-
https://odyssee.univ-amu.fr/files/original/1/69/RES_34884-D_Provinciae-Phocensis-comitibvs.pdf
dada4d095c782473e710edf85fb0f3e1
PDF Text
Text
! N D E X.
11l.,.,!d,a'DI1Îs tfH,trt« fprriti, fi'\: tmlnu- A1,f! I,mperi j[unl C"H~;'1"~ ,'), feCIIIJ>.
ralflurgr."uf. ,nrl. 1\ .11. l .p.S j
l m Decider,,{, tl'fir/Drcm mdil,.t,dltt nO-
fi" g"IIdll "pon"",,,r. & q"~ illlt)'-
Itn.C.>lci.17 ·11H.j.& 4. pag.6'.&
fi1 u",.
1',,.,,,,[,,on< pnU."'I 'ItHM<I h.,ht lIfa",c.l co"cili. cuil .. (ii 'mpm;. &
'lue fit ,1111 mod,(a co,,-cit IO~ e(mdHf.
fin, 11/"1"" um[tI'ClIOn<. Cone/ur 4.
llul'nltm ..(y.'t'f,t'(IYtm , ('( It~H (oloC
1'.1 r
tI.S.
p.l7.
M.I1+
(.)
Ffic;"m i"diriI txtra Itrri,oNHm
/ b"'./tI (AU;;:' vtl JI"/I", cuilufint
'f,lltfc".Cond.l.n·fp.l
;Hri[dicr;onuCoc.l , .n.l. 6- 1'1'.66
Officij nobillJ app.lla·io. ad a[lum &
At
turifd,n ioniJ ex ercl/itlm magiJ Tt·
Ag,rlrn/ibNJ mu"inpA/ibHI, q/l~
L
M
O
lex n'leM/II er conetflit. C oncl.
'5'''';'
p.r;
Mt1nor,a dcfHntli p~!tp lm/ex ob cr/mi
ftrtur.q uam ICd ,,,,,fdd liolltm,911'
ln
abrlMno & h"bllu confinn.c•• -
"'f1 .".\.
N
Janart qHd"d.lpU.Coc/.".n'7 p. 1 4
../J,ftri ,mper' l ,ommuml,JefinirIO,1nul-
IiI ",odu "p"hwd"ur. C."e/." ./I.l
P
Otn~ pee"marit! in
poru CDmmutlJtJO
,
en fi""
JllYI[d,a'01Hl
R
/1<1
PHOCENSIS
C 0 M J T 1 B V s,
F RA Ne 1 S CID E
CL A P E R lIS, DN. DE
f/4/lutnargufS in ludicumjùmmomm,'litlligalium Rtgri,
[ummu 411dttorio Confiliarij,
BREVIS HISTORIA.
CrUci4fltm .ror·
ji11Jpllcir non q
rA II~nt_Conp.18
d,,{lo.pt,.,o,.
p.7C
Meri Imptrij dtfmitlo 1I01U d,1'IlY, c,t...
(ÂII~ ,!lItt fimt dt mero ,mptrio fom- P'4'npri, 11011 mWAr n,t/lfr(t1J1 mtN
.mptnj''1"~mam pr«[CYlblfll r cufo,'
",.1/Imrt!mm,urCo"e/·4 n .1 .O' J.
(,"'ff.' , & ail fil pr.fi.np,ib,/r. ,bid.
1',1,.& {'q . .
rem.flll,.Cond 4.11. \.
p.ll..
s11eTIITn & min,.,", imperiu ,",altj difiR
/I/I·, .ah; ptr tump/a dec/.1YarelloEff,fU"O in intel.""", flCC" Plff fr.Iu'ffè V/p,anl/m '" d.l.""p"i"m.''''l'
mu", !,'Adum mrjl"mpmj. &
fl"n.run,. C",d.ll.".j .
p. 4"
.lt·fiftHM i"'perlHm nul/,lm p"Y1.cm (ttpll
'1 N t/ raIIM".C onclt'[17·"· 1. 61
Amer, fmptTIO: & d'lterj:' 7ni~/'& Re flH HI' D" l l ln rnt cgrrtrn '" ual/'A fi·
PArllf',,; fig"'fic~"o, Cod. 7 .>I.ll·j 0
A1,fTo imptr,o '''lfl ù,n(J, .. fJo nOll V I
gtmll ln [,,~ [PW t .fid "' farl en lolo.
DE PROVINCliE
.AD PHlllPP'f/M HV~A~DVM CHIVERNlrAl
GA/lit CAl/aU.ri.", A//Iplift.
r
Prm"pI (oncul" per C.n,d/a-
rm,n , 'NI
( 1111
P ,·ocAnrrllaTlOl ln
ProlUnCIlI. Cone/."."
1.
p.tad,
S
.b.J.n.l.
p.ll
VPp/",o Il.,'o/, ad (om","ntrn d'fiM,n. impm j nOll4 & vera d'Ji m';.
nuumtm lurtfditl ,onJr g'tntrurtC."du[ S.n·l ·
p.l4
prob,,,urConcl.1.n·l·
p.~
Mirl, ""pm; ,.on [H"t.qll~ fuli Prmnp'
SMIHla
&
ord",,,,,oneJ
gtmrAlti.
vtt
C0l1d
fo'" rtferH4111.
9 n. 1. 1"48
cOnfltrUliont _', 'lUlU fial Hnt Mag'M,n, impm] no" ,n co~nofeer, d, v.~ra'HI pro mrl,lII txpllCandator.",
,.,~tlJ finttnl1~. tJt/ arrtrl" ob fupp/ica,i.,.,m.Cond.lo.p,r,.,.
T'' ' ' iurt{tIICt,ont,t,"J <-~en"H .UyifdIC,j,1'Ii$ cenftn",r.cuiul film cauJft.,velrtJ
M ifl, jtnpr,,, j non Jimt, 'I", [t"<ti grApro qu.bul fi,ml jlII,,,,a.Concl.G. .•. l .
aUl 771 ~n,. ,mptrJ j e{fi 1JoIHII B arto1'.18.
!tu.Cond. , J.pertol.
1'.1'
,•
,
S
••
venv NI,
Sumptib. Ioannis de Gabiano.
L
------
Finis traéhtus de Imperio &. IuriCdiél:ione.
DE
e.m'. DCXVI.
�J
PHILIPPO HVRALI)O
CH IVERNIO, AMPLISSIMO
GALLl& CANCELLARIO
r~
FRANc/scrs flECLAPEl!. /IS,IN YEClIGALlVJ.f
PYIIlCJf/5 0pl,0!'dX,1I1 PrOlll»CM fummo 411dmrio
C'''jiIJamt1,
s.
,
~~
V M rupcl10ribus arrnis, id dl:, ab co
'1~~~
rcmpore, quo in hanc vcél:i&alilll11
{ùmmorum iudicum claflclll, a Principe Opr.Max.accirus ii.ull,commcnrarios in allquot cius Curix placita,
qux de filèi rcbus, ,, ' PrinClpls patrlmo01 O dfenr,difigcnnf1imè collcglffem: (Plllhppe HuraIde ClI1ccU.ll1C Amphf1:) caque hUIUS mel bbons
con di no fulller, vr frc:quennffima COInJtllm nolhomm 111 cum rr.lttarllln il1Cldlf1èr mcmof!.\ , corum {enCll1 , <].uanrull1 }'OlUl, ex RcgÎls 1ll0rrUI1lenm rcperlJ,&
.1Oblltflmu: al1uqu lram rellqUl.\S, Oml1lbll~ vclbgll
p\.dèLlui 1I1111t111: ex ql1lbm PrOlUI1Clam !Ibm, ncque
antc , nC'-lll pott Bcr.cng,ltIorum tCmpor,l, vnqua\11 .1.
RecTum 110/lrorUI11 la:dcrc, (,l111 di.I,aur .1Il1lCm;1 deFeo
.
l
'
clllè,aur
J-:[ClUl{fc coc:;nolcC5,[ t ltlC rCIlt.FIIIP .lIne .IU,
~
'.
~
.1
~
,huIL,
�l'
~
quamf,tr c{[er: [edllce cnr,quod. reor,labor hK.,
noHris homlnlbm lIuueundus,quos ego ln [uo orbe videb,tm percgrinos. Hoc vero gu.ll1cul11cumquc fit, ad
iudiclIIl11 tlUlm ~ & [acram ( vt Ioquuntur leges noiha:)
cognirioncm refcnur, quo nullus in Gallia iudex malOr,lll111us ll1.lgis, inrer agences 111 rcbus! inrcUlgens, &
hUlllS hiJ10rix noH:rx m,lg's lludio[us: ied 111 hocveluu
nudo car:dogo Andegauenlis tàmiha: decus, & memoriam fummt eolendam, tanquam in [peculo , qui 'bene
vldcnnr, te indice animaduerrenr. ~em & ante annos
aliquoc, Hcnriei Regis ChnlhaniIf. Andium cune Ducis,& Gall.Proregis Maxllnt Cal1ecJlarium nOUl.~an
qt!:.UTI li ql1id \' is egregium ,n011 eH: quod longiùs euageris,domi habes omnium virtutllm & honorii excmpla. Icaque faéhul1 Id à me dt libenris , & ubi opus dlCJ.CU111 , Vt ce au fpi ee ( & lm aU4)icüs f.1llar nunquam)
[uorum Comirum Prouineia Phoccnlis memoriam (acro(anébm rcpetat , diligcnriu[que ql1àm haél:enus
fouear & con[erucr. Tc vero dU111 in hac re vindiccm
aduoeo, aliquam mea: erg.! te obferuallt!a: lignificationem offero. Bene vale.Anno 158+ Idibus MalJ-
J.lCIUS
--------------------------A VTHORI
ET
LECTORI
limicros tl1J/mo$, mu/Boe robora urr~,
phom,jis CUTlJltum ji1lg/l!1l üBor h.Jbrs.
