ex rali locatloIlC non onatur aé1:io,vr notat Phillp.D·cc. m d.[.nul"f l''gr-UJ. n. 4.
/If ~.1Jolllb".1Eqllllm igitlll' cfl:, vt [alrcmx{1:im3110Ilé l'ci Jo<:acor
rcciplat, nc dommus Clll11 eius ia[l:llr~ locuplecctlll' ,IX in iJmIll
hoc e(\:,lll contr:l[l:ll liuclli,qui dl: locarioni perpCIlI,\! {'milis, Vt
diximus [uprà,""1J:'l f. fJII4 · l.n. J6. & 37. quod don'lI1us reti'
11C11do iure pra::lanoms tencatul'
loluerc condué1:ori a:[hmarioncm/altem rcdlcus alllllli pcrperui,tencc Imo\.m (. PO/Nit. (ol p.in
~'t'rfi('IfWJ I/IX/.I pr.tdl{fa qll,trI pouf!, lin tmpbyfl~ld pqfl,t altm darl
1/1 fI"p/rytcujtm.de [0(.1/0 & conduc1. fic quoque domllllis rennendo
iure pra::latlonls ccncclll' IUrrlcrc iultum pretillm vcndltoti, fi VllllJimo prltio dH1:l'axcl':lt proprcr furpicioncm hyporhecarum,&
fragIlltaccm cuic1ionis, ~ pallonus ab cmrorc odcm viIi prCtlo
rctinllcnr:quia fi parronus nô pollit adigi ad onc.-ra,ficut el11ror il
crcdlcoribus , 1:11té debcc [upplcre lultllm l'ci prctiil,ne in eorum
detrimcl1tullllocupl crctm, VI' eleganrcr lirmat Caro\. Molin. in
(Ol1fICI.P.IYij'm 1 .P.Jrtt,tll.I.§.IJ.gloj[. 5. ntlmer. ~ 8. Nam quottes xql'l[.lrcm dc(iden) narurJ1is ratio aut dubitario iuris morarur,
tllnc lultJs dccrctl res dl: tempcranda, Vt diClt Paulus, III [.In
amfr, ~/I/J. ~ fjIlOIW.jf. dl 'lgU[. IIIr. & qU:ll1do [ubell xquitas 're,TuIL , 1mis commul1is I!ciCllm
rccedere, (.J.d, (Ol/jltt.1n gloJ!.
'lJ/~ &: proLuc pluribm Dcmls I/J d.§. quO/IlS, &: ~udoll. Rom. ",
,on}l. 4L 8. m /rrfnl1lli. IJIIlnlYO '4. & 1 f. Nam &: 1c1lCmJrl Icgllm
dl a!lquld dctrahcl1dlll11 ,quoncs l'CS Id pül1ulat , (. jm. dl
tr411(.,,1.
Hmc fcnrcl1llx 11011l'cfl'agarur, qued dicicl1l', fJ[tum lcgltl111~ t non rctrJLbn, ilc<:t d"lcni.u ad ellm Clll1tn, ~ quo inci- ~2.
pere non pOtcr.1C , (, f,[llIm Icglum(. de rcg't/. II//'IS. !tbr. 6. & t.
/fi amblgulS. §. pmI/o. jf. rod. ll'J1.l rcgu b falllt, quando conrra[l:us vd .,Iia dlf'pollno pnnnpalis, dcucniendo ad ilium
c.l[um
en
�po
c.l\1rr.1103.~XO:.vnica
o(lIm,~
quo incipcrc hauu poecrar,proprcr (UpcrucllIcnrCIll Cl·
fi.lnl rollcrcmr.ncc Pllllè:r dc iure (u bfi (terc : quol1iam cuncean<]l1lm princlp.lli caullj, & lin.di fublJra faél:um Irglllmè: fubti·
frcre non potcfl:,proprcr luns rcpugl1:llln.lm, & corr,ldltbouem:
ideo Ipfo lurcrCtraLtOIrur. <]l1X limit.ltio prob,ll'-lr in l. YW/IIu.§.
fld (/lm dommo.11J JI/If v"bû."vt 'lurm.zdmodllrll alJ,(4 mC/ptre no" p:f
Jim t ,II.' I1urtmanr .."tjf. if jdt/llJf& cam (equunrur ibl Dare.lolj•.
;n fin. & Bald. in J. }Jotdb. vbi (jnguLlriecr dlClt, quùd ca qllxllon
po(fUl1t inltio confl:lcui,proprer iunum rcpugn.lIH1am, fi flltrlllt
conil:irma abfque lepugnalllia,dcl11de fupcrueniac cauRJ. illclu·
dens contradl IOl1cm,& repugnanciam,rollul1tllt ipfo iure,quia
fubfiil:crc ncqucunr, nec permanerc: fetluitll[ hoc Pa.ul.dcCa·
frr.iblHane quoquc limlcationem fcquUlltll[ commllnimDo1l.
poil: Bart.pcr llillm rexe.ml.p/ur,btli.§.&Ji !lacwjf. de vtrb. ohlig.
&Dyn./IJ d.c.j.Jélum ltgitim!:.& Philip.Decius,in d.l.;lI ambiguis.~
J .in z.lUrl/ld/IOnt.n. 3Ifdt rtg.l/tr.~inimo limitarll[ etlam iIIare·
gula per fcriocmcs communicc!, qu:mdo aél:us non fuie perfe.
él:us,& confummatus, &, allte con(ummacioncm exmir illc ca·
fus, à qllO incipcrc non pocerar. quoniam runc recraébrur. lu
cam limic;,r Decius,in tI.l.m IImblgtllS.§.I.in l. .llmitatIOnl.nUmtlOl.
& Dynus,i" d.rfgull/f,élllm legitimè, & in quxil:ionc nofl:ra qubd
caflls fupcrucl11cns comradicat & rcpllgncc aél:lI i Icgitimè aevedicer ge!lo,hoc eil: locationi pel'pctlla:,làris probacur cx hii qu:
fuprà dIXi01US.
Dicec aliql1i~ nonne ius pl'a:I:lt1onis ccifum ,cil: illud idem,
quod habcbac dominus?ClIr 19itllr opcr:ltur diucr(u1U cffcll:um
1. 3 in pcrfona <'omilll, quàm CillS cclIionariJ ? Ego admmo telfe
idem ius prxlarionis ln perfona "trI11(qllC , /3(. cJl1(dcm poeentlt,
vutlltlS & effcél:us:fcd nego rellnlonem dominiorum clIC ded'·
(cncia, :\lIr cffelhl iuns pra:bnollls : cum liac vi arrraéliua dlrcai
domllliJ quod per cellionem minime fl\lr craOJtllm, vr flurprobarum rUpd,(IIUffi 1 oO.tjlt.fjJ. / .".2, 9 .i" vtrficneqroptcrtll, (f(. vbi
fuliùs de hoc effcélu vidcre poreris.
1.4
Sllmlircr non obil:ar,quùd t parronlls,rccincns iure pra:1auonis,(ubrogacur in locurn & obligarioni:! C1US,:' quo rcrraxir, qnoad omnia in obligarione exprc(fa, allt mcire COllCcnra , ve voluit
Molin.;'1 co"jim .PaT/fin I.pam, Il!.J.§. 1 J.gl. 5.Q""jJ. 5.11.17. crgo
cric obligatlls locarori ad mcrccdcm in obh!5atiolle exprclfam,
ad
Caul1à 103. ~a:il:. vnic2.
31 J
ad quam cOllduél:or priùs erac obligaeus:nam & in rccraél:u COll·
(anguinir;!ti5,qui cil: retraélui 1100:ro feudali limilis , confanglllneus rcrrahcns cil: loco emtons, & fubinccac in omnibus CIUI 0bligationcm,& condltioncm.
Huic argllmCnto rcfpondeo, neg:mdo fllbrogarioncm:& ho
rriplici rarionc.Priml,quia, vc dixi fupril, tadm; qtl.tjJ.n.l.l.Tcrcncionc faéla à domino,conliflere ncquic obilgacio : crgo (ubrogacio cfl: impofsibihs , cÙ11lno clltis nulla: finr quailcaccs. cClinda,
<]uoniam rcrraél:us tClIdJhs vel cmphyccuricus, nou cO: fllbro !,~
rorius vcl traOacorius ,(cd dif1raél:orius & rcfciflorius,& lie vell
ditio vclloC3eio perpctua non rCOlnsfertur, (cd difl:rahitllr , & refoluicur, nec ius cmcoris vcl condlléloris cransfundltLle in p,mo
lIum domillum , fed parronus hac rcrcnrione, im fUllffi p1'l11l1'
tillum & alltJqllum recupcrat, & ad illud reucnirur , ve nOlll11i·
nùs fubriJj[cc,quàm clcganrcr docer Carol. Moiln.lw confoct. p,/rifi" J .p,me tit.I.§ .I].gl. 5.in 6.qll.n. JJ. poll: Bald. qui hoc prxfèu·
(erar,ùtl.Ji 1rIJrÎlIIJ.C dt inojf.teJlam. qua: pra:larilla rcfcimo lë LI rc(olucio minimè iingic rcrro, (cd vr ex lIunc vcndmoncm aur 10catiollem rccraél:ac, vc probat Molin. i" tadtll/ glolf. 5,".l4.
T crtia ratio, quia dominus t rcrincndo iurc pra:larionis,non 2. 5
habcr rem camqllam de nouo acquifiram rir.cmriol11s vcl conduéliollis nec ex illo rirulo polIider , fcd illam habcr & pollidcc
ritnlo fcudali & canquam recuperaram &l rcnnicam) ae conÎolidatam prifl:ina: fua: cau{fa:,& anciqux n:aurx iure fui feudi ,& ex
concelIionccmphyceucicaria, vel fubfclldali, fub hoc ollcre reuerlionis & prxlationis fall:a. I«ko non fubrogaruc nec pomder
rirulo cmeionis vcl codllél:ionis,quo pollidebac is,à quo retr:lX1l.
alioquin lion rcfoluerenCLlr hypochcca: , vcl fcruiruccs impolitx,
quas certum cil: rcfolui, quando iure feudi rerincrut ,l./ex 't'fffi!,ali.ff.de pigmr. fecus li ritulo emrionis ve\ alio, ramqllam quili.
bcr extraneus , illa polIidcar.refcrc iudicatum Guido Papa: dm!
Dtlp"i".". 575 .Iacob.de Sanél:.Georgio,i" trllBa/uftlld~r.m vfrbo,
'Jill 'INultm ;nutjftti pr.tjl.lur.f"eI. col. ,If. vtr[ iUm 'l,lofro dt pHler" '1.
& fuliùs probac Carol. Molin.in confuee. Parj[ i" 1. pm(, fif.I.§ .
IJ.gloff f .in. y.qul'.IJ.16.
Scd replicloic t ahquis : c:rgo nec cellionariu$ rcr11lcndo iure
peçlarioms,erit obligaru510earori,fi rc:traélus fcudalis fit refcifT'o.
cius & refolucorius c:mrionis , Vt diél:um eft , quia licut dominus
rctinendo iure prz)arlonis refcindit venditioncm, vellocatio·
S$
Ilefi
l"
�312.
C.lulra t 0 3 .~xfl:.vllica.
nel11, Vt reellpcrcr 'iure feudl : ira & cius ecffionarius , cùm vraNr
eOdC111Iltre.Re::[pondco quoad prxlarione::m & porefl:arem przI:Hiua111,qu:t dominus prxferrur cmrori ,ae e::tlam con[anguineo
volcmi rerrahcre iure proximitatis , nu11a pror[us dtffcrcncia cO:
ime::r dotn1l1um dircél:lIm & eius ceffion:mum , cùm codem iIJ.,
rc veamur,(ë d qlload alios iuris cffcél:us,qui re[ultam & Cequun[\11' acqulfi tionc ime pl xiJnonis faél:a , lon ga cfl: dlffercmia quia
cclliol1.11 ius rcrincndo illre prxbrionis habetUl' loco emrotis, &
11011 d lCcrcpar ln u110 J vero cmrore, & 110UO emphyrcuta, & finuits dl: conCallguillco terrabenn lure:: proximiraris,qlloniam retell ionc ccllionarij nOI1 vniwr.am COIl(oltdarllf liCiie domillium
Cllm cltn:êto,fcd Ceor[um pollidc:rur, dlUinél:um & Ccparatumà
te parronara.Mc:mo non reroluir bypolhccas,nec polTidcrtitulo
t':ud.\Jt & ex cOllce[slOue anttqu.:l feudl, (l"Gnouo tirulo acquili.
tiOllis,tamql1am C111tOr,& eXtr ,111eus ql11!tbcr.
~od ri dom mus renncndo iure prxlanonis noltt vnire, aU!
JI1corporare patronarul, red vclir repararlm l11 am rcm habcrc&
pollidere ab ipro patronaru, an ifl:o ca[u ius prxlariol1ls operemrclfctlum Ilium refl:irurol'lutn prima: Cux eaulfa:? Pendet hoce
k 7 quxfl:lo ab alia , vtt Ù111 t vafallus rcncatur v1l1re & incorporare
Cubfcl1da,~cqllilica IlIre prxlacionis,quia li 110n vmamur proculdublo Ilon operacur ilium eftèél:um.
In qua qua:fl:ione Doél:ores communitcr concludunr, curn
tcneri.cùm fauore rcumonis & con(olidationis lUS pra:latioms
introduél:um Ut,& cocelfum à Icge, nec pomr idem elfe vafailul
& fllblla(allus reCpeél:u ciu(dcm parra1l1, alioqu111 vnus & idem
dllt vafallus & CubuaCallus rui ipfius, & c€lllfl1nderctur ordo
cltcnrelx,& extrema eiurdem corrcbrtonis cadcrcnr in eodcm
(ubldro,qllocl dl: Impo(siblle ,1. rranlllJ. ,b" lion PO/filll/ prClodrm
''j''' J cumdem obltg~lIjf.drfdw1f.I.Sl/clJ/lm. §. adlfloff.dr[olfll./.
arb'lOrt. cde pac7/J.in quam CcDtennam videtur ire Carol.Moh.m
ri ~ 1 j.'" ,.gl~ffin 1 FJII ..Jl.TI.68. vbl tmél:at h IIC qu:d1ionem,&
lh.lingu't, aur Cubfeudum pcruenir .Id immcdiatum patrollurn
lun: flud.Ih,& (jc virrutc illlita,& inha:renrc fcudB prinCipali,&
rune lion porell illlld ccnere [corCum & Ccpal'arum, !èd tenctur
vnirc & IIIt'undcre eum fcudo princlpalt, cuius fauore& ad v·
1l1cndu m cldcm mCllra: rcrcnrto lure prxiariollls eOllccditu r. aut
vero pcrucllic ad pacrollllm iure donarillnl s , Icgati, vel volumana: CllltlOIlIS,allC alt.!s ramquam ~d qucmltbcr pflllarum: & tune
potell
1ft
Cautra/03 ~re(l:.vnica
F.l
potdl: rcm illam CcorCum habere, & non tencrur vnire aut incorporare patronacui:quia rune habcr illam & pollidCt, non ranqllam patrorms, nec iure feudi, {cd tanqu~m quiltbctcxrraneu s,
& ex ticulo acquilitionis noua;.
Et quamuis Molina:lls ln cadrm 'ffl ..jl./J .11.69. fit in noua Oplniolle, vt dominus non cogatur vnire,léd polTir reparatim po 1Iidtee, qual1do res dominal15 & res CerUlens hoc c(l: fcudum ~
Cubfclldam confi(l:l111t in dluerlis rcbus Ccparacis & di(l:lnébs, C.l
poti[simùm ratione, quiaqualicares & [daciollcs fClIdalcs magis [une reales, qUJm perronalcs ,&rcs ipfas & nOI1 perronas
afficiunr. quia feuda in Gallia rune patrimoillaha & hbera, IWC
fcudalibus con[lIerudll1ibus vel con!btucionibus afTèlla. rdeo fieut de ca:tcns patrimoni::libus , hbera dt dirpol1en tb ,pro arbltrio, voJunras,l.ncmo exltrUJ. C. de !J,d.tu. t. in rr ;1Ml}d.lf~. C. m.wJar. Ira parrol1o de feudalibus dirponcndi non dcbet dlè coaréhra facult~s. Idcm volult ipCe in eade11l gloJf. 1. in 1'1"4'.nl//II-3".
Tamcn non puro reel"de::ndum à communl (cneemia,propter rarioncs Molinçi qui.! co ipCo,quoddominus retillet illte prxbnonis,imc:lligirur velle vnire, & incorporare parronarui/llec dl nenecclfaria :Ilia vollllltatis declarario, cùm aél:l1s iIle reccnrionis
iure pra:larioni~ lit ordjnarus ad vniendum, & con{olidalldul11
vtile dom;nium diroél:o, & hac de G\Uilà inrroduêtus. Merico tex Colo aél:u rccc:ncionis colligicur volumas vnienpi & in- 28
corporandi patronarlfi : q Llia, qui vllic anceecdens, 'l1cclhgirur
etiam velle Omllc conrcqucn s, ad ql10d ameccdms fUIr ordl11~
tll{ll : Vt Ilot. Bald. in 1. ùMrbi/..lm. ff. decO/Id/El. md.b. & uloi[
ibi, ill '/.'crbn vidm. & l"tlam gloil: ml.•Id rrm mott/ml. 111"'/.·,rbo,Yt'éfè. /1/jill. p~r ceXt. 111 1. (1'1/ p"Cl/rd/om" d.lI. & 1. fjll'I"Oprio. §. m11l ql/.mIN'. ff. dc procur.,t. faclr cCXr. /il t. or./I'o. fl de
fPonf,l. Et cri.IITI (j t cO:'1darloncs felld.lles cGènc lmgl s reales 19
ql1àm pcrCol1alcs,rrollt exi!l:lmat JpCe Molin./n d.fOCd rJ1l1cn non
polfenc. et1<\ll1 pro dl1lerlis!cbllS dl(l:inél:is c' (cp,Hans, onlillere in eadem pc:rConaJed confundercmllr,d,!..I''/.'II!rN!.jf.ji 7.JfoifJ'.
ptt 6-1.'"111 /1/ ji",do.m pymr.ff.d,· Ulr· d~t.Nam & (eruitus rcabs ntlbca, in alJeno fLlndo conllituca,quamUls Gt mCl'è reahs, ramen
cxtingllltL1r Ibrim , ql10d domllHum rei Ccruientis prrucnir
ad domil1llll11 feudi dominantis & confunduncur rel.aienes , ql1amuis linr rcal s, & 111 [ep:tratis rebus conlifl:anr. quoniam dominium illarttm rctLlm ) pcruenir ad candcm PClCO-
Ss
1.
lI~m ,
�314
C.lU(fJ. lo).~a:f\:.vl1ica.
111111\,fiquidem res [ua ncmllli porelt !eruirc, Un rt "'1Jm.Jf.tltfil
lût. '!Jrh. pr~d. l. lm pf~di~.jf Je flr#it. rume. pr~d.
3 0 Er rarioncmtlllam Molinc;i,quOdfcuda fine redalla infiarpa. rrimonioruln,refrchendir Andr. Tiraq. m t,,,,7AfW de rtlfl{lUC/n.
urlionalt ,§. 3.!JOJ/. I .1I.l ";nj".~r. rario etiamfi po{fct vera fub·
fif\:crc,ramen non proccdercr in rcbus cmphyreucicariis,dequibus nunc qua:(bo cft/cd [olùm in fcudis , quortl nulla ccrra forma , aur decerllllnara n:!tuta lure ciuili data eft:ldco vr a1ia pattimOIll.!lla tr.lél:antur, quia con[ucrudines feudalcs vr plurimùm
Glilli non rccipiullt. Sc:d in rcbus cm ph yccuticis,cf\: ccrra forma
eonrraaus ,ae n:\rura iuns cmphyreurici, <!e iurc ciuili dercrmJll.lca,(ecundùm quam decldl po{1ùnt, & determinari cmphr'
rcurica: qu.\:fliones , quod 110n dl: in feu dis , cùm illa ius elulle
no n cognofc.lt.
Scd quolll.lm de 1LIre pra:latlOnis nobis fcrmo eft, non inutile
cric,ncc pror(us aliel1u l qua:ll:ionc noll:ra hoc IOCO-Otmcr qll~
rcrc , an rCHaél:lI s feudalis , vc:1 cmphytcllcicarius , quo no{hatcs
I I vtulltl1r,!i r ius t pra:larionis legalc,de quo in d.ljn.C. dt lUI/lm·
aUl q ui d diucrrum ab 1110.
Dubilt f:tcir,qui:t ius rerraél:us fCl1dalis,ve\ cmphyreuticarija
plld 110S non vidcrllr fimile iuri pra:llltionis, quod diél:a!cx lin.
d ar domino:qui.l ho c orirur Il:arim ,quod emphyreur:t prreparat
[e ad vcndédil,& dl 111 aélu anecqua véditio céicludatur & nat,&:
pcrfeéb védttiolle ampliùs non cil: locus iuri pra:\anonis (cd co·
mi{1o,qu:i.dovédlrio fuit faaa Irrcquifito dno.!iquidéemphyteu.
rol volés vcndelc,renctllr ex di[po( d./fi.priu[qua vendar,dcDun.
clare dutnin o,qu:lllltlln pretium accipere potell: ab alio volente
cmcre,prxlJrul us doml nlll11 .1i vclir idem prcrill (oluere ,&' ciUI
refpon(ullI,& con{cn(ulII cxpccbre dcber pcr duos mé(cs: quod
fi h.1:c f~ccrc oll1ifcm ,& ven1lderir,cadlr à iure (ua, adco quàd
dmpllù~ non Aglrur de pr.rbnonc , (cd de ciimillo.Scd lUS nonll
Icn.lél:u" lÎue fcud.llls,fiuc cmpbrcmlc:trJ), dl: in oppo(jril ,qu~
no omur,qtl:lll1dJU vendirioer\: ill ficri ,lcd r:lI1rl! e2 pcrfclb'ncc
JI) hoc rerra\.1u Id agitur, vt dominus (ub JIlItIU conrraâus prxfcr:ltu r(ururo emrOIl , (cd vt auocer rem ~ vero emtore,cumquc
coglt ad libl dmmrclldum pro codem prCflo. & fic Illllll:ud re
traél:m apud IlOS non crte lUS perronalc !implicis prxlarionis ln
re véndéda ,de quo loqtllcur ccxr. In d.lf. {ed magis ius h~a!c Juocandi , & rctrahcud i rem veri: v <"ndir~m , & fic proprîè magll
r'·)·I.
•
cft
Cau (fa 10 J. Q!,!.xn. vnica.
p. 5
c:ft lUS redemtionis pcr pr:tdléla, quàm fimplex ius przlanonis
Carolll! Molin.[ummi & acuriffimi ingeni) Doél:or, in Gmili .
hoc ell:,in con[uetudine Pari!icnli,rribuétc ius prçlarioni ~,quam
incerpretatur,tit.I.§. r 3.in g/~Jf.,.n.z4.& num.Z].mouct hic quxfiionem,&: concludit, neque ellè ius fimplcx prxlationis, ncque
propriè ms ~edemtionis, Ccd aliud [peciale ius inrroduél:um per
confllcrudinem illam,accedens magis iuri prc;lationis,quam iu·
ri redemrionis .
Ego faluo [cmper mc:!iùs fentiétis iudicio cxHbmo ills noll:rû
pr:da~ionis elfe i\lud ip[ummet,de quo loquitur Uxt. in d.lj.C.de
tmphit.nec elfc aliud ius [peeiale, aur diller(um ab illo .quonia de
iure communi,quo Prouincia nolha regitur,non reperitur aliud
ius prxlationis pro rebus cmphyteuricariis,ncquc lege munielpali,ll:aturo, ve\ confuerudine apud nos fuit aliud introduél:utl1
Non obll:ar,quod ius pra:lationis d.lfn. cil: legale, prouenicns
cx legis (ola diCpo!irione, ficur & rctrallus confanguiniratls orl
rur CX [ola Il:aruti di(po{icione, [cd re[raallS fcudalis vel emphyteuticarius apud nos oritur ex conuentione,hoe cil: ex eonceffione fubfcudi, vcl iutis emphyteurici.qux more noll:ro fit ad habédum,tcnendum, pollidendum, donandum, vendendum, pcrmutandum, & alio quouis titulo alienandum {inc conCen(u domil11,
in qua[cunquc per(onas idonus,& de iure non prohibJtas: (alllO
[empee & reteneo parrono concedcnri, dircél:o dominio, & iure
przlationis, &c. &: fic apud nos ius pra:lationis oricur ex ip[o
reaél:uemphyrcurico, in quo nuneupatim ius prr.lationis cil: excep tu m,&: re[eruatum ipfi domino conccdenri,idco dl €Onllenrionalc & non lcgalc , &: fic ell: aliud , quàm fit iIlud de quo in d.
co·
Itgjn.
~i.lllL1ic argumcnro rcCpondctur:ius t prxlationis d.l.f.cllè J ~
mcrè legale,procedcns ex cOD!l:icutionc d.l.ft. qua: dat formam
&' naturolm conrraél:ui cmph )'tcutico, Il:acucns ius hoc pr:d:lrionis, ncc re(enlario domtn!) eum iure pr:z:larionis faél:a in ip(o co·
[ralla cmfh ytclltico,rollit co nfllcutlOnCI11 d. l.ft. Ccd poriùs corroborar:cum lUS pra:lationis,quod rc(cruarur,non orÏJrur ex Ipro
faél:o ,hoc dl: conrraél:uJcd (X dl(7.1. Jin. nifi dieam us proprcr tllam rc[cru.Hionem tn cOlmaél:u cmphytcurico faél:am ius ho c
przlationis mlxram habcrc lI:J.cural11 , V[ potcmiam prxlatiuam
rerrahcndi, vel rctinendi acoipiat À J.I.ft. qUOl: hanc tribuie faeulrarcm dOl11ino:Ccd qUI!/. hxe fJeultas c:xprdsè, li c:xprimatur, aue
Ss J
non
�326
C au(f. I 03. ~a:fr.vnlca.
non cxprclr.~ tacit~ (cmpcr inell: cOl1cclIioni emphyreunean:r,
cùm hoc lit de natura contraaus emphytcurici, vr probacrexun
J.I. fn. il1 princ. ideo ob lunc particlpationem, quamhabcr eum
IpCa cOl1ucnrione feudali vtl cmphytcllticaria, dicirur haberc
mixram naturam. ~oni al11 li e{[et merè legale, IllI11am haberct
parriciparionem,vcl mixmram cum ip(a concelIione,fieue l'CIra'
aus conCangu lllieaeis,qui ell: mcrè legalis , millam habce pamei.
pleioncllI, vcl cOl11l11unionem cum conll,cnrione : cùm il1Ccr cm·
torem & co nf.:tnguineum retrahenrem nultul11 vnquam circa
hoc fuerit gdtum ncgotium, Ced (ola conCueeudinc aut (taeuti
auehoriracc fiat reerall:us, Vt in limih hoc cleganrer docee Carol.
Molin.d.lIt. 1 .dffi/ldû.§. 1 3.in epitome prim .. gloffi.I1/1m.l.
SI\11iliecr 110n obfl:ae,quod dlccbarnus ius fimplex prxlarianis,
de quo in d.l.f. habcre locum, & oriri dunraxat ante vendmol1em faébm:rcrrall:um vero feudalem,ve1 cmphytcucicaciu vendmonc demum pcrfcll:a. quia reCpondeo , pcr re(eruarionem
iuns pra:latlonis expre(sè fall:am in concclIione (ubfeudal!,
vd emphyteutlcaria, domll1 u\11 libi cOI1(erua(fe illx(um & Ince.
grum ip(um ius pra:lauonis,n Icge datllm: cùm illa re(eruauout
proecfbrio con[e ruaroria iuris, vr pluribus probat laf.I11/.flow/1llm•. §.morlt.col.fn. Il. 4.ff.de oper. nou. ",mc.per J.debitor. §.fiqllism
vmdlllone.ibl,1Ji(ifolila CIIJ1fa fil; pig/lortÏ conJcnflritff.'lllih.mod.pign.
veto krpotb.foJuit. 6- C. CIIm lo»gll.ibi, fotllo & yrfcrUlllo vmufcui.flJul
prOl/ùtcllf priuileglo. 6 3.dtfl-ÎlJél.&,e.foIHo,9.qll,('ft.; .lmo proprer hanc
re[cruarioncm inrdllgitur vendloio [ub[cqucn5 faéta fub condi.
cione, !Ï crommus Jlolucrir rerinilfc iur~ prœlationis, a~co quod
volenre; domino rcri llcte OlJ nef< it, & ip(o iurc rofoluirllf vend!·
t!o,& haberur pro non Lléta, vt volui[ 111 fi nl1l1 Bald.ifll. f. WH
c.de rdic7.D/U,wdr. toI!. vbi dICI[, li IlIdex mlrrat allqucm JO por{elIioncm prJ!dlj, (aluo iure leg)[jJ;l1l po (fcllèms , quod illa verba,
(aluo ItJrcJlabem vim condirl0ll1~, ada':' yI' fi alllls IcgICimè pof·
lidear, rni(sJO in polfe(siollem rc(olu3Cl1 r ip(o lurc, & habcatu1
Fro non faéta. lnell: enim htJic vendirlolll t:clta condiCio ilia. u·
eut & paétum addilboni~ in dlem illcfl: Ip(O lure vendicioni all[
loc:tnoni rcru m fi[caliu\11,I.LIIClJU.§jl1.ff. ad mllniClpl/tem. & pro'
bauimus (u pc:riùs catiffa 1 Ol.qtl.tjf.vl1tcII.Mericè vcndcndi & aHc·
nandl finc cou[cnfu dOlllÎlH liccnria conce{[a 11 domlDo ipfi cmphyeeur~,~ec ip(;l venqieio (ubfçquuta(eum rcColuatur recinente dOlll,ino IUre prœlarionis)noll ill;)pedit di[po{irionem d.I.f. [ed
Alon
Cau(fa 10,. ~xO:. vnica.
317
,l'IOn obll:amc vcnditionc, tanqualll ip(o iure re(olura, poreO: dominus rotincre,iuxra diCpofirionem d./fin.quia vcndirio,volcnre
dOlnino rctincre, babctur pro non faéta, vt non pra:O:er vll um
Impedimcntul11 retenrioni pra:diétœ.
Si autem quxras , ,quarc tapl1d nos rcrraaus cmphyrcueica· 3 3
dus Cit necdfarius,eùm de iure corn muni (cripro,quo Prouincia
h:rc regicur ,nulll1s {ir rcrraaus emphyteuricarius,vcl feudaILs,fed
ius C61ùm pra:brionis,quo res rerinecur,ve! magis propriè loquédo rcdimicur , (cu recuperarur rcfl:icuto pretio , vr rcucrrarur ad
(uam primam cau(fam & rccipiac primieiuam naruram , & ami·
quum (ullm fl:.lcum ac conditionern,quam habebac quando fuit
daea in emphytcufin...
Ego f.~luo mehori ludicio exiUirno hanc clfe apud 110S cau((am. quoniarn v~ diximus in concefsionibus emphyrcllCeos, (cu
in inuefl:icuris cmphyrcmicis permi(furn cfl: empbyccucis fine
con(cn(u domini vendcre,pcrmurarc,donarc & alio quoUls ritu10 alienJre mcliorariones (uas, in qlla(cunquc per(Ol\lS idon~as,
& de iute nOD p rot.ibir~s: f.'l luo tamen & reeeneo eonccdcuci dircéto dominio,& iute pl'x lacio11is ,commi[si, de(amparacionis ,
lit. alio quouis iure dominico. vnde emphyceuca impune poccO: .J
& fine commi(si mctll vendere 6(. quouis :llio cirulo alienarc,ltrequifiro domino. Scd quoniam dominus donando hauc liccn·
riam,cxpreiIè fibi reCeruauit dominium, & faculrarem rccinendi
iure pra:lacionis , alils non daturus, nec conce(furus hanc liccnriam alienandi fine eius con(en(u : ideo per hanc refcm ario11cm
dominus con[eruallit ius pra:larionis,Hegc dacum fibi,ince grum
& il!a:rllm, vr diximus (upcriùs, VI' porsit vcnditione non obO:anrc l'cci ncre, & vri iure (uo pra:lationis, quali (ublaca & reroluca
cm rio ne , qua: vldebolrur rcrencioni pra:O:are irnpcdirnencllm.
'.un c(fee Jnlqllum, pcr hanc liccnciam dominum fraudan iure
fuo pra:LJnonls , qllod I1llncllparim fibi in conce(sionc rc(crualIir.S<:d <111Î.1 pcrfeét.l védiCionc, (ummo !Ure no poeerae rcell1crc
IlIre pr.d.Hionl , rallt]lIJm ex rincta & Cublata rctelltlO!le fcudali
Ip(a vcndmollc, vt dlctl\n1 efl: , cadcm xqulrare, qua Prxror 10troduxlt rCnH'dllll11 rc(cll1dcns, ve (ûblaro impedimcnro pra:lènprionis, vcl allo , excinéta :létio ecuilllfcar, & r'O:lruatur
t."b iJnf"~m.§ fitlfJlI6t1 fmpliC/ter·ff lX 1Mb. w1f. m,/I.r. &. Ibi not.
BJre. 11· 9. & (L l'IbcllCes ('o mmllnircr,& II/ §,mrfit!.mjfit.de n[f. vbi
!a( coi. 1.. 1;. 8.9. ér 1 O.lr:! & npud nos , per rcrraétum rc(o]lIitur
vendi
�Caulf" I03.~XO:.Vl1lCl .
vc ndicio,& alicn:\tio, vt retentio iure pra:lationis(qux videbdtUt
vcndloonc cxtinéh) impedlmenco Cublato,rc[ufeitarctur, & tc·
mmlr, .lt.Siquidcm dommus retralhc vendirioll~m ipCam ,rcn·
nenuo iurc pr:dJ.tionis, illamquc dilfoluir vt ampliùs non porli!
libl fa ccrc impedm\entum vel pra:iudieium.
Sed in ecCsion:uio domini putarcm rctrattum nllgis.elfc
rr:tnll.lcorium,quàm reColucorium, aucrcCcitrorium: ideo tcrnc·
dlu m rcCcindens , hoeclt rc(oluriollcm ipCius venditionis,no elfe
tune llcccifarium. Nam idco rctraél:us domini ca rcfellfotius.
vcl di[lnél:orius , & non rranllacorius : qUIa li transferret lUS
cmroris in dominum , & euIU Cubrogarcc m loeum emtoril,
non pofièc dominus rcril1en<!:l iure pra:lariollls , poilidctciurc
fcudl , & eonfolidare vrilc dommium eum direél:o : (cd poffidc·
rct eodem rirulo cmtionis ,quo cmror ( à qUQ retr:1xit ) priùs
potlidcbar. ideo tanqu:1m quilibct extrancus , non rcfolue·
rct hyporhccas & (eruitutes lmpaliritias. ideo necelfe fuit,vt
retemio domini hos pofièr openri effcfrus, vendltionem tan·
quam impcdimelltum priùs toI Li • & per huiuCmodi recralhun
diarahi,& re(cindi, vt rerencio:1d vniédum ordin:1ta à lege.fullm
proprium & n:lturalem elfefrum Cottiri poffit. ~z mie ccfUt
tn eeffiollario,quia direél:um dorninium,ex cuius vi amattiuant
vnio & conColidario , in cum pcr ceffionem non fuit tranOarum,
(ed (olum ius Cimplcx pc:dationis, quod ll:aturo Prouineia: foau
dt ecffibilddco ecffionarius rctinendo 110n potclt vnire &'00'
folidare vtile dominiu dlreél:o, nec potlidere iure feudi, fcd illud
potlidet feor(um,r:lnquam dl{hnfrum &(epaucum à re patronl'
(a,& tirulo emtioms, quo is, à quo rcrraxlt, poffidebac. Nccdif.
(.re p~r à vcro emtore,ni(i in prxlarione,quam (olam eonfcquitur
pe r cetlionem:ideo rcmedium re(cindens ,hoc dl: rc{olmio ven·
d lOom s,& iIlius rctrafutlo,illi 11011 cre neeefiàrium.Jut vule.me·
non rc(e111dit , Ced quçmadmodum rctuél:us proxlmiram
przfcrr co(an guineum excr:mco emron, & euro Cllbrogat inClUS
loeum, rransfercndo in cum ius & oblig3t1oncm emroris: ita&
retraa:us cmphyteutiearius, in eeffionanum. Nam cellionarius,
excepra faeulratc prxlationis,qua prrlcHi debet omnibus, quib us ipfe dommus elfet prxferédus. no dlffcrt ab extranco emtore,& vero emphytcura.ninurum fi recrafrus in eetlionario nOD fit
refeliforius,{ed tranOarorius • ql1amuis in domino fic refeiJfonus
& rcColutorius tltuli emcionis. Nam rctcntio feud.!.lis ad vnien;18
mo
duro
Call1fa 1 0 4.
J! '>
dllm dc/tin:lca,& proprer quam rctraél:usc/t rcfcinonuS, 11011 co·
perir eetlionario/cd prxlatio t,llJtùm,ad cffcétum, vr pra:fcr,\wr
his omnibus, quibus dominus de iure prxfcrcur. &ClU~ r~rcnrlO
in cffcél:u ndlll ahud clt,qu~m fubrogatio in !oeum & obhgat.o.
ncm emtoris. Prxf~rtur cnim emton, & Cllb1l1rrat pcr rcrraétu m
cius !oeum & obligarionem,perinck arque eon(angulllcu s in retraétl1 proximiraris, cui IÏmd.s dl: ectlionarillS in omlll bll s , pra:rerqll:lm in pra:l~tlone,quia dli pra!fcrtm:vr fuCiùs diximu 5 fup LI
{411Ft 100. itt 1. 'lité! . E/t cnim retentio ccflionariJ llnp ro p nJ &
abuCiua,quoad alIos ol11nes CffCfrllS rercnrionis feudah s, prxrnquam ad dFcél:um pra!tèrel1t1x, & pra:lariol1is:idco 110n rc(c lIl on
vendirioncm,{'cd rra:fert cctlionarium ycnd.rori , & lùbrogar 111
cius loeum.mcriro dl: rranflaroria: QllJII1U\S III dQ III ino fit rclè d
(oria,& rituli rc(olmoria:vt diéluill cil:.
C A VS S A
r04.
ACOBVS Sauinus, Rolin m Lrigius,
& Banholoma:us Peg nwus , Inognes
latrones, ElGaru11l Brun il1 lll , :\Il1lon x
rnilitaris pecllniam regio <]uxlruri ferentern .publica in Vil I.ucnrer ado riurur,& vi opprimunt, cd i(tjuCvulneraturncxan gucrn & têlIîirnorCllUm dimicmnr, & llumm l'
pervim :t'bl:ttis dircedllnr. Huius cri minis in <] lll{l t1C;!1· :\.
1l1unicipali magi {lrJ[u f.l a J, in cui crs tCrritOi io :taIt) &
llOC[lcin us fueraccom mi illllll ,realis ciucio lcu COI pOliS
appreh nGo in I:Hrol1 e~ IllJgifh:uu s drcrero dcccrr.lrur.
SJuin us decreti hlll us ;W dl0r1tatc com prdlcn[u5,dum in
C.lrccrem 1re reelll.1 t, tu11l1l 1tLl ob 111 ne rém exciraro, Ole
GuiIJell11l C b:thtardi, MJrr hxi, IOlnnls, & Chnllopbori
Murri, Stephan1 Doni ni, IJnnis Maij , Ioanis Tuffw ,
Henricl Caladi , & :tllOrum, manibus f.l111iltx 1l1t1tcis VI
erip itur & exirni tur ~amob re rn cauOJ ha..'C ;td CUli.ln1
(ql1od .1J du s iurifdié,[lOnc m f ertincret ) euocm , 1 ;'t\ is
Tt
cIra
�c.l\1J1\ 1ù; ~,dl: l' lIC~.
CH.HID nI Il III ho Je\..CrllitllLSCc! cùm pl..r(on.t1w:cnec
hl nec tilt l'pl' hcndl pol1ènt, clogiis pubbw le trIl11s e·
li \..tl~ pw morc 3eCl!r!1tl, cùrn lLu eopilm non f.lcm m,
Ci ill1Cll pcc crr:modioa ,relbumque repetltÎonelu com·
pt:rltllll cil 11 Ibltul11. 1taq le S.luinus,EnglUs, ae Pcgnc.
tius ob ItJ\Jgnc ft lnuspCrperlJtllll1, Val~fi.l de latroni·
bus k;( IJt.l, Ircfto r'!rU: lU d.lmnl11tUr, vr malleoco·
tfJl..tl S crunbu ,,' br.lchl!s,ruproqllc {lomacho,&corpo.
nbus cOlUm Vl111S r rx Illpcrpo{im, aql1J & Igni inter·
dlC:lntllf Chancard us ;,utcm, Morreus, Dnninus, & Mar·
tl11l1S, (1',lOrum 01 t Sallll1US maxim2 <:ualèrJt, eapaellli.
llutllcmiglO d<:ccnllll, ,!a11111.111tUr J.:tCrl ob :rtalclll,&
;lcinons l~l1CrJnttllll, 111 anllLII1l ex JJ.l c iufli [unt. (éd
de muldlwmconJclllnatlOnccc.t.1t1ll1l cil, anqui(que
pro [ UJ culpa fingulad!1l : an vero ol11ncs,qUl a:qualu(r
cl Ilqllcr:\l1t eJdcm mulél:a vnà damn:tndi e{fcnc & àfin·
~ lis 1l11olillum exig
nda,lta Vt VIlO [olucmc ail) libecen·
c •
t ,1. poll1ollgam dl1ccptauoncm l11aiori calculo pbcuir
1ent<:ntÎl Baltoli ' , vt cos l11ulaa cûniungat,quos deliûi
x qu.llit.ls complexa dl:fed vnius [olucio alios canquam
carreos hbcrat a iudicati execmione b, [olmi reperltlonc
1',0 parte eorreorum Calua, & [oluemi fcmpcr rc[eruata',
j IO fillntiatutn die LO.Februarij,AnnoI579'
·l anno 1583. SaU1l1us mtlltan Ilunu comprehenrus
111 .lft:.crcm duél:us,lltecrlll\inis à prç{èntc rcpcrica,com·
penoquc crimwc,pœlla ciuL~jem kgl~ V.11di~ Jamnatur,
Il~ .[Ici 1- c[ura & br.ldJl,HUmpendusvlI1':'tUl tl.ldilUr&
CL.tl1 0 !.nglu" & Pt gnenus pCI (0 I1J t1 , vr la, irante', di·
1 III r ,!Hur 2 Dcccmbri, eOdCll1.111l10.
3' 0
~
:\
. h
J![ III 1 h 01 ~ Il''' Il !{ 0 lIt h:; Corl1d .•I..:
llJ,
'. ;n lI! \. t.d publ "', 11 l li 1'!'Jr s J Jo li pCI ~u\ ru t.. \,1.
t
ICI II". ur
U oS.: 1111
Jil Rllt.!l
Ihp lllt rfii:d""to
s r",l{
C:mllà 104· ~a'!1:. vnica
; 5l
--------------------SYMMARIA
.Q.fAESTIONIS
"';lic",Cnl!/ft
1 04.
Pœll~ ccrporÛ/h dllt ",r:mll.~.fi"e fin,~lditIJm p/llrlb/IJ .J. llf alld/JlII
1
j
tmpOll,zlllr41fimpCï mdmid"" obltgationr,& rXfC/IIIOU na"'.
11/15 Il<CnJ filam panûIn ,allo! übrraf.foat! a:ltcm ;1I mlll"" ,vb, 11 _
mm 'Ue/fr,:lIdem irrog,z!,t.
pLura fimulfrallden. ,.·,.t dd/{!I/m commifIClItrJ d..Vll1t fing:••. '/Ill
ji17g,1I1J [rt,f pana ml/Lifari. qI/am rlgllLam amphI frlb/ll ",'d') 1'.
3'& (.l11do1J "mJl.f[cp/cm mod".n+
Pltm6/11 ex 'U1i0 fOdlm'lul drh{!o ilfolidum obltg'fl; ,"~",f (~,o;<
/uwfione 'Unii/! fJ{!ü in ùld:a~ .fl'} Libcrcnt{tr,r"fJtJ'~'1I
----------._-------~
r AE sri
Cau/fo
t)
l'.\.
C
J()+,
V xnrur an plmes, commitrcmcs dcliêtutn
debc.lm omncs vna pœn.! condemn:ul ail
vero linguli lingu!atlffi, ita quod VIH.I pro
allo nOIl lit obhgatus. Loquor ego dc: multh ob crimcll fi(co aut r,lrtl IITO';Jlld.1
Nam t li pœna elflt eorpotJll s tiue ,1[11111
lûpphei), liue mutllatio mcmbn , ail( i, tus
f u!1:iullI, vcl ali,l carn Il am f.un:!: afRiéhua, [Une Illd,tllllJ:c: liue
lingulis lingulalltcr,lil1 OffilllbLlS colleêtllK impon.1tllr,dr Ct Illper indlUidll.l obhgmollc & lxeqllurionc. nc~ vno IU\:mc ILlllll
pœnam ah) hbc:rarcll[Ur.
Agcndum igitUl cI~ hoc loco de l11ukb (l': pœn,) pCl'Uld.1II.1
plunbus,c:undcÏn fr.ll1dc:m \'cl malcfielllm con:mm.::nnbu<, 111·
fllgcnda,li!èo vcl pnuaro arppltc.llld.l,quomodo C.>Il,1 pl «mentI.l dcbC:l.t,& quibus vcrbis.& qllJndo (olurlo pœn;1',fJcl.1 .lb \'110
libcrcr alios.
CUJUs qux!1:iolllS (olmio varia trldlrur ab (cribcnnbus , quonnn (entcl1tix pugnant, Vt colh~itur ex (wpus Damllll NIcolai Boeri; > in decllionc 310. lhldl , S.ll1CCtl, & aliorum
Tr 2
III
�; ),
Hllr\ 10+. ~.d1: vnle'l.
III l.'L'lIic,I. cfi ril/ra VfI.IJènt.& AlbccP:lUl.dc Caftr.Dcci), & rch·
qllOllllll,lII/ ji ,!/lis Id 'l"odjfdc /fmfd.oml1.i"di(.~dcè vt ln praxi&
l'oro col1tclltlûlo, llIdlCC~ liue infcnorcs. fiue [ulllmx Curia:, in
Illdll,mdû (i:pc v;ll'Iaucnm.du m ait) Diuorulll SCl1cri &Amonini dl!hnéllOllcm (cqulIlltlll',imcr crimil1ls [(~os,& fraudls partiel'
l'cs:nllll> mCll1ll1lt lurcconrLl Irm il1/Ji rn/lllljldc p"bl.& v(fl, ded .lr~ldo prout dccbrac Ibl Iacob.deArct.Barr.Ang.Paul.dcCallr.
J :nol.CUI11J IJ.& Doél:.cl1mm LI llircr.ah) vero ddiinglllit cirea debelLI fil, an :t'l]lIalt tcr \'cllllxqualircr à plllnbus fucrit commi[(Ulll. vr B.m.llllp•. rol.!. 1/. ~. 8. ér 9.1/ Ild Irgrm Com. dt pcar. ah)
.• utem ho rommlll :trbllrio IliS ùiccmis politllm c:cn(cnt: eum
(;~J1i,lIl1m monblls l'un:\: fi nt arbitraric;,lIl qllam (cl1Ccnriam vi·
ù,cur III d111.1 re Bocr./1I d.dar[ 3 10.
1- gu l'ru Opllliollutn ae IllrtUI1) inuicem pugnamillll1 concordl .l,ordlllarll'roc,dcndo'l'lIro l'Icicndam rC['lIlam,CLlIl1 amphatlO11l1,1IS,& Itllllcationibus.Slt crgo rcgu I.'l:
2.
~lld plurn fitnll\ t comml tcmes ti'audem vcl dcltllum,
,kbl'r lingllh linglllamcr (ua pœn:t 111l11él:arl,ctlamli omnlUma:·
l]IUlc lit ddl\111m:cllll1 \' uus non debear pro pœlla altcrius obli.
g.1li"dco \DO (oillemc vcl beurc (ilnm pœllam,ali) uonlibcranrll r. qll1a po,n.1 (cqll1 dcbcr fuos ~lIt h orcs, 'Imumfl1. c.d, pa:mi,
nec dcbet VllL1S alrenus odio prxgrallari,c.non drbet.du(g.Iur.ltb,.
6. & quando plmes dcltnquum vcl conuicllIm fclClunr, tingtlloIl1l11 proprillll1 c(1: m:llcliclllm:~ rot (lInt deliél:a, quot fllllC per{onx illlllnam hcicutlllm, vr dieit iurecon(u ltus 11IIJi plll;njf.dl
.t1Jlllriù.&m lJif.'mzli,'jJ.de mrifd.omn.illdlC.& in I.L§Ji IIIftplIlchTl.
ff. fl/lod VI .1111 cI"m. & iN 1. 1. §.ji plllmff. nllilt. cll/lp.jfab.& vbique
hoc norant (cnbel1fcs. N~m in dcJiél:is pl ures dclinql1cnres ~
comnllCfcmes Idem m.llchClum non [lInt prop[\(: duo reide·
bcadl fèclIl1dllm vcram Il:1tlllam rCOI'UlTI, Itœt limilt pœl1apu·
Illlnrur: qUia ltcer pœn:l Gr !ill1llts, tamen lion c(1:eJdCll1l1l1nlC'
1'0, \'t docct Barr.tn/fll.tn 3.q"41.". 3· If. dr dl/obll! rtù.& Flomu.
IIJ /./1 'm 01 M.,. §/èdfi pl/IJu.n. 4.flad 1'·g.LAqt/ll.
Amrlt.1 , rcgulam proccderc, crl.'lmll dcliùlI ll1 rcfpcéhl
0111nlllm dcltnqllclltllltn cnet xqtl.llc , & .1:quallrcr ab omnibll~ l'ol11milrllll1 : qlll.l pl'Cua I1Ihilol11lllllS cn"ct !ingu.
lt~ III {ohdlll11 1I11pOllcnd.\, nec (o\m.l ah \'1\0 cllenr cxrcrtItkr,trt, 1.11 '}II/' td ql/od. §. /;',. (If'" 1. (êq.!, '·fT. !fAr IImp.Orlm.ludfl
Callffa 1 04.~:rf1:.vuica.
33 3
dic.l.vIllglfris §.ji dt/ojfdc[tm.lft pluresjfarhor.(urf.uj
Amplta (cclll1dè ,mamfi pc.tIlJ ex dcltfro irrog~l1(b non fit
~pplicanda lifco/cd Pltri,& rnm ex parte recipi01ris, qll:,m foluenris, {jt vcrc pœna : quia edam runc lingulis GngLll:trircr dl:
i01poncnda.ldco necvno (olucme ru am pœnam , ail) (um libcrari,l.ittm ],(e1a.§.ft" fi plllresjfad Itg. t.A'1" il.l.pm"lt.§j,uflm 1fi.
jf1?t '1111S mm 'lui in ius 'Voca/.ejf,VI txim.&iN d.lfi pl1lmjf.arbor fllr.
(.e[ér illl.l.C.dccondtlJfllrt.& ibi notant fcribcnlts.
Ampli:! tertio) ctiamli chorus vcl familta (cruorum alieui us
malclieitll11 {jmlll feecrinr, in contcmtum maidlacis Prxtoris,
vclllliuriam Rei pllblicx:qllia tune tinguli linglllarttcr (llne punieudl,n cc (oluta pœ/la ah VIlO, 11 11) liberanrur.licèr aliud Ge in
furro, ve\ alio prillaro dclitl:o, d.lJifomilia.jf de illY/p. o»m. if/d,e.
& ibi hoc decl uar Palll.de Ca(1:l'.polt Bmolum.
Hxc regllia li mitatur t feprcm modis.Primo, cluando plures 4
nomine vniucr{j,putà vniuerliras congl'cgaro conlilio vcl capitulo,aue collegio,fraudcm vcl iniuriam fcccrint.Q.l;tia licèt plures exmcnnt,ljUl commi(erim dclitl:um , tal'llen non Gngult de
\'niucrlitatc,vel collegio,am capitulo/cd ipf.1 vnluelGra, pllDiri
debct:quia ficut debirll Vl1IlIcrtitam non ca debirum fingllioru,
nec ecéma,lJiCllf jfq"od Cl/if/fiJ"t vnillerfl1Om. ira nec dchitlll11 ane
malelieillm.& obligarur vniucrliras pcrindc,ae GdclifrJ1m fuiffcr commlllùm:tb vno folo.Ihrr.III I.fimptr. §.ji in fip'l/chro. n.1
vbi allcgae Dynllm,ff.'l"od 'fJI ",.td.m.
Sccnndà Illnitamr, in plunbus ollicialiblls vr.1 admini(1:r~ro
ribus,prxrcxtll oflici),&: (ub vclallllnc adminHhatlouis, dclifru
vcl fraudcl11 eommitrcmibus:qll ia cùm vnum magl(1:ratllm admini(1:renr, habcmm ]oco VIlIUS , & vl1ius hominis vicem fu(1:i~
nem,vr dicir Vlpianus in /.nJ4glflratmjflldmlmicip.1\l Bart. in If.
Il.7. & S.jf ad l'g. Corntl. dl jicar.Ideo omnes timul vna pœua,&
quilibct infolldum damnari dehenr.& cùm ol11ncs viccl11 VIlIUS
rcpra[fcmenr,pCl.'lla ab VIlO (olur~ cxreros liberar, If mllu/.ff. dt
pHhlic.()- 'Vrll/~<.ll1rclligclldo Ilium textllm loqu i 1ll pluribus olliciahbus,vc\ adminif1:raronbus,prour JII11m ilitclligul1t hcob.dc
Arcr.Barr,Angc\.Cdhenf.Ro lnan.Raph.Cuman.Raymond. de
For\.& COl11mllnlt~r fcribcnres lhi. & probamr hxc lim itatio il,
1.lm tf/tom.!iI 't,rtffed 6-fi ipji tutomjfd6 4dmi"ijl.flltor.ér ln I.al/[rllll.,· (ill/Tdt' "If( (i[o.qll'X loqllirur de admilll(1:ratonb. (ccudii
Tt 3
Bart.
�+
Caufh lù4.~a.lt \'I1IL.l.
Barr &: comullitcr Ccribcntc Ib'.:tc cti:tm lito C.lCU proccdul1t,&
j'Lib hle hnucationc eomprchendl1ntLlr ea, qua: dlXlmlls [upr.
r.'II({' 6! ·'f1/414·1I. 1·1.·3·& 4·
Tertio Hmie:trur in pern a furn, &. lcgr; Aql11lix, commiffa
fanH lia Ccmomm .lheuius:qu\:l doml11Us pro cis 110n eenceur niu
vllIea pœna pro otnlllbllS,l.ljfJifomtlfurt fectffi dm/I. &. 1. illlldf.
"d Irg.<...A1I1il.R.\Cio ncm fenblt Paul.de CaC\:.in d.lJij'.lllliitA.!fdt
itmfil. 0""'. IIId.
•
Q3arcà hm le~cur ,qll.lndo lion eilèe pœna Ilifi ex parre [01ucl1tls,quia ex p.llee rceiplemis pœna c([ct loeo inrerdfc, ~te
eompcnr.lCiua damni:quoniam cune omnes fi mul vna pœnare·
nenrur,& vnuCqu,fque in(olidl1m,fed fo lma ab vno, exrcnlibe
rJ.ntLlf:cum I1I hll amphùs intcrfit,!.I .§Ji pll/fts doloffde eo plrq';
faElllm ml'1'IO"Jil1. qI/à m IIIdicfifJ. &. ibl glo([. Barc. &. (cribentc\
hoc notant.&. rrobawr m lJi pll/rrs.ff de d.lo malo.
~lI1 rà Illuirarur,in quafi dcliéto,quia fi plures ex quafideh.
éto conucniantur, non fing ul.1 fingu lariter , fcd om ncs fimul,&
qUllibct infoHdum VIU perna damn:l.ntllriea quod Coluea ab vno
ea:eeri hber~ncur ,1. I.§ fn .Ctlm tf/bm Il.ft1//f>>ublujf.de hù quiallll
'Vtt (ffl/d.&. declarae oprimè Barc.in ljin.rn 4.Q/ujl.n+ff. de JI/,b"
mi. Racionclll hane puto , quia In quafi dehéto, eùm dolus aut
fraus 110n pumarur,fed (olùm cu lpa, aut imprudentla, idco mi·
tiUl punirur,qulm dcliétum, quod do lo eommitrltur,l./III1J,ibl,
cil/# murd",,; lUI/or fit b<tc CIlUfft delJc1i, vell/II fi CIIlpa & lIOn dd.
,1.mmum da"r.ff."d [eg.<..A"tjllil.
Sextà limltatur, quando aétio ob malcficillm originalitel
nOIl cft pœl1alis,fcd l'ci per(<:curoria:(cd pet accidcns fit pœnahs.
VI' il1 aùlOl1e quod merus c:luffa ,&. iImlltbus arbltrari is. quom .lIn tune plurcs dc:linquelltes vna pœ na fimul da mnamur,
& qmhbct 11l(0ltdum , perna ramen ab VIlO (oluca , hbmt
alios, l.fi c/lm exuplrom. §. (in. CHm dllJbru legib/lJfrfjlll/ll/buJ.ff
dr co tjMd met. wtjf & ibl notanr Bald. Blrt Angel. Fulgof
& ah). Nam qU.1liras narUI'.l!ls pra'ualet accidemarix , 1. 1N1
lJ.Jbml_.If. de tIIU/. & Ibi hoc notat Bartolus per Illum tcx·
tum.
Septimo limieatut, quando iudex pel' Impemiam, vcI aha
rte eauffa plmcs eiuCdem eriminis rcos , vcl fuudls partlClpCS alieer condcmnarct , quàm c([cm de lure obligatl,
qUia
-' i
Cautla l o +~I.dl.vl1icJ.
3; f
q~lia cùm (cntcocla cei,lIll iniulla &. lIliqua f.lciae lUS Intel
ipr.'ts partes, 1. ingfIJitlm_ ff. de j!./fll hommum. norant (cnbemcs l1J l.r1l11.lIJ/U.jf. dt c0l1llicï. indeb//. Ideo adbxrcndum cCl:
verbis Cenremix.lraquc li iudex plures del111quenccs omnes limul Vlllel pœna co ndcmnaucm, 11011 cx prclTo vt qu,hbet rcne:leur l11(olidum, nOI1 etllm duo rei c1l1fdcm pœnx, IlCCqUllt
bet ccnrcbirur eondcmnatus in(olidl1m, (cd (o!ùm 111 vinles,crü mfi de iure eram obligati vnuCql11fquc illfolidum , 1. ms. §.
mm f,rblllù.ff.de dllgb.reù.& ill l.Pallltu rifjondr/ eosfdt rt illd.Cr in
1.1.Cfi ftlllre! vnll fon /rn/lA. Itœr Bald. ibi conrrarium volucrieIed
ciu s opinio co mmuniee!' rcprobatu r ,vt pluribus probat NicoL
Bocr.m d.dmf3 Io.n'4Y·
~:l lldo alltem pluribus obligatis ex vno &. eodem deltél:o
In{oltdu ln : eOll uemione vniL1S faéla in lUdicio, ait) hberenrur,
no n pro[cquor: quia non perrinet ad nol1ram qua:l1:ionem : (cd
vidc de hoc tcxc. glolf. Barr. &. fcribcnres, in l·fomper. §.fi in
flp"khro.ff.1/1od VI IIflt cI,lm. & in l.pcmptione.ff. de lui qUI dmcer
1,,1 (fflld.
C A VS S A
lor-
A TH A R INA TaxilJellàguemadmodum & pluees alij, ex ineili malendini Stephani Goirardi aqu;\tn ad
proprium fundum per quadraginta
vel quinquaginta annos deriuarar,
credens id (jbi iure faeultatis licere.
nouiL-im è aurem Iohannes Honorarus Taxdlis ex eodem meili vn/uit quogue iure Eaculratis aquam deriuarc,& dcduccre ad [llum pra:dlUm.prohiber id Srephan us
GOIr:Jrdus, llmu l & Ta"I11effam,ne amplllls aqua vmur.
Cauflà ob reglas aquarum conlHtutÏotleS, ad ratloelllio.
tum CUl'lam cuocata, & 11tIgara, in eon(jliul11 mi{fJ,;le
bine ind e Icginmè dtfeu{f.1. quoniam litis mHCl1!1lcnris
antlq uis prob.ltl\ fucr,1(:1 ducentis annis citrà metle/eu
fofs,i pcr qli ,1 aq u.l ex llumll1e Merderico /apiJeo [epro
capirur, &:ld GOIrll'di j,idic1û molcndinueo lI1ctllcltriu:ltllr
�337
Cauflà T05·
336
uatuduiJ1è Îllris' priu,ui. PIaCllÎt m:uori.[ult'ragio, cum,
qui alterius lqUl iure flculc:!ris vtitur ,non prx[cnbe.
re,wamfi ccmum annis lqua {it vfus b: quoniaad ferui·
tuté aquœdllauS pra::[cribédi, opomt no iure fJcl1lcatis
aUt f.lllllliatltatis <, [cd [cruirutis &bona fidt', credés fcr·
UltlltCm (jbl comperere d, & prx(cnbemcm legltlmo
tépore v(um aqua <. nec {j iCire [eruirutis & bon:dide TJ•
xiUe{fa qUldraginta ve\ quinquaginta annis duxilTet a·
quam ex diao incili, poterat iure [eruitutis acguirere:
cùm Rumen Merderici, ex quo aqua [umitur& ad Gai·
rardi molendinum deriuatur, non Ge perenne f, guo·
niam :dbre exarctèit, vt te!1:ium clogiis erat probatum.
merito, vt [eruitus diCconttnua,minori,quam celHum an·
norum, tempore,'prx(cribi haud poterat e .licèt in {erui·
tutlbu" cominùam clu{fam lubemibus , vrcndo dceeln
:mnis inter prç{enres,& viginti inter ab(el1tes [eruitus ae·
quirarur h. Nec lex muntcip;tli~ Toloni, qua C:lllctut ,ve
cilles ,foluto poffe(lo ri omui detrimento, poGine pel
f.ll1Jos priu:ltorum aquam ducerc ad proprium fun·
dum , ius CJpiendi aquam ex dlé.lo incdidléh molcndi·
111,T JXllli an Taxillc{fx,pra:fbre potefl:: quontâ [,lie naruru11l.lutlcx municip li~ ad aquam,qu ,<; ex pnultlfolfa
duclt ur, non perttller,qua:: Il1U lW dom ln du irur:fed ad
cam tlnn\m, qUT ex flumine publ ico, ve\ fonte, R(ge
au t C uria non vetanre, iure du ci ru r, Cp,aat. magis emm
aquxduaui fl:arurum proCplcit concedendo tranGtum
aqux per aliena prœdia (Ollito domino po lfeffo ri , gulm
lUS capiendi aqulm alienam !nuira domino mbuat. An·
no 15 58.quinta FebruarJ).
a
Q \lod III ~{Ubl_0 ctlJ.m prx GlmltllT &:: probat ur )v t vo lu Ir nJttolu~,JI\ I.quo miQ'~'
ln 11. 'lU dl ,o ne. n 1. 1.1\ tic: RUIll Jlu G & Ibidem b ro n .n. ~1.& 88. & Fr.ulCIfe,R,·
p3, n fi 1'& rchqu i r,ribC' ntcs. &: tc:mpou: hoc UnlU \;l1)o n "lt J.uccutorul\\ ailno-
fl\m
[(li
fUIt
qu ..:Iitum ms duc ndl ;"'lU'ltn ex publl eo AU IU IIlC qu~ntumUilInCl k,
fvlf.l p 'r ,!'1l0l '''lu,} dutl tu[ ..ut molcu.lùù J ult flél.l ln fUlldi s p[i u~totum,
Il,
b
c
d
c
1. hoc lurc.§ .dull:u~ aqu.r.ff.dc: :lqua quotid,ln .& ~11Ju:, LI.§ fi de aqua pIUUÎ3.
4c nrm3t hoc C:tpoll. traél. de: fc:ruiqu 1uCbcorum prulOl,tn (cruaute .1qU:rduélus,ID S.princlpah QUa!fiIOI1C,,,,. r s.vcrr"uJo,fed 1D hoc d\ dubium.&: Balb.
in rrad aru de przCcripr n. 4.quœfl. l part.pnucipalis
C~polla dh'l-.tI:1ébtu dc:fcruÎtutlbu.s rufiie. prxd 10 Ceruiture aql1:rduél:us, in 0'"
aaua quœfi .pri"lCip n. J7.& f8.Balbus in d. traéhlcu,dc przCeripdn« .... qu.rll.+.
p:uti'i l'nncipalis.
~Ia nOI1 roCs,d('Ilt,neç quafi,l qui JurC' familiaritatis ff.de acq potT &: fine polfcCCione "el quali non prxtèribltur.l. ftnc polTefIione.Jf.dc v[ucap.&cap. fine porccfionc.de reg.lltr.ln 6.
l.fin.ff.quem admodum fcruirurcs amirruuru( Il Oratur in 1.2. C de (C[UIt.& aqua.
~od. tcrnpus lir leguJmum) JaChnguitur inrtr (erultutem habcnrcm c:au(fam
conunu:lm,vcl diCeoucinuam,vr nOtatul per (cribenres,lO d.l.l.C de (eruit.Be 1qua,&. inter loeum pubhcum &: priuacuffi.,vr animaduerm CYI'0I LIIl d. [ralh eu
de Ccnur.ruIHc. pr:r.d il, Ceruir. lquZ'du8:us. in S. quç:n. in princ. Q . f 'l.vcrC &
::ulucrras quia.
f
~o C:lCU Ccru itus 3cquin non toren minori rempore ccnturn annorum ,1. fOfa·
mcn §. omnes. lf. de ferUlt.vl' an. pf~dior. &. Ibl glo[in verbo debeur. & norat
Czpolb) tn ,I.[raéheu, de Cerult. fUf!:. pu.'d. in rerUlt. aquzduel_1D 7.qu;c1"l n. &.
pro dcclarationc.
g d lforamcn.ffde renm vrban.przd.nounr,in d.l 1. . C de reruit.
li l.(ecunda.dc (crUlc.Be aqu a.l,li qUIs diutfullo.1l\ princ.ff.fi Cerutt.vindicerur,&c vbi·
que notant CerlbclHes.
vere &
C A VS S A
106.
•
.
VIL L EL 1\1 VS Maffellus cuidamTicio erat obligatus Coluere Calend.
Mai) (excencos florenos. [ed quia {latllta die Maffellus haud (oluem, TItius eum, expofuo pro more fcri cilmore, trecentorum tanrùm Ilorenorum debitofem oppignerat. qui intercedlt , obl:uo lihello, & ddacione daca ad reCpondendum. Maffellu~
debitor prinCipale re(criptum obligationis refcinden.
da:, ex capiee doli [raudis, & I<dlonis j(l1perrauir. negara fraude & l:drone liS negariu~ conte{lam e{l: deinde probara hdione & fraude, Mailèllus ProCenc(cali {entenria fuit abCo!tltl1s. Prouocat Titius crediror.
appellacionc pend ente , Honor;;tus Sauuacane iurium
veé1:igalis laca: redemtor dimidiam Jacot tripla:, qua:
Vv
ex..
�t06.
ex i:undina contc{\:atione ùebcbatur , ad rltionem
tcrius [ummx [excclUorum florenorum ex obliga.
t~on~ debttorum , & non ad rationem [umma: pcu·
t~tz ~ Ma!fc:llo,~xcgt.t ..[c~ q uonia~ habita radone peti.
tloms larx,qua! Inficmatlone crceclt, debetur,ideo Maf·
fe.llus pone.n a [upplicarione , à fummis veél:igalium iu·
dtctbus perllt , plus dcbito publicano [olutum Gbi rerri
cUI.pubican? e~l~o Curia: Cuocaro , & llegame mdebi·
t~re ~ co quod hm comefhtio 110n fuper petitioneptin·
clpalt trecentorum florenorum,fed [uper obligationisrefClffiolle,quafexcenti floreni debcmur, c!fet faCta. adcu·
iu~ obliga~ioni~ quantit~tem,non autéad clamoris expo{it! [eu petltloms [umma, larx tripla: ratlonem ineudam
quo.ties non [uper principali petitione ,fed Cuper Inicul:
refclffioms,negata flaude vellxIJone,fit lltis contellario.
Cau!f~ in auditorio litigata dl:, & ex tempore decifa. Et
placuI.r non a.d obiigationis tummam, Ced ad petitionil
quantltarel:n. l1leunda~n .e!fe rationem lara: etiam triplz:
edi Cuper Iltlcula rc[clfslonis contraé:tus incidérer impe'
tratx, fit fà~a 1im. comc{\:ario. quonia principale rcfcd·
ptum & rdcl[(ioms accefforium iuris imclleél:u vnum&
idem cfl:. merirà vna & eadem petitione litis cotefiatio.
~e & [~nre.ntia. rerm1l1amur '.Ex rempore pronunciatum
10 audltono,dle 26.Februarij, anno t p 8.Guillelmo MaCCello petitore , & Honorato Sauuacane,& Ludouico Ga·
briele reis conuemis.
}}8
CaulfA
a COllcJ urtunt ~ltt.B.lld.C;an .Fulg.in 1. P.:lpjniJnu~.~.1i filme; t'lhC'tert.1tu.: . Jt de Inor
te(l.& l.ttlu , l'robatucn f~11t tupra C.turf.l fi. quzfuol\c.: 'dUC
CAV S
Caulfa
107.
C A VS S A
107'
ECtigalium latarllm ProCenebli;e A·
quenfis locatio, {ex mille florenOIuin
trienniu Andrea! Carono publica in
allél:ione ad diCta fuerat. HIc Ioannem
Marguerirum ,Petrum S.lacobum, &
.
N icolaul11 Maynum in ea co[oc~uir,
quos & fidelU!fores /llcO dedit. Redern ptore die diél:a no
foluente,quzfior a:rari us Margueriti res ae bona, omiffis
al.lls fideiufforibus,pignerar, corpufque carceribus man·
ciparum retinet, donec imegrè 11['0 debitu pe~{oluatur.
Marguerirus rebus fuis primè &. [ecundo , DrO more, au·
étionatis, priu~quam tamen addlcantur addiél:ione,quJ!
ex fiylo poil mnum nundinum /leri dcber,{upplex Curiâ
adit, & tanquam fideiuffor compulfus coaél:ionem fifca·
lcm,no quidem aduer[us redemptorcm reum principalem, [ed aduerCus Maynum, & San6\o-lacobum confi·
d~iu!for:s,iure agit, vr libi pars debiti ,ad quam faCt:a diU\IJone Itnguli focij renerentur,[olllarur. Dubium hîc fa.
ciebar, quollÎam fideiu!for Coli CieditOri ex fideiulsione
o~li.gatur :,nec madati aél:ionem habet ad repetendu, li·
cet ~nrc~rc (oluent ) ntfi aduer[us reum b pro quo inter·
cefsu LllLn abenx obligationis tldeiu{[ores non Ont 10U1 ~e m obligati '. Caulfa ramen macuriùs cxpe'nfa, plaCUlt Cl!rl~ Marguclieo ex fideiufsione, vr aiunr, garen·
t1glara plgneraro, <& ob hanc cau!fam carceribus detcnto, coaél:ionem pettum non addandum f{èd ad faciendum g~onceden dam ) [am per difl:raCtionem bonomm qUJm per corporis detenÙonem. quoni:tl11 fi·
delU{fo res erant locationis h , IX in rem communcm inV V 1.
ter
t
�c'~urra 107·
HO
Cal1J1à l OS
tercetTerant: V nde magis correi ex callffa onerofa,
quam aliena: obligationis expromiiTores intelligun.
tur k. conclu[um die 6. Aprilis 1579, & regill:ratum JO li·
bm memoralillm.
~ But.i n I.rcos.col.3 n 1.rn v ~r{ tU ccgo c1:lriùs & md,ùs :ad dccla.rationcm m:mnz,ff.
de duob. rcii.
i>
I.macbltam pccuni:un. l li prouoclcor,ff:dc cORdiél in~.oo[:tt Rart. in 1. rCOI.1O lctf
:lllcg:l.to.
r Vt valulr &Id.in 1.6 ln rcm.În l..oppo. in fi.C.G.CClC pC' Jt.pcr tCl t.fJ ngubrcm ln !.il!.
Icgc Falcldia hoc cRè (trua ndu m.i n 1.. reCpon. If. 3d !cg. Falcid. ncc fidcluITO!C1
d
Intcr Cc muruocranrobllg:u,:(cd firca nntùm &~fU1cJni pul alio nc nonconu;·
Illtur fidcaufslo) vt chcit glOnl.lIll fi hcr~dJ[at:::m III verbal, pr;r(cil s. if. m~o·
dari. pcr [tltum in 1. bl3ndieus, C. de fidclUn: pcrqucm iu fimùl hot dcc:Jlr
BaH. In d.J. reas.col. t.iD vCICrupr3diélo.
Q!!..~ habct ~{m Ccntemiœ, V[ volull lh l.1n 1.6 pro ca iu 1.0ppOr.C manJ. 5c&uo.
1us in 1. 6ckJ.ulfor pro vcnJ.ltore. ff. de:: fidciuOonbus. &: vblque no t. rcnbco·
'"
Qui~rol:a garenrlgia rorûn no n (ufficerec, li
cxccl1tio inllrumcntl non errCt Ca:pl!!
v[ dlltgemcr :aumaJucrm Salicctus in d.1. fi pro ca col J . rn vcrr. rel! dublar'
pnrc-C\: .le &ébuo ln (urgente. C m:mcfac. Et Cafircnf.in d 1 fidclufTor pro ynJ"
COle. ff dl' 6deiufi"'. poil Ang. Ihi Pap:e, qu:rCl. 1 17, dd'idcCJ c, vt Glrcn\ lit"'1'
'I<.: CutOI i.e contra 6dclulfoccm fucnnr cOllceCfa:.
f <l..!!la lideiulTor 1antcquam (o luat ) non jmplec mandatum, vt poffie :agerc ad dao·
du m, ,' c dlCll CaChenr.ln d.I.6dcIUrrOI pro vcndltorc.lf.dc fidclu(fon b. pel m
tum ln 1. mdcblt3.m. 11:: J e condld. Illdeb.
g Vt hbcrctur:lb oblig:uionc vt
txprcffllm ln 1 fi m:lnd:lto mco S quoues n·
rcm .1f. tn:tnd:m.& 10 1 fi pro ca C cod. Vbl BJld. III 3. qu.d\:. &: D l1:rell. D. l b.x
nOtant.rercrt ludic.1tum GUido Pap;x~qu . dl J 17.
b .Ex hoc ccnCentur inuicé fidcl ubere 1 rC'os promim!di ln pri n.ff'dC' duob reir.nolarJI
in Lvir VJ"OCl.§ fi. ff. ad Sel1~tusc6r. Vellciau. l dC'o quod al ter pro altn o roluir)
fiauin reperlr J J. in (cgc hlCldia hoc cere rcruanduR1. in 1. lCrpO llf If ad I.hl·
cid.notlnt lui Blrcol.Ca(hcn(&' ccl iqui Ccdb.Bald in 1 fi in rem ln 1.oppolÎ"C6
c
1
en
cel t petatur.
Ve muruo interceC~ilfe Tideancur in d. l. virvxori , fi. cum 1. rcqucad. If 2dScDlI.
Vellel':] .&: norac.in d.l. In Icge F31cidll hoc cere fC1'uancium .
k ~ia illc .dlCItUI reus princlpal15 ad qucm vullrls n egotl3tionls ptincipalitn- pero·
net.lld:c Vt fidciuffor mrcrucnent. lieur è cooueTro Ille dlelfur lidoulfor ,ai
9ucm p CC lllUJ. vcl Tu!Jeas Don perciDet,quamUis Ce obhg.18em vc prmclpahs,l.
{cd Iul1an.ln.ponc.& § HE li duo. fi ad Macedou 1 qU1mulS.§Ji cùm dfcm ffld
Vdleian.licuc erg.o. qU30do Ttilttas loc3uonis [.1D~IC liogulos,corrc, habcntwdebeodl : lt.1 pro ca p.1Cce,qux peruner 24 .1ho\, ncc fi llgulo§ unglt,fidclulfom
ruCitntl1r.d.l.lOl eg Falc &. quz ibl not.lnr fC fJbcllt c~. po 11. Bllr.l1am por,unt
pl ures pro eodem deblto eCfe COrcCl,&: lidcJuifoccs, d. I.reos. if. de duouus ras .
q'J "'C ibl norant Ccribcntc:s
CAV$
CAVSSA
P ER l S publici extruaio is cui mandata dl: , de operis vi rio quanto rem pore obnoxius Gt, qlla:Gtum fuit,cùm
de conlhuél:ione teél:i palatij AquenGs traél:aretur. placuit Curia: , in operibus puWicis qua: magna impenfa, vr
perpetLlJ. {jm conlhuu01ur, vCque ad annos quindecim
ab opere pel feao ,condu6l:orem & eius heredes ceneri:
ira vr fi <Juid viüj intra diél:llm tempusapparuerit, excepris caGbus fortuitis,id omne condu&or reipublicx pra:ll:are cogatur ' , edi in cotraél:u id ex pre{fum nequaquam
fuerit:cùm Jcgis conll:ituCÏone ineiTe credarur. Inca:teris
vero operihus eriam publicis, <Jux non grandi impell[a,
nec tam perpetua ddlinanrur, v[que ad Illfl:rum de vitio
conlhuél:i operisconduél:ores obligari iampridem receptum efr,& moribus Cllria: ob[eruarllm:
J
•
l.om ncs. l .c .deopcrib.public.&: ibi Odoff"d &: roh.Fabre.
C A VS S A
109.
o V A pmfeél:o & inaudita apud nos
extirir qua:ll:io, an ex cotefl:atione !iris
apud copromilfarios arbitrosfa6ta,laca
tripla debererur,gua: de coteltationib.
regiorum iudicum{olui debet. faél:um
tale erat.NobilisHonoratlls de Giradis
dominus de Carros aplld Pro[ene[calllm Draguignani illdicio priuilegiario, milJe aureos, quos mutuo dede:
rat, petiic adllerCùs nobiJemlo[ephum il! Girandis dominum du Broc. qni pluribus ex cauflis mutua petitione
Vv 3
aél:o
�HZ.
Caul1à
109·
aétor min decem milha lJbrarum TuronenCium codem
1l1dlcio reconuenit: Sed qt:lOniam negatis peticionibtls,&
[aéh luis comdtatione [uper vtroque libello coram Pro·
{~neCcalo, Jata, qux ex clam oris expofitione limpla de·
bebarur,creCcebat in rriplun1, vt diximus Cuperius,c4uff.1n
lj/llrff.'L'lûC". Ideo fùit htis comdlatio Cuper muruis petitio·
nibus dilata,qu,l dllatione pendente, incidens hticulade
fiduciariJ lite, & compromilfo inter eoCdem litigantes
fuborta dl:. Nam HOl1oratUs creditor peciit Cub fide cau·
rionis Cuum inf!:rumenrum exeCUti0ni \11J.nd:Hi: ar loCe.
ph us id fieri poflè negat propter f!:atutum,diCponenslitcl
110bilium confànguincorum vel :lHinium compromit·
tend as , & amicab~li laudo decidendas. rdeo verf.îri offi·
cium Pro(enefcal i , vt cogat & imperet litigantes, iuxta
ftatutu,eorum lires compromirrere in arbitros cligendos,
non autem ip(e iudicare. ProCenefcalus ad reéhùsdeli.
berandllm Gbi aQ.a Ferri cenfer, & eum eonli!io inftrumenri mlltlli execlltionem(Cub cautionis fide) Honorato
pcrmittir. Sed de com promiffo nihil omnino pronun·
clat.Ab hac inrcrl6c<ltOl ia IoCe ph us pro:'lOcar,&Senltum
appel!, r,appellarione p ndenre ipfi Itdgantesomnemlt.
te>n ta principalE (111:l1l1 in idenré,nuc\o paéb,& Gneau·
eaione pœna: comprumI1èlLlût in duos albitros: apud
AUOS petirione hinc Inde: negata, & h(~ comdhrafaél:
[lInt prohationos;'Lmdo ab'vrr. que pme lub(cripto&
LOmpb)b:uo, e,~,f1'a ah ;Jrbitris dcClf.'l en. aplld fll mmOl
veéttgalium Prouincix , illdlCC~ .le IUre vcéltgalis rripl:
I.ux cerratum cf!:. Siqui.:!cm veaigaliu11l bwu m rcdé·
rares dl CCb.l.1H1,ex arbltrorum liri~ comef!:atlonctriplam
latam deb~ri, "l.ti)l(e\ordHl :lIij ILlctiClScomellltlonedc·
bcretnr:cùjTI boAiè: 'cdl[ti~& COI1!blLlcjOOlbu R~·" il,ar.
. ICl1rentm
r
' .:JI, d'
r
d
tl
b·ltrla
lU lellm 11 nt J. ,cl111:lta) inlO :lmpholl
grl
•
Catl«~ r 09. ~x!l:. I .
prillilcgiodonata: qUIa appellario
34 3
gratia .le
non Impedlt
laudi, Gcut [cntentix, cxecurionem. Nec polI'e litigantes
[00 conlpromiffo fi[eum vecbgali larl: fraudare, quod
habirurus effet no [.tao eomprornilTo.Co rradicunr 10Cephus & Honoracus de G~randis rei, & fraudem negant,
Cauffa litigaca & ad rcéliùs deliberandum in con{i!lUm
miffa,& poll:ea legitimè difculI'a.Placllit ellri~ ex arbÎlromm !itis comeCrationibus nu\lum deberi vc:éligal laex,
fiue compromiffum fuecit necelI'arium iu(lù & pTzcepto iudicistàél:um, flue voluntarium: Ioanne Mallono,
Spiritu Ludouico &. Philiberto Marguerito aélonbus.
Honorato & Iofepho de Girandis reis conuemis, Iirïgacoribus.publie:Hum 1585 .die l.L1unij..
\
Il{,
crI r S
LIT 1 S
D E CI S [ 0 NE
dllp/ex fuit qll<fJlli.
Prior,an arbitrorum laudum lit [ententia, habeiltque iudicatt aurhoritatcm: an vero fit rran[a61:io & amicabilis compofitio,
vcl arbirramenrum.
Po!l:erior qua:!l:io, an lara tripla debeatur de arbitrorum !iris
conrell:atione,qua: ex iudicum deberettlr.
----------------. --------~.--------
SrMNARlA fl.!'AESTIONIS
prim.t,Call./f.< 109.
1
Siall/fi de /"Iisjo/limai! quatuor rifmmtur cApitlf.
~ Laudum "r6I1ro/'uln A" fil tranfoll~ ve/jt"UI/tia, h..luill'lilt jllt/j.
e"ll "uthmtAum.difljnguilur.
3 Ar/"tr) e!dlt lX for", .. jllffuli à iudt(( , cuius 4uthoriwisfi"/! 6- iln
h"~e.t,,t (urifd/aiol/em dtleglttaln~&dl i/loru", POttj!lftt.
4 Compm1!1fom wrb41t [Ille fcr/fUr. fallum Anfit va/umar/llm , vd
nmffirillm ex IJtcefuwe jlIltutlfllaum : 6- cuius iUTis fi/,6- tffillusr
~
5 COlnpYDIHijfom fitllum contril firm4m jftltuli dicitur vqluntariNIrI.
ér C"II#fit tffiau.rr
Je.AE
\
�CaulTa 109.~œO:. r.
f2.Y AE S T 1 0
C :lt1 n:~ 109 ~:"'ll
1.
Tnturum de (o)uendis vel exigendis apud
nos !am, quatuor c.lfus t bellillimè diŒlO.
gUiC. Prirnus,quando reus oblaco fibi Iibel·
10 pcticionem confireNr , quo cafu limpJex
laca, qua: ex clam oris expolitione debceue
ad rationem 1 ~.den:lriotl1m pro libra,hco
exigirur. Secundus cafus,q uando oblatoJi·
bello reus non Il:acim conncctu r, {ed priufquam Ils contdlcelll
concorda t curn aél:ore,& amicab ilitcr liccm co mponum:quoca,
{u etiam limplex lata debetllt, media tamen à quo libet heigatoee
eXlgicur.Tcrrius cafus,quando rc us ncgac pecitionem in iudicio,
& poll:quurn ltcem coOtcll:atus dl: , amicè tranligi t & componit
Jitem cum aél:ore, quo ca{u Jata tripla, qure ex litis conrellatione
debeeur ,(oluimr media.hoc èll: dcccm & oél:o denarij à quolibee.
~arcus c:uus, qUalldo pofl lirem comcll:at:lm lis non concol·
dia dcciditur , fed femcntia terminarur. quo cafu laea tripla,quz
ob comell:atam litem debcrur , {oluirur ab vrroque ad rationem
uium (olidorum Prouincire pro qualibct libra,de eo in quo vnu(·
quifque viél:us fucrie & {uccubucrit in iudiclo,de co au~cmquod
viccrit nihil fo luat,liuc aél:or llue reus fi t.
His iea pr:rmilTis in hac caullà vidcndum cil:, an concordia&
tran(aél:ione vcl (ementia fucrie lis & cau ([a deci fa :hoc c/l,an aea birromm laudum t pro quo pemur tripla lara, fit (c mentia ,ha·
beatque iuoicati authoritatem: an verà fit tran(aél:io & qUldam
amicorum compofitio, vel arbitramenrum, de quo lata tripla no
debctur.ln qua quzlhonç corn muni (elltcnria (cribériuID dillill.
guimr an cogeme legc: municipali lit fa él:um compromi{fum,&
mdc: laudum . an verà nulla nccc:lTitate eogence fpomc & liberè
fit copromjtrum in arbitros:quonlJ.tn {ecundo caru compromû{um Dlhll ahud ell: quàm contraél:us, & laudum inde fubfequucii
omll :lliud quàm rran(aél:io &: amicabllis compoutio litigatium,
vt velune & c6cludllllt c:ommlloicc:r fcribemcs In loClS in primo
cafu alleg:lndis. Nam arbicn v0luntariè'c:Ic:él:i non habcntiuciC.
diél:ionc:m ordmariam, nec dc:legaram ,1. 1. c. 'ü rmpl . •rbill.
Siquidem priuatorum cOllfc:n(u iuri(diél:io non datur, 1. pri~.II'
t'Mm.c.de ilm{d.omni.iMd.Sc:d habent duntaxat norioncm,/.dir pr.·
IIr. ;." prùlClf. jf. de rf iNti. Et vt [cmentia propriè dici pofsie tria
requi
Hf
T.
requlruntl1t:Primllm, ve irrog( r inÙmi.lm, li c~uflà lir hab dis ,!.
qI/id ergo.§.fX compYO/mjfoff. dt bû qUI nol. IIIi.m. SccuudullJ, ve ex
(cmentia oriiuur Jttio. Terriull1 , vr is qui Cuccubulr pollie agcrc
de cuiél:ione.Scd n<:ll!rum hoc caCu h.l b{[ locll m,t I.e. de .rb:tr:i.
lji d/C1um.§ji comprom1 rn1f.dt (IIlél qua; oplilio dl: commllllll,&
C:lm Cequi em loh.B.1Pt. Pcru(m Ir.rc7JI.dr ~rbtlrù,!tbr. 1 .c. 7 .1I.l.vb!
dicl t, qu àd li f!:atuto cal1ca rur qll od de qUJllbcr Ccmcmia !oll1awr gabclb, qu ùd de (cnrclltla arbitrorum non folnerur, <jllll cf!:
rran(,1étio & non Ccmelltla. Nam porell:as hxc iudicandi pendct
il compromiflo, quod cf!: eonrraé\:us:vt ~occr loh.Hape. Pcru(in.
in d.trac1.tt/J,ltb . 1 .c. 1 1 .
Sed primo caCu arbirroru m I ~udum cft Ccntenria, habcrque 3
iudicaei :lurhorit.tr{ m. ~ol1lall1 arbitri cx neccllirarc legls mllnicipali s clcé\:1Il.lbem iluildlél:lOnclU dc1egaram,fccundùm Bar.
in lji.m l .not.,b.c.dt illdic.fcquieLtr ibi Bal.n'7'& laf.I1.6. attcll:~tu (
communem . ~x Ccmcntl.l probarLtr ex /.aptrl1fiml.ibl,fJlI.'.ft .ITbiIrif"erinf lib 'mpm.tlwtlmim dt/,lIlalJ.C.dt /UdJC. & ibi glon~ in verbo,dr/tg.'li, d, cir e(fe dclegaros.\ !cgc mUlliclpal i, vcl à iudice qui
iu(]jr hrigatores comprol11lttcrc. Ideo vrirur lure ilhus luJlcis ln
cuius 10col11 Cubf!:itll1tLlr.r~qllitur de Rip.l, tH! f/ùo{tm. § [)Wi.il.
49 .in verf2.ltmiroffdt Legat I.vbi dlcir cos habcrc iurifdlé\:lOllcm,
ideo potrc prohibere reCllm a1icllJrion es , qucrnadmodulll & iu diccs: qlloniam huiufill Odi arbirri ex neccfr,rJrc f!:,ltllri cldl:i, iu
omnibus loco iud ici, ordinJri) fungumur, in Clliu\ locum (Llcceflërunr:quod pro fi ngubri Il otat A ngcl. In d. f. ,'perlfs/1111.i1J 3.
lIot.,6. vbi d,cir cfli: vJlde velle ad (l:JrUCJ qua: dlCponllnt, clult!s
conCJnguineorl1!\1 Vcl.lll1ll1lUn COll1prOnlltri debcrc. qUia talcs
arhirti non tcnene locum J.rbirrorum Ccd illdiclllll: Idco pareO:
ab illotll m Ccnrenria .1ppdlJ.Il, lie!:t l Ccutemia arbitn non liccat
pronocarc,l.r.e.de rU'1>t.,,?bttrû.quod fcquirur Paul. de Ca(lr.111 d.
I.•pmz[siml.Col.l.n. r. & Sallc.in d.l.f (Dl. Li" '1)(rji( .(.'< boc dWI B.lrt.
'll/od[tntmliù 4rbltrOrtllll.Er ql1cmadmodum li res,iudICis ordmari) (encenria,fllcnt cUltb,vcnir cnié\:io:lra etiam li bu do arblrromlll ex neeellitare Icgls c1d1:orum rcs lir euiél:.l, agi pOtent cuiaione,lieer ClIIétlO non debearnr,qullldo laùdo vel !ènrenria arbirrorn m volumanè cleLl:orum res fllir clliét:.l,lji " I él/ml. §ji CDlitlrowiftro.ff. dt (/1,,7. & ibl hoc nor B.m. & Doé\:. commnnircr,&:
Bald./fJ d.lfin 7.nol.rb.& PJill. de c.lnr.il} d.l.. rpeYI/{suNi.l1. r. Siquidern talcs arbiui babent lUnrdlél:lOncrn & cocrclrioneru ~ gl.
t
Xx
/oe..
�)46
c.Hln:1 109. ~a:f1:.vllica.
III c. !1Ij}mOl1ù. ;11 'wrbo , .,d (jlIOS omu;". de offic. iudlc' de/cg. vbicrJ.lI11 llorJ.t P ,worm. dicC llS !lac r.molle cos poni:: per lUdiccrn co·
gl aceeptlre compromlllùm, cùm 1l111nus ludie.\I1di ur ncccfi',·
num,l.muncTllm.§.ù,dlC.,ndl mafstt.uffdt mllllcr.& Ilonor. {CCUSIO
compromiflû volulltario. ~oni.ll11 volulltan è clcéti arburI,
eùm non habcam il1ri(diétioncm (cd no rionem dunraxar,non
pufli,111r compclli aeccpr,uc COpi omilfurn, 1. 3.§.\.de rmpl..,blll.
hille diclr loh Bapt tll:.Pt"wCin 111 tr.,,7I1tll de arbilrû,in 1.llb.cd!.IO.
IÙOlmè norandu l11 .compromilfa qux hum ex llcccflirare & dirpolitlonc Icgis municipalis, vcl eon(uecudll1 ls, propriè noncffc
compromin'a,lCd dclcgariolles : Ciel\[ llec i pCi lic ekétl 3rbirri vtl
:Irblrrarorcs propne SLIC ~cbmi vcl ltblrrarores,fed quai! iudlcci
ddcg.1ti:vbi prob.lc m\llris Iltrlbu< &~ aurhonranbus opinioncm
lunc cflè commul1cm. vbl cri.un dlcir arblrrorum trI.I d lègcnc.
l'.l:vnum,quod hC pcr conrraétum (cu compromllful11 mcrevo·
Jum anul11,altud,pcr vlrim21l1 \'olunrarclll,t<:ruu m, ofliclolUdi.
CI \, quando ex formol Ibnm vd ~o 11 (uctudll1l< pcr OfliCIUffilU.
dicis cltgumur, qui 11011 Jcpcndcnr ~ COlltrléhl nec ab vlnml
volunr:tre,ueur ali) ilm dléb ,&. d -bem proccderc eodem modo
&cl(dcm [olcmnlr~ribu s, qlllbus &: IUd,ecs dclegan: ldcopof·
funr eogerc rdl:cs eir:Ltos ad côpnr~ndum coram (c. CllrnCntm
III db caulEt IUClCdlÜi l111cm h.\bcam dekg.Ham, polfunt omni!
lin Ql1lbus iUCl(dlébo 111.1 expltcan non ponér, t. l.f dl rur~.
om17. /Id & fi rcll:cs f".!lIll111 dixenm, cos porcru Il[ pUlllrc ,1. n,/·
1/(11/. C. dorjhb. vr finn.\[ 10h. B.lpe. Pcrulin. I!l d. IYd{falll a/ll·
bi,." [,{JYO 9. cap. '9 . & 1nnoc. In d. C. /ùJjJlCJOfJu. de offie. iut/ic.dt.
l,." Et III J ·blrri cx nccdTirare iuns ekéb xqUlp.lranrur dclcgl'
tIS.l prlllcIFe, Vt volulc Imol. il, d. c. Ji1fICl6J)(. & Perur. In 1.
eJp. 19 col. .ft li' verfj,· pr.rctdmtl. licl:c Ibl l!.cac ralcs illris 3rb~
cros, nec cn~ vere :LlbltrOS, I1CC vel~ dclegatos nec propne
ordl\l.lflos , fc:d clfl: t<:rtlum gCll us cx omn ibus (llpradillu
mi"rull1 , quod de ollll1lbm pal'tlcipae. vc probar 'p{~ ,'5.: CIl.
di. Florem. In d. c. Ji1f/Cl017/s. r.lll1<:11 de mrc d,lcg.\tIs xllulrl'
ramul'. vr concJucbc &. probar rlunbu, Pc:mC III d. IraflJI.
d, ,"-UllY/;. I,U.ll.(.Ip. 19 .&I,b. Il 'c''P' '9 ·(;Tfob. Ii: C". 19.1:\
cil cOIll 111 U Ill' ,CllTa, & 1I1dublt.It.1 Op1l110 .lpUel omncs: l'lIdcli
n. comctbtlollC lins ,'puLl dclt'~.1tlIl1\ Pnllllpl< vd IUdlclstJlli
tri
C.1\I11'.! L~.~rt -t
rnpL1 bu dd,>atur, ddJCrctllf ctl.1ll1 eX
54cOJl(~(i..d
,·c
1 L'·I.
arbirm c" llecd1il~ tc l uri~ clcal, fdéta.
'
Vilde dublracur boc CJ(u ,1,1 ~olllrromdrum(cdi vcrbale 8... Ii
ne (cnptur.1 (.lc111111 ,fi t volum.u!l1m, ail IICCt,C rium, hoc cf1:
luxta d 1(\J o!i CIOII CI11 Ibruri fJaml1, guot! coglt Il oblle< &: COI1(allguincos, vd affillc~ Ilte.'1 com promlttcre, 'luod prima frollt vIJcb.uur:qllon iJm ill dllbio prx(umitllr II[lgarorcl velle COllf,)['man: corul11 volllllta rcm ltaruta, & (c conforme, tlli reddcrc.
H il1 (im i Il dlelc B.Hr. d~ rdtatore ml. Imcdfs Inn. ~. (Ill)) il., ../f ad
Trtbet!. & pra' (ci [1 m ClIn1 rclIS id in iu d,clo pof1:ulafler, & pUldl"
ret ~dhuc II, de hoc apnd Pro(cnc(calu III Dr.lgtllgnllill , ClII liti·
gantes acquicuilfc v,dcntnr hoc compro ml l1·o. Er (iCllt in dllbio dl(poCirio rcduc, dc\:>n ad term'nos wris eomn1l1nis, I.l.. C.
dt »px.,'- .v7.lp &. ad tmTIlno ~ O:atuti,cùm Cic lex gcncralis rorius
ProuillCIX a Principe confbrut~.
T .mcn rcétlùs cOlllidcralldo verius cO: , hos arlmros nOll
fu,lfe ex ncccflirarc i1:aeuri c1eéto\ : (cd volunranc. ~od in du·
blo pr<l:(umlCllr, vr (i")!111a "l'er d-:c1ar,1t S.llte. III I.jn. (01. 1. in
verJic. l}.fc non dlflirt'nl m·I,; , 'L·b, lX (6l1Zpromiffo 'lit! ex 4(7is
appoir,,·cl. C. d.· /II tir. q11010co dlcir debere conlhre ex comproImiTo , vc1 :lita (C'I prm .l,ql1od ex ncce Œrolte i1:aruri fucrrnr c1céti arbirri, ahoq\lIn cen(clltur voll1l1taric &: lIull.1ncccŒrarecogenre cleal: quod ffiulwm cornmcndar & rClllr pro (ill"ulari
A1cxJnd. IIll. Ji qui< mmr. >,umer. L C. de 1J'.m!"l. & Iar.;~ d. 1.
jll. (01.,. mm:(r.6.1·,rjiC. (;.~fxhù"'frrr F'Y/.C.dfll/t/i,.cùmlgirur coni1:er llulI.l (cnprura lur neccfllr.uc Hatutl, au r iu lUS pl ofcepro fi.lllfc in hile cau n'a compromil1'um, Ideo in dublo pra:fumendum ef1: f\l1l1<: volul1t~num.
Prxterea,quod compromilfum hoc Iir volunrariul11 ,prorarur
cx duobus. Pnmllm , qllla fuit faétum paéto nudo line .Iliqua
(eripcura j & adlCaIOnC pœnx, & nullo illlfulUd'cls rrxecdcmc:
guo ca(u compromiflùm d,cirur volunrarillm,l. rilm 411/tll JI) prm" p.lbl, ql/od 11fq//( p..nll compromifii 'L'4/tb4f, nllJHC ;I/d,x d,dlT4/,[td
lIulùfclllCII/1d pr.,adeJ/t( ronmllmti eldlto, vi (ommfm/l'nlujlarcful',
promaba'. c. de r(((purbor. (icut in no(ho ca(u , in quo nudo pafro fille (cnpnm. & pœIl~, & IlulJa pra:ccdenrc (cnrcntia iudlCls
fuerac factum volullrariè comprom\lfum,
X x l.
SCCUI1
�348
C.IlIlf.l T 09.~.dt. l.
Seclil1d u m , quia arbl[rlllUIl1 hxc c1c~::lnon fUir (cclindùm
form.uu fiarurl f.\aa: fiquldcm rbruto c.lucwr,quàd de omm lite apud qU.1mclilIquc iudlCUll1 curilm, inter per(onls nobiles
uloucnda, rcnclmur lIoblles lmgallrcs, in arbirros & amieablles htis compoGrorcs, chgerc duos homint:S nobilcs, ql1ihabcanr nOtitl.4l11 de corum ImgÎls & co nrrouediis, qui fi ch(eord:\llt, poŒnr elJgcre tCrtILlln : ira quod drtorum fkrur iudlcio.
qUJ: lhtLIti forll1~ omiCti nullo modo potcn,vr J iCir glol1àrotilJI U' (bruti, JI} 'l)(·bo,l)O~mlri nobtl~s: dlCCllS ex forma nalliti non
poJ1i: nobilcs 11\Iius Prouinci x in arbitros vcl amicabdcs comrofirores alIOS c Igcre, (Jllm homine s nobilitcr vlIlcnrcs ,qUl habe:tnt notltl.lm litl gl) d.: quo cam pr0m ItritUL Idquc cenfctur ab
fbrllCO d l tllm pro fmml, qll:t omiflà cornil[ laudtlm, vt in lcrmmislirm.lt Phihp. D cc. (nnf 43 + p!.uel concû.jio. :tllcgat An·
gel. In 1. ~ . §. die", .1II1(J?I.col. ftn. 't',r( (;-1101. diligrnlo.jJ. '1u/m4d.
,'p,·r.lllcmvoILllCAIc'(a nJ. cOl!fl.18~ iJJ c'I/1f..'Vtrtm// ,C/I.
J./,/;,. r d lcens, pri ù, conn.He dl·b.:rc de qllalirare iliorulll,in
quOI fuir fa~llm wmprul11dlllln , quia 0111111:1 fOI m:t {tatu[Îj'
ùeo budllm redqltllr 11LllIulll, "c t.Hl lic.H i non poflir.Bald. tnl/·
t f//. d, p.Ul CU11jl.II't. §. ((11' (,:tu ,!UO 7f/rJcq l! 1tu t Ro m :ln.confil. 141.
11 .
'
cxùnic Dpc7or. 6- confl. [ il. plr", jJi'" I""dum, é~ cunfl. 115· vifi
(ompromij{o. Scd in ClrU h llius com proml/li non focrune IlObiles nobilitcr viu~nrcs r1 cth , qUI hlbcrellt notltlam eoruffi
liQgi), nec pl'Occflèrullt in i nll:l'ucnd.l & dccidmd.l lite V[ arbltrarores, & lltls amicabilcs compo(itoccs luxra Il:a turum : {ëd Vt
arbirri iuris fcqumdo iuris dlfpolirionem, de qui b us non 10'
quitllt (hrumm. fiquiJ cl11 Il:atll cnrium i ntcnt\o & volunt3s fUir,
Ilobilium & con[anouineorum :l(finiumquc lires, & comro·
uerli.ls amic.lbilircl componere , & hoc modo cos cum mlIIon
fumpCtl ad concordiam n:ducclC : [deo ex forma Ibrun nobiles
Dobillter Vluclltes non elIglll1ClIl' 10 nr itrm imis, rcd III arbllratores & amlc.lbilcs cOl11pofirorcs. Idco dclid~r~t fhruru lil cos
h.lberc norltlam htl !;') & Lo m roucrfix ,,,t f,ll i1lu i1bs componete valcanr. Cxterum qllod cl ~~i ex forma (hum nonllm ar·
b ini iUTlS , (èd arl>lrrarorcs & hu s amicab dc s compo/;rore',
d ccbr.lt glol1'a, m d ..{l.III/IU. l hc l11clim dc prehendl rur &d[·
clara,ur ex immelkltc [cquenti Ihruro , in guo 110111111:1[101
dlclr\!r dlfpolÏriollcm pr,\:ccdultls {1.1tIltt mrn nubiles 6th
,
quo
Caulf.l 109. ~x!l:io r.
.149
quo C.lllCUtn clt l't quxltiolleS CUllrl'Oller(x, qua: imcr 110bilcs
cxdlullt,debcanr compromitri, & amicabih comjl ofitionc rctnUIlJri,cxt endatlir & habcat locum ad qlla(cumqllc conrenrio!les vcllites,tluJ: Crtlilt IOt ~{ dominum & CÎus (ubdltos:imer cilliratcm & eius ciucs : & imcr qll a(cumquc perronas affiilcs vd '
conranguincas huius Prouinci:r. l'bl glofl: n. 3. 11 0rar : clcél-os ex
forma hLllus ltatLlti cere arbltrarorcs ,& amicabiks com policorcs:atquc adco laudum ab cis faél:uITI (ecundtlm formalll ItJtLlri,non dlè [~mcntiam ptopriè,red arbirramcllwm, fcu al1l1cabilem compoJiriollcl11,qu:r babct vlIu,naruram & cffc'~um cran(a~iolli s,& appcllatLlr rrallfaél:io, vt dicir glolf. '" §f 'II(ro w.lIs~rit .in vcrb conuclltum.in alllhenl. 'III diffirmw /udlc. & ln al/lh.