Non nist/go 11/0 poJ1h.u pucgtimu ln or6<.
RdlJq/ll4! 1",/1/ nolrlmù 'pfi videJ.
At F R. AN C 1 S C J. tJbi prwlim III ,mrldqlll folu ·
T('l"e ,j!JlU 111ji tu d/are nom pOI~(I.
Franc. Forrius Andinus.
le.
DE BOSSONO PRIM
COMITE PR.OVINCljE.
~
monarum monumentis poll:criratls trad,
tum cil: mcmorix , vrbem ArelarenCcm omnéfque Prouinclz ciuitates rcgni Burgundi
linibus & ditioni accefsifiè, quoufque Carolus Caluus Galliarum Rel, pol\: Girardumè
comiratibus Vicnoz & Prouincia: expul(um , à loannc Pontiliee Max. Augullus co1"onatlTs dL Tctln" ngardam Ludouici Augul\:i liliam, quam pater Baliliu G•.! ~ o Au gullo dcfponderat, Boifono .Iudlrha: vxo·
ris fux Aug. frarri., qUi oml1la rune apud ilium poterat, matrimonio colloeauir,datis in dotem Prouincia & Arclatcnfi rcgno,
:lOno Calmis oél:ingcmcfimo feptuagefimo Tcptimo:primus Arclarenlium Rex BoifilnuSappellatur. Prouillciam tcnuir ab codc:m rcgno Burguodix difiunt1:am & fcparacam. Bolfono in codem illo regno {uccellit Ludouicus cius lilius, qucm ex Hcrm ~
garda conillgc fufccperar :& ab Epifcopis,proccrib\!s & Prouinix cillitaribus III Reg': anllo falutis 889 .recipicur, & aooo 891.
AlIgllf1l1S {alur.rut, &à Pontifiee fummo BCllcdit1:o huius 00ffimis quarro inaugmatllr Eo vero moreuo, Carolus Conlhminus eius li Itll s, Vicnncnli (olo Comiracu potitus cll'.!Icmpe,quèd
Hugo LOI han) Lothanngix Regis lilius, poft LlIdouici deccC[um, Prouin ciam & Arclarcnrc regnum , quicqUid ideUct, tanq\.lam iure paterno fibi debimm OCCLI pallerar, Arelatenfiûmque,
vti & Italix Rex faluratus cil: anllo Chriftiano 916. Sed vero
G:lllis,Gennanis,& lralis de Imperio,& rcgni gloria, Augullitlue
nomine dimlcanClbus , in Itali.1m fpcImpenj pcruafir , longè lacéque nominis Cui farnam inicél:urus:quod Prouiocixrcgibus, &
a 3
ltaham
,
�t
6
D.Fr de Cbperlls Hdloria
lrahJIJ1 & Augutb nomen dcberi palJm profitercrur : & vr TI o.
dulphllm Burgundlx,qllem Galh.uum Regem a Carolot fimphêl
ddigllarum fClebac, cuiquc Imp,lrem fe bello, & 0p,bus, Mane,
Ycl fortullJ cognofcebar:ql1l dcniquc Iraltam roro lam tri (nl11O
pollèderat, ab aducrfaria faéhonc aucncrct: paéloquc cum co
fœd~rc , Arc latcn(e rcgnum &. quicquid ipfc yrbium fim unlluc
In Galha obtinebar, Rodulpho tradidir: daco'infuper IUreiuran·
Jo,dclnceps in Ic.lwn non tr,ucél:urum elEercirum :demum Rodulphus Burgund,z Rex, à C!tolo Simplici (q ui Pcronlla', 11 Viro manduo prxtidio cutlodia circumfu[us arébùs derintbatur)
anno faluris nongenrefimo vicctimoquarco,ill proccrum cocilto
Galliarum Rex, folcmni de more appellarus, inungirur, & Rel{
Francix facracllf, an no 917, Hic vix regno poritus per tricnlll li,
m oneur an110 9L9.ldem Rodulphus,pon ftrdus laum cum Hugone &. ante adepcanuegni Francici po{felTioncmBollonum huius nominis [ecllndulll filium fUlIm in Regcm Arclatenfcm &
PrOU1l1Cla: dlxJt:quJ Beream neprem Hugonls RegiS Iralta: duxlt
vxorem. Sed quoUlJ.m Hugo Rex ArclatenGum appcll.lbatur,
Bo{fonus vero eius gener, ne locera molenus ellet ,alùs hcredlcatem elUS expcél:nns iure YXOt is Berrhx , Regio no mine ablhnUlr, eontentus fe Comltcm Prouincix appellan: & iam inde
PrOUll1Cla llomé ComHarus aifllmplit,rortc[J(luC co (unt vIi IlO·
mll1t':quimuis rcipf."\ ReglO nommc cohoncrtarerur illa ProulIl'
cIJ.Hll1ccclebrat I11f1oria BolTonum Prouincix primurr1 Conll.
tem,& ab co.cxrcras 110men fumplitre:nam qui ance eum voca·
ti (Ull{ Comiccs,eratlt 11ihll aliud,quà m Proreges vtrore lRegi.
bus Arel~tel1fium delcg~ci , qui Regio iUI C, &: 110n rrOpU.l \ tc
baucul potdl:arc , (i d ~ Reg,bus dclcgata: hodic gubern.ltores
PrOllll1CIX, nolha: :natlS voc.:lbulo belle dIX fiS. llo{fonus ergo
Proull1clam 11Igreflils, anno fatum llongentcfimo qllJ dragdimo
tertlo·fummo omnium applau(ll & pubhca congr.ltuhnonc fe·
ccptUS ct1:vi,'lt v[quc: ad HugOlll~ Capcri Gallorum RegiS tem·
pora.Hu,,: ex Bertha cOllll1ge Il:ltUS en Gutllc1mus fihus ,In C~
ProUlllcl:! (uccelTor legmmus: quem ncnnll1l1 putallt COlltJdum:Ced Paul. ftmiJ.m hJil-on;j G.lllorum. & cxccn CIUS d~l1is
auchores CUll1 cutllcJmum frcqucut'ùS arp liant.
De Comicibus Prollinda.
7
--DE
G VI L L EL MO, SE CYl(}) 0
fyoumû" Comite.
OlTono dcfunéto fuccdIit in Comimu GltIlIelmll~
filiu 1, qUI dllx lt in \'xorcm Blaocam [ororcm Godof·
frcdl Comlcil Andegaucnlium, quem parcio verbo
Grifegonnclle, d Ixeru11t : ex qua filium Guillclmum
fl1(ccpic , qni ci in Comiratn fuceeaic, U filiam Conrtanriam,
qu x ll11pfit Gallorum Rcgi Roberto, Hugonis CapCCI 61io: quo
ccmpore Arelate , qua: Regum Cedes hall:cllus fucrat , Ctlnc
C onl1tum erat , vt (cribit ..f.milltls in Robeni Regis Tcbus
gert1S.
DEA L TER 0 G V/ L L E L 0!f 0,
CDmlle PY6l1incu 1/ 1.
~~X"~ Egnabar co cempore ) quo HeJlricus carius Con.~
di Aug. filius, fc ArelntcnÎlum Regem declarauit,
ex donartone regl1l Burgllndici , Gbl ~ Rodulpho fa·
Gb.:buic (licceClit in ro ComicaCll Odo cius fihu s,
3nno fa lutis millcûmo cngcfimonono.
-------------DE
ODONE, COM/TE
Pr~uiTlri.t 1r.
F;,I",;,;,
Aui , vc é!iétum eft , fucccClit Odo , allno [0 3 9. ~i
dcfunolul cil ~nno milldimo nonagcfimo) rchll:o ct!·
berr.o fiho.
Dl.
Db
l 1
�D. Fr. d~ C1.trcru mCtoria
li'
D E
.-------------------------
G 1 L BER T 0
CO· M J TE
PrGllil7cl4 1~
~ Doni mortuo,fucL'::dtt Gilbertus qui Tiburgiam /ilium
~
•
ComimRurenlis & Giualdenlis mammonio Gbi lunXIt.
Ex qua dllas [u(cepit Iilias,Phaïeldem,quam Idclphon(o
Tholo(ano Comiei dedit in matrimonillm & IlUpcÎ:\s, & Dul.
clliam quum Raymondlls Rerengal'Îlls, Comes Burlinonia:, vxorem habuit,l qua (almis anllO mdldimo centdimo duodecimo,
Corn iris ProulI1cix nomcn& d.tgnlearem acccpit. Ha:: vero vnà
cum viris :lnno Calucis mlllelÎ.mo ceme/imo v'gclimoqull1eo,
comiratum Proull1cix famtIlx hcrclCcundx arbicrio , tunC'lollgiùs lariuCque,quàm llullc,diffuCum diui(ctum. Hunc cnim 1{ara,Rhodanus,mare Med,ecr'raneum, & Alpes n:leurali ceu com.
munimcllto,à vieinis popuIts difl:erminabant. ~a.cx diutlione
Phaïtidi,& Comin Tholo(ano coniugibus obuenerunc corn ica[Us ht,& quicqutd Drucllria, Rhodano , ICara, & Alpium iugl$.
Imercllllum dt, vnà cum Bclheadro, [010 Argenteo, Vallebergc:nG, & medIa parce ciuiratis Auenionenûs , CaJuimomiulD,
Tauri & Pontis Sorgix. Altera vero pars Auenioni5 CaluimontJs,Tauri & Pomis Sorgiz,cum airera parce Prouincia:, qua: mari Medirerraneo , Alptbus, Drucmia, & Rhodano Auminibus
claudicur,qllx Marchia eri:lln appcllatùr , Dulchia: & Raymondo Comiti Barcinonien/i C'Onillgtbus contJgit HicGllbercus vlnmus Comes Prouincia:, ex llIufl:rilIima Burgundia: egum fa·
milia,r.:gn.lUlt.
DE RATMONDO
DE GILBERTO , COMITE
ProutnC/.t
~
n.
Vlchix R1ymondi vxoris nomine Prouincia regcba(cd honorem, dtgllltatem,& nomcn Comitis Pro.
uincia: an no millcGmo centcGmo duodccimo manto
1liiE!~ [pome cclIic.Ex ea rrcs [u[cepir Liberos ma[cl1!os, Raymondum primogeJutum, cui llUpÛt Petromlla Regis Arrago~~.'9.Utur,
nUIl)
f/ Il.
°
N N millcfil110 eenrcfimo crigefimoprimo, \Il Cu~ .
mÎraru {'uccdTit Gtlbcrrus, qui "xorem Gilbergam fi·
_.
bi paaus dl, ex qua filiam vnicam Stc"rhanidcm (u{·
cepie , quam rnarrimonio çoniunxir Raymondo
Baucio:cx qu.1 {u[ccpir Hugonem , Guillelmum, Bmrandum,
& Gilberrum filtos. Deful1t1:o Gilberco Comite anno millcfimo
cencdimo quadragerimo, mox bcllulll arrox in Prouincla on·
wr , Bercngano tertio geniro ex difpolirionc parcnrum Comirarum vll1dic3llCc,concra vero Srcphanidc & Raymondo (oniu·
gIbus, CUIll fuis filiis armls (cfe dcfendcmibus. ~ibus Arela·
[cnfes , & maior pars ciulratum Prouillcix & hOll1lllum f.1l1cball[: nec priùs bclluOl Illnd con{cnuir , qUlOl lufru mlfcrabllt,
IIlccndio,cl.!dc,& calàmitate deccllnall,Proumcllm mfc,,{ftc.
DE BERESGA/IIO RATMONDO, TERTIO
gmilo nll/CI.t, Comlu Prollma.t V Ill.
[Il
BERENGARI~
Comite Pmli11C14
De Comitihm Pr0ulIlcix.
9
num fili.l, q\l3: panl fuccdTit in rrgno, &: rui Ravmrndo para
tcfl:amcmo Barrinonia: Comlwum donalnr.Gllbcnum ,,"cunde,
gC;lirum, CUI parentes Comlrarum Prouinel:!: rdiquerullt his
cOlldlriombus, vt ri dcccdcrcr tille Iibcris ma(cuhl,Com1tJ[l1\ ad
Berct1 g~num liltum tertio gCI1Îcum , &: {uos m.,(culo\ peruenirer : ma{cuhsquc dc6cl~l1t1bus Raymondûm primogcnicum
fubfl:iruic.
Rmc Gtlbcreo dcfunao fine ma(cults,hic in Comita~.
'U anllO t 14o,{ucecllit,connno is bcllts ciUllib. pre/llls,
"
nullo l'llqulm rempore qUlctè rcgnallH: qlloni fi Arclace '1rbs poecl1t1flima,.'l: tulle capur Prouincix , & vr·
biu "1 oppidanorumqlle malor pars,StCpballldl defunl.1:iComltls
IillX,commeatu,& arnllS faucbant. Durnquc pugnat f<lrricer,ocEldlwr,anno , 14 f .Dctllde Barcrrioni:r Cornes Raymondlls Bercng:l.rÎlH dcfunal BClengolflj frater, audita franis nec ,V t ilbm
•
b
vlci
�:ra
D.Fr.de Claperiis HHl:oria
vlci(cererur , & Raymondo Bcrengario ex fratrc Bc:reng~rio
morcuo, ncpoti, Prouincia: Comitarum conlirmarer, réCque pcnè deCperaras ,rcformaret, magno cum exerciru è Barcll1oni<l in
l}rouinciam venit,&anno 1146. à Baronibus ca:tedCque Prollil1oz prtlceribus Comes Calutarus , hominia I!x. fidei chcnrelans
f.lcrameoca Cuo nomine recepit : fœdus inter Steph:lIlidem , ci us
Iilios,Raymondo naucio m.lriro iam defuné\:o,& Raymôdum ex
frJt re neporem (olhcitè percu(Jir ah no 1150.Cal.,Scptemb. Et e-lus fœdcris ca fllie prxciplla condido , vr Srephana cum liliis delI1ecps ab omni cumuku ce(farct, féqne III tt'anqllillo moddèè
comll1erct.Hi rerentis céruLn oppidis,Raymondo parruoComiti
sai ~IOOlliz cc(ferunt, nihil pofl:hac iuris fibi arrogaturi in ipCo
:. Comjraru,quin & Bercngar:io vr patruo, & Ccniori familix arque
. • ex fratre I1cpotiJacramentum lidci & cliérclarc obCequium ranquam Prouinci.:J: Couliribus przfl:itcmnr & Stephana & lili,.
DE RATMONDO
BERE1'f..-GARIO
PATRYO,
1l./~rm"1(1O'lut Brrtng4rÎp,lx /rd/rt mpPIt,Co-
mltlb/# P'~/J;"(Ù / X.
..
,.
Aymondus Beren~arÏlTS iu nior, 61ius llercnganl Comitis ,patri in .eo Comitaru Cucce{lir an no 114y·:rtltC
,
paél:am pacem & fœdus percu(fum , cum Srcpnana matre & 6his. Hic roto pcnè Imperio rcbelles &
diél:o non pareoces ruos habuir: Ccd vr diaum efl:, magnanimitare, virtute ,prudenria Barcinonienfis parrui,artis militaris Imper.u:orixque peririllimi, pace f:Kla, pacaraque Prouincl2, animos CÎuium aliellos reduxir ,& Imperio obediences recep 'r , &
,cum parmo Raymondo in Comiratu vrComcs,ïlle vetO vc Marchio in eadem Prouincia rcgnauir : eadcm ambo & dlgnitare &
aurhoritarc. Raymondus iunior Ca:ciliam Rlch:ud.lm, Fndcrici
Impcracons, buius nominis primi ,neprem ex fratre, dllCIC il\
vxorem : Ccd patruo pra:dt:fun~us [olus is Comes & Marchio
Pcouincia: regnauic: atq ue ex rctron Illa vxore Rcgina T llra[eonenGum, quatuor lilioç CllCcc ~i~ IdclfonCum primogcnitum, qui
fUir Rex T arafconéfium, C~l~S &rcilloni::c: & Prouiuci::c:,Raymondum
•
8J
de Comltibus Prouineia:.
1(
mondum Bcrcngarium fecundogenitum, Petrum , & Sanchium.
DEI DEL P H (J N S 0 , CO M fT E PRO JIJ N..-C 1 AE
X. Rrge nr4fcol1t11fum cf Comite
Barci1l011;'t.