'IIer~ cunl/gmt.C.dc INdIC.v bi glolf. in 'II~rb. cumpof/ionrm. per qua
nor:),[ ibi B:ut·amicabllcm compolitioncm,quam feci.r iudex illtcr parte~ Ilti ga m cs,noll clfe [cmcmiam,red tr~ll(aél:ionèn~,qua
Ji inter parres Id rranfJél:llm conucnrùmquc fir ,quod arbirrarores dcclaraflè:m Pct.Iacob.1n lr,tc1alu de arbilrlS ,'" 1 f. Et mcriro,
quoniam :tpud arbitratores non cil: iudiciuU1 nec iurifdiél:io:fcd
tran(aél:lOllls conrraél:ns.Ioan. Bapr,Perur.traDa/11 d~ arbum, !tb.l.
c. i.& C.14.& ilb.L.C.4.n. n . & LanfraBc. de Ori~no, inlraDa/HM
arbilris)n 3. P,lYI· n. 3. & ralc arbirramClltLlm conlidcrara natura
conrrafrlls,{u per quo lir,dicitur bOIl:!! lidci, vel frriél:l iuris. Bald.
in !. fub pr,,'cxtl/. 1 . col. t. infill.in L. uPfo,c. de c~lI/rahmd.cmt. & in
Ji
rubr.C.de remln per1l1I1t.cul:fn.in 'fJ(r.fcftd An arbitrammlum.Iacob.
de Sanfro Georgio,in d.authlllt.f 'IIer'collligerit. adfin. c. de il/die.
arbitramcnrum fit comrafrus nomü1atus,vc! innominatus
dcc!arac Bald.iN d.rubr. C. dermml pmnut. col.fin. & Ioann. Bapt.
Pcruf.in tr,U1.tll tic ,,,bi/rÎi.lib.l. c.8. Ex quibus vuwimi omnium
rulfrng io fuir COIlc!u(um, compromiflùm fuilfc voluntlriuOl &
fpomc f:tttum ,& non ex ncccflirate Itacuri , am (ccundù!D for!Dam illius. Et l1l1liro millltS ex (cnreneia vd prxcepro iudicis
prxcedenre. ld eo (lIl1ms in (ccundo ca(u fl:aruri dc Jaris {oluendis,quOIllJl1l hxc lis non (ememia, {cd con cordia & rran(Jfrione fuir dccIla:cùm hoc cafu compromiflùm fucrit volllntarium
& rpom~ f~él:ul1l l lirigJrori bus: vndc Jaudum inde {cquumm
nihil aliLld efl:,qlùm m.n (a~io, & amicabilis quxdam compofirio, vel .trbitra menrUJ1l , vr ruperiùs fuir probanun, de quo l:tra
tripla ll olllkberur , {~d Jl1cdltras Gmpl:!: ab vtraque parte [01Xx 3
tlcnda
&
311
�, \ ,\
C~Ulr1 1oy .. G.!!.xlt.\"na:.l.
uLlld.\ dt I1ILo,tjuor'l."s Jntc Itrcm co1\tdhtam COI.ll11 iudlceordi nano co III ri o 1111 Ifu Il: vol uman um faél:u m cCl: , 'luI dUcellndus .1(US d,cr, [hrun. N.lm fi poCl: litem COI1tCCl:.1r.1I11 coramordin.HlO iudicc, li erer côprom1l1l11n vO[lInrariull1,J.1tatnpb,quç
ex comeCl:~[1onc Itm apud ordlllarium f.léb àcbcbarm fifco, ob
compr"1111Irum,non rcer.lél:arur, nc faé1:o paniu111 fi(cu< IxdJrllr 111 lUre libi qu'xfiro Jcd comproll11 (fu m volll1\tanu m hoc fo111111 opcrJtlIr, quod ab vtroquc Itri gator mcd,ctas larx mpla:
eXIgltllr,noll ex peél:ata (cmentia i Lld lCIS,qUÇ alloql1l n expc/hndl cllCt, li non fUI(fer compromiOùm, & cJ.uOà dccl(al.lUdo, vr
111 quano ca(u Cl:atur i de l:J.ns (oluwd.is CJuwm en:. Nec his qu:t
IJm diximus contradlcu1\t,quod in dubio prc;(umatur laiganres
volui{fc d'(pol1ere, &: compromiererc (ccundùm formam !bruti , per id quod docct Bart. 111 d. §. [I,m /Id. CUluS (enrelltl~ magis communirer reeipirur,quonia nos hîc (umus in clam. Nam
manifdb cCl: volum:!s lirig.lIlt1u,&: ITIlllImè dubia,qucmadmodu (upcnùs d mon{trauimus, volul(fc f:l ecre volûrarium cornproml(fUIl1 nudu ab omni iu(fu &: pra:ecpro iudICis,&: omnm·
eaél:lO ne pœnx, &: nudum ctiam ab omm (ctiptura 3c {bpulationis nexu:ncc (etLla(fc III hoc verbal! comprollll(fo formarn
!l:aturi. Cllln crgo rcs fit clara & manifcJb, non cfl: opus COI1lCél:mis :&: in dubio prx(umcndLlm cO: compro mlffum potiùs elfe
volunt.lrium quàm neeeilàrium Vt vo lult Salie. in d./.f. cclI.
in ve11uc l'Jon dlfpllCmt nJlIJl. C. dt IIIdlC. & cum (,qultur Alex.1n
lJi 'f/lil mJior.n . ~.C.detranfaa &: Iaf.m d.l j.1'I. 6. 'lJfrj. 6- fX hec infirt.nce reé1:è eomparamus comproml{fum teCl:amcnro: autlnigantes te!tarori,de quo 10ql1imr Barr. m.d.§.cùm itJ.quoniaino.
rum diuctCa cCl: ratio &: eau{fa: cùm eoprollll(fum fic tranfaétio,
qua: I1Ihil habet eomullc eum rcl1:amento. mcriro non bene at- .
gumenrarur de vno ad alrerum arg. l.natllralittr. §. 1II1J11 CDmmlin/.
jfde a('fUIT-Pojf.& l.Papmùnusffde mmmb. 2. 5.annl..
SV
;li ;li
AR J A
2. •
Cau/fo
1
.fZY AE
S_T J Q ?(JS,
109.
La/a tmpla 11011 debnur ex litis eontifatione ap/ld arbitros j.fl4,
tliamfi illJfo 'lie! pr<fetflo irldieis fu1fmt ddlJ.
~ rIC7j
C.lU(fa 109. QQ.x!1:. vnicl.
3 YI
: f'drig.d [OnJlIIHllom vet cd,Elo eonJlillllllm, nOl; rEgul.t/lir ab"fi'
vet eonfoet/ldme 1/llId fXlgrndl.
J Arbltrl<! 'fll/blls IIIdICIIYII fln lmliiJ, r'gus eonJlttllllombl/j finI ad./-
1I/lft.,.
'
Il
f2.!,-AESTIO JECVNDA.
,~X dH'lis ID prima q~lçCl:ionCrc(ul.cat llldub irara d5"
c1ulio, compromiilum voluntanum & l'Hldum inde (equutum e(fe tran(JéHOllCm & amieabilem
~ compolitioncm,& habcre vim &: natu tam eontrall:us &: nOI1 (cnrentlx: ideo fille ante litem cotc!1:atam , fiue poll:
faél:ull1 fit coprom lffuJ11 ,110 :\LIgerur vd minuitur lata ob ip(um
eomprOmiOlll\l: fille fimpb, llua: anre lttcm comeCl:atam dcbctur, fiLlc tripla qua: dcbctLlt ex litis conte!1:anonc. Scd compromi(fum Id (olùm opcramr quod lata cxigirur media ab vrroque
liri gatore fiue fimpla,fiuc tnpla,cùm aliàs non faao copromllfo
fimpla lIl(ohdll à reo, & tripla à vill:o [olumodo cXIgctctur. SllpcrcCl: \lune vidcre ll1 ex lins conrdl:ationc faaa cot~m eleébs
arbluis,vc1 à ludlcc delcgatis dcbeatut bta.
Dubiu in lue eau(f.\ f.lciebanr duo: Pnmum qlloniam RcglÎs
edié1:is,arblrria in Gallb quafi pcr omnia exa:quata (Ullt (cmentlis iudi culll , imo :ll1lplioli priLlIlegio donata.Nam illorum exeeLltionem (u(pel1dit appell atio.vndc quem adlllo du ex litis COI1rclhtiol1C faé1:a coram iudiclbus otdlllariis tripla debererur lara:
ita & ex eome!1ationc litis apud iuris arbitros fall:a cxigi dcbcre vldebatur,prc;(crtim fi à iudice fuerinr arbitri dclcgati,:J.ut cogcnre !1aturo cleél:i ,cx iu(fu am prxcepto iudi cis.~ia raies arbltrt habü luriCdiél:io nem (altcm de1egatam, & eorum atblttia
(Unt (cnrentix, &: habellt iudieati amhoritatem, Vt plcnè pro bauimlls Jll prima qux!1.huius cau(fx,fJ. 3.
Alrerum , quod 11l0uebat dlfnculratcm, crar, qUia copromli'(UI1l & I.wdum 1JlJc (cguLltum dicebarur fJll:um 111 fi·.llIdé lien,
Vt medlo hUlu l coprO\lll(sl Hel pllblic:J.nus pnu:J.rcwr lure Vl:aigall s I,lta:, qll od fi(cll s h.llllturus erat, fi compromlOùm 11011
fUIO'et: g UOIll.1Il1 corJ Ill Pr o{c ndcalo iLldiec ordlllano,hs COI1tc!1ata (ulll', t,li co prol11iOlI no interccOitlè t,quia apud ellli, flle
rat in ccp ta,& I1lUflIX pcmio\lcs datc;.Scd mml folm ioni s trip!.!:
l ar~' \li fl\Jt COiAlpio 11\ cutclt.H.\,lcd fr.U1dLlléter :1 fiduLl an.llltC prouo :ltu, vt l'ro{è\lcfèali luri(dill:iollc.lppeUariol1e (ull,CCa,
IltI;;.11\
�3P
Caullâ 109.~·dl:.vnica.
litigâres polrent eopromirrcndo in arbtrrDs,Ii(Cllll1 fraud~re Illrc
veCl:igalis brx tripla:, apud cos lirem eordl::ldQ.qux fraus m.lgll
~ magis argu t vtclcbarurex co maxime, qlll;! laudlt à partIbus
ru\1lCn pntm, ettlS cxeclitlO pcrira & fdCl:a fuir ~ Sel1JtlIl dclegaro. Ex qlltbus dcprchcl1dl vidcbE:rur eompromlirum fuiflëfraudll\orum & animo fraudandt li(e1ll11 tripl.llata (dJ:um: & mali
rilS hOlTIlIlllll1 110n dl: Illdulgcudum, I.mf
" ndo. trdrrâ vmdu. a·
hoqull1 porell[ 111\ mediis quonelie ft.ludarl fjrcus, quod nimis
gl.lUC & fiICo dlcr damnolum.ldeo tltrpolirio de titis ro\ucndu
<]Ull11UIS lir oUlolà & pœnalis,dcber babere loeum ctlam illoca·
ru: qUOllt.lm dl(pofirio pœnJlis & odloG nc fiar dlufloria,&vt
fraudes cuirtl1rur, exrcndirur de ca(u ad earum, I.I.§ {-cl/mifi.
']lIcnfljfdu"Illmm ... lft d l"ltal1l1J. § mllilli daIIOl1e",. f. /Id SmalH!
COli t;1[lIud. Cllpji ciUlI,I4.& ibl Gemm.il1 2.110Iab. de [mu1I1. txc~'".
hbr.6.Felin.il1 (. RudolpIJ/lJ.co/.I. .& ; .de re[mpl. Dce.m l.fallii.§.IM
pa'naltbHJjfde rrgul.mr.qllod eriam proecdtr in dlrpoliuonc corrcGl:oria tuns eom munis Bald. illlrllé!. ftatHlor.in verb. confinali.
Pluhp. Corneus,il1lluthent.ex ct/liffit exlJtredûliollif. col. 5.c.de liber.
•
PT,''Imlis,
1
•
His non oblbnrib. vnanimi dominorum rulfraglO fuir conc1u{um rripla: lara: vetligal non dcbcntcx liris eonrclhnoneapud arbitros ve l arbitrarores faé.h.
~ia arbltri vc1 arbirrarorcs aut fucrunt (ponte & volunrariè eleGl:i. Aur ex nceeflitarc Il:aturi iulfll & pra:eepro iudlcts prç.
eedéte : & vrroqllc caru ex eoncefbrione Ilris eoram CIS fJtU
non debccur lar3,aut brx veGl:igal Meo. Primo earu,t]uia ex quo
rponce: & volunrJrie rum cleGl:i , nullo lUlfu vel prxccpro iudlcis
pl'a:eedence,DOI) habenr altquam iurirdiCl:ionem orduJatiamvel
dclcgaram,(cd 110rionem dLinraxar.idco COttun IJudliln propnè
non cil: rcmcncia,fed rl'Jnraél:io & amieab,lis eompolirio, Vtfllpcnùs abundc in h.1e eaulfa, qua:!l:.I. prob.Hum fuit. Nam Iich
{enrenria in gCllcrc comprchendar ram iudieialcm qUJm arbtrrorum dlfnnitlonem, vr docer Lud. Roman. il1 rubr.fl dt rI ù,d.
l'amen in marcri~ re:ll:ringtbili &odiolà, lieur erllJla,qux dl
pœnalis,vr doeuimusfoprà CIlIIJ!à 9J. ,!,uft.vl1ic.n. 6. arrellarione
Ji:nccntlx 1111llquam ve:l1lr arbirrorll l11 (encétla vcl budum. Ideo
fi Ihruro eauc.:arur, qllèd de oml11 (ellr lJtia (olliarur ga b el1~,
110n ro\uctllr dc arbtrrorum (enrcnria, VI' eoncllldir loh. Bapr.
Pe:rufill. in Irt/éfatl/ de ilYbilYlJ lib. 1. cap.? fi. 2. & memè quoniam
Jau
CaurI.! 109·~xrt.~,
5f J
h udul1l wnL pendcr a com promifl'o volu nrarjo, prr quo d ad),birris fuir dar~ potell:as cognoreendi & rcrmll1andl de iure vd
de faGl:o id,dc quo p~[[CS conrrQUCrtllllL Er quonlJm com promilfum VOlllnratlLll11 i1Ihtl altlld cil: qu.lm conrrafrus • vr futr
prob.\rum rllpl.l.111,rjl. ,.l1on mmllh li cx illo ,a ur cx laudo,ql1od
pellelct ab illo,llon dcbcawrgabeJla:vr plcnè pro bar I.B. pc. Peru(.f,b. r. c. 1 L n .l.durbar.
Secundo vero C3(U quando ex fomla & Ilccc(mJrc Il:atnri fliir
fafruln comprOmtflLlIn,& laudull1 inde (cquurum,ltcèr hoc ca
(u e1cGl:i a~birri habcanr iUl'Irdifrioncl11 elelcgarJm il IlIdlCC vel l
Icgc, VI' alij volunc,& dixt ']. r.~ 3.ramé ex lim comcllarionc coram cis faGl:a non dcbcrur Iara:l1on illa rarione,qua 111 primo c:lrl1 dicebamus,ql1od laudum lir rranrafrio ,quia rcucra jaudul1l
ab hls prolarum cil: renremÎa,à qua lictC appellarc : & ex illa dcberur Cl1lGl:lO (jCllt ex (cnrcmia iudicis ordmarij, vr dixl1u.rjl. 1.
rcd Jlta rarionc, quia h;té\:cnus pro liris conrc!l:anonlbllS coram
cis faGl:l s,nol1 flll r (olucum vcl eon(uerum (olUi hoc vcGl:igal hra: rripl x,(jclI r ncc pro lin s comcll:atlone coram dclcgaris eti3m
à Pnneipc.Vndc lIleldtt ha:c qu xltio in ilium, an ius veébgahs
lara: trlplx dc(cendar ex con(ucmdine hui us ProulllClx,an vero
ex cel taO& conll:lttlClonc Principis.Q!:!;ia pnmo caru ius qua:liIllln co(uerudine vel prxrcrirriol1e,r~gularur à po(fr(sionc modo & forma cxigcndi tllud,nce cxrendlllir vllra rClll,modul11 &:
formam cxigendl conrUCrJlll , vr in liUll" dicir Barr. rcr dlum
tcxr il1 I.t.§ji '1"if II1lerdjf.de itll1.dfff/']/ltprù!.& ln I.fi p"bl".lIJiI'§'
fin.m 'L lt .tj//.r(J.n. 3fJ. dt pllbl.& pulcrc l1J l.c}"" ie m rC1>J"Vt,/ù. coifi
verjù.brt'l'ler 4d,mll ffdt Vitro Vbl dicir quèd vrus prxll:.mOlm
11011 produclr Cfl-èél:Ulll,llIli ad 11111d ramùl11 quod cil: fafrUl\1, vcl
I1CCefl:ll"IO in fCHur ex illo:qUlJ rillltUm prxCeriptum quar r.llll
polfefllun,l.q/lod rmo.§jifJ.de ac'!"irloJf H Ille Barr. l1J du/hm! '1///
Ttm. cm~ jil/.C.de ss. Ecclrj.'diClt cOllrucrudincm vd prx(cllpr/<ln[
non exrendl vltra id qllod ag'cur. F~llll. Burr. Panorm. &. In1l'l.
ha:c lirmanr per ilium rCXLIiJ (.,Iiodi/ù . de pr.tfir. HlIlt cIl CJulhl
prx(enprio ccrrorum iunum de prx(cll[l non exrcndirur ad fu·
rura & eonllmlha elU(dcm genetlS,calm 'ONting.11.dr dtrimis norar tbi Panorm.m vlt.nOIJb.& copiosè Aley. COJ1f.ld./Il C,lU./fo 6-- Iilr.
cDI.6.&conjil·13 pOl1dr~atts hù.(ol.~.vol.I.& Bmh.Socin. cMjii l4.
pr.{tnll cOllf,llritlone.C7 (011/-27 r"'IHffi,fr·'ll'llm.col. 3· '1-Ufj(.l PO/IIO.
vbi pluribus probar prx(cnptionem vc1 conru~rlldlncl1lnon'c<-
.
y
{ I1d.i
�' J{
1°9·
rcndi de limilibus ad limilla, & coriose Felin. in d.C.AUdi/ÎI.JI
pr.cjir.V ndc IÎ à con(ucrudinè lara h.\bU'(;r origincm, non dcbcrcrul"l '\ noltro ca(u,cùm haacnllS non fucrir (oluca de colltcŒatlonibll\ apud arbitros, vd Illdices deleg,ltos f.lais:& conrllccu,
do, Vt dldutn dl:,non c:xrcndltllr ad limilta.
2.
'<:'cc undo vero calu prin clpalt quanJo t Ibtuto vel Princlpll
cocdlione 1111 politil cllèt hoc "db galbe.1: cri plx, tunc non acrcndlCllr v(us l'cl po!lèflio,ûcllt III primo ca(u: (cd rolùm conu·
dcraru r ipra (O n rbtllClt',&: l'C Iba concdliollls Pd nClpls qllotno·
du loqllacllr,quo\lIJI1I Ilcet pn ùs 110n ruerir ~ {irw & cills pllblt.
t.1I1is cxall:lIm de Iiti~ co nrdl:ationc ap ud arbltros, l' llllulecs
ddegatos f.\aa: nlllllotl1ll1t1s debcrccur, li de illl~ (tacutum l'cl
co ncclTio IOl1uercrur ~ I,l hoc callilleghgentil pubilcanllilas
110n cXJg IIdo,l1on pr,uud IC.UCC I1lCo,!.IDC.lllo.§ ,MTllm rfYI/11l.1/l!.
rt:ff. h' ,,/l/o:1Ji pr.cfJ"rl cOjilttum l'm.lxllllc li lègJmUS, eonjhtutHI/I,
prout in <[lliburJam ami quis excm planbus kgllllr, Vt atteilacur
Ibi glolI:m 1'tI"b.(OnjiJ(llIlIJ-tldt pl/bllC.Cr 'l-'tél. ~ 1 l'edic.proecwc
& 1I\tel' lgl Jebu,quando lUS "cébgahsfl,lt co JlJlmmun J Pnncipc &:. cOJlcdli.l m. Idem vult B:ur. In 1. r. §.jiqlIIS IJO( mlml/Ol.
'1-T/{r.·tl/J fi J"'hm f COII((fIOntl/l "b .dlO.Jf. de tlt /1.déllifj/lr priu. RaCio
hlllm conc lll(dl::q llia 11IS cXlgcnd, vccl:!g,ll cO: vnlllcr(aic ,Idco
exigcndu. t1ll1 d pro ali qll1bus co ntt:lbtlonlb.conlcrllJrur pcr nu
pams [Ocum lUS vnillcr(alc,pcr not.tn 1.Ji pr/ftsf/de dqlld pl/lll, yb,
Ioan.dc lmol.nmat hoc in lurc veéligalt,: & fldiils fUit dlélum
"uliJld 52 .qll<l:Jl. 3.n.67·8 9 .Ideo hoc calù dcbererur bra tripla, nec
ponèt publicani negltgenriJ. Ilon exigcudo vcll:igal pta:ludlCllC
fir, o.
Scct qllon;a m PlOlIincLI: Regis archiuis malllfdtulll fit, iUl
vcéllg.\h s lata: lilllpla: vel rripLt· eraxlllè origincl11 à rolacon·
rU<;tu dlnc, vt probarum fUit c'«.!!' 57.lJfI.tjl. VII/ca, memo non
cx ccndlrlll conrllctlldo hxc vitra Ims co ntdhtlOnes Pto·
lèncrC,lloru 1n , &:. o,dulanorutn RegIs IUdlCUIl1 , pro quibus
lllL CI\US onrllcrutn cil cXlgi hoc VCc."'t1g.11 !ara: rnpl.l:, non lU,
tcm pro conrdbtlOlllblls faéli apud ordll\<\nos iudlc. s B.lro
111111\, &:. Regis V.1C11 1orul1\ rrouinclx, vci aplld ddcgatosady.
nam Llulhm ab ordlllariis Regis llldlcibus : & mlliro minlls
cut ex 'l-,c nd UIll pro Clllltcl1ariolllblls Ittts apud ,ubirros faau:
Cill1\ prll t11t ~ pl"lllS,ll11lqllJmlar.\ fuent lo lllt~,:l\lr co nftlcracXJg l ,c~ lit l' rolllnc·.\: Il:<l tllro prohlbitllm, 1.\Colm CX lgI vlt[a mo.
dum
1°9·
H5
dum & (orl11:1111 conrueram à deccm anni! cicra. Cuius fiatllti
tenorem nd l'crbulll cran(criplÎ, in t1. Cauj[a f 7· gu.tJl. '1Iniell,i/1 fi.
nec pollit conructlldo cxrcndi de cafu ad ca(ulll,vc ditl:um dl:.
Ex qllibliS colligitur rcrponrum ad tllud,quod dicebamlls arbirri:1 t ediélo & conlbrucione Regis, quali pcr omnia exx- 3
quaea elfe fenceneiis: quia non in omnibm & per OInnia & pec
modllm regulx (untexxquara, (ed in qmbufdam runtùm: idco
non valee argllmcntum de vno ad alteru,nifi in his,in quib. [unt
œquiparara:vr ilT limili poll: Bm.cocludur comm.Scrib.inl. Il
de ügat. ,Jcd :in dcbito & rolu ' ne iuris laca: tripla:, non (une
a:quiparata arbitria !ènréciis illdicllm otdinariomm Rcgi s:quia
CX arbieroru m liris coneell:ntlonc non ell: rnonbus & con(llctudine rcceprllm, bram rriplam cxigi ,qua: ramen vru & con(ucClId1l1e ex 'giru r ex hris conccllationc faéla aplId iudices rcgios
ordin~rios,vel apud Pro{ene{calos Prouincix.ncc de lara loquiHlr ediél:llm Regis,quo arbitria habenc vim fcnrenrix, & audIoriurcm re i iudlcaex, vr exequi poffine à iudicibus ordinariis rcglis, "e1ut dclcgatorum (cncenrix,U t1lua Pio.in prin(jf.due iut/ie.
ncc pcr xtcnlioncl11 palTiuam id lieri porell:, cùrn lege vcl con!l:iCllrlone ius lau: Introduélum non fucrir, [ed con[uecudine,
qux cx tcnlionelU non admictit, pra:rereim in hoc iure veaigalis
Iatç,cùm (pt:ciali ll:arutO nOlllinarimlÎc pro!tibiru,conrucrudiné
!tuius iUlis !ata: extendere etiâad ca[um limilé, vr dlél:lIm cll:.&
arbitria lc neenriis ddegatoru magis,qua iudicuOl ordJOariorulll
a:qllipar:itur:cùm arbirri {jeur delegaci iudices, nOIl potrlllC eoru
fentennas cxcquueloni iplÎ mandare, [ed iudiccs ordinariJ illas
cxcqlluntur,d.U Di/JO Plo.prine. Nam editl:o & regis cofl:itutionc
caucrur,vt arbirrontm (encenrias iudiccs ordinariJ excq1l3ntUr.
meneo dclcg.lCJS iudicibus & nOI1 ordinariis a:quiparanrllr: ideo
ex dc1 egarorum hm conrell:arionib. no deberur lara de iure nec
de corUetudlllc.lt:l nec delins corcfl:arionearbirrorucxigi debcr.
Nec potell dici hoc ca(u fralls fJ,aa fi(co,cc(i non f3tl:O COffipromi{]o fuillèc IiI co nrdbta cora Prorcncfcalo Draguignani,
vbi iudfclllm f\lit ccc pcum. ~on lam in fraudemlien non porcll: Id,quod iure pc rmitcenre Iir,l.iniuriArum Aéfi,.§.his 9/11 ùm jf.
de lfl!llr. nor.tt.1 moL,,, /.1<1'" hlun prlfleJf.de d9llJt.cduj[a.morf. & III
lill1ili ica rdpondet C.\roLRuil1.,oHf44.H.16.~IDI. t. Scd lure pero
mlttcml",Ctl.Ull pcndcllCc ludicio, lieri porell comprollliflum 111
arbirros l'cl .ubltr "tores,/. I.e,- tDlo li116~ c.dt rec,drbll.Imo inter
y y 2.
nobi
�.l r 6
Cauflà 1 Q9· ~:d1:. 1. .
!lobiles, vcl co n[al1guincos, vcl affi nes non (olùm volul\t311U1n
com promifli.lm pcrmlflùm eO: , imà ib.mto (upradlll:o ProUlucialicogi pofful1t épromirrcrcin arb irtos &arbirrarorcs coruO\
qllxfhoncs & lires : Ira qllàJ compromittcre ncceffc habenr.&
~fficio iudlcis polrunt cogl . vt dill:um tùi t. Cùm ergo hoc por.
hm bcncficlo IUrt ~omuni s,c d ill:i s.& O:aruto:mcrico lion pOlcfr
ex hoc co mprollllfio fiue volumario , fill e necdfa rio argui ftaus
aliqua:quia mens co nli.lctudinis, qua vcll:l gallarx fUir lImodu·
ll:um, no n cO:, prohlbere vO ILlllral'la am nccefl"J.r1.l compromtlfa
fieri pendcnce lire, & liriganti
:lUferre beneficiul11 compror mlfIi & tran(àél:ionis, & cogere litiganccs conreO:ari lttcln apud
IUdicem ordll1arillm cauffa:, vcl Pro[enefcallll11,vbi ccepta rUllr
iudicia,v t fi(CllS lucretur vcll:igalia Inra: 1riplx.lmo confucludinis iuremlo cO: non derognre quicquam iuri commllni, l'cd l'o.
tùm mducere veél:igal tripla: lata! eo c;l(u quo lis comc!hrctur
coram [uo iudic'e ordll1ario: adcà qllod non fall:a comell:arlone
Bulla debearur lata , tanquam defi ciente cauffa , proprer quam
con[uerudine lata dcberur:& licèt eueniat propter compromir(um publicanos fraudari hoc veél:igali , quod habirun dfelltfa·
lb. conteO:arionc hri s apud Draguigniam Profene(calum:ramcn
hoC:damnum fi[ci, quod venie in con[cqucmiam com promifiil
iure permifIi, 110n eO: in conCiderarione. t. 1 . §. dntuJ'IC.ff. dt 4QWl
plllll.& /fi Ijl'lm/flum.§.j.jfde d.tmn.inJeéf. & ibi Scnbenrcs. Cùm .
imentio compromittcnrium non fucrit fraudare fifcum ,redici
famili ari con[ulere. quia ve fraus dicacur ,requirituf anl mus Il
pIopofirum fraudandi,nec [ufficeret euentus,/.Alt pr.tlor.§tt"drmum. ff. 'l'lof in fY41ul.cred.l.l. .C.deflru.plgn.dat.mA11. & III fim tllIJ·
tiùs dixi CA/ijJÀ. l 3.q.'lJnicA. Ex QL1lbus fuir vnanimi om nium rur.
fragio conclu[um , laeam triplam ex arbitrorum !rris comertaüone non deben .dle 1. l.luni" 1 58 5.
IN DEX
IN DEX
LOC OR.V M
EX IVRE CIVIL! ET CANONICO,
STATVTORVM ETIA M PR OV I N·
cix, ConO:ilutiollum & Edluoru m Rc glont m,
q LI a: in vrraqnc hUl us Ccnllirix
pl ree cxpli ca mur, aut
llluih amur.
Ex Digefl:o vercIi.
''(dS''1~@~~~I~ Ex.ql/od non w ione de legib.cauJ!.3.'.qH«jI.)- 11.1.
I.f}/I~d vcriJ.tod tiubld.
l. é,~ f}II/A.de IImfdIO.c. 7 .f}.I ,pII"m.
1.Ji j.,mili./.cod.c.lo 4-q.vn.
!.Ji1/1'; ùl quod.§.Jin.& lfiq .eod.c. lo4-. f} .Wl.
êii':~~~i~~~ l-fml/Ir. §.jtJ. mm legfiq· ne q/lis film qlli /tJ ùu
'lJo(dbJ/llr vi exim.c.l04 .q.vn.I1'3'
1. Epiflo!.1.pr:ffde p.1fl.uS fj.1.1I. 1.
mm emlore.pr. le tr,/4/cf.c.G3.fj.vll.
{Ji
l.Jiil.eod.ibid.p(r 1/11.& 11.13.
I.ql/od .lIt Pr.tlor.§.t:w·(lt/mJ.de b{5 qui nOI.illfam.c.! 1.f}.l.1J.1.('- 4.
ljiml m/lmapl/m.§.Ji 'fllid vnill'rjil.'II.q;lod (llI/n'le Vf1IlICrjit. dom.(.
14-'f}.1.".1.& (,104.1 .vl1 .n.4I.d/Homo.de "'gol.gif.c. 61. .q. 3.n. 6.
1. U/lm dl/";"" /eg/hflfjlltnllb.fj/lod met//! (.wJ!J.C. 104 .ql1.ejl'iJ"..11.4-.
1ftplI/m. de dola m4/~ . (.61.q . 4-.d.l.
1.J·§fod v lrùm.'fJe1/"tll/!tqllo.dc rmnor·(,91.q·vn.ll 7.
1.1. §ftp/tmS.lldIlt.(I//lpjlab.(.I 04.q.vn.n.).
lJi qlliJ pojl""qfldm.dettullC.C.15.q.vn.1I.1.
l.vhi cu:ptHm. eod.c.15.q.'fJ11.n.I.
lfope.eod.(. 68.q.1.n.1.
JJ'apinianll1.§ji e,'Ç CAI/ffi.de iflofjeio[o 1tj!41'11.(.66.lj-l
•
�.l r 6
Cauflà 1 Q9· ~:d1:. 1. .
!lobiles, vcl co n[al1guincos, vcl affi nes non (olùm volul\t311U1n
com promifli.lm pcrmlflùm eO: , imà ib.mto (upradlll:o ProUlucialicogi pofful1t épromirrcrcin arb irtos &arbirrarorcs coruO\
qllxfhoncs & lires : Ira qllàJ compromittcre ncceffc habenr.&
~fficio iudlcis polrunt cogl . vt dill:um tùi t. Cùm ergo hoc por.
hm bcncficlo IUrt ~omuni s,c d ill:i s.& O:aruto:mcrico lion pOlcfr
ex hoc co mprollllfio fiue volumario , fill e necdfa rio argui ftaus
aliqua:quia mens co nli.lctudinis, qua vcll:l gallarx fUir lImodu·
ll:um, no n cO:, prohlbere vO ILlllral'la am nccefl"J.r1.l compromtlfa
fieri pendcnce lire, & liriganti
:lUferre beneficiul11 compror mlfIi & tran(àél:ionis, & cogere litiganccs conreO:ari lttcln apud
IUdicem ordll1arillm cauffa:, vcl Pro[enefcallll11,vbi ccepta rUllr
iudicia,v t fi(CllS lucretur vcll:igalia Inra: 1riplx.lmo confucludinis iuremlo cO: non derognre quicquam iuri commllni, l'cd l'o.
tùm mducere veél:igal tripla: lata! eo c;l(u quo lis comc!hrctur
coram [uo iudic'e ordll1ario: adcà qllod non fall:a comell:arlone
Bulla debearur lata , tanquam defi ciente cauffa , proprer quam
con[uerudine lata dcberur:& licèt eueniat propter compromir(um publicanos fraudari hoc veél:igali , quod habirun dfelltfa·
lb. conteO:arionc hri s apud Draguigniam Profene(calum:ramcn
hoC:damnum fi[ci, quod venie in con[cqucmiam com promifiil
iure permifIi, 110n eO: in conCiderarione. t. 1 . §. dntuJ'IC.ff. dt 4QWl
plllll.& /fi Ijl'lm/flum.§.j.jfde d.tmn.inJeéf. & ibi Scnbenrcs. Cùm .
imentio compromittcnrium non fucrit fraudare fifcum ,redici
famili ari con[ulere. quia ve fraus dicacur ,requirituf anl mus Il
pIopofirum fraudandi,nec [ufficeret euentus,/.Alt pr.tlor.§tt"drmum. ff. 'l'lof in fY41ul.cred.l.l. .C.deflru.plgn.dat.mA11. & III fim tllIJ·
tiùs dixi CA/ijJÀ. l 3.q.'lJnicA. Ex QL1lbus fuir vnanimi om nium rur.
fragio conclu[um , laeam triplam ex arbitrorum !rris comertaüone non deben .dle 1. l.luni" 1 58 5.
IN DEX
IN DEX
LOC OR.V M
EX IVRE CIVIL! ET CANONICO,
STATVTORVM ETIA M PR OV I N·
cix, ConO:ilutiollum & Edluoru m Rc glont m,
q LI a: in vrraqnc hUl us Ccnllirix
pl ree cxpli ca mur, aut
llluih amur.
Ex Digefl:o vercIi.
''(dS''1~@~~~I~ Ex.ql/od non w ione de legib.cauJ!.3.'.qH«jI.)- 11.1.
I.f}/I~d vcriJ.tod tiubld.
l. é,~ f}II/A.de IImfdIO.c. 7 .f}.I ,pII"m.
1.Ji j.,mili./.cod.c.lo 4-q.vn.
!.Ji1/1'; ùl quod.§.Jin.& lfiq .eod.c. lo4-. f} .Wl.
êii':~~~i~~~ l-fml/Ir. §.jtJ. mm legfiq· ne q/lis film qlli /tJ ùu
'lJo(dbJ/llr vi exim.c.l04 .q.vn.I1'3'
1. Epiflo!.1.pr:ffde p.1fl.uS fj.1.1I. 1.
mm emlore.pr. le tr,/4/cf.c.G3.fj.vll.
{Ji
l.Jiil.eod.ibid.p(r 1/11.& 11.13.
I.ql/od .lIt Pr.tlor.§.t:w·(lt/mJ.de b{5 qui nOI.illfam.c.! 1.f}.l.1J.1.('- 4.
ljiml m/lmapl/m.§.Ji 'fllid vnill'rjil.'II.q;lod (llI/n'le Vf1IlICrjit. dom.(.
14-'f}.1.".1.& (,104.1 .vl1 .n.4I.d/Homo.de "'gol.gif.c. 61. .q. 3.n. 6.
1. U/lm dl/";"" /eg/hflfjlltnllb.fj/lod met//! (.wJ!J.C. 104 .ql1.ejl'iJ"..11.4-.
1ftplI/m. de dola m4/~ . (.61.q . 4-.d.l.
1.J·§fod v lrùm.'fJe1/"tll/!tqllo.dc rmnor·(,91.q·vn.ll 7.
1.1. §ftp/tmS.lldIlt.(I//lpjlab.(.I 04.q.vn.n.).
lJi qlliJ pojl""qfldm.dettullC.C.15.q.vn.1I.1.
l.vhi cu:ptHm. eod.c.15.q.'fJ11.n.I.
lfope.eod.(. 68.q.1.n.1.
JJ'apinianll1.§ji e,'Ç CAI/ffi.de iflofjeio[o 1tj!41'11.(.66.lj-l
•
�1 ND
r .,. _
i.1 §fn 6- [.l.dcrû vin,)/cal.(.[ i 'J.t.
Jfur.mlen.def rtlll.'t·rb.p,..td.c. [ oi.IJI.e
/.fi qlfls df//ll/rlJofi (iT/Ulm ...·mdtalllr.c.1 0 5.IJI.!!.
1./wIJ 0lttfol.§fid & fi plHm.ad Lrg./lq/ltl.C.104·q 't'n.lI. 39·
l.t/lud.cod.f.lo4·tV.Jn.n. 4·
l.l.§fin.dt IJI; lIl/i dt'ia"tJtltffud.c.1 04· " .'t'1/.n·4·
I.clcg,wlfr.§ fi qlfis p~fl tr.mfaéliomm.de rOIlJt{{.01drb·c.5 1.q.'VII
1.wl""IIIHu{nmm.de ptgmr.,uH.r'l r.q. 4.n.l.
1fi fj~.',o,'( ~/i crrr/,'ur.cod/iubid.
1fi FwtliJ.lJ)l.rod·c.9~·q·l.1J. L 6~ fiq·
1. l.§ d.proWrJlmi. § mCYCCf.de tribtllor.•u7 C·3 i·1",tjl·C,·II.G.
1.l.§ .•dun,ilio.5jèd &fi ",om.qu.mda .,ého de pCCIII.almait! ejl.r·9 l·f
't'n.n·7·
/.inJlllotllr mffitou17.r3 ',1 (, .n. 6.
1frf/ttl.u .§,fi·l/ma,I., ,de ronlrab.cmt.c. 83·1 't'I/.n. 4·
I.quod .II//cm S.lbm/li .11.de m,Item "ddtél.c·3.q· l.
lfi vrndtlor. 14 pund t/l.c.; .1. r.
I.rx condl/c7o §fi v/ rcmpl'.'tù.lfi vno.pr.1 fi mmCJ.§.vnmmr./cMk
c 44.1.vn.c·41 1.'t·n & C.4(,·q·vn
1fi ,: 'lttt bOIJ,r§/i.,nlJdmfiJ·dc pign.& hyp.c·9 S q.l11.1..& fiq·
1(c./th.ml. dt' c'/lc7.c.3l .q. '1;1),
1'1'j/P1lJ~ffos. de'tfùr·c.3~ 1+ n.l .
LW/IIq/ltdoltr. §.eos (1'1/ ex ,zdmmiflr.l/ione,eod.c,G1·q·4·
L.c treil.de prnb.JI. c. 7 ",.q. 't' n.
t.3 pr.dc If/libe.! 5.1·l.n. 6.
1.,dorw.l.penult .cod.tb/d.
l.nullllupd l!ub,d.".14'
110 '" down.dc I/lle dOI.q8.q:l.'n.
l.ji ex l_ptdiwJis.eod.lit.ibid.
Ex Dijrdto Infortiato
lJi COIlf!.,ntr.pr fllut m.ltr/m.C.1 01. 'l.vII.pertot.
I.ex pluriblM.de ddmmiflr.lfll.c.IOO'1 1 n.tl.
I.tres /IIIom. ve{{rd rtJi IpJi tfluod.c. i 04·q·vl1." 4·
lcohmdl§.,ftm J!; e.de vl//g 6~ p"ptllfl/bjftl C.I q 't'11.1; .1'
/ d,JO fra/rrJdc M1~ir.hmd.CJ 4 ·q·VI1.I1, 1.& J.
I. fi flm/I' pINr/um .!o.§.ji quis.dr leglll.I.C).q 1.n.11.
LOC 0 R P Jo.! 1 P RIS.
l.tpûdJm·9 6.(#d.c.IO .q.1.11. 1.Ô' f.
I.fid tlfi fi c.G.de leglll·l·C. J.'1·vn.n 18~
I.p,w/lo Cotllim4cho 1. 7.§ jin.eod.c.lo,q.l.l1.j.
L.cùm 1uÙ tleudms.)7.§.codictlliJ.de leg~l.l .c. I.1.VIf.~.>I.
t./egatis.pr.& § ex offiC/o.cod.c JI' ''1.6.n.1 .
1!mlos ,§.eum.eod C.l j·q.6.n.8.& fiq.
Ilcg.Jlllm.§ .vlm F.rlrrm.tirann.ügat.c.H.q.l.I1.I.j.& 6.
t.vxori mM. J7-de vfiifr.leg.c.lc, .q. l.
lfimdt Trebati.wi·18.eod.c.14·q 1..".1. & fiq.
19mmdittr.§.vxori.cod.c.· i.q. 6.n.').
I,rx ro vino. dr tri/ic.vino & oleo leg.caujf.lf.qu.ejl.l·I1·J.3·& (,.
l,nam quod Itqulttr.§ .i/em fiql,i;.de pmn.lrgalll.c.3 j-q'7 .n.l à ili quoC.
pr.recd.n.w.
l.l.d( all1n.6~ ctb.lrgal.c.14.q.l.I1.1I.
I.Lucilu.de ali,JfCnt.leg.c. 1Lq.1.n. 1.& j.& C. l. 4''1.1.n.6.
/.in Lege F.1lcidia hoc effi frmandum.ad Leg. Fa/cid.c 107 .lIt,c.
l.mIILier,§.c)"n propmerrlur.ad Trebr/l,c.1..q'4·n'5'& IJ.
1. Firmio.p' jfqlwld,dies /eg.ll.ced.C. ll .q.l. .n. 1 .
Ex Digc!1o noua.
I.dr pupillo.§.SexlItJ PrdilM.de nOtl.Op.I1Unc.c.l I.q.l..
1./iC/la119 §.res exmitui p.rral,'. de publIc. & vellig.c. P ·'l·l..,
1.locatio.§ e.lmm rrmm.rod.ltl c·51..'7·3.n.l..
lJi 1I1ultl.(od.c. 61.'1 4·n.1.& J.& (.1 04.q·'I)I1.I1-4,
I.ltbms.§.fin.de lib w1fc jo .q.vn.n.8.
1.']11" 1u1qlle de M'Itlir yrr dom.c.; 6.q.l.
l.m agm.rod.c. 1 oo.q, 1.11 1 ').
t.pwLid .de no-'llllY.prjfijfc - 4lJ-l n·5·
I. qlf/ ture f",.i!I.,ril.l/uod,c.1 0 /tl .e.
1.., DJ/lO Pio.de re IIIdlC.C Il .q. ~'n.
•
I.Pûll/lm rejjJOl/(b/ eo.' eod c.lo+1.'I)n,in jin.II.4.
II §fnde .J1.& aq.plHII CI 0 .11l,A.
t.,. .§f qlllS nrIJ/ine.m 1,ud III loc,pl/Uc.l. I.q.l..
thoc IIm.§.df/éft<4 --J.Iot.de a'l.quol.& 4l1/14.C 105·1it.A•
1.1 §fimfpulm 1'jodvl~/ll cI'I1f1.,.104 '1 'VII.
1.I .de e:o:cept .rci ft,dic, c· 6 6.q l..
l.m/cr j!'l'"lanltm, §flCr4/11:I)rrfpr~ qN' &illud.de vrrb obi CI O.q L
Il.6,
z~
1.
1 ms.·
�LOCORPM
1.'IlF.X
l r<'o; §.(!I/IlI.rblllù .dc dl/ob.mi jlJp.c.,o + 1.'t'1I jfl j,HI. 4.
l., .§ J1',,'f14 y.hl rJl . ... !;.d, C.l1 '/ '1. lU 9 &1 0 .
1.'JIf//g.rm ~ fid" •. drfim c.lo~.1 "-II.
1.1 fi f.1I1J/1 fim fre dIC.c 1°41 vII.n·4 .
1ft 1,I",rs arbor fi/ri c.rfCIO + 1.VIl.lJ l.
1fi "llIre,< dnf./pr.c· r 04 '1'fm
1 rr/eg.rlorl"'. § fùd.fl" ddllfrrri é- rd(:;.c.4~''1./.n.10.
I.fi .r.afIP.Jl.d, IlIrrjifl r. r ,/,t'II.".lI.
l.l ·§.IIJI/It.J./od.c.)R.q '1'11 pClI~I.
1.,,,,(t/'/HI.~j,J.(od.c.6L1'\ 1I.! &- j.
t. LIICIIIJ §.fi. '.~ 1mlmiap 1/{11I.(.4'1 'l'n J- C.I 0 0.1. j.
/film §}'n.tI,. (0<1."3 ).tJ.~.
1.(on.ifttuf,OntbuJ.forlc 6!.1 4.1I.1.é-).
1.1IJdglllr.rluJ.(o1.lIf (le 4.'1 VII,1l 4.
t.l.d, mt/llmb.& "ONortb.r.J,.1'1' I.per fOI.
IjIJ~/cod.lblti.(7 c.~/).q.l.
l.r«(cfll'ID, §fcundllm,c6d.,bld".ld.t. §jfJ.(, S(,.'!.'/. l/.n. ('cffi'!.
/. '1 111 Ort'l./!wn-pr,c od.llI·c, \0 ,1.1·
Ü §''I"od,ftfrttmrnt Ar",.dc '1dmimflr,rcr .• rd WllfpM;II.C·(, "1.1' 6- e.
t,,", q+
l·fill(od.<.61.·1+
1. r. § D 'IHu.dt Vu. & cXlrdOrd.(ogni/c 94,'I.'1.m.n.l.
lform., §·fî cll", ego.dc mifib.cj 6'q' (. (.,d.l. §. Ili,'11I ,c,/illfa/(III, c'
Su
Vil,
1.1~I.c C/Ilp.c.§.lImicnde wrbjignifc.) 51"'11.6.
Ex Codicls libris rCptcm priorrbus.
•
l.pIJCtt.4,· r.,rro!mc7.Ecc/cfc.')6.qvn n,(. ItIIt/mlt. !;o( II/! pOmflHI/I,dl
(.Icro[.wéfts ErclrjlJ.C 4'q.VI1,n. 11..
AI/II,,·nt,.em nl/II.I commlmll,u.d, EpifC.& clcr,c'9 6'Q,V1/.
1.I·de ofjic.re(f.prOIlI1J(.c. 64·q :L.
1fi profill1do.dr "~l1f,éfc., 8·1.l.n·II·'3'
l'l'off duos.de "dlloc.d,ul'f,udlC,c'9 t.fj.VlI.1/. 1.
l,qllP/fCs.de ùul!(.C.( 4·q.~.
/.1 ,dr or:l IIIdtr.c,64.q.,.
/.1/, 3.lod.lbld.
'Ali/hw! no"'frtm~.de ;,roffufl,IW c'9 0 '']''/.'ll.
1fclm:u,§ l'cp/etioncm.eod Ibid.
I1"RIS.
l.dou Mlâ//,tm de rci vrnd.(. 3S.q,vII & c.89·
/,l.deftYl/llllllbIlJ 6- a1"A,c.l 0 5·1It./I.
t. I. de (and,El/llr/ /II.c. 1 o~ q,v7M. j .
l.l.de tl/M'(·.ll·t]· 1 .n· 1(.
l.IN ofIJmbu< roil./bld.n 14,
Wl/thWljillt àme,ad sertlill ,( j 8.q,vrI.
l.mere.tiOres.4 de commerc. é,~ mrrc~l.c".q.'lJnp.,(.
I.lrat (ertis./.excrpto.dr lecal.c·44''I,vn·'·45''1· ' & ('4 G.q.vn.
lJiIl §,ne al/ar/lia.cle IlIr.tmpIJyt,e.16.q.VMl. 1.
d.l fn ,e 7 ·q. I.& c· 1 ° J''I.vn·Fr 11/.
'
l.in r(b,,;.de lur·do/.(. 3.q. 4-.& c· 38.q.vn.
l.etfi dOlü,l.de "à.eod.trI,c.l.q-4l.de lù.e8cI.t.89.
i.vb/lldhuccod.r. I Ol ''l.vn·
l.res vxoyu.dt dOI"'I.rnl.vir,6~ vx,â4 .q·J.
t.nOll /JO(.vnde tcgll,& vnde (ogn.c. J4 .Q,"'".n. 1 .
l.,lb eo.dr ldôcomm1fc. ! 'l.vll.n.,8.
WIlt!}(,JI,/,U 'lu~,ommll".de leg.,t C.l.t] 4. 11.(.& ptr IOI.qu..fl.
i ji/MI ~filJ Itlltem.lod.ll/.tbld »6.
ljin.§frd q"14 lJo.f!r.l.commun.de legat.c"G.q.vn,n 7,&f aim1/
Alllhml,omnes pCfe~rjnt.comm dt foCC.C.l.q' I.».6.
/,Vfl/tlt de L,tlliI.1 t,berlaft lollmdd.c. [. q. 1,n·5·6.
l.l,de 11/11/111011'(' 97'1 'lin.
Jfn.dl pr'"ihg.ffc c·lOo q·[.n., ).
l.bmc J Zr>loll(.de qlladr/enll.pr~fir.c.6 S .q' "
l.om»rI.dr vpmb pl/bI".c. 1 08.
l.nfitdlw.qu, pOI,i» f',~n.c 84'",(,
l.bI.l11dl/tl4. (lc fidwrjJor,b.c. !07·1,I,C.
Ili/.dt iltr.d.mllllmpetr.c'lOo.q.l.
1. ,.d( tlMltroll/l.c 6l·q·vn.
AI/r/unIIJoc"'fi debllor.de (olllt.r'/)',/.vn"N..
(.rU/fil.d,' IJèq.Jr dOl/at.(.) 6,q.l.
1ft qlJ/J l"tr.l,dc bUII.profripl.
IJijiItJl4II/IIJ.cod.llt.C 91 .q.vl/.
• '.
Ex cribm pofhemis libris Codicis.
l.dcfulfio1ll'r.dr il/~fJifci,c.l..q'J.& (·Jl. q·VMI 8.& pAJf& (".q.l.
hd, (OIJI/CdfifCi dc&uorib.c'l!.q.!.n.l.& fiq·
Z::. J
lJin.
�I?{,DEX
{jill de bon.vdwll.C.'.q. 3'
l-fi tempm.deJid.jnjlYllm 6- IHre t,.rj!.tffc~L.c. J .q. 1.11 +.
1. I.d, apoclJis.'-3 6q. Lb C.4'·q·1.
1.I.d, Immtlfl.nrm. collced.c.} 6.q.1.
1.ptr Bilbymam.rod.c.} 7 .qll.tjl.VN.
I.l.qtlando & (]tubw qI/arr" pars.c. 3 r .1. 6.11 . 13
1.2..de pr..forl pr.trorc.j5.'1·vn.
l. I.de vmdcnd.reb cit4Irc4.q.vn-.
l.ll.1.eod.(.!oo.q.}.
1. I.de pcric.nominar.c.61.q.} .11-1 & )'
1.I.lfn.quo 'lutfqlle ord.conllcn.c.61.'l }.
1.l.l.z.cod.c.61.·1+
l.VII. verfc!lm atll"n.d, follltionib.& Üb,ytfl àeb.ciu.C.11.q.l.1I1.
I.I·de unfib.& unfitmb·c.3 6'lJ-2.
lJi prr"ljuatore l.qlll ft gYIIIMlos./.pcr.tqtMtorrs. l. omn' ttrrmriu/il. (II.
Iii c'}(,·1.1.
l.qul ft grallaros.eed c. '1-1 .q.r.
1.l..c.vI dignrt.ord ftm.c.j5-</-vn.
l.vn/Cui'llle.de prox farr [rrln.c.Jf.q. vn.n.l;.
l.!.de confubb.c.~\ q.vn.
119u1lm pmi/ut.de curfu publ,c'9 {j.q.vII.n.l
LOC 0 R TI M 1 TI RIS.
Ex con(ucrudinibus Feudorum
<.1.prji de ifllleJlit felld.conlroUJiI,&c.C.lo./pm.n,a,
C. l, §fid vlri/m.lll.per quos fiat intleJl'c 9,q,V19.
Lvn.ql/id pr,e"d,deb.ll1I/eH.anftde/.c.1 0,q,vn·/I.7
c.!.§Ji[dél.tft de fll/d.difcolltrou.fù I/II.dom.& agn.c. l O,,!. 'V/l,n, 8. è
t.7 4·(] ' l.
c.vn,§ fin.dr noua formfd,c, [Q,q.vn.n ,7
{,vn,§Ji v er9 qI/aliter olim flud al po/,c'!J.q,l. ,n, l '§1'0rro ,eld.tit,C·IOO
q, [.
c.l ,§ fn .de fllarJlfratrfitlc dt gradlLI/4 foca;;:in flud.c.7 4'{f.T .
c, 1'fT,de lOfJji.elud.re{lt fll/dl'Col o,q.vn.n.13 ,& Jeq,
c.vn'qlfl conlr.t {onjlitut. LOlharfwil/1?J alim·(.f5 .q.l,
{,pr"lerclt duc,tlllS, 1/1, de pro/lib,flud. alienAI, per Fridericu1?J.c. 69 ,Q"
!J.! .
c.!.§.itcm fcicndlll/l,de f90If(f/d.c·9·1,v/t>
Ex InCtitutionibus.
§fll,dc Ilbrytinif.C,r.q,vn.n.6.
prinCIp fIf.fjltib.abtn.lic.vr! non,c, 38.q.'1Jn.
§jin,dt filc(~rrllbrrt,c. l q.vn'f1,6.
LOC A
Ex Authcmicis, Îlue Noucl\cs cont1itutiolllbus
lmp.lufhnialll.
§ . • tldimt,'AI/I!J.de de[mforib cillitNotlt/l.15·CAt1!j('.q. 1.
§. quamobrem.Atllh.de reflll.& rll qU.f pant vl1d
'l\!u. 19· 1.:·1
4 ·n .2..
§ fidigtIUr.ullJh.eadem.c.1 ·Q·41HO.
§.I/llld lame/'l.& §.gencrJltttr.u UI" fjl'lb.mod.nAI.ifji.ltg.NOlldIS9
17''1.1.& q.l.
§ji vero p{mmû eXlftmllbuJ jillû. & §jic igitllY liuntid. in fin. dNI~.
ql/lb.msd.nlltllr.ef!icJcglf.Nol/' ~9 · c.} o.q.l.nd.
§jilillm.<..Auiludd,c·7j·q l ·n. 3'
tot lII.dl{!.t <..Aulh.qulb.mod nat.ejjic.legtt c·75·'1·1 ·
§.tlluJ,uulb.de .tqHalil.dot. 7X.!u·97 ·c.I 0 J .q.vn per tot,quotftionl//I.
mmI
El
1 V RIS CA NON 1 C I.
Ex Decrete Gratiani.
{,item idomi'§,leJles qllss'4q'3 .cAl/lf3 H·l.n,II
c.Climl/S dominm.drjlinO,88,{. 3 f,Ij·6.n·4·
Ex Decretalibus.
'C.01 [art i1ll/s,de CBl/fltllll,c.1 ('1,vn,n. r.
c,rx p"rte Du.tm.de rifcript.c, r 1'1j'1-I1./.& ,alim.
{.cia" ddrOm,de confom,d.{.1 3'q, 3,n.1.
C.bM" J (".'rncr.t~iltm.c.dfldumr.§jn.d((lcO.&dtl1ipof,{. 61 ,q Z,
r fin. de ofJiurr"ldll'C,C. 5H"} ,fl,r.
ad lit.d{ ofJiao o.' pOltJl.l1Idic,de/egdll,vide tOIAIlI qlt.tjllomm l'CAItJf.8.
c!lIprreo.rod,c.8 q.l.". 1.& IJ,
cjll/dlllffi,deofJic,legati (,8 q Ln 10,
c.fial Îl1 csrrigmdit de o/ftm itlllicùordinarfr.g'Ij,I,II,I.
(,gWIt,rod.lbid.
,·.m;jhllllltl.dr ;" i""gr,rfjl1t ,C.62.9' [.n , r
f,,'1
�INDEX
l.ill !il(r'~ .. l IrFhb.r·1SJ/· 1.».6.& fiq.
(.'V(I'" IIU s. i.: Iflrtl//r.c. -; 9 .q.v».
(.t/ml fit Rom.ln.un ft.:.-{t.rppdl.c.61.q.2..
c .!Cudmsdl pr.,btnd.f.9 '!-""1) n...
c prcp"'r (!mltl.llon.dt locdt {ol1d (,44·q·vIo
tdll" (.IP'4' q.v»·c.4(,·q·Vl1.
l.1.drjèl/dù.c.98 1.2 " ... & \ 1.
C.O'ili tOl1lmg,.tI d~ drmm's c·35·q·3·11. 1
('l.dUJpdliJ mOIMtU (.\(.q.3-1I 1.
Cl detmmu1IIt.Eulc(c 96 .q VIJ.
C.1I0n mimu.t.adlllrfii'l lod.lit.ibid.
'Ji co n/"llT/l. de MCI:(,I.C.61.q 1.
{[mu.dt 'lJlrbjig,mfc.J).q.6.H.6.& filf.
LOC 0 /(
& (,19·'1' l·n.1l·1'.
Ex Clcmcminis.
InJlrl/mml1f dl/o C4roli rift. 6- LI/dollici Xfl. qUlba. cDl1apllt1 modus,
qllo ProllillCÎ.t & FoYCttlqllmj ComiWlu regHo Frandlt vnill fue·
rint c.l.q.vl1.n.16.
Conftllulio Regû Fr,tncifli 1 [.éfa Anl10 1539. de iHrt \.Alhm,t.c 1.1.1.
&q.l &C.97 tf·vn.perlOl.
Conjlitlltio LIINouici XI t. de tO 'I"i,cùm l~catio ipJi addiéf" tJ{et, non exbibet i111Y11oéfo dits txpromijJomn,rtpt/lmdo, & localione CO/m dmda ei CIIi primofiurat addiéfu'3 .q.l.n.\ -4- 1o.
Conjlit/ltio Ludollici Xt t. dt dllpla11imlO 6- trip/"menlo pmij in liallltiom r{m mJifiaI11l1lJ.c.6''I.vn.n·3·& fiif'
Statulll'!' ProllrnciJle de rmi/c7arum appilc.lione , ft fil1/enlia inftriorû
illdicù peyJi/pmomn riformat .•JiI .C11.'1.1.
Stlllllfllm Carllil II. Regù Hlmfolomyt,tnl & Sicilill,Comit.Proll;nci.• ,;!e
11011 IY~1IJftyen"is ftlldis IIJ altos pry confr4{fllm cenJiI. /tm Ilbell.!rÎtlm.c. 'f' / L. n. 1 C.r plY 10t,Iln 'I11.tjhomm.
EJic71111J [Jemin IL cO'Jjirm.tfillllllJ JI.'III/i Caroli 1I.ibld.I'. (9 6-'111.1.
fi'l· I1· r·
\
ordl"wio !,ma.tll! ddtgdtomm geney.tlù rfCllffil6 6- per"ql/,tIIOl/Ù [O.
(,tgiorl/m {lc7""nIlO lf7l.C" 7 '71.". \ ·&Ji'1p·nS. &(. 4 1 .). 1 ".
I j.& (. SO"/-' n. n .p 9.
SI,tlll/11li1 l'rOIlIlJCU de conmbllllone t.,ll,.tmm <.7Jit~fi4iortl'" C.l S'I I.
SI,tlllllim l 'rolm/CI.''(,~'I omnCJ mlrCJtorrs 6~ norigll/r1'tiIC,lIIll1r
re al/.brJrl mtr(///'iJ c.tPIf,tlt.t.c.3 5.1. / //. 4.
St.lluillm Prollllui.t"!,,odfi rmfeJ pnfùdenur bm.1 in C/IIII.lllb'lJ 'IIbi ln·
col.l/lI)1) nOIl /;.bOIl,I,rll"tJ Ibl (olllllbuAIII.lbid.
SI.I II/Ium, q!lod ClmCl pro bOilu p.'IY/mDmnlibl" Itnl,wlllr contY/bllrre.
I.a.
clempajloralis.dt re ;udic.C.611'2..
d.cltmpaflorabs §.c.tltrum.c.}f.q. Ln.l.
cltm.l.§ Jimt & »onnl/lli.tÙ cmJib.c.8 L.q.vlI.
clenzftpt.§.cllallonem vero.Je verbjig1llfc.] 5.q.l.I1.I.
dtm.1..§jil1lt & lIonnNI/i.de cmJib.c.'OI..q.vn.
•
t JI RIS.
COIlfl:itutioncs & Edith Regum Francia!. & Scaruca
Prouincialia explicat3 Olut illul"traca.
Ex Sexto Dccrctahum.
{.Cllm aliql/ibul.de refiript q.q.' 11.3.& 18.
C.1.§Ji al/lrn< de offic.ordm.c. '4.q·1 .11·3·
ulm, v(1Iif[wt.dt mJlII.c.l3-q.·.
c.I.§.rtrHIII.drjl,l/.r(gul.,,·C.9.q.vlI.
{. \.lIt 11I1rJJu»il.Ecdt!c 9 6.q.vlI.n. l.
{.clm. p"fonlt. §. qllodJi tilles. de priulleg. c. '3·q 3
&14·
rM
t"i",
Conjl.tllllO Clroli f' t. G.!Ii.m1l1l Regù ,/,,7.1IInno 1408. qlld l10bllu
nobltmy 'lJ1II1'IJ/er Jit1ll lmmlillcs ,; I./lm & a/lis mlllJ(r:6114.t. 0.1. 1.
Ex: Extrauagantibus
n.].
ux eo.de h~r(tic.c.8''l.1.11.1. o.
Con
ConffllMIO Ne.'polll.mi rrgili,Rrgt.J C~rQli Il. dt ;IJI'ldl.IJIlnlt noMll/ m
fi'/lJ·tldriol'llm.c jO q.I.I1. J1 .
t1 " .1
Con
•
�[,l'nT.\"
L OC 0 li ".1f
r JI' R
[ S.
COJJfllllll;O Crralt TI. Co/mil;' Prolll i·U.r "r nno 140 (,. df( 5. Oélobr. f,éil
de mlml/ml.rU /1obdllllli.l co/lertû Cr COrJtrJbllliol1ibm.c.jo.q.l.,II1,
(NefJ'
v fmjll/m I1cgù HOir/CI l L 11/0,,,dm, ùtJMlmit.1J .trmllSCOlljlru7J
fiuI.lbld /J.1f
SI./Wllir/) (J1l.ifSilim(c''1l1o v;ccJima ffco d"betllr vendit.r ",tlle 6- om6i
.1/iO Itgno.c. j 1 '1' r.
St.llllillm {'rOI"'JCht, fJ1/0 (,rrlell/Ux .lrt/omm 11ft IfYl/m COnf'rll/dI/II lOI"
YIIm rt"nql/md"In.c.) 7.1. '!.'11.
Tdlffllm Reg!; anNO r r.io.rmn(c AIIgl~(lO promlt/g.tillm, 11/0 cOHlilm,nl
. (;7' t'.-.:pU'.J/j
.r. (.Irm·!J relmc,mIHr.'' comllURIA.
Id' /Y(O',I II pro CI b" ml
l'iCltf ( {,7.p.S9
Ordm,'IIO ,.,;J r.lgn~(;"o/'llm! ,(f,rllllnD r 51 I. d fC 1 B. 7'{jl/cmbr qHd mfti.
tlltll111.{tl/t "Ulii ,,,tri' .'11nll"; lis JlO;) filtra fi "Unlld ft:riIJJH4ta ,'!id
f·lftn lcHlI<I rlCfll .lpp,·/I.,llIm,p"bl/C.,no !tee.rl (:"gcre ab~'lr"1"lft.
Il'',.llor,' I,II'/In III/'d""" C.9J.fJ.vn.ft.4.
Conf' II/do & fftrlll llm, {'rol/l/1ri.e q/lo iUf pr.dali011lf domm; eftlrfitli.
[r,ll"m,lbdc, & frp.II',rMe.f:,r!I/",.r pcrjon.r domim. c.loo.q.l.n.lf,
JI.rlllll/m {'roll/ria., de l't'Ir"il1/ confl11.~/II1J(OYll1JJ ead. '}.n. r 7. 19.10.1L
SI.fIl/lii. PtOIl/l/'''' 11/0 d,bllar rcm cr(d,IO" pro debilo ,rdt/'éf.rm rtdMt.
rc POlrJ/,'I",wlit,I/C (raliIOri,pro 1"01 res (ffI/troll pertl/dlcrm addii/A
rrjhl/l/,t,r, 100·1. L
SI,rllllflm '7it[Olll,(I"o cal/tllir v t ciltCS , flll/to p~lJi:.ffoYl ~mnj dnrimtnll,
Jo(iml ptr fiwdOJ prilM/omm dqu"m d,ucye ,Id proprJ/lm fuT/dllm.r.
10 5,
St.lll/lllm PrOfjinci~ de [dtll flli/md';'.c. l °91. 1.& Lac m plllribUJaliiJ
• ql/,cJflombtt'<,fJ"'(,f Vide /11 indice l'crpm 6- m,IIertll7tlm ve,b UtJ.
INDEX RERVM ET
MAT E R. 1 A R V M,
S r N G V LIS C A V S SIS
Q V ft
JN.
ETC A V S-
f.lrUll1 guxOioniblls v[riuCql1c panis !Juill
CCntll ril: rrnébm or ,al pll.lbc[jço
ordll1c conlpo(i[US.
J
11{.DEr
1'(]"MF./(rs
PAGINARrM
T'JfZ..T E
AD
C4t1Jtm 1"illfj/ldgrjim.rl7J,111 priarc IJllifiJ roilUri" p.trlC;
,1 9111nqu"J,'jim" "ff"c ,rd jimm, ln
p.'.flmorc 1I19"iYl debtt,
li" nall'" f.,ci, .t1t1tr(;",uOl 1'0((cllorem c.d.,! n.' /.
p.li
Aal
oncs
"dIes
nun
(1u:1
11l
tr;\Il/cull[
A (ca?ù /l",.
111 eu m.qu, hah~( di r('/h! c. S.q.1.
Cealliri d.rio.1l (, r de
n.ll.
P'-of
(ublbntia tmp hy- Aébo vel o Dlrgalio .d p"'f;un<1l1
A.
tcu(cos, C3 11tT: ' \ .
'lu,dt/. n. f.6 .&-.
P Ilf
AcceO' ri a cootr.étus, qua .triont
pet.ntur.c.18.q.vnie.n·7· P"76
AcctO"ori. g.udü, iure & priuilegio
(onis pnncip.b,.c.t.d,n." 1J.'1'
&,.
P·174.&Jèq.
.AEI", A [/oy,AEI'IJ.
AcHo hypothecaria pordl eum all-ione cx tc:llamcnro cumulari. c.
1.q.; .n. l o.
P.Lf
Allr~ hypolhc,~na efi in ttm.lde~
Acnu:\m (urer ttdlClnuç all cllHlS
rc; viril du r~llIe con(lltura.:m lit
pcr(on.II<,c. 14, q l.p'"
for.
r.lI" 8
Aél lo aliqulndo ctn(tlur perfon,I,
rcfpcc1u DOllorllm , li ei- r rd pdlu
clignilatis d icaru, rt.II',c.,+ y.'
Il f .
p.lor;
Attio"" per(onal<s d.nlUr con/f,
heredt-m J & non contra vlutiuéluarium omnium bonoruill. c.
16,q.l.n+
p.16J
Aélione, origine colltrariç quando
polIil1l cumul.ri eodelllllbello.c.
6L.q.l.n. ,.& 4·
p'fi .&: li
Attor vnil/erfilatlS non
procur, "
lor (, ngulorutll ciullIm., (,l.q .!.
,..",.c1
en
Il,1 0.
A a.a
l
P \8
"'doJ
�[,l'nT.\"
L OC 0 li ".1f
r JI' R
[ S.
COJJfllllll;O Crralt TI. Co/mil;' Prolll i·U.r "r nno 140 (,. df( 5. Oélobr. f,éil
de mlml/ml.rU /1obdllllli.l co/lertû Cr COrJtrJbllliol1ibm.c.jo.q.l.,II1,
(NefJ'
v fmjll/m I1cgù HOir/CI l L 11/0,,,dm, ùtJMlmit.1J .trmllSCOlljlru7J
fiuI.lbld /J.1f
SI./Wllir/) (J1l.ifSilim(c''1l1o v;ccJima ffco d"betllr vendit.r ",tlle 6- om6i
.1/iO Itgno.c. j 1 '1' r.
St.llllillm {'rOI"'JCht, fJ1/0 (,rrlell/Ux .lrt/omm 11ft IfYl/m COnf'rll/dI/II lOI"
YIIm rt"nql/md"In.c.) 7.1. '!.'11.
Tdlffllm Reg!; anNO r r.io.rmn(c AIIgl~(lO promlt/g.tillm, 11/0 cOHlilm,nl
. (;7' t'.-.:pU'.J/j
.r. (.Irm·!J relmc,mIHr.'' comllURIA.
Id' /Y(O',I II pro CI b" ml
l'iCltf ( {,7.p.S9
Ordm,'IIO ,.,;J r.lgn~(;"o/'llm! ,(f,rllllnD r 51 I. d fC 1 B. 7'{jl/cmbr qHd mfti.
tlltll111.{tl/t "Ulii ,,,tri' .'11nll"; lis JlO;) filtra fi "Unlld ft:riIJJH4ta ,'!id
f·lftn lcHlI<I rlCfll .lpp,·/I.,llIm,p"bl/C.,no !tee.rl (:"gcre ab~'lr"1"lft.
Il'',.llor,' I,II'/In III/'d""" C.9J.fJ.vn.ft.4.
Conf' II/do & fftrlll llm, {'rol/l/1ri.e q/lo iUf pr.dali011lf domm; eftlrfitli.
[r,ll"m,lbdc, & frp.II',rMe.f:,r!I/",.r pcrjon.r domim. c.loo.q.l.n.lf,
JI.rlllll/m {'roll/ria., de l't'Ir"il1/ confl11.~/II1J(OYll1JJ ead. '}.n. r 7. 19.10.1L
SI.fIl/lii. PtOIl/l/'''' 11/0 d,bllar rcm cr(d,IO" pro debilo ,rdt/'éf.rm rtdMt.
rc POlrJ/,'I",wlit,I/C (raliIOri,pro 1"01 res (ffI/troll pertl/dlcrm addii/A
rrjhl/l/,t,r, 100·1. L
SI,rllllflm '7it[Olll,(I"o cal/tllir v t ciltCS , flll/to p~lJi:.ffoYl ~mnj dnrimtnll,
Jo(iml ptr fiwdOJ prilM/omm dqu"m d,ucye ,Id proprJ/lm fuT/dllm.r.
10 5,
St.lll/lllm PrOfjinci~ de [dtll flli/md';'.c. l °91. 1.& Lac m plllribUJaliiJ
• ql/,cJflombtt'<,fJ"'(,f Vide /11 indice l'crpm 6- m,IIertll7tlm ve,b UtJ.
INDEX RERVM ET
MAT E R. 1 A R V M,
S r N G V LIS C A V S SIS
Q V ft
JN.
ETC A V S-
f.lrUll1 guxOioniblls v[riuCql1c panis !Juill
CCntll ril: rrnébm or ,al pll.lbc[jço
ordll1c conlpo(i[US.
J
11{.DEr
1'(]"MF./(rs
PAGINARrM
T'JfZ..T E
AD
C4t1Jtm 1"illfj/ldgrjim.rl7J,111 priarc IJllifiJ roilUri" p.trlC;
,1 9111nqu"J,'jim" "ff"c ,rd jimm, ln
p.'.flmorc 1I19"iYl debtt,
li" nall'" f.,ci, .t1t1tr(;",uOl 1'0((cllorem c.d.,! n.' /.
p.li
Aal
oncs
"dIes
nun
(1u:1
11l
tr;\Il/cull[
A (ca?ù /l",.
111 eu m.qu, hah~( di r('/h! c. S.q.1.
Cealliri d.rio.1l (, r de
n.ll.
P'-of
(ublbntia tmp hy- Aébo vel o Dlrgalio .d p"'f;un<1l1
A.
tcu(cos, C3 11tT: ' \ .
'lu,dt/. n. f.6 .&-.
P Ilf
AcceO' ri a cootr.étus, qua .triont
pet.ntur.c.18.q.vnie.n·7· P"76
AcctO"ori. g.udü, iure & priuilegio
(onis pnncip.b,.c.t.d,n." 1J.'1'
&,.
P·174.&Jèq.
.AEI", A [/oy,AEI'IJ.
AcHo hypothecaria pordl eum all-ione cx tc:llamcnro cumulari. c.
1.q.; .n. l o.
P.Lf
Allr~ hypolhc,~na efi in ttm.lde~
Acnu:\m (urer ttdlClnuç all cllHlS
rc; viril du r~llIe con(lltura.:m lit
pcr(on.II<,c. 14, q l.p'"
for.
r.lI" 8
Aél lo aliqulndo ctn(tlur perfon,I,
rcfpcc1u DOllorllm , li ei- r rd pdlu
clignilatis d icaru, rt.II',c.,+ y.'
Il f .
p.lor;
Attio"" per(onal<s d.nlUr con/f,
heredt-m J & non contra vlutiuéluarium omnium bonoruill. c.
16,q.l.n+
p.16J
Aélione, origine colltrariç quando
polIil1l cumul.ri eodelllllbello.c.
6L.q.l.n. ,.& 4·
p'fi .&: li
Attor vnil/erfilatlS non
procur, "
lor (, ngulorutll ciullIm., (,l.q .!.
,..",.c1
en
Il,1 0.
A a.a
l
P \8
"'doJ
�INDEX
Aét'lr Qtti alleg'U;1 fund; & anoi
li IIlltllltn·, li ptl,baul! lùlum
RER"M.
lIir," vendirii vcI loc'Iis noft
r~ci pHU r ,n IIi 1Ure excuordin3110:
\te':t lit (<cu, ln !tbus filc.ltbUi.
1\ oblil1tblt, hCl'[
E.[ 1':\(1 n Ji ft~rentl,l' pOlluur ,C.I 01.
no prut> 1 anlll Ilelllll3<enl. Idem
q .vlI.pC[ tOt,
p"as
li ,.:I.~'ttl! fun,ll & '!lnl vb ·1IJtemc4(..q.vn.n-.
p.j8! (ub paél:o AJditltonis in d,emf.a.
vcndltlotte venulrore melior<11l
S~cu Il rr('lh r al 111 fl:rr ilitatt\ll ) li
acceptante condlti"nem [,folu,·
rC: :l~ 1l1hd prubauelit ln contCllur Ip (O lure <omr.él:us ,& pri.
rtum.e'''.q Il.~
p.cad.
mll) ,mto[ llberacur.c.;.q.Ln,t.
Act He non l'rolunte reus abl" IUI
tUI· Ad,,[ dlCIIUI rdl"edu p<ob,p.+]
( h)nl~ & Il>>'' aé'bunls. c. " 0 . \.} vn
1'.10 1 ..-14" l,o. ~"dt m vtrb. Add,ll,,,
Alh " dc nomm:\wr à mUfante. &
(mm ~'HtJ,or"'VO(llrt pltwm.
Il II I a muta. o. C.1 1 .q. 1 • n. 4· & f.
hJll(lllkn llC..I {
r.
n.,.
p·9~·
h.n~11l1 t\ul,
f
p.1S~
Albenx ius quanda fuerit ;ntrodu·
au 111 III ,omjrarum Prouincia:&
Fo. calquCl"lj tCrralque .d .. ceIHts.
p."
c.l.q.v n.n·19·
Alb;nçlllS locum non habec io enc-
J
h- Admintiharo [ ciuitatis l'el decurio
;4.l].vn.n.l
c.:x ma.1a admllllChationt V'tIIDIU-
II11Clpn'l:\tUl, VI
tlil .;c..:;hil1"1,'
1
qUi ln rcgn o I1cgotia.lur qui
1
non !trlllco la regnl. c. 97.q.vn.
'0
110 decrc:ro an obbgemur CIUU211
qutllu t in lahdulll vd rro par·
re: concludltUl" obltgan in fait·
dum, !Cd cxocunon,m fi<rJ plO
palle.c. 61 . q. + n. '.1.& j.
AJ,ltétl' qu"l fit & (JU' denOlti ,
& ljU:llhlOl admltt3.wr r0fi hal1.e
1'.6,
!I.JIIIO cm & Ilberatloncm. C+ Admlnl nrotor ciuit.ti, quando l'ru·
q.vo.n.l.& 1.
r.H r.' pccu~ix pr~·narc d ·b'aI.loG!.
& quid ln vendlllonlbus ,'elloc>rioq 4 n.6·7 8.,.10 .11.&11. p.61.
ntbus ILr "llI tir.lium.n.~. p,r 1
&Icq
Addltbools iaclend,~ modus ln ha- Aduoc, "s fil~i de iure conctlTum,ft
IIls fifcalthlls hodle
alloru m
v[ II Ùtnlcm dttlll oblen nC',lOflur
11l.0l1hus ...x tCbllS cO ll(1llu[1 on i.nnl h. nOtart. non folm. ad he·
bu.;; Il1Ut.Uli~ cil; t:Ull CI[C:l qU:1Ilredes rranfmltl.nt.C.94 ,q.vn n,l.
tll.\lun :wb tll\.nu adllctC:dl,qU.lm
P·1 04
CI',a rompus "Iud [" Ien dl.c .~.q.
,>1.\).1( ,(,.1-& ,8.
P.18.
in r.Jct,(."bol1lbu,) h(C.lllbus ([l a [ ~'m
p r~ ri lt~cl"tr conflJ.:ranJa.c+ Acquip nJ3Ill ." de IUt, q ~.l qUI, fic
q l'II.n i 7 S9Ô< ' 1. p.I\.& i6
L:\oua dluc IlITI,vcllO lOlO lxcmAddl:1", I1llll porcllllui 1<llIcl fier; .
w.L.8q.l n 9.
r.il
c·I·1 I.n 1 .
p.G 1 Acqu lpar31' '1 ",do dtlo IÙllt dl IUAJd ..\to,,"n d_,p!. vel Il Iplt po(
rc,dlfpofitul1\ ln vn o ccnh,:turdlfUIH .l..llll nn h",,:clc ) (}'Iluu) perfJ n:'llhu01I11 :1l [ l IO quod pWI,. UIt,
m ·1 ullI cil dllure IIC\llrt lub ha')uando .lll'"r"allo ,fi
C G II·vtl.n J.l ... & 4.
1'.66
netallltr p" tl lOdum r'gul~ . 'If.
Addlcbu JUI'\II"c1 tupll 10 «bus CIq.l.n.l l·&: 11.
p.'?1
n,.
Albu,., Albin;.
ra
AGt " 'lUI ).\cl"Il ur,quandocn indiffeClt
Agnati vd cognari in legitimatione
liltj naruralts non d;cuntur ha bere prxludicium .Iiquod conliderandum.c.17,q·l.n.8.
p.I?'
A\ienatio an (cn(mur ex {ob diuilione faa. cr caullà tr.n(.é:honi"
C·'9·q·j,n.ll·
P.' 14
Alten.uo falla de bonis rdlitutloru Cubieél:ls pon condltlonem fideicommif1i pOflficara\T1, en nDIlius nlomcotl, & reUOcatur. c.s 6.
q.vn n·7.& 8.
P.19
AhenlIa poil pU1ificarum fideicomminam noo pollu", Impura!! III
q umam Trcbeilt.lllcam. calus
rei quadrupk. reddiruJ rar;o. c.
r6. q. vn. num. 9, vfque ad n, li'
p,jl>
La,.,.
p.ll;
A/jUJ dlGtio implt; .t ea reperit pr:t!-
Alb mo rum cO lld itio qUllIs /ir bod;e
in Gallta.c.l.q.vn.n .8 .
p.1
Alblnl qUI dlcantur,de .lIu/ione voc,bult.ibld.n.,.
p .r
Albinorum bon. ois d,funais fi(cu,
OCCUP'I, vrv.cami •. IbId. n. 10,
p.cad.
Albin, regio diplomate .fficiuntur
regnico!.c . 'luo cafu ommbu.co·
modis & lauoribus poriunrur,
quibus Vtrl ongin.l.s regni.ibid.
n.11.
p.6
Albino[ulll ""na ex conOirutione
noua faél: •• nno 1 1l9. pubhcat.
ro. M.ij 1140. dlCuntur vac.nti.
iurealbcn ,~ c. 1.q.l.n.l.
P.li
Alblnorum bona Impropriè & fub
lara IigndiCl!lone dlCunrur 1" canria.lb.n.!.
p.ead.
Albtnl an llIlt herc.!ir. ", inC3p.ces.
c l .q.Ln., .& n .S.&,.
p."
.AIÙl1.flia.
cedcnm lpcelel quallt.lts.C.1 log.
Ln.4.
p.10
AUodiul'D quid dicarur.c.19.q. 1.0.1,.
P · 111·&c.6I.q .vn.n. ~.
p.49
Allod .. 11S pr:dum;rur res cfTc PO"lt!
in dubio ,quàm fcudalis,c.74.q.l.
n.L
p.1 Ir
Allod;ale & {eud.le (unt qu. lll ms
COntran x. Ideo non panum cu'ca
candem rein concurrcce, c. 61 . q.
vn .o·r·
p.,!?
Altern,1,i.a,
Alternatiu. pofi," inter gcnUl &
(pccl<m " rat expoliuuè : mlÎ
men~ dilp ..:mcnu) aur rtuiv ddp oli nol1l ) COnU:ldICOH
y
1 1 Iri
dl{roliti fic prollJblCiua & 1It~.1
uua.t:lr.1 o; .qu.dl-.vI1Îc. nunl,l l
p.,. J.
Altenarton. ponionis fcudi con cr. Alt(.m:lliua oratlunis par.; VC1.1
lla" l" plOhibltioncm fa';b,.nvagcncrol ls club.. 1dlllll~"ur
{,dlu' dtb lt priu.n rotO feudo.c.
& dedal:ltur CCi.lln 1,; ~l lHrJ.
A..
'lq·;·n.I.&l.
P·119
pro
.IIg".'
•
�//I,DEX
propl i.ru verl> 'fllll1 fiJ;llifiewoqll :dl n\( ,·cI elu< co oltlli If"",
nem per ,I"m p,nem .Ilcrn.liquand" probel de liiIe vcl de
lU llla~is (pecl,lem : proprer ilconluctUQlI1c. c. 11. q. J. PC! lor
l.uum propornollcm .Ul menrem
p.IS+
dlfp"ncnlis, vcl rationcm dl(po1111 nls.c.I Oj.q.,·IlIl .I1.
p.;/.f
Apf,/I·I ;O.
~r:.RPM.
Appd,".c n o~ bce •• concentone
l'"ullegi) bel:> l (0l'rtmo P~,"CI
Amiciti. qu.ndo redJ.1 in lolum
pe.lt"l\l ncquec,ClPC' c d. lubrcvel 111 p.rre rdHiUl>nl Um (u(peptionc ) fi prop rio 1tl00U fuent
él:um.&qu,nlum CIU\ lidei derra
CCloecU·um . (,1 , .'1.'. n. S.,. & '0.
har, & an am te"i, per le rrddar
p. wo
renWllllhah,lcllI.C. ; j. q.l.l n.l. Appellatione rrm[1[O. cI.urul. opevfqucad n.~.
p.18 ",
ra.rur cff,,:fru!1'\ uli o nc: P.;lfC!Uln
AmiCll' en Idoncus rcRis in innruqu.rum ,"un. dcleg.rllr.non 'umento vcl pnuata (enprur •. c. ; j.
{cm f('(pcétu rertq 1 comparcnus
pro (uo Interdfe. C 8. q. 1. n.I;.
q.J.n.IO.
P.187
Aml tJI M,
Am;eus.
j
p.S.
AI/m•. l dlffof,i,.
Appdl.uo noturo rolll nequlI. C.7,.
q.vn.
1'.'1'
Argulnenrum valer Je venditionc/aius afIignatlonis derctius fier •. c.
th l'ob paél:" ,ddllbotlls 10 J.cro,
J "'1V11.0.\.
p.lj8
ad vend1l1oncIll faélam (ub h.lla Affignauol1e Cola fir ./lioni, rran(fifcah .c.Jq I.n ).
p.,!l
I.uo.& iuri, ceffio.c.) "'1' VD.n.c>.
Argument um il conrrano Ii'n!'u, in
p.e.d.
Icgih us & confillutÏon.bus dl
B.
v.hdllTimull1.e I.q.l. n. l. p.6j
lIrgumentum valer de pignori, 07JaHI1;'I/J.
bllgatio ne ad fi dwlfforiam . C.' S.
q.v n.n.16.
P"77
Argumenra qll:t' pr"Cupponunr .d de 8.unirll' de!inir cffe ciui •• quo.d ca
qua: rClp lciunt ( lUS vo!icarem,
quo di (puratul, non .ooclu"un •.
non allie III quoad onera. c. j.q.l.
C.98 ·<1 ·1.n. I..
p.ll7
Argumentum v.ler de feud o .d emn .•\.
P.50
phyteufin.c.Joo.,l-' .n.I'. 1'.140
"B,I/ttm.
Bcllum ciuile quando .ppollarione
carus fOIlUlll conllneatur. c.8 J.q.
.Armotum .ppellatione remiges non
conri nenruLc.Jj.q.vn.n.J. p.l7'
vn.per COI.
P'1I7
Annua difpo!;lio vel Icg.rum {oillédum ex re dc:monfirat2. , (j yno
b,nefiClllm.
AfP,·!>·tI;•.
:\nno reQHUS rci demonflr:l[~ non
{ufliciunr ad inl gum (o lurio- Approbatio & reprohllio ci", i·
Ilcm rehth , quando (upplendum
d.m lien non POUUD t.C.ll.q 1.11.
lit ex vhert.rc pr.l:Ccd<nllum vel
+
r·' ~
(equentlum annorum . dlningnl- Approba,io qua: fit VI n'lIl1l "pro·
berur, no n h,bemr in confi d",tUI.C.1 I.q.l.n.j+5 & 6. p.I OI.
tionc. c J 1. q.l. n. S. & d('dAf~[m
& (eq.
n. lo.II .•2.& 1+
1',' 09 & Ico.
AnllCh"rs.
A,buYl.
Anrichrdis qUld fit & quomodo
eonrcaébbus loco k~Jllm.rull' Arban qui dlguntur ex necent"'e
(l.ruu,a" habeant iUllliltGhelicln
v[ur.rum .dllCI poflil:&quomoordlnanun. vel ddrgalam.dleuur
do di/fel3l .b emllnne perperul
"dilu,: & cui us lit cfléaus : &
c.• O,9., ).l.n.) .
r· 14\
quomodo vmetUl vel vIcier con- & qUld de Arbilro volunrariè eletlo
fine n<~mlare flaruu.ibid. p.ji6
rraél:um. c. 98.q.J .o.j.+& \.
p. 21 9
Argumrnlu",.
Apach".
Apocha folulioni, tributi vcl .1re ·
rius puhhca: {unaionis (aél.-. à
Argumenrum y.Jerd e adoptionevrl
arrogarione adJegirimauoncm.c.
'7.q 1.n·7'
p.l~l
Ar!;u
}lrrenom Ch"n"lliffimi RegIS Hé- Bencficium diuifioni, h.ber locu m
inter plures m.gin,.rus ftaud.s
"Cl publtc.rum • H6. d.c Ij. Dccembr. non YlImr clUili n,uone
p.6+
l'anicipcs. e.6l.q.4.n +.
aur lure.c.j o. q.2 .n" 5'
1'.1 0 Ilcn cficium rec"pecond, in n. '0num cOAceffum d.ht.oll ab
tUto eft comm lUS COlllmunt:. c.
AJ{mio.
n.-
Pl i !
IOo.q.l. n .l'.
.Alrerrio in innrumenco non rdeu'l
alrorent<m il prohatione,fi agat.c.
18.q. !.n 8.
p2;8
Afferrio li batl onis exrn iudiclU1I1 [,a.lnCldenter propret a"ud, O1h.1
prJ:lUdlCat.c.28 .q.1.n·4· p.140
nt'nefi~ium
rccuperandi intm an-
nom d,hllo h côcdfum à Oumo,
an fucm lurrogaru1n loco rcCcif.
fion .s,qux conccd,rur Ixlis.c.loo.
q.2.n.17.
P.278
l1on,l.
Bon. <le iure non dicumur propriè
vacanna nili in dc:feaum legiuPrillcipi s haher cffeél:um
,nO[UI11
herctluill. c. l.q. 1. n. 1.
"hudlCatlOUlS à illdice.c.JI.'1vn.
n.1.2.& ).
p.lj7
p. 14
AfIigualionc. f.,/l.c à Prin cipe. ve! 11 Ilona (lib gen.ralt & lai. fignificadonc Jlcuntu[ V:1can tLa quo quo
1ud.ce (ucccdu!H loeo (olur ion l',
iure finr in 61<:ulll ddata.e~d .ql1x_
m3xime: aJ huncctft:él:ul11 )V[ non
n.).
r tJJ.
pofli t pcc Ccqucmclll donalionc1l1
A(Jj ~n.rio
1
1
BOll~
�l '1{. D
BOil. qu:r feudar.rij h3benres IUrildlalùnem tcncb.nt & poffideb.lnr ratl'Iuam f(allCO &. Ilbera Intr.lin",,, ftu.1i , non f,,~runr ln
villmo gencrali reeurCu [ocorum
affoc.gl'I". c. 50. q. !.n. 10.& IS.
p.,? & fcq.
D0n. qUJ! in vlumo gener.1i recurCu
EX
'1\, F. 1/.
c.
C~",".
Anon .mphyteuticUl debetul
vfufcuauario, e, 6 domi·
CnUS abpenûente
v{llfru/lu 'rwnue-
foco 1um Prouinci.c non fuer:ltlt
afl"ocag!ara.q,,'" polle. rirulo emphyteullcarJo vcl alio l Domino
pcruenerunr .d plehcios, & p
qUlbllS plcbeij ln c"lIcals contribuere leocntur:ti h.llu(ll1odl bona
ponmooum pecuellllenr IUr< prçlarionu.d feud3tollUll1 an remancant tnbutaria & tr3.uLèant cum
oncee coll a.ndl 3d feudararrum
QO.q.l n.I,?
p.IO.& Ccq.
Bonaqu.ndo :Cunr in obl'gatione &
pccullla ln foluri()nc ex dlfpotition. Ihruti:runc f.culras {oluendl pc<u,iam durar. quou(que b.
fuerir CONCn.ta fuper .aionc IUoicati .,.,?o.q.vn.n'7'
p.1 S+
Bnni, in IifcUIll d.l.ris dlilgens 10qlJltiriorerum lied debct ,cum de
ICllpllone fub lnu entlTi o. C.j2.q.
vll.n.J. & qUIs JUdex ill3m f.,cit.l1.
,.
p. 16 7
BOllorum poffdT'or refp<au iuri, yOJutrfJlIs h. ber v!lle dominlum,
hercs vero dlfeaiJ m : hCl r (e(peth. rerum lingul.t l inm hercdlta,is,bollorum pon- fL' r hlbc.t plc num dOllli "ium Ville & ditcaum,
heres .UtCIll nullu n' t. , \.'] .1.n.9.
& '0. Id em in tidcJC o r.llnlJ1o VOJued.\J fatl:.l rCnllU I, Ile. n.II.ll.
& Il.ex ' ]'la ( On c\ ufÎ 0ne (cquun'al fex JUrIS rf!;,a u.lingu\'ICes, à
11.I4.V{qll. "I".I,? p.I;\.&{eq.
rit propl ieratcm iure pr.rl.uon".
0.7 Lq...
p.IO)
°
BOnorum I1 lubdlum & IIlt ,uoblllum
Cop.giurn.c. J 7·q·vn.n.14· p.JIl,
CA/hum.
C,fhum, villo, eerritorium, &:culi,
IignlficRnr lunUIll vOlucrfiearcm.
cuius poter! vnus h.bere dil,·
aum oOIlHniurn • & ,[ter yule. c,
'5 .q.l.n. 7. & prob3rur fingul,",
ter hoc à n. 8. y(C.luC ad num.1;.
p.Ij4.&feq,
C.fllUIll fortlJlrorllm {ulcll'irn. in
(;, pell'" IlIm, q u.ndo de calu 1'01'
IUItO & (o!ttO & cm.orcllnolio
tene:t.tur, rc:fel unrur ..lux opinlo,
nes ln lll~ell'i contr:l\ Ix:quJ. Jlrde·
ce ÛlnlOttlOnts ad concord"rn
reJucuneur. r. 35. q.vn. pmeL
p.I!\
C.fus omt/fi" • con(uellloine tem,.
nc. ;n dJfpoli[lonc """ ordm'''1
& cOlOmuais. c. J 5· q f n.l. & j
p.jOO
c.,.nrum vnde lit d,au m.c.J6.q.l'
3ppcll,u ione iura & .aJOncs loin.u .
p.J I)
nllllè comprehenûulltur. r. 97. q. Caranrum qUIJ tic. c..p. q.l. n.9.
... · \. J1.2
p~~l"
p.J66
Cm
fT
M.
Calaneo qtl." dcbe.ne dercribi & rc- ferri.c.17 q. r n.19 ·& 10. p lJO
Cenfualu contr«i:7w.Ctn(iM.
in ClHaO:ri gcncrah rCnOU:HlQnc I;ngulales lCru poffcllorcs lune V 0 - (en(ual;s cOllrr.étus du ... rpe" ..
ca.ndl:(l!cu III fUC.'g 'J 1 ,dl cllone,
fUll[ & dt gUI bu. lcbus lia< .• " •.
qu in [ulli. Il VOca l < 1f"dICl's.c. J 6
<].1.nJ 6 &J7·
1'.I~l
q,"pcr tOt.
p.J" Cenru.l .. contr.étul fiC!! r' glll.lIrer nOIl rolec de cebus Ecddi,.
Caranrum de. iure cOmlnunl per
'luos hw debeac: & qUld de COIlib.n·48.
p.14!
fuerudll\e l'lou ln c,;lx, coJ6.CJ.l. n. Cenrualls cunuaaus (aplc naturam
con' rùél:us CnlClunlS & vcndmoj.&~.
P·J I 4
nI! fe lè III omnibus. Ideo (lUlI i& quas perfon.s & res onon"e .le
mè rrnnsfU lldtnlc in dlam.cl f.q .
beat ,n.2. & 8.
p.jl;.& (.:'1.
& qu." fù (m a feruar i dcbc", 10 COll1.n·5 9· 60 .&61.
p. l f~
Ccn{U.11S
coneraétus q",d propnum
feaione cacann.n.9.
p. J 1\
Catanrum liue ",111111um de iure
habe.e, & qu umodo dlflel.t ab
prlUs no n fùmit effeélum) quàm
emphvreuli.c.1 r.q .• n.8,. P.I)4
pr.rlidlbu. proulll< lafUm lie in ti· Ccn(um (oluimu, oc rc l1 oftra, pcnm .. rum,& aél:is i nftll'J3CU nt,& co·
fionem de re ahcna.c. I\ .q.l.n.ff.
rum lèntcntia comp rob.l tulll c.
p.14!
J6.q.2 .n. lj.I-f.18. p.P!.& {<q. Ccn{ùs propriè pr" fh!Ur ci .qui non
en d"eaus don)!l1us. C. '1.q.1.n.
COltafin inlinuatlo Ilice IlHroduét:a,
Vt obuleeul fr.udIOus.c.j6 .q.l.n.
4+·&4!·
P·14!
If·
p.J16 Cenll" mClltÏo f.th in COlHl.<'[U
f.cirvc con".:lus dIC.rur cen(u.Car.nrum reaè & {olcmnirer f.,lis.
'"p.q.q.l . l1um. 4j.H. & 4G.
/lum, quos luris clfcaus pl'oducac .c.J6 .q 1.11.20.
p.c.d.
p.lft
car.nr. (olemnl3 non Nunc in Prouillel:!.) lèd ta qucC vulgo vocant
CtJf.ms CM'jf".
COt.,h., fuflt defcnptlones fum mau", > ;n qUibus nulla IUrlS (0- Cc([,nee cauffa dtfpofi[lùni., cellàt
p.IO
cff"aus.c.)0.q.l.Îl.l0.
lemniras, lèd deceptio ob lI1Xqu.ltlltcln pl ru m'lue inucn;eur.
Ccjjio bonIYum.
c.j6''1.2.n.ll.
p.e.d.
Ceffio bonorum non 3dmill;tuI.
qU30do dcbltum:defccndlt ex de·
Cedenr;. , p.aum qU31ldo noceac
héto, vd qu.fi: feclls li ex coml'acefTionaflo, & de mJrCria dh:icur
au.velqu.li. c. 1)I.q.\' n.Il .J.l.& S.
c.6J . q. vn.per ro[. & declar.rur
P·17 S
oprimè eexlus in 1. J. C. de nouar.
Cedtrt a,ltontl.
& rc:(eruucu[ anciquorum amnes
Cej;'1n4r1IU.
0pllliones: & lingulari dlibntbooe.d concordlam rcducunrul IU- Ceaion.riu, don)!ni rctinendo iure
pr.d.llon;s non extlQgull hypo~33"oquin pugn.llt; •. ,bid.àn.,o.
,hec_s. C. 100• . J. lIum .l.f & 1 )1 •
v{IIucad fin.
p.69'& (eq.
II b b
p.1J7
�l't{,,
J)
C" ·CJ4 ltUS.
~
ucnClone deo<iemur domiciUum:
c.8, .q.vn.n.j.
P"H
Cilli. d.mnum pro (i,a ciui"le paf(us . h~bct .Gti"n.m III f.llum
ua CIUlrau:tn,V[ mdcmnis confer·
uetur ab c•. c.' +q.l.per tOt.p.1I0
Cillls,lI1 co la. & lubHatordltf<rUnL
c'78.q VI1.n. 1. 1.& j .
p.ll!
Ciluras , quemadmo,blll & mmn"
'o-
caun".!, po ·
I...O IlU3. eutn, .qm om
C irCU lfUS Înutilts vÎr:mJi
cdl pr OCt dl
E
ni C.l(U rcncrerur rcl..::ua.ealrcrum
cum quo P" IllO lo co proccd nd um <llevIJ,b.,ur. c. 1~.q.l.Il · 5'
non
p. l~ r
pt1tdl
de Ju re 01 ulllJrio
ad·
n"trere .ddll~b o " c lll l'on p"t'.
ibm vcndltlol\cm lub h.na. c.!,
Cit.UID.
'1. ,.11.8 .
pJj
Ci'1rin fil!! rum 1 ~~ i·inlorul1l.Sc na- Cl lli ras q1l.l: non h:\ber cOlnmuntm
l
~
h ln Jnc~npeCUIlI"Il1, cogitur Il nponttt co!.
1 'ébm pt" 1;'lutlonc d blti ('u,·
C lit: l l
1111
Ifr~lll~\llOnl>
~I..C
j
Il
t\
.u .... \.
1
ta~ll
q
f.l~1
li
~
rcm
ratl '.'. '4·<]·l.n
lln .. ..; & 5' CluJ(a\
P ! , 9· <. (;"1,
C I.;\tIO nUf'11Ulm (('nf'fur
IUII,;
l'
P·1I9
','1,',percoe.
p.9)
k "ptll an ttt fcudorum
lIl"p".e.6
r(lnitra CIIIHas 'lux non hab, t IlInrd,tl,,)·
v( in
IH.'m, n ô porcrl (l,HU t a rollcr~ :!op.
cau!l .. pl.1c(.,<hrll( (u,nl\1:lrlè & de
rl.tno .. lj.q 1.'1.\.
p.19!
peU .. loné.c.7 9.'1' vn.penot.p.,!O
ul., "nri I,n/\ -l'I 5 u.:1 'Tlh.\[
1
intrt\JuClal/rNl1f"
p.\?
Cn:tcio n'ln rcyuit !tur, 'lu,Uld., (CIl- Cbll(ula omni ~?p"',lIi.", Y/m", .o·
Cl tatlO & C.1l,II:t.:. c <'bn illo
tha D. 0 .•.61''1211'9.
renlia fcreur furcT nlJlorh) & nu·
uifcllo, OC vr IlIILl., l'r,,b.t1ones
d,r.dcr'ntur.e.6 1.q.l.n.). p. 16
Cmis pro dl.bito ciuitat is incarcerarI non <lobent,aJ' cog ,,(ed ryll ru-
pCl3cur elfeélum "(peau pamum
llugal1tlum: non autcm rdpetlu
(CH I) co mparcntls pro (Ua IImr-
effc..c.8.q .t.n.ll.& 1) Idemintn·
firulO cnlo gacétlgiaco.n.1 I.idem
de [l[ulo ,,,,hil nON4r; l'tnd'ntlA?,
rell«".nt.n.IS.
pl)
cl,lue the[aUIJrlUS CIUltatls. C I ~.
Cltr;â.
'l . , .pcr cor.qu.·1l.
p 11 8
Cilles in c;Oulf. (ux vnlucelitad. poi- Clerici pc o cenohus vtlvelhg.libul,
(unt cffe ceP« • & qllomodo hoc
'lu.:r pendullr l'anOne re[UmfÜl'
Ot "1 ·II'j;é6',.c.; j.q_,.'U6.p.",
r Un1 v ocan poffu nc (orain ludlce
qUld 111 C. J (f;t vOIucrfÎc:u lS moca pcc
(ecUbrt .c.19·q ·J·n+
P.lfI
no ua", qu oci(atione m colltéb- Clellci ("nt ,,"munes à (olullonl
ru m.n .1 G.
p.e,d .
r,abcllaculll qUJ:
eiuu.·
Ciutll{;\.') ex conu clltione contra~l:a
tum Imponu lHur. nili iOlpolitio
qU :\I)U" rr . n(c", ~d fihos hcccdC$.
eflcr f':Iéh p,u (ubr.dm, ,d qUI
. c.8,.q.,·n. p<rtot.
p .l \)
Eccldi, de 1ure communi dl;,t
CIUtl"" lob nOIl lilfficit .Ii ex con.drtrrcl··c.7j·9· vn _n ·f·
Pli'
t
n.tOm
&qulO
R E II,T/ M.
~ qu.ndo pro "eubiis & cunodi.
qUllnturcollditioncmp"r~n:t C.
cluium fine Immulles.lbld .n.1.&
'7·q·J·n.'.
r 1 Jj
J'
p." 1 Collcaa Imponitut nOn (olùm l'ro
Clerici .d (olam ordlnltionellllairebus t1nmoblhbu. & l11ob,I,bll !~
corum non cogulltur conf.t.:rr~:e[((d edam pro pcconbus & IUl\léli roulfa collationls commulli. hl
ris & al", qu,bu(eunque f•• ulnClerici. cum (<cul."bus: Ccd renbus.& an p' 0 3I1'"1>ltbus ./3ruquiritur,quèd c1tr1cu$ & populus
ri,s.c.)6.q.l.n 1.& 1.
Pl ' J '
Clmul ,onue,.ta"'. & c1t1lberenr Colleél. quo ca(u dle.tur an omala:
(uper coll2tione [,ci en.!•. c.?6.q.
& an lit munus r.,le , p""o nalt,
vn.Il.4.&
p.ll1
vel m,flum. & an in collectl ' petCledeorum bon. habcl\[ ImmUl,i,,fona lil ptllleipaltr<, obl'gat •. , .
17.q.vn.n.1.1.6'7.8'9.1 0. 11." . &
tem à colleélis.c'70.q.vn.n.I .& 1.
p. rol
IJ.
p.J1o.& l''q.
Clericus Colitusvendcre f[Uau. pro· Colleéh dl munusexrraold,natlu m,
ueniemes de «bus CUI>, nOn dlci·
c'4,.q.,.0.34.
P-160
,ur mac.cor, nec incldit in pa:. Coll~alS ,mpunendi. cauff. lubonalu r .fin.de VII.& homfl.dtr. c'lldlorum Regi •• eI Proulne,,,,, (0q·7 ·n.l .
p.; 08
tCOrCs po{fell,ms [um ·{o,and,. c.
81.p nor.
p.I!!