Efunao Raymondo parce anno Calmis
1164. fuccc(Jjr Idclphonfus in diais regno
& comicatibus , qUI eùm in Barcinoniam
rcdicum ddl:inarec,ttaymondo Bcrengano
fratri Prooinciam eommend2ult,eumque
Prouioci3!. Corn item declarauit , reecpta
priùs obligatione & eaurione folcmni ad:lao iurciurando,eandcm rcfiitlltlltllrn <]uotics à frme aut ab co
dclc:gacis.poflularctur. Eaproprcr nec ab co rem pore Idc1phoR-'. J".1
ClIS nomcn Comim ProulOcia: alfumplit,Marchionis ProUlncia: t .." ~U;
nomme c()llccnrul.Nam & aliunac & rcgio Tarafconcnollm no~"'!J'/~
mllle , & B~rCIl1OI\la: COlnltaru IlIu(trabatllt. ln Cathalonianl"'-"':t
profcaus Idc:lphonfus ) aaymondus ranquarn Cornes com- ~
mcndacarills Idc:lphonli llomine, ol11nino Prollinei:un rcgcbar. dM. L~"
Nec vero defucrum qui a(ferercm Raymondum huuefuillè, I:J.!J!.: 9ui in exp~gn3tlOIlC Nici:!: eiultam rcheliJs ,tclo pcrcUlfll~:zrf
lIltcrm. CUIUS ncee 3udita ldclphonflls in Prouinciam cumexcr~iru rClIcr[us, Nicicn{es ad ded,tloncm eoegir (olutis primo UiU-'
oEto mlilibus & <]uingcmis folidis, il10s in hommes (uos /idem[llam rccepie. ~o flao, in Aragoniam rCllerci~lr anno
Calmis el 8 1. Et in dcfunai frmis \OCUIl1 Sanehium frmelll
hl bn:irule , & Vmoné cius /i\iu ~rocom lrCI ProullIei:!: con{èitu It
precano, ln quorum dexeris Nicirnfcs hominium,& /idel (acra-lllérum voucriic Sanchius in C~tbalollia defun6èus eflallllo Cequcmi. Er Vniocius lilius ProulOcil Procomitis nominc,adl1liIlllh:luit. Moricur aurcm anno 1188. Hic v rà IdclphonCl15
Rex Taraconcnliii,Marchlo & Comcs prouincix,& Barcinonl:r,
Sanxiam liliam Regis Caflclla: in vxorem duxit, ex <]";1 Iibcl'os
b t
r '{
"1
que
,
�1> Fr.dl. Cl.tpcni~ l {i(1oria
julè':l'lc.lIlarlulo~ rrc~.& fœl1\cll. CO[1dcm, Pccrum pflmogcni
cum, qu': paccr RcgcmTJr.lCollculiuiTl,& Barcinonlx Conl1ccm
in .lU gurauit, iJclphonru11l lècundo gcnitum Comitcm,& M~r
cllloncm Proull1cia: declaraulc, Fcrrandum rcrtlO gçniru01 Mo·
n,d1crio Populcri dcfhnauic in monachllm. Con!l:anriam Regi
Hung.lri.l:, 1l1acrim0nio copulauir, quo morruo lècundà 1111pUC,
Fr; 1c-rico huiuç nominlS lècundo Impcracori: Hcliolloram au·
C,, " , ,-,- S.1I1chi.lm lUllXlr Ra ymondo p.UrI, & Raymondo fillO
C" lI r1bllS Tholo{anis: Sanchlam q llldcm Raymondo filio,Hc'1011 r.lm auu:m Raymondo p.lerl. Defunél:us cft 1dcJl'honCus
J'.H .ll1no Chnfl:iano 1 193,
u.
/JE ID E LPHON S O IT. HrlPS NOMJ1{.IS,
Cornue P I Olt/llLÙ 6~ hrca/qlltTi} X J.
V ccellir
1ll
Conmaru & Marchionaru Prouincia:
,~~ Gal {cndam GUlllelml Co' 'l~~~=t~~~~~~~~.x~~·
"
miris Forcalq.ucri~.tiham !ibl Ilqligit ... .i.!l..!=~I1 US he• .
redirarC' (uccefIir:cx qU.l Raymondum BercngJfIllm
'"
" lé 'l'IC,& G.1fCenr.1I11, qux V H:nnenli nu plic Dclph 1I10.H IC pn:""'" • m u' omnium ComHaruiTl Prollll1cix, & Forcal'1uCfl) • ob Gar• ,; '~' '1 ( 11 ,1.' mamiTlOllllim IUllxit. Huius, qu~,! rarum cft, & PecriRe• glç T.lraconcnCium fratm, exram 111 Rc gilS PrOUIl1CIX Archiuis
~d llo rc!l:amcma,eadem forma,charra vna, norario codcl11,& ce. (lib ,\ Iifdcm conkripta aono 1104, menrc Odobr. 111 qUlbus
'11111i 'cr fr.lcmm /ilium inll!wir h<::rcdcm coque moucnre Cine
IJbcm maCculis,tb.crem,cxcluCis fillabus fllb!l:lwir:&Raymondo
li "' i'npuberi Pecrum fr:mem cutorcm dcli gnauir. Moritur
I(UI',' nlù~ anno 11. 0 7. Guillclmo roccro COllurC Forcalqllcri) & ':;.11 {cnd.l coniugc (u pcrllitlbus .
De Comitlblls PXl.llUllU3.
f)
DE RAY.MONDO BE RENCARIO , HT'lYS
m,mlfil Ir. C~m/tt PlON/ml,f 6- Eored/ql/lrl) XfI. ,
. ,. ..J
~
Arri pupillus fueccllit anllO 1107. ~l In pattUl Tata_..
COII~l1 (jum RegiScurcJa,& admlOillrauone fUie. B ca~
rnccl1l1 homx Sa bau dix Comitis rororé, in vxolem
duxlr :1nll0 1119, Ex qua RaymonduOl parnodll9:um
nomlllc CUICCPlt, qui panc aJhuc viuo pra:deccllir. Anno 1141.
l.lcoblls T.lrJconcnlium Rcx .Tholof.1tiulU Comcs,& noller hiC
B rl'Il g:lJius .lb Epifcopis J Pontifiee Max. dclcgari$ addlél:o iu{Ciur.llldo fohcit.m {1Il1C,Pollunciam {edem .arque adco vnJUerCam c:ccldiam Ce aduer{us FridcrÎCum Imperarorcm ymdicacuros. Ex Beatrice quaruor fUlccplr fi has mira: pulchntudinis , qua:
omnes 111 Re..;inas dcucnêre. Margaritam primogcnlram,q\Y.Im
Diuo LudoUiCO GaJliJrull1 Regi, Hclionoram fccundo gemcam
Hérico rercio Anglorllm Rrgi:Sanxiam tertio gCl1Itam Rlchardo Cordubx Ducl,qui Augurtus portd (alucatus cft, ill vxorcm
dcd ir:& Rc.uncclTI, quam hcrcdcm tcllamenro inftltuitHa:c pane J fu n ~10 Iluplit Carolo Andegaucnli eiuldcm D. Ludoulcl
fracri qui vrrJulq ue Slcdœ bCllcliCiarius & Rex corouarus fuir,
Fuir hiC Bcrcngarius Comes vlumus,ex illul1nllima Rcgull1 Tlr.lconcnlilllU falnlha. Moneur anno millefimo ducenrcfimo
q u~dr:lge{jmoqua rto, xratis (ux aUllO qulOto & quadr~gelimo,
poft vigimi & nouem annomm regnum.
DE BEATRrCE, PRovrNCIAE ET
hrcalqumj Comiu X lIT.
A:c put lia, & immarura ad huc l'irgo patri in Cummam
luc. cllic an no 1 1.44.Caucrar cmm pJtcr,dum (uprcma ordinabar, Vt nha cx conlilio Romti Villanouci,
& Alberti T .lraconcnlis omni.l gercrer,donecilla matrimonilli11
contraxillèr. Anno (equenri Carolo Andcgauo l1urut, guamobrcm vno an no (, la rcgnalilt, cuius rcmporis priullcgia, public.l docUment,l, logia, diploll1Ata pnncipalia,ûc cxordlUnrur:
b 3
Nos
rt flllTI
Dr
�r 4D.F r. Dc Clapc[ii~ Hill:oriaNos Beatrix Iuucnis DCl graua ComirilTa & Marchionilfa Proumcia:.& ComitilTa Forcalqueri) : filia & heres Doni Raymondi Bercngari) Comins quoodam & MarGhionis Prouinci~, alli{\:enribus & cOl1fenticnribus nabis Romeo de V ilIanoua, &: AIberro de T araCOl1O adminifhatoribus &: gardiatoribus da ris nobis à Berengario parIe, &c.
-----------------------------------------DE CABOLO ET BEATRICE CO 1'{Jra IBrs
CQmltibH4 PrMincz.e & FPr'''lquerij XIY.
Il
Oc commixrum viro /le fœmina lmperium , incipit:
:In no 1l.45.quo genialimauimoniJ fœdcre Carolo(ve
dll~l:um ell:)iunglcur.T une cdiéh, tcCcripta, conllituriones.priullegia,& alia eius generis principalia diplomata, qua: ab eis promifcuè decernebantur &: proponebamur>
ante Regni licuh .dc:ptioncm,!ic incipiunt:Carolu s Regis Francia: Dux Andcg;;.uix , Cornes & Marchio Prouincia: & Come~
ForcalqlleIlj, & illu(his domina Beatrix DucilTa Andegauia:1\brchlonllà Prouincia: & Cornes ForcalqueIlj,Anno a 51 .Kal.
Mai). Arelare ciultas,qua: iura lmpcrij iIIatcnus recinuerar,CaroJo falces [ubmi!ir. Arque eidcl11 Guido De1phinus Vicnncnlis,
anno Il. 57.hom1l1ij iura ,& /idcl facramemllm, omnium ciLlir2rlll11 & oppidorLlI11 qu:!: in (010 Vapacenli po!Iidcb:lr, tal1quam'
CornitiForcalqucII) pra:ll:irir.Hoc codt:m anl10 4.Non.lulij,Carolus pacem,cum Ma!Ii iJcnfi bu> pepigit , qua lu, qllxcu nque eJ(~
td vallum mœnia a:dlficaucrant,fe demoli ru ros,fo«:'1(<] lie complcruros,iurarunt .("que [uo(que in ditionem &Coml[/S ProLlinCla: Impcrillm dechderuut,conucmiombus ab vrraquc: pane iur:ms C:!:rerùm CUl1Is,Alba,Calratium, & plures Pcdemomium
cmicares,qux lura ImpCTI) con(eruaucrant ad dia cempora,in fœdus.prmeébonem.fidem, poccll:arcm , & iun(dlél:ioncm iUius (c
rccepcrunt, hominumquc & 6dcl racram~muln recipiemc, DOmine procllrarorio,CabalTolo-clus Cancellario, pra:{l:!ccrullt,anno I l 59 & 60. LI in Alex.tndria Lôbardia: anno Il78. Er Parma.& Picennni lèquétl anno Jimllircr fcccrunt . lam vero antea,
hoc ell: allno 12:65 .Kal.Mamj,Clcmens quarru~ Pom. Max.Carolum & B\:arriu:m vtriufquc SiClha:, reccpto priùs in [ua vcrha
IllJe!.