COItflor v,[/igaitHIiI_
Coll
rolucnda efl ab vru[r unu , rro.c. 8 5.q.YII.n.).
p IG,
Coaélor vcélig.lium, 0 peeunii te- Colleéh.atlidt rCI C3talhorç fruaus.
giam penes li: recine" • qua pœn.
c.,8.q.1.0.1.
p.tt ;
plcélcndus.C.10.q.YIl.n.G. p.181 & quomotlo afficioc.Il"4.
p. Hg
Collcéh lo lucnd, ell.b co qu, PUICollefl.l.
/idc t cJUlhrer & nacunlHe: .c.!l8.
q... n.j.&6.
p.ll+
Colleél. «gularlt" imponltur per
ÛJ!Qllw ..
:rS & hbram ,& non l'cr "p'" vd
fum an ces: ntJi L:luilll1llpolÎIIOtltS C olonUSp.,p<tUln qu,Il" Il .dullm
rcfpicere, per[on"', pcdon"I ",r.c.
open & Imp ni; t<> IlclIlu AUt
lUtnllS (,uauo/, •• d (rubahm,m
'4·,\·[.11'4·
p.119
Collelh,dllferc l. f<lcagio & quo morednxl[ , augmemuI'Il ct'n lllS vcl
do.e.17.q.l.n.14.
p.118
funélloo,s nvn eogltur pr.rn.l e.
Culltéla de: jure: co mmuni ROll In1 c ,8'9.2.n·9.
p.1!6
poo"wr nlh CIlubus & illcolts:led
ComtJ,Comrt ~/III Pro/t;,wlfO,
~ r flatuOIIU PIOUIIlCI ,t' lI11p ù nl - Corn" ProulO(lx rdp,au fendl y.
tur etl'm fo rcnlib us pùlle il urrbus
nlucr(al ls,habtr IlHentLOncm tun ..
J"am de IUet li.rprr domlOlo dic. 17·q·, .n.ll ·lj·& 14 .p 1;0'&("1.
rcGlo Illt us fcudl : lecu, m «bus
Colleél" de lure II1lPOIl' "ll,.nll1l11
ciu/bus & illcol". /ail" duo bus
panicubrrbus 'pli us I,udl.c., ! .q.
c.ftbùs.e. 27 ''1.; .n,1 . j . & 7 .p_1 j j .
1.n·77 ·&7 8.
p.q j
& Ccq .
Co mes PrcuJOcta: hahc! pmdiJtcm
in C ol ketls pcrfonHn prillcipali"r
condcnd.c leglS & ILllucnd, «itra
ob!Jg' ta,bona accefiullè: ,dto (clUS CO J"111llU Ile .c. J j .q. ~ . \1. 9.Î .r. r 17
Sb , 1
Ca
r.
ca.
1
�l'){,,DEX
Cllf"t~ Prollinci.< hobtr omnl:llura
1111 pl.! rI:d l:'lln (llO ,,-omiraru. c. 1 J.
'l. I . 1l 1.& 2.
p.198
REaPM.
Commcllt arunfis.
V-
Comment:\l'Icnfi~ incarccratum plO
nlu", e,hs t'cudi habct dll'caum
d Ul\\lIlIUl\\, val'llu, vrlle,(od rtCpot!:u rctOl\\ li"gll brum ex,(!:en ·
clb.mlS & « pellii. cufl:odluu,
ccm ail r rin rc potTIt. e. 67'Pt[
tor.
p.il
C ûm,:~ PrOU1IlCId.' refpeél:u Îl1l1))
t JUIll InU"
tCUdl III11It CS . va{allus
Commifsio.
dIC"ur hJbere pl<I1UIll:lC perfcdum dOl1l 1nl UIll Oc. pOldt Illa s
dal C ln t.lOphy[eu lÎu , el. alit:Il<l rl! Commlffio l'rinclpis direcla otdl.
1\200 pro ex.eCUlIonc: lufilCÎz,nOQ
fÎl1l.!cunlc:nfu CVnl lOS. c . .2.9. q.l .
dcr,'gat o rdmari:r iun[d,,~IOOI.(.
p.q6
S.Ll.2.Il.j.
plo
C OIl'\..'S Prou tn c Îi(, 11 0 11 h,lbet d o mlmOIn tèudl n.li rcl pt:él:u iu .. is VI1J- COlllnlltflO gcner.li. f.,ch ordIOI'
nu 'uper currcdlOne lux dJc:C('
Ut: 1 Jàlls fe-u<.l!,& no n refpeétu tinlis,HOIJ eX tt:ndllur ad cl [leUHI·
gui Jru.ll prxdlorutn ; qUia plc-no
iur ... pcrClIl ... IH :l.d v~fJ.lI unl. c. 6 1.
cll"o •. c.S.q.2 .n·7 ·
p.!1
q.VIl.Il.I.& 2 .
p.+8
C.rn
Comi""" l'r.,ui nci,,, & Forcal 'luenj , :'Idt;1cl·nréfl.lUt Cllllfa{ &:-S tuerune VOlta: rcboo fra nc');)! pnncl- CommtfIi pcrna an commitu.lllrii
emphytCut. locaucti, petp"u;.
p.lhr<[.c.l .q. l.n .lO. & 37 ' p.8
tub all nua m.rcLde tcm cllll'by.
\Â 10 & c .l u .q.v n.n.l.L
P'96
n.,.
C Ollllcaru S PrOU II''1CIZ,
Dclphinatus,
tcutlcam tine contènfu clonunI.c.
& Oucaru, Medi olanl peruene1 Oj .q.v ".Il. ' f.& t6.
p1'1
tunt ad Regc m Franci., , vt per le Commllio renunClatur {acitè perr~·
[cnnonCl11lurc: prxlauonis J (:lR·
errent, & Vt III" Rex d on lln.,,,ur,non ranqu,,,, Rex (ed vrDux,
quam per aétum comrartum: nec
poreff poflea va CIal!. C. 101 ' q.v~
Comes,& l)e1phmus . c. I.q.vn.n .
n.18.
p.P7
21.
p.8
Co
O1ItJfUS
Prouinciœ du~ vni ones
CDmpltlernitM.
r-Fer1\ntur.lbIJ.n. '1_qu3I um te n" InI0111(\[.n.26.
p .8.&!)
Cnmll'ru, f'rouIl1cl.c & Fortolque- C omp. re rni,as fe u lillario CpItIlUl'
Ils quftl1d o rcpclbttefl:em.vd ml'
ri) "d c')[nnam Galloru m Regis
BUat c tU S rclbmonillm. "Jf ,q.l.n.
pl'rIlCnCrUnr (;xtdhll ucurO C aro ·
20& 2 1.
p.1 89.&frq.
"ComlllS PIOUI\1"." Inclyrx bmil .., ·\nd l\ \J' vlt ilOi J efuna"fa(t ;tIHi
{~,. che LO Dc.:.:'mbr.
Ibid, Il .1~ . ,, Il.;0
P'9 .& 10
C n llllf C.ll1 P:lIUII1II Il1 'l'li (e tItClt , Concefrum proprio motU,nun Inlrl.
Iag ltur cOllccll tun per IIUpOrlunl.
(lI lllll on lif • & creans NOl3CIO
j
{llO
dln
COl1ccfTio faéb ab Ecclefia c<n(ecu,
C,a. fc:cun,lùm con{uctudinem
Ecclcti.t conceden",. c.3). q+n.
1.4c;.
p.Joo
Conàiti •.
Conditio lideicomirri quamdiu pcnder, VKor ptob, bIi"c:r ignota( re
llitutloncm hdelColUmilIi poilo
habcre 10cul11. c. 1. q. 4' IUlln.t7.
p·H
Condirio fi fine lib. ris deeell'crit,
adicaa tideicol11miUo,.n euenif:
Ce cenlènda fi, flanm faéh condemn:l.[i on(! an ad clU, Implemétum mOlS natUlalis expcltanda.c.
) 6.Ll· VIl.n .1.
p.l.?
poil l 6dlti onem fid cieommiffi purificaram -allC:nata non po{fum
ilUputan III quarram TrebdlianlcaM o b quadruplicem rationem. c.)6.q.vl1.n!).
p.j!)
ConduOlor.
Conduél:orem rci fi(calis non Coluen[cm penlionem an lit veiltus
fiiCo ilium ex pellc:re,aut manu regm 111 pl'Ouenrus iOleaa illos Cub
auaione dlfllahere, vdlus ip(um
veil c qllod colol1us haber. C'76.q.
vn.pcrtot.q .
p.140
C onduaor operis publiei v(que ad
quos annos (C n~3tUr dcviuo op~
rIS, dlfill1g Ul.ur. laul: 108.peno,.
p.J41
,
Il' ,H llllle,
p,Jnltu a:. pcrna
p .ljS
tA 1,;n1,<.- . l, , <'j .I.I) .9.
p.l00
m 'lII> c.!8.~: .n.f.
Cu
Confi·ffio dor is ,n emanare dic",ur
in IlIlt . lI .\ Ill(p ·Ih. C. 1.q . ~.n.2o.
p.29
Confdli " , \1"'1(>4\0 , vel compromdful11 t.l,;lUIU il Vlndito re, .n
pr.,iudiat <mtori. c. 68. q.
P'9 t
1.
n.l.
C.nfifcatio.
Confifearis boni. cui penhonc. debtal1t "pplic.n. c. 'lI.q·). num.i .
p.21 t
Confit':.tls bonis rransfenur domilllum ipfo lure, [amen antequa.m
poflinr bOlla oceup.ri pcr /ileum,
reqUimur fentem,. dccl.ratoria.
c.),.qua:fl. vn.num. Il.11.& q.
p. l 68
Conlile.tio omnium bonorum faél:a cor am IUdlCe .ruus Manotchl."pomgitvi«s ad bon. eIiam
(xtra [(:.:ntonurn & Mooan;hiam
confi(can", exill:entia. C. 4,.q.vn.
n.l.& quid cie bOniS cmphyt<utielS.n....
p. 3H
ConCanguillcus pr.,fertur ceITionario paai rtdimendi .licèt pofl:ponarurceffionario domim. c. roo.
q .l.n·7·& li.
P·2l7·& lff
Con(angloineus valens reunerc lure
fanguini, rem ex c.urra iudlt.ri
venditam, an exclud.t (ecundum
credirorcm offerentem priori, cui
res fui, addiél:a, c.loo .qojon.6.!<
quid in edIionano domini. n. 7.
p. 28 7
Confi»fos.
ConCenfus agnltOrum vd cognatorum nOn efl: requirendus in IcgltÏmatione fi lij l1a(Ural ls . Imo 11(que adlcendennum , nifi iIIorum
Cub quorum pOlellacc cne, pattr
fili; I<gitimandi. cap.1 7.q.2 .n"f-f.
&6.
p.1 7 1
Bb b l
Con
•
�'1tE Po PM.
J,NDEX
RegIS f.,aa anno 1408. qua no&,.
les nobdir .. viuenre, fum immu·
nes il r.lliis & {ubfidlis,noD h,bcr
locum ill Prouinci •. c.lo.q.l.n.j.
COnJfu~tlfntJ.
Connirutio iuris Alben., in comitaubns Prou inCl" & Forcalquenj
p.;
(.éh fuit onno 1r; , .men(e l~nu. ConlHrutio iurisAlben:r non haèet
rlj.c.Lq.vn.n .;9'
p.1!
1 cum .nili eXlerus defunausfuif.
Con~iruuo de AlbiolS ex v(u & coLôr IOcol. regnLe. 97. q. vn.n.l.~
{ueruJme rec'plt cleclar."oacll1.
,.
p.1I4'& feq.
Ll.q 1.n.10.
p.l0 Conlliturio e.orbit.", reduC! dcb"
C "nflitu}ione non aUtem confueruad c~rmillos iUI iicommums.c.97.
dlne in rroduaum cil, vt is cui res
q.vn.n+
p.llr
{ub
fi(èah fuerar Ilberata,ex·
clud.tur,& pa:n. Ilull'" !tcitanoCDn/im udo.
1115 mulaerur, li Intra oao dies
non dederir fidClulforem, rema· ConCuetuao-in .uaionibul & h,UII
neme locauon< .puu eum qui vlmallmè eft attendenda • & Cp"
tim~s obrult, ,C'I.q.1.1l.lq"" coGhnda.c+q. vu.n" o.
p.17
lb,uri" ell p"nlln f.uorablils p.r- Con(uecudine hui us Prouinei.., va·
um oJlOf•. n +& 6. P'47'& (oq.
(allus pon inutlliruram fign,nca.
Conllltu"o R"gis ceduCi dober ad
tiu.m & f.cramentum fiddllalu
tCllu inus lUrl$ cûlllmunis. c. 6. '-1,
txrlnum 1 mincndus dl: an ru.vll.n. l.
p.66
eftl porldfr "'CIll fcud. authon.
Confl"u"ones ftud.le, [.CIUIU 11IS
13tC:C Url3: I n ucf\lcn IlS.~.t 011·
commune: tn omllibus, in qUI bus
Cuctudo cOllfor llli, en dtlpoC.uo.
confuclIIdo r gni vel ProulOeiz
nt iuris fcudorul n. c. 10. q.vn.n+
e'pre{,,, vel <aCH" non derog.r.c.
& 1·
p.,1
, o.q.vn.n.,S.
p.91 Confuerlldb Gall 1"', vt fcuda lin",·
Conllitutlo prohlbillu1 Lothanj &
daéh. Id inCLu p:urimonlOlum,
FClderiei lmpp. in,iI. d~ proh,b. 11intclligitur quo ••J ius di(p"n,"dl
flcnftud.p" Lorl,.& Frld. de COnde iplo feuJ".l.IO''1.vn IlUm.IS.
{uerudine huiu, l'roulIlci:r non
P·91
{eru.tuLc.1 l.q·.c·nuln'79- & 97. Conluerudo G •.!h", non mUlaui,
qUlcquam d cfeuJ al,bus dmm.
p.lfJ·& 11 8
ConO"utiones Ne.poliranz non
ucllnur.m dandam, vel r"ipi,n.
habe", locum III co mi atu Prodam,& ciu. '1u.lllatcs: Ideo quo.
UlnelZ, etIÏ (ueflnt [afta: rem pore
.d h;cc , conllnutlonc, feudaJ"
q'uo comrtatus Proumci::r & rc(cruari dcbenr.e., o.q.vn.num." .
gnum Neapolll.n"m Cub ..delTl'
p·91
PClnClpis dtrione & pOl
Ie- ConCuttudo Prouinciz (peci.lisck.
rogol conlilcrudilll gcnet.lI ron 00",ur.c.'I'<J.1.1\.,6 .
p.lj8.
ConA:nuno 1. fi'co. . de c'JnutmtnJ.
gnLc.lo.q.vn .n.lI.
NI
fifr. rI,blt. 1\0n ferua"" in Galli •• Confucrudo iUII eOIlIt.ri., qu.,,·
nec in l'rOUtilCl •. Co lI. q. vn .n.7_
mm Gr ration.bilis, deroS" iUli
,ommuni,& en alLtndenda.c.ll.
p.IS6
ConnlrutÎo <Z.roli V 1. Gallorurn
P·,tl
'l.I .n.;.
han.
f,
on".
COD
Con(uerudrne lOduci pOlen vr ln·
fubrid,is, atque pro .Iiis bonis.C.
nrum enr. probent, qua: de lurc
focagiatis.c.\0 .q.t.n.16.
p.a
non faceren[ lidem. c. 11. q. l.n.s . Cunruecudo tubuCl1s ImmunÎtac(m
p.,8 i
laudnlliorum de lure dcbltorum
Conluetlldo & obfcru2IItia inrerex in (olurû d.lIolle f.éta elcauCfa legltim:r Ilon ellendltur.d .upremnrur dubi. "Pllula priuileg'Num.c.ll,q.,.n+
P,lOI
é.honum veébgall3 deb". ex diConfuctudo pOlell mducerc ,vI aé.ho
llcaél:ione cerum [.th pro (olupc, (on.li, pro pcnlionc fupcr ccr·
tlone {uppiememi legillmz portionl$.c.88.q.vn per lOI.
P"7 1
ro /ùl1d" conllllUto ,dtl ul'wmra
fil1gul.ltcm fundi (IIClCrrOrCm. c.
C'1IIrallHJ.
1 •• q.j.n+
p.c.d.
Confllcrudo immelllori.lis habot
v lin pflUllcg'j.C.17 .q .j.l1+ p.ll 1 (on[t.aus in dubio iudicatur po.
lIlU cenCu.li,. qu)m emphyreutiCordÙ"ludo lIJUCtCraC1 habc:r Vll11
c.rius.e"I.q.1,n.\ t.
p.146
Itgls.c. o .q.vll.n 4.
p·9 l
ConJuctudlm: :l.ntiquÜlima rcccpnl Comraétus non dlludlC.tur ab effeélu, aut 'CCldcnllbus : I"d ex pro('ft 1 VI Cllltor 1'(;1 pal ucu\aris 1vd
pria lùbn.ntÎ. & naturali qualtiuns al,culu, fiudl tCllc.tUr petep.24 8
late.c.l9·q·,·n·7;8.& 9.
rc lIlucfil[uram Ilhus (el VellUr1$
p.ll0
à cu"a. vel. Pllb"c.no h.bente & q.1.n.l.
Contribu,i..
bile pmellatem.c.l9 ,q·l.l1um. f.
p.l>f7
Conlùctuc!o an valoat vt ciuium Conllibutio lingu\orum mUllÎclpu
& incobrii nô auget vniuerfiratir
per:rquari o & f.culratum quorifocagium,
Jicèr nUnUa' (,nguloni
fado lied p a nir 1 non CIC3t1S nec
prxllatione,.c·f
o.q.l.n.H. P,II
VOC3tlS 1115 quorum imerdl. c.ll.
q.l.pcr tOto
P"94
Corre/a/iI,a..
Conlùtludo ... ' arionabilis non va1er. nec firm.rur aliquo remport
eriam >mmemonali. c.ll.q.l.n .... Corrtl~tiuorum eadem en Ilarura.
IdeQ dl{pofit .. m in voo, inrelligip.191
tur d'(politum in .ltero. c,17.q.1.
C on(ùetudo illtroduél:" ab hi, qui
p.17l
n...
non habent Il "fd,tbollem non
valet: n 1fi 1uperions authori"te fit Correl.tiuorii regul. VI in vno cOnnilutum cenfeaturdllpofitum 'n
confirmara.c.; I.q 1.n·l_ p.ead .
.1«ro,cerr3r. qu'do per(on", funt
Con(lIetUdo 11011 debct exICnJI vltr.
,"3:quale, & iunum dlUerf. conca. in qUlbu, fuit Ipecdicè (co uara
dilJo.c.69·q·l.n.l.
p·P7
ab tnn cluo.c.jf.q.j.num.l.j.& f'
Credltor.
r· 2 .97
Conlu<fudo en n"éb iuris.lieul p'- Cred/tor poncrior non h3bct ius
oftèrendi quandn pnor ereduor
Ctum & Il'pulario,c'p'lI.q.) .n+
ve"d,d" iure crediro ris, vcl venP,' 9 8
Con(ueru dillc (c:ru:trur inP rouincia,
du, o f.éta ell 2 ludicc excqueneo
iudicacum (oknllllter. c. loo. q.;.
vt pk he, J P' 0 bonis a fcudat."is
.cquiotls contribuant III tailliS &
n.1.& J.
p,181
1
CIC
�INDEX
Creditor pollodor an pomt offerte
qui hypnt heei, incumbir ciuilirtr
in pr:riudicium direth domil1l
& n.ttl r. lirer pomd.re: qu,mul!
volentls retiner_ lure pr",l.tlonis.
credltur rdpeétu (u:r hypurhetl
e.l oo.q.j .n. !. & qUld ln ce!lionaclu lh tcr & n,rur.lrtcr ICIll pulli.
rio domlnl. vi 'c Il. 7. p.18!.&
d"a<.C'9~ " I.l. n. 7.& Ij. pUI'&
187
118
Credltor poO:erior offerenJo dotem Deortor offerendo in" •• nnum m·
Jcfunéti vldux confirmar libl pidltori integrè ludlcHum ,.n pr:.
gnu:.,& fuccedIC III ius mulieris.c.
101q.vn.n. r.
fCI':Hur 111 recupcl:J.t1one rd (Ul
p.19'
dlteéto domino vo lellll e,ndem
rem h.bere iure pr.dallon". " p.
100.q .l.n.! .
p.16\
comm D bllorem fiCei non portn
Cumu l.ri po(fnnt .étiones origine
proccdi reétavia per (implcl(,iÏi.
contrat;'.. & Cubordin.tè tr.étari,
mencum bono rum debltods, &
quando ex parte .ét"ris inctnum
Ill orum reduétionem .d lll.nUm
eO:, quxn am pooùs competat aRegis:Ced deb<t procedi vram·
CUtlOnIS, qua contra fi(" dcbilo.
étlo.e.GLq.l.n. t.
PH
Edam cllffi Hlcerutudo non cauffares agHur.c.j l. qu:rll.vn.num.ll'
tur c faao rei vel all:oris rrob•.
p.169
bill, Ccd prop ler varias Dd. api. Debitum (olutum vero procur'lori,
repennon debet.c.lt q.l .n .•. &
oiones .ibiol.n.~.
p.1+
Curia poceft principum beneficia
\.
p.• 87'& li!
ded.",e. cap.jl. qu.rll. vn. num.
De,pOl1t!..
La.
p.H4
D.
DA"mum.
Decilio Guidonis Papa: in q. jj6 oppugnatu,.c j.q 1.n.8.
p~8
Deciho Matth.ci de Aflliél" , q.lll.
quomodo procedar.c 1!.'I.Ln.n.
p. ri 8
Decilio GUldoni. Pap"', q. j84.nO"
procedit de iure commul\l,lcddr
iure mUllici palr.h c.cx ordm'flOnc generali conuentus totlusDcl·
phinatus.c.!o.q .•. n.l .
p.j
Amni alia ratio in iure & alia
lucri. cauC98.qu,dll.num.!.
p.11 0
Damuum patimr ille qui aminit
qu.le quale luccum. cauf[ 11.q.l.
n.9'
p.l))l
D.mn um ex .Itcrius f.ll:o p~ffus.in
demOl. prxllandus ab co,propt:'
D'f"'Ji"
CUIUS f:rll:um Jamna .ffcll:us fuit.
<.1.4.q.1.II.,.
p.110 Defenlio eO: de iure nllura',idconon
poteO: rolll O:.ruto, vel conCUlru·
'Debit.r, Dcbi t1/1/I.
dit\e. cap. l5. 'lua:n. 1 . num.j.
D
RER PM.
ex plcnirudll1e pordhr:s fi t Ic
tllual1o.c.j<l.q.l.n.l.
p.l!?
D·fun'I"".
DrFllnéto nug inratIJ hcrcdlbus Ilo n
Def"'p" •.
dcbelllt r.,larll1m! l1lG pro <emporc quo (up"rllcduirdcfullélus, & Defwptio ad f., luul11 im habc"",.
peOllelHc !rte fie" potdl. c. p. q.
aH de iure hoc procedar. c. 94· '1,
vn.n.7.
p.16S
vll.pertor.
p.104
,
De(crrptio qun pcrfiCltur ll1CNp"".
Dc/cg,It, •.
lio, n011 Jebel fieri pèndentc I"c.
Declararut 1. d,ft"ji"/U ["uItAl c.
jl.q.vn.n.S.
p.16S
Delegatio dl O:riéti iuris, & regulari cer non extendlt ur. c. 8.q.l.n. j.
Dié/i,.
4.!.
p.80. & 8t
Ddegadonis materia pet qUlnque
caCus ~ '1ulllque conduliollCS Diélio e/J, importat indufitlam PCl(on;r.c.9 q.vlI .n.j .
p.SI
dccl1fotur lillpul.riter. c. 8. q. r.1
n.l .vlque ad hn.
p.So . & (eq. Dilbo t3xadua non excluait ca(um
fimllem, ".bemem cande," vcl
Del cgatio gener,lis & (p ci.lis dit-m.. orem ratlOnem. c'H.q.vn.n 1.
ferunt III duobu\. C. S. q. t. n. la.
p.l7 1
P7 G
{ecus ft ad limirandllll> benefinec procedit argumentum de vna
clum rrl'l1Cipis lit ad .céb. n. 6. 7
ad aham, cù", non li.t de iure xquiparata.n.lI.& lj.
p.e.d . .& 8 . . .
pl71
Dléllo vlliuetC.lrs .mm! , totum 10D.nllmbrarnen,,,m.
clud".c.! l .qllxll .•. n+
1'.10
Diélio alll!4,implicat & repctit prxDenumbramcnrum rerum feuJahi!
cedemis lpCClCl qu.lllates. c. Il.
in u·a qUa! tempora L1clcndulI1. c.
q. 1.11 4 .
p.l O
l)).q.1.I1+
p.147 Didlo [imper,dt. vlliuerbllS aflitmatiua & accipirur pro omni {cm ·
pore.& omni c,Cu.c .• oo.q.J.ll.lo.
Deplllall.
p.1H
Deputati decreto ordinis .d per .. •
qu.tlonem cluJUm fac.endii , IÏICD'jfcrtntia.
cedunr in IOe1l111 & officlum petxquntorum : .dco (cru.lfe debent Differentia cil inter eum qui !rabet
modum,fon\l.1n1,& (olcmnir:lrcs,
qu:r ab eis (eruabanrur. e..p q.l.
0'7 '& S.
p.,6G
p.19~
Debilot quoad ius & cffcll:us domilJij intelligitut pcr c,eJitorem
DI
DcrogallO cirotio"is .cl conCenCus
6110rum l"tu .. II"m & legillmoI WU non cil: nccefi"na quando
vt'rbalem inu('(brur:tm t3ntÙm,&
eum qui h.b.t Clpren".m licentlam vel mand.tul11 illgredlcndi
propria authorirore poneilloncm,
vcl fcudum.callf. t 0.q.vn.nuOl.16.
p·N
Ccc
J)j
�} 'l'\:., D E %
comp"hendn dores & don;l(i~
ne' propre .. nupd.s: tanl \XU.
l\CurUI11 qua.m llbc::rorum gr~Ul.
l)igniw.
& honor<m ilhcitè V(Ul
tO~um.cad.q 11_'.
P"I
IIlcurm pœn"ldàclllog'j. c. Olfpoti"" AUlh,nrlcot m 1"(, plOccd" p nd~ntc c"nd,t1QIl~ bd".
'S· ' I·l.lI.~.
p.• J 8
Dibnlu tcm p:\rcm li qUI hab(anc 1 is
COIlIllIIJIi .cad '1·1I·1i'
p.J7
pr., ced ere deber 'lui poor dl ré- Otlpuli" 0 l.ro. lwU... ,. ",rfll~iI. t,II
lr~~t . •. vero & gormano ("l,
p" rc, &,)UOII")"O .c<'p' dcbe.r.
dcd
.tratur .c, l-f"I';'I1.8.
p.lIl
r .JJ
c·5)·q·\I\·Il·;
Dllpoliuu 1.1 dt • "'!.C'-. ab.lrgJl.op[unu &g<rtn.no knlu d<dml~
c.14.q.j.n.1 1.
P.lIl
I.fi
In
d
•.
C.
Jt
!<l'
p.
DdpOilllQ
Dilatloncs 'Jua: ponUllllll '" (ubb".
Il,.nlb.
qu"mouo
11lI<;lI.gcnd
•.
"
Ihuol1lbu" pm ten"ItlOlbus &;
'1Hcrpcll'I,on,buI,lunr 'crcmrot9·Q ).n .. 1 J.& '4,
P·lIl
u;r.1.5.,)·1.1l·\ _
p.G~ DIJÎ1ohrio cj,IIJ.Jt.,\ 'aicIIJ.dlftm,n
corn./rb.G.lerualur ln Calli. fipltf.
datlonlS caulla ccff~1He, ceffar 'pla
bylcn de cnmllle h.. rcfilCO"~
d,la"".c.\ .q.,.Il....
p.GI
iu,lIcc 10,.0 pOI.nt le !e'WIII >d
r.mmul;o.
lUd,cem Eccldi.fl,cum, c, 4,.q.
vn 11.2.
P.lll
Ù Di'l'lIl\UrIOIlCrn 'nduéb .unqu.m D'lpOI"''' c. 1 . in p.deconfimud.Ttl.
opuatur augmelltUm. c. 1~.q.2.n .
J",d. dec\ar:uur. <':10. q.vII .• n"I.
6.
p.109
vlgue ad n.16.
P'll
D,rp"li,i qUl:I ,bct debct ,ntdh!,
(Ccul1d,lln loc' con(uctudmem\·
Dsnumer;uio.
b. ell faét •• c. J \. 'l.uotll4·num,t
01l\u me <OlIo rerUIl1 fcud.lium (cu
e·Joo
dcnumbra1l1onrunHluando & '11- O'lpolir'o 1'1";[e j(rAu4'OJ. C.dICl<...'
[ra qux [cmpor. dl facio ndum .c.
(tb. &- "nJiI. non habetlocurnhodlO in P,ouincia,& 'Iuare. c'il.q,
'9·'1·L.II+
P'~~7
'-0·9·
P,I"
D'fpollll o §.C.rmlro Felrci.inqu,bUI
D,fp_Jillo.
perloni, habe.[ locum, & quao·
D,fpo(,tin anthomic", "l qU4,proce_
do mors c,ulils l1alU{3I.~qu,P"
dl[ (oh'lIll III hb~n.) tdhiOlÏs ferc<ul.qG,q.vn.n·4·& 5.
P'I!
CUndtllll C\llnillUncm .oplllionem OiljJOliuo 1. eYI1.1'ceilH .~.rtl 9H<,dtDoel ,ru m.c .•. q.-f.Il.,.
p.l. 7.
dOl" ur. L. IG.,!.vn.num"4·& ,6.
& proc' Ùlt euam III ,l,>te cOllfe(.
p.4 0.&
fa" ,quamd,u " " n pcobarur con- 0, {pohtlu 1.fi"~/.Jrdt '''''f,.9.proc<.
d,r III tr." I'tt,ollevcI al,op,tl.
p. J f
n . ""m.n. '9,
& tnall'! 10 cxtr~n elS pcr[uni ~ . Il.
facto c>; caufla 01lc<0[.1.,.6; .q.vn.
••.
p.)G
p·iO
n.J.
Dllpofillo §.q ,,~mobrcm , in A urlun/'- D'(puliuo 1. ba".i Ztnon,. nOll blCil de rcftlf utlombuJ,& t a 'l'lit parI(.
b , loCLl1l1 ln dlllrattlOntbUI li.
Dlgnit~trm
. p.l<lS
rro
o
1
,.1
élts.
kERf/M.
'Qis :\ procur.tore Cxf"ris , nili
iuffu vel mand.ro Ipeciali PrlnD if! roElIU.
cipis fulffcnr f.éb". c. 68. q. 1. per
ror.
P'94 D,flraGlus fo lo confenru fieri non
DifpolillO §, pr~tert4 dr/c"t"•. non
pordl"e non ,mcglO. c. '9.q. ;.11.
procedi , ln Galli., vbllèuda fulU
10.
p.!5i
red.th ad inflar pammonlorum,
Doéior.
'C 69·'1·1.n.,.
P'98
DiCpolitlo 1. errc•. If d, l'rob,,,. & 1. D o~orcm (eaCfel'ens, l.um !Ion fit.
pUIll[ur perlla tàlfi. c. 18.~. l.n G.
MmJ. §.firJ. If de Mer.II.c.urlr: g<rmano [cn(u dcclaro,ur.c. 7o.q.V II.
p.IJS
n.8.
p"o; Doéto[ fi fuoric Gmpli.:,rer conduétus, ,ncdligltu[ condol:l:us (eDi(po lirio §,fil,um,t1I m.th. qUlb.mod.
eundum confuerudinem Ilud'j. c.
Tmtur4/. rffi'Clu""wr [tû dcd:u :ltur.
Il,q.+n·l·
p.Jo",
c·71·'1· l.n.J .
p.IJ'
DlfpolillO §.fifl"I,I4. s· fr.mm,• .ff: de
comr"!J.mll.gcrm.no (cnCu ex fenDoma71ittm.
'ren[l' Baldl ù,c1aratur.c.8 J. q.vll.
·n·4·
Pl19 Doalaniale przdium Priocipis nor.
DtfpolÎ[io 1. fi (il"" ,It/,..C.d, bon.pr.(ubi"i[ur collcl:l:lS.c.8 G.'1. vn.n.f.
fà'pl. II cèr ln pecu lio caflrcnr. vel
P, 1 71
qU'li lit hod,e corrcl1:.: tamen ill Domanium Princ,p" & rcs domaniales (une 1I11mt:lncs à concnbupeclllio profeétitio m.ne, eII'llI
hod,c mcorroét •. c. 92. q.vII.n.6.
rionc .. II'.rum. c. \ 0.'1. 1.I1UI11.6.
1
'p .I'9J
p.S
-D,lpo("io I.ditm f"ni10.cum opinio.
ro( O:u[olî Ihi, clfi commullIS {it,
'.mClt de confuetudlllc G.I".~ nô
(eruatul' .:. 9f- qlll:ll. VII.nUIII+ Domen ici qu.ndo fine idonci "fles.
p.1O)'
c'li"I.l.n.".s.: Il .
p 2S7
·D llflOlÎti o §. P"'~' 1'M/i"r 'olrm por .
-DomIlJltl) Donwmmt.
I",d. al"" . • 11 & '1uando habcat
locum III emph)'tculi C.IOO.'1" n.
jJ.
P·~17 DO~lIIllj ciufdcm l'CI plutCS elfe poeDllpolirio/. vb.a,/lJHc. C. d",,,. dot.
lunt: & quod dOfllllllll1U habtar
non habet locllm COlltra /ileum,
Comes l'rou,nc,:r,& quale v.falnec alios hfibenres pouora JUra.
lus ,& qu.le elllpny leut>. c.,\.q.l.
·C.I01.q vn.n. " & G.p.19"& ' 96
n.... & .;.
P"jj
D,fp_'lil1o l.jin.C. dt 'Hrt rmph". ha- DomlnlJ du(ai rcr~ntlo in COlHraI:l:lI vLnd,t10nlS f.tb 0per,ru, vr
b" du.s pane, pnncip.I,,: 'I"'fml'! priar con ... crnic lUS prxlatlo.
comraétus ,Ile fi, cmphyreuu us.
.... 1lI ~ domlnicum: :litera relplClt h·
c., l.q.l.n...
p... ~
rentl.nI poffidclld,. l'no, pars DOlllilllu1l1 JircélllOl & vrile,& pl n. proprictas,d,tfel'ullt.& qUI<'\ Gr
hab cr cres 1Ilcclleélus, qui decbd01l111l1U1II vlllUtrrale & p.wcutantur. c. ,o;.-q. VI1.nUll1.l.J.&~.
Iarc.c.lf''l ... n f.6.& u. p. I;;.&
r·;O?& (~q
I~O
CC c l
Do
�",/J1:.t
))o14l1nitlnl r<l'UIIl IÎnsula, UIIl mll,
llllllres feuJ, pkno IUle penlncr
3d v"lallull1:& Cornes Proumc;",
Ill .. rum nOIl h.\bor d,rcélum doIllln'um:lè:d plena propner", peenller ad v .(allul11.,.1 1'(l.~.n .H. &
».
p.'J)
DOnllllltll11 dil c8:um & vr.!c corro1.1tIonelll hJbcnr: ideo nOIl 1'0('
funr lOe.dcm pcrlonalimul <onhllcldicur lice parcn\ltas & filia,io.C.'I·<1·2.n'71.
p. , I~
uomimull1 rerum parnculanü fcudi, 'luod h.ber y,r.llus ,llcèe Ijr
plenum & pc, fcGtulll: ramen res
dL" non ccnCl In .110<"0. nec do·
"""'Ulll illud l'0lcft dle.llod,.\le.
t '9 '1.1 Il.!.
p.147
1)UII .nlUI\\ pet Icgcln (ratHlcllur
11'10 lur~ line ah'IU' ".d",ol1e. e.
;"I·II'.~.
p.16,
1)"'OIlIlUII\ lin!;ul""u", prn:dlo, um
'l"od habcl •• lallllS, h,èt lir plcoum & l'cr(eétum. (Omcn nOIl dl
~lIoJ.,Ic.c.G I.q.vn I),J.
P'70
DOllltnu~ volis ;10 polfî( vcnQcJlœ
domIno dileél:o dtrcél:um don\!nium rerincre ill"d & con(o[,d.fC cum vu II domllllo : Cicur dIre.
aus dominus po<cft rcunere &
conro"dore vendeme vllh dom,no.c.6j1.q.Lper <or.
P'97
1)omlllus ,"rcam rOleft eri.m pof!:
duo. mcnres de iure ft.cu<os ftllnerc IlIrc pr:t1.uonts & purgare
mor,,".c. 71.'1 I.pertor.
P.lof
Dominus dll'cél:u, qUi r<lInUiC 'Ult
p'.l:kl<lOIlI5 plopflctaCCm 'CI vendüx,clllu, vlitsfrul:tu, in qUlI1qllé
nHlm pnus, fuer:n ycndtrus,an du
tance 9u,nqu<IlltiJ vCufiuau paf.
fircanoncm ptrcrc. c. 71.'1,1 pcc
CUI.
1'.107
Donlll1lul\I qUlndo II1cidcnrtr .le.
~Uci,U' ail proberur e, qu.fi porlcmonerel'Um incorporalium : ill
1\,'; R V M.
'lua qUTrt lone triplex opinio n.
lerrl1l ,c'7 +'1 " p.. r wr.
P'''J
DOIl1I1I1UI11 d llca" ", leu propllclll
an quali l'0md a<ur,d,Il!lIliUIIUI:
ve, quamJI~ lunlu. III .du .cqu,.
[cndl ;lIud, quali poffidealue ,Iid
pOllqllJIlI dl perrdtèaequlficum,
poH,den (èu quaCi nequcar. c.7+
'!-J.1l'4.\.6.& 7.
p.117·&lcq.
DOIll IIl lU III pollquam efta[,eulqtlZ.
(jrum, rUile ,llIu. v(u, non dlClIUI
quali polldlio ,11Iu,: cumdomi.
ilium & vlLis ipfius domulIjnon
li nr dlller/a.C'H .q ,.n.6. p.IlS
D~nllnn l m qU;lI1do pe;rlcnbl pOltn
& l'"llIdc,' vdqu.(i. c. 74.q.j.n.
7.
p.lli
DontlilUS d'l'eau, in ecmtèu ICi
elllphylCulll.t pOllur cft agnllO:
11""1 111 Icf ud.dl forl'n h' fi CUI.
c.loo.q.l.n.11'&J! ' p.14d:
217
Domlllicali. iura qu:rdam honoll6.
ca & 'Jua:d'In vlIha : h:EC ln I"bl'
'u & pOler,u. (ollhdcra,. di
n OI1 poflunt, nec ièpari\11 a lUI
c.uno\ ,kd ln a/.lu d,J uttalù"
ccmb,l .. C. IOO q I.n 16'&'7'
p >19.& Icq.
Donllnu. dllc8:us qlll cmIC à (UQ
eml'hyccuea , an retratèum con·
làllSUIllICatlS CIIncar. c. IOO.q:J.O.
j4.
p.l"
& qu,d in ccmonado Dom,,,,
\'Ide n H.
P'!19
OOmlnll l't"anO"io fi, ipCo IUre,
qu,"do h, ex d,Cpulillon'legu
vd ftoruu. ,"ur. ' 00 . g.2. nU1I1.9.
p. > 39
DtlOUnu,S pordl retincre iurcpr,da.
ClOnl> rem addlél:.\m er<d"onex
call1là Illd1C3lI, e'"," pollqu'n1
dcbllor ,ccupcraUir : ae en.mû
dtbitolltl\lalt(cm ln poilèlliune
re, addlél:,r .• 1OO.q.l.I1 .j1.&: lI.
p.l Ji
Dom,
Dominus ectinendo iurc pc;rl'Cloni,
culo cmtioni! vel . Iio oouo drulo
rem ex ca ulla IUdicati .ddlé1:am
Ccd drulo .• otiquo fcudl , vc rccuucdltou (On(eqUlwe euam CIIIOpecalant & rcun,ram feudo.e. 10~.
luruenlumqulnr<e p. ms,qu;r beq.vlI.n"I'
p.pl
ncficlo .llCllU. ft3CUll derc.hICur. Oonllnusrellncndo ,ur< pe;rl.noni.
p.l l?
rcncrur VIlICe (uo fcuclo, (ceu. ft
C, I oo.q 1.n.iJ.
Domll1lum rCI yxori configmltx pro
rcm em:u au[ aho volu ft rario ti[ecum.re don, non cunsfeerur
culo .equiut. c. 10J. q, vn. n.17.
ln vxoccm. c. 101.q. vn. nU111.jO.
p.jll
p.197
DOlllino d.reao qu.ndo cmplly rcu·
Dos, 7J~I.d1S r<s.
ra fine t.onlè n{u domil'll alrer! 10(JUil perperu" fr ucnd'Ill rub .n- Do, in dcCcendenlibus I.:03tori, ln ·
nuo leJttU l em cmphy[Cutlc:Ut1,
rd llgltur t'Cmra a fidClco\l1olll!o
quo rcmedio Ilbi COlllulawl' vr
cx taCl(3. v0l uIHace alccndc:nns,
l'CI 10e,,,.I: namr.lem pollduoqUI hdtlComnullum rdiqulC. C.l.
l1 .. m lI\UICO condudolc rccupcl:aq.~ '\.1'
p.l!J
cc poil;r,li nulIc 111.111 lurc pr:rl.- O~. v 1 dunario [,tb .me grauamen fidc,,'0mnlllIi lemp.' eft ex·
[Jonl~ rCclllC:lc,llCC ad comnllfrum
tra omocO\ (Ulplclonclll fralidis.
.gere.• aul:lOl .qu:rlt,vll.num.1 9.
e.d.q.n .1 0.& Il.
p.l'
Nl7
Domlnus (,i<ns f.l(u m procuf3co- Dos vd Jonauo p opter nupuas facta. hbens fidpcommillogr.u.r em {ua lI u,lHnt agtrc.~ illlUdlCIO,
tu
• 311 gaud am pou,(<.:gJO aunec prolllbcns ,JI)cdhglCUl' rauhrheu"lJ:
m qll{t: "'plcx «fenur
core.c.".q.l .n. 1.
p.IOS
Opll1l0.11.'2.
p. j '
I d~m,,, P"J1 curethone", l,bd
& muftis r:HÎolllbus connlmarur
h (a lli p.n,uralollS. n. 1. Idem ln
OpllllO 10al1n. d~ AIl.nIJ.n. IJ &
Inln 'H ... n. ~.
p.e::ad.
DOIllIllU\ lhrlc.tu.s rctinend o tUre
amplu'lIl.n.lo.
P·ll
pl.d.lIH.jlll~ rcm emphy~cUtil.:3.I1lJ OOCl!t hllJm cft officium patcmum:
quod habcl kglS ncee!lI;a'Ull.Ll.
qu."\I'\1 luu') cmphytcut.l!\ [en perpt[ uù !o(;\Ucra( non dl vbilg.\tus
P·H
q·t·n. , .·
ad :1/1 1'1 U.II Il Ilh.tt;cdc:m lnloL.tlno~ DOlait; Ct, 'Jlub,lcs , qu;r Lëw:m<lo
I",uart pollum .heo.CI non pol~
nl: optlil .. m: u.:n..:cur (amen preCune line conlenlu vxom, & ICctium ",CI vt.l annU.1! ohhgauol'lJs
U:Lt:l. form~ 3uchentJca: ,fiue 1 me.
a.'llll1l.lounem fnundum 10101301
C,d SC.Frlie>.C.J,s.q.VII.n.l.& J.
pr:dlorc 10calOlI.c.,oJ.q.vn.n l t.
p';18
p )24'& reg.
DOIlUIlUS retÎtluH.lo iUf(~ pr~darionj5
Dvtis augl~·JHJ.lm ("oollante m:ttri-
1lI011l0 f.tél:UIll non habcl pnudcg,um dous.c.St- qU.cfi.l pcr ,or.
gatlO I H.:collCI,:m:1. C. 103 . q. vn. n.
p.r6+
2+
p.po Dort. ex.~ho qua: fi, conlt.llee llIatl'imonio ob i[lopi~m vui, Jicitu
DomilîWi 1Ct Incndo iure pl.1.l.ltIOilIS
11l.glsconfjgn.\II~ vd d<puIÎr,o(
lion h~b<l rCIl! t~n'lu31U .le nQ~o
quàm r<ftlluno. c, 1 Ol.q.V.i" n.(
acqulfir31\1 ,I1CC dl.\m r,·(Iider riCcc;
&9'
an r"lTogccur loeo crmoris quo.d
omnJa c:xpu (~r vd
t:lClrè
JI)
obl l-
..
�INDE.X
& 9. & de v mate hUlus onclu,· tilicuemmd"untur. c. !l6.'1. V I>
fionis,vld .n I l .
p.l))l.& 1))7
n.1.&;.
p.119.& Ccq
Dotine/htuno verè lit ln catü I.Ji
car.I1~",cJecus ln caCu 1.~·b,.JhU[.
& r3t10 diutrlitatis. C.IOl.'1.VD.O
11.1;.1~.& If
p.;~o.& (eq. Ediéhlm pr",coris prohletn, llbertum vocare in lUS p.!Conum line
ycmt p.m", cil odJO(um, p.rt1m
Fauorabdc:.c·''1.1.n·7·&8. P'48
Dupl.menlUm prcnl in lici l3t1one Edlaum rcgls Hcnnci non comprereeum lite.hum (ub hall. vendlhendlt contr.él:um emphyreulis
rarum , pro rtgionum 3 locorum
f3élum à n(.lIo de ce pa.-ciculon
dluer/iat:, vallè (umllur. c. 4 . '1.
C.I j .q.l.n.n. & Ccq.v(que .dlin.
vo.n.16.
p.),
P· lfl
DI/ •.
7\,ERPM.
Emphyceucicus concr.au, noo po- Emtor qui f.ll:o v(ndicocis re cm.
ccCl cr.olire in Cl11tlonem & 1Ieota Yll non pOlcl\. an con(eqUi dcdillonc:rn:ncc ,lb us naturalll dru·
beat imcruCuuum mcd'J lcmporis
mçre.c.1 j .q.~.l1.I'1>'
P 147
pcculller qU'ln mut~o (umCerat
Erupbyccutam poUe facerc allUlIl
y, prwullH<1 elOtz loiuem VCR-,
c1t1phyte.lt.m ,quomod<rmtclhdltori. cauf 77 . quo:!l. l. per toc.
gendulll.c., [.q.l. n. 8G.M7·8S.!!1.
p. (.11
p.1 1['& leq.
,
[Hi.'Ii.,
1;"";,, Emt.r.
Euiaio non dc bccur a procuratere,
qUI vendldl[ procuratOflO nomiElIltio & vcndlti o contr.hitur quo
tiCS agi tur vt dOllllOiull1 m ll,fc11(: lecus (, proprio nomlne. c. J9.
utur:tc::cus li :tgntur vt d01nWHIIll
'1.1 perror.
p·P.?
dll.'"tltum rcr!.lancat pcncs;vendl
EI.ait>.
.éhI,
Brius nOn en Idoneus cdli,. &
E m?!'jlluji' ,E m(J'YI (H!.f.
xq .Ip.u,ur funoto quood cctlim:"J'dum. C'.H' q. 1. n. 1 -;.& IS. Emphyccuiis comr,aus qu.mulS (çp.1S))
pe dt cadem rcprobecur f.aus,nô
probac domlOlum neque polfet:
Eultfi~. [càf.. '1.n.
h~ncm: nlri cci.m pr obccur (olu'''0 canollls p« iongum cempu.
E~c\di. vd IU1l:\5, an pomnc ucur
Lfu.c.- !J q l.n.ù.& 7 .
p.ll(
mlnor rt:tlnulln 1M[('grun'l , vt:!'LJ EmphvcculO re«pla lnucllauC3 fidiého poil h3~" "adltlnnem &
gnlticanu. pOtell prop" •• uchoLb«a[lonem f.a.m .dmitt.cur.
1Hat<: mgr<:dl p , i1~ffionem rei
c.~. q .vD .n·l.
P'I!
CInphyccucÎcz ... la q.vn.num.;.
Ecclrtia cxcuf2rur ~ttan, a muncn~
P·9 0
bus ordln" liS. 'lux I"'ponumur Emphycculis ccc\eliaftlC' regulanter
pcJonlS pro rcbu!. c.+1.q. r .n.)3.
fic,nullo prcuo data pro '''tpao:
p.lI 8
teeu"n rebus prol hanis. c.q .q.1
Eccl<ua an renneac (ù3 prluilegia
n.J.
Ip.I14
etlam vrgenr. neceUitace belh. c. Emphyccur.ici côc"aus dupic. (pe))6.'1'" per lor
p.10!!
lies (cu k>rm". c.' 1. q. 1. n. 4-1.6,
Ecdc(,allici non (unr communes à
p.ll!
colleals.'luz ob pubhcorn & cu- de I:lnpbyceufis (ub(bntl. no cil ocnluncm c!cflcorurn & I.. colum
c.pm datlo.c.lj.q l.n.~. p.1 Li
Emph'/
.
E
.
ex...
cmph)tcuG>.C.,!!.
!or.
q.l.n.I ..
p. l~ j
EmlloflJs & venditioOls natur.IIs E,aélorcl pccuni., ClUitads, (quam
effeaus & quah las, V[ dllfen ab
pro pecunl' Regi vel pOtr1Z debita exloluendo, Clulbus & 1n<O.;
cmph:tcufi. c. 1)). q. I.n.j+& [.
lis CIUHates unponunt ) eoucm
p.t.d.
pflUlicglO co.alonis. non per!'oEomo & v ndlflo d lcicur''1uoodo
narum, rcd bonorum , quo fi(cu s
vcndico[ ve ndit ao nuam pen rioexigll,.b ip(,s (luÏtaobus exlgerc
ncm fuper cerro fun do CUIU Jopoilunc. caur: 48. per tOto c,ull:
mll1lO 4acdv 1!llUsfund •.c.I,?q.
1.0.6.
p.1H
p.JS f
Çl1JtC>\' hcrcdIC.ds h'lbcc aaionc,.- Exaélor colleél:r yniuer(,,,cis, li ncébuas (.!telll vuies:led paUiuer 06
ghgac eXlgercllltra congruW\l técr.nfcull t >11 'l'(UIll , tcd d.ncur
pus, poceric per(onohtcr ca pi &
compelh (oluere dcbltum vOluerçontra hercdcm. c. lb. '1.' I.n. 10.
fit.tlS, '1"od ·polle. rtcupc.:ablt
P·ll!
Emror l<iens vendltotem 'gcrcl'co
ab vnluerlitate.cau(.I+'l.I.llum.\.
p.ll))
re ~m ta .nt:c con tradlCens,lentenlia c •. Il) vcndltor~ la .. ri bl przludlcot : & 'lu'" reqUlr>ncur yt fib l
Ex"p"'.
prxiud".c. c. 68.q. l.nu01.1.& j .
p .))~
'Exccptio Ilti(pendentir, vel ne conIIneom caurr.. dluld.tur ,qu.ndo
Emmr non pOt Il (t i:un .",;ll.tiohabe.t iocu m. c. 'I .q.vo. per r0r.
ne fna. dom 1110, &expeaaco clU, con[enlij, po il duos mcnl;'s
P·lIb
propl13 .Ulhol nacc po lliJcre: {cd Exceptiones doli metus & i:r(,on"
qUlbus comrollus rel Indu",u r,
dcbec luxra fOfln.m tlatuti Pro~ws Illas non h.bcc propno lur.
UIOCla" inucfiHUIam petere.l ra~
[cd bencficlo pra·tons . & offiCIa
çionum Curto: 01lOqU 111 Ï11C1dcrct
ludicis llobiii CXpedIU(\Cur.C p.q.
ln comnu i1ùm. c. 71. qua;lI.1 n.l.
vn .n·f·
p., 1
~.106
E>ee
IOlt111,QU13 Cflt
Duo (pecialia non pOllunr conCur- Elcaionis vnlCUs
conllitbit
rcre circa Idem. C.!. '1.1. num .quem 10 '1uali poRdIione IUns ep .6+
Itgenddicuc per (olurr oncmYl1Iu,
E.
penGonlS CÔllltUICUr quIS ln qu.fi
polTdIione luns c1igcndl. '7 ~' .
Eh"..,.
>-nJ.&...
p.I ~
o
�/ 'l'{ DEX
Fcudum pOtiùs pr;r(umitur :\nriquu,
INDEX
Exaptiones 'lu"" impcdiunt lids tngrcffum li omm.ntur non rcddunt iudlci m nullum. c.S' .'J. vn.
n. 7. & 'lUX tint c. certlones ,lia:,
dlcitur.n.8.?& 10.
p.t6
F.
'Iu.m no""m.c·H ·q·' .n.1. f .7 . &
8.
p.114'& (eq.
Felldulu in '1"0 reqllirirur di(cllfIio Feudal.rius h,bens fcudlllllifdlébo.
qU :l I H;\tlS p c:rlÛI1 :E
AGlum d'cirur C~ntf.l Icgem,
qu.ndo non ell lol"mnirer ùGlum.c.J1.'l.vn.n.u.
p.170
Exclufus pcc Icgem.b olficiis publt- F.Glum IUru" «c'luentlS iud"acis,lnrdJl~l[uf de vrdlbus J & non
tum(olemn"cr, r'put.lurm'gls
f..Glum credlIoris p rfequell'"
deuaerolis.c.J.". n"f'
P'l o
Ew',,{IU.
F
cXC::CUtioncm lud'(:1ti , qtu.IU
ExtfU'trI~
Ex<curio deblll '1'J'01 f.ur heres
poil mO"'01 ddu"al, dlCirur a
tl:us qUi non crac t nm.Uu.~ 10 vi-
ra dclunéb . I.d f"m .. tur & perficltur ab ipfo (uccdTo[ .c""o.q.vn.
n·7·
p.JJJ
Ext.mtHl.
l'lemtus dlCirur''1ui ellex .litn. iu[JIlt,ébonc.e.8.q.,.n.8.
p.S2
f:.xprtfit •.
.Ii.
ExprdIio eodi 'lU'" (UI narur. ,n(unt
ntb,l opetatwr.c.8.q., .n.8. P'7J
E""nfi··
F·'fI;gAgillm.
FaflJgagium qUld. c.j] .q vn.num;
ppl
ExrCl\li" in mar"i. f.uorabili cil li .
cira de iure , de c.fu <xpr.Oo ad
, ..
f.t-
Glum condemn"i: '1 u,neu," .d
<tfcGlum , ne poli nor ercJltor
r nllir offerte. Ltcêt quo3<1 cui·
ébonem &
'1"Z Ploiunr Cf<·
dltori, (aGlum ludlcls dICa,ur fa·
Glum paws conJemnator.c.JOo.q.
P·,sf
J.n-+r .Glum legidmè non retr.ll:arur. It·
ccr deuentar ad cum eafom à quo
IIlcipere non parerac:'1uando ccf.
br cauflà fillalls dlfj>olirioms, vd
li anre con(ummalloncm & .'tlu
pecfcGlum rcs deijeniar ad IlIulD
ca(um, a quo incipe« haud P0l<rar.c.toJ.q.vn.n.12.
p.)IO
FiI.'tor.
cafum omlffum : quamulS ca(ul Fauore alleuius ftarurum ita dcmum
non Im'r .J:qUlp>r'" de IUre. '1uod
h.bec 10eum,li Ille.1n CUIUS I;uo·
procrdu tUam in marcna Jnd!frelll (Ult InlroduGlIIMl, Velll v,;.
1 rtnu.c·n.q.vn.n...
P.17 l
nec adnringlt InUl/un,: prr nlllll,
excOlpla.c'l.quor.; .lIum.lo.& ftq.
P'f 8
in r.uorem .lie'Jius li Irx imredyExtraorùl1larium remedlUm n on ha.
car .llquid. non mrdltgltur Iblleber locum,quamdlU porcfl habcri
ce alla Jura 1 pr'ùs in fauorem CIUS
o,dm.num. c. 8.quol.ll.l.num.u.
imroduGU. cauC) .qU:r.l. num.ll.
P']4
!·-i-2
& caun:c co-
nem cnJl:tt iônl lnunerUtn VOl-
gnltio, ,,l 'u nOn ""ctl explt"ri
uerlil"i. gu", feu dl IUllfdléboni
(Ilbefl,de iure non f"blle"ur:l;cu,
pcr procu ra<orem.c 9·'1· VI1.11 4'&
ncc
per fa na: Ecclefi,ibe .• aUI fol'
P'~f
Feudar.rius vendrns feu.lul11 non
ren(cs.c86.q.v n. u. 1.
p. 17\
porcn de lure /1 aJere cm con p~f
(eflione'" f"udl. c. 1o.q. vn.II.' 7.
Fiai•.
p 94
FcuJ. rcda <'h effe ad il1fl.r p.rrimo Fiébo noo plu. ,.'perarur ln ca(u fini orum 111 G.ltlla '1 Il Oll'hldo A(lleto, quâm vceÎras ln Carl! vero . c.
plcndllm C.I O q,.·".n.18.
P'?f
JI·q·1.n.6.
p.19f
Feuda hJIUS Pr '"IIICI'" regulatICel Fiébo non IIId"CIJur fupcr impoffi.
IOUCnlUIH:nf .nKuJ:ua de callro
b,ll:nam ,nJueieu .. vr h.bea< elfecum rcrrlfoflo,d db Iclu,& 011111i.
t\:um veriaus, & Imirarur naruIMod. iurj(dl~h~ne.c.lf q 1.IUI.
ram.c.lf·q·l.n.\ f.\6.p. P"47
p'
,9
[l'udi parrell1 ahcnans cirra volun·
ratCIn d \Jm inl ,311 toro fc:udo de:·
F,dtICommqJu-n.
b".lI prtuari valallu s. c. ' I·q J.per
co'.
P.lf?
Feudal ia bo n. fran ca & "ber. 11011
rall .. nrur allt quou(,neur. c. fa
q.L.n8.
pB
Fe"d... "orum iuri(diGlionel11 ha·
bcnrll1m bOIl:l qu.1: rCI1 .: b:l.lH &
pollid cba nr ""qU.1ll ti ~nc, & It·
bera Infra hmitl'~ tcudl, n')l 1fuenUl{ ,in vltimo ge l1tr::tll rreudu
focorum affoca bl.lla. e. fO. q. Ln.
10&r8.
P'9&IO
Feud. rcdaGl, adlnlbr parrtmOIlI~rlll11tnG.1lIa.e.f4·
p.J I
& c.61.q.vll.n.,.
P'i8
f ,",d.lariu, hab '" (eudum cum IUrik:liéb one, :m (1{ ImmUIlIS a l. , \n ~
II'Iburionc 1,IIiaruIM f("glS &
ProuinCl.r. & pro (Julbu. b~nll.c.
fO.q .l .pcr ,or.
P.I
l'rudum pl ohl bc,"r c0nccdl 111.110
dlUIl1 : ni" de confcntù oprclfo
(upeClons domll" fcud .. c. 6'. 9.
vll.n.G.
Fideicomnlliii peJllio incorpotalio.
nem uÜllllnpcd lr.c l.q.j .num.7'
pL!
pro FldelCom>n1 1ii rcflIC"Clone com·
pf(Un r tres a.!.l:,oncs.e.1d_'l.num.8.
p 14
in
vllIuerCtIi :\nre l'C·
11lt o[Jünelll f:,lblll non [fanhe
dor.lIl1lUm , Il~ (;\) vlIHilcare non
pOldl ante reflllutloncm. cod. q.
Fld C:1C0ll111lirfll
Il.9.
p.l '4-
flJ etcommlOum voiucrr.le a{bone
hypo,hecart. fieu, nec rel "",dlc;\ciouc perl non PO(c(l: l1uonmm
11Ix Jatones pro vnluerla" non
d.nJUr IidelcomnllUo : !cd prp
r·rncul.,i.c. 1 q.l.n.,1.
P"I
F"j"c<mlmlilum rdl{\um in dlCl11
l11(1rClS non ceda 2nrc morr~m
nlturalem grau,,,. c. 16.q vn .n J.
p. ;7
FidwOn>lnirfutn " Ii{\" pofl mor.
'elll ~rat"" «dll fla"," quod
sr:W:ltllS dan;\Hls en "":[11"0 lup·
D dd
pltCIO:
�J'l'{.U EX
plicio: modo cronfillcric re ,~ce,lCI.
ln rem Îudl(:ltam:ccll in abh!olClll
cootumactll\ rùc[lt lat:1. vd contra pr:d.'lC<m ,qu' fug~ v l.lto
modo eualene Cuppl,u um. c. )6.
q.vn.n.l .& ;.&. Pt( COt.q. p.p.
&Icq.
& declaracur text . in §. Curnclio
rellCl.,b,d.
Fldcli.:OlllU\llli.Jtll condttiol13 1c puri .
li,at:l condltlo nc habelU r pro pu 1
fO, & nnpc:JH .111<.:n3uoI1I.0\. c'56.
q.vn.n . ~.
p.l.9
1'011 J iJelCOnll1l1lfull1 pUt "icarum
nacioncm plortet nurt •• s , quo4
tenato r tencretur f."ere , fi . ohuc
v lI.er<t.c.2· q·4· n . , )'
p.!!
Fillll s n.tural .s loh pacri .gnarc.m
& I"cced" ab inccltaco: & nonl'
IIIS'gnaris vcl cognatlS patri!. c.
17·'1· .. ·n+
P"71
Fi lll" fi"'ltu.l .. & fil ills n.tutalll.n
nupu,,"m pcoh.b.tlo ne & feue·
rentl., lù", per Icgem :r'luipmll.
c'I\.<]. ,.n. l' .& l~ . p.'90.&(eq.
F di u~ non !èq Ultur dOi\'l lcilium pa.
(r1 ~: (eql1llur t.unc n d uitartll'l.c.
p.'5J
8'·<I·vlI.n. ,.
:!.IÎen .\[.;l nOIi puilUllt ltni'ur.ul ln
I.}UartaUl T lcbdlt.llllt.:am: l1uaJIU-
rl.dd .,u, rano. L'lO '1 ,vn.n"9.
r .9 F.n;'. c,"ilà cltlationis, fi nitur & di.
flduCOnlllll :TàlîU rub cunditlonc
lau o.c.j ''l ... n.+.
p.,.
r1c't
&: lè~'l'
punhl,.;'u;\ dlcltur ICglllnHJS con-
f[d Jl(.bJr.C. \ 6·'1'\ n.n
Hl
P';9
J 1.
mmtlIi COildltiOnahs
hc.kl
lU S
d~ t.. m II\CCU .1I11ll.H éb J .lIHe
IltntUIl\ cll CI
J.d· Fi(co vt lcgitl m ~ incor porcncur bo.
vd cOlldHIOOIS n -.l n
dl: Ji1 L: vn1lJcra[lo l1c.r.~6 . q.vn
').
11.
P'4 ,
l "j,icomm,t!'''"l> .nee relllCutl oncm (,Jc.comll1.fIi nOn eflleglC imu, conte.d.dor: n ili poOelIi ontan rCI um hJelcon'lmllfo rd l-
a.rum naCtu, lit line VICIO. &
'1uomudo n:lnulèatur Ilbm pro ·
p'" .,U!hont.ce line v.tlo. c.
vn.u.7./>( 8.
EifcUl.
vd
j) .q.
p. ,SG
F.de.ulfor acc peu, pro de bico prin cipal, non (('nccur pro acccJJ10n e
od.ola Jcb.li. c . • ~. 'l.vn. num .• !.
na qu.,· rc'luar.nrur.c.J L'l.vn.per
' Ot.
p.1Gl
F. rcllS (uccedens iure Albell"', ail dlcarurheres.c.l .q .•. n. ).
P"i
F.IC. priual eg ,ulll cIl llibilc.c.)8.q.
vn.n.1.
P'ij
Flicus ex priuilcgio trahit . d (UUIlI
JlId lcc: m omncs ali3.s c:luOàs: prz·
Icrcim fi cauil. p'ln cipallter I1nic.am Rcg .. c"" cern ... Alaoquin
n on crah.t . d le cauOàlll. (cd Iii"
. ud .Cl um fife.le d once .us lit d.·
Ctum lupet .ho .ud.c.o prx.udi.
eiala pende, te eoram aho .udlCe.
c j j .per tot.caul:
P,'?
Fdèus ex p•• ual , );'0 potd't no n d .l~
cullo l'flIICI1'.I. ,hbIt OH· . ~ a. Vl&
co nUt... l ltrC '.h:blto r(lTI dl:bllom,
quOI Î(.;s d<..' blC um dl: conrri'létulll
p,'n
Pdilu.
t:x rc vd pC CUI1 I:l fil all) aut(IUJ
occ.lionc.c. jH .quzn. vn.nulII.j.
l'alius vd filiagrau.ti a patre pOn" nC
p.~)
tdcm folCClC "'lL(.:u1ntc lll vd Jo- F.fcu\ CI pnu alcgll" POten .heri ce·
Jerc
7(, E /( rr M.
dere priuilegium fuum .. iam per·
p.e.d.
lonale: Oc eClam ex e.urfa volul1- Fo.aS'j genu.h, Proutnci:r defin i.
ta na. e .• oo.q .•. nulll.l j .14'& ' j'
tlO, vd pOilUS delcnptlo. &. quop.l+6.& fcq.
modo d.ffert 2 foc.gu" qu.: fiu nt
Fi lCUS nô li.cced Il V< heres,nif. duoper fu m.nres:hoc ell,p<-r tam.h ...
bus e3(jbus.c .2.q. l. n.~.
p.lj
c.17.q·' .n.6.& 7.
p.uG
F.fcu, por co nfilcatlonelll (uceedens Focag'J on us certum cil & vOllornon d l propraè here,. cad . q. n. 7.
mC,nec pel' augmcnrlll1l vel d.III.p.t.d.
nutlonem bonorum .ut pel (0"'.
F.lcu, luccedtns .ure Alben.. ,d f< mm mutarur. c. ' 7, qu.l.oum . • 1.
Ihrunoucm fidclComnlllh obl\p.l '7
garu r. c.l"I.l.n ., .
p.e.d. Focag.jonlls pertinct aJv niucrGto.
Fileus lucceucns p, .u.tO, vticur 'ure
tcm , ideo linsulorum bona vel
ptiu'CI.C·4o.q .vn. n.l.
p.jj '
peelon", pro illaus <.. élionc com Filcus poil c0I1111'.tlolocl\I & inc~rpell. non pollùnt. c. ' 7.q ... n. I!.
l'0ratl onem f.éhl1l, ex'glllllure
p.u7
li(c.hum dt.bltorulll ... m Lcll·
& .n illius .mpolitlone (uRiCit
quia, cenlu, dtblt3S antc conhl.
vocaret'y"dicum vniucrlit'2.t1s . •b.
eat.on e"" qu,'1lI pult .n co rpor~n.j.
p.lll
tion em . c. -tu. 'lllJ.'ll. VB . IJUIl'!. 4. Foc:l~,o (um g( ntr~ll' rc:cur(us 3ntip., j l
.
quitus llllgul,s decenn,",!>us h.. i
Fileu, lù çcedcn, p' iu3to pro aéliololcbat in l'rouan,.,. c. l ï. <] ••• 11.
mbu)o hcrcdl{JllIS) fiut:agat, flue:
16.
r 119
co n uenJ ~1( u\, tlt.>iI LO~I[UL IIlIgare
Ocallia
i
nJlcenJi
pordbts
dl
Jt. re:
o
coram IUdICt: lUi aurhUlI$ . C. -40 q.
(eruarÎs PrlOdpls , lI ec !fuhr ln
vn .n 8.
p.,H;
m:\glflrilftlm lure ()r~l i ni\ l lo . &
F.lcus habe t pnu,l<s'ull1 Vt lu", d<qu,'bus perlonlS all';qullu \ loleu,to,e, po tli, cx'I\", e , p'gnu>ca- blt cam l'II IlCr p! J , l,S'CC. c. ' 7'
pl édl.>lctJ 1pUSICllIlCIHlv,3 11( mutq.r .n. L6.& li.
, p.l i '
dam Jl":(:l ldo . ...:. 40'~1' vli.llulll 1. r OI...'1glorü ,tnpoti rinn ,s caul1, pl "tel·
iJ '
pua & tin.la,.c.' 7 q.,.II.' K J.
FO(~gIUIII.
rolaglOrum l.'Xlè.bo qualn hr,& quP
r
e·
.r .• .
modo " at ln
FocaglOrum q " Ot.(allo tù " ."'pofi_
PIOUInI,.l:l C. 1','1'"
p.lu'
n·1.9 .
& tallns pe;:r 11'1 0 - foeagll' gt neral.bu s .mpon, nd lS
lullwt vocare {VlldICO, lingulo.
dum VUlUcr!i. c. 17.q. lln. I.7.& S.
ru m locorlJlll,vd CIlIH:UUm,I..; \.
p.Hj.& feq.
Modu, &: torma ,II .. illlponenJi
q.1.n.6.
&. eX 'sond •. ,b Il.1.& j .
p.e;\d . Foctlgla ex quibus rebus tînt (0111"la (IUH:lll bu5
r. l,.
FOl3gluI1IIl o n
lious) qua
pO(dllmpolll CIUI( :\
tUt2.c .~ l.'l"
n.H.
P" j4
hab ~ 1'H
Iy ndlc(,s, rocogium &coll<lh,qllorc pro 011'nec ligna. ahqua vnIU trt.J l atl~ . c.
mbus fonun ls fing ul\)fUll1l1 npo1) 0 11
nanrur.c·4 ··q·l.n., G.& '7, p·lIj
' 7·'1') n+&!J.
p.cad & "7
FOC3g.orum gcncl"lcs r<curfu"quo. Fo ag,ull1 oon.JI munU$ litlIl1U I1'rum lntn n o habet ur ln :lrd'llUlS,
mtllrum quo !IIUIlUS thUnlu,d tur & "'g"''': & quaI" ,nd,·
D cl J 1
(ta.m
�fi. 1:. R. (l,W.
aum fit vniuerlll.ribus. C.41.'l'"
frH élUI-.
ll>.
p.e.d.!cq.
Foc>g.um & collech l qu,bus deb.oncur & lolui dcbe.nr.c'l>8.q L. Fruauum exiguit,s , vel vilit.s pIeti;, Il\l n mbuullt rcmilIiuncm
n.S.
p.llS
merccd.s. cauC. 4i. qu",ft. vn.n.8.
p.}];
FDrcdlq"","m.
F1'lIGhbus fundi leg.ris legatum d.citur b.berc co"dlt ,ullcm. fi fruForcalqllOli; Corni r.rus & Prouin ·
clus
nal C3 UtUr. C.ll. q.l. nU Ill. 10.
CI.C qu.nd"," quo, & 'luomodo
n.1~.&
vn ttus rc:gno Flanci.l'. . J.q. vn,n.
20.& Ceq.
Foret/fis.
P"Oi
p.8 Fnlc.èll> qui na(cumur ex re Inem
lunt tnuto obltg.tI pro lo lullon,
p nLionlS.caul. j8 . q. vn.hum. j.
P'iI
ForenCes pof1;'O;,..<s citand i (un t, rructus ex cc infruaul' là, (umtu. 0pern & .ndultn. l' ul1èllolls perquando colloa • •Ihs .nd.cnU(. c.
cept!, non rclhruuntUf, quamuis
Sl.q.vn.per COt.
P"((
con[[attus vel lltulus quo poUiF.. rellies .urc ftatUt.rio ln coll ébs
de bar , Vt 1I11UftU' rclc.nd3tur. c.
cOlllribuerc toncmur in 10(0 vbi
,8'q.l.n 6.
p.110
polIidenr:rccus J e .ure COmMlU Ill .
c . ~2·(I ·vn n.lo
p"S" Frut-lûs (uos v~lldens an lUert: Jror
lit c,nlCndus. c. ; 5 q. 7. PC[ tO'.
p.;oS
Fra"•.
FNnUiDms.
Fr.us f.,ctliùs pra:LllMlilllr ia augmento doris, qu.m ln .pCa dotc.c.
2.q+n 1 I.
P,;" Funa.ones publtc.t Illcrè potlllUOnl ... lt:s nuH.c tUlll hudlc 111 C"lolI3,
Frau\ ficri non d.cirur , quandu fit
nequc Hl toto RomanUïum imquod .utC fieri POtel!.c .• ; q.vn.ll.
pOilU, li Cal1rUlh Clcdt nduill fir.
p.• ,(.& Icq.
4.& S.
C.t l ·'I·,·n.,S.
p.J6J
Fr:lllS non dlCHur ficd tt aturo Jli nuil
fiat cOlltra mentctn natutl ,c .13.q.
C.
vlI .n\·&' 7·
p, '" S
Fr~us non concludirur ex [010 euenG" b,II.I.
m (lneallllllo. c.I;.q vn .oum ,IO.
p.•• 6
Abell. IIt,ulll • ' lu ù primo inruu , fi en non porc ft de c.lu ad ca[( oJuC,ta fu ..: n t " ly .l{ ,vli.n.
fum . qu.ndo plohibmonls rario
.n vnO calu dl ddlimilts ~b .Iio.
6.
Pol ??
Gabd
la
dtbet
ur,
'luuu,s
cunn.
b.
c..\.q.2.n·ll·
P"i l
V t (U S pel' a.l111m t.: olltraétuln r noFra", b e. Il "",: fi . de COntraau c<n uacur, (i UI.; ptr :1.u~mc.lHu tll, lIU(
ruait , :hl ~O nC l'atl: ll lO CtnCt l1 11h &
, c,· d, oll .II •. ,-.,(.q u ft.l .ll u01.61.
~h. r dU1\ II1Utl Onllll pU:' C1J rf.n o uc•ur. T Ullt .lItem d. belur dupl,x
P,'; li
gabel!., & duplex laud'IIl,ult) : vnum
C
'l\,E II.
num ex contraé'tu vetetÎ ,.Irerum
cx nOuo renOUalltc. C.ll>.,q.).n .9.
p.l(l
G~bdl3 [oluend. ex quolibet COntradu ,non deberuc de COntr3é'tu
nullo ab Inltio,vd 'p[o iuce rc(oluco. cauC. 6f. qUl!ft. vn.num . ••
p.S)
G.bdla lilis non confider.t e!feaum
.Ibull.s [.d qu.nm.tcm peti"onis,c'l>; .q. vn.n.s.
p.198
& de verit.r. huius conclufioll's.
n.• l.
p.IOl
Gabella ail d bentur quandQ creditor innn b.cnnium b nefietol.fin.
V M.
Htrll ,Hmd"III.
Heres iulfus vel rogacus dat< (erua
!tberc.t<m • Ilon pOten opcras .ur
iugum aliquod (eruitutlS .llt IIlU't O Impon.re. c. c.quau. num.l'!'
p. Il .
Heresrog'cus libcrare vaCallumècbet finealigua rcfcruativne (erujtutis eum llbtrare. c.d. g.n.Jf.
p. c.d.
H tcdi .. quando d.carur iaccns, &
qual1do vacanS. c. 1. quo t IIUI11' 7 .
P·'4
e.de ,ur.drmlÏn.rmpetr. rccupcuuÎr Hercdjr3s .dim.nd. heredi ob jd
rem {uam ex coulla p'gnous credito" .dd.ébm.t.,oo"1.1.n8.1f.
& 1".
p.166.177'& [cq.
quod non IInplet lima anllum d.fpolir,} in rcO:amcn[o,remanc.[ pc ..
nes .lIum.C1 lit damnof.',fic vt (ub~IlUtu, .1\a01 no lit baborc. c. l q.
Gr,,~.
1.n.18.
p la
Hered.t3tjs .d"io non pra:[umlluc
ex poUclIione & de. en none teGr.rca !tllgua M.IIilia: viguit.c.fl.q.
rum heced,,!tiaru m. G polf,ffio
C.II.1 7 .
p .l!
poUit colouC! alio t jtulo. c. )+.q.
Gr.rCl al'l'dlant naurs & c",,,r>ld
gCllus ( ,lIlarUIll "gnU7n. c.j1.q.1.
vn .n.c.& 1 .
p.1 7"
p.l l
n.ll.
Hypotheca.
H.
Hypoth<ea pro (orte fimp liciter acCcp" non cxtendltut ad pœn.m.
ClIam per Oipulationclll pcoml[H.rccCeos cllme n in pre,bytcro dt
Cam.é:.,S.q.vn.n .•).
p.ln
mcrè eccldiafiicul11.c il.q.vn.n.,. H ypothcca nOn conccahirur, Ci res
qu" obligMUt, non Ge rempo.e
p·jJ4
obllgationis in bon .. debltoris,
H fi •• jifia/~.
qui obligacut. c.,oo.q"",.;.l\um.l.
p.lS1
Hlll.r fircal . 'lU' pr.l'eO pl.s offeren- Hl pothec. de iure Di~tftoru 01 ln
tI relll li.bh.I,.Il alll r adere cog'l'g.ti, non inCtal 'plo .urc. C.14.
lur l ' ,,111(10. Co ; . q. l. n'7.8 .!J. p.
g.; .n'7'
p.l"
Hypolhccaria nOn h. bcr locum co4,.& Icq .
". t",ium qUI habct c.ulf.m l
&C·f·'jol·n·f.
p.6 j
/ifeo.cauc. l~.qua:.,.num+p.l'o .
& lèq.
Ddd
Hy
�•
INDEX
HypOlhccari •• n rocitè conlr.hotUr.
nari .n.I,.
p.e,d.
fi p"ualus affignallcrIt c.nam
& quomodo arlliùs adhuc con·
penliollem .nnuam
rcdiru
aria•• rre(lo R.Sls HenricIII.n.
aliculu, fundi, an fun us intdli,\.
p.cai.
garur tacirè obligaLUs pro p.niioImpenfo·
.... C.l-t.q.l.n.\.
p.H)9
('le<
lmpen(., ncc.lfari", in re [ruélua,i.
fieri d.b.nt ab vluftuélu.no.r.
Homagiu", ail pr.,(I.tur p.r procu'
p.16,
8\.q.vn.n.J.
raroré.c.9.q.vn.n.l.& 6.p.Sr & (eq_
Homaglum perronalirer.(I prxfl:andUI", quando dominus vult videre vaf.llum.vr oum admon •• r vd rncamu. ius m.gis ex dine.au 0(1d.rerre.t,1i habet eum fuCpellum
[Ut''luàm ex come.élu. c.t8.q.vo.
e.9.q.vn .n. 8. falhteenis c.Gbus,
n.8.
r.'1 76
quos VIde. n.9. & Il. p.86.& 87 Inc,nms ius odiolûm &: pœn. t.lb.
Homngi"m.
1.
IgnDrAn,;, •.
gnoranl1. in f.llo .lieno c(l pmb.blhs.c.16.q.l.ll.6.
p.166
19notanu. probabilis exeufat ~pœna, qu<r ahàs Onélo iure commlt«rctUr.c.16.q.l.n.lo.ll. p.166.
& 'éq.
Ignoral1li. iulla & probab.lis d,bitotis opcUtut quàd pallum cedentlS debiton falltml nocer ee(tion.tio , qu.ndo efl: f.Gtum ex
caulf. onewfa.c.6j.q.vn.n .8.& 9.
P'7 1
Ignoranri •• d con{cquédum lucrum
non prodefl: {cd (ol"m .d damnu
r.pdlendum, & quarc. c.63.q.vn.
n.lO.ll.& H .
p.7\
I
\1.1
p.•,d.
o.
InC~ntus
iura (ua n.cura non fune
conncxa dcblto pl inClp.lt.c.18.q.
vn.n .l.
p.17r
lncancus im'a '1u.nJo Jebc.nrur. c.
, 3.q.vn n.I.& •.
p.lli
locanlus Iur,"on dcbcntdr prop"r
prinClpal. m obltgallon.Il" (edcr
d IfpolÏnone fl:.CIIll . C. IS.q.vn 0.1
r· 17)
.po.
111 cl
lnclulio vniu, edam in (lacuus 1 m·
duc,c exdulioncm alccllus,C'1 q.
1.n·3 ·
P,'; j
Il E fi f' M.
.r~", ,
Vt diligens inquilitio 1",- Inn"utuS Ct fil incap'x /teredlt"'"
norum fiat CUnlllluemario.c. 1.q.
j.ll. t & 2.
p.1>
lncorp or'flo bonorum prius ct,mi .
llaw lud,CIO luper ",cercellionibus .. llc & ",è faCl<"d. cil. c.d.
'1 n.\.
p.,!
fub(l!tutus
ln
tolUm admlltitur
pcr vu!garem,exclu(o 6ilo.C.l.q.
1.11+
p.l'
11lflmmt)Jtd .
Incl,)rpor:uionem i mpcdir concra- Innrumco,a qua: ali!" de iure non
dlélons pofleffio(). vrl p,opricras:
problfen"con(uocudln. iorrodupc:r(Ollallç :wrClll aého non irnpe.
CI porell vc probellC.c. ll.q.l.n.6.
dll.e.d"I.tl.6.
p.caJ.
p.18\.
lncorpol ,JI Ju,vr dil :uur Ic:gidmè ù - Intlrumentum cmrhYleufi I,recogni-
éla.quatUor rcqlllrunlur. c. ". q.
vn.n . l.
p.l 66
lIuais vel rerc:nClonis Jure feu . .
di non pro bat conrra rcnium,
InCOrp ,)LH1 0 nC'n porc(l- fier! 1 niG
r aul A tUII110 a: :l fupe r 0ppolitto-
qui non habec caunam à ,ccipl<llIe vel reco.gno(ccnc. : & an
probec polfdlioll.m vel qu.Ci. c.
74-q·l.percol.
p.J19
lnlhumencu ... emphYleuCis,contr.ltus quamUls l'''pè de •• dcm re
peobanc f.él:us , non probac domintum n<que polf.ffionem: niCi .1". inflrumencum probelU' (ol"flO C.llonis per lungum
cempus faa •. c. 74. q: 1. num :6.
n.b,1S t.j1. q .v lIlI_\.
p.,67
In c<>' l' ·1""0 It u l' I. n. defcnptio,
'1 "0111 0<10 na·.cad.cluCj1 q.vn. n.
16.
p.6,
Incorpo'" ci onc I.gltllnè fall •• res
Jnt.:c lI' ~II ar .l" Il)(.1 pltll1( erre de Qo.
mam o !Jl III Up l\, & (umunr
CIUS
n. turou1I.:I.. p"u"cgla.". p.q vn.
11.17.
p.ead.
ex lUri(dlébonc
ordlll;\rla fânt lulus raClonalls.
IDcorpor:lrioncll1
&7.
p.llI
eXICCl I/ero mallltlr.cus non f.,Inttrctfiio.
C1unt , Illii ex delegarione Ipeciali
l'''ncII''s.C.; l.qu .• fl:.vn. num.' ,. Inccrceffio fundau in :rqui,acc 1_
flrm •. §.ill.m .q.',.,'m.jj.d, anfib.
1'.17 0
(ufp.ndi, im.nm exaélionemcolInCll rpc rado non rirè f~éla, non
rransfcrt dùminium in fi(cum. c.
leél:arum ,Ii magna lir diminutio
patrimonij.
c. 87' q. vn. p.rtOt.
P'Il.vll .n.ll_
p.e.d.
p."\.
In,"mpmm/lt.
I mJ. /",uffI.
Incomp.c.ntia iudicis & (U(piClO
eodem cempore (ubordinatr tanlmuniras r.lliarum & fubfidiomen propolll pollun,. c. 61''1.1.0.
rum, quam h.brnt nobtl.$ buius
\.
p.\O
ProUIOCIZ habtntes fcudum Curn
iuri(d,&one fu" confirma .. 3(IncorporA/io.
tel\o Regis earoH 1 1. Comitis
Prouincla'.c·fo.q 1.n.I".
p.9 lncorporacio booorum vtfiw pollic
& quomodo fu .... " coarlhtu Orduo requlrunrur. Primum , quod
dinationc ddegarorum Rt gisRebon a tillt in fi(cum dd31a: AlftImmunitM.
fUll!'
Indcbicum (olllcum vero procur.coIl , Il on n. pcu[ur :\b co, lc:d .1 do- 1nc.rdiél:um
Ecc/cG.nicum conllll/JO , "lU I 1ll.1OJaulc, vd r;uum
cenum à Pop' p,op,er .licUlus
h.,bUIl . ,.1 c. qua:Il:. 1. nu m.l.j .
conmmaciam vcl tâll:um , dIe CUI us caufla fuerat conccl~
& ~.
p.188
{um inrerd,llum , ' ene!Ur CaJnillrUl~s li lir incapa. "c<cdllaris,
1I011l('ÎS & Ecc/cCi", rd.rme 0lc!laIl1Cl1rUIl' IOcipir à [eculldo
graJu, & ab co (umic Vtres.C.l.q.
mne damnum , quod oce.lionc
l1\[C,dla,
1.11.\.
p.17
�RERP'M.
INDEX
q.vn.n.S.
p.,1
IDrtrdia; funt p,m. c. '4.q.l.n,;.
&4.
p.lll Inudhrura re.li, fieri non porell,ntli pri,'s rccepro inudlilur. figniInlcrdlétum nequid in loco publi/ie.riua. & pra·nito fiddirarisf.co,h.bet loeum cti.m fi agem n6
cr,menro.c.,o.qu.dtvn.num.lo.
pr"'tend>t C3urf.,m n~lUralem vel
,mpo(,tiua: (cd (olùm quale qu,P'9 2
le prZIUdlCltlm re(pcél:u lumln lS InudllCur.!: verbal" & ligmficatiuz
{ubn.nria & cffd1:u,.c. 10'1.vn.n.
folls,vel pro(peélu,. C.ll.q. I.n.8.
p.19 2
'4·
~,;
Inuellicu[3 verbali, tecrpit intcrp'"
rariollcm il conluetuJlne reglol/frmJ{t.
nis,c 10.q.v n.n,lI.
p."d.
Inre<dl'e ex p,rre {oluenri, dicirur lnuen"u,x va{àllorum rcglllatIC"
pa:n, .c.18.q.vn.n.l2.
p.176
faét", (UIU de call:ro cum CIU. rerImercffe appellatione .n "en ranr
morio, lu"fd létlone & dln"a.:
(umlus faétl in pcrCecuriollc lili,.
dom,nii,. po(J~rJionlbus, terris
C·77·q·l.pCI tOI.
p.l44
culm &inc"lns,&c C.l ~.(p.n . ;.
p.2+?
lnttrprtfalio . .
Inudll!urz var.~llorum huios ProltInCl.r qua forma IiI\( La., d (CIJlterprcratio cxtcnfiu. hab et locum
oro COll1trtbus l'roulIlcl''' c. 5o.q.
in b~ncficlts pnnclpum 1 non au2.n.l.
N
lem l'cil nt.llua ln gr:l.u:un PrinCI,,,,jey, ,.aicillm.
p".C·ll·q·vn.n.\.
p.27)
Tude. (uper vno articula cauf[T po"Il: procedcre vr ordlOnI "", &
1..1l('IH3rij cxcrptioncm hcrcs non
fuper also dlllerfo 3rt1cllloelUr·
dem c.ullx v, JdcgalllS. c. 8. q.J.
hab.r contra p"enlCm auétlonum vcChgalra . fi ob ipfills mon.21.
P 77
ram ln (alutinnc dtblwcum h ~ lud~x in nn(OrÎls pr ccdlt 1\l3g1S r'(reduanofum, b 1na d,fJnéb pufequ<ndn 'lU ..11 l(ntcntlol1ando.
blica auétionc dlfluhaOlur. C.19·
C.62.q.1.n+
P.I'
p" tor.
p.~6 lud ex P"ltll: III ,b(entcm non CII'buuPllur•.
tum pronunCI31 e . qU:lndo omma
jura p:ulIum (ullr ira nota iud lCl,
vr (" cenus Dullam d.renfioném
ablcnri comp<te« ...
non yale.
Jl1uon"u" partn dan & recipi p~r
prnccracortm.cau( 9 q.vn.num.l.
rcr (.nrenei •. c. 62. q 1 . n 6.& 7.
p.p
p.S\
lnu rn" uta .propl iè en ill. in qua Iudex cau(la- principali$ cil: (emper
fubnanlÎa pll!!dTionlS conlin".c.
iude, comperens caulf"lI1C1drn10.q.vn.n.6.
p.91
li> : etli non poterat de incld'ellti
Inucn .. ura rcali, & corpar.11S dari
prt ncip.llter cognofcere. C. Gi q,
non potdt mG per dominum vel
2.11 1.& 1.
p80
cius procur.torem fpecialem.c.,O-. & an ciu> CLlllcnria pari.t c~ceptlo
nem
Is.,
nem rci iudicata: li poil .. c.uai
inciden, coram iud,ce fuo principalit.r traltetur.lbld .n.J+ & 5.
p.8!
l udicium princip.le & incidens re{crffortum ,él"mur vnllm &Idem
iudicrum: id 0 vna lsm comen atione & (cnrentia terminanrur. c.
p.q.vn.n'J'
p.16
lu. latinitati, iuri. Albel1z perfimile Romanorum impeno fUI! 10rrodul'tum. c.l.q.vn.n.~.
p.+
lu, A,lbenr ad Gmilitudlllem 'nllqua L,tinitatis intradullum.,bid.
11.7'
p.\
lus Albena: quarc in Gallia fue,it rcceptum.ibld.n,1 1 .
p,G
lus Alben., III comiratlbus Proulllci., & forralquerij non confuetudine,
(cd fpeei.li cordllt uClo'",amenIHm.
ne Regis, vri Comiti, Prouinet:r,
lur.meneum fidelit.ti, haber annefuit inrraduélum.ibid.n. J 8. p. J 1
xam reuerenriam ,qux in perro. lus Albena: à quo tempore i.. Pronarum prxfentia fieri dcbel. c.~.
ulncia fu<rit receptum.lbid.n.i0.
q.vn.n.J.
p.8\
p.1I
lutalll entum fidtlitatis an &quando lu, .. igendi vcaigal dl vniuer("lr,
& idem iu, ab olllmb, exigenpcr procur.tOrem pr:rll:.rt polIir.
p.8 \,& 86
c'!I.q vn.n.2.& 6.
dum.c·51.q·!·n.a.
P"?
lu, pr:rl,"ani, dominicum inlep'rab,literadh.ret feudo vtl fundo
dominanti.c.loo.~.l.n.!. p.l;8
lure prz!a,ionis rcrenta" feuJatal io
& qua!tler fit hoc lntd!tgendulD,
rccipiunc prin'\iriuam natll\3 f~u
vid,n.l~.
p.,1'
di, reColuti, (ccuitunbu, onHllbu,
& an fauore revnionü fuerlr conimpolititii,. c.\0.qux.2.lIum.16.
cdfUJll ,ib.n·4·& 29, p.2;8.& 2{1
p.,o
lus pr;I.t1on is dom'n icum .pud nos
lure pr:rlationi, retentio h.bet 10an fit conuentionalcvclleg.lc. r.
cum in lacationc perpetua l'ci
1 Oo.q.l.n.J 1.
P"H
cmphyttutlc.l' , aJ ccnum annuy. lUI prx1ariani, de iure COOllllunl cedl non palell : (tcUS de confuetureJJtum faétl. c, to; q. VO.II.\ .&
dllle. C.IOO. q.t.n.ll. '1.,6.& 18.
IJ .
p.; Il.& Pi
p.qo. & (eqq. & an ex c.uITancluriCdlltio & daminium xqu'parancelJana
poffi, ced, de iure cômurur.c.8.q.1 n.16.
p.)
luri(dl étio in IOlllIll rerinetur pcr vni aUt voluntaria. n.lf. & If.
p. ,,\6.& feq.
(UIll partis, I,.q J .n.9.
p.l8
lut! .Iicul e, aétu Illter ct".s per(o- lus r"dllllelldt canuentionale de iure communi dl ceffibile, {,d ' us
na, prindpal"cr glll:U pc, lc~JS
vel Il:.run dl(polÎrt (\nem qu.elrlo
recuptl.ndi intr. aDnUm l'COl ,Jdla.1ll credlloti ab fiaturo debl.
non poaùnr l'rincip.les cOlm.·
lori canccffum efl perConale. c.
hemes polle. ,,"oc,"do . l.lfanloa.q.1.II.I.'.&;.
p.2 (. .
do, vel rClI oeando Illuon aaum
prxiudicare_c.6\.q.vn.n+ p.8i Jus offcrcndl darclll comperit hypalus pra:l:uionis dOll"lI.,iculll an cO1necarii, creditùribu,.c.• o '.q.vn.
hœrear perfona dllmilll.c.1 oo.q. t.
n.~.
:P"9 '
Eee
lus
A.I.
p.2l?
1
�INDEX
lus prxhtion is cdfum db ciulllclll
carum li t , pend nte ~ppdhtione
vmutis & eftethls in ceffionano
bta nop 11111 ab vm.lquc bllgalo"
.t'lue ln dOI;lII'o ,'1uoaù "c'lullipro parte Ùlltlld,. eXIS I potd!.e.
IIOI1<n' & pt ..tatlollcm tantllln.
~o·'l.vl1.P" tOto
p.I\1
C.IOJ''l.vn.n.1).& 16. 1'.310.& L.taqlJldllt &,"lit duplex (CCUIl;ll
dum fubnanlla m vel ,ccldens.c.
9J·q·,"·n.I.&'.
P·IH
Lata llmpla vcl ttipl. qUln habent
L.
commUlOe, & 'lu Id plOpriulll cuiul<]ue.c!l,· 'lu.d1.vl1.llum.1.& $.
L.lI.l_
p.197
AI.llon dcbcturex contdht io- LOla: veéhgal cll m lit pœll.l., ((quI
dlbcc tUUIll ;\lllh lHC lll,hoc (:[1,111'
nt héb CU ll1 t:tllo procuraroiullum vcl tCIl,et.rium litigato.
rc..('o l l.q. I. ILI.
p.l o6
Lat;t (ua[ tl:UUt.1 111 pa:nam Ilcg:\Oti~.
remc·9j· 'I·Vll. Il.6.
p.199
C. Il.q.I.I1.J.
p.cad. Lata. ~101l .\\.t IJbhJ:\lIonis (unlmam
{cJ ad pt.(It1CH11S lluan(1[:\(cm IllLato qu.,ndo dt drbllUIU lurcJ"a
e nda cil, c:talll tnp!., <Ifi lopct
rwm h.\b...:t l...1nlltLll hypothcc3.m,
\t · leul. t 1<IOiullIS cUlltt.l\"Sln·
&: IlltllS pl' "'"~tCI1. qu.m h~bu
Cldmrer
l'''purarx tit f.cta hlll
pClllllp.lc ù,bl tul1l. C. 10_'1' '.n. L
concclLll
lo.
C 1o .l .pcr [ulam,vide
P· 16 1
Idem.c.\ 1.qVII.pct rot.
P.II
& "' lit dcbilum hcreditarlul1l,
necnc.n+
p.IO \ Lara trlpl. ail debeatut ex Iiti"o,,rc/\allonc COl.U1\ arbltru f.th. e.
L ~la lXpufita poft mo"m regul.«",
h<Ted" , dlCltur ùeuitU", hercdls
109.pcrrOt.
p.,.p.& l~qq.
& ""n ddunCtl.c., ù''1.!.n .+.& 1.
p.l" \ .c' {cq.
,
he c. nOn cft ln culpa {olucndi
I.t am. fi Igl\orau" deb"um plO Laudimia de iure an de co n(uetudi.
quo fuit clamorcxpulitus. c.16.'1'
ne J,bcanlllL .le vcndltlonlbus /(
2.n.9'& Il.
p.r 66 .& {eq.
.li,nat/olubus fcudorum. c. H'
La ~a,<ii,,,ul !\.II)clb ltm: & l.rarum
per tot.caufI'III.
p.Jo
c,ulh dlCltue CIUI'" . c.19. q.vl\.n- Laudlllllum ,itbCIlll ab emtotcpro
6&7.
p.I-9
l'Cllounliolle IrlUCnlturx. "6$. q.
Lata 'rlpla d,hel ur ex l"is canttftavn.n_14.
p.7G
rlone f.,Ct" luper 1t:lt:ClptO l'rm- Laudiml' (un, in {tIlCtU, Idcofcmcipls COli traCtus rd,dlorlo !nCIIlent.d v/ufrll hl~rtum . c.6+,].I.
deMc[ ob''',o.vt {aCta {uper prlnpel' tor.
l' 77
cipall pct/tlone,.c.jl.q.vI\.per tOto laudllU lUll\ quando ù,b"lut C
tr:lnC,éf:l1ol.-',I., .•. G"1. 1 Il. (. p.86
P·II
Lat a InaglS con(lletuJI\IC qu.lm odi& qUld Il t1.",I.,dlu fu it nu!laab
Ctu v 1 wnft"utlanc d , b tur. C.
100tl t).lh.1l 2.
p.SG
17·q·vn.n. l .
l'.~,
Lalldllniul1l 11 0 11 dt.bctur ex (Ontra.
Lata qu~ 1n.6cl:uionc crc(c n 111 tl"létu ptl h.IHc:nIIJlll luJII.:i ~ 1C'ldllà
plUlll\ cll; reus fCllttIHIJ, l ro k lh':_
CX <.lIn:, ,le pl.l:ltllto . ,,6ô.ll'I.U,
lcah ab(olutus Gr,li 100I\1<n prOLtOJ.
p.b
L
L.u
II. E fi. {/ M.
budi miul1I nOl\ dcbetut ex infolueuffi d.m o lle fath 1"0 l'gltllll'
tut ex di nrnCt.u. , f.1U t vno c.(u. C.
19·q.J.I'·S .
p.l[l
vcl elU' fuppll.:lllt l1 ro , non magl:' L~u.dim Îu m no~\ dtbetU[, niCi
h3t
in
'1u ànl pt" dot . t.~9 . pCI [ùt .P .!7~
c"'torem t 1 v.l IUm vendltl
Laud"",um an dtbc",ur n allell'tr.nfla/io: & qu"modo inrelliga, tlone (aCta ex cau II, Il,JI,atl ,& an
tUr.c.19.q.J.n.tI.& 13,
p.1\j
tunc alt en.uo dlc.tur ncceIE", .1. Legarum vfu,fruélu. omnium boC.90.q.vn.n.l.& S. 1'.181.& 184
norum , nOn cominet x ••li,num:
L'lld"\\I um lkbetm qua"de Jarur
qUI" ptlÙS d,duCllur qllam pra:rcs xlh m.ra. c.9o.'1 ux.vn lIum.; .
(\etur leg.tum. c.16.qua:.l.nunl_j.
p.l S>
p. IOj
budlll\lo (olLll o,1c palbnodu m eui·
& quomodo f.1C iwda:crlS . Ii elli
~b , cmlOr, CllH/ llluer.t laud lll\ lii,
dedu(tlO.ibid.n'7'& 8.
p.c.d .
Gvcndllor nun fit lolucndo,tta vt
emcor 1I1ctfcéhl rcman,.t det~ auLegitima"o.
d.mltota re & pretlo, pote, It rtpeter< • d om ino laudlmlu quad Leoilim,,~ non POteft Pri nceps (pu(0IUCtOt.C.9; .qvn.n.9.
1'.100
tiOI ft~nl1bus ltbcris legltimls,luLaudllnlum ,kbttur" ,licnatione
t e otdin~no: Icol uenede plen\Iu,f.ICt. eX c.,ult" ncc,flana ludlCatI.
dlne po,dhris & ex cma rcientia
dl (penflte. cauLlo qua:. 1.pel tOt.
c.\oo.'1.1. n.ll.
p.170
L.uJ"mUtll I\on debetur d, COIl'".r 117
él:u liuelll vcl ce"lualt C.I f "1 .1 n. LC;;I<lm'li ,1nls rc(CIIl'lum,porcn fi·
Itlll n.turalts (y '\II I\\ln< Impe ·
30 '&4",
p.14 L &IH
Lauùlffil um dcbcttlr,'1uotie, rcs ell1trare In(èlO P"I'C: tilm & p.lr[
pOldl tll,,,; III(CIOli "1 In, l' [1.1(',
phyteu[tL:llla. (Caml':l CUI' In "ham
per(una",. & 'lut) (II ~lo ,1 bcat
I~d '.11 lotcrii,atlOJH. 1, lCdr l Cl'Ilrranstèrd c.16 , fj.V IIIII . !'.218
len/lls /i,,! .fln ' cdl'I.IU\: III lit &
Laudtmll1ll"l vcl ,g.tb.:, L.I ex n:(ullttLu·
p:\rn\,tlu:wdu hilu\ lI\\ptUJUIt.c.
ne contrat.1. 1S '}lI ,lI1 J l) d,,:~·a'lIr.
1-.g.1 P flot.
]'.168
C.lo.q.vn "+1.1,.&1 ,.
p.l!9 L,~ltlm.no fil" natutalis pa pa&'I"anJo ex dl(\t.([I.II.7.&8.
tI<ll1 ILnl ,ctuta, non pOlCa IIlttp.cad.& leq.
rlllatl li ne con[en{u filij.c 17.q.l.
L:mdin,ium ex. allcLl.1tion~tcx ll1uhis
p. \70
n. l.
e,ullisnond,bcrul_L 16 q.vn.lI .
& <colltla,qu.ndo pater imp ua·
10.
1'.110
Ult Icgltlluatlonem.n.J.
p.171
bv<Îltl1ium ail dcbcatl1t & pctt pol- Legttimltio filtj •• parre ponul.ta,
lit pcnd..:m\:' rdolUt1onc contr;,\non requirit cùationcm vd COI\(\:"s: an VCl,) "pcCt.ue debel< c{enlùm filiotUm kgitimorum &
UClllum paal Iclollltiul. c. 1G. q.
& n3.mralium , & multo !'\lUlUS
\'n.J1.11.& 14.
p.l ll
agnatotulll .. Jo q.l.n.I.+.\.& 6.
Laudlll1iu", an dcbearur ex alt",,p.1j9
rion e cen(uum,vtl pé(lOnum plÇ- Lcgillmalio lil lj n.tIIralis co(cn(IlOl
di,IIUII\, concllldttur .l!illll.IIUè.
P'IIIS aui & '.rtcrorun\ .!Cend.nnuru d liderar, /i 10 .orum po,,C.19·'H n.l.c '~.
p.ljO
(\,wu filtlls fit [cc.luIIIS. C. '1 ' ,].
L:t!I'\l llllunl rcgul.'flter nut> ,kueEee l
l.n,l ..
°
�INDEX
l .n.t.&1.
p"l'
cuius iure lingulnri,non intclligl'
& ail requirarur con(cn(us marri.
tur toiler. IUr~ ah" in e.u, f.uoré
& a(c.:nJc.lt,ulll p e~ (1)~trtm. ib.
priùs intro.luéh. c. j.q.l.num. rr.
n.t.
,
p.r;.
P'i?
& an rcqui;arur c nfenfus tiho- Lex fi ,.,"pml.C. ft fi l.in~ru",. !lb. ro.
[um leglc ,m"'\r.Jm& naiuc2llum.
rcputatUr J. lU".I .. propter glolrr
Vac lOS tn[ell,~tu 'i: quoluan pmllui
ibid.n'I' P,'; j.«m, lô ,è: qu ,cl de
CL",lCcnlù 3.,;na ~ o(um veL cO':;lIaap prob>tur , .11J v cro duo me",.
t orum pam, .• b.d.Il.t>.
P'c,";
re llc,untur. c. t. q. vn. n.11.".&
Legarimari pareil fil,us n.turah, cu
q.
p.p
chu (u!.l ne: paer! aUt marru agnarisvd COgl101(1Ç J in prx lu(.lt ~ lum
Liv,UUI.
6110rurn Ic.:guHnOfUin aut 113.(Ur:lhum (uccedere pofIit , & an pro- Libellum mutans circa (ubllantial"
prie I;t l'glllln ,lI'o vd d,lpenl:"
.!.qu,d addenJo vel derrahendo.
tio,& cu,us clfellu!. C'7 '.'1.1.n .• .
dicltar nouulU labeUum facere. c.
u.q.r.n.t>.
p.IOJ.
&1.
P'14
Legllin,.rus vero excludit fila .. cxcance 113[U[0 ne: Clccc:d nc cxt:mLicitA/i. , Lin/Ator.
tibu, labcris , & prx«aitus dide
, dhmoll tum nullum q~od non Licitationi rerum fi(calium quod.
poeell ddpentaeus. c'71.q.l.n.;.&
nam t.anpus lie pr",fixum. c. 4. q.