De Comitibus l'rouinei~
1f
il1reiClrando, Regcm & Rcglllam coronauitlHoc Imperanre,Siculus ve(per parricidlo immani,Clade fundh in parœmiam nobilitawS' ell:.Dominica: cnim re(U1Tcéhonis die (ma. id en fanél:i!Iimo toeius anl11 rempore, rota ilt.linCula czde Francorum
inermium fœdara,cclebratur anno 118 t. VnigcnitllS Caroli Carolus,hoc mcirer tcmpus·capi'ur,& captiuus in Sicilia, à1 ara[conenÎl Regc decinerur.rarer Carolus.:trace,lullu, ta:dio rerum
aduerfarum,dum Cllabrornm , Ap~lorum, Lucanorum,pi~cnti1l0tllm vcbcs . ad confirmandos animos circuit, morbç corrc~
pfliS dccc!Iir,anno It8+.~raris (ux anno)6.Cui (uccellir in Corn iraribul Carolus,filius aohuc capriuus, fed iniea pacccum T araCconenli Jiberawr,
--------~--------~--
DE CAROLO II. COMITE
ProumcÎ<t &- Forc4lqllerij xr.
Arolus'(ecnndus anno118 ..-..rcgnIJm aufpicacur:quo
rcgnamc Clemens quim~ .pom.Ma')(. fedcm ponrili.
clam ab vrbe,Cede anriqua.Aucnionem Gallia: rranll:t1lir, vbi pee anGOS Cepcuaginra confl:iric. {cern &
Templariorum ordo & nomen, cOl1cHij Viclll1enus dccretodaI1J.Cllr. Mariam Srephani Regis panollnia: "liam duxit vxorcm,ex
qua !ibero~ crcdecim ruCccpit, mafculos ollo, & fi:emcllas quin.(jue, vrpoce Carolul1l Marcellum, qui ex tnaterna !tirpe pannonia: Rex,parri prxdece(sir:Ludouicum,qui D.Fr.anciCci ordinem
profcllùs,poll:ea Tholo[anus EpiCcopus inungitur: Robereii qui
parri in rcgno & comicacibus l'rouillci~ & Forcalquerij CucceCsir:
i'hilippum qucm r arcnnni libi principemdelignarunc.& quem
Epifc0l'i,& ca:rcri Sardinia: infule; prc;b.ti,inRegé illius iD{ulç,viucnte =dhLlc Carolo primo, annl:> duccrefimo rcpruagelimo (upra millefitnull1,elcgeram ~ loanné T riftanum pclloponcfi prin<;lpcm:R.1)'mondum Bercngarium pcdemonris comicem:Ludouicum Cccllndllin Duraca: ln Maccdonla Duccm : perrurn .dcnique GrJ.lIinnx ComiréTlIm vero Clcméciam ,qux Carolo pritnOgCll 1ro phillppi pulchri Fr~ncorum II.cgis: Blancham qua: Jacobo Taraconen(j .Hclionora qua: Fridcrico 1\.egi Siculo: Maria
qU:l: MaioricarliJn 1\.egi : Et Beatriccrn qua: primo Aloni Marchioni Ell:enli FemrixJcciido Bertrado Batz:a:,& tertio Roberco
Viennenu
ri
,
�D.Fr.d~ CIJperiis Hifl:oria
16
Vlcnnenli DelphInO nuplic.Carolus an no [306. die 13' Fcbruotri) Comle.Jcus Pcdernoncis,Plouinciz ~Forcalquc:sij xquè(quod
Jlunr 1urifcon()pllllcipahrer vlliuic,xqu6que fœdcrc cOlliullxir,
ve vniCl libl rnucul.1Uxtliapra:fhrenr. Anno 1308. xj. Calen.Apnl.lao.pnùs fU.'dere,BCrerJndus Blueius Auriacx prlllClpS fcip(ùm,clUir.ltémque fuam, &: princip.Hum fuum, fpolleè COl11ici
PrOllIl1CIa: fubmt/ie,bI: CJrolo ve Comtri fidel facramc:nrllm,homtllio(quod aiunr)ligio pro ipfJ. ciUle.He ~ pnncipaeu pr:rfbeir.
CJ.roJu.~ morieur Neapoll allno Il 09. xearis [exageiimo, cllius
corpus in Prouin lam debcum (cpelïellr Aquis. (cxriis in mon:!ficrio MoniallUrn N .lf.lrcehi fJni ,quod fundaueme,& Joeaucrae.
Iniignis piceaee prill cps, Re" glOnis arnancillirnus , monaficriorum & ecmplorum fund.lCiol11bus & ·xdtfi us addiilifGrnus.
- - - - - -DE ROB E RTO,COMITE PROVI7{,CfAE
ér hrc.11qlw·l) X rI.
Nno 13°9 rcgnum ingrcdirur Rob reu s.Set! eccc,mir~
• . comcnClo: Carolu$cnim Numbc,rus Carolt Marecllt,
Carolt fCClllldi primogcntCt,iiJius , Cc lute pnmogcntti
111 (uccdTione rcgni potiorem Cpcrabar, Robl'noqllc
parmo anrcponendum. od coner?! Roberru s, M.uecJlum parri
ptzdl:cc{[jlfc, & co e~mpore quo dl:fen:bacur p:ltrlS Cuccc/Iio,
priorcm [e grJdu, & potiorern contendebJt ,Longa coneenrio &
'obfcuta, quam Clemens quimus POOt. Max in CUIUS arllltrtlllo,
patruus & ocpos conf, nfua!lf,pro pacruo ddilllUlt:ludlclUm [c-CUtuS Baldi pcrulini.fumml,llocempcm: iunfconf. Robetrus Ca·
tolum vl11cum fiitulli fufcepir, vulgo fine terra dlétum , fed & ex
Malila Vale!ia cOlliuge 10:\Oncm ptimogcnirarn ~ M.lriam. Carolus lihus patrLp.r:rdcecjTie > Robetrus Ioannam ee!bmemo [ceIC hercdem, qllam iuffi~ Ilubcte Andrea:: 61io Numbcrti oepotls.
Caroh Manelh RegIs pannoDix.Momue Robctrus anoo r 344
Et pcr :mnos triginta CJlIiflque regnum produxir :Sepuleus in fua
N eapoli CUOl hoc clogio,
Af}ice Robcrn,m,lImfr., 'uirtNU rcfirllim .
HIc iurifdiltionls , &i uris furnmè lludioCus : n:lm & quo die
E
'.
C 1 Cn
De Cotnlcihlll Pl'0uinci:r.
1'1
CJrolum filil1rn vnicum, m.lXImx (Pl1 dllolcfrclltcm, \'nir!un1Ii
Cp rn reglli ,amllir,llullo luLl:u,qui JCCrb l/limll\ "rJr,potlllrdcblItrari ,qutll co dic rcglli IlCgOCi., exphcucTlr , ulixcrlf, IItel a·;dlcrie,aequc dlrcmcrtr, ve rclb ~ dl:, & aie iUc qU'.1derac clodlilill<l'~
;lIius.ccmpC'lril (ctlpro r P"er.trdta.Hullc delllguc Rcg~m ducb~
urnul\l & Illlnulli/Ii11lum tr.dle htfl:ona.
----------- -----------VE IOANNII PROF/NC/IIE CON/TE
& Fmdlqumj XVII.
Vcccnir patri an no r 3 44· vcl,ve alti, placuir,av no
1 340. ~arcr lIupciasconrraxlt. PrtlIIO CUI11 An·
drcJ IIcpore M.mclli ex ranis RobcrCI CefhlllteJlW,
qucm Ne3poll I.lqueo il1tercmir, contllluOqllC I1UpGc Ludoulco Tal'cncinontm principi,conrohril1o,
CUI Regium nomé commlll1lcauic:in camque caulfalll ponc.Max.
CI':lnemi (cxro, & Romana: Ecdcliœ AucllIoncm CÎultaccm
Cllm rermorio ,omni ilIrc & ,uri(dlLl:ionc,oLl:0l~ima mllhhu \ Anrcnorurn ami Florcmix,lIcndldic, anno 1348 dlc 9.Jul1l) : rcd Id
non lincfu(picionc fiducianr :lue fimulacx VClldtrlontl, vr Ilia
vendirione pellc&us ponrifcx, 1100T1inc"Rcgio marirulll Ludoui.
cum cohoncfidrer:llam (ola pmi) (ohlci confdlio, null2 2uccm
pecunia:: 11llll1Craeio imcrllcnÎr. Sed porlca morrc LudouiCi Toluro marrim0nio,ccmo lIup/ir lacobo Aragono,MaloncJrum hcl' lli,cXll1lia: plIlchricudllIIs vlro. Scd nc( hIC dJU (llperflcs, poIl:
ClIlUS morccm Orhollo Bl'On/inco,c ..'l.lXonum al't)(lu,n: nur/ie
fJ 111t!i-J. Ioal111J p,mibus (JCI11CIlC IS (CPClI11; rrcudo-ponClhcis .d·
ucrfLis Vrbanulll Rom ,lnum pOIlCln m,fallchar. Hmc Vrbanu,
pofiqllam id n-(clUir,.c>dIO ex,andcllI,Io.mncm lara (cIICcnria,regno SICLllo,~ Neapoh pnualltr. lllud ' lIC 111 bcndiuu01 Carolo
Duracio,qu m hofl:CI11 1031111:1: II1fdt lnimu01 nouerar,conc,nir.