& +.
p.r H.& fcq.
vn.n.$ .& 6.
p.l[
Lcginmacus re(etipto PnnClpas an Licltacor cui !J.fh fi(c.lis cradltlone
agnati:.rur auo c;rcen(queadicé.
fuie faéb lib,m.o , ab haflzoblid entlbus,&p.ttris a lacere agnal".
galione , duplamenro vel enpla.
mentO ponca f.llo laberatur. c.;.
c·71·ql.n;.
p'J'
Leg,nln li ln r-fpic i, perfonam & dl
q.r.nl.
P41
lêp'"'' à .ure luccedcndl.c·7 f .q. Licltat or P' ior per oblJlionem vltim.laber>!ur: li in procla mate fuit
1.11.\.
P" i?
L(gu,matÎo r( nit 'ltOrta qur d,ca.
d.aum : quod ru pl,,,
"Aeur, & qua: dupen t,rio coUadua:
dentur. c.j.q., .n'7.& ?,p.o/; & ~
& quolll oJo d.tf. rllH . & cuius & quid operenrur VOl b.1 Ilia: quod
pbu offntn/i IrAdtnJllr. ouiller. 8.
fine dftdus.C'71 '1. 1.11.t>. P ,;8
Lrj.lllm."
PH
Le~i,in,.m li herc' dcdaraucri, fol- Lic1C1t J r~s f(~ rum fifc"liulll (unt 0. .
ûc:rc III pccuma t & nOn in bo nis
mn(s han.r obllgau , nC"c pnof(~s
iuxra ProuJnclJ..' H.llutull1 dcbcwr
po 'l criorum oblag.",,,,,bus "beb ud 'inluin ti lulu:u in pu. unl:1:
raorur , quamd.u pend" l,ana,
(nus li nou puUir ~olllllodum
hoc cn,pClul'luam III ptr lIadlllo.
Loluerc & I.:orp .n in fol u IOlllffi
nem h~lt.r ru VII I . dludlC;at3 &
lCgllllllX aJludlt:cncur. c90.q.V ll.
l.b ' rata t a (. ,!.qu.cfl. vlI .num.G.
percor.
p.,S,
p.) 6'
Le>:.
LitilalO r cu i {ub Idb res fuerat li·
bor.ca.labor" ur ti p"ilta rt! .heLex ind~cen. aliqui d in (,corem ali.
ri pl opecr dupI.m"II(UIl1 vd tri·
ria
o
'iJ,,,,.,i
1
•
'JtE R PM.
plamennfm :Jiiciatur:c'7.q.vn.n.
p.t>7
1.
tur rC1.nieolz. c. r. q.vn.num.lf.
p.6.
~
L;.tU.,;ur contrAil'J.
Lign; appellatione non matetiam ex
ligno concextam, fed quod com- Liuellarius conlt3(lu. cuius fie elfc·
burendi cau rra paucum,contineaus, & d. qUI bus «bu" & à ,\UO
tur. tain." hoc pcrpeluum non
fier; ponil. c.lf .q.l.n.;8 &: 3?
.n, fcd pro Cubieéh maceria &: rcP"'!J'& IH
gionis con(uerud.ne interprcta- Lillelli con".au, mentio non bltionem .d micrir. c.1 1.'1.1. n.l.j.&
betur in iure Cluili,nali perglolfas.
& an fubil.nu. en cenfuali, con9.
P"?·lO
Liglli appell,tio communi & yultt.élus, .le quo loquirur ftalUtum
gari (c:rmone continet trircmes,
Caroli. c. Il.qu. 1. n.40'1"& <\; .
& cxter& id genus c,rinarum. c.
p.IH
j1 q.l .n.j.
po
Lit.
Lite pendente (uper oppofitionibus
vd int<rcdtionrbus, pofferrorcs
non (unt turballdi aur .nquietandi.c.l.q'l.n.l.
p.ll
5<lJueiltano bonort. ad faluum ius
h,belld" ex legitima caulla fi cri
poteil:no" dcbet ramen illam,OIt;
, cx m.gna & iuna caufr., ord,nare:
cùm (è:qucllrono regularacer lit
prob,bil •. n+
p.ll
Lills pmde",i", txceptio qu.ndo 10.
cum hahcae.c.lj.q.vn.n. l.& 4.
p.llt>
Litis contelhtio f.éh fuper rcfcripto l'nncipis comuaus re{"llocio inc,denrer oblenro an" .dlagar')r de 'ure f.ll. tuper prlnc'p'li rel~n one & an falla cOOlr. iI.tutum c"mrx lie 'p(o iure nul • .
c.p .g .Yn.p" IOC.
p.• f ·& 1"9'
Liti, conccilaCl o IJcie btam d, ben:
fcd ius exigéd •• ll.mahundc pro.
uenit.c.jI; .q.vn.n •• 1.
p.lOI
L9Œio in rebu, jacorpoaalib", ha.
betur pro iutiuni t-effione. ci; .q.
p !GS
vn.n...
Locatione iuris fifcali, f.th ([.nIÎt
in condullorem iu, vdle pro tépot< condua.onis, r. ira III (aaa,
VI conduélor per (. iura regin exi·
gere &pcrcipere pollit.C'76 q Vo.
"+
p.• '!"
Locado non comrahitur inter principem & (uum magifh'lum: ideo non d.tut ,a,o lucati pro bonor.rii, magiflracuum (cd offiClullI.udicis. cau(94.qua:.vn.n.j.
p.10,!
LOŒ,io oper.rum cum anlicllreli
fi eri poeefl. cau{,.98. q.vlI.num.J'
p . tI,9
Loca ,io perpelua quando eanphytcur. lie limdis. c. '0 j. q. vn. n.1 ".
p.J"
L/iCTHm.
Lucri & d.mni non dl par ratio.
cau(,.!. qu",n. vn. num. 1.&:6.
P·17.9·
Litetis n'turalitatis extranei lcadil ·
Eee ;
Lu
�''lG DEX
Luc[um pecunix profcélitix an ad- 10 Mandato gene131i, non eompre.
ucnutlum vd profclbtium d,ca.
hcnd,curperfoua priulieg.. m.c.
tur, rcforunlurfig,ll.um quatuor
~l.q 1.n.4.
p j66
opi ,u ones,& qu.c malon aU! hO (l
tate fule,,'ur ,e quomodo Oplniolles lOIIt!3f1X
t.:onci llari de-
p.189 Mat iti creditOr, an pomt ("ere cxe·
cUllones lilpct bOI1l moblhbus,
M.
vel pet le moucnu bus dotahbus.
c. J 8.q.vn.perto r.
p.P.
..;;I1and.'I/ITt1, MantÛt~rj,,,.
M.mus d l: dommus rerum dota.
li UI11 dot.1 I[CI, v t lilis frua>ur: (cd
And.ns potc{1:agcL'e Cotfa de·
nOn totaliter vt pOmt dlas ,heM·
bitorem. eth m,nJar.rlus
re.c., 8.q.v n. n.l. & \. p.ead.&
deblto" denunclOCfet. aUt deb ,ti
feq.
pactem ,ccepdfet: & quare. c.G J .
'l.vn.n.ll .
P'7;
M.nd.ta[ius licèt Gmpliciter vendat,non expre lfa p[ocurato"s no- MalIilicnCcs l Grxcis originem tra·
mine, ntc mandall f,Cta I11cn"oxerunt.C. p.qux. I. IlUm.II.& t!.
ne ,nihilominus tex interprct3rUr
p. l1
eum vcndlJlrre procurarorio no- ~ (.mlia tempore T ' rquim; Reg's
p.p8
mine.c';9.q· 1.11. 1 .& J.
coudlt •• a: quomodo PeranUI
l\andato,quo mandatuL' id quod 0[l'hoce nli s locu n> condelld.r vrb"
dlllallus pote,>! factre de iure
~ locero ac<cpeue. C. 1l . q.l.n., j.
commlllll, nun CI'CatllCn oua pop.l l
tdlas in 0[dlll'flO.c.8 .q.l.pcnot. M.mllx l'l'b is initlull1 & incremclI.
p.80
tUIll & quod fit PhoccnCium ",di·
Malldatum generale Pap'" dlrcélum ,
iiclUm : &: p" quo, Ma!li hcnr,s
ordlnano nOn de[og.t priUl legio
agcrcl1( rem vrbJna.m:c·'41UI1I3nt
cxemtorum, nIf; Hl maudaro fie ftnacu, rrinclpes c.\ 1.q.l.n. li'&
[et rpedJbtCl mell.'o de ptlui leIf·
r·!>
g'o.c 8.q.1.n.,o.
p.B l M .. llilicn(e, ll1agis 111311 qU.ln! tdturl
M.lld.tum gener.le & limplcx, 'c·
fidClc,",n habml . & quarc. <ad. q.
:1nngltur ad al quod manJan} fa·
n.1 6.
~11l
cere con(ucUlt, adul vr mand:uJ- M.lhllx contralls Gr>.ea llllgu.
!lU!. null.acnus poUir arrcnlarc:.
(wb, robto, & nob,hllimo, I~o.
non .OÙtt •. c.; \ .q+n. l. p.199
manos pro At"" pcrcgnn"lone
& an pomt .[[cmare, & .Huet.
ad capdi:mclas d'{lIl'linasad.
tieri pcr m.nd.mem extrao' dlllap.lj
utnl'ITe.e.d.q.n.17·
riè"b'll.'1.7'
p., a 1 MaŒbentls VXOtlS dos amr llfIim~
M.nd.tum I·d ord,notio ordillis Ctcrat cc.nrû aurcorum v filS q \llO~
lIl[~llS ) intt.:lllgHuc {t"cundùm
"l ue, Illu lldus qlloque multebm
'l'lod malld.nte> re tro cohfucueaureorum qU tn'lue. cad. q. n. ,!1I'" {accte. cauC. 4, .qu.l.num.3.
p.cod.
M.ai li.· ab antiqua rcceptum cCl ci·
P'l 6 \
beant.c-.9l.q.I'"'pC[ tOto
M
co
UCl\\
'i\,F. R V M.
non ficLi nili origille vclaJo.
r'lol
pliUlle.c 7S.q.vn.n \.
P"49 Mele.tur", defmi lio & de cius ven& a.n Moll,lIellk wadll\ag,um IUre
t.te.c.;\.q.6.n.I.I.& 6.
P'lO\
lie ap plOba<um.
Ibid. MellatOt & tl<'gOt, 101' ry llùnyOla
fu nc .C·ll.q·6.1\ j.
l'lo+
UCnI
~{~rca[ura ad hJC Vt dlC:ltU \ 1 nr.(c Ifc
dl vt tCS lIluh,lis <n,.nl, ~'re·
Matcri", appellatione venir maleti.·
uendatut fub cadeln t;,,,,, •• 9U&
tlUn qu:;dn lex autflatlltuill dc<a
{uir compara. a , al J. né cflt mer·
loquell ' calll tOllild<rat propter ' ,"nlfa v 1 ncgotil:lO , {éd a,,,fi·
fOflllam & n"'«f1orum. C. Il.q 1.
cium c.j\'9.6.n+
p.jO I
Il.IO.
p... Me[cato[ a melet di.:itul.c H.9.6 Il.
9.
p.e.d.
A1.11 nfIJol1imn.
~l~!,a[ur<r finis
lllaunl , III quo
duo contr.llul necerl.no fiunt,
lIb .. imonIl1l11 ,u re. If. & Cod. (o·
.n.ttqualll hab,",ur lucr"lll. ,n
lUIIUI lb III' qu~d 'lUI> VltllllO
pnlllo conlilltt capicale InCl'<lum:
lu, pllC'" cil d.II"".uus. Et qUld
10 {ccundo J mcrcllcons luci um.c.
de Jure noulfTimo auch . aU[ lure
1l.q6.n.IO.& Il .
p.j06
l'"utlh"llI. t. 8-+. 9u.lll. j. pertot. Me[c,ml an dlCotUr • qlli r.,lltus dl
p., Gf
vendere ftuébs (uos. c'lI.q.7.per
tor.'I'
p.joS
Alwfit.
Metclu l1l capitalia,& pecora natUto
Proumci" . llIbratl d.bem &
MCll. & merces Jicuntll[ erre in
quotle.ri,C·H q.f.n+
p.;Ol
boOls & fJtLlIWlhus argentatlo. ~ (erciuln capitale, pet quos d.beat
rum &: mCCl.tol um. C. j l.q'l.n.j.
",n,man & quotifatl & an netu[
p.; Ol
œfbmanoni iurarœ merc:uoris. c.
lI.quœn.6.nul\\.I1.& Ij. p. joG
& (eq.
en
Memiens fe clnitum, pu nilUr pœna
Mi.or.
.. bmo".,. "JaU, cletlc.les fc·
cc[it,pul1lr~, pO:II.f.lli. C.l~.q.!. Mi nor cli.Ln perfcéla venditione
11·7 ·
p.118
fub hana, li pmii augmentum ot:
fer.tur,ten"u, pOtta. c+q.2 .n.l.
p.6 l
Mlnor, fifcus, & Refpubl. pari parru
Mercato t h .. bcl1, (ulùm mtrccs aut
.mbulant.q.q.l.n.l.
p.61
pcc,nl. JO 'I"" Olt' "JlU[ debet al·
MœnÏil.
!tb,. L &. Illl"c'L .011 a", Vnl·
UCrfIlJtI.C,Jj .-i '1.1.
p.jO '
Mcrcarol"u .'· JlgCIH&'\tlj ration nt:- Mœnia.turrcs.& alia f.nél:. ciuitari.
non porrunt à p[iu.to teneri Ulle
gouallom ~ &. Illcnf.l' ) dicun tur
{ubdl!l (lIlIC,,{I • In qua habenr
P[incip" conceUione. C. 11. q. 1.
Ilîlnt;llll $;. '.lgoll l, ,. JS. q. 5·U.l.
P [tOt.
p.194
MO/l//~
�l'1{DEX
Montl~.
MORCI" augmenmm vc\ dilllinulio Muléla inferioris iudieis, .irrule al·
rdh moderara, elUs euCt,o perd.
poil foludonem comingens. pr,,nrr ad Ihefauurium generalem
dell vd no cr ci qui recepil CoIuRegis.- qui. debetur v'nUle arce·
rionem: quando dcbtulll feu 0fii.e.lI.q.r.n.l.l.c5c J.
p.~8
b!.gallo CUt 11\ minura monela,c5c
folutlo fuit taéb in aurc's ,vd • .
lia magn. mOn et •. fecus li (oludo
...;J1HltjplicR"',
fuent tàéh in c.deon moneta,quz
crat dcbita ex obl'galione.c'77 .q. Mulliplicltio in dubio non przfurnitur.c.'G.q.l.n. 7.
p.'GG
;.per lor.
p.146
M.lendmum.
MHniciptI.
Molendinuon nouitC[ fa~um ,aufe- Municipes qUI dicanrur. e.17.q.l.n.
rens vlliotarem priori molcndono,
lI.
p.ljO
..lis iocomonod".s vcl dam nu",
non dl in conlidcratlone. c.1J.q.
Mun"..
vn.n.'~.
p.1I6
Muous ceale imponicur cci proprer
ip fam ram, nce conliderat per(o.
Mo/'!.
n.m pronClp.l"cr,fed fecundanô.
Mors ciuilis & naruralis :rquiparanC.17.q.vn.n.lI.
p.,u
tur, quando ex ver.que re(ul,ar i- Munus patrimoniorulll duplower
dem iuris c/feélus. c. 84. q. J. n.l.
contidcratur. c. J 7' q. vn.rUlm.I~.
p.e.d.
p.'66
MUller. ralliarum dieuntur paui.
lT.onl31Îa, & qua radon(". c'i1.q.l.
MI";".
n 1.& 3G.
p.B8.& )61
Mulier pro dore non pr:rCerrur ante- Munt rum patrimoniorum rri. gc·
riorobus credICorobns babenllbus
ner3 . c.~l.q.l.n.l.& 6.
p.Jj8 .&
expreffam hypochecam, tèclodum
H°
communCIll opiniontn1.C.8-f'l'" in MUllere mcrè rcalt res ipfa,& 11 0 n
perfona obllgatur. c. -fl. q. I.n-jn.1.
p, 'G,
Mul,er in bonis mariti poil ma,rip·JJ9
moniurn & J oris confiirurion(m Munus qucd il11p"nicur per(onis pro
acqUili cis ln Jons rdlHucionc
rcbus, dlC,tur millu"" & qua m,·
llura. & tamen dl ver ' munu,
przferr ur anr(!riorabus crc~dl[Ori
bus h.benllbus hl'p ,hecam experfonale obllgatione e. 4l.q".n.
prdram gencralton bonorum p'ç.
4·
r·!!9
(emium & fUlurorum. e.84.q .l.n. Munera pauÎmool0rum t non (une
J..
p.,6~
proproc,nlli duorum generum. vnum quod pondlollbu~ , .llerum
quod mUlllClplbus & lOcohs mllllur:
J
R F. '11.J-' M .
.!icitur: hot rc,fonalc dl, illud
cetT'atiôrequitendu,. c.f7.q.l .n., .
r"ILc.-tl.q. , .a.!.& I1·P·H O:&
& 3'.
P"7 1
H!
NalUulis re(cripto Princ4>isleSltiMuntlç merè re:de dlffert à munerc
n1.lfUS an agnarcacur auoca;[cri(m, llo quold ,mp" "ltur rtr(oni,
que a(tcnJcnubus ,Il< p.tri$à lapro rLbus , mulril modis. ho,c en,
rcre a~na,i s .& d,,!'r.,ur di(pofiin (ubllanri •• qualirrue,& [hCtu.
(lo.§.fillum. AJlh.quib.moà.nar.
C.41. 'I.l.n.7 .S.&9. P'HI.&
effic.l<gILc'71 .q·,.n.j.
p.ljl
feq .
,{unera r. ll i>rum in .rrouind. (unt
eil1(dcm genLris CUlUS in Gallta.
C.~l.q. l.n um. I ). Il< l7· P l-f6.& Naue CUln .rm,mencis & :rguip'g,is donata quid comintarur. c.
36•
Muner. lalliac"m III Prouinci. Vt
l l·g vn.pertol.
p.1 7 1
fine mel ~ ptHtllnOTI laba adducunrur ordinc (tprcm :Lrgumc:nca.
N tgotial;D • 'JI{ego/ùI.
c.41.q ,.n. I.+.
p.HG
Imà quo,j fInr p«ron.li. qu:r i1l1 Negoti31iû in comrne:rciis,txcrcetur
rarionc qu:rnus & mat ons lucri .
ponunrur per(onis pro «bus,pro& quid conllnca[ vt gcnus. c.l\.
b.rt" an.' i .vrque.d n.1S. p.nS.
q.6.n 6.& 7.
p.jOI
& (eq.
Munus 'Iuod imponill1r perroni s Negocia qua: concernunl v<ilicacem
pr:rdlorum, pro qu,bus forenles
PlO rtbuç) liue ordinariu~, hUC
contrlhuuAr,;qo:r finr. C.17.g.vn.
exrr. ordinanu lll , ell ciurdem geper [QI.cum qua: liOl negOl" quz
neris& n",urz . c.<\ •. q Ln .p.q.
non pr:td,orum fcd C'JIUm (pe&,4,
p.Ji8.& Coq.
a,m vrilitaICm. ibid. num. 4.
p·ll!
1
'1'X!b,/ù, '1'X!biilllU.
Mutaci one pcrr"n:r potrcff"ris m~ Nobiles lul,us ProuinGi" pro quibus rebus hab .. nt ,mmun""lem
t.tur eOlld,nu rel. c. 5o.q.•.1l.14.
à
contrlbutlone call .. lum. r.fe·
p.1l
runcur du",ltnlcn"", vn. LudoMUI.none p'rfol1 .l: poffidenri, mu·
ui" IL.lt ra Rel1atLc. 17. q. 1. n.
rarur p' iUlkglum . c. 86. q.vn.n 4.
21.
p .liO
P·1 7"
p.Uj Nob,lor3re priu.rus à lege vcl Il.,u& caulr.p8.q. Ln. 3.
,a prorrer enmen , ,n,ell'g'cur
qu".d hano,es & e. rolùon qu:r
N.
aR; ru nt 'Itdl{~trm : non aur~m
quo.d <a qu:r l11dUCUIll (u.nrum
& onus.c.) ,q.l.n.16.
P'l o
:TAruralis filllls non P?tdlle&iti. Nobilor.tcm nemo confeq', ilur à
p.lli
_'Il mari line (uo Iphus conlen- Ceipfo c.,S.q.Ln.G.
fU.C.1 7.q·l .n. ,.
P"70 Nobihras non pr:r(umirur : iueo cil
probanda.c.18.q.o.n.6. . p.•• d.
,~aturall s liliu 1 li i mperret lcginmlticncm , pauis coo(enfus cil ne- Noblles mritOllum cum lunld,·
F ff
lHoMm
�1 1'{, D 1!. X
l\iollcm !t.benecs quare e)(Cu (cll(am (c obligalfenr. c. 61.q. 3, n.,:
cur à collea.s, & mun<ribus perp 61
(o nal lb us & minis. c'5o.q. l , n,l.
No,or;um.
& Ccq.
p.6.& (eq.
Nobde lu ri(difr io nem h,bcnr.s lentn lur,pro curUIll (.lIdis prxlhrc in NOloriis iud,x m'gis proccdirc.
xequendo,quàm lènrenrionando.
Comi{1 Plollincior l~rUI(JLlln mili t:l rc ,q tloties Clua k acc
Icun c. 61 q.1f,n.~ .
P ' !~
rur.
Ib id.
Nobliifa. generis (01. , n trlbuar,
NOIII"" opll!.Nunci~,;o.
l'rlud egllllll immunir,ris à r311/1S
(ubliJlls & . Iils oncllb us regilS Nouum opu, nund.re porell fifci
& Prouln ci.e. c. fO. q, 1. l'cr ror.
p.rronus li :rd 1ncerur III loClS pu·
p.•
b/iCl' ql1:r lure rtg.!roruilf perliNobdcs inlldliri de rerricorio cum
nene ad l'Cll1cipelll,c 11 . q.l n+
iurifiilfr lone quore excufènrllr à
1. 6 '&7'
p.194&I9f
cul/edl' & pcrfona libus Illllll eri- Nouulll opus nu nciare an pollir ,qui
bllç & ",ilhs,CI ip/ex redClur rario,
non pr...·ccll'ibc caulra m nlruu1 Ill. vellmpoollCl.m (upcrnouo
C.!".q.l.n. j+I.6.& 1Lp, lOJ. &
J('+
op«c ,feJ tol"m dalllnUII1 euo
Nobi l<ç habc",es iuri(difri oncm
qJi.nouo ;rddicacio aufen r.li,
cum rermorro noo pollunr pro
caJorcm . v. 1 lumen bouo, vtl
dOl n~LOtio conuentllS c, 11, q,r.
bonis ln dlo "rricorio acqu ilirrs
pee vniuerfllarem illiuslocl cnrap~r 10[.
p.I91
tho ci ui raris ddCClbi, quoni.m Nuntl.rionis c.uffa rriplexdl, ni·
non {ubiiciu n rur tlatu LÏs vniu~r
ruralis ,i", polili tia,& pub,ica,,,d.
liraris ,in quam habenr iurrfdlq.n. 1.
p,,,d.
é1:ioncl1l.c'9 5.q.vn.per ror.p. 107 Nunciare nouum opus non po"fl,
010 is ad quc m rcs p,niner. &
q uando dlC.rur res aJ nos ptffl'
N.mi""lor.
nerc.e,ll.<j 1.11'1+& l, P,I, I
Nomin .. or quo ordine conuenia- Nunflarenouull1 opus poflùmcon(fa .cd 1fi"nrcm ln publlco, Clft
I ~r C.61.q J.n. 1.1. & J , p. 59. &
Irq.
cauflàm natural"n vcl impofiuNûnunaror non [(ne[Ur ex no minadam nOn habtll:dummodo OpUI
ti one-,li nomioarus finira adtlll111nouum .lfer.r n"hl .11'luod plZ'
mu
"
tlratlOne tanco [empore e:UIClr,
iudlCIUI11 . & (um: nUIHIUJO ..hel-
{olllendo,quàd ab eorariones adm.nllh.ti onlS & rellquarus PI"'-
rur lien Il .)1\ propriO lure, fè:d"
caufl' pubIIC •. l.ll q.l.n'!I.& 10.
p·'9 1
natlo CX'1g:J porucrunt, & cui IU-
N
cumbar dlius rci ?CObltlO, c. 61.
q.;.n+&I'
p61l
oJlIllllarorcs aJmtnit1raf'lru. CI UI-
caos n n (cnentur ad v (ur.lS I<>r- Nu!liras. rcnrenr i;r & iniquim poC[lS .Iscc~ al (orCis rcfllrucloncm
lune tuoordinalc) propo" " fi
(cneantur ) m(i ln OlDllcm cauL'dom !rb. 110 cumul.n:li.ue & l'u-
,0-
blruana
RER PM.
bliciana &.rei vlndicario , quanào cx parce aaoris incertum ell.
Opi_i,.
e. 61 , qu-rrl. 1. numer. 1. & J.
Opinio loanni. glorrarori •• nriqui
p. fi
vr Ilwhra. dle.rur cx vulgl 0P'o
niOne, fUit communlS apud anriquoS.C· H,q,vn. num.j. P 371
{cd Horbenfis OpllllO , vr die.eur
llenlilU, qu.ndu non cn peteeOblig.rionem non murari ex qu.liprum dimidium Ii'u auum , cft
rare (u ccelloClS , quallter fir IIlldcommunis apud ( . nonlfla.: (cd
hodre opinlO Barrol! ln /.Imt. r:. d,
ligendum.c'1.q. v n.n.8.
locat. cft. magis communJS in ter
rcriben re.r,o.",& 1.
P'll l
Occupario bon.orum poil (enrenOrdi••,i., Ordin.ri""
ciam N nli(eadoms f.cienda c:iI
CUm ctfeé1:u ,& rcru m apprthcn- Ordinario dclegarolum gencr.lis
li ooe, in qua deber lien (ecunda
r«ur(u, fo cagiorulll ProulnCl'"
&. d,ligen s inqUlfitio, & dcfi:ri·
rran(CrIbuur.c.17·q. l, nUIll. 15 ,
pllO rcrum cum lIlcorpora(jone~
p.uS.
C.Jl.q.vn.n.I+.& 1+.
p.169 Ordln'Iio "cur(orum fùc.glorum
Prouinci;r .d vcrbu m Irao(clIpra,cx 90' colligilur onera I.lll.rum dTe munera . qu a' illlponunOdiofam conftirurionem «mper 111·
cur per(oni. pro rebus.e. iL q 1
eerprelalÏ opponer in dllpennum, 1l ,
p.14 g
dium eius in cuius odium inlro- OrdiRari. pore na. iu<licis an .!teP.lo
rerur per c,>mmiŒonem gelleradufra cll.c. J .')l,n.l1.
litre {.alDl odlnario, (uper cerflicil/TII.
ro gencre c:lU!farum, y 1 etiam
(uper omnibusod ol'dlDari.m IUJfficiu01 iudicis qualcdle d.be.r in
CI[dlC~li o nem fpclUmibu •. e 8.q.
dlCcucienda r('proba,ione rdhs ex
1 n;"7.& {<q,
P,71
c'piee .miclCla pulchrè, c. 1 q 1. DrdlnaflUS p<r generalclll comlm(p.186
n.8.
/ionem 6bi a Principe fàélam,
Officia magilharus inrcIhgunlur
non fi r dd.garus, IIIG circa ill3
con cc If. ("(u nd,'lm eon(u.ladlqu;r alrerancur de pOlen.re orneml oci, vb l lilagerunlur.c. II.
dlnom per ctlàipfU11I' l" 8.q., ,n.
q 1. 0. 6.
r.18 f 18.
P'76
Oldll1arius dlicirur deleg.ru s 10
OTII"is.
caullis .d ordln.ri.m (u.mlurif.
dlaloncm (peét.n"b ~ s, li in ICOmni, diaio rorum includlt. c. ! 1.
(cripro .dliciarur hac dau(u/.,
q I./I'i·
p.10.
9uDd •• thmw, P'I1IC1P" pmrdA .
(Hf. c,8.q.l.n.,8 .
o
Hf
l
�INDE.X
RERYM
Ordinariorum porclhti in dubio Peçulams cri men commitri non po:
non cen(ctur pr:rluelicare P"n[e~ ab co qu, pecunlam aUlhoriceps ln rc(cripco dclcgauon!s.c.8.
cc public. adnlllllnrar.c .• 0. q.vn.
q.l.n.t.
p.So
n.l.
peod.
O" g'n! nOIl pocefi filiu, rcnUIlClue
Pmm;a.
licu[ p<><cn dll mlClhu p.. ris.c.8 r.
q.VIl n.4
p '54 Pecnoiam publi cam qui rccepit ad
Xr:lrlum detèrcIld2m non u ntlur
Ongo c.:a .. (fx & Il:l'UtaI IS qU3/iras
Icgc luit, de r<lidulS, 01(, rcr .nPOIIÙ' qu.\m ",Lldent.l" a[[endi
nu r«ine".c.• o '1.\ n n.6. p. ISt
p.l}l
dcbe[,c'!I!I.q.vn.n.l.
qUIJ .urCIlI ln co CUI ex.él:,o
p cuni", [uiccOmll1llra.Il07' p.e.d.
P
Pmjio.
Aéhrm de reminenda pen (jonc Pen lia iuaa . v 1cenfus legitimusin
rebU s . qu", l" o< parul red"u"
ve/ mcrcc1l; cx c.urfa /lcrHiq lIioo d Ic.tur.c. ri'!, 1.n.6 8. p.,!!
tari, ln cnntraélu l ocationl~ a.p
pô lcum,cù m (j[ voJunrarium. 0- Pen lion" an'HIl tempol.li conO"u.
ta,res (upcr qua conn"ul' dl,non
pratur .loqUld amphilS qU :lM\
cn
o bJ. ~"a , (:d per(ooa conOId'Ipoliuo lUris communlS. c. 43,
[lIcn",
& ci us hcredes:nifi <xpccC.
q.vn .n·f·
p.J68
St &: If' ed.l lrer re, [u cm obbgl.
Paria.
t . t.ll" duobus c.6bus. (.l'.~.J.
Il.9.10. & 11_
p.ll J.& (rq.
Paria (uo< alicmlre, vcl perpe[u.m Pe,,(jo qu.orlo ca perpetu., fi drfi5".tio cen", rel fin pro oIhus (0c.ceptioncm contra le parare. c.
lu" une,ta(, l'CS cen(elllr pro pen·
'9·q·;·n.,6.
P·1H
li oneoblig.",non (ol'Im iure P'gnons.led ([1 aIII obllgatio nc prr.
Paler.
fonail in rem.Y'polTi,dor<élo.ei
cOorrl rc, flum po ffell .... nm. C.l~
Pat,r in pecuni. profeél:iria filij &
CIUS incremcmo potlor dl fi(co
q.j o.r j .& 14,
p.lIJ
(uct coeori ln bonIS filoj lure AI· Penli., lieue c.noll pror(u, Inh:rr. t
fund .,. pro q.,o pr.rllalur,& '"pu.
b,naglj . Er hoç ca Cu proccdi[
P
Opl ri Il.)
anüquorurn,nec habc[ la·
tarUt r. . s unm o bdls (..~j L]-;.0-1.
CJIU "'qu"as Barrol i vd OplnlC>
3·G.& 7.
p.1I0
Pe .tQU111n.
B.ldi & quare. n'luis rarionibus dedal a[ur. c. 9' q. vn. Il .4' Per:t'qu.,io CI"'~1\1 quando fi«i de
bCdC.C.; 6.q.l. n.f .• · 6.
p.p;
P,'!) 1
Perll/.I'"S.
recula,",
rœnn ex 1. Iuli. , iccm ex P<regril1i ex caurfa dtillb hrrrdiucon lllr. RegIS FraIlCl(Cl I.C.l0 '1.
[IS /uo< cap.ce l, & .le IllldleGlu/.
vn .n. l.
p.ISI
1.C.d.lured.",ji.,.l.q 1.n.7' r.17.
l'cr
Pœn.les C1CUS (unt IhilH iuri" &
non "ciPlunlcxcenC,ontm
p.m-
u,m.qu.·ILcad.n.". & \. p.1 SI
Permut.ta re cuia •• poren agi ad rei
dara: rcdh,bltlontm, vd Idquod Pœ":l corpor"l,s :lul lIIfamlZ, hue
fingula",,, plunbus Ilut colleinterca. Ii .él:or voluerlt l c.4? '1'
aiuè ""pon.cur, el1 IcmprrindiVIl.per cor.
p., 86
uidua obhgatlone & ClCl U!ione:
P/,b,;uJ.
ore vnus luens (Ulm pœn.m alIOS hbcr.r:Cccus in mulél:.ob ([1Plebeiu, .cquircndo bon. (wd.lia
men & fraud cm plunbus irroganon nlfo,ag,.t. an pro lib, ftnea!Ur conr[lbuerc In colleéb ,. c.! O.
t •• c. 104 q.Yn.n.l.
p. jJ 1
q.l.n .• ;.& lf.
p.lI.& Il Pœn. Cua plures fimul fraude, Ycl
Plebeius ID rcbus feud.J.bus noo dedc1iCl:um commlUcl1te! dobrnr
be[ erre mcl,oros dieliuoois quàm
linguh fiogul'lÎllI mul!laoi. c.
nobillS.C.fo q 1. n.,!.
p.1l
11>".q.vn.n •.
P'll'
~.m regulam ampli. tribu. moPI.m.
el" n.j.
p.cad.
E[ ea"d,m limita (cptem modlS. o.
P!~[ibus ex voo eodemque à<iiélo
'1.
p.cad.
inCol,dum obl' gatlS qu.ndo e. ~
Pontifîcïmn.
ucntlonc Vl1lU~ f.1éb. in ludlCio a,-
lij J.bcreotur,rcmlfs,u<. c ro".q. Poorificium ius in cautTa mauimoni.li a([Coditu, & Ilon ciulle.c
p.l H
vn.n.!.
84.q j . 1l 6.
P.167
P",na, P",n,,/u.
l' offifho,pof{iJfor.
el p~tT.flione pr;e(ùmirur qu.lit"
Pœa. priuationis non cgrcditur termuh re(peél:u n,tus. in quo poCre(sio repe,itur.e.l.q .• n.il p.lO
monos alien.uonis. c. Lf· 'l.j. n+
Poil".(sionem
prop,ia aUlhonwe
p.l6'u
Pœn.qu", [uccedit in 10eu1\\ (oni"
nemo POten ex (010 mulo 'pp'"
hendere. nofi Ggnum a!lquod IIIindue" cnu!lâm& n.turam [ortlS.
udlicuu: in concutl.u inlcrucncc.1 8.q.vn.n"4.
p '77
Pœn. le!lis p<cul3tus de iure cil derit.c. ,o.q.vn.n.I.& 1.
p.90
ponaLlo : rcd pcr Regoam conlÎl- l'otreflio continu". ahq'
."10,
- ruti,mem tn confitèario perrOIla:,
(,c~, de modo vcl qu.lIrare tl.uli
& bonorum, lurn amll~lo nr nob,l".tls , & 'l U'\: Iii pœn. de rcliclui,.C.1 0.q \·n.n.1.
p ISr
,~u;t' indicirur RegIS ùrdlll.uwllC :l UlIc:rfuS qU2:llo-
Pœn. qu.dru p:'
rC3 re[lllc:nf(:~
hlcJ.lrln prCU0I3m,
Don t:X[t;ndlcur ad exaa.orcs elus
pecu Olz, fi non Ôllt eX nUlllero
corum qUI rauuncm reddcrc tenenrur. c. la. qu",n. vo. nUnl. j.
p.IS!.
non connec J rtlcu3.{ r:unen 2b 9·
nere probandl modu", vel 'lu. lirawn fltull e.lj.q.' "'J. p.lO;
Poflèrfor pcndente "rr nOIl d,bu
{ua potre/Slolle moldla". c.p q.
vn.n.6 .
p.1 68
Polfc(, io imrncmorallS non h.blc
vim tÎtuh ,quand" poffi Oor non
dl capax,c'JI .q.l.n·7'
p.196
Poll'dslO vcl quafi non rcl~uoi ab 0nere prob.ndl, 'luando Inrflllio
F tf j
�'iNDEX
co-
adùed'uij en fundata de iure
Et tune debet l'r.,Ccriprio pltn!
muni.c'70.q.vo.n'7'
p.1 0 l
prob.ri , & penden te probationt
llolfdforis per(ona non mutatur per
fiduciarn Ils adiuuicatut d qui
con/\iutioncm pignoris ve\ hy.
h.bel intencioncm (uam funda.
pothec.,. c. 98. q. 1. num. '5,
tam de iure comluunl. ibid. D.J.
p.IIO.
1'.119·
Prz(cribcns (ctuiturcm duccndi l'
quam pcr Cundulll .lienum OpOt.
rel eum lUte f«uitutis & boo.6·
de, credens {eruilurem libi corn·
Proceden,i. confirlit in honoris
przl.roone, qu;c in eu"do , 1.. petere & le&" imo lempotee[c
quendo,& {edcndo conGderatur.
vfum .qua:& quid.li iUlcf.cult •.
ti s v {us fucrit, an pr;r(cribac. e.
c·H.q·vn.ptt lOt.
p.ll
IOj.penol.
p.Hf
'1'r~f·fJlU.
Pr4fumpt iD.
Przfeaorum vigilum /\ipendia de
mulais & condemnalÏonibus cu- Pr.,(umimr f.aum in {.. udem fi.
riarum (uarum (Unt per(olucnda.
deicommilIi f.,ciliùs abcmanro
c.60.per tor.
p.47
qoàcn à hbcris. c. 1. q'1. num. 8.
~lo
.,
Pr~IAtiD.
Pr.,{umprio iuris & de iure dlmU!,
quando (uper pr:rfumptiooe lei
Przlatio domini an lit quid diuer/\aruit.c.ll·q·l.n 6l'
p.14'
(um & (eparatum à iure.uoc.ndi Pra:fumptio de vno Icmpore roll!
rem vendltam ab emtore.c. loe.
tr,bitur ad .liud.c Gl .q. ,.oum.6.
q.l.n.6.& JO.
P·1l8.& 114
p.Go
Przlationis ius in fcudo Princeps Pr;r(um itur qualitas mturali, duramagisconfuetudine babet, qu:hn
re perpetua. c. 7o.q. vn. num. +
p.tOl..
iure (cripto.e.69.q'l.n.1. p.99
Pr",(umitur potiùs in dubio malPrt1udiciu,".
Iodla lis qu~m feudallS.c'74 q.l.n.
~.
P·llf
Prziudieij v«bo omnc prziudicium quale quale li, comprehenPrtliHm.
dHur.c. loo.q.l.n.l.l.
. 1~5
Pretij menlio f.a. in cnntradu, FaPr4erip,i••
Clt pr<efullll vendltJoncm comu·
a.m.c. q.q Ln L
P.114
Prz(eriptio ve\ eon(u.mdo non exPr""i; appdl.u o non foli"n ad
tenditur vitra Id quod aglllj[. c.
vend,tionem • (cd en_m ad locaj1 . q.j. n.~.& 5.
P·l.7
tioncm propriè «Cenur. c. 10j. q.
Przfenpuoni quando ius commune
vn.n.8.
p.JU
rc(jllit, Icmpus immemoriale tCPn""f'1'
qUlritUt c. 7 l.. q. yn. num. 1. Princeps in dubio, nOn intdliS~tur
p.109
"fell( concedere Illud de iure lpe.
t'W,
RERPM.
cial! • quod quIs habel de iure
communi.c.8 .q.l.n.ll·
P'74
Princeps re{cribendo ordinario, eé(<<ur confarmHe voluntatem Ptiuatio incluCta in odium .licuiU'l
noo b.b" dreCtum , fi ptiuati~
(uam CUIll difpo(itione iuris
vtilitatem iUi a!felac.c. j . q.l.n. 'J .
commuois.c.7 q. t .n·'4.
p.81
Princeps non incendil ;dcrogare iuri
P'I°
.liculus , fi de eo non facl[ menPrÎlr.
tioncm in rc(crlPlo.C.8.q.l.n., 1.
p.h
..
Princeps non poten .le IUre ordma- Pri" ttmport p"iar illrt,t~gul. qu~n
do lu bear locum.c·ff·q·vn. p.,J
rio /\andbus libe", Icg«imis &
nacurahbus ) lc:gidmatt (purim:
Priuiltgil/m.
{ed ùe plenitud,ne pOldla'is potcn d,fpen(.re cUllllllis.c.jO.q.l.
pel tOlam qua:a.
P.l f7 Priuil~gium dubiunl vcl ob(curum,
dec!alatur (ufficiens ex v(u &
Peineip's habenres (uprem.m pocon(uctudine.c.l.q.l.n.11. & 1;.
tclhtcm • polfunl priUllegia conp.10
«dcre,ccial" in prçiudicium tertlj:fcd in dubio non pra:(utnutur. Pliuilegium AuthemicJ! TtI qut.non
fuudalUr fup" vota raterno:Ced
c,1J.q.t.n ·;+1·6.& 7·
p.t99
in pubbca vtili"", qua: proue nit
Principis (010 cOlllrallu lransfenur
è nupliis.C.Lq.~.n+
p.l,
dominium. c. jl. q. vn. n. 4. & 8.
Pciuilegium AUlhe" ,ic.. rtI qI/t,
p.1Gl
compcdt cam {XtrancÎs quàm liad Principem (olum fpeéhl ded.rore (ua benefiei •. c.j ,.q.vn. num.,.
b"is 6dcicommlOo grau"i ••nili
fnud ulent" ad eu<rllonem fip.164
deicommiUi, & ad inlidios "rliPtincip 's alIignalÎones. vid. Affir;n.
tUIÎOOlS fic:rc~t doris con(}i(utio,
Princeps non pOldl li,pplele defevel rdlirutio,.ut don.lÎo.c.l.'l+
aum ciutlonis <tiam in (ubdin'7.& 8.p.jo. &quando in fraurum .c. i l.q.l.n.l .&3 'P.14·&feq.
dem dtcatut ficn dtllioguitur.
Princeps non po,~rI ratlone priuac!!
cad.q.n.8.& 9.
p.e.d.1!< Ceq.
vtllltatÎs .Itcrius lUS la'dere, aUt
alleri rem (uam ... orquer< c.69. Priuilesium principi' ftrrébffimc!
int~rprerand um ne fJcÎac ft' rt/O
'l j.n 1.
P'99
pr:riudlClum 1 cr;itmli Il ImproPrinceps iu, l'r:rlath,n is iure f~udi
pti.nd. , verb. ptiurl '~'J rc.Idemag's conluetudme h.bec, qu_m
r. n.ur ouol. vd (uperllu. <. 8.q_
de iUlclè, pto.c.69.q.j·n 1 p 99
1.n.lI .
p 8.
Prince ps vtl <'us cun. an roUi, fcu ·
l'riudrgillm immunllati. (pCCl.dl rtlcnri o ll (' tn co~ccdcrc CIUIbt r cu",,!IUIU ab ,,,,, n,bul mu"Ii ob pr",""1ll magnsm p"nc<nttJb .Js & oncli bns t3.11\ Hgiis,
piS J.laquam yti ',r.ut.:iO contra leqU dIU PrOl'tnCIX l · \.ll\IlJ\is:nogu m conflltu tl one, ln pra,udtect non folùm !(tgl cùr,,,den"UI11 cmtom {cudi.c 6,. q. j. pet
tOt_
p !J9 tlJnl ctl am COll ,lI.1tUI , & CIOHn. ...
ci, & P0ttlO e~épll oc,r ICct nills
1
non
�/1
lÇ
n
1Ion c~cmris. caufl" 1). 'lU rn. 1.
n.7.& <juomJJo Inrcrprelidum .
dicitUr.caJ. 'lU. 1.pcr rot. quztt.
p.80
Priudogla & rdcflrro Prillcipum
<]uJnrul11 fieri po,eil lunr ,ori
eo:>l1llO '''", & '''<l'II'~ti cunf,'rmanda.c. 1J.qu.ril. Lnum.6. & 7.
p.Hll
l"lUil cg inm genc"l" &. duhilll11 Jeclalawrc, v(u & pulldfi ne lub
[rqUl/ra. ~tallt1t qu.dragen~nn.
vt Intel ilg.tur conccRillTI ce{pcau /latuS ln quo poLli:ü;o r"p' rilur.c.q.q.,.p,r lOr.
p.1 0 ~
l'riu,ltgium pr;r(upponir lU' COIllmune eO.11l COIlCfJrium.c. )8. q.
vn.n+
p., "
l'rlurleg'atu, (uc"dens non P"UIlcgiaro,non "lItur prrurlcg'o pro
lem pore pr.rrcrlro,crd pro (uturo
ta"''' 'n.c'4o.q.vn.n.(.
p. lll
Pu urle!;lum concdrum 2 mUlleribus per(ona!.bus cxcuC.t a mll}'s,
ctl.m rc(peau (umru, , contra
Darrolum.c.,p.<]ua'/l. 1. num. JO.
p.j41
Priukgium per(ona!c non excu{ot ,
muncl,bus me,,; reallbus.c. ~L q.
ln·!7·
P.li'
PlIurlel'"u m immunir.,i, qlJod habu fI udum à c"JI.uonlbus lal"arum , magl' fUit coaraatum
<]u~m {ublarum ni exunaum
placiro Ch"Ll,anll;im l Reg"
Henrrci. c. 41. qu.ril. 1. num. ! (.
p.,60
Priuilcgium ,mmunilali" qund
Princeps habet ,"lIone rcr pri
unr'" in "Ulis & munenbus per[on.llbus. rranlit ln perpetuas
cius <CI conduaores. c. (o. <]U.2.
p.8
' tiuilegium qunlldo eil Olmi, no-
E X
lI ER1'M.
r,i
J'.üd,:\, Jm I./.;,;I",i. §.
'x,ml"
p.Ir.,~. Inrdl'gitur de l'lbu! VIdus & ve /litus ", ililllm, cauRa
excrCHUU '" pal'lIs.C.p.q.l.n . •.
p., 9
Pr,uileg"Ar. perrUM non (cn(erur
haber" priuileginm qU3ndo ex la·
" priu"egio lequcre, ur ah'luùd
dcu'll1tntum pflu ,lq;lall.C f.q.l.
n.1.
p.61
l'nllilcgium e<crdrui concelfum
nun c",« ndl/ur ad cohorrem.e1
. Iam mdilUm c. S2.g . 1. num. f.
p. l J .
l'l'Jtulcgla concclf.~ e"rchui vd mi!.ubus inlelilgulur concdfa nJlhribus <]u.md! u [unt 10 exercilu.
c.I,.q .l. n.7.
p I{
PnuileglJ CluR", cclf.nre cctrol p,i.
uilegium.c. f •• qua:ft. 1. num.S.
p.l(.
Pfluil.gium fi(ci cil cC{$lbil,.c. f8.
q vll.n.l.
P'4J
PrllIdeg,um Immllnitoris ~ coll
feud ! concdTum in leliigirur de
fcudls h.l benubus iurifdi/honcm,lde') ett rcale. & tr.nfit in
quelllcumque tranlit {tudum. c.
8G.q.vn.n.2.& 3·
P"7'
,th,
P,.~.lIj •.
Prob"io l}enlir3lis qUlndo diC>tur
f.~., .\>lb ngu.ndum cil, ln fundl .c1 ,n lll ilelllltH (olùm fi laI.
legll."an vero vtcaque.c.iG.q vn.
n.! (.& 6.
P'l81
Probario yb.cratis vel ileriltram
{undl en meilOr & mag" conc1uJcns quàm probano lIen l"atll vd vbcrratlS annl: & quare. c.
46 quzll.vn. numer03.(.&"
p.c.d.
l'rob.lIo qua: non rdeuM, non dtciuum vel damnoCum) ponJl n:bel admitti.c.! l.quzll. 3. num. 1.
ftring, .c.\o''l.l.nol 04.
p.IO
p.16.
prol,ibi,i••
P'.Hifi~·
l' 1 bitio faéh de vendllione, ex- Prouifio pendCl < IIICdthcl adludihlj l''ur .\d IOCô\[I I)ne~" perpetua,
can d <]U1 haLer intc:ntlon~m
IJ ",' i lallO p"olllbiri onr' ml Iifu ndatam de iuc< comnlUhl . C.l ~
lJ.Jl '. l ''~IH inlu(aciûll(.c l03. q .
q.l.n·7·
1"'4-!
P'P"
y, .11 .• /.
PNhlirum,l'"bilColl"m.
P"prieta,.ilu.
Public. fcriprur. non dlt irur, fi non
haber a"num & dllnl.c.t,.q.l.n.
l'tOp"; 'r ,r Jebel bud.ne, vli.fruÜJ.lIlu v 1 I.udl1nium retlpe1.
p. J6f
rc. J.. J" "'U I 0 vrufruauario lau- Public.ris bonis fill; pecuhum pla
fcLhrlUm non pcrrrnc,.d fi leum.
d.,r p"
_.6+q'la:il. 1. penar.
C·9'·q.vn.D-\o
P"9 1
N7'& "'i'
E, d,dararur dlflicd!lIuum corman um, l'I.S.Vlr;"~ .ff.d, mmor,b.1J.
PrDlûncid.
Ann.ibld.n.7_
P'!9!
Prollmcia quand adli,ieur regno
••• ,rr,lIlè , r( ~.(/Il[ll r {«und"m
rq;:ulaç rl.!gnl CIl .\1..L"(·dlC J 3,tque
illJ<llI "'~")J' & 1 [ludcgllS gu-
bc,nltulC ,.<].1 n.'~.
p.•
ProuLneia 'l11:tndv adlici.ur r~gllQ
prin cipall" n( n (ubumur le.
gib " '!.ur C"nlUlll/dlnlbus ,cgni,
(èd prop ,i.s VlItUI. ead. q.n. 17'&
' 9,
ProUl.Hcia vnira n:gl1o :\ccdrvrl.. ~
geS
1,;'
1'7
k-
c'Hl!ucrudIlL) 1<:":JlI 1''1,,:1
Valir.s n.rUrl!i, .qu.ndo con-
Q
u.:nir (!.lm ~mcnuonc 2lt:ons
& conrradl(,1( IIHCnrl ni re l, lt
èt
reus I;t in <],fafi po(fdllone conrr.rire ',!ùal" ft lum ·yd IlaIllS,
DlhllonllUUS leu p~Jlt (CI)~[U [
lu,m inrennon<m. c. -0 q.VI1.Il.l'.
plUIH extenliou(.;tl l parliu mlll Il
p.'Dl
L1Jc:C'ls qU31ldo fUH r)1 JtlC lr .. lm.'l" Ql!Jlim natUral .. pr;r(unHmr dur",c rcrpctuIJ.lbd.
:ldlt:d: ... rcgno. c. J.lI.vlI.num,1 S.
d
~:lta., nacuralll fOllioref1:pofidp.el .
Prouiocl.\ PloulI)ciJ.' Ic .... Hur iure
liooc vcl·qu.li .duc. Ü"J. ,~o. q.
ièriprù,nvll all:cm G~ll l LUIIII 0l'n.I·'J'''& "
p.,o)
nb ",·{. · .ll
Z.II."
p.-!-
PlOui !1CI/I n 'lira Vfll!lr .u re (c rif'fO,
& .,d J1 l1tcit conflHUCIOI)(S f~UJ.l~
les '" hls . Il, q,"bus cnnlueruJo
nol l dcrog- ,t c.' pre{s': c. ,o.q.
"tl. 1I 10.
p.9\
l'IOUI11CÎ, OI1lI[~( Us. Vid. ComiratUS
PLOU.
~xnor
fiexponébs ralionihus eo '.<ri" fi'<Jled.h"um !.PlU" ,II· d f' tlU!!oglo li {ci, ccup rat
~ <II blt"r .lilci. c. \S. q.vll.num.! .
.all
P'1f
..
•
Ggg
~:m
�INDEX
nationem.
& 1.
C: 1+. quor/l.1. num. 1:
p.lor
~antiras magna qu.ndo dicarur.d
Recupm/ti••
effdhan {t.tun.c.l !.q.,.n.6'... 6!.
& 66.
p., .. 9.& Ceq. Recupeurio,quam facit debitorin.
tu. aonUln b~ncficio Ilaruti. an
lingat retro .nnull.odo acldillio.
nem cteditori faélam, & Cam de.