DuraCllls m.lgno cLim exrrCltu Il1lrall am prnladlll ,fegm l'irJpolir.lni rO/fcllion(m con,lrur lIlt1adtrc. Omnt3 rUIle mtCcrc ar·
ma fpdbb311C JOJn!' a ve à Frat1C1Sa uxtilarcs mlltrcscuoearrr,
Lud oulŒm Andcg,llI t :1(;;m IOlnnls regis Gallorum fillllm,&
pofi mnrrcm Lud UiCllll1 /i lI um COl11iCarllS {ui,&. rcglli hcrcdes
infttru Ic,dr':bru rd t am{'llto Nl'apoli ln CJ(lro no.lIo 311no I}80.
pcn u ln ma 1U Il i[.lmcrlln 1Oâ1l3, Ncapol i obfi d ionc pl'Cllt tlllr ,PlIlU rnulm lè cllh ~ WIU.C .,ctl or o(r"';~ l r i o.. Lu doui CliS , vr 10.111C
I1Jm
m
-
i.'
�t.S
D .Fr de Cbperiis Hlnoria
n:un ob{jdionc bbcrarer, eUIll excrcicu III Jca liam rraieci r , {cd in
Apulia obl~ium ha bec ellm excreiru Carolulll Duraeium , pugnacur vndiquc, ardeb:mt milices, & (ummis viribus prxliarur,
ad(ullt animo, contilio, corpore , alliduirare. (cd Ludouicus 1111par,ciu(quc exercirus vlribus inferior,dum incJinat)graui vuJnere ip(e (aucius è prxlio vix eua{jc.!oan n:1 olUni (pc, & auxilio dcltiwta,dnll1 in dies magis obtiJionc premicul', C:,lu rem p:tll:a, (ui
ddJfioncln,& ciuiraris (ux facle Dura cio. cd i~ prom,ffx (aill.
tl slm mcmor, Joannam Jaqueo in lcrcnillral1l, co vbi Andreas
fucrac IIlrCrfcttll s 10co,(lI (pendi iulli r, a nno 1 j 82.. reg ni a nno rriC<:I Î I1l0 nono:Mariam vero Joann a: roro rcl1l ,qua: Co miri Arcelien";i nu p(crar, capite trunca.e : & hic finis (tirpl s Roberri. CUIUS
regnum ad Llldoulcum dueel1l Andlum ranquam ad hCl'cd m
rq;lI l.l:: IOJnnx,iure dclarum eH: hcrcdlt,ltIo .
•
DE LI/DONCO 1. COI>IlTE PROtiln ri,t & Forcdl'lfltrl) XlIX.
V cecllit ex rc!bm cllto T03m x rcginx,3 qua mliJiu adopratus fuer.lr.~~m adopeionemCJemcns V.Pom.Max.
con(cnciencc roro Cardll1:!bu m ordine a pproballie,& coli rm.wie :1nno 138 o.Kalcnd.F cbrLlarJ) . LLldollicLl~ ( \'t d lau m dl)
magno cum exerciru in It.lliam aducnrans , vr obiidlone 103nnam Rcgin am ro!uerce, in Apuha c;ommillo IIlfœhcitcr prxlio
in fugam vcreieur toeus cxcreirus,& magna cum ditnculrarc (auCIUS alto vu!llere ellalir, & poll crillm :lnl1orum imperiul11, anno
' 3S.;<.quo rempore Duracius liberè contirmaco tibi imperio (i n
quo facilc crat non repugnances vinccrc) rerum ell poricus. LudOllieus vero lilius parri (ucccllic , qui tl1ecla M.lrJx reginx marri s regcbarur.Scd dum in V[be AndlUm à marre ~ducatur,Du
racius pcr (ux faaionis homincs fibi & (ui~,Pr01l1l1CIX Comltarum,& ForealqucflJ conlirmue nitirl!r. Dlfcordus & bcllis CluiIibus erar plen:! Prouincia. A relaeéfibus, & Mafli Ii.:ntibus Rcgis
Ludollici ius & cautTam cucancibus,c:J:CCI ISDurano faucntlbus:
crane cnim vnionis( ve tUIlC ap pclJ.lbarl1l) Aquen fi8 participes aduer(us Ludouicllm . lmcri m DlItaclus, Procomlecm PtOuinclx
Grimaldum Bucllll1m,qul a partibu s cius llabar,cre.lt.Dum ha:c
geruntu r,Olnllia armi "btrotJniis,llrJge bOllOI U l1I,rUIllIS,IIlCCncilÎs lnJ[crè fcreban rur.
DE
D~ Comlribus
Proul11ci;r.
DE LrnOYICO Il. CO].!I'TE PRO/"nci.• 6- Fma!qnm) X IX.
Mpubcs rcgnarc ccrpic, anno f 38.;<. Sed MaCla: rcgl\1:E'
marris , & ruuicis nlHU omnia ger.eb30rU[, & ptn s
eam torus verrcbawr cardo adminj(1ranonis. Rc~nl'
ab initio (uàmquc NeapoJim inuenit à DUr.Hio OCCllparam , & Pl'OlIinciam in varias fatbones dir1raél:am , & dlul(am çffiulJtiol1cS bcl!i(g; prdfam ciuiliblls:folis Ardarenli~lIs &
Mallilicniibus principü parres d, fcndcntlbus: (ed has omnillo
faaiones cillium brcui rem pore regina mater compo(uir , prouinci:unqlle in pJcato collocallir,eonliho Georgi) M.lrlien{j \ VIri cJari[slmi, magni Scnc(calll:nam fa':tionem Illam Agllcn(CJ1l,
2d (ui prineipi! obcdicnriam reduxir, & vr al1nnos dcgcnercs ineitaree, & d ,fcordes ad pacem excircret , & oppidis ,quas vc\lent immunicarcs & priuiJcgia, guaii vItro concc(sie, paeis capitula (vt vocane ) ellm Aqllcnliblls paél:a (unt , 3nno 1j8 7. ~x
LlIdouicllS maior fJaus rata habuir,& qllxeunquc Mam nmer
& curros gcffcr:1l. Arqlle his arriblls ccrpit gllic(ccre proullleia.
Scd vix vr III rr.lnquillo oceano, conl1:ituta nulacia , ecce
iJm Il o!!i dl(s ldll principi um .& grauc& incclbnum belllll11 (uborirur anllO 1380 Ravmondl RogcfI) T hmcnds \Ir crJ r (cdltlofils, Ludou ici Regis ah:il bCllefici.mus & ve.:bgahs, Gre,:oriJ VII·
dccimi ponr. Max. ncpos ex F. & Clemen ti (rpn mo r(~ lId o
l'a n r. Max. eognatiol1c proximus, pel' e.llldémqllcnoblii(sI01 IS
familii~ coniuntllls, n01l0S marus cOllcir3r, ploprcr adorr.1ll1ln
à Gudlclmo pm'c & Comire Bdloforci , lU coque Co mltltll infl:irucum hcrcdcm , Ludollicum primum huius Ludouin pa
trem : cui ca proprer Raymondus, & Helionor2 marcr iOllldeb:lnt.OmOiDlI s cxuhbtlS !tah:r & pcrdlrifsimis vndlquc conuocaris homiDlbns,nô hofbli,(cd pra:dollum modo,cal1:ra,orp, da,
vrbc{qllc Illuadllnr,pa(sim rura populantes, & opp,d.1noS ~m l~r c
eruciantes,fllrris,r.lpi nis,l1:lIpris,i neclldiis omnia fœdal1t. JEdc ~
{acras,fana,& monal1:cria qllampluril11a demohullw r, rcrro,[lng ll in e ,~ c,o mnia m&cnr. Er ca quoru m mœl11bllSno n fidcbat
oppida, mi(crabili val1:JIH incendlo. Dcnigue nllJlum arrox s:
im mane facinu l, vc\ qllod nJtllu 'rr., .lbhorrc~t , qu od Ab lis l'Ô
tcnrJ wm , nOI1 expernffll,oon p .m~tulll fic. Hlilc 1101llJllJiI lX
c 1
r iO c
•
�~v
D.re.de Clapcriis Hilloria
pro.:eubus, & inter c.c.ero) Ckm.:ns pt,;uao- poncifcx clam adcr.lm, 6c. f.l.;ttolllbu< IIhu< folllcb .llIe. ~amobrcm & cai.!rmca$
i1:cc IIlll0ucndecl Ill anllO~ llll!crè prodllaa oll.Nec prius à ra nCIS cladlbus c1l'.lrum cil ,qlllm Ra Ylllolldusà Ludouico bello
puHùs,.dlll11 fllga (.llucclU qllxrit, RhoJanum ad Tarra(concm
tr.\llcie,& in Ru ncn .1rmacus dccidle, J nno 1199 .nll (qua pollhac
vllùs,CUIlIS mor ProllIII uç ineo"; p.lC~ 1l1 .lUultc.T ~ndcm paeaCl~ l"UllIbus, & o lDHi IlU qlll C(... .:nc C Prouillel.l mOrlcur Ludouiell~ .lllllO 14)7·
- - - - -- - -- ----.- - - - - - - DEL Y D a YI c a l I 1.
rmJtl'JCi~
&
c
a cM 1 TE
Forcdlqltcrl) XX.
~; -":'~ X pacre LlIclo.lIico (~n1l1ao & Ioland.l T J.l'a(conenli
~(' \~ l~l.\l rC n.l[Us,lu eeclllc pJell,anno J.f 17 .H ullc!oalll1a
rJ, ,
fcclillda ReginJ. SI Ilia: & Ne~po lis 111 filium arrogaUle,anl10 1 +l3.Kal. cplcmb. ~am Martll1 U~ Pone.
Max.eonlcllClenrc !ilero eollcg'o Roma: COfirm.lll le, a il no I ,P 4'
K.lI .lld.Oaob.~c m fimul & (uos eon(cmienrc odcm C arcli·
nah'1l11collcglo,J.l1nU 1459.Prid.Non:ls Deeem bris vuk mc cadem Regll1a.1l1 Rc:gcln vcriU(qllC SIClha: il1lH Olllir.Dcc ... délt line Iiberis Regina,auc quouis modo ItgllO ad POl1n!ie làln (c,km
con{ohdaro ~od benclielarillll1 d'ploma 1I1fc:udaClonéll'vc
Eugenill' clllarcus Ponc.Max.Flmét lx,:ulIlo l of; 6. dcuITI0'1uarco K,lI.Mam), eon(en ncnce codelTI ordi ll e approbJll le. Scd &
Ioanna Ludolliell/11,iam ~1l[C'a hcrcdem inll:ic licrac,rcglllqllc Sieu1i (uc-:cffore/11 dcfbnaucrar,:mo ' 4' l.& rcgium nomell dllca-"
rÙ ll1qnc Calabri:r ab V,fi nis occlipanlln donaui t . traque co dellCllClItn ell,vI dllC:tCllITI c lIm ah Amoillo Vrlino T JrU)[UlorUITI
pnncipc rcclIp<:rarcc. Re perfed:.l, paeJ.toqllc n:gno lille hbCtls
my1'lCUr,:tllllO l of,J.
~
DER F. 7(,.1 ra CO.v 1 TL
•
(7
PRO' J"\ <- 1 AI,
"-Im .. l'fl/((I) ,\ X 1.
El1ar1l< 'jlius Ll1dOlIlLllt.ul Ji,& LudtHIlCl.( rri) fr.lrcr,"'1 lu ('cOir 111 rC'gn o . COlllilJuhus, anno f4tl.
h i"mll;.c pnne pWIl'g 1 .1 Ph,lippo Duœ urglll1
du: ~.i HII[. Scd dun ,.I[ (IUU ~ d. nneeur , 1(.. bcll.1
L odl.l
De Comicibus Prouinci:t.
r
l.ot11aringix ducis lilla , & Rcnari vxor alfumpcis (eCllm !oann:t,
-& Ludouico liberis,ann.1446 .NCdpobm proficifClCur,rcgUl pofCe/Tioné hberis cofirillaeura,quz honorilice tecipitur.Eiq; publicè honores decrCCl.Eodé an no Eugcnim POC Max.x1ÎJ. Kal.Marl ias ,eo ClIne Florentia: fcdence coufencienClbus facri Concilil patribus ,coco Cardillallllm ocdiucrcgni Sieuh ,priùs comprohacOl
infeuciaClonc,qllJm Marrinus quil1Cus :lllccaIJquoe annos Ludouieo rt:rrio & I.cccdlbus eOlltulcr~e, iam nClluo Renarum ln bcllcficiarium ciu(dem regni inuefiiuie,defecndenté(que vrriufquc
{cxus.Ec pofie0 ~ Carolll Andcg:wu eiu(qi fracrcm,dusq; hbcros
nacos,& na(clruros, cOlluenciol1lbus in ipfo diplomate cxprcllis.
T andem vero Iibci Jrus carecrt Renacus ,anno 14 J 8. in Iraliam
prolicifeiellC,& Ncapoli Rex (aluucu5 publicè,& magnificè rcecprus. ClIllEta mllCua eongrurulatiollc plena crac:Dullü l:rritix rcligiol1Hquc gcnllS munùfve prxtermilfum fuit à ciuibusaducmenti Renato congraculamibus. Initio omnia pro(pcrè fuecede·
ballC: mJlOrémque parrcm regni T arcalèollel1fibus :umorum virib· proAlgaris rceuperallic Sed mucaca fortuna, vr efi vltrca,qua:
com l'cfplcnd ce frangirur, rcbus Alphonfi mcliùs fcC, habétlbus,
capu Nt'a poli vrbc , omnes ciuitates & arecs rcgni, excepro call:ro 11 0 11 0.:\ Ren.lci partibus dc(ciuere. T unc vero RenaClls, eum
mag natl bus,& rcgui proeeribus,ad Eugcnium (ummum Poncif.
cOl1l1obr,ea{lro nouo pnùs firmo eomn1unico pr:rfidio,cui iuralIerac i nrra pal1eos mellfcs,fe ellm auxiliis vencurum, paciglle iureiurJndo co~ alhinxerac pr:rfidiales milites, arcé (c priùs qu:'m
anuenilTec non dc{ercuros.Rcnarus apud Eugcnium aliql10r dies
m oraCll~:eùm T ~rraeo n e n(i s fœ!icibm pugnarct auibus , & iam
cori liS rcgm libl polTcllioncm !irmaŒec:rcbus pofica in magno
dl ('-ri mille verLI IInbus,dclicicnçe eciam(qua: ncruus efi bcll,)pcelll1ia magno ClIlll com ie aru proeeeum, qui ab cius pJreibus filtee "ue III !'rOU IIlCLIn1 rcdlie. cd pnufi.]uam vela (olucrer, mlli-.
rClll llrcl1 \l'Ill, c ' eXlmix nobi!icnClS Vll'lim , Cof1ènfcm ,Imoe
Nc.'pohm, .,d co~ qlloE in arce r liquerae, V[ cod lidc& iurciul'J n do {ol lIncr, &: arcem Alpllèn(o rdmql1crcne. VIXle (ummè à
rrOllll1 CIJlihllS dclideratllS,IlHCr luorum tcmporum pl/tacus deIlela s. Ex Ifjbcll.l Lorh.uingl.l vxo re fcprrm (u(cepit hberos,marcs quaruor , &. t(..:mc llas rrcdo3111lcm C~labrorlim Duccm &
ex co l1 CpClCCm Nlco l,lUm. Ludouicum pontis Marcluoncm.
Carolull1 GUlli .. CO!Ulccm,& Rcnarum, qui omlles I1Jcurx ore J
dme
1
�11
D.Fr.de C1:1periis Hifrori:l
cime [Urharo patri pr,rdecc(fcrunt nuUis libcris Cuperll:iribus. Hlias habuir Iol.mdam Lotharingia! Ducatlls heredé , qua: FerrieVaudemolltlo conCebrino l1uplir. Margariram }{cnnci Ccxci Anglorum regis vxorem. Et BI:lncham qllX in ipCe virginita~is Aore
c\ccelIir. Iraque nulles hahés maCclllos quos heredes II1rl/tucrer,
Carolum ex frarrc nepotem filiabus aorcpoCuie, &. Cl\1n cellamente ubihcredem infbtuie. Morieur Ka\cnd. lulij,anno falum
1480.xcaeis anno 73 .regni Cepcimo,1Il quadragclimoAquis Sexuis in Cua metropoli.CuJUs cerpus AndFgaui:lm delacu, in Mauritlano fane (epulcu ell.Vixic oprimus princeps,adeo vt BONI Re8is clogio publicè eri:i hodic à nofl:ris hominib. vulgo donetur.
------------------------
DE CAROLO [JI. PROYINCIAE ET FORCAL-
qutri, Comite X XII.
Enaci optimi principis ex fracre Carolo ncpos Carolus,ex pareui tefl:amenco (uccclIic, a nno 148 o. & re.
gnauie J 8.men(cs,.eerlamcn.co con dico ~nno J 48 J .die
dccima Decembns LudoUICl1m vndcclmum Gallorum Rc:gcm heredem infl:iruic, & poll: morccm eius Carolum fihum, & omnes tegni Frallci (uccc(forcs. Defl1nfrus cil: codem
meure MaITilix:cuiu~ corpus Aquas Sexcias dclamm,in dilli Set·
uatoris :Ede f."cra honorillcè [cpe!Jeur, œemorabili hac m[cri·
pcione"
Li/il#. Francorum cttltj1i4l1Hmil1a RtguM,
Rdliquid4 VtftrM Alldega/lilque dom/~J ~
occulll ifle Illpis,/.illl/taque marmora clal/dMI.
obrutA fic fam,regla fuptra iacmt.
NierufaleTH 6- SiCHlos,&,fi pel'fota limel,
ArragontJ pOlllit noftra tel1ere ml/mu.
Sed flrt,ma,d", "d'r0s tle ferret hotlOres,
AccelerAI ",Drlis Itmpora durl/ mlhi.
.f1.!!} legis hoc tripi cOltfcrifltlm 11""more Cllrmel1,
Dic,tibifit re'1uies,Cmu,pax'1N( lib;.
(1
De Comltibus Prouil1cix.