Q!ociCaüo vd aU,bratio faéla in caducat ad non cauftun.c. 100. q.l.
,,(lco non pr:riuJ,cat ilh,qui non
n'7 .18.1p.& 1'!.p.166.17"& 17\
fuit vocaeus.c·16.q.l.n·l' P.l ([
Redhiblfi ••
R
Redhibiro contraélu fi(cus non le·
RAtih~biti••
filtuir gabclbm quam .cc'perae
pro dlo conrraélu.c.61.qu;ril.vn.
arihabirio nihllopcmur.qu5.do
n .Jo
p.!1
prxceUit m:mdatu ad illud agendum quod pofiea babetur ra.Reg'l , /!Jgnum.
,um.c·19·q·l.n.6.
p.119
Ratlhabino elUS quod meo nomine Reges Galli:!: an poUint conrralinon cft gefium.qaid opctccur. c.
benarcm & priu,legi"Comitleu~
19''1.I.n.6.
p.ead.
Prouin ~i", & Forcalqu<tij fta·
tuere:a!H illorum fi.tum mu 'arc.
RAti••
C.I.q.l.n.jJ.
p.IO
Regnum Francix non e{t hetcdi,a.
Ratio quz: miliut in gabella,'prncerium, {ed lcge Saliea.d primage.
dit in l.ta,nam l.r. efigabclla linirum,vel proximiorelll agnorum
tis.c. n .q.l.n+
p.1 09
dcuoluirur.c.l.q.J.n.19' f.<ad.
Ratio quando non cft mai or amittcndi pattern qu.m totum: run C
RegulA,
per conerauenllonem patti. priuarurtoco.c.'f .q.j.nojo
p 1\9 Regula 'luàd li/HIHI A/I'gAttU pr4''''
Rarioquare proprCI fieriliratem fie""",, ex pAtienti" ungi mllp'""
ri debet rem,llo penlionis. c. 44.
non procedit in his quz iure ccq.vn.n.I,!.
p. 17!
galtorulll (peél,nr ad Principcm,
R.tio,quèd feuàain Galli. (um renec quando .girur de pr;r(umcnd.&. adinfl.r p.mmonioru ,no n
do domlTllo Cl Col. pofl'dlio.
procedie in rcb ." cmphyteuticis,
ne. c. 11. Ilua:fi. 1. num .•. J. ~ .\.
& qu.re. c. 101. quxfl. vn . num .
&6.
p.IH
1'"
p.J1,!
Re/lfti. ,R'/lftilIum.
R
Reale anl1s non impedit fundi alie-
Relati ones cti.m re.les confunduntur 1 li ad caadcm pcr(onam d.·
uenianr•
•
RERPM
ueniant.c.JoJ: qux/l. vn.num.lp.
ranr adnlodum diminuti. e: ~; .q.
on.n.l.
p.cad.
p·P)
RcI.tiuum '1"i.vd qu~.por.rum line RemiUio m«codis non fit proptee
{teriliratem vel cal.mimem belcopula, rellringi, amecedens.ad
li.quando codullur (ciebat c,"(id (01,,111 •cui pore{t qu.llt.sad(am {terilir.m vcnturam, yd fi
ieéb reloriuo conuenire.c.I\.q.1.
bdlum tempore condulboni.
n .1.
p.ll'
imminebat.c'4l.q.yn.n.l . p.,ad.
RCn'liUio merccdis proprer fieriliRe/iqui~.
totem ficri debet conduélori pro
rar. damni.c.H.q.yn. n.l .&.CCq.
Reliquix cen(uum qux ob confircatiOTl<1ll obuenerunt fi (co ,.n exip.pl.
gantur more fi{calium debito- ReTllIŒonis pcnliQnis marcria Iflarum. cau(~q u adr.gelima, q. vn.
lè à Dolloribus yrriu{que iuri,
pertotum.
p.jj J
explicata ell.c.4'f.q.yn. n.6,p.17 l
RtmiŒo penlionis ob Ilerilitaeem
Rem,dium.
vt 6eti poCJit duo copul.riuè requiruntur, quorum alterutrodcRemedium excraordin.rium non
liciente,non 6r.c-++.q yn.n.1 1.11.
haber loeum, qllalldo habcri poI}.& 15'
.
P'l7l '& (eq.
tell ordinarium. c. 8. qua:ft. 1. RemiUio penfionis non conceditu[
nec peti porell pro peer lu([um
num.ll.
P'7+
Remedio querelz fubue .. imr graeeffins: (cd {olùm proprcr d.muaris aduerCus principis prluilenum emergcns ,Ii lit magnum &
glum.c.ll.q.l.n.lo
p.l00
inroJerabife.c'fl.q.l.num'7'& 8.
P'J7.9'& Ceq.
R,mige/.
R'prtfAlie.
Remiges continenrur appellatione
zquipagiorum vcl m(humeneo_ Repre(aliz quando iullè (ucrunt
rum nauis roftratx.c.J!.quxfl. vn.
proprer (.Ilum vnius ciuis concefl';r,1i aliquis ex ciuibu. fic can.~.
P.l73
ptuseauffa rcprcfaüarum 1 omne
Re",i/i•••
quod expendit occafione "prur",. recupe,at ab co cuiu. cauffa
RcmiUio mercedi, proptee bellurn
fueeunr concelf..,. c. 14, q.1. n. 1.
lieri debet conduélori veéhgap.1l0
Hum, feeundllm opimonem BarRN A'qHJfjU.
toli in 1. c,"m. §.,u. ma"imoJ. jf.à. Res acquifirz pet feudararium à
publi""•• quz ell corn munis. c. H .
plebeii' .Iio iurcqu'm fendi, ccli
q.Yn.n.l.
p.j68
intra limiees feudl exill'IlI, miRemilTio penlionis fieri deber connent naruram impolie,,,z conduélori (crib,rus, quando ptOrriburionis.ncc (cquu",ut con diuenrus dléli {cnbarus propret erioncm per[oDa- acquirentis auc
diéluIJ1 regium promulgarum,
priuIleglum fcudi. c '1 0. q. 1. n.
cautra litium IiniendlCum 1 fuc:
l~ ~
~IQ
Ggg l.
\
�INDEX
.tlllCa~ negod.
!erpel nCI, I"
Rtfc,ip'l,m.
ion: prin ciral!
:t VI tid iloli.
re,uenlt. ~.I·'/.litJ..
P.lio
RcCcriptum Pri ncipis dircCtum orRf;;.
dm'tlo quall Il) Ill ducat ddcglt, n) lu n ld tl.>nem, aut exclt<t
('Jrd.n;mam.c.S. q.l.nu. ~ 7. ' . & I1.C1 Franci..: de pOlelble .1.Jululi
l'.
\
F~l
nlO\:l pOtcfr, CUmht l r.' f ..
uO l egn' ) ,.t.'1. I.I1.~j.
p~
, X "puh,< .cipd\1I villacria
sm"I,,1 ur b.iherc , Ile dOl III,
E"cI ' 1;. y 'ù d ncét deJ rdl .
au c.llt"culTI, 'lU 1 Rex ipl<lII
lc~ lom , . 11 ,E~dcr. .\ ilul:unt
h.b<e.l m,,,," m: ("d Rex lubn
d.[ Lbn.,r uJ,""'u>Ytl è l'tlII.I.
'I <] 2.n . • \,;.
p.q8
Rex G.llotUm lllbee i uea 1mpelll'&
fUpltmaOl r ·[.ibtenl: & efilù·
ptt -;lm n s Reges , &; dlcltur lu·
pen llul1ris.c.lJ.q.1 .n.,. p.,,8
Item &; leg" l0'lu lites d: Imper.tor<,p [o«dunc ln Gallorum Rc·
ge. d.n. t.& 5.
P <.0.& I<q.
U1
Refolsllil.
P- cfo lulio futur. comraèl:us non
imp ~d1t
in((qm
CXCCuci ullcm
cO ntLaCtus.c.IOo.q.l .n.G. p. l6G
Retr.au.. r.1nguinis Ilon haber 10cum ln d'nolle 10 lo lumm lltlCI:'
lano C.I oo.q . .n.18.
P"fl
R ctrattus plO. Uni,.. is h;,b([ "cum
Ctl3m Hl
locauon
1U
P(;[U3 311·
nUI redilus.c. , 0; ,'1, n.n.6. p.,1 1
R clractus cmphy lcuu<3rtU' vel dominlCus . n apud nos Ile lUS prxh lontS legale, de quo 10 I.for. C.
d, .ur.
al) co nuenClon.le
V.IOlI Cl:um c. l o;.q.vn.n.JI.&
p.
p'Pf
R elraaus fcudalts vclemphYlcutic.nu> le habct ad rcee nllonlm
iure pr.,I."onlS, I,Cut rcmcdlUm
rerclIIdens.d relclllo,,;. C.IO; .q.
p.; 09
. vn.n . u.
R "r,aus feudalis vel emphytcuticor' 1.1 .:Juarc linr "pud nos ,.cctf{""1· r ''' l'l ·vn. n·JI .& 14 · p.Jl7
R ClraCt~, fe udali , vd emp hy eellli0
,/Hr")',
C1 l us en. re(cdTorius ln dOl11ll1o ,
(cd 11} ce(alult Ul Jdom ml cCl: CI aslatortUs, t,; )uare.c IO).q.VIJ.nu.
H·
r.;og
s
u,
r
l" <ad.
Se.nlcn· .l..tl 'J'lm.. "bfr ntem non
eltarum dl '1,10 1 re n,,\\,: edam
in n ot "l lti
"(ùn'
Ûl (,.
S"I!f'./~
1 .. :
ilfIi . SIrUI "lin md,rall
r lî b,!.. prxlbnr, '
C.61 '1-1.,,,1,
Folill qu:tlH!o omo .. lU! I,!.a",
errene noe. IUdici.n.l & J 'h l'~''
16
S,nrenti, CU ,)) Icgi illl o defc nforc
lat. f.dt lu; 'luo.J onlltes, qui
ex eo nÎ''luenrta lxd, polTunt : li
",h M ! of!
quam collariû
'J'i 1'\
pl. ·n.or plebclj.q o 'Ion. t
U/)
Il.11
,'(unl', !I:
eruiws lun. IIHs 1)0n
Il. ((.11
p","",um Pll t!e dol"
t ,'[ lc((. c . l~1·l. n.6 .'\.~ .
0
Û·
r "IS
p.1 91.
& '9 1 •
v ra n\..·n lic \:Ha Ctinl l~glljmo Seruirus aqux non pr"rwbllur ob
d,fcnCorc,non pr iL lu,ltcal., 66 .q,
eo, qUi .lt"'US 'qua lure Ù,dtaus \,ti(U[, ctiam(j (.;entU1\1 an1.pC' <'..
p.S?
ni, vru, Ijt aqua. c. 10\. III. a. r.
Scnrenu" 1ara cum vcnni lorc quand~ rlXllldlCCI cmm ll (dcnd. c.
HG.
68"1-' .n.; & 4·
p·9 ' Serulturcs continua: J de CCI'!l ~nnt s
incer pra:lèlll cs ,vrgmtl 1" ,b-
Sepa,,,,. •.
(enres;ddl_,r; ~w U .t vcrô r.UII 1ll1n OI"i g UJI!; C{'II \lIn :Sl1nûrUlli \\,:1\\ -
pore rtJ.iLrl.l'Il1uLe.,oj.lil. G.
Separalio nem bonorum defuoéti
&H.
if.
crcd ",''cs , & non hcrcdis pcrere
Slmdi.t.
poilu nt c. ' G.q.l.n.,.
p.'61
S,'p.raeio llcIII bOllorum ceeditores
parCIS non fi l" impclute polfunr, Simili. nOn (unt Ilec ciu(Jem iuns
dare 111 Lml'hl "uiin rem .11t ni~i ln duobus c.libus. c. 84. q.
quarn (ùb :\nra~' :\nonc, '" n..
"perrol.
p.I GJ
dhe JU.é\UIll domimum 1LUlli
r· ·
.bri. ordinatioru iudicum, pll' .
vIgtium tolu; dcb/nt
S<xfeaoru,&
prouenubus corum Cil"" ao-
nuaum. vnde qll ~L:l l[ur fi vlloan·
no proucntus cutJ,r n un (a,itlu....af,
an ex vb~rta[ t' prouCnllHll1\
plJ:.
c de ntlum vel lcq'lc,.1 " ,'"110'
rulU ex{olui Ill, .I,b,at o(uodde·
fici t vno anno \,., Il n X "laRe.
gis p~ lInl~. C.1 .rI ' . Jlu01 . . /0. J.
& prob.,ul " 1"( loi nLclI1q.
P'9 8
Sm", ill.
n
R. r'j{ f/ M .
poÎltUI\) in manibus alicui" l~;
r.t mon .., illd ;,em ad concc(on1: pub"c., ,VI 'luilib.t \
Iimioncm.c. 76.q.
POlIil Illud lehere. c. jc,.q. l.n.1 7.
'i
p.cad .
p.; 16
S, qu,
) ".n'Ii. h,), 'Ulhortt .,cc Jlris nr r, J' li
III
[ua l'unelflOu
n n.7.
Sciéri. cara n" pl'x{cmilU', ponqui
cCl: Inlinu4lum ,vd pub",>,u , \'"
pOh:UIll
annUO \,: nonc: li cèt ;h.it2lUr ,'.
[[inIque Idem elfectuS( ':1' ._ .11,
/.
r"4 8
$ooufj S(iân",."
Se'lul'f1l0 (mCtu, rc i locarx com ml \'I! IUtlU' cil 'l"àm colonum
C'tp Il .... e, lll { n :1\l relocare, fi (1"1 '''[\11 Ile v,lion penlione rdo Socicw per (e non repdlil Idl el11;
{cd Vtllit,b (}Ua01 h;tb!t lo ...W\ c'(
p.q ,
cn ur .c·7(. '1 n.n·l·
tlh.c.) l.g.l. n.I, .,,· q.
p.1S8
Secl\l. llr " InICtUI11\l cei l".lt.::
he, i [l vlC l1 li nun [o lulmr pLnljo, S OCIU ii ln re communi qu:,r:âo dtcatUr plus parte ( n irtlil'Lln~
"c! 1"onrlnCcnr lit lulpeÜ li C'
ce dtl O1J11J.rionr , 8. lldlid . a bo~
'''l''(nI,,,,I,, 1 pallCJ polTiJ<t
na hcrcdit;\rJ:l r:U1 lU IIH l U\ 1" 1
1N I' ""lIobd IJ:aue li aba .1:<1111(,Sl;,
a ~I
•
•
•
�1N
•
J)
EX
.&-ùs itr~ ius & nonlen hercd is
SllIlnlllm.
fien non roten. c. H. q. vn. n. [.
p.l7].
qui.! fj porfedel i, pcr deeenllium v[ SlOrlltum omne pOOllale dicilur 0dioCum.c.j.q.l.n.[.
p.+7
rem propnllll. Il. 6.
p.e.d.
SOCtUS vcl t'roter non poffid<t res St~tllt~m excludens filiu eltanlibus maCcu!.. <x paree ma(culoc."\mrnuncs pro prio Ihlllllnc, nili
rom dicHur fauot.blle, ex porte
pro pU(C lu •. n'Ill rdpcau por
velO filtarum dlcimr odlOfum. c.
1I0nl) f"trI. dlcHur .1Ii: III po(fes
fienc ilb.JUIll nOOllne flarns c.
j .<) Ln.,.
p.48
H·q vn.n .IO.
P"79 S!3lu rum dlfponens mereatorem v[urariUllllloo h.bere pro me[caSOCtUS in rc tommuhi licèt rcs com ..
[ore, intclligHur quantUm .dea
munes non admindlrau~rit', niqu:r merc.ronbus afferullt vutihilolll~nu s int ell igitur ill. pro
rarem.c.j.q.l.n .17·
parte lua naru"IHcc /j( ciuilHer
pIG
poffidere.e.}4.q. vn . Il. JI. & I l . S[atUra recipiunt rdhiéHonem a iure communi , ne tcrtio fadant
-p.179
Socius omniUIll bonorum non dl
prxiudidum.c &.q.l.n.6.
p.SI
idoneus tenis pro Coeio ln cau(fa Satutlluri. veaigahs mcantus, qUE
fuerit rario.c.ll.q. vll.n.6. p.11 f
ciulli.c.JI. qua:n. J. nU. 13· & li.
Statmi verba non ponii[ improptiap.1S S
ri v[ vnba conuaéluS', nec ab ~i$
So el) locationis filèalis li fidtiube lt
apud n(cum pro ill. loeatione
rccedendum. c. 1[. q. 1.num'~9.
pro publlcano qui illos conCop.14[
elaui t, li poflea vnus ex rociis vt Statutum Regis Caroli Andegauiz
fidciulfor compulCus Coluerir pro
duCls,& corn iris ProuinCla:,q uod
parte (oeiorum confidelulfodl(ponir (oluc .. dum elfe laudi.
r um, an poffit agere, & quod
mium 6[co, quaodo rcs datutod
pro lili s Coluerit rCtllperare t.n_
magnum cen(wn & paruum 'c'
qualll à corrcis. c. 107. per toto
capilum:habcr locum qu.ndo va(allus vendit ius vni ue r(ale feudi
P·jl9
in totum vd in p.!"e per qUOtaS,
SoIAri",..
vel poniones feud. : (ocùs fi tes
porcicul"es feudl daret vaCallus
Solarium Ccm per imponi debet :rdiin cmphyreulin , vel .d ccn(um,
neio faao ln loeo publieo,quanquia nil debertru[ fi Ico. c 1[. q.
do a:dlncium Don nocet Relp,c.
1.num.14.18. & [LP.ll9.lil.&
H.q.l.n·7·
p.19[
1i4. & qu:r fuent ratio n.tuti. ft.
19·,1.& p.
p.141.&(eq.
SpirituAli, ,0gnAlio.
Sta\utumdi(ponens idem qaodlUs
commune l dicitur ius commune.
Spirituali. cognatio an impediat
c.lf.qU:rn.l .n.89' P.116 & .nva,c(lÎlnonij dlthonem. e.j [. q.1.n.
leat in vim (latuti.n.90'
p.ead.
J.O .
p.188 Statutu (uperuenic. in c.[u d<Jbio,in
quo erant Opl niones , interpre'a[ur lUS commune, & in omnibus
R E 'R..,P M.
nibus habe[ cffell:um & Daturam na[uti.c.1 [.qUa:!l:.l. num.,t.
p.l{7
Slatutum Caroli non inducit caducitatem, nili re(peau rci contra
formam prolllbitioni' $, connl' tUtionis ahcnata:.c. 1[. q. J. num. [.
p.160
Statu[um dicitur poonale,conlid<ra.
"princip.li & final. caulf. na.
tuentium.c.18 .qu:.:n. vn. num.lI.
P.176
Statutum li inducit immeJiatè obli.
gaüonem,nec dicilUl in co qua aétlont .S:Hur, tunc na(citur aaio
qua: appel lat ur condillio.c. 1', q.
vn.no\p.179
Sqtutum ex long. polfe1Iione /j(
eonCuetudinc, recip" aliam interpretationem,qu' m haberet de IUre commUOI.c.lj .qua:n . J .num.l.
p.l04
Sr.tu[um quèd polfelfores con tribucre rcncantur jn talliis & .Iii$
[ubfidii~ in loco in CUIUS rerri,orio bona poffidcntur, non habet
locum niCt in ciultallbus & "ppidIS , qua: h.bcllt vniucrlir.tem,
[yndicos , & ligna vniuerli(atis.c.
17.q.1. pel 10 r.
p.l; 1
Staturum hoc 'l"omodo clicatur .ddere iurr communl.c.17. q. 1. n.l.
& 4.
p.ead.
Statutum vr quis non citerurad aIlum (.0' prziudIClalcm ,non valet,nec <iu. con(ucrudo.c. H. q.l.
n. t.
p.ll,!StaturuOl Prouin e;x, quo foren(cs
pon"nores Inlallis tenentur contributrc ClUitau vb. p[xdia poflident,derogal luri COI1lIllU nl:fteut & flatUIUIlI. quod c1C!1ci pro
bOllls panimonl.l,bus cOlltli.
bu.nr cu III plcbciis.c.t, .q· l.n .lo.
&. 11.
p. j il
Satuto Marsilienft appdladone lig"i an triteme. & prter. id genus catinarum comprehendarur.
ç.[ l q'''pcrtot.
p.l?
ab Scatuti vetlns l,on en Icceden.
dum ..
c fI .q 1.~..1
p.e ....
-j
Statula [eCiplUnt iDterpte""oneID
à communi vJuloquendl.c. fl.q.
..n.6.
p.IO
S[.tutum vcl leI quando 10quilU[
de mate[ia, fi !llam tonhderat
proprer fo[mam& ntatmawm,
tUnC appcll.done l11alewr venir
ipfum materialUm.C'jl q.l. n.1 o.
p.lI
StatUtum prohibens gabellarium
vini gabdl.m "ige[c de vmo
vendito in cxcrcitU , non ad VInum venditum in IeglOnc vel cohone aut ab milllum cmoloco
pradidl) caufiacollucallS. c. i'·q.
Ln 4.
p.l.
S[atutum loquens dc ciue non
comptchendlt incolom. c. 78. q.
vn.n·f·
p.148
Statutm quo cauerur hlt'[edem poC(e eligcce Coluerc legiumam in
pecunia velin bonis,v, locum ha_
bcal {ol.dcclaratio valuncads no
[ufficit, velle in pccunia numerata
(olue[e. (rd pr"'lerc. requi ritur
rea1.s(olutio làéh:alioqulIl h.hebitlocum ius commune. c. 90. q.
vn.0+16·&7.
p.18J
Statutum difponcns oe exules IllOrari polSinl io loro dd!nau Pa ·
duano. habet locu", e"alD lidtIIrillutpofl banoim.ncum adii~
ciatur aliquis locus: quia nec in
iIIo elules \1Iora" p0terunt.
e. 91. qu;rll. \~n. Humero 4
p.,86
Statuta .dmittllnt çriam eltenlio:
nem palSiualll.c.91.q.vn.n .; & 4.
P.187
Statu
�1 7'{D l'. X
11 ,1 IJg litur de vendl,,6''1. vn .I1 • • •
c ,
~j 'Il .. '\ pre: Il 'l'rllrj ,ne d ~ vc· Srcr di i.lS vcl \ l
I,i
I,d,uo n ~ dlo.bec
d lpLoh:mda t
Il
)~ 'i
,
Il'
-1.I.n.19.
p.1H
,ll,·.liç contrib uere
t •
'"
·, ll, bona immob , ., 1
• Ilull in 10co don .I.ltl) !"Cl.n! 11.1"CIH, e,i.mli de
Il '''
l'·'' J. lI it crrirorijaccedar
r r "OLlO ,("" iu! ciui,.ris, c, 9 1.
q.vn pertN.
p.18 6
Sta' H"'" 'l'" ,.1 .J hilor polIic rCIll
crcdltiJll
JJ h{b m
l'I,lIl'
.
p·lSI
"ndl (0.11111 l'wb."., a·
li' , <J '" /ùlld l c){ .u "' Il,,,1,,,.
t'<:m ,lIcgat. 00 tlltb" l"ètn,n
probe! anni Cl c ll lrr.I'~Ol. IJ III fi
all.ger funJI & an nl vbcCI3.ern.
c.~6.q. vll· 1l 7·
PlSj
SeclIs Il rI .bct an ni IlclI li tatem, fi
relis olilll probaucri, III contra·
fi UIll. q. ead. n, S.
r.cad.
.lle
ca-
J bllori ao 1x{0
17,& 18.
tJ.n~llll1.r 1 Dd,lI· l Il .1 J.
r· 1 · 8 &178
Suec,;1ôm •
:10 1) lutm
C ,.
1"1.1
S"", IW.
StC, i!tr311i r'l "i"ur COllllllUnite r pre
tcn brnt
Sc
•
II .\l'd.1
minus
dia fille
un I·t l'fUIT)
CCplUtn
tOl'~ IO.(' •.j .. ,q.
P"-j
' ..(••
2'1
.lIt. art"I..
p.U6
S' perfides cedit [010 & {equitut eThefour.riul.
ius conditionem: nili lit ratio vd
zquitas in conrr.rium.c'98.q.l.n. Thefaur.rius vniuerli,aris an rcliquorum vruras pu:llare debeat.
4.& 16.
p.H4'& H~
vbi leges iouieem pugn.mcs
Supplirltio.
cili.ntmr, C.61 , quzCl. 4. num. f.
co·
p.6f
Subh ..jI.tti.: vide, Venditi ••
ltli Sr3{uru m 10 rc m Succcffous p,, (func {ub nominr applciad. cu dll eél:o dopellatiuo rogall & grauari fid,,·
comm lll-;'.c.l .q., n.lS.
P,IO
IHII)\l LH'Û .q 1. n. Il . 1;. & 19.
Succeno rfs non rollunt in pt:riudi.
r 169. 1 - 0 .& 1-9·
Et dl'b ll or ln C lrU St;artll l d'l: 1l1:1 .~ is
ciu m (ubd itorum liS .qua: ab an·
l t'cupt'r:\lur '-jU2 lil CI'e l Qr. ibid. Il .
rec. Oori bus d,él:.l tram , contra·
ucnire.c.r.q .vn.Il .JJ.
p.tl
.+~ l ' ·
P 1~".& ' 79
St J,IUru!1l pcrm irten, dt'bltorcl1"1 rc Sllcccffor pro aél:i ollibus hc« d"a·
cupcl:\n: 11 1rl".\ ;\Iln III rcm .ll~ di
.Til ",'Il (eqnirur forum defunéli,
é.1 i m u(.:t.!ItOrl t: l"lulLt IIldlCIII,
Icd j "Iln: & 'lUllC,C.+o.q.vn, n.8.
Il )11 [ ! r t s cl r _11 dUlIJlf' I , nc(
r .
•li hut pt.till.\re Il. 1 o .. 1, 1. S ~".iI r >tondidonondlmcl,or,
Il ' ~ :l~" f li lJ Il.!+f.J.,,, ]J. . ....,,- Jcq.
'lU .. HltoriS.C.!".q.l,num.ll,
Et q,11; tuent clulh {ilia,lI, \'C llllpulriul5:atU'I.vi.ic n.18. p.2,8
f
do lint idonei telles, & cjiii'nd.
non.c.l! .q.J.n. t1.& llop.ead. k
(cq.
Supet6ciarius babens Cuperficiem Tef1:es domdlid rcpdluntur à teAitùbannu. penlione, non di!ferr
mooio,liaduer[3!iushuc vdit. c•
ab emphy!CUta.C.lf . qu~f1:. 1. n. 8.
p.~'
J.q.l.n.lo,
~up'rfirieJ)Superfirillyiu!:
lIl t ra an nU fll
rC: ·:Jrt.l"H~,Jn l.lle b\. ndi. ci um
c.:'ll rue
"~::3 1 0Jjl .J1 1J(".
4 6 .rp n.n+
• P <]110 foren{o ~ po{- Sce c.li
.J
Itl!R.PM.
p.J 8I
"S.l 01 ;l Uth ta
Sumtlt" J.ris dlcumur c(fe cnrHem
[, Hl J", mni S ·onllumerantur. c.
17 , " n. l.& l
p.,~!
pcr- Sumru.' Iim apptlla"oue eiusquod
ÙlIl ll-
tÙI[
vn,II.IO.
1Jll let H (1)lItll1cl'ltur.c.7-.q.l.n.J,
p.IH
Nat rll p ,b'n- SUII tu; !t", pro ,mmunitare fcudu
d;\ ll(dCIIl l''~C: Il II ,hl" L;'\!uL,tucl'Ja pCrliner ad y[ufruélu,·
t r Ilcr,lu'l). iJ( III I II pu banua v"'11ll tundl, c. 8\. q. yn. pet toto
btttate ,& qUot IIIIl !11~ IU<lI,a. C.
P· 16 9
Supplie.rio ciuilis vd rerlitu,ia aducrsùs iudicarum illullris Guber·
7Îlulul.
n>tocis,an polIit CUm appellatione cumulati & eodem iudlelo Titulu"olor.tus & per (e in(uftiHlél:ari.c.6' 1.q.l .per rOt.
P.f 1
ci<ns,cum prz(ctiptiolle quadraginta .ooorum (uflic,r.c,l J. q, J.
T
n.f.
p.IO'
7ê",pUl.
T,.;rlmtJ,
t,npus addié\ionis faciendz ex· TriDemium vendirio an h.bm de
(pilat f1:atim {aél•• ddiél:ione,
iute immunit.tem veélisalium,
eliamli prima d,e rermini effet
qu.m b.benr.res Hereirui parat,.
fada.c.f.q. [ .n+
p.61
p.1J
c.f l.q.l.perrorl ,
Trirerncs pr.,lidl; elutTa in a/iqo()
rej/Alor.
loco colloeau: orqlliparantor for,
,aliuo,& non <x.rcirui.c. j1,q.L
'eCl.rot li dicar fe iura{J'e .Iiqua ob·
n~ 1
P~4
[eruare, obl'gantur {ucceBo[t5 il·
1
y la ab(eru.te (ine alia probatione.
c.l .q.l.n.p.
p.IO
eCloro,is voluntatem ab heredc de1
1
cipi inhum.num ef1:.e.dj<J' ni Jl. ,
Alor J:erum cooGd<ratur ex v.'
p.e.d.
'
tilitate fiulluum,c.Jf. qu.rIt 7.
T
:r
.1.
, rej/eli
V
n+
'110
"
P'Jo~
.reCles non poffut1t reprobari ,Ii ab
vrraque parre fuerinc tn e.dem
c.uOa & hre ptoduél:i,c.; f. q.t.n. V.{alla non .cquiritur ius io, rcfeu"
, .
1
p.1S7
:!·dles~mili&re, vd do~ellid qua-
doli,nili rria corlcuru,!" qUoI'do!
clauDtu[,C.IO.q.vp. n'7.
Nit
-
Hhh
.v~I.J
�V~j,;:ü;
\
•
INDEX
;;:)~ potd} p[op[i~ audlO-
trol1o lure pign oris hoc pallo, YI
p~rronus ililus fruaus 10<0 legidmarum vlllrorum pfrcip,.r,non
Icnerurpr",ftare domIno ferullla
fcudi: {cd li .Iii quàm parrono
plgnorauerir, tellcbllur. e. 98.q.
1.l1um.I.& I l .
p.llJ . & 117
ri,nte inr,rcd, pollètllOIlCll1 feud,. c. la. quxft. vn.n. 9. & la. in
f!nc.
p.9'
V.II.lh hu"'s Prouillcix porrunt ram
de ""c quàl\l de conluetudlllc
genorali l'rClUlllClx , dare ln emphyt,' ufin tinc cOI\(enfu C\,.lmHis
le, P \cticul".s {UI fcuJ I.c. II. q.
Vbert.u.
211.11.& Ir..
p.IJ9.&feq.
V.I:'lIusnc re bu, in quihus nCln ha- Vberral vnius lnni , cum nerilim.
ber 11111 vlIle don11nlu01, non poaltcrius à conduaore rompenrcll f:'C~l\ onrr~au1l1 emphyreu.
Cand. efi.c"H.qux(l.vn,numelol.
tÎc"'llImJed hueU_rium.c., i ''J..
p·J77
11 ·74·
P·ll' V benas qu.lis & qlr.1ntaeffe dtbw,
Vt poUir cum (hnlllate comp,n.
Va r.~\lus non porell elfe .ccphalus.
Ca[l.c .~ l ·q·vII.n. '-j, & 4, p, m.
e:'9·q·l. n.6.
p.lof8
& (eq.
Va (allll' non pareil alien.rc lU' dlw~li dom,",), quod ,h.b.r in re- Vbenas.d dfeal1nt compen('lÎon~
,hcirur , qll.ndo tOl.fufis ,nnobus partiCllbnbus (UI fcudi, line
rU1l1 redllibus , colollu, 110n re.
con«n(u Poln cipis Immedlatè
manerer dlcoptIU vitra dimifcudl {upeIioris dominl.c.16.q.;_
d, U1l1 pell rioms.c"fi ''l.uz(l. VQ. n.
n.1 7·
P.1J5
Va i"allus haber dominium pl<nU1l1
9.
P'ISo
r<rum feud.hum P.ll1iculaciunl.
Seni6c folum habet dominium
dircamn te{pcaa iurjs YU'iucrfahs feud i.c. 6 t.q.vo.
• ' P'i 8 Vcaig.lio i11C&l\rUS d beneur deU.
Vafnllu. in p:mlt\lonial.bus ' l'0icfl
"" OIl1>n,bus & {ubhan.tionibu!
hb~è Illeaca &. "Il tllau tt,l{ui
ill cau Il. iuli"all legitimè f,llis,
l'as~imof1lijjne. h. bd (\'l>rJJm COI1C·II.q.vn.n.!.
V,lIi
;,Lcn(u. C. 6:). qu a. ft. 1. nU1\.c.Jo 3- .vdurr,ùlb III ans us {Qlurioncm d~.
'. ' h .. · 'vHarCll'plcll, dandocrodi·
P'9 8
V,I(âllu, il1ucn"uJ'l R ,". de <anr" • nWI; in {olu\Um pignus iudiciaum tC ~ C1tOI IO l'lll((U & lIa ll - ~ ~c: ne c hoc modo diCllur fraud.di ébo nc h ~b-Q~ dù IIHl rlll',hro", - uJ/3Ul1f, al,dem facere firro: hei:
Hltcnrion un (i' pcr dll (a o J( lUI · "l p"'nl ~nUs IU<\Jtl.1e ( ante t.·
nlo omroum 1U1!1l"btlUnlAlctt.;
1 .cn {uhb.na"oncs) fiat Inro·
t rrilo.~i! ,Gll alllem .~c.lill~.I~ c s
It!tUIll dalio , aut C.tisfaého, il
tC'1'p orc ll, udill ur,l a null" cr.nt
,\J eitur c.ll' qtl;tft. vn. per tOt.
oc c u p:lt .l: 1 h:.. lHbit IIlttn'l ('H'C I1\
p.t·ad.
fund.Hom IUP"" I,kna r"'p, iCl o- rV téHg.lia ioC\\otu$ debcnmr plÎ1l'
te .l1o",m.c 7 ;"1 I.nu1I1·3 · ~.& 1.
Clp.liter ~1 dl(poCtion. (["uli,
P.ltS I& (èq.
.
~ CI"" proplCf principalem obVo.fallus qui oblign.uit fdudutri ,paligatloncm dcblti : Ideo pCluntnr
(oQdi
.1
•
RERPM.
condiCliollc ex !egê de{cendenre V r~ig.1r1(unr odio{., & iuri exor~
à naturo,c.1 S. qllxft. vn, num. S.
c. 66. q.vn.n.l,
p.8)
& 6.p. '75, & C.19·qu;rft.vn. n.f. Vea'g,1 nouiter form.ndnm non
p.1 7.9
acquirimr pt:dcripnollc mlllori,
Velbgah. incantus , m.gis na(cuntempofll quàn, etr.IUOI annoeutcxdtftr.au quÀ m ex conrramm. rcd à Ptineipe concrffnm
au. c. 18. quxn. vn. numero 8.
vcl Itgltimo tempote pr.r"iptum & .cqu,firulll pta'Ccribi
p,' 76
Vdhgal inc.nrus, dicitur odio{ull1
POten Ion go tempore clcwn an& p œ n a l~.c.1 8,qua:ft ..vn . IlU. l a.
norum cum rirulo & bon. fi.
p.e.d.
de, c. 7" qua:([. vn. per ror.
Veé1ig.lia lat.rum, ncque ex conp.l09
rraau vel qua Ct ,de liao ve\ qu.c Vcl1ig. 1aué1ion\i fi, hcrede moroli nafcunrur ,tcd ex dltpofirionc . {o eXineme in (oluendi, de~lIi,
n~tuti. C"9.q.v.n.n.J.
. p.179
hetcdll.riis, bon.defunéb puVeébgal autbon,s , quod In"ntUs
blicentur, nOn ,nhcredllari um,
noftr.re! .ppellanr, non debeeue
Ced proprium IpGUSh«cdls.c'I ?'
de venqlti'?l11bus rerum ,1 qu",
P'4 6
c.urra qommodiods diuilionis, Vea'galia aullionum, refcifTis exeve! xris al.eni mino(um vel macUlionlbus, ",h,lominus roluenior.ull'l per(olucl1d.i cau rra {ub hada:& (olura non repecuntur.c.61'
fiafiunc. & il'! qU lb us {olcmnis
q.vn,
p 83
ordo recum iudicararum non {cr- Ycé1igali. auaionu m rcs in rerriuarur.c. 47. per lOt.
p.J 84
toriis v.{.lIc:um ex,ftcnres non
Veaigalium coaaores, li pccuniarn
agnofcunt. c, 9.9. qu:rn, vn, n. 1.
reg,.m penes (c rcrineanr , qua
p.1) 1
p",na pleaaotur.c. 10.q. vn ,no 6. Vea'g.lia .ué1io~ um magis moribus & conrueludme, quà m )tge
p.! St.
yea'gal acquilirurn con(uerudine
vd connltutionc Prin"pis tùevel pra,(crlprione, regul.ruc à
ruor illtroduéla c 99. q. vn, n.:J.
polfeaionc & v{u exigendi ilp.ead.
I
lud.c·5 .qux!lJ.num.l. J'4'& f·
p.16
Vendi,i •.
Cccus li llalutO vcl conllicurione
fuit impolirum.qu:dl.cad. n. 6,7. Venditio f.aa {ub han. 6fc,fi,continet r.cirum padum .dd,tHonls
& S.
P'71
in diem à )tgc {ubinrdtedu m.
,Veé1igal qu.odo defcendir à coo[uerudine ycl prxlcriptione, rec.j. qu",n. 1, num'i'& 6. p.•p •
& {eq.
gul.rur ab v(u & porrc(slone: &
proccdit tunc regul. , M",Hm Ven di rio {ub han. f.,él. non pordl;,
deiure co mm uni refClndi pr<tR."firip,um, ,!"An/Hm p.ffiJTHm.
lexru maiorlS prtrij oblationi,.
Secus {fi legc' ve\ conftirutiolè:d de iure fpem" poccft pcr reIle Principis fuir inrroduélum.
11Irurionem ln integrum,c. 3.
C. p. q~~Il. J. numcro 1.
l.n'5 ·
p.4J
t',16
H hl. l
Venden
q:
�l~D
Vendendo quis propri o nomine
rcm .licl1 . m 110n transfert domi.
nium Ced vfuclpi el1d.lolam con·
ditionem.c'l9.q.l.n...
P'l'7
\' cndlt.ol1 e f.th pr')curMorio nommc. mandans rcn<tur de eui il:")<lC,& non procuroror;fecùs li
prop' ",'nl1l1e vendiddlè:r.C.J9'
q.l.p,r toto
p.P9
~ VeI1Ji,,()l1e {ub han. F..da fub pa·
él:o .ddiél:.on.s 10 ,il em valet argumcl1tu m ad vend i donem f.ébm fub h.Il. fifc.iI .c. 3.q. I.n.l.
p.4'
Vendltio nOl1 comrahitur , qu.ndo
venditot non transfen in emtolé
dom lnium quod h.bet. c. ,9S. q. 1.
n.I.
p.uS
Verb.f.
V"ba Ilacuri, 'luod d,biror pollir
res Ipl,s lie ddlr.él:a, recuperare,
an 1111 portent execurionem f,él:i
& pr;rfupponant relolutionem
add,thollls ipÎo iure iam faéh m.
c. •oo.q.1 n.l O. & 14, p.1 67'&:
l~f
V clb, legis d.bem .ccipi in putenHon lignifican;. c. 10.q.vn. n.ll.
p·93
EX
teulÎcUI". c. '5. q. 1. h. 81. &81.
p. IJ +
Verb. pon lls defcruirc dcbent n~turz conrraél:us ,quàm n.tura
verbis.c..\.q.1.n 8(
p·fJ r
Verba gene"li. & dubia pduilcg'It
de iure recipiunt il1terprcrallO.
ncm ne tertio faciâr prziudlC.um.
C.1j.q.1. n. j.
p.10'
Verba fi/per {nnd. , vcl , red",b'J
;/IiHI fHnJi ' , qu.ndo indueanr
pignoris oblig.tioncm vd hy~o.
thecam.c.14.q.l·n.6.
p.lll
Verba enunciatiua nobilit.tis, in
inlhume .. tis prol1ter aliud de·
monllratiuè prolata, non plO.
bant nobilitatem. c. 18. q. 1. n.l.
P.llg
at prol.ta (uper eo,(uper quo parres
non po{funr di(ponerc,noll .nducunr probationem.c. 13. q.J. n.l.
p.ead.
Vorb. narr>tiua nobilitat;" fi .diu·
tianr matcriam , fupcr qu. fall.
cil narrario, inducunr oobllirad.
prx fumptionem, aur femipl,n.m
probati onem:aliâs non.c.18.q.l.
n.l .&J.
p.140
Verba enunciatiua inter alios pl!),
lara non prziudicant.c.18. q. l.n.
f
p.14 0
V crbum emtio nis & vé'dirionis;, 1 .
ge prolatu non Ilria:': fcd g,nera·
l"cr pr omnl allenarlOne,l11qul
v.get ratio difpolirionis, .cdpi.
IUr.c. l o;.q.vn.n·9·
p.llt
V"I>U111 ClJmrarare, generaI. cn .d
omnc, alienatione,. c.lol. q. vn.
n.lO.
p.l ll
Y<rba impropriancur ,·t [ubllanlÎa
conrraclus rem.neat (al ua. C. l'.
ql n.9.
p.116
\' erba l1atuti non deb,nr IInprol'''''' : lieur verba ~ontraél:u,. c.
'\ '].1.n·49·
p.I4I.
& lia u, c.,(us non l.aber locum
in (hlUtlS. n.\.
p.1 j j
V erb~1ll G.dhcum ànoulW' H bml,
ligllilÎtarcm ;.>hYleulin. c. J5' q. 1.
n·7 0 &7 1.
p.lp
rnil/erJi'~I.
Verbum Call1Cum a ".UUM" b./ÎI,
lmprOptlatur '1nando mate ria pro Vniuerlimris debilo nOD pof.
{ubiclb non ell habili, ad infunr conueruri Jingllli. Co lH' 1.
cludendllffi conrraaum enlphy:
Il.1,
p.1I7
"Qi
~
1< E '1?..,P M.
Vniuerlir.tis .él:or non ell procura·
. ror linglliorum. c. 61. q. ~. n.IO,
N!
V.IUlfIM.
Volun"s vniendl feudo prout colligirur ex folo aau retentioni.
iure pr.,lanolll,.c.1 01. q.vn.n.1S.
p.p;
lJjIl[ruEIiIl, V[u[rHEI Hari",.
V[ul.
v Cus communis loquendi qUNum
attend. debeat.c.p.qu,tll. '.num.
7.
p.IO
& propriam n.ruram verborum vincir.ibid.n.8.
p.ead.
per V fum puris ln ,oiuerfalibus tt(inemus torum. c.)1. qua:n. ;. n.
7\
p.17
veu, przllarioni, non produ eit c(feél:um niu ad ilIud rantùm quod
f.él:um dl, vel.d id quod neeef(.riè infmur el ilIo. c. 5" qua:n.
V(ufruétuaria omnium bono!'um
non obligarur creditoribus (ecundùm communitcr reprobaJ-I'+
p.1G
ram Ilarrot. opmionem: Ced heres.c.r6.q uxll.l.numcro 1.1.&.).
VllliI, V/ilitAI.
p. 161
VfufruaJ om nium bonorum lega- Vril" .él:iones non mofeune in il(9) aéh unes albua.' tran (eun c in
Ium, qui bab.r dire/la,. C. 8. q. t.
Icgatan um: Ced poŒu;r non trann.12 .
P'H
(cun /.c.1 6 .'1. t. n.,9.
r..164 V nlira,i, priu.r., Principi, ratlone
V(ufrufru omnium bon a rum eganon deber ius alreriu, I.,dl aur
ro, legarari u, aél:ioncs .él:1Uas ereremio alicuiu. feudi contr.l.·
xercer v[ procuracor In rem
gum connllutiones concedi. c.
fuam .lbid.n.,9 .
p.e.d.
6,9.q.j.perror.
p·99
V"or.
~'{urJ:
qu.1: in mero luero colillunt, V xor probabil"'r fperar per fu(ccde inre Canonieo (unr omnino
prioné legitlln., proli, excludeproh 'b":l:'-crus G 10co inrerdrc
te ~dclComm.Œ relluurionem. c.
dcbealU!',., vd el "'quirare I.",r..l ·q·4·n . 18 .
p.j4
bu. .:'].q.U:rn.l. num . 1. ,. & J. Vxor v(ufrufrunrÎa omnium bono.
rum maritl, poren perere dorem
p.14\
\' (ura damni emcr~cnll' reco mpenpm'rs dedu" de bonIS, anrequ.m
bonn fibi cr.damur ex Clufiâ le[allua vrroque Il1r~ ClUIIr & Cagari.cauC.
16. qu.rn. 2. numero 8.
nonico peu porell.c. ï7.q. 1."+
p.166
p.146.
V{u'a dic"ur )u crum: ideo vbi non Vxor con nanre murianonio lieur
non pordbn cafu in or'" Viti aell lucrum, fed qu;rdam compengel< h) p' thec..,a contrA ex·
(1110 ,el mutila lelotio, nom dlCir"neo,
pulfcnore, b"oorum m.turvfura C. ,6. quitil. 1. oum, 7'
rirta.
n«
e cipere & l'Cp Uere
~lli
-
Hhh
>
cr di
�INDEX
creditores l~rntes ~Ontra madn,$.
P,ll!
[um:nili pnus egerir contra ma- /le de vetitat' hoiu$ conduhonil
rirum k couer. cognir. fuerir
vid.n·7·
p I)~
pronunciarum, virum vcr~ere.d V xor intercedens pro dore impedlt
inopiam,& locum elfe .(]ccuradHlraéb oncm rci pro dore obli_
tioni doris. cauer! rOl. quœfi, vn.
gara:.c. [Ol''l.vn.n;S.
p,eadl
..-'-----------------------------------.-.--------..
L E
c
T
o
-.-.-
R
I.
E quid Il (IIU""I.[/oY b.niuolt , nOIl.ru. hall' CM/uriAm /ranfcrip/4m
,ql/'
'1U4 po{ler;oTrm , hbro
N
q"O""R ,x''''p'"Yium vlYu"'qu, l/lfinilu jèateb41 """dû, Tu/'mullJlrJqu/ 'p,m,
Dar/lm prlorem,ex et/juone prima ,
IX
m.t1fU tXJlrit":
qu.imp.lmm., a, d.buimH' , Nec 'amen n;"'u ingeniofi III op'" alllrlHI /JJi
fIN 1 S
11"
ItU1IJUS,j".JfIIÎ['lltt dllx.mw , quete/am,qui. (Amen pAllCA tTun" in mtlJ'D rtlinqutrt,
9H~m q.flY4 pYO g,m,;",' _/'Dr/fI" jùbj/'Iuer" Candid, ;gÎt/ir ho< ;,ttttprttabmf,
& '1.nofieJ etiam 'peT4y"m trralH: qutJrum tece grauiaT. qu,dAm ftJffo, ofi;'clen.
,h" IIbi fiflunll<r,flylo II/D, anl'quam ad l<éllon,m op"iJ .ccedAl , ni d'fplim,
nnhtnd.:.eA1ia fing,,"mum ",n,,;m t./erarum .x ""'1/ i!'fo d'prth/Rdm ,lib,
[A"lümum ml. 'li. V.
'la
Erra~a
fic corrigancur.
Parti, prioris p.g 77 .Iin.1 lege:J..or"I,g.p.g.1... hn • .I.nl'" & $".;.,IJ''"'t'''I'fI.
PurÎl poftwons pag 1+ ho. J. O.111 1.fiIJIIII.C dt hu,&c pag J 1 110.t",p*'tUf~~ pag'7+hn.
& /0'0 dOfllm. hAhtlur pat; 8 J.in quœfi.lm.l..,.pltt l.6 poil: dilliollem Clmm"IIIJ",
legc-il! I..b tml;'''' D.JI p,.,1.B411l.m 1 fin t,ftJ 'iliA
omilfa bic ([alcllll rUDC ad lm..
17.vb! ddcnd3.p2g S.. lin .amep."",unallm p 8 s.lJn. 7 ,Sttth, B",r pag. 10,. . ho 11 . filr
{I~/lm,p.l J6.11ll . 17.JJ." m 'HS.'VIt.pag 1'1..110 6.tu", ,nim fint.p~g. u J liQ 10. In 1.mltIIIJ"',pag.,IB,lin, 16,,1It 20;.
l, ""'"
"'fI'.
�
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Monographie imprimée
Description
An account of the resource
Ouvrages imprimés édités au cours des 16e-20e siècles et conservés dans les bibliothèques de l'université et d'autres partenaires du projet (bibliothèques municipales, archives et chambre de commerce)
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Centuriæ caussarum, in summa rationum, vectigalium, et sacri ærarii provinciæ curia decisarum
Subject
The topic of the resource
Oeuvres des juristes provençaux avant 1789
Creator
An entity primarily responsible for making the resource
Clappiers, François de (1524-1588)
Source
A related resource from which the described resource is derived
Bibliothèque de droit Schuman (Aix-en-Provence), cote RES 34884/A-B
Publisher
An entity responsible for making the resource available
Jean de Gabiano (Lyon)
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1616
Rights
Information about rights held in and over the resource
domaine public
public domain
Relation
A related resource
Notice du catalogue : http://www.sudoc.fr/201644169
Vignette : https://odyssee.univ-amu.fr/files/vignette/RES_34884_Centuriae_caussarum_vignette.jpg
Format
The file format, physical medium, or dimensions of the resource
application/pdf
2 vol.
[16] f.-387 p., [2] f.-356 p.-[36) f.
In-4
Language
A language of the resource
lat
Type
The nature or genre of the resource
text
monographie imprimée
printed monograph
Coverage
The spatial or temporal topic of the resource, the spatial applicability of the resource, or the jurisdiction under which the resource is relevant
France. 16..
Provenance
A statement of any changes in ownership and custody of the resource since its creation that are significant for its authenticity, integrity, and interpretation. The statement may include a description of any changes successive custodians made to the resource.
Bibliothèque droit Schuman (Aix-en-Provence)
Abstract
A summary of the resource.
François de Clapiers (1524-1588), seigneur de Vauvenargues grâce à son mariage avec Marguerite de Séguiran en 1548. Juriste aixois, il exerça successivement les fonctions d'avocat, de lieutenant particulier au siège présidial d'Aix et de conseiller à la cour des Comptes, aydes et finances d'Aix (1555). Masson le dit carciste, c'est-à-dire partisan du comte de Carcès (1510-1582) sénéchal de Provence menant les catholiques lors des guerres de religion. Il est, avec François d'Estienne (également disponible en ligne), l'un des premiers arrêtistes de Provence. Son ouvrage, Centuriae caussarum, in summa rationum, vectigalium et sacri aerarii provinciae curia decisarum, est en effet loué pour ses vertus juridiques. Il est également l’auteur d’un Tractatus de imperio et juridictiones et d’un ouvrage consacré à la généalogie des comtes de Provence, le De Provinciae Phocensis comitibus brevis historia (tous deux disponibles en ligne).
La première édition des Centuriae caussarum date de 1588, l’année même de la mort de François de Clapiers. C’est l’édition plus commune, de 1616, qui a été numérisée.
L’expérience professionnelle de Clapiers est particulièrement intéressante dans l’élaboration de cet ouvrage. En effet, il devint conseiller à la Cour des Comptes, Aydes et finances en 1555. Or, au mois d’août de cette même année, était intervenu l’édit d’Anet. Le roi Henri II (1547-1559) y érigeait l’ancienne Cour des comptes en Cour des Comptes, Aides et Finances. Composée de dix-huit magistrats, cette juridiction procédait à l’enregistrement des fiefs, à l’érection d’une seigneurie en duché, marquisat ou comté, emportait enregistrement des lettres patentes du roi et conservait les documents fonciers. Elle exerçait également un jugement sur les comptes publics.
Identifier
An unambiguous reference to the resource within a given context
https://odyssee.univ-amu.fr/items/show/68
Cours des aides -- France -- Provence (France) -- 16e siècle -- Jurisprudence
Cours des comptes -- France -- Provence (France) -- 16e siècle -- Jurisprudence