----DE
•
LIf'DOVICO XI. CALLoRPM REGE CO\.M[·
te Prol/il1ci~ Forcllqurr'J X X [ 1t.
~X
•
tellaméto Carcli fupradiél:o,fuccdlic tllclouicus vn_
decimus Ganorr, Rex,anno 1481 .Sed quoma imtio no~ Ilulli filix Lorharingi:l partibus fauebae,vc vrouincialiu
animos libi dcuinciret, & proulllciam coofirmarec Ftancisreglbus,vt erae PludcnrilIimus, anno {aluris codem die decimaoona
Deccmbris,vc Comitacuum pofièllionem adipi(çerecur, eximiu
pallameclem Forbinum hominem prouincialem , & qui fuorum
mores nouerac proregem pr:dtiruir(umma pordhec,& impcrio
dati~ , vt criminis reos auc capins porlulacos rd1:itucrct, & qua:
[um mi enènt lin peri). ~od nulUs poilhac conce/fum cil pro
regibLlS, Morirur Ludollicus al1no 1q 83.
------------------------.-
DE CAROLO rIft. GALLORflM REGE PROYINci4 & Forcalquerij Comlle X XI r.
~~~~ Arolus Ludouicl.vndecimi filius pro recuperando
~, regno Sici l i~ multa prxclarè in Icalia gellit. Hic pn·
.~~:~ mus omnium anllo 1486. men(c Oét,ob. COlTIlcacus
~~~~~~U prollillCix,& Forcalquerij, & rerras qua: il lis adücéc,
rC <711o(ql1oad protcétioné ranrùm)vniuic,hac lege:vt Comltatus
i pfi proprili no men ,digllÎcatem,rlatuta, ciifuccudmes,mores,priuilcgi.l,lJberraecs & immunirare, rccinerenr. Hinc in omnibus
princlpahb.ll[eris, quas {olce optim.princeps decernere, fc ~e~é
Galloru & Comité prollinci.\:,& Folcaqucri),certarumq; adI3ct't iII nuncupat, quonia Comleacus prouioci:r , & Forcalquerij cec·
rXl} illis adi.lccnres, vr vulgo dicunrur,vniuntur regllo 110 accd:
fOrl è,tèd çql1l: pri I1clpalirer, vr fuliùs cg9 in prima quçfhonc,pnma: caufLe Ct:l1tl1ria:,docui.Carolus morruus crl,anno 1497, CUI
(ucceITir Ludollicm Xl!. rUllc Amchanenlium Dux. ~I Jllno
J 49 8. C.ll1dé côlirlllauÎ[ vnloné,& denuo princlpahcer adlUllxir.
EIl: vero' "Igclimu(quinrus Comes Prolllllcix , & ForcalqueriJ.
~od lllC CJI1 {i.Jpt'rcft de Franci[co Magno , Henrico {eclindo,
FrtlIlCI[CO lè::clIlldo,Carolo nOl1o,& Henriêo tertio prlllcipe (ummè Chrllh.ll\o ,Ùpr.t- l ,)(.tx rra ncica repcees hillotiJ.
AD
t
-
�•
A D FRA N C 1S C V 11 D E CL A P E R 11 S SEN Atorem AmphlIimum 10 Bolooius Monll:rolicnCis .le.
Ulf4.~nanimum gmus lurou", , fJHibl1S Altera PhOCM,
~iam mart,quam Rhodanus,,!uam Vllr~ & a/{,iÎtvndl1.
Et pact,& btUo mllilosfob1fix4 per ."nos,
l//ra dedit tat't populM, tong.tua 'Imuj!ttF
Abdiderat,Slrgio nomtn9/1t immerftral amlfli.
AftVI Ama~"io Thrftd.t mumra vit.t
Aitulit txtinao qltOndam pitt cur. Di"n.t:
Extmptum Itlftbris mménfJut gmufqut vertndllm
Tlfntorum !Jerolim tllndem Clap6re, labore
sic IIi" jrdl/llt4f nullo rtmmfta red'ixit:
D4fqut foIS popullS rtdmiuoJ nofcm Rtgts.
AD PROVINCIA3. COMITES, ET FRAN·
cifcum de Clapcriis Scnarorcm ClariŒ
DtlrE1i HtrotJ, qui millt ptricula tMarlM
ExperIJ:palri. il1digms,pia numin .. , Ditli.
Vmult alque ttl1l",O ql/Mdam vix1hs : & olim:
Fœ/tuJ anim• .tumo vilitlMhOl1orr,
Crifèenlrfqut pi.t {tirgtnt adfrdtra palm•.
AjllH q/il "rmorum(jI~ Dl/uJ,paci[que mAgiftrOJ
cl"r"m ,Illljlrt,gulfu, nofr" hac dAte rmAjèi,
Frcijh,Fra/fCljèr,vlgtl tUIl pm1f1l filperfleJ,
.5.trrnumql/t flm jèripw adJjdtra nome».
M. De Beccariis.
1. C. A.
FIN 1 S.
f. X T Y PO GR A PHI A l A CO B'I
MAL LET.
],{. D C . X VI •.
�
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Monographie imprimée
Description
An account of the resource
Ouvrages imprimés édités au cours des 16e-20e siècles et conservés dans les bibliothèques de l'université et d'autres partenaires du projet (bibliothèques municipales, archives et chambre de commerce)
Dublin Core
The Dublin Core metadata element set is common to all Omeka records, including items, files, and collections. For more information see, http://dublincore.org/documents/dces/.
Title
A name given to the resource
Provinciæ (De) Phocensis comitibvs, Francisci de Claperiis, dn. de Vauuenargues in iudicum summorum, vectigalium Regis, summo auditorio consiliarij, brevis historia
Subject
The topic of the resource
Jurisprudence avant 1789
Description
An account of the resource
Commentaire (sans le texte du code) des 12 livres du Code de Justinien
Creator
An entity primarily responsible for making the resource
Clappiers, François de (1524-1588)
Source
A related resource from which the described resource is derived
Bibliothèque de droit Schuman (Aix-en-Provence), cote RES 34884/D
Publisher
An entity responsible for making the resource available
Jean de Gabiano (Lyon)
Date
A point or period of time associated with an event in the lifecycle of the resource
1616
Rights
Information about rights held in and over the resource
domaine public
public domain
Relation
A related resource
Notice du catalogue : http://www.sudoc.fr/201644304
Vignette : https://odyssee.univ-amu.fr/files/vignette/RES_34884-D_Provinciae-Phocensis-comitibvs-vignette.jpg
Format
The file format, physical medium, or dimensions of the resource
application/pdf
1 vol.
23-[1] p.
24 cm
Language
A language of the resource
lat
Type
The nature or genre of the resource
text
monographie imprimée
printed monograph
Coverage
The spatial or temporal topic of the resource, the spatial applicability of the resource, or the jurisdiction under which the resource is relevant
France. 16..
Abstract
A summary of the resource.
François de Clapiers (1524-1588), seigneur de Vauvenargues grâce à son mariage avec Marguerite de Séguirant en 1548. Juriste aixois, il exerça successivement les fonctions d'avocat, de lieutenant particulier au siège présidial d'Aix et de conseiller à la Cour des Comptes, aydes et finances d'Aix (1555). Masson, dans son Encyclopédie départementale, le dit carciste, c'est-à-dire partisan du comte de Carcès (1510-1582) sénéchal de Provence menant les catholiques lors des guerres de religion. Il est, avec François d'Estienne (également disponible en ligne), l'un des premiers arrêtistes de Provence. Son ouvrage, Centuriae caussarum, in summa rationum, vectigalium et sacri aerarii provinciae curia decisarum, (disponible en ligne) est en effet loué pour ses vertus juridiques. Il est aussi l’auteur d’un Tractatus de imperio et iurisdictiones (disponible en ligne).
Toutefois, le De Provinciae Phocensis comitibus brevis historia n'est pas un ouvrage juridique. Il s'agit d'une brève histoire, en latin, des comtes de Provence, qu'il aurait rédigé d'après les mémoires de son beau-père, Boniface de Séguiran. L'ouvrage, traduit en français après sa mort, fut ajouté aux Statuta Provinciae Forcalqueriique comitatuum de Louis Masse (disponible en ligne). Pourtant, aux dires de Bouche, Clapiers était plus savant dans le droit que dans l'histoire.
Cette histoire des comtes de Provence débute avec l’octroi en 877 du comté de Provence par le roi carolingien Charles II le Chauve (823-877) à Boson (844-887) qui devient ainsi le premier comte de Provence. La généalogie de Clapiers se termine avec le roi de France Charles VIII, qu'il désigne comme étant le 24ème comte de Provence et de Forcalquier (1470-1498).
Sources :
Encyclopédie départementale des Bouches-du-Rhône
Achard
Dictionnaire historique des juristes français du XIIème au XXème siècle, (dir. P. Arabeyre, J.-L. Halperin et J. Krynen), Paris, PUF, 2015, notice J.-L. Mestre, p. 249.
Provenance
A statement of any changes in ownership and custody of the resource since its creation that are significant for its authenticity, integrity, and interpretation. The statement may include a description of any changes successive custodians made to the resource.
Bibliothèque droit Schuman (Aix-en-Provence)
Identifier
An unambiguous reference to the resource within a given context
https://odyssee.univ-amu.fr/items/show/69
Provence (France) -- Moyen âge -- Ouvrages avant 1800